เอกสารประกอบการเรียนวิชาอาหารว่าง

3. ช้อนตวง มชี นิดอะลูมิเนยี ม เหลก็ ไรส้ นมิ ใชส้ ำหรับตวงของแห้งและของเหลว การตวงและ การชงั่ ใหถ้ กู วิธี ใช้ตวงได้ท้ังของแห้งและของเหลวในปริมาณน้อยๆ ช้อนตวงหน่ึงพวง มีตั้งแต่ 4-6 ขนาด โดยส่วนใหญ่จะมีด้วยกัน 4 ขนาดคือ 1 ช้อนโต๊ะ 1 ช้อนชา ½ ช้อนชา และ ¼ ช้อนชา การตวงทถ่ี ูกต้องต้องใชเ้ ครอ่ื งตวงท่ไี ด้มาตรฐานและตวงโดยถกู วธิ ี ซ่ึงมวี ิธตี วง ดังน้ี การตวง 1. แป้ง กอ่ นจะตวงทุกครั้งต้องรอ่ น 1 ครง้ั ทนั ทกี ่อนตวง เวลาตวงใชท้ ีต่ ักแป้งตักใส่ถ้วยอย่างเบามือ จนพูนถว้ ย แล้วเอาใบมดี ปาดสว่ นท่ีพนู ออก เวลาตวงอย่าเขยา่ หรือเคาะ เพราะจะทำใหแ้ ปง้ อดั กันแน่น จะทำ ให้ผดิ สดั ส่วน 2. น้ำตาล เกลือ เครื่องเทศบ่น ก. อยา่ กดเครอ่ื งปรุงในถว้ ยตวงต่าง ๆ ข. อย่าเขย่า อย่ากระแทก อย่าเคาะ เคร่ืองตวงขณะตวงของ ค. ตกั เครื่องปรุงลงในถ้วยตวงเบา ๆ มือจนพนู แลว้ ใช้สันนมดี ปาด 3. นำ้ ตาลทรายแดง ก. รอ่ นใหก้ ้อนนำ้ ตาลแตกเสียกอ่ น ข. ตักน้ำตาลทรายแดงลงในเครอื่ งตวงกดเบา ๆ ใชม้ ีดปาดให้เสมอขอบถ้วย 4. เนย ตักเนยลงในเคร่ืองตวง กดใหแ้ น่นและเต็มถว้ ยใชส้ ันมดี ปาด 5. ของเหลว ก. วางเครื่องตวงลงบนพ้ืนราบ เทของเหลวลงในเครอื่ งตวงมองดูปริมาณดว้ ยระดับสายตาให้ ตรงกบั ขดี บนเคร่อื งตวง ข. ถ้าใชช้ ้อนตวงก็ให้ถอื ช้อนใหต้ รง

6. นำ้ ตาลไอซง่ิ ต้องร่อนก่อน เพอ่ื ใหส้ ่วนท่ีเปน็ กอ้ นกระจาย แล้วใชถ้ ว้ ยตวงให้พูนใช้สันมดี ปาดส่วน สว่ นท่พี ูนออก หน่วยช่ัง ตวง วัด ท่ีควรทราบ 3 ช้อนชา เท่ากับ 1 ช้อนโตะ๊ 4 ช้อนโต๊ะ เทา่ กบั 1/4 ถ้วยตวง 1 ถ้วย เท่ากบั 16 ชอ้ นโต๊ะ 1 ปอนด์ เทา่ กับ 16 ออนซ์ 1 ออนซ์ เท่ากบั 20 ออนซ์ 1 กิโลกรัม เทา่ กับ 1,000 กรัม 1 กโิ ลกรัม เท่ากับ 2.2 ปอนด์ * 1 ช้อนโตะ๊ หนักประมาณ 15 กรัม ของเหลว 1 ถ้วยตวง หนกั ประมาณ 250 กรัม คำย่อท่ใี ชใ้ นสตู รอาหาร ถว้ ยตวง ถ. เทา่ กับ ช้อนโต๊ะ ช.ต. เท่ากบั ช้อนชา ช.ช. เท่ากับ กโิ ลกรัม กก. เท่ากบั

