Important Announcement
PubHTML5 Scheduled Server Maintenance on (GMT) Sunday, June 26th, 2:00 am - 8:00 am.
PubHTML5 site will be inoperative during the times indicated!

Home Explore หน่วยที่ 1 ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับกฎหมาย

หน่วยที่ 1 ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับกฎหมาย

Published by kingmanee2614, 2021-01-25 08:02:36

Description: หน่วยที่ 1 ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับกฎหมาย

Search

Read the Text Version

กฎหมายที่ประชาชนควรรู ส32201

ผลการเรียนรู 1.อธิบายและวิเคระหค วามสาํ คัญลกั ษณะของกฎหมาย ประเภทและศักดิ์ของกฎหมายกระบวน การตรากฎหมาย ทีส่ าํ คัญของประเทศ 2.วิเคราะหแนวทางการปฏิบตั ิตนของประชาชนตาม บทบัญญัติของรฐั ธรรมนญู แหงราชอาณาจกั รไทย

3.วิเคราะหค วามสําคัญของการปฏิบัติตามบทบญั ญัติ ของกฎหมายปกครอง กฎหมายภาษีอากร กฎหมาย แรงงาน กฎหมายคุม ครองผบู ริโภค กฎหมายรบั ราชการ ทหารและกฎหมายเกี่ยวกับเดก็ 4.วิเคราะหผลของการปฏิบัติตนตามกฎหมายแพง และ พาณิชยเ กีย่ วกบั บุคล นิติกรรมสญั ญา หนี้ ละเมิด ทรพั ย ครอบครวั และมรดก

5.วิเคราะหผ ลของการกระทําความผิดตามประมวล กฎหมายอาญาเกี่ยวกับชีวิต รางกายและทรพั ย 6.อธิบายกระบวนการยุติธรรมทางแพงและทางอาญา ปญหาการใชกฎหมายและแนวทางในการปองกนั แกไข

หนวยที่ 1 ความรูเ บือ้ งตนเกี่ยวกบั กฎหมาย

ความสาํ คัญและลักษณะของกฎหมาย ความสําคัญของกฎหมาย 1.กฎหมายชวยรักษาความสงบเรียบรอ ยของ สงั คมเชน กฎหมายอาญา 2.กฎหมายเปนเกณฑก ติกาของการอยูรว มกัน ในสงั คม

3.กฎหมายมีสว นผลกั ดนั ใหป ระชาชนรจู ักสิทธิและ หนาที่ 4.การรูกฎหมายและปฏิบัติตามขอบญั ญตั ิของ กฎหมายถือเปน สิง่ สําคัญและจําเปนอยางยิ่ง

ลักษณะของกฎหมาย 1.กฎหมายตอ งมีลักษณะเปนคาํ สงั่ หรือขอ บงั คบั 2.กฎหมายตอ งเปนคาํ ส่งั หรือของบงั คบั ที่ออกโดย รัฏฐาธิปตยหรือผูอาํ นาจสงู สุดในรัฐหรือองคก รนั้นมี 3 ลักษณะดังนี้

2.1 กฎหมายภายใตรปู แบบการปกครองประเทศ 2.2 กฎหมายภายใตการปกครองประเทศในภาวะไม ปกติไดแ ก ในยามประเทศมีการปฏิวตั ิหรือรัฐประหาร 2.3 กฎหมายที่ออกใชบงั คบั เฉพาะในทองถิน่ มี 5 รปู แบบ 1.องคก ารบริหารสว นจงั หวัด 2.เทศบาล 3.องคก ารบริหารสว นตาํ บล 4.กรงุ เทพมหานคร 5.เมืองพทั ยา

