วันฉัตรมงคล

หอ้ งสมุดประชาชนอาเภอรอ่ นพิบลู ย์ ความหมายสาคญั ของวันฉตั รมงคล คือวันท่ีราลึกถึงพระราชพิธีบรมราชาภิเษก เป็นพระมหากษัตริย์ รัชกาลที่ 10 แห่งราชวงศ์จักรี และราชอาณาจักรไทย ของพระบาทสมเด็จพระ ปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราลงกรณ พระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ภายหลัง เสดจ็ ขน้ึ เถลงิ ถวัลยราชสมบตั ิ ตอ่ จากพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหา ภมู ิพลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพติ ร เมือ่ วันท่ี 13 ตุลาคม พ.ศ.2559 และ ดารงพระอิสรยิ ยศเป็น “พระบาทสมเด็จพระวชิรเกลา้ เจา้ อยู่หวั ”

ห้องสมุดประชาชนอาเภอรอ่ นพิบูลย์ ทั้งนี้ ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระบรม ชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร รัชกาลที่ 9 พระราชพิธีฉัตร มงคลจัดข้ึนทุกวันท่ี 5 พฤษภาคม เพราะทรง ป ร ะ ก อ บ พ ร ะ ร า ช พิ ธี บ ร ม ร า ช า ภิ เ ษ ก เ ม่ื อ วันที่ 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2493 และทาง ราชการถือเป็นวันหยุดตามประเพณีวันหน่ึง ของประเทศไทย

หอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอรอ่ นพิบลู ย์ ต่อมาในวันท่ี 11 เมษายน พ.ศ. 2560 หลังจากรัชกาลที่ 9 เสด็จ สวรรคต ทางรัฐบาลโดยมี พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา เป็นนายกรัฐมนตรี ได้ ประกาศลงในราชกิจจานุเบกษายกเลิกวันน้ีลง และกาหนดให้วันท่ี 28 กรกฎาคม อันเป็นวันเฉลิมพระชนมพรรษาของพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว และ วันท่ี 13 ตุลาคม ของทุกปี อันเป็นวันคล้ายวันสวรรคตของพระบาทสมเด็จพระ บรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เป็นวันหยุด เพมิ่ เตมิ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2560 เป็นตน้ ไป

หอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอรอ่ นพิบลู ย์ อย่างไรก็ตามเนื่องจากวันฉัตรมงคลถูกกาหนดวัน ขึ้นตามวันบรมราชาภิเษก พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้า เจา้ อย่หู ัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ใหต้ งั้ การพระราชพิธี นขี้ ึ้นในวันที่ 4 - 6 พฤษภาคม พ.ศ. 2562 โดยพระราช พิ ธี บ ร ม ร า ช า ภิ เ ษ ก อ ย่ า ง เ ป็ น ท า ง ก า ร จั ด ข้ึ น ใ น วันที่ 4 พฤษภาคม พ.ศ. 2562 และในปีต่อไปให้ถือว่า วนั นเ้ี ปน็ วัน “ฉตั รมงคล”

หอ้ งสมุดประชาชนอาเภอรอ่ นพบิ ลู ย์ ความเปน็ มาของพระราชพิธบี รมราชาภิเษก พระราชพิธีบรมราชาภิเษก เป็นราช ประเพณีคู่สังคมไทยมายาวนานโดยได้รับอิทธิพลจาก คติอินเดีย แต่ลักษณะการพระราชพิธีแต่เดิมมีแบบ แผนรายละเอียดเป็นอย่างไรไม่ปรากฏหลักฐานแน่ชัด แม้แต่การเรียกช่ือพิธีก็แตกต่างกันออกไปในแต่ละสมัย เช่น สมัยอยุธยา สมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้นเรียกว่า “พระราชพิธีราชาภิเษก” หรือ “พิธีราชาภิเษก” ส่วน ในปัจจบุ ันเรียกว่า “พระราชพิธบี รมราชาภเิ ษก”

ห้องสมดุ ประชาชนอาเภอร่อนพิบูลย์ สมัยสุโขทัยปรากฏหลักฐานในศิลาจารึกหลักท่ี ๒ หรือจารึกวัดศรีชุม ซ่ึงเป็นเหตุการณ์ที่เกิดข้ึนเม่ือราว พุทธศตวรรษท่ี ๑๘ กล่าวถึงการข้ึนเป็นผู้นาของพ่อขุน บางกลางหาว ไว้ว่า“...พ่อขุนผาเมืองจึงอภิเษกพ่อขุน บางกลางหาวให้เมืองสุโขทัย ให้ทั้งชื่อตนแก่พระสหาย เรียกช่ือศรีอินทรบดินทราทิตย์...”ส่วนในศิลาจารึกวัดป่า มะม่วงภาษาไทย และภาษาเขมรกล่าวถึงเครื่องราช ก กุ ธ ภั ณ ฑ์ ใ น พิ ธี บ ร ม ร า ช า ภิ เ ษ ก พ ร ะ ม ห า ธ ร ร ม ร า ช า ที่ ๑ (ลิไทย) ว่ามี มกฎุ พระขรรคช์ ัยศรี และเศวตฉัตร