หน่วยการเรียนรูท้ ่ี 5 เร่ือง การเลอื กใช้อุปกรณ์เครื่องใชใ้ นการประกอบอาหารวา่ ง การเตรียมภาชนะและเครอ่ื งใช้ การประกอบอาหารทุกครั้งจำเปน็ ต้องใชภ้ าชนะและเคร่ืองใชห้ ลายอยา่ งได้แก่ ภาชนะเครื่องใช้ สำหรับ ประกอบอาหาร การเตรียมเครื่องปรุง ภาชนะใส่อาหารคาวหวาน และเครื่องใช้อุ่นอาหารให้ร้อน ซึ่งเราควร จดั เตรยี มไวใ้ หพ้ ร้อม เพ่อื ความสะดวกในขณะท่ีปรงุ อาหาร ภาชนะและเครื่องใชท้ ี่ใช้ในการประกอบอาหาร ควรมีลักษณะที่แข็งแรง ไม่ชำรุด ไม่เป็นสนิม มีฝาปิด มิดชดิ ป้องกันการปนเป้ือนได้ ทำความสะอาดง่าย และมีความปลอดภัยเวลาใชง้ าน 1. อ่างลา้ งหรอื ทีล่ ้าง เป็นอุปกรณ์ทใี่ ช้ที่ใชส้ ำหรบั ลา้ งถว้ ยชามหรือสงิ ตา่ งๆ อา่ งล้างท่ีดคี วรเป็นอ่าง เคลือบ ริมมนก้นสอบ เพราะทำความสะอาดงา่ ย ปัจจุบันอ่างลา้ งมีหลายชนิด เชน่ อา่ งสเตนเลส อา่ ง อะลมู เิ นียม เป็นต้น 2. ท่ีคว่ำชาม เป็นอุปกรณ์ท่ีใช้เก็บถ้วย ชาม เพือให้ถ้วยชามท่ีเก็บมีความเป็นระเบยี บเรียบรอ้ ยและ ให้ถ้วยชามแหง้ เร็วข้นึ อาจทำจากเหล็กเคลือบพลาสติก หรอื ทำจากไม้ 3. ตเู้ กบ็ ถ้วยชาม เป็นตู้กระจกหรอื ตู้ไม้มีฝาปิด เพ่ือกนั ฝุ่นละอองหรอื แมลง สัตวม์ ารบกวน ซง่ึ จะ ทำใหถ้ ้วยชามสกปรก 4. ต้เู ย็น เป็นอุปกรณ์สำหรบั เกบ็ อาหารสด ไมใ่ ห้เสียเรว็ หรือใหอ้ ยู่ในสภาพคงเดิม และรักษาความ สดให้มีระยะเวลายาวนานข้ึน โดยอาศัยความเย็นหรืออุณหภมู ิตำ่ 5. เตาหงุ ตม้ เตาหุงตม้ มีท้งั เตาถ่าน เตาแก๊ส เตานำ้ มัน เตาไฟฟา้ ปัจจุบันนยิ มใช้เตาแก๊สมากกว่า เตาชนดิ อนื่ ๆ 6. อปุ กรณป์ ระเภทจำเปน็ มาก หม้ออะลูมเิ นียม กระทะเหลก็ ตะหลวิ กาตม้ น้ำ มีดปอก มีด หั่น มีดสับ ถาดเคลือบ ครก ช้อนตวง เครือ่ งเปดิ กระป๋อง จานกระเบือ้ งกน้ ลกึ ถว้ ยน้ำจิม้ หมอ้ เคลอื บ ทัพพี กระชอน เขยี ง ชอ้ นอะลมู ิเนียม จานกระเบือ้ งกน้ ตน้ื ฝาชี 7. หม้อท่ใี ช้ในการหุงตม้ หมอ้ ที่ใช้ในการหุงต้มควรเลอื กชนดิ ท่ขี ัดงา่ ย เกบ็ งา่ ย ทนทาน ไม่ชำรุด เสยี หายได้ง่าย 8. ตะแกรงหรือชามโปร่ง ใชส้ ำหรับพักอาหารใหส้ ะเด็ดน้ำ การใช้เตาหงุ ต้ม 1. อยา่ ใหเ้ ตาเปียกขณะเตากำลังรอ้ น 2. เมอื ใชแ้ ลว้ เขีย่ ถา่ นออก ดบั ให้สนิทในที่ๆ ปลอดภัย 3. ก่อนใชเ้ ปดิ วาลวท์ ีถ่ ังแก๊ส 4. แบบอตั โนมตั ิ ใช้วิธีกดป่มุ เปิดสวติ ช์ เชอื้ เพลิงจะลกุ ไหม้ เป็นสีน้ำเงนิ ร้อนจดั 5. แบบจุดไม้ขดี ต้องจุดไมข้ ีดเตรียมเอาไว้กอ่ นจงึ จะเปิดสวติ ช์ท่เี ตา 6. หลังการใช้เตาทัง้ 2 แบบ ให้ปดิ วาลวท์ ี่เตาแกส๊ ปดิ สวิตชท์ ่เี ตา เพอื่ ไลแ่ ก๊สท่ียงั เหลอื อยู่ในทอ่ ให้ หมด 7. หลังการใชท้ กุ ครง้ั ต้องทำความสะอาดเช็ดดว้ ยองนำ้ องสบู่ ผงซักฟอกทกุ ครง้ั แลว้ ใชผ้ า้ แหง้ เชด็ ให้ แหง้ ไม่ควรใช้ฝอยขดั จะทำใหเ้ ตาเปน็ รอยเกิดสนมิ ได้

