5-р анги ма ном эх pdf

Тавдугаар анги Мэдлэг оюунаа баяжуулъя Хувилбар 1 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. 1.408156:45-40815:907+414:18= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 19698:(m+6)=9 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 324км636м : 52 + 19км7м х 12 – 57 км 892 м = 10000 кв.м = ....га 4. 250 ; 300; 1200; 1800 градусын хэмжээтэй өнцгүүдийг зураарай. 5. Нэг дэлгүүрт 4 уут нэгдүгээр, 37 уут хоёрдугаар, бүгд 2075 кг гурил байв. Уут тус бүрд ижил хэмжээний гурил байсан бол энэ дэлгүүрт нэг ба хоёрдугаар гурил тус бүр хичнээн хэмжээтэй байсан бэ? 6. 1389213 тоонд хичнээн мянгат байгаа вэ? Хувилбар 2 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. 3090-(452819-157937):98+308x205= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. X:25x4=8000 29,5гр=...мг 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. (100 т – 2т8 кг х 14) + (4 т – 3т486кг) + 3т:15= 4. Дэлгэмэл өнцгийн градус болох вэ? 5. Хоёр тооны нийлбэр 76218 бөгөөд нэгийг нөгөөд нь хуваавал 3 ногдож 922 үлдэнэ. Эдгээр тоог олоорой. 6. 999999 ба 111111 тоонуудын нийлбэрт хичнээн зуун мянгат байгаа вэ? Хувилбар 3 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. 47868-24192:48+(27333+1 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 859287:(13x-610)=429 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй (400км-8км7м х 16)+(5км-2км78м)+8км:16= 823 хоног= …цаг 4. Тэгш өнцөгт гурвалжны нэг өнцөгт 300 бол нөгөө өнцгийг олоорой. 5. Аялагчид 5460 км газар аялахаас эхний долоо хоногт бүх замынхаа хэсгийг, хоёрдахь долоо хоногт хэсгийг, гуравдахь долоо хоногт хэсгийг тус тус явсан бол цаана нь хэдэн км явах үлдэх вэ? 6. 777777 ба 333333 тоонуудын нийлбэрт хичнээн зуун мянга байгаа вэ? Хувилбар 4 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (203x396-1015):203-13936:67= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. (239-x)x86=8772 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 48 т 21кг + 324 т54 кг-3т6кг х 8= 1000м.кв=…дм.кв 4. Гурвалжны хажуу талууд 6 см,8 см, 10см бол түүний периметрийг олоорой. [Type text] 1

Тавдугаар анги Мэдлэг оюунаа баяжуулъя 5. Хоёр хүүхэд тус тус уран зохиолын ном уншив. Нэг нь номынхоо хэсгийг, нөгөө нь уншсаны дараа хүүхэд 200 хуудас уншаагүй үлдсэн байв. Хүүхэд тус бүрийн унших номын хуудасны тоог олоорой. 6. 33595170 тоонд хичнээн мянгат байгаа вэ? Хувилбар 5 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (137x49-15125:125+179):37= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. K:275=905 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 16т 826кг:47 х 86+ 78т39кг:39 х 28 = 5-ны 2 метр нь хэдэн см вэ? 4. Тэгш өнцөгтийн урт 1,8 см ба өргөнөөсөө 4,7 см-ээр их бол периметрийн талбайг олоорой. 5. Нэгдүгээр нэмэгдэхүүн 87693, хоёрдугаар нь түүнээс нэгжээр илүү, гуравдугаар нь эхний хоёр нэмэгдэхүүний нийлбэртэй адил , харин дөрөвдүгээр нь хоёр , гуравдугаарын нийлбэртэй адил бол энэ дөрвөн тооны нийлбэрийг олоорой. 6. 666666 ба 444444 тоонуудын нийлбэрт хичнээн мянгат байгаа вэ? Хувилбар 6 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (874:19+389):(52x36-1437)= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. (y+12,4)-(15-9,8)=7,241 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. (123цаг16мин-28цаг48мин+56цаг38мин) x 28 = 8400сек=…цаг...мин 4. Тэгш өнцөгтийн талбай 616 кв.см,урт нь 28 см бол тэгш өнцөгтийн периметрийг олоорой. 5. Гурван тооны нийлбэр 1684207, тэдгээрийн нэг нь 795649, хоёрдугаар нь гуравдугаараасаа 6385-аар их бол тоо тус бүрийг олоод буурах эрэмбээр жагсаан бичээрэй. 6. 1 ,0 ба 3 цифрүүдийг ашиглан цифр давтагдахгүйгээр бүх хоёр оронтой тоонуудыг зохио.Зохиосон тоонуудын нийлбэрийг ол. Хувилбар 7 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (1006x17+304410:73):(886x24+8)= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 80,1m-10,1m+4,7=74,7 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 72км9м+56км:280+31км75м:5 = 42729645см=...дм...см 4. Гурвалжны тал нь 10,5 см тэр талд буусан өндөр 4,6 см бол талбайг олоорой. 5. Нэгдүгээр хайрцагаас 20040г, хоёрдугаараасаа 12004г чихэр авч гуравдугаар хайрцагт хийхэд хайрцаг бүрд 40кг чихэртэй болов. Анх хайрцаг бүрд хичнээн хэмжээний чихэр байсан бэ? 6. 1, 3, 5 цифрүүдээр цифр давтагдахгүйгээр бүх боломжит гурван оронтой тоонуудыг үүсгэ. Үүссэн тоонуудын хамгийн их ба хамгийн бага тоонуудын ялгаврыг ол. [Type text] 2

Тавдугаар анги Мэдлэг оюунаа баяжуулъя Хувилбар 8 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. 600100-234x101+64032:16x53= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 534x(x+1,2)=961,2 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 84тн27кг+35тн25кг:25+54тн18кг:6= 42729645см=...м...дм...см 4. Тэгш өнцөгт гурвалжны бага хоёр тал нь 2,4 см, 3,4см бол талбайг олоорой. 5. Тариа агуулахад хоёр өдөр 574 тн тариа буулгажээ. Эхний өдөр 43, хоёрдахь өдөр ийм 39 машин тариа буулгасан бол өдөр бүр хэдэн тонн тариа буулгасан бэ? 6. 1, 2, 3, 4 дөрвөн цифрээс үржвэр нь хамгийн их байх ялгаатай хоёр оронтой хоёр тоо зохио.Тэдгээр тоонуудын үржвэрийг ол. Хувилбар 9 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. 47112:(175-97)x30-52x37= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 3x(0,3y-1,5)=3,6 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 8ц-325кг25гр:25+13кг1гр= 4-ний 3 кг нь хэдэн гр бэ? 4. 12м градустай тойргийн уртыг олоорой. 5. Нэг агуулахад 199 тн 750 кг, нөгөө агуулахад түүнээс 38 тн 470 кг-аар бага төмс хүнсний ногоо байв. Бүх төмс хүнсний ногооны хэсэг нь төмс байсан бол хэдэн кг төмс байсан бэ? 6. 2, 0 ба 5 цифрүүдийг ашиглан цифр давтагдахгүйгээр бүх боломжит хоёр оронтой тоонуудыг зохио.Зохиосон тоонуудын нийлбэрийг ол. Хувилбар 10 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (420+86)x(1010-21888:72)-355000= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. A:4,8+7,65=11,15 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 7км-28м8см:4+3км48м5см = 30000 төгрөгний нь хэд байх вэ? 4. Гэрийн буйрны диаметр 8 метр бол түүний гадна хүрээний уртыг олоорой. 5. Хоёр сургууль хаягдал төмөр цуглуулжээ. Нэг сургууль 64 тн, хоёрдахь нь түүний 8-ны 7 хэсэгтэй адил хэмжээний төмөр цуглуулжээ. Цуглуулсан төмрийг 4 тн-ын даацтай машинаар хэдэн удаа зөөх вэ? 6. 1, 2, 4, 5 дөрвөн цифрээс үржвэр нь хамгийн их байх ялгаатай хоёр оронтой зохио. Тэдгээрийн үржвэрийг ол. Хувилбар 11 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. 35700:750:25+47x80-65= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 100-2,1x=74,8 [Type text] 3

Тавдугаар анги Мэдлэг оюунаа баяжуулъя 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 99тн26кг-71тн50кг:35+5ц4кг х 24 = 4200кв.м=…кв.дм 4. Тойргийн градус 6 см бол түүний урт ба талбайг олоорой. 5. 707 м урт төмөр утаснаас нэгдэх хэсэг нь хоёрдахиасаа 14 м урт байхаар гурван хэсэг огтолжээ. Төмөр утаснаас хамгийн бага хэсгээр шувууны тлр хийв. Хэрэв тор тус бүрд 7 м төмөр утас оруулсан бол хэдэн тор хийсэн бэ? 6. 3, 0 ба 7 цифрүүдийг ашиглан цифр давтагдахгүйгээр бүх боломжит хоёр оронтой тоонуудыг зохио.Тэдгээрийн үржвэрийг ол. Хувилбар 12 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. 6007x708-1458903:29-202649= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. X- 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 36км9м-48км:24+2км304м:16= хоног=...цаг 4. Тойргийн урт 28,26 м бол дугуйн талбайг ол. 5. 14 м урт таазны өргөн нь уртаасаа 5 м-ээр богино юм. 1м 5дм өргөн 2 м урт цаасаар бүх таазыг цааслахад хичнээн хуудас цаас орох вэ? 6. 2, 3, 4, 5 дөрвөн цифрээс үржвэр нь хамгийн их байх ялгаатай хоёр оронтой тоо зохио.Тэдгээрийн үржвэрийг ол. Хувилбар 13 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (214256-259x368):16+1438= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй 186тн8кг+36тн64кг:16-4ц5кг х 240= 10м.куб=...дм.куб 4. Нэг цэг дээр төвтөй 2см,3 см радиустай тойргуудын хоорондох дүрсийн талбайг олоорой. 5. Килограмм бүр нь 12 төгрөгийн үнэтэй 3 торх цөцгийн нэгэнд нь 180 кг хоёрдахид түүнээс 15 кг бага цөцгийн тос байв. Харин гурав дахь торхонд байгаа тосны үнэ нь нөгөө хоёр торхонд байгаа тосны үнээс 1560 төгрөгөөр бага байв.Гуравдахь торхонд хэдэн кг тос байсан бэ? 6. Хоногт хичнээн секунд байх вэ? Хувилбар 14 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. 1696800:56-56x(491-85)+16218:18= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. ( 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 8км005м-48км:8+2км16м5см7мм= 6м.кв=...м.кв 4. Квадрат хэлбэртэй ногооны талбайн хүрээны урт 51.2 см бол түүний талбайг олоорой. 5. Хоёр хайрцагт 1908 төгрөгний үнэтэй нэг төрлийн чихэр байв.Хоёр хайрцагнаас 93 кг чихэр худалдсаны дараа нэг хайрцагт 450 төгрөгний хоёрдахь хайрцагт 621 төгрөгний чихэр үлджээ. Хайрцаг бүрд хэдэн кг чихэр үлдсэн бэ? [Type text] 4

Тавдугаар анги Мэдлэг оюунаа баяжуулъя 6. Долоо хоногт хичнээн секунд байх вэ? Хувилбар 15 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (21000-308x29):4+14147:47= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. ( 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 16кг560г-(20кг560г-19кг640г)+4км9г= 80дм.кв=...м.кв 4. Ангийн урт 8м,өргөн 6м,өндөр 3м бол түүний эзэлхүүхийг олоорой. 5. Хэсэг даавуугаар костюм оёх болов. Хэрэв костюм бүрд 3 м даавуу оруулахаар тооцвол 45 костюм оёж 8 м даавуу үлдэх байв.Хэрэв костюм бүрд 3 м 25 см даавуу оруулбал энэ хэсэг даавуугаар хэдэн костюм оёж болох вэ? 6. Нэгдүгээр сард хичнээн минут байх вэ? Хувилбар 16 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. 11461:(979-822)-(3843+759):177= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. ( 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. (27т 11кг+2т9кг-12,720кг):20+1т400кг х 21 = 3мм.кв=....см.кв 4. Тэгш өнцөгт параллелопипедын эзэлхүүн 800 куб.см урт нь 20 см, өргөн 8см бол өндөр нь хэдтэй тэнцүү бэ? 5. 346 м даавуугаар пальто, костюм оёжээ. Нэг пальтонд 3 м 20 см , костюмд 2 м 80 см даавуу оржээ. Хэрэв пальтонд костюмнаас 38 м даавуу илүү орсон бол хэдэн пальто хэдэн костюм оёсон бэ? 6. Ямар нэг тооны 80% нь 56 тай тэнцэнэ.Эдгээр тоонуудын арифметик дундажийг ол. Хувилбар 17 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (83,76+639,84):6,7-12,6x4,9= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. X– 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. (24км3м+5км007м-16км020м):30+1км500м:30= 7см.кв=...см.кв 4. Кубын тал нь 0,7 см бол түүний эзлэхүүн гадаргуугийн талбайг олоорой. 5. 1 кг гурилаар талх барихад 1кг 250 г болж өснө. 5 талх барих гэвэл хэдэн кг гурил орох вэ? 6. Квадратын талыг 20% иар багасгахад түүний талбай нь хэдэн хувиар багассан вэ? Хувилбар 18 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (7,2x2,7+16,26):4,25-(3,62-2,86)= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 2 [Type text] 5

Тавдугаар анги Мэдлэг оюунаа баяжуулъя 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 8ц-13кг6г х (59кг400г:7кг425г)+2т9ц35кг= 65см.кв=...м.кв 4. Гурвалжны нэг тал нь 10 см,хоёр дахь тал нь эхний талаас 2см-ээр урт,харин 3 дахь тал нь эхний талаас 2см-ээр богино.Энэ гурвалжны периметрийг ол. 5. Торхтой тос 324 кг , хоосон торх нь тосноосоо 8 дахин хөнгөн. Энэ тосыг хоёр мухлагт хуваарилахад нэгэнд нь нөгөөгөөс 34 кг-аар илүү ногджээ.Мухлаг тус бүр хэдэн кг тос авсан бэ? 6. Хувилбар 19 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. ((83,7+92,6):8,6-0,45)x1,4;10= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. X+ 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 5км-176м59см+26м16см:218 х 82= 97м.кв=...км.кв 4. Кубын ирмэгийг 2 дахин ихэсгэвэл талбай ,эзэлхүүн нь хэрхэн өөрчлөгдөх бэ? 5. 150 костюм оёх гэж 13 толгой даавуу авлаа. Костюм бүрд 2 м 80 см даавуу оров. Бүх костюмаа эсгэж гүйцсэний дараа 2 м 50 см даавуу үлдсэн бол толгой бүрд хэдэн метр даавуу байсан бэ? 6. Ямар нэг тооны 90% нь 72 той тэнцэнэ.Эдгээр тоонуудын арифметик дундажийг ол. Хувилбар 20 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (292,8:(11,2-1,6)+122,5):7,5x10= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. X+ = 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 8км-2км+32м8см х 28-5км025м:25= 650дм.кв=...м.кв 4. Кубын гадаргуугийн талбай 1014 см2 бол түүний эзэлхүүнийг ол. 5. Килограмм бүр нь 1800 төгрөгний үнэтэй чихрээс 224 кг-ыг авч хэд хэдэн хайрцагт ижил хэмжээгээрхийв.Хэрэв хайрцаг бүрд мөн тийм чихэр13 кг-ыг нэмж хийвэл хайрцагтай бүх чихэр нь 315 кг болно. Анх хайрцаг бүрд хичнээн төгрөгийн чихэр байсан бэ? 6. Квадратын талыг 30% иар ихэсгэхэд түүний талбай хэдэн хувиар нэмэгдэх вэ? Хувилбар 21 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (3,625+0,25+2,75):(28,75+92,25-15):0,625= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 4 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 9т-3ц+21кг8г х 27-12кг075г:15= 2,4дм.кв=...см.кв 4. Кубын бүх ирмэгийн уртын нийлбэр 132 смбол гадаргуугийн талбай ба эзэлхүүнийг ол. 5. Ачааны машины ачааны тэвшний урт 3 м 60 см , өргөн 2 м 20 см , өндөр 65 см байдаг. 1 куб м нь 800 кг жинтэй чулуун нүүрсийг хичнээн зузаан ачвал 4 тоннын даацандаа тохирох вэ? 6. Ямар нэг тооны 40% нь 76 тай тэнцэнэ.Эдгээр тоонуудын арифметик дундажийг ол. Хувилбар 22 [Type text] 6

