ชุดการสอนการปลูกพืชผักสวนครัว เรื่องการปลูกผักบุ้งจีน

ชดุ การสอนการปลูกพชื ผกั สวนครัว กล่มุ สาระการเรียนรูก้ ารงานอาชพี (งานเกษตร) ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปที ี่ ๒ เลม่ ท่ี ๓ การปลูกผกั บงุ้ จนี นางสาวชนัฐกนั ต์ ใจเทพ ครู วิทยฐานะครูชำนาญการ โรงเรียนมธั ยมสทุ ธาราม สำนักงานเขตคลองสาน กรงุ เทพมหานคร

ชุดการสอนการปลูกพชื ผักสวนครวั กลุ่มสาระการเรียนรกู้ ารงานอาชพี (งานเกษตร) ช้ันมัธยมศึกษาปีที่ ๒ เลม่ ที่ ๓ การปลูกผกั บุ้งจีน นางสาวชนฐั กนั ต์ ใจเทพ ครู วทิ ยฐานะครูชำนาญการ โรงเรียนมัธยมสทุ ธาราม สำนักงานเขตคลองสาน กรงุ เทพมหานคร

ก คำนำ ชดุ การสอนการปลกู พืชผกั สวนครวั กลุ่มสาระการเรียนร้กู ารงานอาชีพ (งานเกษตร) ชน้ั มัธยมศึกษาปที ่ี ๒ ฉบบั น้ีจัดทำขึน้ เพอ่ื ใหป้ ระกอบการเรยี น ท่ใี หน้ กั เรียนสามารถศกึ ษาหาความรู้ ฝกึ ทักษะเพิ่มเตมิ จากเน้ือหาพร้อม ทั้งสามารถประเมินผลตนเองได้จากคำตอบในเฉลย เน้นให้ผู้เรียนได้เรียนรูด้ ้วยตนเอง และใช้เอกสารทั้งในเวลา และนอกเวลาเรียน ชดุ การสอนการปลูกพชื ผกั สวนครัว กลมุ่ สาระการเรยี นรูก้ ารงานอาชีพ (งานเกษตร) ชัน้ มัธยมศกึ ษาปที ี่ ๒ มจี ำนวน ๔ เล่ม ดงั น้ี เล่มที่ ๑ หลกั การปลูกผักสวนครัว เลม่ ที่ ๒ การปลูกผักถ่วั ฝกั ยาว เล่มท่ี ๓ การปลูกผกั บุ้งจนี เลน่ ที่ ๔ การปลูกโหระพา ชุดการสอนการปลูกพืชผักสวนครัว เรื่องการปลูกผักบุ้งจีน กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพ (งานเกษตร) ชัน้ มัธยมศึกษาปีท่ี ๒ สำเรจ็ ลุลว่ งไปดว้ ยดี ขอขอบคุณผู้ท่ีมีสว่ นเกย่ี วขอ้ งที่ใหค้ ำปรกึ ษา แนะนำ และ ให้ความช่วยเหลือ จนทำให้ชดุ การสอนฉบบั น้ี มีคณุ คา่ มากยิ่งข้ึนและหวังเป็นอย่างยง่ิ วา่ จะเป็นเป็นโยชน์ต่อผู้เรียน ในการศึกษาหาความรู้ในงานเกษตรให้กับตนเองหรอื กลมุ่ ผ้เู รียนไดอ้ ยา่ งมีประสทิ ธภิ าพ ชนัฐกันต์ ใจเทพ

สารบัญ ข เร่อื ง หน้า คำนำ ก สารบัญ ข สารบญั ภาพ ง คำช้แี จง จ มาตรฐานการเรยี นรู้ ฉ ฉ ตวั ช้วี ดั ฉ จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้ ช สาระสำคัญ ช สาระการเรยี นรู้ ๑ แบบทดสอบก่อนเรียน ๖ การปลูกผักบุง้ ๗ ลักษณะทว่ั ไปของผักบุ้งจนี ๗ พันธ์ผุ ักบงุ้ จีน ๗ วัสดุอุปกรณ์ในการปลูกผกั บุ้งจีน ๘ การขยายพนั ธุ์ ๘ การเตรียมดิน ๙ วิธกี ารปลกู ๑๓ การดแู ลรักษา ๑๓ การป้องกนั กำจัดโรคและแมลงศตั รูพืช ๑๖ การเกบ็ เกย่ี วผลผลิต ๑๗ ประโยชน์ของผกั บุ้งจนี ๒๐ ใบมอบหมายกจิ กรรมท่ี ๑ ๒๑ ใบมอบหมายกิจกรรมท่ี ๒ ๒๒ ใบมอบหมายกจิ กรรมที่ ๓ ๒๖ แบบฝกึ หดั ๒๘ แบบทดสอบหลงั เรียน ๓๑ เฉลยแบบทดสอบกอ่ นเรียน - หลงั เรยี น