ต้เู ย็น มีส่วนประกอบดงั นี้ 1. ภายในตเู้ ยน็ จะแบง่ ออกเปน็ ช้ันๆ มีชอ่ งทำนำ้ แขง็ อยตู่ อนบน 2. ขอบประตูตมู้ ียางนมุ่ รองรบั กันความรอ้ นจากภายนอก 3. ภายในตู้แบ่งเปน็ ชอ่ งๆอีกหลายชอ่ ง 4. หลอดฆ่าเช้อื โรค หรือหลอดอัลตราไวโอเลต อยู่ภายในตู้มีสวิตชท์ ขี่ อบประตู วงจรจะไมท่ ำงานเมอ่ื ประตถู ูกเปิดออก จะตรงขา้ มกบั หลอดแสงสวา่ ง 5. ประตตู ้เู ยน็ ต้องปิดสนทิ อย่าเปิดบ่อย 6. ใหอ้ าหารร้อนเย็นก่อนท่จี ะนำเขา้ ตูเยน็ 7. การละลายนำ้ แข็งจะตอ้ งไม่ใช้เครอื่ งมือใดๆงัดน้ำแขง็ ออก 8. ใช้อุณหภูมิให้เหมาะกับการเก็บของ 9. รักษาความสะอาดทัง้ ภายในและภายนอก 10. อยา่ ใหย้ างขอบประตชู ำรดุ วิธีใช้และการดูแลรักษา ตู้เย็น เคร่อื งบดไฟฟา้ วิธใี ช้และการดูแลรักษา 1. อยา่ ใชเ้ ปน็ เวลานานตดิ ต่อกันนานเกินไป อาจร้อนและไหม้ได้ 2. อยา่ ใส่ของเหลวเกินครึ่งภาชนะ อาหารอาจไหลออกมาทำให้เกิดการชอ๊ ตได้ 3. ระหวา่ งเครอ่ื งทำงานไม่ควรใช้อุปกรณ์อื่นเขา้ ไปคน 4. การบดอาหารใหล้ ะเอยี ดควรเริ่มทคี่ วามเรว็ ตำ่ ก่อน 5. อย่าใชก้ บั อาหารทเ่ี หนยี วเกนิ ไปเพราะเคร่ืองจะร้อนเร็ว 6. ถา้ ตอ้ งการตีอาหารให้ขนึ้ ฟูไม่ควรใชต้ นี านเพราะเคร่ืองทำงานเรว็ มาก การดแู ลรักษาเคร่ืองอลมู เิ นยี ม – เหล็ก เปน็ เครื่องใช้ภายในครัวเรอื นที่ดแู ลรักษาง่าย เพราะมีความหนาทนทานต่อความร้อน และไมม่ ปี ฏิกิริยา ทีเ่ ปน็ กรด การดูแลรักษาหมั่นทำความสะอาดอยูเ่ สมอ ข้ันตอนการทำความสะอาดเคร่ืองอะลูมิเนยี ม – เหลก็ ควรปฏบิ ตั ิดังน้ี 1. ถ้ามีเศษอาหารตดิ อยู่ ให้กวาดเศษอาหารออกให้หมด 2. ลา้ งดว้ ยนำ้ เปลา่ 3. ใชผ้ งซกั ฟอกกบั ฝอยโลหะขดั ให้สะอาด 4. ล้างด้วยนำ้ เปล่าใหส้ ะอาด 5. เชด็ ใหแ้ ห้ง หรือควำ่ ไว้ในท่โี ปร่งกไ็ ด้ หมายเหตุ ถ้าใชส้ บู่กับฝอยโลหะขดั อะลูมิเนียม จะทำให้อะลมู เิ นียมเงางามกวา่ ขดั ดว้ ยผงซกั ฟอก