Тавдугаар анги Мэдлэг оюунаа баяжуулъя 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (2,747:0,67+0,05):(0,54x7,7-0,008)= 2. 5x+7890010=8450950 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 8т-0,34кг+186,007г-24,6г:0,3= 3,1м.кв=... дм.кв 4. Тэгш өнцөгт параллелепипедийн урт 12 см,өргөн 6 см,өндөр 8 см бол эзэлхүүнийг ол. 5. ЗИЛ-130 машинаар 1 куб.м нь 1500 кг-ын жинтэй элс зөөвөл машины даацанд тохируулахын тул хэр зузаан ачих вэ?(Дээрх бодлогын зарим тоог ашиглаарай). 6. Ямар нэг тооны 70% нь 21 тэй тэнцэнэ.Эдгээр тоонуудын арифметик дундажийг ол. Хувилбар 23 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (3,101-(0,647x4,7+45,676:760)):0,9= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. X:456870-456980=5640890 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 9км-0,438м+142,006см-36,9м:0,9= 1,5дм.кв=...мм.кв 4. Тэгш өнцөгт параллелепипедийн урт 12 см,8 см,10 см бол бүх гадаргуугийн талбайг ол. 5. Дэлгүүрт байгаа 1 м 50 см урт, 1 м өргөн 1 м өндөр авдарт цагаан будаа юүлжээ. Хэрэв цагаан будаа 1 куб.м нь 550 кг бол авдар дүүрэн цагаан будаа ямар жинтэй вэ? 6. Квадратын талыг 30% иар багасгахад түүний талбай хэдэн хувиар багасгах вэ? Хувилбар 24 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (54,4-(4,59x8,9+460,53:63)):0,17= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 879650:x+987650=9909870 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. ((42,5км:0,5-60,2м:0,7)-0,914км):12км= 2,06ц=...кг 4. Тэгш өнцөгт параллелепипедийн өндөр 10см,өргөн 15см,урт 4см бол эзэлхүүнийг ол. 5. Хоёр тооны нийлбэр 51200. Түүний нэг нь нөгөөгөөс 15 дахин их. Эдгээр тоог олоорой. 6. Хоёр тооны нийлбэр 162.II тоог 3 дахин ихэсгэвэл нийлбэр 258 болно. Эдгээр тоог ол. Хувилбар 25 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (82,55-5,7):0,05:(2,23-1,98)+85,21= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 8976540-x:564=789560 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 0,16т х 0,09+0,025кг-15,25кг:10= 0,08т=...ц 4. Тэгш өнцөгт параллелопипедийн өндөр 2 см,өргөн 5см,урт нь 3 см бол түүний талс бүрийн талбайг ол. 5. Усан санд ус оруулахаар хоёр цорго хийжээ. Нэгдүгээр цоргыг 4 цагаар, хоёрдугаар цоргыг 6 цагаар ажиллуулахад 13883 хувин ус орно. Цорго тус бүрээр нэг цагт хичнээн хувин ус урсах вэ? 6. I нэмэгдэхүүн 12, II нэмэгдэхүүн 19 ба эдгээрийг ижил тоогоор үржүүлсний дараа нийлбэр 217 болно. Үржигдэхүүнийг ол. Хувилбар 26 [Type text] 7

Тавдугаар анги Мэдлэг оюунаа баяжуулъя 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (68,4-12,9:0,3):50+3,06x0,5= 2. 2800096 нь (2x+1200560) нийлбэрээс 2 дахин их бол тэгшитгэлийг бод. 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 17т х 8+24кг+14т7ц:60кг= 1,005т=...кг 4. Тасалгааны багтаамж нь 36 см2 ,түүний өндөр 4 см бол шалны талбайг ол. 5. Ялгавар нь нийлбэрээсээ 100 аар бага байх 2 тооны их нь 79 бол нийлбэр ба ялгаврыг ол. Хувилбар 27 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. 824,72-475:(0,071+0,929)+13,8= 2. (3x-2000596) ялгавар 12300689-өөс 3 дахин бага бол х-ийн утгыг ол. 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 5км-176м59см+(26м16см:218) х 82= 0,4=...кг 4. Тэгш өнцөгт параллелопипедийн суурийн талбай нь 12 см2 ,өндөр нь 3 см бол эзэлхүүнийг ол. 5. Сургуулийн туршлагын талбайд алим, чацаргана, нэрсний бут нийлээд 600-г тарьжээ. Алимны бут нь бүх модны тавны гурван хэсэг болох бөгөөд гурван чацарганы мод бүрд таван нэрсний бут тохирох юм. Тус бүр хичнээн мод бут тарьсан бэ? 6. Дараалсан 6 тэгш тооны хамгийн их ба бага тооны нийлбэр 390 эдгээр тоог ол. Хувилбар 28 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (7,351+12,649)x105-95,48-4,62= 2. 2164396 нь (x:156+1200560) нийлбэрээс 4 дахин их бол Х-ийн утгыг ол. 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 5т12кг-4кг012г х 2:4+7кг9г= 5,1т=...ц 4. Тэгш өнцөгт параллелопипедийн эзлэхүүн 400 см2 ,урт нь 16 см,өргөн 5см бол өндрийг ол. 5. 26 шуудай төмс, 17 шуудай гурил нийлээд 2764 кг, мөн тийм 17 шуудай гурил 35 шуудай төмс нийлээд 3250 кг жинтэй. Шуудай төмс , гурил тус бүрийн жинг олоорой. 6. Хасагчийг 3 дахин багасгахад ялгавартай тэнцэнэ.Хэрэв хасагдагч нь 120 бол хасагч ба ялгаврыг ол. Хувилбар 29 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (8,334+3,75x0,48-20,8x0,465):4,62= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 4 x X-5,9=7,9 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 0,17т х 0,08+0,025кг-15,25кг:10= 3,2ц=...кг 4. Тэгш өнцөгт параллелопипедийн урт нь 125 см,өргөн нь түүний уртаас 58 см богино өндөр нь өргөнөөсөө 56 см урт бол эзлэхүүнийг ол. 5. Ферм 60 үнээ тус бүрээс жилд 2520 литр , 24 үнээ тус бүрээс 2880 литр, 6 үнээ тус бүрээс 3150 литр сүү саажээ. Үнээ тус бүр жилд дунджаар хичнээн литр сүү өгсөн бэ? 6. Нийлбэр нь 1238 байх 2 тооны нэгийг 19 өөр нэмэгдүүлж,нөгөөг 23 аар хорогдуулахад эдгээр тоо тэнцэнэ. Ямар тоонууд байсан вэ? [Type text] 8

Тавдугаар анги Мэдлэг оюунаа баяжуулъя Хувилбар 30 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. 37500:750:25+47x80-8,75= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 295,1-(X-3)=13 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 26м16см:2м18см х 0,28-1,8см+35= 0,25кг=...г 4. Ханын цаасны өргөн нь 15 см,урт нь 27 см байв.8 ийм цаасаар хэдэн см2 талбайтай ханыг бүрэх вэ? 5. Дэлгүүрт байгаа нэг төрлийн 88 м хоёр боодол даавууны нэг нь нөгөөгөөс 12 метрээр илүү бөгөөд бүх үнэ нь 5280 төгрөг юм. Хоёр боодол тус бүрийн үнийг олоорой. 6. Хасагчийн хагасыг 180 аар нэмэгдүүлэхэд ялгавар гарна.Хасагдагч 690 бол хасагч ба ялгаврыг ол. Хувилбар 31 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. P=39 бол (15678:p-1638:p):18 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 50xA+8,154=82 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 18цаг+5хоног-40мин х 17= 1,5цаг=...мин 4. Кубын нэг ирмэг нь 7 см бол эзэлхүүнийг ол. 5. Хадлангийн талбай услахаар 16 ажилчин гарч 9 өдөр 1872 м шуудуу малтав. 27 ажилчин 14 өдөот хичнээн метр шуудуу малтах вэ? 6. Гахай тахианаас 7 оор цөөн боловч тэдгээрийн хөлний нийлбэр тахиануудынхаас 2 оор олон юм.Хэдэн гахай,хэдэн тахиа байсан вэ? Хувилбар 32 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. X=306 бол Xx102-1680:48 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 534x(x+1,2)=961,2 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 58м-(0,568км:20+0,098км)= 0,8цаг=...мин 4. Кубын эзлэхүүн 3375 см2 бол өндрийг ол. 5. Тоосгон хана 20 м урт, 8дм зузаан , 4 м 5 дм өндөр. Хэрэв 1 м.куб хана өрөхөд 600 тоосго орсон бол энэ хананд хэдэн тоосго орох вэ? 6. Тахиа гахайнаас 3 дахин олон бөгөөд мөн тахиануудын хөлний нийлбэр гахайныхаас 14 өөр олон бол гахай,тахиа тус бүр хэд вэ? Хувилбар 33 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. A=98 бол (20018-1986):a+16 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. X:5,7+3,09=5,57 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 0,3см х 0,3+0,4см х 0,6+0,12см:0,4-0,24см:0,8= 0,8га=...м.кв [Type text] 9

Тавдугаар анги Мэдлэг оюунаа баяжуулъя 4. 12см ирмэгтэй куб хэлбэрийн 5 хайрцаг,5 см ирмэгтэй куб хэлбэрийн 12 хайрцаг хийв.Аль нь их эзлэхүүнтэй вэ? 5. Манай сургуулийн 4-А анги 35 суралцагчтай, 4-Б анги 41 суралцагчтай. Энэ хоёр ангийн суралцагчдын тоог адил болговол хэдэн суралцагч шилжүүлж хэдэн суралцагчтай болгох вэ? 6. 1кг төмс , 5 кг манжин 2кг лууван 2540 төг.Харин 5 кг төмс ,1 кг манжин 4 кг лууван 2980 төг бол ногоо бүрээс 1 кг-ыг авахад хэдэн төгрөг төлөх вэ? Хувилбар 34 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. P=103 бол (16068:p+94)x508 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 17-10xX=8,5 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. (125төг52мөн-113төг60мөн+15төг88мөн) х 39 = 4,7мин=...сек 4. Ус хадгалах сав нь 16 м ирмэгтэй куб хэлбэртэй сав байв.Хэрэв нэг тэргээр 128см3 ус зөөсөн бол савыг дүүргэхийн тулд хичнээн тэрэг ус зөөх вэ? 5. Гурван хайрцгийн эхнийхэд 14 кг 250г ,хоёрдахид 12 кг 950 г , гуравдахид 17кг 800г чихэр байв. Байсан бүх чихрийн жинг өөрчлөлгүйгээр хайрцаг бүрийг ижил хэмжээний чихэртэй болговол хайрцаг бүрд хэдэн кг чихэр байх вэ? 6. Өгөгдлүүдийн моод, медиан ,далайцыг олоорой. а) 5, 10, 8, 13, 15, 7 ,8, б) 3,2,4,6,5,2,9,8,1,5. Хувилбар 35 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. X=203 бол 6x+102x+45+75 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. (x-92,2):5,06=10 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 431төг+399төг76мөн:2+833төг76мөн= 3,1хоног=...цаг 4. Куб хэлбэртэй тасалгааны эзлэхүүн 343 см3 бол шалны талбайг ол. 5. 6 найз зуныхаа амралтаар нэгэн компанид хүнсний ногооны ажил хийв. Ажлын хөлсөнд Бат 25360 төгрөг, Очир 29775 төгрөг , Рэнцэн 31905 төгрөг, Дорж 23900 төгрөг, Отгон 28000 төгрөг ,Долзод 27620 төгрөг авав.6 найз бие биений ажилд тусалж байснаа ярилцаад цөмөөрөө адил хэмжээний мөнгө авах нь зүйтэй гэж тохиров. Хүүхэд бүр хэдэн төгрөгтэй харьсан бэ? 6. Арифметик дундажийг олоорой. а) 38,56,107,113456,1078658,2345678,654321,67890987,234567. Хувилбар 36 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. M=18 бол 48m+456+244+107m 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 36,36:(100-x)=10 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 0,75км:25+0,5км х 3-0,56км:8+0,54км= 2.5м.куб=...дм.куб 4. Куб хэлбэртэй тасалгааны эзлэхүүн нь 4096 см3 бол бүх ханын талбайг ол. [Type text] 10

Тавдугаар анги Мэдлэг оюунаа баяжуулъя 5. Ачааны ба суудлын машин нэг хотоос нэг зүгийг чиглэн нэг зэрэг гарчээ. Суудлын машин цаг тутам 54,6 км, ачааны машин цаг тутам 42,2 км явсан бол 3 цагийн дараа суудлын машин ачааныхаас хичнээн километр холдсон байх вэ? 6. Арифметик дундажийн олоорой. 456,67 , 23,567 ,0,1267 ,987,006 ,0,008 ,5678,008 , 0,00012 Хувилбар 37 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. M=654 , n=234, x=244, y=196 бол (m+n)-(x-y) 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 3,2x(35x-1)=4488 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 6дм.куб=...м.куб 80цаг-(60цаг:5+40цаг:20) х 2= 4. 11 см 2 мм периметр бүхий квадратыг зур. 5. Сумын ямаа нь үхрээсээ 2 дахин олон, харин хонь нь үхэр ямааны нийлсэнтэй тэнцүү бол хонь, ямаа, үхрийн тоог олооорой. 6. Булган суманд өглөө 9 хэм,өдөр 20 хэм,орой 12 хэм дулаантай байсан бол энэ өдрийн дундаж температурыг олоорой. Хувилбар 38 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. A=348, b=377, c=677, d=95 бол (a+b)-(c-d) 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 7x+8,3+4,1x=43,83 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. (5м37см-4м88см):7+3м15см= ( 2цаг8мин:4) х 13-3цаг56= 4. 12 см 8мм периметр бүхий квадратыг зур. 5. Нэг дэлгүүрт 4 уут нэгдүгээр, 37 уут хоёрдугаар, бүгд 2075 кг гурил байв. Уут тус бүрд ижил хэмжээний гурил байсан бол энэ дэлгүүрт нэг ба хоёрдугаар гурил тус бүр хичнээн хэмжээтэй байсан бэ? 6. Агаарын хэм өчигдөр өглөө 180 ,өдөр 320, орой 160 ,өнөө өглөө 200 , өдөр 350,орой 180 байсныг диаграммаар дүрслэн үзүүлээрэй. Хувилбар 39 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. X=100, y=10 бол 14,791x+160,961y 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. (x:0,5)x32=11,2 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. (26т150кг-19т965кг) х 11-65 х 215кг= 4. 7 см ба 12 см урт хэрчмийг тус тус хичнээн удаа авч 1м урт хэрчмийг үүсгэж болох вэ? 5. Хоёр хүүхэд тус тус уран зохиолын ном уншив. Нэг нь номынхоо хэсгийг, нөгөө нь уншсаны дараа хүүхэд 200 хуудас уншаагүй үлдсэн байв. Хүүхэд тус бүрийн унших номын хуудасны тоог олоорой. 6. 3 ба 5-т зэрэг худаагддаг натурал тоонуудыг Эйлер-Веннийн диаграммаар дүрслээрэй. Хувилбар 40 [Type text] 11