สารบญั (ต่อ) ค เร่ือง หน้า ตัวอยา่ งคำตอบใบมอบหมายกจิ กรรมท่ี ๑ ๓๓ ตวั อย่างคำตอบใบมอบหมายกิจกรรมที่ ๒ ๓๔ เฉลยแบบฝึกหัด ๓๖ บรรณานกุ รม ๓๗

สารบัญภาพประกอบ ง ภาพประกอบที่ หน้า ๑ ผักบุ้งจีน ๗ ๒ การขยายพันธุโ์ ดยการเพาะเมล็ด ๙ ๓ การเตรยี มดิน ๙ ๔ ขุดดนิ ตากแดด ๑๐ ๕ ผสมปยุ๋ คลกุ เคล้าใหเ้ ข้ากบั ดิน ๑๐ ๖ การแช่เมล็ดพนั ธ์ุผกั บ้งุ ๑๑ ๗ การหวา่ นเมลด็ ผักบุ้ง ๑๑ ๘ การกลบเมล็ดดว้ ยดินปลูก ๑๒ ๙ เมลด็ ผกั บุ้งเรมิ่ งอก ๑๒ ๑๐ โรคราสนมิ ขาว ๑๔ ๑๑ เพลย้ี ออ่ น ๑๕ ๑๒ หนอนกระทผู้ ัก ๑๖ ๑๓-๑๖ การเก็บเก่ียวผลผลติ ผักบงุ้ จนี ๑๗ ๑๗ อาหารทท่ี ำจากผกั บงุ้ จนี ๑๘

จ คำชี้แจงวิธีใช้เอกสารประกอบการเรียน ชุดการสอนการปลูกพืชผกั สวนครวั กลุม่ สาระการเรียนรกู้ ารงานอาชพี (งานเกษตร) ชนั้ มธั ยมศึกษาปที ่ี ๒ เล่มที่ ๓ การปลูกผักบุ้งจีน ซึ่งผู้จัดทำได้ปรับปรุงเนื้อหาสาระ ให้สอดคล้องกับท้องถิ่นและความต้องการของ นกั เรยี น เพ่อื ใหน้ ักเรยี นและครูผสู้ อนมีชดุ การสอนเป็นสือ่ ที่ใชใ้ นการจัดกิจกรรมการเรยี นการสอน และให้นักเรียน มนี สิ ยั รกั การอา่ นศึกษาคน้ คว้าหาความรู้ และสร้างองคค์ วามรดู้ ้วยตนเอง ในการศึกษาชดุ การสอนเล่มนี้ เพอ่ื ให้บรรลจุ ัดประสงค์การเรยี นร้นู กั เรยี นควรปฏิบตั ิตามขนั้ ตอนตอ่ ไปน้ี คำชแ้ี จงสำหรบั ครู ๑. ศกึ ษาทำความเข้าใจชุดการสอนทง้ั เลม่ ๒. ใชส้ อนควบค่กู บั แผนการจัดการเรยี นรู้ ตามจดุ ประสงค์การเรยี นรู้ ๓. เตรยี มเอกสารการเรียนใหพ้ ร้อมและครบตามจำนวนนักเรียน ๔. ดำเนินกิจกรรมการเรยี นรูต้ ามลำดับขน้ั ตอนในแผนการจัดการเรียนรู้ คำช้ีแจงสำหรบั นกั เรียน ๑. ชุดการสอนการปลูกพืชผักสวนครัว เรื่อง การปลูกผักบุ้งจีน ให้นักเรียนใช้อ่านประกอบในชั่วโมง ทค่ี รทู ำการสอน หรือหลงั จากครสู อนจบเนือ้ หา ๒. นกั เรียนทำแบบทดสอบกอ่ นเรียน เพ่อื ประเมนิ ความรู้พืน้ ฐาน ๓. นกั เรียนศึกษาจุดประสงค์การเรยี นรู้ให้เขา้ ใจ เพอ่ื เตรยี มความพรอ้ มสำหรบั การเรียนเน้อื หา และฝกึ ปฏบิ ัติกจิ กรรม ๔. นกั เรียนศกึ ษาเนื้อหากจิ กกรมตามลำดบั ขัน้ ตอน เมื่อนักเรียนศึกษาเนอื้ หาเสร็จแล้ว ใหท้ ำ ใบมอบหมาย กจิ กรรม ทำแบบฝกึ หัดในแต่ละเรอ่ื งเพื่อประเมินความรแู้ ละสามารถตรวจสอบคำตอบ จากเฉลย นกั เรียนตอ้ งมคี วามซื่อสตั ย์ตอ่ ตนเองไม่แก้ไขคำตอบ ๕. นักเรยี นทำแบบทดสอบหลังเรยี น แล้วตรวจสอบแบบทดสอบหลังเรยี นจากแบบเฉลยเพอ่ื ประเมินผล การเรยี น