เคร่อื งพลาสตกิ ถ้าใส่อาหารทม่ี ีกลิ่นจะดูดกล่นิ และใหเ้ ปดิ ฝาท้ิงไว้ อยา่ ใสอ่ าหารร้อนจัด รอยไหม้ถ้าขัดไม่หมดรอยไหม้ เมอ่ื ใชก้ ็จะกลับไหม้อกี วิธีทำความสะอาดและดูแลรักษา 1. ใช้ฝอยขัดถูกับสบูแ่ ล้วล้างด้วยน้ำสะอาด 2. ไม่ใส่อาหารท่ีรอ้ นจดั เพราะพลาสติกอาจจะละลายในอาหารได้ ( อ้างองิ วณิชา เพชรสุวรรณ โครงงานอาหารและโภชนาการ ง 321-322 หนา้ 49-57 ชน้ั ม. 3 บรษิ ัท อกั ษรเจริญทศั น์ จำกดั กรงุ เทพมหานคร 10200 ) เคร่ืองแกว้ และเครื่องเคลือบ ข้ันตอนการทำความสะอาดเคร่ืองแก้ว และเครื่องเคลือบ มหี ลกั ปฏิบตั ดิ ังนี้ 1. ถ้ามเี ศษอาหารติดอยู่ ให้กวาดเศษอาหารออกเสียก่อน 2 ลา้ งด้วยน้ำเปล่าให้สะอาด 3. ล้างดว้ ยน้ำสบูห่ รือผงซักฟอก 4. ล้างดว้ ยนำ้ เปล่าให้สะอาด 5. เชด็ ให้แหง้ หรอื ควำ่ ไวใ้ นท่โี ปร่งกไ็ ด้ เครื่องทองเหลือง – ทองแดง ขั้นตอนการทำความสะอาดเครื่องทองเหลือง และเคร่ืองทองแดง มหี ลักปฏิบัติดงั น้ี 1. ลา้ งด้วยนำ้ เปล่า 2. ขดั ดว้ ยของเปรย้ี ว เช่น มะขามเปียก โดยเอามะขามเปยี กกับน้ำขยำใหเ้ ข้ากนั แลว้ เอาภาชนะทจ่ี ะ ขัดลงแชท่ ิ้งไว้สกั ครหู่ นงึ่ แล้วขดั ดว้ ยฝอยโลหะ 3. ลา้ งดว้ ยน้ำเปลา่ ให้สะอาด 4. เช็ดด้วยผ้าให้แห้ง หมายเหตุ ถา้ ภาชนะนน้ั ไม่ได้ใช้สำหรับปรงุ อาหารหรือใสอ่ าหาร อาจใช้น้ำยาสำหรบั ขัดทอง เหลอื ง หรอื ทองแดงโดยเฉพาะก็ไดโ้ ดยทำดงั น้ี 1. ใช้ผ้านุ่มๆ และน้ำยาขดั ทาลงบนภาชนะทต่ี อ้ งการขัดให้ทว่ั และขดั ด้วยผา้ นุ่ม 2. ใชผ้ า้ สะอาดเชด็ ให้หมดคราบน้ำยา และขัดให้เปน็ เงา เครอื่ งเงิน ขน้ั ตอนการทำความสะอาดเครือ่ งเงนิ มีหลกั ปฏบิ ัตดิ งั น้ี 1. ใช้ดนิ สอพองกับน้ำมะนาวทาใหท้ วั่ 2. ใช้ผ้าน่มุ ๆ ขดั ถใู ห้ทั่ว 3. ลา้ งดว้ ยนำ้ สบูห่ รอื ผงซักฟอก 4. ล้างดว้ ยน้ำเปลา่ ใหส้ ะอาด 5. เชด็ ใหแ้ หง้ หรือควำ่ ไว้ในทโ่ี ปร่งกไ็ ด้ หมายเหตุ การทำความสะอาดเคร่อื งเงนิ ต้องระวังการขูดขดี เพราะเคร่ืองเงนิ เปน็ รอยขีดขว่ นงา่ ย (อ้างองิ วณิชา เพชรสุวรรณ. งานบา้ น ง 011 ชั้นมธั ยมศกึ ษาปที ่ี 1 หนา้ ที่ 37-38 บริษัท อักษรเจริญ ทศั น์ จำกดั พิมพ์คร้งั ท่ี 14 กรุงเทพมหานคร 10200 )