Тавдугаар анги Мэдлэг оюунаа баяжуулъя 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. A=2,5 бол 54,8-(2,16a+4,242:2,1) 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. (0,2xX)x62,5-3,25=1825 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 5т12кг-4кг012г х 2:4+7ц9кг= 6ц37кг х 4-8ц05кг х 2= 4. Тэгш өнцөгтийн периметр 45 м түүний урт 14 м бол уул тэгш өнцөгтийн талбайг ол. 5. Аялагчид 5460 км газар аялахаас эхний долоо хоногт бүх замынхаа хэсгийг, хоёрдахь долоо хоногт хэсгийг, гуравдахь долоо хоногт хэсгийг тус тус явсан бол цаана нь хэдэн км явах үлдэх вэ? 6. Сумын хэмжээгээр оны эцэст 250,0 мянган толгой мал тоолуулав.Үүнд: Адуу 25,0 мянга ,тэмээ 7,0 мянга, үхэр 32,0 мянга,хонь 130,0 мянга, Ямаа 56,0 мянга тоологдов.Малын тоог дугуй диаграммаар дүрслэн үзүүлээрэй. Хувилбар 41 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. P=1, m=2 бол 3x(2,9p-0,95m)+2x(2,3p+0,35m) 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. (17,8-2,28:x):5,9=2 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 48м24см:36 х 13-12м40см= 8км45-120м96см-973м46см= 4. Өглөөний 6 цаг болон 21 цагт цагийн ба минутын зүү ямар өнцгийг үүсгэх вэ? 5. Хоёр тооны нийлбэр 76218 бөгөөд нэгийг нөгөөд нь хуваавал 3 ногдож 922 үлдэнэ. Эдгээр тоог олоорой. 6. 16-ын тоог тэгээс ялгаатай хоёр бүхэл тооны нийлбэр хэлбэртэйгээр хэдэн янзаар бичиж болох вэ? Хувилбар 42 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. A=12, b=36 бол 72,492:a+78,156:b 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 14,72-(7,35+5x)=1,35 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. (58м56см:24+16см)-1м30см= (43т6кг+46т994кг):450= 4. Огтлолцолдоо дөрвөн өнцөгтийг үүсгэх хоёр гурвалжныг зур. 5. Нэгдүгээр нэмэгдэхүүн 87693, хоёрдугаар нь түүнээс нэгжээр илүү, гуравдугаар нь эхний хоёр нэмэгдэхүүний нийлбэртэй адил , харин дөрөвдүгээр нь хоёр , гуравдугаарын нийлбэртэй адил бол энэ дөрвөн тооны нийлбэрийг олоорой. 6. 10 –ын тоог тэгээс ялгаатай гурван бүхэл тооны нийлбэр хэлбэртэйгээр хэдэн янзаар бичиж болох вэ? Хувилбар 43 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. A=1,64 бол 3,9+18,55-2a 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. (x:4,3+1,3x2,6):4=3,02 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 8дм6см2мм+862мм:2-6дм4см2мм= 4-ний2цаг нь хэдэн мин вэ? [Type text] 12

Тавдугаар анги Мэдлэг оюунаа баяжуулъя 4. 3,5см ба 3 см талтай тэгш өнцөгтийг өгөгдсөн хэмжээгээр зурж,периметр ба талбайг олоорой. 5. Гурван тооны нийлбэр 1684207, тэдгээрийн нэг нь 795649, хоёрдугаар нь гуравдугаараасаа 6385-аар их бол тоо тус бүрийг олоод буурах эрэмбээр жагсаан бичээрэй. 6. 40-ын тоог бүх бололцоотой аргаар гурван натурал тооны үржвэр дүрсээр бичээрэй. Хувилбар 44 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. X=45,5 бол 17,1x+121,4+0,9x 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 9,6+4,5x):5-3,01+0.08 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 5кг420г:10+920г х 2+420кг005г= 6215м=...дм 4. 2,5 см 5 см талтай тэгш өнцөгтийг өгөгдсөн хэмжээгээр зурж,периметр ба талбайг олоорой. 5. Нэгдүгээр хайрцагаас 20040г, хоёрдугаараасаа 12004г чихэр авч гуравдугаар хайрцагт хийхэд хайрцаг бүрд 40кг чихэртэй болов. Анх хайрцаг бүрд хичнээн хэмжээний чихэр байсан бэ? 6. 35 сурагчтай 5 дугаар ангийн хүүхдүүд төгсөх үерээ бие биедээ зургаа дурсгав.Хэдэн хувь зураг хэрэгтэй вэ? Хувилбар 45 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. A=3,5 бол 5,6a+8,4a+186,4 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. (3x-5,7):0,3=29 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 7кг360г:5+820г х 3 +640кг008г= 816дм=......м 4. Квадратын тал 7 дм бол периметрийг ол. 5. Тариа агуулахад хоёр өдөр 574 тн тариа буулгажээ. Эхний өдөр 43, хоёрдахь өдөр ийм 39 машин тариа буулгасан бол өдөр бүр хэдэн тонн тариа буулгасан бэ? 6. Хэдэн найз уралдаад 15 удаа гар барилцав.Нэг хүн уулзсан хүн тус бүртэйгээ гар барьсан бол хэдэн хүн уулзсан вэ? Хувилбар 46 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. C=1,1 бол 100-11:c 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 38,7-(45,8-5x)=5,7 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 4цаг25мин:25+3цаг20мин:20-6цаг30мин:30= 400м.кв=...дм.кв 4. Гурвалжны талууд 5 см,14 см,29 см бол периметрийг ол. 5. Нэг агуулахад 199 тн 750 кг, нөгөө агуулахад түүнээс 38 тн 470 кг-аар бага төмс хүнсний ногоо байв. Бүх төмс хүнсний ногооны хэсэг нь төмс байсан бол хэдэн кг төмс байсан бэ? 6. 0,4,2,8 цифрүүдээр ялгаатай гурван оронтой тоо хичнээнийг зохиож болох вэ? Хувилбар 47 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. P=1, m=1 бол 8x(1,4p+3,6m)+13x(0,8p-0,6m) [Type text] 13

Тавдугаар анги Мэдлэг оюунаа баяжуулъя 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. (56,96-x)x2,2-44,5=35,8 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 213км+198м490см:10+411км490м= 10000кг=...ц 4. Гурвалжны нэг тал 7см,нөгөө тал I –ээс 4 см илүү,гурав дахь тал нь II-аас 2 см богино бол гурвалжны периметрийг ол. 5. Хоёр сургууль хаягдал төмөр цуглуулжээ. Нэг сургууль 64 тн, хоёрдахь нь түүний 8-ны 7 хэсэгтэй адил хэмжээний төмөр цуглуулжээ. Цуглуулсан төмрийг 4 тн-ын даацтай машинаар хэдэн удаа зөөх вэ? 6. Гурван мөнгийг зэрэг хаяхад бууж болох боломжийн тоо 8 байна гэдгийг батлаарай. Хувилбар 48 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. b=0,36 бол ((4,3-3b):0,1+(40-3,024:b)x0.1)x100 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 15x(3x+18)-270=180 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 432төг:3+399төг76мөн:2-33төг76мөн= 100ц=...кг 4. Квадратын периметр нь 32 см бол талыг ол. 5. 707 м урт төмөр утаснаас нэгдэх хэсэг нь хоёрдахиасаа 14 м урт байхаар гурван хэсэг огтолжээ. Төмөр утаснаас хамгийн бага хэсгээр шувууны тлр хийв. Хэрэв тор тус бүрд 7 м төмөр утас оруулсан бол хэдэн тор хийсэн бэ? 6. Туяад 3 өмд,2 цамц байв. Тэдгээрийг хэдэн янзаар хослон өмсөж болох вэ? Хувилбар 49 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. 21 ; 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 783-(3xX-16)=427 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 6кг004г-32кг:8+3т16ц45кг907г= 40000см.кв=...м.кв 4. Нэг нь 4 см 7мм ,нөгөө нь түүнээс 5 мм-ээр богино хэрчмийг ол. 5. 14 м урт таазны өргөн нь уртаасаа 5 м-ээр богино юм. 1м 5дм өргөн 2 м урт цаасаар бүх таазыг цааслахад хичнээн хуудас цаас орох вэ? 6. 20 дөрвөлжин нүд багтаасан тэгш өнцөгтийг хэдэн янзаар зурж болох вэ? Хувилбар 50 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. 15 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. (8001+y)x32=656000 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 94төг56мөн:2+8төг55мөн:15-19төг22мөн= 50000дм.кв=....м.кв 4. Нэг нь 35мм, нөгөө нь түүнээс 12 мм урт хэрчмийг зур.Бүх хэрчмийн уртыг ол. [Type text] 14

Тавдугаар анги Мэдлэг оюунаа баяжуулъя 5. Килограмм бүр нь 12 төгрөгийн үнэтэй 3 торх цөцгийн нэгэнд нь 180 кг хоёрдахид түүнээс 15 кг бага цөцгийн тос байв. Харин гурав дахь торхонд байгаа тосны үнэ нь нөгөө хоёр торхонд байгаа тосны үнээс 1560 төгрөгөөр бага байв.Гуравдахь торхонд хэдэн кг тос байсан бэ? 6. 30 сурагчтай ангийн хүүхэд бие биетэйгээ гар барилцав. Хэдэн удаа гар барьсан вэ? Хувилбар 51 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. 30 ; 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 360:y+189996=190086 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлиийг гүйцэтгээрэй. 16кг560г:5-20кг560:10+19кг640г= 7000м.кв=...дм.кв 4. 4см 5мм талтай квадрат зур. Түүнд нэг хэрчим татаж 2 тэгш өнцөгт үүсгэ. 5. Хоёр хайрцагт 1908 төгрөгний үнэтэй нэг төрлийн чихэр байв.Хоёр хайрцагнаас 93 кг чихэр худалдсаны дараа нэг хайрцагт 450 төгрөгний хоёрдахь хайрцагт 621 төгрөгний чихэр үлджээ. Хайрцаг бүрд хэдэн кг чихэр үлдсэн бэ? 6. 7 ба 4-ийн цифрээр гурван оронтой тоо хэдийг зохиож болох вэ? Хувилбар 52 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. 30- 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 101x(351+p)=65549 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 6ц37кг х 4-3ц05кг х 2+8ц54кг= 1000000куб.см=...куб.м 4. Нэг хэрчим 2дм ,нөгөө нь 2 см урттай байв.Нэг нь нөгөөгөөсөө хэд дахин урт вэ? 5. Хэсэг даавуугаар костюм оёх болов. Хэрэв костюм бүрд 3 м даавуу оруулахаар тооцвол 45 костюм оёж 8 м даавуу үлдэх байв.Хэрэв костюм бүрд 3 м 25 см даавуу оруулбал энэ хэсэг даавуугаар хэдэн костюм оёж болох вэ? 6. Аль ч гурав нь нэг шулуун дээр үл орших 4 цэг өгөгдөв. Эдгээр цэгүүдийг хэрчмээр холбоход хэдэн гурвалжин үүсэх вэ? Хувилбар 53 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. 7; 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 8700:y=1400-1375 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 20м75см:5+4м25см х 2-6м08см= 5куб.м=...см.куб 4. AB=3см, BC=4см ,CA=6см талтай гурвалжин зур.Гурвалжны талуудын нийлбэрийг ол. 5. 346 м даавуугаар пальто, костюм оёжээ. Нэг пальтонд 3 м 20 см , костюмд 2 м 80 см даавуу оржээ. Хэрэв пальтонд костюмнаас 38 м даавуу илүү орсон бол хэдэн пальто хэдэн костюм оёсон бэ? 6. Харуулд нэг түрүүч ,нэг байлдагч гарах байв.4 түрүүч,10 байлдагчаас хэчнээн аргаар харуулд гаргаж болох вэ? [Type text] 15

Тавдугаар анги Мэдлэг оюунаа баяжуулъя Хувилбар 54 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. 10 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 39765:(c-893)=1205 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 6хоног12цаг:4 х 18-17цаг33мин42сек= 4дм.куб=...см.куб 4. Гурвалжны нэг тал нь 10 см, хоёр дахь тал нь 8см,гурав дахь тал нь I-рхээс 2 см-ээр илүү бол гурвалжны талуудын нийлбэрийг ол. 5. 1 кг гурилаар талх барихад 1кг 250 г болж өснө. 5 талх барих гэвэл хэдэн кг гурил орох вэ? 6. Харуулд нэг офицер ,хоёр байлдагч гарах болов.Гурван офицер ,8 байлдагчаас хэчнээн янзаар харуулд гаргаж болох вэ? Хувилбар 55 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. 9 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 975x(a-459)=12675 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 8кг96г:4 х25 -48кг20г= 56 куб.м=...куб.дм 4. Дэвтэртээ 4 см талтай квадрат зураад түүний талбай ба талуудын нийлбэрийн уртыг ол. 5. Торхтой тос 324 кг , хоосон торх нь тосноосоо 8 дахин хөнгөн. Энэ тосыг хоёр мухлагт хуваарилахад нэгэнд нь нөгөөгөөс 34 кг-аар илүү ногджээ.Мухлаг тус бүр хэдэн кг тос авсан бэ? 6. 100 жуулчин ирэв.Тэдний 10 нь немц, франц хэлний алийг нь ч мэдэхгүй ,75 немц 83 нь франц хэлээр ярьдаг байна.Хэдэн жуулчин франц ,немц хэлийг хоёуланг нь мэддэг вэ? Хувилбар 56 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. 5 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. (y+1490)x105=769125 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 12т93кг:3+7т117кг х 12-18т45г= 5000дм.куб=...м.куб 4. АВ хэрчим 12 м урттай.АВ хэрчмийн хэсэгтэй тэнцэх хэрчим зүраарай. 5. 150 костюм оёх гэж 13 толгой даавуу авлаа. Костюм бүрд 2 м 80 см даавуу оров. Бүх костюмаа эсгэж гүйцсэний дараа 2 м 50 см даавуу үлдсэн бол толгой бүрд хэдэн метр даавуу байсан бэ? 6. Шоог хаяхад 4, эсвэл 6 ын тоо буух магадлалыг олоорой. Хувилбар 57 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. 9 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. (7x-3x):8=17 1. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. [Type text] 16

Тавдугаар анги Мэдлэг оюунаа баяжуулъя 21км985м:5+8км015м:5+9км98м= 6000мм.куб=...см.куб 3. Тарвасны хэсгийн массыг олоорой. 4. ‘’ Хамгаалуул’’ гэсэн үгний нэг үсгийг таамгаар авахад а) А үсэг дайралдах b) Эгшиг үсэг дайралдах магадлалыг тус тусыг олоорой. 5. Килограмм бүр нь 1800 төгрөгний үнэтэй чихрээс 224 кг-ыг авч хэд хэдэн хайрцагт ижил хэмжээгээрхийв.Хэрэв хайрцаг бүрд мөн тийм чихэр13 кг-ыг нэмж хийвэл хайрцагтай бүх чихэр нь 315 кг болно. Анх хайрцаг бүрд хичнээн төгрөгийн чихэр байсан бэ? Хувилбар 58 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (4 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. (30901-b):605=51 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 1жил6сар:3+2жил8сар:4-4жил3сар= 4000000см.куб=...м.куб 4. Тойргийн урт 18,84 дм бол түүний талбайг олоорой. 5. Ачааны машины ачааны тэвшний урт 3 м 60 см , өргөн 2 м 20 см , өндөр 65 см байдаг. 1 куб м нь 800 кг жинтэй чулуун нүүрсийг хичнээн зузаан ачвал 4 тоннын даацандаа тохирох вэ? 6. 3,4,5,6,7,8,9,10,11 тоонуудын нэгийг таамгаар авахад а) Сондгой тоо таарах. б) Сондгой бөгөөд 3 т хуваагдах тоо гарах магадлал хэдтэй тэнцүү вэ? Хувилбар 59 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (8 ; 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 7x(15y-7y)=224 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 3цаг 45мин х 2 +4цаг 24мин:4-5цаг36мин= 5000ц=...кг 4. Дугуйн урт 37,68 м бол түүний талбайг олоорой. 5. ЗИЛ-130 машинаар 1 куб.м нь 1500 кг-ын жинтэй элс зөөвөл машины даацанд тохируулахын тул хэр зузаан ачих вэ?(Дээрх бодлогын зарим тоог ашиглаарай). 6. 36модтой хөзрөөс нэг мод сугалахад а. Бундан гарах б. Хүн (ноён,хатан,боол) гарах магадлалыг олоорой. Хувилбар 60 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (3 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 22374:(x-125)=1243 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 3жил5сар х 5-2жил8сар х 4 + 9жил2сар:2= 400м.кв=...дм.кв 4. Нэг цэг дээр төвтөй 4см ба 6см радиустай 2 тойргийн хоорондох хэсгийн талбайг олоорой. [Type text] 17