3.กฎหมายตอ งเปนคาํ สง่ั หรือของบงั คับทีใ่ ชบงั คบั ได ท่ัวไป 4.กฎหมายตอ งมีสภาพบงั คับอาจแยกได 2 ลักษณะ 1. สภาพบังคับของกฎหมายอาญาถา ผูใดฝาฝนจะถกู ลงโทษจากหนักไปหาเบารวม 5 สถานคือ ประหารชีวิต จาํ คกุ กักขงั ปรับ และริบทรัพย 2. สภาพบังคับในทางแพง มีลกั ษณะการชดใชค าเสีย หายหรือสินไหมทดแทน

5.กฎหมายตองมีผลใชบงั คบั ไดตลอดไปจนกวาจะมีการ เปลี่ยนแปลงหรือ ยกเลิก ดงั น้ี -มีผลนับต้งั แตวันประกาศในราชกิจจานุเบกษา -มีผลใชบังคบั นบั ต้งั แตวนั ที่กาํ หนดไวในกฎหมายเชน พระราชบัญญัติมีผลต้ังแตประกาศในราชกิจจานเุ บกษา

สรุปแนวทางทีม่ าของกฎหมายมี 3 แนวทาง 1.มาจากกฎหมายที่เปน ลายลกั ษณอ ักษร 2.มาจากจารีตประเพณี 3.มาจากกฎหมายทั่วไป การนําหลกั ความจริงมาใชใน การวินิจฉัยคดี

ประเภทและศักดิข์ องกฎหมาย ประเภทของกฎหมาย 1.กฎหมายแบง ตามความสมั พนั ธข องผทู ีต่ องเกี่ยวของ แบง ออกไดด งั นี้ 1.1 กฎหมายเอกชน เปน กฎหมายที่บังคับโดย คาํ นึงถึงความสมั พันธระหวางเอกชนกับเอกชนมีดังนี้

(1) กฎหมายแพง เปน กฎหมายทีว่ าดวยสถานะ และความเกีย่ วพันของบคุ คลเพื่อกาํ หนดสิทธิและ หนาทีเ่ ชนการกาํ หนดสภาพบุคคล ประเภทของ ทรพั ยและทรัพยสิน นิติกรรมและสญั ญา หน้ี ครอบครัว และมรดก

(2)กฎหมายพาณิชย เปนกฎหมายระหวางเอกชนกบั เอกชนเชนการซื้อขาย การเชาทรัพย การเชาซ้ือ การ จํานอง การจาํ นํา การกยู ืม การฝากทรัพย กฎหมาย เหลานี้เรียกรวมกนั วา “เอกเทศสัญญา”

ประมวลกฎหมายแพงพานิชยม ีทั้งหมด 6 บรรพไดแ ก บรรพ 1 เรือ่ งทัว่ ไป เชนบุคคล ละเมิด จดั การงานนอกสัง่ ลาภมิควรได ประเภทของทรัพย นิติกรรม สัญญา บรรพ 2 หนี้ บรรพ 3 เอกเทศสัญญา บรรพ 4 ทรพั ย บรรพ 5 ครอบครวั บรรพ 6 มรดก

1.2 กฎหมายมหาชน เปนกฎหมายระหวางรฐั กับพลเมือง ของรัฐมีดงั ตอไปน้ี (1) กฎหมายรัฐธรรมนญู คือกฎหมายสูงสุดของประเทศ (2) กฎหมายปกครอง คือ กฎหมายที่กาํ หนดกฎเกณฑ การบริหารราชการแผนดิน (3) กฎหมายอาญา คือกฎหมายที่วาดวยความผิดและการ กาํ หนดโทษสาํ ความผิดน้นั ๆมีอยู 3 สวน

1.ภาคท่วั ไป อันเปน การวางหลกั ทัว่ ไปของกฎหมายอาญา 2.ภาคความผิด อนั เปนการกําหนดประเภทความผิดไวเปน หมวดหมู 3.ภาคลหุโทษ อันเปนการวางโทษสาํ หรบั การกระทาํ ความ ผิดเลก็ นอย