ฉ มาตรฐาน/ตัวชว้ี ดั /จดุ ประสงค์ มาตรฐาน สาระที่ ๑ การดำรงชวี ติ และครอบครวั ง ๑.๑ เข้าใจการทำงาน มีความคิดสร้างสรรค์ มีทักษะกระบวนการทำงาน ทักษะการจัดการ ทกั ษะกระบวนการแกป้ ญั หา ทกั ษะการทำงานร่วมกนั และทักษะการแสวงหาความรู้ มีคุณธรรม และลักษณะ นิสัยในการทำงาน มีจิตสำนึกในการใช้พลงั งานทรัพยากร และสงิ่ แวดลอ้ มเพือ่ การดำรงชีวิตและครอบครวั ตัวชีว้ ดั ง ๑.๑ ม.2/1 ใชท้ ักษะการแสวงหาความรเู้ พื่อพัฒนาการทำงาน ง ๑.๑ ม.2/2 ใชท้ ักษะกระบวนการแก้ปัญหาในการทำงาน ง ๑.๑ ม.2/3 มจี ติ สำนึกในการทำงานและใช้ทรัพยากรในการปฏิบัติงานอย่างประหยดั และคุ้มค่า จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรูส้ ูต่ วั ช้วี ัด หลงั จากศึกษาเอกสารประกอบการเรยี น นกั เรียนจะมคี วามรู้ความสามารถ ดังน้ี ๑. บอกประโยชน์ของการปลูกผกั บุ้งจนี ได้ ๒. อธบิ ายขน้ั ตอนการปลกู ผกั บุง้ จีนได้ ๓. ปฏิบัติการเตรยี มดิน ปลกู ดูแลรักษา เก็บเกยี่ วผลผลติ ผกั บ้งุ จีนตามขน้ั ตอนได้อย่างถกู ต้อง ๔. สนใจการปลูกผักบงุ้ จนี และทำงานอย่างเปน็ ระบบ

ช สาระสำคัญ ผักบุ้งจีนเป็นผักที่คนไทยนิยมปลูกและรับประทาน สามารถปลูกได้ในดินเกือบทุกชนิด ยกเว้นดินที่มี ความเค็มสูง เจริญเติบโตไดด้ ใี นดินร่วนปนทรายที่มีความชื้นสงู เจริญเติบโตเรว็ มีอายุการเก็บเกี่ยวส้ัน ประมาณ ๒๕ -๓๐ วัน สามารถนำมารับประทานสด และประกอบอาหารไดห้ ลายชนดิ สาระการเรยี นรู้ ๑. ลกั ษณะท่ัวไปของผกั บุ้งจนี ๒. พนั ธ์ุผกั บุ้งจนี ๓. การขยายพนั ธ์ุ ๔. วสั ดุอุปกรณ์ในการปลกู ผกั บ้งุ จนี ๕. การเตรยี มดนิ ๖. การปลูก ๗. การดูแลรกั ษา ๘. การปอ้ งกันกำจัดโรคและแมลงศตั รู ๙. การเกบ็ เกย่ี วผลผลติ ๑๐.ประโยชน์ของผักบุ้งจนี