Тавдугаар анги Мэдлэг оюунаа баяжуулъя 5. Дэлгүүрт байгаа 1 м 50 см урт, 1 м өргөн 1 м өндөр авдарт цагаан будаа юүлжээ. Хэрэв цагаан будаа 1 куб.м нь 550 кг бол авдар дүүрэн цагаан будаа ямар жинтэй вэ? 6. Хоёр шоог зэрэг хаяхад ядаж нэгэн дээр нь 6 нүд буух магадлалыг олоорой. Хувилбар 61 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. 100 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. y+12705:121=105 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 45,8кг х 3 + (456кг+34,5кг) х 3= 75000м.куб=...дм.куб 4. 2м ирмэгтэй кубын нэг см ирмэгтэй жижиг кубуудээр өрж байгуулав.Хичнээн жижиг куб орсон бэ? 5. Хоёр тооны нийлбэр 51200. Түүний нэг нь нөгөөгөөс 15 дахин их. Эдгээр тоог олоорой. 6. 10000 ширхэг хонжворт сугалааны 50 нь хонжвортой бол нэг сугалаа авахад хонжвортой байх магадлалыг олоорой. Хувилбар 62 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. 121 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. (А x 7+185):3=106723 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. (565хо65цаг х 45- 456хо45цаг х 25)+345хо25цаг:5= 45000000м.кв=...км.кв 4. Ангийн урт 8,5м өргөн,6,2 м өндөр, 3,1 м бол эзэлхүүнийг олоорой. 5. Усан санд ус оруулахаар хоёр цорго хийжээ. Нэгдүгээр цоргыг 4 цагаар, хоёрдугаар цоргыг 6 цагаар ажиллуулахад 13883 хувин ус орно. Цорго тус бүрээр нэг цагт хичнээн хувин ус урсах вэ? 6. 4-н зоосон мөнгийг зэрэг хаяв. а. Нэг мөнгө тоогоороо буух. б. Ядаж хоёр мөнгө нь сүлдээрээ буух магадлалыг олоорой. Хувилбар 63 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. 2 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. (20xa-468):3+36=4000 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 0,78км:3 +0,675км:5 -0,453км х 4= 560000м.кв=...см.кв 4. Тэгш өнцөгт параллелопипедийн эзлэхүүн 24 куб. См бол мэдэгдэхгүй байгаа хэмжээсийг ол. 5. Хэсэг даавуугаар костюм оёх болов. Хэрэв костюм бүрд 3 м даавуу оруулахаар тооцвол 45 костюм оёж 8 м даавуу үлдэх байв.Хэрэв костюм бүрд 3 м 25 см даавуу оруулбал энэ хэсэг даавуугаар хэдэн костюм оёж болох вэ? 6. 52 модтой хөзрөөс нэг мод сугалж авахад а. Цэцэг гаргах б. Тамга гаргах магадлалыг олоорой. [Type text] 18

Тавдугаар анги Мэдлэг оюунаа баяжуулъя Хувилбар 64 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. 2 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 29736:x+1830=1886 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 0,654гр:2+0,561гр:3-0,765гр х 4 = 4. Дэлгэмэл өнцгийг цацрагаар нэг нь нөгөөгөөсөө 3 дахин их байх хоёр өнцөгт хуваав.Хуваагдсан өнцөг бүрийнуртыг олоорой. 5. 346 м даавуугаар пальто, костюм оёжээ. Нэг пальтонд 3 м 20 см , костюмд 2 м 80 см даавуу оржээ. Хэрэв пальтонд костюмнаас 38 м даавуу илүү орсон бол хэдэн пальто хэдэн костюм оёсон бэ? 6. Хоёр шоог зэрэг хаяхад а. Хоёулаа ижил тоогоор буух б. Өөр өөр тоо буух магадлалыг олоорой. Хувилбар 65 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. 24 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 396707-64xa=260131 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 0,565кг х 25 +2,45кг х 45 -1,458кг : 2 = 45000гр=...кг 4. 10 дөрвөлжин нүд багтаасан тэгш өнцөгтийг хэдэн янзаар зурж болох вэ? 5. 4,5,6,7,8,9,10,11,12 тоонуудаас нэгийг таамгаар авахад а. Тэгш тоо байх б. Тэгш бөгөөд 3 т хуваагдах тоо байх магдлалыг олоорой. Хувилбар 66 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. 78,7-(45,7+0,685)= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 119480:(c-1007)+993=1001 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 0,45мин х 3 +2,25мин :15 +6,25мин х 2 = 60000т=...кг 4. Дэлгэмэл өнцгийг нэг нь нөгөөгөөсөө 400 их байх хоёр өнцөг болгон цацрагаар хуваав.Үүссэн өнцгүүдийн хэмжээг олоорой. 5. 1 кг гурилаар талх барихад 1кг 250 г болж өснө. 5 талх барих гэвэл хэдэн кг гурил орох вэ? 6. А нүдэнд байгаа хүүг 1 эсвэл 2 нүд нүүлгэж В нүдэнд хичээн янзаар аваачиж болох вэ? АВ Хувилбар 66 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (50,4-46,8)+(59,8-49)= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. Y:8-21320=165448 3. Ижил нэрэнд шилжүүлж үйлдлийг гүйцэтгээрэй. 3цаг45мин:15+6цаг 30мин:30-4цаг20:20= 5000м.куб=...дм.куб 4. Тэгш өнцөгтийн урт ньөргөнөөсөө 3 дахин урт,периметр 80 см бол талбайг олоорой. [Type text] 19

Тавдугаар анги Мэдлэг оюунаа баяжуулъя 5. Торхтой тос 324 кг , хоосон торх нь тосноосоо 8 дахин хөнгөн. Энэ тосыг хоёр мухлагт хуваарилахад нэгэнд нь нөгөөгөөс 34 кг-аар илүү ногджээ.Мухлаг тус бүр хэдэн кг тос авсан бэ? 6. А нүдэнд байгаа хүүг 1 эсвэл 3 нүд нүүлгэж В нүдэнд хичнээн янзаар аваачиж болох вэ? АВ Хувилбар 67 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. 42,5x79,55-3088,83+4,735:0,5= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. (32xX-5483427):27=2540647 3. 5 км – 252 м : 2 + 4 км х 12 = 4. Тэгш өнцөгт хэлбэртэй газрын урт 9,6 м өргөн түүний 50% бол түүний талбай периметрийг олоорой. 5. 150 костюм оёх гэж 13 толгой даавуу авлаа. Костюм бүрд 2 м 80 см даавуу оров. Бүх костюмаа эсгэж гүйцсэний дараа 2 м 50 см даавуу үлдсэн бол толгой бүрд хэдэн метр даавуу байсан бэ? 6. А,Б үсэг ба 1,2,3,4 цифрүүдээс нэг үсэг ,гурван цифрээр зочид буудлын өрөөнүүдийн дугаарлав.Зочид буудал хэдэн өрөөтэй вэ? Нэг цифр нэг удаа орно. Хувилбар 68 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (81,4+75,4)-81,8= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 8,6-(x+2,75)=1,85 3. 10 км – 3 км -250 м х 2 + 6 км : 15 = 4. Тоон цацраг дээр 4,6; 8,8; 1,4; 9 тоонуудыг тэмдэглээрэй. 5. Килограмм бүр нь 1800 төгрөгний үнэтэй чихрээс 224 кг-ыг авч хэд хэдэн хайрцагт ижил хэмжээгээрхийв.Хэрэв хайрцаг бүрд мөн тийм чихэр13 кг-ыг нэмж хийвэл хайрцагтай бүх чихэр нь 315 кг болно. Анх хайрцаг бүрд хичнээн төгрөгийн чихэр байсан бэ? 6. Ижил шоо орхиход тусах нүдний нийлбэр 5 байх боломжийн тоог олоорой. Хувилбар 69 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. 22.5:3.75+208,45-4,86x7= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 16,1-(x-3,8)=11,3 3. 450 м 10 дм х 5 – 50 м 5 дм : 5 – 45 дм 4. Кубын ирмэг 8 см бол түүний эзлэхүүнийг олоорой. 5. Ачааны машины ачааны тэвшний урт 3 м 60 см , өргөн 2 м 20 см , өндөр 65 см байдаг. 1 куб м нь 800 кг жинтэй чулуун нүүрсийг хичнээн зузаан ачвал 4 тоннын даацандаа тохирох вэ? 6. Ялгаатай хоёр шоог зэрэг хаяхад нүднүүдийн нийлбэр нь тэгш тоо буух боломжийн тоог олоорой. Хувилбар 70 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. ((23,79:7,8-6,8:17)x3,04-2,04)x0,85= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. [Type text] 20

Тавдугаар анги Мэдлэг оюунаа баяжуулъя 93-(71,8-y)=22,48 3. 6 т – 2 ц 58 кг : 2 + 2 т 4 ц х 12 = 4. Кубын эзлэхүүн 125 куб см бол түүний талыг олоорой. 5. ЗИЛ-130 машинаар 1 куб.м нь 1500 кг-ын жинтэй элс зөөвөл машины даацанд тохируулахын тул хэр зузаан ачих вэ?(Дээрх бодлогын зарим тоог ашиглаарай). 6. 4, 9 ,19, 39, 79,...........энэ дараалалын зүй тогтлыг ажиглаад цааш үргэжлүүлээрэй. Хувилбар 71 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. 307,495-87,495:(31,7-3,2)= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 25,34-(2,7+y)=15,34 3. 7 т 8 ц : 3 + 2 т 4 ц х 12 + 8 ц= 4. 3см ба 2см талтай тэгш өнцөгт зураад түүнийг тэнцүү гурвалжин болгон хуваагаарай. 5. Дэлгүүрт байгаа 1 м 50 см урт, 1 м өргөн 1 м өндөр авдарт цагаан будаа юүлжээ. Хэрэв цагаан будаа 1 куб.м нь 550 кг бол авдар дүүрэн цагаан будаа ямар жинтэй вэ? 6. 21-29 тоог гурвалжны тал бүр дээрх 4 тооны нийлбэр 100 байхаар байрлуулаарай. Хувилбар 72 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. 0,56994:(1-0,195)-0,28623:(1-0,594)= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. (41,4-y)-16,4=5,25 3. ( 12 кг 800 гр : 16 + 2 кг 300 гр х 3) :77= 4. 6см ба 3см талтай тэгш өнцөгт зураад зүүнийг тэнцүү гурвалжин болгон хуваагаарай. 5. Хоёр тооны нийлбэр 51200. Түүний нэг нь нөгөөгөөс 15 дахин их. Эдгээр тоог олоорой. 6. Аль ч хэрчим дээр орших 3 тооны нийлбэр тэнцүү байхаар 10 -20 гэсэн дараалсан тоонуудыг бичээрэй. Хувилбар 73 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. ((23,79:7,8-6,8:17)x3.04-2,04)x0,85= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. (y+12,4)-(15-9,8)=7,24 3. 5 т 88 кг : 32 – 9 ц 60 кг : 40 = 4. 12 дөрвөлжин нүд багтаасан тэгш өнцөгтийг хэдэн янзаар зурж болох вэ? 5. Усан санд ус оруулахаар хоёр цорго хийжээ. Нэгдүгээр цоргыг 4 цагаар, хоёрдугаар цоргыг 6 цагаар ажиллуулахад 13883 хувин ус орно. Цорго тус бүрээр нэг цагт хичнээн хувин ус урсах вэ? 6. 250г ,500г аар савласан чихрээс 2кг 500 г- ыг худалдан авах боломжийн тоог олоорой. Хувилббар 74 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (3,42:0,57x9,5-6,6):(4,8-1,6)x(3,1+0,05)= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. (a+10,2)-(11,4-3,2)=5,25 3. 72 тн 36 ц : 12 – 1 ц 25 кг + 9 кг 413 гр = 4. Тэгш өнцөгт параллелопипед хэлбэртэй лаазны эзлэхүүн 105 куб м.Түүний өргөн 5м,урт нь 3м бол лаазны өндрийг ол. 5. Сургуулийн туршлагын талбайд алим, чацаргана, нэрсний бут нийлээд 600-г тарьжээ. Алимны бут нь бүх модны тавны гурван хэсэг болох бөгөөд гурван чацарганы мод бүрд таван нэрсний бут тохирох юм. Тус бүр хичнээн мод бут тарьсан бэ? 6. 5 метрийг 8 тэнцүү ,3 метрийг 5 тэнцүү хуваасны аль нь бага вэ? [Type text] 21

Тавдугаар анги Мэдлэг оюунаа баяжуулъя Хувилбар 75 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. 1,44:3,6+3,6:1,44x(0.1-0,02)= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 4xX-5,9=7,9 3. 250 м : 25 + 7 м 80 см : 3 – 49 см = 4. Тэгш өнцгийн нэг өнцөг нь нөгөө өнцгөөсөө 2 дахин их байхаар цацрагаар хуваасан бол өнцөг тус бүрийн хэмжээг ол. 5. 26 шуудай төмс, 17 шуудай гурил нийлээд 2764 кг, мөн тийм 17 шуудай гурил 35 шуудай төмс нийлээд 3250 кг жинтэй. Шуудай төмс , гурил тус бүрийн жинг олоорой. 6. 4см ,7см урттай хэрчмүүдийн тусламжтайгаар 1м- ийг хэмжиж болох уу? Болох бол тийм боломж хэд байхыг олоорой. Хувилбар 76 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. 6,84:(28,57-25,15)+9,728:32= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 50xa+8,154=82 3. 260 дм 4 см : 14 + 7502 дм 20 см : 5 = 4. Тэгш өнцөгт параллелопипед хэлбэртэй лаазны эзлэхүүн 120куб дм .Түүний өндөр 5дм ,урт нь 6дм бол лаазны өргөнийг олоорой. 5. Ферм 60 үнээ тус бүрээс жилд 2520 литр , 24 үнээ тус бүрээс 2880 литр, 6 үнээ тус бүрээс 3150 литр сүү саажээ. Үнээ тус бүр жилд дунджаар хичнээн литр сүү өгсөн бэ? 6. Уран гулгалтын тэмцээнд оролцсон тамирчин шүүгчдээс 5,3 ;4,8; 5,4 ;5,0 5,3 ; 5,4; 5,3; 5,2 ; 5,1 оноо авчээ.Тамирчны дундаж оноог олоорой. Хувилбар 77 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (20,4-18,23)x4,3+(0,40713+0,4411):0,67= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 295,1-(X-3)=13 3. 1000 см 20 мм : 20 + 501 см х 4 – 207 мм = 4. Өнцгийн хэсэг нь 350 бол хэдэн градусын өнцөг байсан бэ? Уул өнцгийг зураад ямар өнцөг болохыг бичээрэй. 5. Дэлгүүрт байгаа нэг төрлийн 88 м хоёр боодол даавууны нэг нь нөгөөгөөс 12 метрээр илүү бөгөөд бүх үнэ нь 5280 төгрөг юм. Хоёр боодол тус бүрийн үнийг олоорой. 6. 2001 он долоо хоногийн даваа гаригт эхэлжээ. 2002, 2003 он долоо хоногийн ямар гаригт эхэлсэн вэ? Хувилбар 78 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (0,357+7,043)x0,85+(52-1,928):5,69= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 534x(X+1,2)=961,2 3. 12 хо – 4 хо 16 цаг : 2 + 8 хо 12 цаг х 3 = 4. Өнцгийн хэсэг нь 84 градусын өнцөг байсан бол уг өнцгийг зураад ямар өнцөг болохыг бичээрэй. 5. Хадлангийн талбай услахаар 16 ажилчин гарч 9 өдөр 1872 м шуудуу малтав. 27 ажилчин 14 өдөот хичнээн метр шуудуу малтах вэ? 6. Нэг талхыг 12 тэнцүү болгон хуваахгүйгээр 7 талхыг 12 хүнд яаж тэнцүүхэн хувааж өгөх вэ? [Type text] 22