(4) กฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา คือกฎหมายทีว่ า ดวยหลักเกณฑหรือข้ันตอนในการดําเนินคดีอาญาโดยมี 4 ฝายดังน้ี 1.พนกั งานสอบสวนหรือเจาหนาที่ตํารวจมีหนาที่รวบรวม หลกั ฐาน 2.พนักงานอยั การ หรืออาจเรียกวา “ทนายของ แผนดิน”

3.ผูพ ิพากษาหรือศาล ทาํ หนาทีพ่ ิจารณาและพิพากษา จากการกระทาํ ของจําเลย 4.เจาหนา ที่ราชทัณฑ จะทาํ หนาทีบ่ งั คับคดีตามคํา พิพากษาโดยศาลพิพากษาลงโทษประหารชีวิต หรือจําคกุ

(5)กฎหมายวิธีพิจารณาความแพง คือ กฎหมาย หรือกฎเกณฑทีว่ าดวยการดําเนินคดีเมื่อเกิดขอพิพาทในทาง แพง (6)พระธรรมนูญศาลยตุ ิธรรม คือ กฎหมายที่เกี่ยวกบั เรือ่ งการจดั องคกรของศาลในการพิจารณาพิพากษาคดีท้ัง คดีแพง คดีอาญาและคดีพิเศษอืน่ ๆเชนคดีลมละลาย คดี แรงงาน

รปู แบบของศาลในประเทศไทยมี 4 ประเภท 1. ศาลยุติธรรม 2. ศาลปกครอง 3. ศาลรฐั ธรรมนูญ 4.ศาลทหาร

1.3 กฎหมายระหวา งประเทศ คือ กฎหมายหรือตกลง รวมกันระหวางรฐั หรือประเทศทีม่ ีความสัมพันธในรูปของภาคี สมาชิกที่มีการรวมกลุมกันเพือ่ แกปญ หารวมกันมี 3 ลกั ษณะ (1) กฎหมายระหวางประเทศแผนกคดีการเมือง คือ กฎเกณฑขอบังคบั วาดวยความสัมพันธและสิทธิหนาทีร่ ะหวาง รฐั ทีเ่ ปนภาคีสมาชิกเชนขอ ขดั แยงตอ กันเพือ่ ยตุ ิสงคราม

(2) กฎหมายระหวา งประเทศแผนกคดีบุคคล คือ กฎหมายที่บญั ญตั ิถึงความสัมพนั ธระหวางบคุ คลทีอ่ ยตู างรัฐ กนั (3) กฎหมายระหวางประเทศแผนกคดีอาญา คือ กฎหมายที่กาํ หนดความสมั พนั ธระหวางรฐั ตอรัฐในความ รวมมือขจัดปญหาอาชญากรรมขามชาติ

2) การแบงกฎหมายออกตามหลักของการใชกฎหมาย แบงออก เปน 2 ประเภท 2.1) กฎหมายสารบัญญตั ิ คือ กฎหมายที่มีลกั ษณะเปน เน้ือหาของกฎหมายเชน ประมวลกฎหมายแพงพาณิชย ประมวลกฎหมายอาญา ประมวลกฎหมายทีด่ ิน ประมวล รัษฎากร กฎหมายในรูปแบบพระราชบัญญตั ิ

2.2) กฎหมายวิธีสบญั ญัติ คือ กฎหมายที่มีลกั ษณะ กาํ หนดข้นั ตอนของกระบวนการวิธีใชกฎหมายหรือกระบวน การวิธีพิจารณาคดีซึ่งกาํ หนดข้นั ตอนหรือระยะเวลาในการ ดําเนินการ

แผนผังลาํ ดบั ข้นั หรือศกั ดิ์ของกฎหมายไทย รฐั ธรรมนูญ พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนญู พระราชบัญญัติ/พระราชกําหนด พระราชกฤษฎกี า กฎกระทรวง ขอ บญั ญตั ิขององคกร ปกครองสว นทอ งถนิ่

