การจัดการโลจิสติกส์และโซ่อุปทาน ดีอย่างไร?

การจดั การโลจสิ ติกส์และโซอ่ ุปทาน ดอี ย่างไร? ครูรุ่งทวิ า มีสวุ รรณ แผนกวิชาการจดั การโลจิสตกิ ส์ วิชาโลจิสตกิ ส์และโซอ่ ุปทาน Logistics and Supply Chain

การจดั การโลจิสตกิ ส์และโซ่อปุ ทาน ดีอยา่ งไร? • ตัง้ แตช่ ว่ งครสิ ตศ์ ตวรรษที่ 1980 การจดั การโลจิสตกิ ส์ และ การจัดการ โซ่อปุ ทาน (Logistics Management & Supply Chain Management) กไ็ ด้รบั ความสนใจอยา่ งมากทั้งจากวงการวชิ าการและ ภาคธุรกิจ (Stock et al., 2010) เน่อื งจากความต้องการท่ีจะลดตน้ ทนุ ท่ไี ม่จาเปน็ ตา่ งๆ เช่น การขนสง่ การจดั เกบ็ สนิ คา้ และ ต้นทุนการสง่ั สนิ ค้า รวมทั้ง เพ่อื ตอบสนองความต้องการที่สูงขึ้นของผบู้ รโิ ภค ทั้งการ ตอบสนองที่รวดเรว็ จากการสั่งและการส่งสนิ ค้า รวมทง้ั คณุ ภาพของ สินคา้ อกี ด้วย (Christopher, 2011)

การจัดการโลจิสติกส์และโซ่อุปทาน ดีอย่างไร? • ตลอดกวา่ 30 ปีท่ีผา่ นมา ไดม้ ีหลักฐานต่างๆ ทัง้ งานวชิ าการและ ความสาเรจ็ ของภาคเอกชนทีย่ ืนยันถงึ ประโยชนท์ ่ีภาคธุรกิจ และลูกคา้ ไดร้ บั จากการพฒั นาการจัดการโลจิสติกสแ์ ละโซอ่ ุปทาน ทาให้องค์ ความร้ดู ้านนไ้ี ด้รบั ความสนใจเปน็ อย่างมากทัง้ ในระดบั ประเทศและ นานาชาติ (Benavides & de Eskinazis 2012)

การจดั การโลจิสติกส์และโซ่อปุ ทาน ดีอย่างไร? • สาหรับประเทศไทยนั้น การจดั การโลจิสตกิ ส์และโซ่อุปทานนัน้ ไดร้ ับการ กลา่ วถึงอยา่ งกว้างขวาง เม่อื รฐั บาลได้กาหนดใหโ้ ลจิสติกส์เปน็ วาระ แหง่ ชาติ โดยมกี ารออกยทุ ธศาสตร์สาหรับการพฒั นาระบบโลจสิ ตกิ ส์ในปี พ.ศ. 2547 และมีรา่ งแผนแมบ่ ทฯ ต่อมาในปี พ.ศ. 2549 (สานักงาน คณะกรรมการพฒั นาการเศรษฐกิจและสังคมแหง่ ชาติ 2549) ต้ังแต่ น้นั ทง้ั ภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคการศกึ ษาต่างก็ให้ความสาคญั กับ โลจสิ ติกสแ์ ละการจดั การโซ่อปุ ทาน

การจัดการโลจิสตกิ ส์และโซ่อปุ ทาน ดอี ยา่ งไร? • สาหรับภาครัฐแลว้ แตล่ ะหนว่ ยงานนน้ั ไดม้ แี ผนการพฒั นาโลจิสตกิ สอ์ อก มาอย่างต่อ เนือ่ ง ภาคเอกชนก็มกี ารจดั ฝกึ อบรมภายในเกีย่ วกับองค์ ความรู้ในการจัดการโลจสิ ตกิ ส์ ขององค์กร องค์กรเอกชนรายใหญบ่ างท่ีก็ ได้มกี ารส่งพนักงานไปเรยี นตอ่ ด้านโลจสิ ตกิ ส์ใน ต่างประเทศอีกด้วย ใน ส่วนของภาคการศกึ ษานั้น หลายๆ มหาวทิ ยาลยั ได้เรมิ่ มีการเปิดสอน วชิ าโลจิสติกส์และโซ่อุปทานท้ังระดับ ปรญิ ญาตรี โท และ เอก รวมทง้ั ให้ การสนับสนุนให้คณะจารยศ์ ึกษาต่อในดา้ นนีท้ ้ังในและต่างประเทศอีก ด้วย