Тавдугаар анги Мэдлэг оюунаа баяжуулъя Хувилбар 79 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (0,83x3,7+9,741:51-0,012):0,325= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. (X+12456)-7658=8001 3. 414 цаг + 12 хо 12 цаг : 6 + 27 цаг х 13 = 4. Кубын ирмэг 9см бол түүний эзлэхүүн ба бүтэн гадаргуугийн талбайг олоорой. 5. Тоосгон хана 20 м урт, 8дм зузаан , 4 м 5 дм өндөр. Хэрэв 1 м.куб хана өрөхөд 600 тоосго орсон бол энэ хананд хэдэн тоосго орох вэ? 6. Туулай , тахианы толгойн тоо 14 , хөлийн тоо 40 бол хэдэн тахиа, туулай байсан вэ? Хувилбар 80 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (67,21:0,143-0,546x850+2,1):1,25= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 305x14+m=33850 3. 12 ц + 2 ц 50 кг – 8 ц 40 кг : 12 = 4. Кубын ирмэг нь 11 см бол түүний эзлэхүүн ба бүтэн гадаргуугийн талбайг олоорой. 5. Манай сургуулийн 4-А анги 35 суралцагчтай, 4-Б анги 41 суралцагчтай. Энэ хоёр ангийн суралцагчдын тоог адил болговол хэдэн суралцагч шилжүүлж хэдэн суралцагчтай болгох вэ? 6. Тахиа, туулай хоёрын толгойг тоолоход 84, хөлийг тоолоход 224 болов.Тахиа туулай тус бүр хэд байсан вэ? Хувилбар 81 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. \\ (79x0,63-9,558:5,4-26,94):0,324= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 28,1+0,02x(X-8,3)=28,12 3. 1 ц 12 кг : 14 + 2 ц 30 кг х 8 – 750 кг = 4. Тэгш өнцөгт хэлбэртэй ногооны газрын урт нь 32м,Өргөн нь 10 м.Бүх талбайн 0,5 хэсэг дээр лууван үлдсэн талбайд төмс,сонгино,тарьсаны төмс нь сонгиноосоо 7 дахин их талбайд тарьсан бол тус бүрийн талбайг олоорой. 5. Гурван хайрцгийн эхнийхэд 14 кг 250г ,хоёрдахид 12 кг 950 г , гуравдахид 17кг 800г чихэр байв. Байсан бүх чихрийн жинг өөрчлөлгүйгээр хайрцаг бүрийг ижил хэмжээний чихэртэй болговол хайрцаг бүрд хэдэн кг чихэр байх вэ? 6. Нэгжийн орны цифр нь аравтын орны цифрээс 3 дахин их байх гурван оронтой тоонуудын нийлбэрийг олоорой. Хувилбар 82 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (0,049x7,6-0,3872:5,5-0,202):0,025= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 270,5-1,3xX=1`40,5 3. 186 т 8 кг + 36 т 64 кг : 4 ц 5 кг х 24 = 4. Дэлгэмэл өнцгийн хэсэг нь хэдэн градусын ямар өнцөг вэ? 5. 2т хуваагддаг, 4 т хуваагддаггүй хамгийн бага 3 оронтой тоог олоорой. Хувилбар 83 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. 13,7-(0,53x6,7+1,77x3.1+0,004):0,66= [Type text] 23

Тавдугаар анги Мэдлэг оюунаа баяжуулъя 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 1,52xX+9,176=11 3. 124 т 6 кг – 73 т 80 кг :36 + 3 ц 4 кг х 210 = 4. Тэгш өнцгийн хэсэг нь хэдэн градусын ямар өнцөг вэ? 5. 6 найз зуныхаа амралтаар нэгэн компанид хүнсний ногооны ажил хийв. Ажлын хөлсөнд Бат 25360 төгрөг, Очир 29775 төгрөг , Рэнцэн 31905 төгрөг, Дорж 23900 төгрөг, Отгон 28000 төгрөг ,Долзод 27620 төгрөг авав.6 найз бие биений ажилд тусалж байснаа ярилцаад цөмөөрөө адил хэмжээний мөнгө авах нь зүйтэй гэж тохиров. Хүүхэд бүр хэдэн төгрөгтэй харьсан бэ? 6. 7 x 9 +12 +3-2 илэрхийлэлд хаана нь хаалт хийвэл 23 тай тэнцэх вэ? Хувилбар 84 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. 5,3:(2,87x0,53-0,043x7,7-0.19)= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 3,2x(1,5xX-1)=44,8 3. 36 т 25 кг – (4 т 75 кг : 25 + 15 т 18 кг ) – 1 ц 4 кг х 10 = 4. Тэгш өнцөгт паралелопипедийн өндөр 6 см,урт нь түүнээс 4 дахин их ба өргөн өндрөөс 1,5 см ээр бага бол түүний эзлэхүүнийг ол. 5. Ажилчин эхний өдөр төлөвлөгөөт ажлынхаа -ыг , хоёрдахь өдөр төлөвлөгөөт ажлынхаа –ийг гүйцэтгэжээ. Ажилчин энэ хоёр өдөр төлөвлөгөөнийхөө хэдэн хэсгийг биелүүлсэн бэ? 6. 1* 2 *3 *4 *5 бичлэгийн (*) оронд үйлдлийн тэмдэг ба хаалт хийж, илэрхийллийн утгыг 100 тай тэнцүүлээрэй. Хувилбар 85 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (5,4x0,77-0,008):(2,747:0,67+0.05)= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. (a-0,95)x0,18=0,549 3. 56 км 6 м – (32 км 16м + 12 км 96 м ) – 9 дм 2 см х 10 = 4. Тэгш өнцөгт гурвалжны нэг хурц өнцөг нөгөөгөөсөө 4 дахин их бол гурвалжны өнцгүүдийн олоорой. 5. Тракторчин хоёр өдөрт бүх талбайнхаа -г хагалсан бөгөөд үүнээсээ хоёрдахь өдөрт нь бүх талбайн хэсгийг хагалсан бол анхны өдөр талбайн хэдэн хэсгийг хагалсан бэ? 6. 8 8 8 8 8 8 8 8 бичлэгийн зарим цифрүүдийн оронд ‘’+ ‘’ тэмдэг тавьж илэрхийллийн утгыг 1000 болгоорой. Хувилбар 86 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (3,06-2,97):(5,6x0,93-0,84x6,2)= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. (10,49-a):4,02=0,805 3. 7 км 7 м 7 дм : 777 – 6 км 6 м 6 дм : 666 = 4. Адил хажуут гурвалжны оройн өнцөг 360 бол нөгөө өнцгүүдийг олоорой. 5. Вагонд нэг ба хоёрдугаар зэргийн гурил 15 тн 320 кг-ыг ачжээ. Шуудай нэгдүгээр зэргийн гурил 80 кг ,хоёрдугаар зэргийн гурил 72 кг жинтэй байв. Хэрэв нэгдүгээр зэргийн гурил нь хоёрдугаараасаа 30 шуудайгаар илүү байсан бол зэрэг тус бүрээс хичнээн кг гурил байсан бэ? 6. 10 аас 25 хүртэлх бүх натурал тоонуудын үржвэр хэдэн тэгээр төгсөх вэ? Хувилбар 87 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (27,996+4,02x2,05):5,14-3,14= [Type text] 24

Тавдугаар анги Мэдлэг оюунаа баяжуулъя 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 3x(0,3xy-1,5)=3,6 3. 111 мин х ( 24 цаг 19 мин – 17 цаг 19 мин ) – 36000 мин : 900 = 4. Дэлгэмэл өнцгийн 5/6 хэсэг нь хэдэн градус вэ? 5. 14 центнер гурилаар тус бүр 400 гр жинтэй талх барилаа. Хэрэв 4 кг гурилаар 5 кг талх барьсан бол энэ гурилаар хэдэн ширхэг талх барих вэ? 6. 16 бөх тойргийн журмаар барилдав.Хэдэн барилдаан гарах вэ? Хувилбар 88 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (13,881-4,089):1,8-0.2= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. (X+26,1)x2,3=70,84 3. 19 цаг 40 мин : 20 х 23 – 14 цаг 19 мин = 4. Тойргийн радиус нь 8см бол түүний талбай болон уртыг олоорой. 5. Гурван агуулахад 1460 центнер тариа байв. Агуулах тус бүрээс ижил хэмжээний тариа авсны дараа нэгдэхэд 206 ц, хоёрдахид 269ц гуравдахид 235 ц тариа тус тус үлджээ. Агуулах бүрд анх хэдэн ц тариа байсан бэ? 6. 7 дүүрэн сүүтэй торх ,7 хагас дундуур сүүтэй торх,7 хоосон торх байв.Гурван машинд тэнцүү хэмжээний сүүтэй тус бүр 7 торхыг яаж ачих вэ? Хувилбар 89 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (28,5:3,04-57,193:6,2)+3,4x0,5= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. (3xX-2,8)x0,4=9,24 3. 36 цаг36 мин – 24 цаг 24 мин : 24 + 12 цаг 48 мин х 65 = 4. Тэгш өнцөгтийн 2/3 хэсэг нь хэдэн радиус вэ? 5. Гурван агуулахад 2592 тн тариа хадгалжээ. Нэгдэх агуулахад хийсэн тарианаас хоёрдахь агуулахад 3 дахин , гуравдахид 5 дахин их тариа хийжээ. Агуулах бүрд хичнээн тариа хийсэн бэ? 6. 9 кг гурил ба 200 г ,50 г-н хоёр ширхэг туухай байв.Гурван удаагийн хэмжилтээр 2 кг гурил яаж таслан авах вэ? Хувилбар 90 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (1,5-0,4732)x35-(0,6092+0,0718):0.75= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. (17,8-2,28:x):5,9=2 3. 512 хо 12 мин – 15500 мин : 500 + 4 цаг 48 мин х 245 = 4. Тойргийн диаметр нь 4см бол түүний талбайг олоорой. 5. Ном 320 хуудастай . Хүүхэд эхний өдөр бүх хуудасны -ыг, хоёрдахь өдөр бүх хуудасны -г уншжээ.Хүүхэд хоёр өдөрт бүгд хэдэн хуудас уншсан бэ? 6. 3 л, 5 л-ийн багтаамжтай бидон, 8 л хувин байв.Эдгээрийн тусламжтайгаар усан 4 л ус яаж таслан авах вэ? Хувилбар 91 25 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (139,4+16,6)x0,039-(20-17,54):2,5= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. (41,9-c):4,7=3,5 3. 8 ц + 13 кг 6 гр х ( 59 кг 400 гр : 7 кг 425 гр ) 2 т 9 ц 35 кг = [Type text]

Тавдугаар анги Мэдлэг оюунаа баяжуулъя 4. Өрөөний шал нь 6м ба 4м талуудтай тэгш өнцөгт хэлбэртэй.Энэ шалыг бүрэхэд 20 см талтай хичнээн квадрат хэлбэртэй мод шаардлагатай вэ? 5. Гурван ангийн хүүхдүүд 3200кг хаягдал цаас цуглуулав. Нэг ангийн хүүхдүүд нь бүх цаасны хэсгийг , хоёрдахь ангийнхан хэсгийг тус тус цуглуулсан бол гуравдахь ангийнхан хэдэн кг цаас цуглуулсан бэ? 6. 4 дүгээр ангид 60 сурагч суралцдаг.Ядаж хоёр сурагчийн төрсөн өдөр нэг долоо хоногт таарна 7. Хувилбар 92 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (82,55-5,7):0,05:(2,23-1,98)+85,21= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. (y+10,2)-(11,4-3,2)=14 3. 5 км – 176 м 59 см + (26 м 16 см : 2 м 18 см ) х 82 см = 4. 42см 2 талбайтай тэгш өнцөгтийн нэг тал нь 6см.Нөгөө талыг нь олооорой. 5. Гурван сургуулийн сурагчид 28000 мод суулгав.Нэг сургуулийнхан бүх модны хэсгийг, хоёрдахь сургуулийнхан хэсгийг тус тус суулгасан бол гуравдахь сургуулийнхан хэдэн мод суулгасан бэ? 6. 9 ижил зоосны нэг нь бусдаасаа хөнгөн байв.Туухай хэрэглэлгүйгээр 2 удаагийн жигнэлтээр хөнгөн зоосыг яаж таних вэ? Хувилбар 93 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. X=1,2 y=2,3бол 8x(1,4x+3,7)+13x(8,8x-o,6xy)= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 93-(71,8-a)=22,48 3. 8 ц 3 кг 166 гр : 42 + 5 ц 6 кг х 13 – 50 кг = 4. 32 см периметртэй тэгш өнцөгтийн нэг тал нөгөө талаасаа 3 дахин урт.Энэ тэгш өнцөгтийн талбайг ол. 5. Худгийн ус шавхах насос зэрэг ажиллаж гүйцэтгэв.Минутанд нэг нь 136 хувин, хоёрдахь нь 108 хувин ус татна.Хэрэв нэгдүгээр нь хоёрдахиас 2940 хувин ус илүү татсан бол хоёр насос хичнээн хугацаанд ажилласан бэ? Насос тус бүр хэдэн хувин ус татсан бэ? 6. Зургаан хүүхэдтэй айлын 5 том хүүхэд нь отгон хүүгээсээ 2, 6, 8, 12, 14 насаар ах бөгөөд хүүхэд бүрийн нас нь анхны тоо байдаг бол отгон хүүгийн насыг олоорой. Хувилбар 94 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. A=0,36 бол ((4,3-3xb):0,1+(40-3,024:a)x0,1)x100= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. ( 3. 72 т 36 кг : 12 + 1 ц 25 кг – 9 кг 413 гр = 4. Танхим тэгш өнцөгт паралелопипед хэлбэртэй .Суурийн нэг тал нь 3м , хоёр дахь тал нь эхний талаасаа 2м ээр богино.Өрөөний эзэлхүүнийг ол. 5. Нэг шагайг хоёр удаа хаяхад буух боломжийн тоо хэд байх вэ?(Морь морь, морь тэмээ , морь хонь ,морь ямаа) Хувилбар 95 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. M=0,5 h=0,1 бол 3xm+5xh+1,2m+3,4xh= [Type text] 26