ศักดิข์ องกฎหมายหรือฐานะของกฎหมายมีหลกั สําคญั 3 ประการ 1.กฎหมายมีฐานะศกั ดิ์ตาํ่ กวา 2. กฎหมายมีฐานะศกั ดิต์ ่ํากวาจะขัดหรือแยงกฎหมายสูง กวาไมไดไมวาจะเปนบทหรือตอน 3.กฎหมายทีม่ ีศักดิ์ตํ่ากวาหรือกฎหมายลกู จะออกมาเกิน อํานาจที่กฎหมายแมบทซึ่งมีอาํ นาจสงู กวาไมได

รปู แบบของกฎหมายทีเ่ ปนลายลกั ษณอ ักษรของไทย เรียงตามศักดิ์ของกฎหมายดงั นี้ 1.รฐั ธรรมนูญ เปนกฎหมายสงู สุดของประเทศ 2.พระราชบญั ญัติประกอบรัฐธรรมนญู 3.พระราชบญั ญัติ คือ กฎหมายทีพ่ ระมหากษตั ริยตราขึ้น โดยคําแนะนาํ และยินยอมของรฐั สภา

4.พระราชกาํ หนด คือกฎหมายอีกรปู แบบหนึ่งซึ่งมีความ จาํ เปน เรงดวนโดยคณะรัฐมนตรี มี 2 ลกั ษณะ 4.1 พระราชกาํ หนดทว่ั ไป คือ พระราชกําหนดที่ตราขึ้น เพื่อประโยชนในอันที่จะรกั ษาความปลอดภัยของประเทศ 4.2 พระราชกาํ หนดเกี่ยวดว ยภาษีและเงินตรา คือ มีความจาํ เปนตองมีกฎหมายออกมาใชเรื่องภาษีและเงินตรา เรงดวน

5.พระราชกฤษฎีกา คือ กฎหมายที่พระมหากษัตริยทรง ตราข้ึนโดยคาํ แนะนาํ รฐั มนตรีมีดงั น้ี 5.1 ออกเพือ่ กําหนดระยะเวลาการทํางานของฝาย บริหารหรือฝา ยนิติบัญญตั ิแลว แตก รณี เชน พระราช กฤษฎีกาเปด -ปด ประชมุ รฐั สภา ยุบสภา วนั เลือกต้งั 5.2 ออกพระราชกฤษฎีกาตามที่กฎหมายแมบ ท กําหนด เชน พระราชกฤษฎีกาวาดวยเบ้ียประชุมกรรมการ

6.กฎกระทรวง คือ กฎหมายที่รัฐมนตรีผรู กั ษาการตาม กฎหมายแมบทออกโดยผานความเหน็ ชอบจากคณะรฐั มนตรี เชนกฎกระทรวงกําหนดอตั ราคาธรรมเนียม 7.กฎหมายที่ตราโดยองคก รปกครองทองถิ่น โดยมี 3 สวน คือ สวนกลาง สวนภมู ิภาคและสวนทองถิ่นและสวน ทองถิ่นมี 5 รปู แบบ

7.1 องการบรหิ ารสวนจังหวัดหรือ อบจ. มอี าํ นาจออก ขอ บญั ญตั ิจงั หวัดขึน้ 7.2 เทศบาล (เทศบาลตาํ บล เทศบานเมือง เทศบาลนคร)มีหนาที ออกเทศบัญญัตขิ ึน้ มาใชบังคบั ในเขตเทศบาล 7.3 องคการบริหารสวนตาํ บล หรือ อบต. มีอาํ นาจออก ขอบัญญัตอิ งคก ารบริหารสว นตาํ บล 7.4 กรุงเทพมหานคร มอี าํ นาจออกขอ บญั ญัติกรุงเทพมหานคร 7.5 เมอื งพัทยา มอี าํ นาจออกขอบัญญัตเิ มืองพทั ยาขึ้นใชบงั คบั