สมัยอยุธยาปรากฏหลักฐานเก่ียวกับพระราชพิธีบรม หอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอรอ่ นพบิ ูลย์ ราชาภิเษกในคาให้การของชาวกรุงเก่า ข้อความตอนหน่ึง กล่าวถึงขั้นตอนของพระราชพิธีน้ีว่า“...พระเจ้ากรุงศรี อยุธยาจึงโปรดให้เอาไม้มะเดื่อนั้น มาทาตั่งสาหรับประทับ สรงพระกระยาสนานในการมงคล เช่น พระราชพิธีบรม ราชาภิเษก เปน็ ตน้ พระองค์ย่อมประทับเหนือพระทน่ี ่ังต่ังไม้ มะเดื่อ สรงพระกระยาสนานก่อนแล้ว (จึงเด็จไปประทับพระ ที่นั่งภัทรบิฐ) มุขอามาตย์ถวายเครื่องเบญจราชกกุธภัณฑ์ คือ มหามงกุฎ ๑ พระแสงขรรค์ ๑ พัดวาลวิชนี ๑ ธารพระ กร ๑ ฉลองพระบาทคู่ ๑...”

ห้องสมุดประชาชนอาเภอร่อนพบิ ูลย์ ต่อมา ในส มัยก รุง ธ นบุรี ไม่ปราก ฏ หลักฐานการประกอบพระราชพิธีบรม ร า ช า ภิ เ ษ ก สั น นิ ฐ า น ว่ า ท า ต า ม แ บ บ อ ย่ า ง เ มื่ อ ค รั้ ง ส มั ย ส ม เ ด็ จ พ ร ะ เจ้าอยู่หัวบรมโกศ แห่งกรุงศรีอยุธยาแต่ ทาอย่างสังเขป เพราะบ้านเมืองไม่สงบ เรียบรอ้ ย ยังอยู่ในภาวะสงคราม

ห้องสมุดประชาชนอาเภอรอ่ นพิบลู ย์ ครั้นถึงสมัยรัตนโกสินทร์ เมื่อ พ.ศ. ๒๓๒๕ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้า จุฬาโลกมหาราช ได้ประดิษฐานพระบรมราชจักรีวงศ์ และทรงกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ ประกอบพระราชพิธีปราบดาภิเษกแต่โดยสังเขป ยังไม่พร้อมมูล เต็มตาราครั้น พ.ศ. ๒๓๒๖ โปรดให้ข้าราชการผู้รู้คร้ังกรุงเก่า มีเจ้าพระยาเพชรพิชัยเป็นประธาน ประชุม ปรกึ ษาหารือกับสมเด็จพระสังฆราชและพระราชาคณะผู้ใหญ่ ทาการสอบสวนร่วมกัน ตรวจสอบตาราว่าด้วยการราชาภิเษกในแผ่นดินสมเด็จพระเจ้าอุทุมพร หรือขุนหลวง วัดประดู่ แล้วแต่งเรียบเรียงขึ้นไว้เป็นตารา เรียกว่า “ตาราราชาภิเษกคร้ังกรุงศรี อยุธยาสาหรับหอหลวง” เป็นตาราที่เก่ียวกับการราชาภิเษกท่ีเก่าแก่ท่ีสุดเท่าท่ีพบ หลกั ฐานในประเทศไทย

หอ้ งสมุดประชาชนอาเภอรอ่ นพบิ ลู ย์ เมื่อได้แบบแผนการราชาภิเษกท่ีสมบูรณ์แล้ว อีกทั้ง พระราชมณเฑียรสถานที่สร้างข้ึนใหม่แล้วเสร็จใน พ.ศ. ๒๓๒๘ จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ใหต้ ั้งการพระราชพิธี บรมราชาภเิ ษกใหส้ มบูรณ์ตามแบบแผนอันได้เคยมมี าแต่เก่า ก่อนอีกคร้ังหน่ึงและแบบแผนการราชาภิเษกดังกล่าวได้รับ ก า ร ยึ ด ถื อ ป ฏิ บั ติ เ ป็ น แ บ บ อ ย่ า ง สื บ ม า เ พื่ อ ค ว า ม เ ป็ น พระมหากษตั รยิ โ์ ดยสมบูรณ์

ห้องสมดุ ประชาชนอาเภอรอ่ นพบิ ูลย์ กิจกรรมท่คี วรปฏิบัตใิ นวันฉัตรมงคล o ประดับธงชาตติ ามอาคารบ้านเรือนและสถานทร่ี าชการ o รว่ มทาบญุ ตักบาตร ประกอบพิธที างศาสนา เพ่ือถวายเปน็ พระราชกศุ ล o น้อมเกล้าน้อมกระหมอ่ มถวายพระพรชัยโดยพร้อมเพรยี งกัน กลา่ วคาถวายอาศิร วาทราชสดุดี ถวายชยั มงคลให้ทรงพระเกษมสาราญ ทรงเจริญพระชนมพรรษา ยิ่งยืนนาน เป็นมหามง่ิ ขวัญแก่พสกนิกรชาวไทยไปช่ัวกาลย่ิงยืนนาน

หอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอร่อนพบิ ูลย์ อา้ งอิง https://news.trueid.net/detail/40KrOKprbNVy