Тавдугаар анги Мэдлэг оюунаа баяжуулъя 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. ( 3. 72 км 9 м + 56 км :280 + 31 км 75 м : 25 = 4. Суурийн талууд нь 10м ба 5м байх усан сангийн эзэлхүүн. Усан санг доторлоход хичнээн метр квадрат хавтанцар орох вэ? 5. Хоёр хайрцагт 105 нэр төрлийн чихэр байв. Нэг хайрцагт нь 1062 төгрөгиийн үнэтэй, нөгөөд нь түүнэс 234 төгрөгөөр бага үнэтэй чихэр байв. Хайрцаг тус бүрд хичнээн кг чихэр байсан бэ? 6. Хоёр тооны арифметик дундаж 26 тай тэнцүү.Нэг тоо нь нөгөөгөөсөө 3 дахин их бол эдгээр тоонуудыг олоорой. Хувилбар 96 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. M=1,2 h=0,6 бол 3x (2xm+h)+2x(m+3xh)= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. ( 3. ( 18 км 210 м + 36 км 780 : 60 – 10 км 225 м ) х 204 = 4. 30 см урттай ,10см өргөн ба 5см өндөртэй тоосгоор 120см ирмэгтэй куб өрөв.Нийт хичнээн тоосго шаардлагатай вэ? 5. Дэлгүүрт хоёр торх загас байв.Нэг торхтой загас 288 төг ,хоёрдахь торхтой загас 374 төг 40 мөн болохоос гадна хоёрдахь торхтой загас нь нэгдэхээсээ 24 кг-аар илүү болно. Торх тус бүрд хичнээн кг загас байсан бэ? 6. 16 шоо дөрвөлжин нүд бүхий тэгш өнцөгтийг хэдэн янзаар зурж болох вэ? Хувилбар 97 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. M=5 h=0,6 бол 3,2x(2xm-h)-3x(0,3xm-2xh)= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. ( 3. 4 цаг 20 мин 13 + 5 цаг 7 цаг 30 мин : 90 = 4. Өрөөний шал 5 м ба 6м талуудтай тэгш өнцөгт хэлбэртэй.Энэ шалыг бүрэхэд 25 см талтай хичнээн квадрат хэлбэртэй мод шаардлагатай вэ? 5. Барилгын нэг бригадад 27 хайрцаг, хоёрдахь бригадад 18 хайрцаг хадаас олгожээ.Нэгдэх бригадад нөгөөгөөс 288 кг хадаас илүү ногдсон бөгөөд тэр бригад хадаасаа хоёр сар хэрэглэжээ. Нэгдүгээр бригад түрүүчийн сард сүүлчийнхээс 3 дахин их хадаас хэрэглэсэн бол сар бүр хичнээн кг хадаас хэрэглэсэн бэ? 6. 3, 1, 7, 6 цифрүүдээр хамгийн их тэгш тоо бүтээгээрэй. Хувилбар 98 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. X=12 y=36 бол 72,48:X+78,156:y 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 3. 7 цаг 54 мин х 25 + 4 цаг 36 мин : 4 + 2 цаг 30 мин = 4. 56 см2 талбайтай тэгш өнцөгтийн нэг тал нь 7 см .Нөгөө талыг олоорой. 5. Оёдлын үйлдвэрийн тасаг бүх цэмбэний хагасаар хүүхдийн 1827 пальто оёхдоо нэг бүрд 2 м цэмбэ оруулав.Үлдсэн цэмбээр костюм оёв. 3 пальтонд орсонтой адил хэмжээний цэмбээр 2 костюм оёсон бол бүгд хэдэн костюм оёсон бэ? [Type text] 27

Тавдугаар анги Мэдлэг оюунаа баяжуулъя 6. ‘’Нэгж’’ гэдэг үгийг хэдэн янзаар уншиж болох вэ? НЭГЖ ЭГЖ ГЖ Ж Хувилбар 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. A=2,24 бол 4,9+19,5-4xА= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 2526:(3789:x)+71=2597 3. 87 кг 560 гр : 8 + 56 кг 24 гр : 2 + 5 кг 450 гр х 45 = 4. Танхим тэгш өнцөгт параллелопипед хэлбэртэй.Суурийн нэг тал нь 4м,хоёр дахь тал нь эхний талаасаа хоёр дахин урт,харин өндөр нь хоёр дахь талаасаа хоёр 5м ээр богино .Өрөөний эзэлхүүнийг ол. 5. Килограмм нэг бүр нь 460 төгрөгний үнэтэй 6 кг нарийн боов ба 2 кг үнэ ихтэй боов худалдан авч бүх үнэнд 4400 төг төлжээ.Нэг кг үнэ ихтэй боов ямар үнэтэй вэ? 6. Дарааллын зүй тоголыг олж,дараагийн нэг гишүүнийг бичээрэй. а. 1, 2, 4 ,7 , 11, . б. 15, 11, 7, 3, . в. 5, 14, 41, 122, . Хувилбар 100 1 Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. 3,42:0,57x(9,7-1,1):((4,8-1,6)(3,1+0,05)= 2 Тэгшитгэлийг бодоорой. 3264:(X-94024)+76=108 3 2,7 см + 0,03 см + 150 см + 0,7 см + 15 см = 4 Суурийн талууд нь 10м ба 30 м байх усан сангийн эзэлхүүн.Усан санг доторлоход хичнээн метр квадрат хавтанцар орох вэ? 5 Килограмм нэг бүр нь 805 төгрөгний үнэтэй 4 кг нарийн боов ба 460 төгрөгөөр хэдэн кг хямд нарийн боов худалдан авчээ. Бүх худалдан авсан зүйл 4 кг үнэ ихтэй боовноос 2 дахин илүү үнэтэй бол хичнээн кг хямд боов худалдан авсан бэ? 6 Орхигдсон тоо ба үсгийг олж бичээрэй. Хувилбар 101 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (6,9-5,52:0,69x0.85)-((5-0,125):(3,7+0,05))= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. (y+33129):47=1045 3. 9 т 26 кг – 71 т 50 кг : 35 + 5 ц 4 кг х 120 = 4. 30 см урттай, 10см өргөн ба 5см өндөртэй тоосгоор 150см ирмэгтэй куб өрөв.Нийт хичнээн тоосго шаардлагатай вэ? [Type text] 28

Тавдугаар анги Мэдлэг оюунаа баяжуулъя 5. Нэг сурагч 8,63 төгрөгөөр хоёр өөр харандаа авах байв.Гэтэл нэг харандааны нь оронд 1,5 төгрөгөөр илүү үнэтэй өөр харандаа авахаар болов. Тэр сурагч хэдэн төгрөг төлөх вэ? 6. Дараах харьцаанууд тэнцүү юу? ба Хувилбар 102 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (15,36-4,36x(20,74:6,8-7,6:19))x0,25= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. (45020-x)x7=749 3. 124 т 8 кг – 73 т 80 кг : 36 + 3 ц 4 кг х 120 = 4. Өрөөний шал 9м ба 6м талуудтай тэгш өнцөгт хэлбэртэй.Энэ шалыг бүрэхэд 30 см талтай хичнээн квадрат хэлбэртэй мод шаардлагатай вэ? 5. Хоёр сурагч нийлээд 29 бодлого бодохоор шийджээ. Гэтэл нэг нь өөртөө ноогдсоноос 1,5 бодлого дутуу, хоёрдахь нь 8,5 бодлого илүү бодсон байв.Хоёр сурагч бүгд хэдэн бодлого бодсон бэ? 6. Гурвалжны нэг өнцөг 550 бөгөөд нөгөө хоёр өнцөг нь 3: 2 гэж харьцана. Тэдгээр өнцгүүдийг олоорой. Хувилбар 103 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. ((4,3-1,08):0,1+(40-8,4)x0,1)x100= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. (X-91111)x59=119357 3. 325 км 219 м -( 82 км 890 м : 27 + 2 км 170 м ) = 4. 72 см2 талбайтай тэгш өнцөгтийн нэг тал нь 9см.Тэгш өнцөгтийн нөгөө талын уртыг ол. 5. Хоёр янззын чихэр 6,3 төгрөгөөр авах байв. Гэтэл нэг янзын чихрийнхээ оронд түүнээс 1,7 төгрөгөөр хямд өөр чихэр авбал хэдэн төгрөг зарцуулах вэ? 6. 3 728 954 106 гэсэн тооны гурван цифрийг дарахад үлдсэн цифрүүд нь байгаа дарааллаараахамгийн бага тоо үүсгэнэ.Ямар цифрүүдийг дарсан вэ? Хувилбар 104 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (28,5:3,04-57,193:6,2)+3,4x0,5= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 45x(X-161549)=27945 3. ( 42,5 км : 0,5 – 0,021 м : 0,7 ) – 0,914 :1,2 км = 4. 24 см периметртэй тэгш өнцөгтийн нэг тал нь нөгөө талаасаа 5 дахин урт. Тэгш өнцөгтийн талбайг олоорой. 5. Нэхмэлийн үйлдвэрийн нэг машинд гурван толгой драп даавуу будахаар оруулжээ. Нэг толгой драп нь 44,9 кг, хоёрдахь нь түүнээс 0,5 кг-аар илүү, гуравдахь нь хоёрдахиас 1,05 кг-аар бага жинтэй .Тэр машинд бүгд хэдэн кг драп оруулсан бэ? 6. 8-д хуваагддаг, 3-т хуваагддаггүй хоёр оронтой тоонуудын нийлбэрийг олоорой. Хувилбар 105 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (3,264+276,736:9,2x4,2):14,4-0,4= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. [Type text] 29

Тавдугаар анги Мэдлэг оюунаа баяжуулъя (X+45,3)x3,54=284,262 3. 0,16 т х 0,09 + 0, 025 кг : 10 – 0,32 = 4. Тэгш өнцөгт параллелопепид хэлбэртэй өрөө байв. Өрөөний суурийн нэг тал нь 5м,хоёр дахь тал нь эхний талаас 3 дахин урт, харин өндөр нь суурийн эхний талын уртаас 2м ээр богино .Өрөөний эзэлхүүнийг ол. 5. Уурхайн нэг ээлж 160,5 вагон, хоёрдахь ээлж нэгдэхээсээ 19,8 вагоноор илүү, гуравдахь ээлж хоёрдахиасаа 43,5 вагоноор дутуу , дөрөв вэх ээлж 115,7 вагон хайлуур жонш тус тус гаргасан бөгөөд хоногт 440 вагон хайлуур жонш гаргах төлөвлөгөөтэй байсан бол төлөвлөгөөнөөс илүү хичнээн вагон хайлуур жонш гаргасан бэ? 6. Нэмэх үйлдлийг гүйцэтгэхгүйгээр 180+144 нийлбэрийг 2; 3; 4 ;5; 9-д хуваагдах эсэхийг тогооож болох уу? Хувилбар 106 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (1,5-0,4732)x35-(0,6092+0,0718):0,75= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 75,9-(47,5-X)=45x0,9 3. 3,28 м – 6,4 м х 2 : 4 + 18,75 м = 4. 40 м ба 10м урт бүхий сууриудтай усан сангийн эзэлхүүн 800 м3.Усан санг хичнээн метр квадрат хавтанцараар доторлох вэ? 5. Тариалангийн компани гурван хэсэг газар үр тариа тарихаар бэлтгэжээ.Нэг хэсэг нь 480,4 га хоёрдахь хэсэг нь нэгдэхээс 15,6 га-гаар бага, гуравдахь хэсэг нь хоёрдахиас 13,2 га-гаар их юм. Компани нийм хэдэн га газар тарихаар бэлтгэсэн бэ? 6. 8 x 8 хүснэгтийн 33 нүдийг будав.Ядаж 3 нүд будагдсан 2 x 2 хэмжээтэй квадрат олдохыг батлаарай. Хувилбар 107 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (3,06-2,97):(5,6x0,93-0,84x6,2)= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. (86,9+667,6):(37,1+x)=15 3. 12 кг – 4,012 кг х 2 : 4 + 7,9 кг = 4. 40см урттай ,20см өргөн ба 10см өндөртөй бетонон блонкуудыг нийлүүлж 160 см ирмэгтэй куб үүсгэв.Кубэд хэдэн бетонон блок байгаа вэ? 5. 8,35 м рельсийг хоёр хэсэг болгон огтлов. Нэг хэсэг нь 3,89 м бол хоёрдахь хэсэг нь нэгдэхээсээ хичнээн метрээр урт вэ? 6. 13 гэсэн тооны баруун ба зүүн гар талд нь нэг нэг цифр бичихэд үүссэн тоо нь 36 –д хуваагдана.Ямар цифрүүд бичих вэ? Хувилбар 108 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (0,037011:0,73x0,927:450):16= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. (3,6:1,44+x)-3,74=20,13x2 3. ( 263,2 м : 8 + 53,7 м х 7 ) : 4 + 42,31 м = 4. Өрөөний шал 7м ба 5м таруудтай тэгш өнцөгт хэлбэртэй.Энэ шалыг бүрэхэд 25см талтай хичнээн квадрат хэлбэртэй мод шаардлагатай вэ? 5. 9,35 м олсноос дэс дараалан 2,35 м, 3,7 м, 1 м-ийг тус тус огтолж авлаа. Олсны үлдсэн хэмжээг олоорой. [Type text] 30

Тавдугаар анги Мэдлэг оюунаа баяжуулъя 6. Анги 34 сурагчтай. Тэгвэл нэг ангид ижил үсгээр эхэлсэн нэртэй сурагч дор хаяж 2 олдохыг харуулаарай. Хувилбар 109 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (0,8844:11+0.09776:0,47):1,4= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 9,558:x+31,23=33 3. 108 см2 талбайтай тэгш өнцөгтийн нэг тал нь нөгөө талаасаа 6 дахин урт. Энэ тэгш өнцөгтийн талбайг ол. 4. Бараатай хайрцаг 267,4 кг. Үүнээс анхлан 35,9кг бараа, дараа нь 10,8 кг бараа тус тус худалдсаны эцэст 161,9 кг бараа хайрцагт үлджээ.Хайрцагны жинг олоорой. 5. Ангийн шалыг будахад 13 кг будаг хэрэгтэй болов.Дэлгүүрээс 2кг ба 3кг-н савтай будагнуудаас задлалгүйгээр тус бүрээс нь хэд хэдийг авч шалаа будав.Нийт хэдэн савтай будаг авч болох вэ? Хувилбар 110 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. 34,98:6,6+5,141:0,53-0,8379:0,057= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. (327,9+426,6):(37,1+x)=15 3. 56см периметртэй тэгш өнцөгтийн нэг тал нь нөгөө талаасаа 6 дахин урт. Энэ тэгш өнцөгтийн талбайг ол. 4. Хэрэв дундах гурван залгаагийн урт нь ижилхэн 74,6 м бөгөөд хоёр үзүүрийн залгаа тус бүр нь дундахиас 10,6 м богино, ийм таван залгаа төмөр замын гүүрийн нийт уртын хэмжээг олоорой. 5. Улаанбаатар хотоос Хэнтий аймгийн төв хүртэл 330 км зайтай.1: 500 000 масштабтай газрын зураг дээр уг зайг ямар хэмжээгээр зурах вэ? Хувилбар 111 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. 0,131x470+26,187:2,9-50,4:1,4= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 38007:(4223-y)=9 3. Танхим тэгш өнцөгт параллелопипед хэлбэртэй.Түүний суурийн нэг тал нь 12м,хоёр дахь тал нь эхний талаасаа 2 дахин урт,харин өндөр нь суурийн эхний талаасаа 6м ээр бага .Танхимын эзэлхүүнийг ол. 4. 10 морин тэрэг 3 машинд 120 ц ачаа ачжээ. Энэ хэмжээгээр 15 морин тэрэг, 3 машинд 150 ц тариа ачив. Морин тэрэг ба машин бүрд хичнээн центнер тариа ачсан бэ? 5. 1:10 000 000 масштабтай газрын зураг дээр Улаанбаатар хотоос Цэцэрлэг хот хүртэлх зайг 5 см ээр зурсан бол Улаанбаатараас Цэцэрлэг хүртэл хэдэн км вэ? Хувилбар 112 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. 0,439x97-182,75:4,3+31,9x0,43= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. Ногдвор 78654,үлдэгдэл 10,хуваагч 543 бол хуваагдагчийг ол. 3. Суурийн талууд нь 25м ба 4м байх усан сангийн эзэлхүүн.Усан санг хичнээн квадрат метр хуванцараар доторлох вэ? 4. Хоёр цоргоор 6435 хувин ус урсав.Хэрэв нэг нь минутанд 75 хувин, нөгөө нь 68 хувин ус урсвал цорго тус бүрээр хичнээн хувин ус урссан вэ? [Type text] 31