ภาชนะเครื่องใช้ในการประกอบอาหาร 1. หมอ้ หงุ ขา้ วไฟฟ้า ใชส้ ำหรับหงุ ขา้ ว 2. หมอ้ สเตนเลส ใชส้ ำหรบั ตม้ แกง 3. ทพั พีทบึ ใชต้ ักอาหาร 4. ทพั พีโปรง่ ใชต้ กั อาหารที่ไม่ต้องการให้น้ำติดข้นึ มา 5. กระทะก้นลกึ ใชผ้ ดั หรอื ทอดอาหารทมี่ ีปรมิ าณมาก 6. กระทะแบน ใชผ้ ดั หรอื ทอดอาหารที่มปี ริมาณน้อย 7. ตะหลวิ ใช้ผัดอาหาร 8. ตะหลวิ โปร่ง ใช้ทอดหรือตกั อาหารขึน้ จากนำ้ มนั 9. มดี สับ ใชส้ บั อาหารใหล้ ะเอียด 10. มดี เล็ก ใชส้ ำหรับหั่นผกั เนอื้ สัตว์ 11. มีดบาง ใช้ปอก หรือหัน่ ผลไม้ 12. ลงั ถึง ใชน้ ่งึ อาหารใหส้ ุก 13. หม้อตนุ๋ ใช้เคยี่ วอาหารใหส้ ุก เปื่อย 14. หม้อไฟ ใชใ้ ส่อาหารทต่ี ้องการอ่นุ ใหร้ ้อนขณะรับประทาน 15. ชามผสม ใช้ผสมอาหารทมี่ ีปรมิ าณมาก 16. ถว้ ยก้นลกึ ใช้สำหรับใสแกงประเภทตา่ งๆ 17. ถ้วยเล็ก ใช้ใส่นำ้ พริก หรอื เครื่องปรุงรส 18. จานแบน ใช้ใสอ่ าหารประเภททอด 19. จานแบนก้นลกึ ใช้ใส่อาหารประเภทผดั 20. กระชอน ใช้กรองกะทิ ยีผกั ผลไม้สุก 21. แร่ง ใชร้ อ่ นแปง้ ให้กระจายตัว ไม่เป็นก้อน 22 ตะแกรงป้งิ ใช้ปงิ้ อาหารหรือยา่ งปลา 23. เตาไมโครเวฟ ใช้อบหรืออุน่ อาหาร 24. ถว้ ยตวงมาตรฐาน ใช้ตวงของเหลว มีขีดบอกปรมิ าณ ¼ ½ และ 1 ถ้วยตวง 25. ถว้ ยตวงมาตรฐาน ใช้ตวงของแหง้ มี 4 ขนาด คือ ¼ 1/3 ½ และ 1 ถว้ ยตวง 26. ช้อนตวงมาตรฐาน ใช้ตวงอาหารทั้งแห้งและเหลว มี 4 ขนาด คอื ¼ ½ 1 ช้อนชา และ 1 ช้อนโตะ๊ ส่งิ ที่ควรปฏบิ ตั ใิ นการเลือกใชภ้ าชนะและเครอื่ งใชใ้ นการประกอบอาหาร การเลอื กภาชนะเครื่องใช้ ควรเลอื กท่ีมลี กั ษณะและคณุ สมบัติ ดังน้ี 1. ทำด้วยวสั ดุ หรอื ส่วนประกอบของวสั ดทุ ่ีไมม่ ีพิษ ไมเ่ ปน็ สนิม เช่น สเตนเลส อะลูมเิ นียม โลหะ เคลือบ กระเบือ้ งเคลือบสีขาว ไมม่ ีลวดลาย ตกแต่งบนเคลือบสี ถ้าทำดว้ ยไม้ ควรเป็นไม้เน้อื แข็ง ไมท่ าสี 2. มผี วิ เรียบ ไม่เปน็ ร่อง ไม่มีซอกมมุ ที่แหลมคม มีปากกว้าง ก้นตนื้ จะทำความสะอาดได้สะดวก 3. ทนต่อการกดั กร่อนจากอาหารทีม่ รี สเปรีย้ วจดั เคม็ จัด 4. มคี วามแขง็ แรงทนทาน ไมแ่ ตกรา้ วงา่ ย ไม่กะเทาะงา่ ย 5. เปน็ ภาชนะเครือ่ งใช้ท่สี ะอาด ไมเ่ คยบรรจสุ ารเคมที เ่ี ปน็ อนั ตราย เชน่ ยาฆา่ แมลง ปุ๋ยเคมี