การจัดการโลจิสติกส์และโซ่อปุ ทาน ดอี ย่างไร? • แม้ว่าจะมีการคน้ พบวา่ การจดั การโลจสิ ตกิ ส์และโซ่อปุ ทานจะมปี ระโยชน์ มาก เพยี งไร นยิ ามของ การจัดการโลจิสติกสแ์ ละโซ่อปุ ทาน กย็ งั ไม่มี ความชดั เจน (Mentzer et al. 2001) มกี ารตคี วามที่หลากหลายและ แตกต่างกันออกไป ท้ังนี้สว่ นหนง่ึ อาจจะเปน็ เพราะวา่ การจัดการโลจิ สติกสแ์ ละโซอ่ ุปทาน นน้ั มีขอบเขตทก่ี วา้ งขวางและมีท่ีมาท่ีหลากหลาย มีการพฒั นามาจากสาขาวชิ าท่แี ตกต่างกนั เชน่ การจัดการ การ ดาเนินการ การขนสง่ การจดั ซอ้ื วศิ วกรรมศาสตร์ และ เศรษฐศาสตร์

นิยามการจัดการโซ่อปุ ทาน • มีความพยายามที่จะให้คานยิ ามการจดั การโซ่อปุ ทานอย่างหลากหลาย โดยฉพาะจากนักวิชาการไดแ้ ก่ Stevens (1989), Ellram (1991), Towill et al.(1992), Cooper et al. (1997), Harland (1996), Christopher (2011) ทวา่ กลบั ยงั ไมม่ ีนิยามใดท่ไี ด้รับการยอมรบั อยา่ ง เอกฉันท์ • อย่างไรกต็ าม นิยามหนง่ึ ทไ่ี ด้รับความนยิ ม และ ถูกอ้างองิ มาก นยิ ามหน่ึง คือ นยิ ามของ สภาวชิ าชีพชนั้ สูงดา้ นการจัดการโซ่อุปทาน

นยิ ามการจดั การโซ่อุปทาน • (Council of Supply Chain Management Professional) ซึ่งมพี น้ื ฐานจาก งานการศกึ ษาของ Mentzer et al. (2001) สรุปได้ว่า จัดการโซ่อุปทาน (Supply Chain Management) นัน้ เป็นการวางแผนและการ จดั การทกุ กิจกรรม ท่เี กีย่ วข้องกบั การจัดหาวตั ถุ ดบิ และปัจจัยนาเข้าตา่ งๆ ท้ังในการผลิตและการดาเนนิ การตา่ งๆ การจดั ซือ้ จัดหาการแปรรูปและ เปล่ยี นรูป วตั ถุดิบเหลา่ น้ันให้เป็นเป็นสนิ ค้า และกจิ กรรมโลจสิ ติกสท์ ั้งหมด (CSCMP 2010) ดังนนั้ นยิ ามของ CSCMP จึงรวมการจดั การโล จิสติกสใ์ ห้อย่ใู นขอบเขตของการจดั การโซ่อุปทาน

นยิ ามการจัดการโลจสิ ตกิ ส์ • จากนิยามการจัดการโซ่อปุ ทานของ (CSCMP 2006) การจัดการโลจิ สติกสซ์ ง่ึ อยู่ในขอบเขตของการจดั การโซอ่ ปุ ทานนน้ั กถ็ กู จากดั ความ โดย CSCMP ไว้ดงั นี้

นยิ ามการจัดการโลจสิ ติกส์ • การจดั การโลจสิ ติกส์คือส่วนหนึง่ ของการจัดการโซ่อุปทาน ซง่ึ เกี่ยวกบั การ วางแผนและการนาแผนไปปฎิบัติ รวมทง้ั การควบคมุ การไหลและการ จดั เกบ็ สินค้า บรกิ าร และข้อมลู ที่เก่ียวข้องจากจดุ เริม่ ตน้ ของโซ่อุปทาน (วัตถุดิบ) และปลายทางสู้ผบู้ ริโภค โดยรวมถงึ การไหลกลบั จากฝัง่ ผบู้ รโิ ภค (Reverse logistics) ให้มที ั้งประสทิ ธภิ าพ และ ประสทิ ธิผลด้วย

แหลง่ อา้ งอิง  สานักงานคณะกรรมการพฒั นาการเศรษฐกิจและสงั คมแหง่ ชาติ. 2547. ยุทธศาสตรก์ ารพฒั นาระบบโลจสิ ติกสข์ อง ประเทศไทย. [ออนไลน์] http://www.nesdb.go.th/national/competitiveness/attach/data31.pdf (22 พฤศจกิ ายน 2549)  _______. 2549. รา่ งแผนแมบ่ ทการพัฒนาโลจิสตกิ ส์ของประเทศไทย. [ออนไลน์] http://www.nesdb.go.th/national/competitiveness/attach/MasterPlan-Draft.pdf (22 พฤศจกิ ายน 2549)  _______. 2549. นิยามการบริหารจดั การโลจิสตกิ ส์. [ออนไลน์] http://www.nesdb.go.th/national/competitiveness/attach/data43.ppt (22 พฤศจิกายน 2549)  CSCMP: Council of Supply Chain Management Professionals. 2006. Supply Chain Management and Logistics Definition. [Online] available: http://www.cscmp.org/Website/AboutCSCMP/Definitions/Definitions.asp (21November 2006)