Тавдугаар анги Мэдлэг оюунаа баяжуулъя 5. Хоёр хотын хоорондох зайг 1:500 000 масштабтай газрын зураг 9,5см ээр зурсан бол хотуудын хоорондох зайг олоорой. Хувилбар 113 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (24x0,05+0,0216:0,012):0,02= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. Ногдвор 785064,үлдэгдэл 879,хуваагч,8763 бол хуваагдагчийг ол. 3. 50 см урттай,25 см өргөн ба 10 см өндөртэй тоосгоор 2м ирмэгтэй куб үүсгэв.Кубэд хичнээн тоосго орсон вэ? 4. Хоёр хотын хоорондох зайг 1:300 000 масштабтай газрын зурагт 11,8 см ээр зурсан бол хотуудын хоорондох зайг олоорой. 5. Нэг сургууль 6220 төгрөгөөр 28 ширээ, 12 шүүгээ авлаа. Хоёрдахь сургууль нь 3750 төгрөгөөр тийм 15 шүүгээ авчээ. Гуравдахь сургууль мөн тийм 18 ширээ 7 шүүгээ авсан байна . Гуравдахь сургууль ширээ шүүгээ тус бүрийг хэдэн төгрөгөөр авсан бэ? 6. Өгөгдсөн тоонуудыг арав тоогоор бичээрэй. а. XXXIV б. XLIX в. LLXXIV г. CCCXXIV е. CIX Хувилбар 114 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. 1[30,95:(0,216x35+0,0117x100)= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. Ногдвор 7860326, үлдэгдэл 8, хуваагч 12 бол хуваагдагчийг ол. 3. Тойргийн диаметр нь 16 см бол а) Тойргийн уртыг,б) Энэ тойргоор хүрээлэгдсэн дугуйн талбайг ол. 4. Хонь бүрээс дунджаар 5 кг ноос авлаа. 9 кг ноосыг цэвэрлэх бүрд жин нь 2 кг-аар хорогджээ.3780 хониноос хичнээн кг цэвэр ноос аьах вэ? 5. Өгөгдсөн тоонуудыг ромбо тоогоор бичээрэй. 85= 542= 629= 1345= 6785= 979= Хувилбар 115 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (0,04+3,59)x(7,35+2,65):2,904= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. (1,44-0,36)y=658-(71,5-61,5) 3. Дугуй 380 м зайд 150 эргэв.Түүний диаметрийг олоорой. 4. Дэлгүүр нэг бүр нь 5200 төгрөгний үнэтэй 75 цүнх, хүүхдийн хэсэг гутал оруулсан нь 499200 төгрөгийн бараа байв. Хэрэв 3 цүнх хүүхдийн 4 гутлын үнэтэй тэнцүү бол хүүхдийн хичнээн гутал оруулсан бэ? 5. Өгөгдсөн тоонуудыг аравны орон хүртэл тоймлоорой. 3,29= 3,82= 4,245= 6,759= 46,125= 12,126= Хувилбар 116 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. (5,4-3,65)x(10,28-7,09):15,95= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. (43xX+387):387=92 3. 8м урт аргамжаагаар аргамжсан морины идээшилж чадах газрын талбайг олоорой. [Type text] 32

Тавдугаар анги Мэдлэг оюунаа баяжуулъя 4. Боодол панс даавуу ба боодол сатин даавууны уртын хэмжээ адил боловч нэг метр панс нь нэг метр сатинаас 160 төгрөгөөр үнэтэй бөгөөд боодол пансын бүх үнэ 44880 төгрөг, боодол сатины бүх үнэ 40080 төгрөг болно. Боодл бүрд хичнээн метр даавуу байх вэ? 5. Тоон шулуун дээр өгөгдсөн цэгүүдийг тэмдэглээрэй. 0,2 ; 2,6; 3,6 ; 4,8 ; 5,4 ; 6,3 ; 9,8 ; Хувилбар 117 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. {(1,0068+5,8479):(85,205-83,015)+0,6039:5,49}:1,62= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 45,7x+0,3x-2,4=89,6 3. Циркийн дугуй манежны хүрээны урт нь 40.8 м бол түүний диаметр ба талбайг олоорой. 4. Хоорондоо 243 км зайтай хоёр газраас хоёр дугуйтай хүн нэгэн зэрэг урд урдаасаа гарсан бөгөөд нэг цагт дунджаар 13 км явжээ. Хэрэв тэд гарсны хойно 9 цаг болоод уулзсан бол нөгөө нэг нь цагт хичнээн км явсан бэ? 5. Өгөгдсөн тоонуудыг жишээрэй. а. 0,5 ба 0,29 8,9 ба 8,099 0,26 ба 0,3 6,12 ба 1,65 б. 2,5 ба3,9 3,04 ба 3,9 9,2 ба 9,19 12,15 ба 9,9 Хувилбар 118 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. {(3,77-3,02)x(0,508+0,432)-1,711:5,8}:0,41= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 461,6-61,6=(141,71-0,71)y-41y 3. 6м x 8м талбайтай байшингийн нэг булангаас 6м урт уяагаар нохойгоо уяжээ.Нохойн гүйж чадах газрын хэмжээг олоорой. 4. Еранхий талбай нь 175 га хоёр тариалангийн газраас улаан буудайн ургацыг хураасан бөгөөд дунджаар га нэг бүрээс 19 ц ургац гарав. Хэрэв нэг тариалангийн газраас улаан буудайг нөгөө газраас нь 95 ц-ээр илүү хураасан бол тариалангийн газар тус бүрийн талбайг олоорой. 5. Хоёр тооны арифметик дундаж 8,8 бөгөөд нэг тоо нь нөгөөгөөсөө 3 дахин их гэвэл энэ хоёр тоог олоорой. Хувилбар 119 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. 0,025+(7,5-0,144)-{8,85-4,037-(0,89-0,7509)= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. (43xX+387):387=92 3. Монгол гэрийн тоононы диаметр 1.5 м бол түүний шиллэхэд ойролцоогоор хэдий хэмжээний шил хэрэгтэй вэ? 4. Нэг зүйлийн тууз м нь 43,6 төгрөг, нөгөө төрлийн тууз түүнээс 2,8 төгрөгөөр хямд үнэтэй. Нэгнээс нь 9,75 м ,нөгөөгөөс нь 10,25 м-ийг авахад нийт хэдэн төгрөг төлөх вэ? 5. Улаахбаатар ,Өвөрхангай аймгийн төв хоёрын хоорондох зайг 1:20 000 000 масштабтайгаар газрыг зураг дээр 2,1см хэмжээтэй зурсан бол Улаанбаатараас Өвөрхангай хүртэлх зайг олоорой. Хувилбар 120 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. 24,06-(0,07+3,386)-{1,16+2,542-{4,74-3,84)}= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 6,3k-1,3k+4,2=38,2 [Type text] 33

Тавдугаар анги Мэдлэг оюунаа баяжуулъя 3. Цагирагийн гадна талын тойргийн диаметр 1м,дотор талын тойргийн диаметр 8дм бол цагиргийн талбайг олоорой. 4. Усны сав дотор хоёр хоолой оруулсан бөгөөд нэгдүгээр хоолойгоор минутанд 2,35 хувин ус орно. Хоёрдахь хоолойгоор орсны 0,4 орно. Хоёр хоолойгоор усны сав 8цаг 20 минутанд дүүрнэ. Усны саванд хичнээн хувин ус багтах вэ? 5. Хоёр сумын хоорондох зай 150 км ,1:500 000 масштабтайгаар газрын зураг дээр 2 сумын хоорондох хэмжээг ямар хэмжээтжй зурах вэ? Хувилбар 121 1. Илэрхийлэлийн утгыг олоорой. [(123,17-87,64):(0,907+4,318)}:{(0,946+0,754)x0,01}= 2. Тэгшитгэлийг бодоорой. 3,6x(0,5x-10)=7,2 3. Гурвалжны суурийн урт нь 16см,өндөр нь 9см бол уг гурвалжны талбайг олоорой. 4. Тариалангийн 75 га талбайд улаан буудай, хөх тариа, хар будаа тарьжээ.Бүх талбайн 0,4 дээр улаан буудай, түүнээс 5,2 га-гаар илүү талбайд хөх тариа, бусад үлдсэн талбайд хар будаа тус тус тарьсан бол хичнээн га газар хар будаа тарьсан бэ? 5. Ээж нь хүүгээсээ 26 насаар илүү.Ээжийн нас хүүгийн настай 5:3 харьцаатай байсан бол ээж хүү тус бүр хэдэн настай вэ? Тэгшитгэл бодоорой. 95484+x=202201 X-69058=324789 Xx807=22596 17xk:61=2074 (43xX+387):387=92 32xy-9y=253 X:807=906 K:98-87=1971 45,7x+0,3x-2,4=89,6 295,1:(x-3)=13 (1,44-0,36)y=658-(71,5-61,5) 461,6-61,6=(141,71-0,71)y-41y 3,6x(0,5x-10)=7,2 12,7+3x-2x=15,8+13,2 6,9x-6,9=14,49 6,3k-1,3k+4,2=38,2 311002-y=88576 (6060-c):49=101 [Type text] 34

Тавдугаар анги Мэдлэг оюунаа баяжуулъя Олимпиадын бодлого Зүй тогтол 1. 5,7,7,9,9,11,11,13,13,15.... зүй тогтлыг олж 2000 дахь тоог олоорой. 2. 1,6,7,12,13,18,19,24.... зүй тогтлыг олж 2001 дэх тоог олоорой. 3. 2,4,6,8,10,12..... тоонуудын дараалал өгөгджээ. 2000 дахь байранд ямар тоо байх вэ? 4. 1,3,5,7,9...... тоонуудын дараалал өгөгджээ. 2001 дэх байранд ямар тоо б айх вэ? 5. 5, 14,41,122, ? 1094 асуултын тэмдгийн оронд тохирох тоог олоорой. 6. 1,3,7,6,8,12,11,13,17,16,18,22,21 зүй тогтлыг орж 1000 дахь тоог олоорой. 7. (1) ( 2,3 ) (4,5,6 ) ( 7,8,9,10 ) .... гэсэнс дарааллын 30 –р хаалтанд байх тоонуудыг олоорой. 8. 5,12,1,9,16,5,13,20,9,17,24,13,21..... дарааллын 83 дахь тоог олоорой. 9. 0,6,12,18,24,30 ..... дарааллын 48 дахь тоог олоорой. 10. 2,1,0,6,2,1,12,4,4,20,7,9...... дарааллын 2008 дахь тоог олоорой. Үсэгт таавар Үсэгт тааврыг бодоорой. Ижил үсэг ижил цифрийг , ялгаатай үсэг ялгаатай цифрийг төлөөлсөн болно. 1. ПО+ Г = ИП гол шинж ++ + И= Р + Р = ПА И= Ф= ИФ + ПИ= ФГ 2. ЕД+УД=СС гол шинж - -- С= А + А+=УЧ У= Д7 + 7 = ЕС Е= 3. СЛОВО 5. КОРОВА + СЛОВО + ТРАВА ПЕСНЯ МОЛОКО 4. ТРИ 6. ПОДАЙ + ТРИ - ВОДЫ ОДИН ПАША СЕМЬ [Type text] 35

Тавдугаар анги Мэдлэг оюунаа баяжуулъя 7. ШУКА *6=АКУЛА 8. ШУКА: 6= УХА 9. ПИРОГ:И=ГОСТИ 10. ДВА + ДВА К* ** *** ИГРЕК Монгол хэл Хувилбар-1 1. Дараах эхийг чээжээр бичээрэй. Түүвэр өгүүлбэр Хавар дулааны урь ороход ангир, галуу, тогоруу, хотон, хөх дэглий, алтан хараацай зэрэг шувуу өвлийг өнгөрүүлсэн дулаан орноосоо буцан ирнэ. Хушны ногоон шилмүүс сагсайн үзэсгэлэнтэй харагдана. Самраар оргилох булаг мэт өгөөмөр баялаг хушийг хамгаалъя. Хаврын эхэн сард хүйтний эрч буурах үед арвай буудай, улаан буудайн талбайг хөлөөрөө гишгэлдэг. Богино өмд цамцтай тэр хүү гартаа модон аягатай тараг бариад нар өөд онийсхийн ширтэнэ. Явах зам нэлээд өвстэй агаад ойгоос гарах замд нэгэн морь модноос уяатай харагдана. Хүн амьдралдаа зөвхөн нэг халбага иод хэрэглэдэг байна. 2.Асуух өгүүлбэрийг хүүрнэх өгүүлбэр болгон бичээрэй. Нохой барьсан уу? 3. Өгөгдсөн үгийг тийн ялгалаар хувирган бичээрэй. Байшин- бурхан- 4. Хэлц үгийн утгыг тайлбарлан бичээрэй. Баян ходоод- ая барих- 5. Ойролцоо утгатай үгийг бичээрэй. Саад- туслах- Хувилбар -2 1. Дараах түүвэр өгүүлбэрийг алдаагүй цэвэр сайхан хуулан бичээд жинхэнэ нэрийг түүж бичээрэй. Түүвэр өгүүлбэр [Type text] 36

Тавдугаар анги Мэдлэг оюунаа баяжуулъя Өвлийн улиралд минж, мэрж хураасан модны мөчрөөр хөеө хийж өвсөөр ноохой хийнэ. Айраг нь сүрьеэ, чийг бам, дотор гэдэсний янз бүрийн өвчтэй хүнд ач тустай. Юм болгонд гонсойн гомдох, биеэ барьж чадахгүй байх , уйлагнан нялцганах өөрийгөө хэт өмөөрөх зэрэг өөдгүй зан авираа ямагт дарж бай. Хаврын хурц наранд өвлийн хунгарласан цас хайлж , газрын хөрсийг чийгтүүлэн , өсөх төлжих ногоонд чийгшил өгөх нь сайшаалтай боловч Лувсангийн зуны халуунд хөлсөө урсгаж, өвлийн хүйтэнд хуруугаа хөлдөөж олсон муу гутлыг шавхайдан дүүргэх нь хайрлалтай. Өндөх сүрлэг хүрмэн хад , бүдүүн бүдүүн хуш, хар моднуудыг усандаа тусгасан тунгалагхан гүн устай нууруудыг хараад ханашгүй гоёмсог байна. 2. Асуух өгүүлбэр болгон хувиргаад , тэмдэг нэрийг олж дугуйлаарай. Ирээдүй гэдэг өнгөрснөөс илүү баян. 3. Ерийн нэрийн доогуур 1, оноосон нэрийн доогуур 2 зураарай. Манай ангийнхан “Цох”, “ Сурлага”, “Сурагч”, “Математик” зэрэг сонин захилан уншдаг. 4. Хэлц үгийн утгыг тайлбарлан бичээрэй. Толгой цохих- нүд ирмэхийг зуур- 5. Эсрэг утгатай үгийн доогуур зураарай. Олзыг олуулаа. Гарзыг ганцаараа. Хүний хуучин нь дээлийн шинэ нь. Хувилбар-3 1. Дараах эхийг чээжээр бичээрэй. Түүвэр өгүүлбэр Турь муутай урь цүүцгэр хөл, дэлдгэр том чих, тугал хар нүд, шөмбөгөр хошуутай, нуруугаараа бор цоохор толботой, сонин содон нэгэн хөөрхөн амьтан тэдний хонин дотор явдаг болсныг нутгийн хүмүүс шохоорхон өхөөрдөнө. Тамирын голын хүүхдүүд янзагыг үзэх гэж Болдын хонин дээр давхин ирнэ. Монголд халх, захчин, торгууд, өөлд, мянгад зэргийн олон төрлийн ястан үндстэн байдаг. Тэмээг унахын тулд түүний бөхний хооронд зөөлөвч болгож хэрэглэдэг эсгий тохом эмвэл гөлмөн хивсийг тохош гэнэ. Төмсний нухаш бол өрөмтэй хольж идэхэд салахын аргагүй амттайн дээр тэр нухаш элдэв хоолонд шилдэг хачир болно.Урьд цагт малчин ард тэвш дүүрэн давс хураадаг байжээ. 2. Анхааруулах өгүүлбэр болгон бичээрэй. Эрдэмд оройгүй гэдэг. 3. Ерийн нэрийн доогуур 1, оноосон нэрийн доогуур 2 зураарай. Орхон Сэлэнгийн нутгаар гөрөөс буга сүрэглэх болов. 4. Хэлц үгийн утгыг тайлбарлан бичээрэй. Мөр бүтэн- буруу ишилсэн сүх шиг- 5. Эсрэг утгатай үгийг олж бичээрэй. Хааны хүү харцын хүү хоёр тоглож гэнэ. Гүймэл ширээ, суумал бурхан. Хувилбар-4 1. Дараах захидлыг уншаад захидлын ямар төрөл болохыг олоод дасгалыг гүйцэтгээрэй. Ээждээ бичсэн захидал 2017.03.08 [Type text] 37