การใช้ภาชนะเครอ่ื งใช้ ควรปฏบิ ตั ิดังน้ี 1. ควรจดั เตรยี มภาชนะเครื่องใช้ใหค้ รบถ้วนก่อนลงมือประกอบขนมไทย 2. ทำความสะอาดภาชนะเคร่อื งใชก้ ่อนท่ีจะนำไปใช้ 3. ใชภ้ าชนะเครื่องใชใ้ ห้ถูกประเภท ถกู วิธี เพ่ือให้ใชไ้ ดน้ านและคงทน 4. หยิบจับภาชนะให้มัน่ คง ถ้าภาชนะร้อนควรใช้ผา้ จับหูกระทะหุ้มก่อน หรอื ถา้ ต้องยกถ้วยแกงร้อน ควรหาจานรองก่อนยก ทั้งน้ีเพือ่ ป้องกันการปล่อยภาชนะตกแตก 5. ล้างภาชนะเครือ่ งใชใ้ หส้ ะอาดทกุ ครง้ั หลงั การใช้ และนำเกบ็ เขา้ ท่ใี ห้เรียบร้อย ( อา้ งอิง อรุณี ลิมศริ ิ งานบ้านสมบูรณแ์ บบ ง 011 หนา้ 225-227 บริษทั สำนกั พมิ พว์ ัฒนาพานชิ จำกดั เขต พระนคร กรงุ เทพมหานคร 10200 ) การจดั เกบ็ ภาชนะเคร่ืองใช้และสถานทีป่ ระกอบอาหาร เมื่อประกอบอาหารหรือรับประทานอาหารเสร็จแล้ว ควรทำความสะอาดภาชนะ อปุ กรณ์ทีใ่ ช้ในการ ประกอบอาหาร หรอื รับประทานอาหารทนั ที เพ่ือลา้ งคราบไขมนั หรือเศษอาหารทต่ี ดิ อยูอ่ อกไปไมใ่ หเ้ กดิ ความ สกปรก และเป็นแหล่งเพาะเช้ือโรค การทำความสะอาดแก้วนำ้ ถว้ ย จาน ชาม 1. คดั แยกถ้วย จาน ชาม ออกเป็นพวกๆ ได้แก่ แก้วน้ำ ถ้วยกาแฟ ถว้ ยชามทใี่ ส่อาหาร หรือทีเ่ ปรอะ เป้ือนน้อย ภาชนะใหญ่และช้อนสอ้ ม 2. ลา้ งภาชนะทีเ่ ป้ือนน้อยก่อน คือแกว้ น้ำ ถ้วยกาแฟ 3. ล้างภาชนะใหญต่ า่ งหาก ไม่ปะปนกบั แกว้ น้ำ หรอื ถ้วยชามทีแ่ ตกง่าย 4. ภาชนะทกุ ชน้ิ ท่ลี า้ งแล้วควรควำ่ ใหส้ ะเด็ดน้ำ บนที่คว่ำหรอื ในชามอ่าง ผง่ึ แดดใหแ้ ห้ง 5. ถา้ ตอ้ งการความสะอาดทแ่ี น่นอนควรลา้ งถ้วยชามด้วยนำ้ เดอื ดอีกครั้งก่อนคว่ำตาก 6. เทน้ำแข็งหรือน้ำท่เี หลือคา้ งอยู่ในแก้วทงิ้ 7. นำแกว้ น้ำวางเรียงลงในอ่าง หรือกะละมัง ใสน่ ้ำพอทว่ ม ใชฟ้ องน้ำเชด็ ถูความสกปรกออกใหห้ มด 8. ละลายสบู่ หรือนำ้ ยาล้างจานใหเ้ ปน็ ฟอง ใช้ฟองนำ้ ชุบแล้วขดั ถูแกว้ ให้สะอาด 9. เตรยี มนำ้ สะอาด นำแกว้ ที่ขัดถูแลว้ ลงแช่ในอา่ งนำ้ ลา้ งอยา่ งน้อย 2 ครัง้ ให้สะอาด 10. ควำ่ แกว้ ใส่ตะแกรง หรือตะกรา้ โปร่ง ผ่งึ แดดให้แหง้ เกบ็ เข้าตู้ 1. กวาดเศษอาหารออกจากจาน ชามใหเ้ กล้ยี ง 2. ล้างดว้ ยนำ้ ธรรมดา 1 ครั้ง ใช้นำ้ เพยี งเล็กน้อย เพื่อชำระคราบสกปรกออกไปบ้าง 3. ลา้ งในน้ำอุ่นผสมสบู่ ผงซกั ฟอก หรอื นำ้ ยาลา้ งจาน โดยใช้ฟองน้ำหรือผ้านุ่มๆ ขดั ถู จาน ชามใหส้ ะอาด 4. นำไปลา้ งในนำ้ สะอาดอีก 2-3 คร้ัง 5. เรยี งจาน ชามใสต่ ะแกรง หรือทค่ี วำ่ ชาม ตากให้แหง้ จัดเก็บเข้าตู้