3.กระบวนการตรากฎหมาย มีดงั นี้ 1.พระราชบญั ญัติประกอบรัฐธรรมนญู เปน กฎหมาย ที่ตราข้ึนในรูปแบบพระราชบัญญตั ิจะตองมี สส.ไมนอยกวา 1 ใน 10 ของจาํ นวนสมาชิกท้งั หมดเทาที่มีอยู 2.พระราชบัญญัติ เปนบทบญั ญตั ิแหงกฎหมายที่ พระมหากษตั ริยตราขึ้นโดยคําแนะนาํ ยินยอมของรัฐสภา การเสนอรางพรบ.ส.ส.ไมนอยกวา 20 คนหรือประชาชนไม นอยกวา 10,000 คน เขาชือ่ เสนอ

3.พระราชกาํ หนด เปนกฎหมายทีพ่ ระมหากษตั ริยทรงตรา ขึ้นตามคาํ แนะนําของคณะรฐั มนตรีเพื่อใชในกรณีฉกุ เฉินที่มี ความจาํ เปนเรงดวนรัฐตองเสนอตอ สภาผแู ทนราษฎรและ วุฒิสภาในการประชมุ 4.พระราชกฤษฎีกา เปนกฎหมายที่พระมหากษตั ริยทรง ตราข้ึนโดยคําแนะนาํ ของคณะรฐั มนตรีหรือฝายบริหาร

5.กฎกระทรวง เปนกฎหมายทีอ่ อกตามพระราชบญั ญตั ิ หรือพระราชกาํ หนดออกโดยฝายบริหารอันไดแกรฐั มนตรี โดยความเห็นชอบของคณะรัฐมนตรี 6.ขอ บัญญตั ิองคก รปกครองสวนทองถิน่ เปนกฎหมายที่ องคกรปกครองสวนทองถิน่ เชน เทศบัญญัติ ขอบัญญัติ องคก ารบริหารสว นตําบล

ขั้นตอนการตรากฎหมาย 1.การพิจารณาในสภา ไดกําหนดเปน 3 วาระ 1.1 วาระที่หนึง่ ข้ันรับหลกั การ 1.2 วาระทีส่ อง เปนการพิจารณาในรายละเอียดของราง พ.ร.บ.โดยสภาแตงต้ังกรรมาธิการและเสนอคําขอ “แปรญัตติ”ตอประธานกรรมาธิการภายใน 7 วนั

1.3 วาระที่สาม ข้ันลงมติเห็นชอบ ใหสงตอวุฒิสภาแตถาไม เหน็ ชอบรางพระราชบัญญตั ิน้ันก็เปนอนั ตกไป 2.การพิจารณาในวุฒิสภา ใหกระทาํ เปน 3 วาระเชน เดียว กบั ส.ส.พิจารณาใหเสร็จภายใน 60 วนั ถารางเกีย่ วดวย การ เงินพิจารณาใหแลวเสรจ็ ภายใน 30 วัน

การพิจารณาของวฒุ ิสภาทําได 3 กรณีคือ 1.เหน็ ชอบ แลวใหนายกรฐั มนตรีดาํ เนินการนําขึ้นทลู เกลา เพือ่ ลงพระปรมาภิไธยและประกาศในราชกิจจานุเบกษาใช บงั คับเปนกฎหมายตอไป 2.ไมเ ห็นชอบ เปน การที่วุฒิสภายบั ย้งั รางพระราชบัญญตั ิ น้นั ไวกอนสงกลบั คืนไปยงั สภาผูแทนราษฎร

3.แกไ ขเพิม่ เติม โดยดําเนินการแจงใหสภาผูแทนราษฎร ทราบเพือ่ ต้งั กรรมาธิการพิจารณารางพระราชบัญญตั ิ


Like this book? You can publish your book online for free in a few minutes!
Create your own flipbook