Тавдугаар анги Мэдлэг оюунаа баяжуулъя Ээж ээ, та сайн сууж байна уу? Охин нь тандаа өдөр бүр хэлж , баярлуулж чаддаггүй байсан тэр л үгсээ эвлүүлэн энэхүү захидлыг бичиж сууна. Ээж таныхаа хайр халамжинд эрхэлж өссөн болохоор урам зоригтой, өөдрөг тэмүүлэлтэй , өдөр бүрийг итгэл тэмүүлэлтэйгээр угтан сайхан амьдарч явна. Хэзээ нэгэн өдөр гэж би аливаа зүйлийг хойш тавилгүй одоо л хийж бүтээхийн төлөө тэмцэх болно. Хайртай ээжийгээ бяцхан охиноороо бахархан аз жаргалтай инээмсэглэж байхыг хүссэндээ тэр шүү дээ. Өнөөдөр Олон улсын эмэгтэйчүүдийн эрхийг хамгаалах өдөр тохиож байна. Даанч охин нь энэ жил таны дэргэд байж , хааяа болов бичиж өгдөг байсан дөрвөн мөртүүдөө бэлэглэж чадахгүй нь ээ. Миний өгдөг байсан өчүүхэн зүйлсэд та минь ямар их баярлаж , тэднийг нандигнан хадгаладаг байсныг сайн санаж байна. Харин одоо би том болж, аливааг өөрөөр хардаг болжээ. Бэлэг сэлт, гоёл чимэглэлээс илүү танд охиноо сайн явааг дуулж , сэтгэл амар байх нь хамгийн үнэтэй бэлэг гэдгийг би ойлгосон. Охин нь хүссэн зорьсондоо тууштай байж , амжилт дүүрэн буцаж очих болно оо. Та минь санаагаа зовоолгүй эрүүл энх хүлээж байгаарай. Тандаа хязгааргүй их хайртай шүү, Ээж ээ. Хүндэтгэсэн: Охин Анужингаас нь. 2. Дээрх захидлыг эхлэл хэсэг, гол хэсэг, төгсгөл хэсгээр нь ангилан тэмдэглээрэй. 3. Бага насны хүүхэд унадаг дугуй унаж замын хөдөлгөөнд оролцохыг эсэргүйцсэн захидал бичээрэй. 4. Т.Очихүүгийн “Хүмүүс ээ ! Надад урам хайрла” шүлгийг уран тод унших дасгал хийгээд ангийнхаа хэн нэгэнд зориулан урам хайрласан 4 мөрт зохиож бичээрэй. 5. Үйл үг үүсгэх “Л” дагаврыг зөв залган бичээрэй. Аяга.... тоо... тодорхой.... хоол.... нүх...... тариа....... Хувилбар -5 1. “Павликийн бодол” эхийн гол санааг гаргасан 4 асуулт зохиж бичээрэй. 2. Н.Носовын “Өргөст хэмх” өгүүллэгийн баатрууд ямар ямар үйл хийснийг жагсааж бичээрэй. Павлик.............................................................................................. Котька............................................................................................... Сахиул өвгөн................................................................................... 3. “Шувуунд хайртай хүү” зохиолоор оюуны зураглал хийгээрэй. 4. Дараах гадаад үгийг задлан бичээрэй. МУ- ОХУ- БНХАУ- НҮБ- МБУГС-тай “Дэвшил” сургууль [Type text] 38

Тавдугаар анги Мэдлэг оюунаа баяжуулъя 5. График, дизайн, коффе, компьютер, кетчуп гэсэн үгсийг оролцуулан өгүүлбэр зохиож бичээрэй. Хувилбар-6 1. “Миний тавих илтгэл” сэдвээр өөрөө бие дааж илтгэл бичээд ангийнхаа хүүхдүүдэд илтгээрэй.Сэдэв чөлөөтэй. 2. Үг тус бүрт ойролцоо ба эсрэг утгыг олж бичээрэй. Арвин- сайхан- 3. Хэлц үгийг шууд утгатай нь холбож зураарай. 1. Ам халах А. мэхлэх 2. Чулуу хөөлгөх Б. Маш дотно 3. Зүү орох зайгүй В. Мөнгөөр цэгнэх 4. Зоосны нүхээр харах Г. Их ярих 4.Дараах үгсэд үйл үг үүсгэх “Л”дагаврыг зөв залган бичээрэй. Салхи.... үг.... тань..... сана..... тугал.... хавтас.... тас...... бат...... нот.....цоож..... 5. Сайхан амьдарл гэдгийг чи юу гэж ойлгодог вэ? Чи өөрийнхөө бодлоор 30-35 үгэнд багтаан тайлбарлан бичээд уншиж өгнө үү? Хувилбар -7 1. Өдрийн тэмдэглэл бичээд бүтцээр нь ангилан бичээрэй. 2. А. Дараах өдрийн тэмдэглэлийг уншихдаа олон давтагдсан үгийн доогуур зураарай. Б. Зурсан үгийнхээ оронд тохирох үгийг орлуулж бичээрэй. 2017.03.08 Ням гараг Энэ өдөр Олон улсын эмэгтэйчүүдийн эрхийг хамгаалах өдөр. Энэ жилийн Олон улсн эмэгтэйчүүдийн эрхийг хамгаалах өдрөөр миний амьдралд мартагдашгүй нэгэн үйл явдал боллоо. Учир нь би сургуулийн “Тусч суралцагч”, аймгийн хүүхдийн төлөө төвийн “Өсвөр насны од” –оор шалгарсан юм. Би аав ээж, багшдаа үнсүүлэн , өнгө өнгийн бөмбөлөгөөр чимэглэсэн машинд сууж, тайзан дээр нэрээ дуудуулан алхаж явахад үнэхээр сайхан байсан. Өнөөдөр аав , ээж хоёр маань надаас илүү баярласан. Аав ээж хоёрынхоо хүүгээ хүн болгонд бахархан ярьж байгааг хараад алдартай сайн хүн болж аав ээжийгээ улам илүү баярлуулахын хүсэл улам их төрж байна. Б.Эрмүүний өдрийн тэмдэглэлээс 3. Хэлц үгийн утгыг тайлбарлан бичээрэй. Нүдний хор гаргах- нойтон хамуу шиг- 4.Ганц тоот жинхэнэ нэр болго. Дэвтрүүд, ноход, залуус, охид, тугалнууд 5.Өгөгдсөн үгсийг заахын тийн ялгалаар хувиргаарай. Буга, эмч, бодлого, ач, адуу, [Type text] 39

Тавдугаар анги Мэдлэг оюунаа баяжуулъя Хувилбар-8 1. Үлгэрээс хүншүүлэн дүрслэн бичсэн аргаас жишээгээр тайлбарлан яриарай. 2. “ Болдоггүй бор өвгөн “ үлгэрийн төгсгөлийн хэсэгт шинэ баатар нэмж зохиож бичээд уншаарай. 3. Дараах үгсэд урт эгшгээр эхэлсэн залгавар зөв залган бичээрэй. Таташ, үлгэр, нөхцөл, салхи, нохой, цаг, одоо, чанар, дөрөв, тонших, тоть, үнэр, санах, нөхөр, азарга, цэнгэл, гарчиг 4. Дараах өгүүлбэрийг дэлгэрүүлээд анхааруулах өгүүлбэр болгоорой. Уургаа авлаа. 5. Хэлц үгийн утгыг тайлбарлан өгүүлбэрт оруулан бичээрэй. Гараа гаргах- хамраа сөхөх- Хувилбар-9 1. Өөрт хэрэгтэй мэдээллийг цуглуулахдаа юу, юунаас авч болох талаар жагсаан бичээрэй. 2. Дараах зааврын дагуу сургуулийнхаа урлагийн үзлэгийн талаар мэдээ бичээрэй. А.Гарчиг Мэдээний агуулгыг илэрхийлсэн товч, сонирхолтой нэр Б. Эхлэл хэсэг Хэн? Юу? Хэзээ? Хаана? Яасан? В. Гол хэсэг Эхлэлийг дэлгэрүүлсэн бусад баримт, мэдээлэл Г.Төгсгөл хэсэг Мэдээ бичсэн хүний нэр 3. Телевизээс цаг агаарын мэдээ үзээд 5 хоногийн мэдээг тэмдэглээд баганан диограммаар дүрслээрэй. 4. Дараах үгийн холбоо үг болгон бичээрэй. Өрөх- өрх, бүлх- бүлэх эрх- эрэх түлх- түлэх 5.Хэлц үгийн утгыг тайлбарлан бичээд өгүүлбэрт оруулаарай. Жавтий хүртэх- замаа алдах- Хувилбар-10 1. Аргалийн бор хургыг хайрласан учир шалтгаан нь юунд хүргэсэн тухай санаагаа цөөн өгүүлбэрээр илэрхийлэн бичээрэй. 2. Дараах өгүүлбэрүүдийн холбоос үг хэрэглэн нэг өгүүлбэр болгон бичээрэй. Хэрэглэх үгс: учир, учраас, тийм учраас, тулд, тул А. Халуун нар гарав. Цас хайлсан. Б. Хавар болов. Усны шувууд ирэв. В. Сайн хүү болов. Ээжийн сургаалийг дагав. Г. Аав хүү хоёр өдөржин явж ядрав. Горхины дэргэд ирэв. 3. “Миний эх орон “ сэдвээр эх зохиож бичихдээ шүлгээс эшлэл авч зохиож бичээрэй. Үгийн тоо 55-60 4. “Тэрх нуур” домгийн гол санааг илэрхийлэх шалтгааныг тайлбарлан [Type text] 40

Тавдугаар анги Мэдлэг оюунаа баяжуулъя бичээрэй. 5.Буруу бичсэн үгийг зөв болгон бичээрэй. Зовож зүдэрсэн үеэд нөхөрдөө туслхгүй, хазаасан үед нь түшэг болж чадаахгүй муулаж шоолож улам гутаадаг хүныг хүний мөс муутай гэж жэгшдэг. Хувилбар 11 1. “Нэрс” жимсний тухай зар сурталчилгаа бичээд ангийнхандаа уншиж өгөөрэй. 2. Цэгийн оронд үйл үг үүсгэх “Л” дагаврыг нөхөж бичээрэй. Манай тахиа өдөр бүр өндөг... дөг. Хүүхдүүд сагсан бөмбөг тог..в. Зүлэг модоо ус...лаа. Нөөш...сөн бүтээгдэхүүний хугацааг шалгаж аваарай. Ээждээ баяр...сан талархсанаа хэллээ. Охид цэвэрхэн хувцас...сан байлаа. Ажилчид зар...лыг уншаад иржээ. 3. Хэлц үгсийг эсрэг утгаар нь холбоорой. 1. Эвтэй найртай А. Модоо барих 2. Толгой цохих Б. Шар махтайгаа хатах 3. Хөлжих баяжих В. Хонь чоно 4. Алтан аяганаас ус уух Г. Сүүл мушгих 4.Дараах үгсэд олон тооны залгавар залгаж үйлдэх, хамтрахын тийн ялгалаар хувилгаарай. Охин, нохой, хоньчин 5. Бүдүүүвчид тохирох үг тус бүр 5-ыг олж бичээрэй. Ь+ЭГ=И Хувилбар 12 1. “Сар”-ыг далд утгаар оньсоголон тайлбарлан зохиож бичээрэй. 2. Дараах оньсогыг уншаад далд утгыг таамаглан бодоод таагаарай. Атганд багтдагч Авдарт багтдаггүй тэр юу вэ? Ган дөрвөн туурайтай Газар товчлох хурдтай Товор товор алхаатай Түмэн сайхан дагуултай тэр юу вэ? 3. Дараах зүйлүүдээр оньсого зохиож бичээрэй. Цүнх, машин, туулай, үүл, чулуу 4. Дараах өгүүлбэрээс хэлц үгийг олж бичээрэй. Сайн хүний үр сүүт гүүний унага гэдэг шиг ямагт сайн сайхан үлгэр дуурайлтай яваарай. 5. Хэлц үгийн утгыг тайлбарлан бичээрэй. Зүрх үхэх- гараа гаргах- [Type text] 41

Тавдугаар анги Мэдлэг оюунаа баяжуулъя Хувилбар 13 1. “Шатар” гэсэн сэдвээр мэдээллийн чанартай эх бичээрэй. 2. “Шатар “ гэсэн сэдвээр ятгах утгатай эх зохиож бичээрэй. 3. Бичсэн хоёр эхийн ялгаатай ба төсөөтэй талыг веннийн диаграммаар үзүүлж тайлбарлаарай. 4. Бичсэнээ шалгаад засаж сайжруулаарай. 5. Бичсэн эхээ бусдад чангаар уншиж өгөөрэй. Хувилбар 14 1. “Улиастай хотын хавар” гэсэн эх зохион бичихдээ эхийн орчныг өөрчлөн зохиож бичээрэй. 2. Эхийн үйл явдлыг Улиастай хотын хаврын эхэн үе , Улиастай хотын хаврын байдал, Улиастай хотын хаврын улирлын дараах үе гэсэн 3 цуврал зургаар илэрхийлэн зураарай. 3. Үгсийг утгат хэсгээр задлаад тайлбарлаарай. Адуучин , саналыг 4. Хэлц үгийн утгыг тайлбарлан 8-аас доошгүй үгтэй өгүүлбэр зохиогоорой. Нүүрийн буянтай- 5. Асуух, анхааруулах, захирах өгүүлбэр болгон хувиргаарай. Самдан гуай хүрээд ирэв. Хувилбар15 1. “Шүхэрч Буниа “ зохиол дээр гардаг Буниа хүү шүхэр хийж ниссэн нь зөв байсан уу буруу байсан уу гэсэн сэдвээр хэлэлцүүлэг хийгээрэй. 2. Ангийнхаа суралцагчдын ном уншдаг талаар судалгаа хийж хүснэгтээр тэмдэглээрэй. 3. “Хэрвээ би шидтэн бол...” сэдвээр эх, үлгэр , бичил өгүүллэгийн төрлөөс сонгож бичээрэй. 4. Үгсийг утгат хэсгээр задлан бичээрэй. Загваруудаас- 5. Үгсийн аймгаар бүлэглэн бичээрэй. Хадаг яндартай овоондоо чулуу өргөх хүсэлтэй. [Type text] 42