การทำความสะอาดเตาและต้กู ับข้าว เตาและตู้กบั ข้าวเป็นเครอ่ื งใช้หลักทีใ่ ชป้ ระจำในครวั ตอ้ งใชท้ ุกคร้ังที่ประกอบอาหาร มีวธิ ีทำความ สะอาดดังนี้ เตาถา่ น 1. ใช้คีมเหลก็ คีบถ่านที่ยังไหม้ไม่หมดออกจากเตา ใชน้ ำ้ ราดให้ไฟดับ ผ่งึ ไว้ให้แห้งแล้วเกบ็ ไว้ใชต้ อ่ ไป ได้ และตักขีเ้ ถ้าในเตาออกให้หมด 2. ใช้กระดาษหรอื ใบตองแหง้ เชด็ ขอบเตาใหส้ ะอาด ท้ิงไว้ให้เตาเยน็ ลง แล้วหาแผน่ สังกะสีมาปดิ ครอบเตาไว้ 3. เก็บกวาดเศษเถ้าถา่ นบรเิ วณรอบๆ เตาให้สะอาด 4. ใชฟ้ องนำ้ ชุบน้ำสบู่ หรือผงซักฟอกถใู ห้ท่ัว ถา้ เปอื้ นน้ำมนั ควรใชแ้ ผน่ ขดั ชบุ ผงซกั ฟอกขัดออก 5. ใชผ้ ้าสะอาดชุบน้ำพอหมาด เช็ดให้สะอาด 6. หยิบถ้วยชามอาหารออกจากตกู้ บั ข้าวนำไปวางไว้บนโตะ๊ หาฝาปิด หรอื ใช้ฝาชคี รอบไว้ 7. ใช้ไม้กวาดขนไกป่ ัดฝุน่ ละอองในตู้ออก 8. ใช้ผ้าชุบนำ้ พอหมาดเชด็ ให้สะอาด ถ้ามคี ราบสกปรกหรือเศษอาหารตดิ อยูบ่ า้ ง ควรใช้แปรงชุบนำ้ ผสมผงซักฟอกขัดถูออก แล้วเช็ดดว้ ยผา้ จนสะอาด การทำความสะอาดสถานที่ประกอบอาหาร สถานท่ีประกอบอาหารโดยท่ัวไปจะเปน็ บรเิ วณผนังด้านใดดา้ นหนึ่งของห้องครัว มกั จะเป้ือนเปรอะเปน็ รอยด่าง รอยคราบน้ำมันซึง่ เกิดจากการปรุงอาหาร ถ้าปล่อยทงิ้ ไว้นานไปจะทำให้หอ้ งครัวแลดสู กปรก ไม่ เหมาะจะใชเ้ ปน็ ท่ีประกอบอาหาร เพราะจะทำให้อาหารสกปรกไปดว้ ย เราจึงควรดแู ลจัดเก็บดว้ ยวธิ ีการ ดงั ต่อไปนี้ 1. กวาด เช็ด ถู ทำความสะอาดพนื้ ห้องครวั ใหท้ ัว่ โดยเฉพาะบรเิ วณใกลเ้ ตา 2. ถา้ มคี ราบน้ำมนั เศษอาหารกระเดน็ ตดิ อย่ตู ามผนงั พ้นื หอ้ ง ตอ้ งใช้นำ้ ผสมผงซักฟอกหรือนำ้ ยาขัด พน้ื ขัดถูทำความสะอาดให้เกลยี้ ง 3. ใช้ผา้ ถพู ื้นเช็ดพ้นื ห้องครัวใหแ้ หง้ สนิทอยูเ่ สมออย่าใหเ้ ปยี กชื้น 4. ทำความสะอาดอา่ งล้างมือทกุ วนั 5. นำขยะในห้องครัวไปกำจัดทง้ิ ทกุ วนั เพือ่ ป้องกนั ไม่ให้เป็นแหลง่ เพาะเชอ้ื โรค หรือเป็นอาหารของ มด จ้งิ จก หนู แมลงสาบ 6. กวาด ทำความสะอาดท่อระบายน้ำบริเวณท่ีล้างชาม หรือทางระบายนำ้ ใกลห้ อ้ งครัว เพื่อไม่ใหเ้ กดิ ขยะ และกล่นิ เหม็นเน่า ส่ิงทีค่ วรปฏบิ ตั ิในการประกอบอาหาร 1. เตรยี มเครอ่ื งใชต้ ่างๆ ให้ครบถว้ น 2. หยบิ จบั เครอ่ื งใชใ้ ห้มนั่ คงไม่มีเสยี งดงั 3. วางแผนในการเตรียมอาหารให้พร้อมว่าจะทำสง่ิ ใดก่อนหลงั เพอื่ ให้เกดิ ความสะดวกในขณะลงมือ ประกอบอาหาร 4. รักษาอนามยั ในการประกอบอาหารอยา่ งเคร่งครดั

5. รักษาความสะอาดครัวอยูเ่ สมอ โดยเฉพาะพน้ื ครวั ต้องไม่มีนำ้ หกเลอะเทอะ ถ้ามตี ้องรีบเช็ดใหแ้ หง้ เพ่อื ป้องกันอบุ ตั ิเหตุ 6. ปิดฝาตู้และล้นิ ชกั ทุกครง้ั เมอื่ เลกิ ใชแ้ ล้ว 7. ปิดแกส๊ ปดิ ไฟ ดบั ถ่านทกุ ครงั้ ทเ่ี ลิกใช้ 8. ทำความสะอาดภาชนะใส่เครื่องปรงุ ให้สะอาดหลังการใช้ เชน่ ขวดนำ้ ปลา ขวดพรกิ ไทย โดยการ เชด็ ภายนอก ปิดฝาเครื่องปรุงแล้วนำมาเก็บที่เดิม 9. การทำความสะอาดภาชนะเครื่องใชแ้ ละบรเิ วณท่ปี ระกอบอาหาร ควรทำเปน็ ประจำทุกครง้ั หลังจากปรงุ อาหาร และหลังจากรับประทานอาหารเสร็จแล้วทกุ มอื้ 10. สมาชกิ ในครอบครวั ควรจดั แบง่ หน้าที่กนั ช่วยกันเตรียมการประกอบอาหารเพื่อผอ่ นแรงและ ประหยดั เวลา การจัดตกแตง่ อาหาร มนษุ ย์เราไมไ่ ดบ้ รโิ ภคอาหารเพ่อื สนองความตอ้ งการของร่างกาย หรือบำบัดความหวิ แตเ่ พยี งอย่างเดียว แตเ่ ราบรโิ ภคอาหารเพ่อื สนองความต้องการทางจิตใจด้วย ดังนัน้ จึงควรจดั อาหารใหน้ า่ รบั ประทาน โดยมี หลกั การคือ 1. จดั การอาหารแตล่ ะมอื้ ให้มีความแตกต่างกนั ในเรอ่ื ง สี กลน่ิ รสชาติ และเนอ้ื สมั ผัส เพ่ือช่วย กระตนุ้ ความอยากอาหาร เช่น อาหารควรมสี เี ขียว สแี ดง สเี หลอื ง หรอื มรี สเปรย้ี ว เผด็ เค็มบ้าง ลกั ษณะของอาหารควรนุ่ม กรอบ เป็นต้น 2. ใช้ภาชนะอุปกรณ์ในการรับประทานอาหารท่ีแห้งสะอาด สวยงาม ควรใชภ้ าชนะสขี าว เพอ่ื ความ สะอาดและเหน็ ความงามของอาหาร ตลอดจนใชภ้ าชนะเหมาะกับอาหารที่จะใส่ เชน่ ชามใส่แกง จานเปลใสป่ ลาทอด ถว้ ยใสน่ ้ำพรกิ เป็นต้น 3. จดั บรรยากาศส่งิ แวดล้อมในระหวา่ งรบั ประทานอาหารใหด้ ี เช่น จัดวางโตะ๊ เกา้ อี้ และอุปกรณท์ ่ี ใชใ้ นการรับประทานอาหารใหเ้ ป็นระเบียบเรยี บรอ้ ยและพรอ้ มใชง้ าน เปดิ หนา้ ต่างหรือเปดิ พัดลม ใหอ้ ากาศถ่ายเทสะดวก จัดแจกันดอกไม้วางบนโตะ๊ อาหาร มภี าพทวิ ทศั น์ทส่ี วยงามติดฝาผนงั หรือเปิดเพลงเบาๆ ในระหว่างรบั ประทานอาหาร เปน็ ต้น

แบบทดสอบ วิชาอาหารว่าง นักเรยี นสามารถสแกนทำข้อสอบก่อนเรียนได้ที่ นักเรียนสามารถสแกนทำขอ้ สอบหลงั เรียนไดท้ ่ี