๑ แบบทดสอบกอ่ นเรียน คำชี้แจง ให้นกั เรยี นทำเครือ่ งหมาย X ทบั ขอ้ ทถี่ ูกต้องทสี่ ดุ ๑. วธิ ีใดท่ชี ่วยให้เมล็ดพนั ธุ์ผักบงุ้ จีนงอกได้เรว็ ขึน้ ก. แชน่ ้ำประมาณ ๑ - ๓ ชัว่ โมง ข. แชน่ ้ำประมาณ ๓ - ๗ ชัว่ โมง ค. แช่นำ้ ประมาณ ๘ - ๑๒ ชั่วโมง ง. แช่นำ้ ประมาณ ๑๓ - ๑๗ ชว่ั โมง ๒. เหตใุ ดการเตรยี มดินเพ่ือปลูกผักบุ้งจนี จงึ ตอ้ งคลมุ ดนิ ดว้ ยฟางหรอื หญ้าแห้ง ก. เพอ่ื ใหเ้ มล็ดงอกสม่ำเสมอ ข. เพือ่ ให้ต้นออ่ นของผักบ้งุ แขง็ แรง ค. เพื่อรกั ษาความชมุ่ ช้ืนของหนา้ ดิน ง. เพ่อื ปอ้ งกนั วัชพชื แยง่ อาหาร อา่ นข้อความในกรอบดา้ นลา่ งแล้วตอบคำถามขอ้ ๓ ๑. ผสมปยุ๋ หมกั หรือปุ๋ยคอกคลุกเคล้าให้เข้ากบั ดนิ ๒. ใชจ้ อบพรวนดินให้ละเอยี ด ๓. กำหนดขนาดแปลง ๔. ใชจ้ อบขุดดนิ ตากแดดท้งิ ไว้ประมาณ ๗ - ๑๐ วนั ๓. ขอ้ ใดเรียงลำดับขนั้ ตอนการเตรียมดนิ ปลูกผักบุ้งจีนได้ถกู ต้อง ก. ๓ - ๔ - ๑ – ๒ ข. ๓ - ๔ - ๒ – ๑ ค. ๓ - ๒ - ๔ – ๑ ง. ๓ - ๑ - ๒ – ๔

๒ ๔. เมลด็ พนั ธุ์ผักบุง้ ท่ดี มี ลี กั ษณะอยา่ งไร ก. นำเมลด็ ไปแชน่ ้ำแลว้ จมนำ้ ข. นำเมลด็ ไปแชน่ ้ำแลว้ ลอยนำ้ ค. เมล็ดมขี นาดโตเนือ้ นม่ิ ง. เมล็ดมขี นาดเล็กเนอ้ื น่มิ ๕. เกดิ ตุม่ เลก็ ๆ ที่ใตใ้ บกลายเป็นแผลขนาดวงกวา้ งสนี ำ้ ตาลดำมลี กั ษณะฉ่ำน้ำ เป็นอาการของผกั บ้งุ จนี ทีเ่ ป็นโรคในข้อใด ก. โรคราสนมิ ขาว ข. โรคใบไหม้ ค. โรคโคนเนา่ ง. โรครากเน่า ๖. สารสกดั จากสมนุ ไพรชนดิ ใดสามารถปอ้ งกันกำจัดหนอนกระทู้ผกั ได้ ก. นำ้ หมักยาสูบกับใบมะกรูด ข. น้ำปูนใสหมีกรวมกับสบู่ ค. นำ้ หมกั ตะไคร้กับปูนแดง ง. นำ้ หมักสะเดากับขา่ ๗. เพลี้ยอ่อนมกั จะทำลายสว่ นใดของผกั บุง้ จนี ก. กดั กินใบและยอดอ่อน ข. เจาะเข้าไปในลำต้นแลว้ กดั กิน ค. กัดกินทั้งยอดอ่อนและใบแก่ ง. เจาะดดู กินน้ำเลยี้ งยอดอ่อนและใบแก่

๓ ๘. วิธกี ารเก็บเกย่ี วผกั บุ้งจีนควรทำอย่างไร ก. ถอนทงั้ ต้นแลว้ ล้างนำ้ ใหส้ ะอาด ข. ถอนทัง้ ตน้ โดยไมต่ ้องลา้ งน้ำ ค. ตัดให้ชิดโคนแลว้ ลา้ งนำ้ ใหส้ ะอาด ง. ตดั ใหช้ ิดโคนโดยไม่ต้องล้างนำ้ ๙. สารอาหารชนดิ ใดในผักบงุ้ จนี ท่ีสามารถเปลย่ี นเป็นวติ ามินเอชว่ ยบำรุงสายตา ก. ไขมัน ข. คาร์โบไฮเดรต ค. โปรตีน ง. เบตา้ แคโรทนี ๑๐.ข้อใดเป็นประโยชน์ทางยาของผกั บุ้งจนี ก. ช่วยรกั ษาโรคภมู ิแพ้ ข. ช่วยรักษาอาการสายตาสั้น ค. ชว่ ยชะลอปญั หาความจำเสอ่ื ม ง. ช่วยรักษาสมดลุ ของฮอร์โมนเอสโตรเจน

๔ อ่านเพมิ่ ........เสรมิ ความรู้ อา่ นหนังสืออะไรอยู่ หรือคะน้องแตงกวา แตงกวากำลงั อ่านหนงั สือ เรื่อง การปลกู ผกั บุ้งจีน วันนี้คุณครูให้ดูภาพผักบุ้งจีนและบอกประโยชน์ของ ผักบุ้งจีนให้ฟัง แตงกวาเลยอยากจะศึกษาและอยาก ลองปลกู บา้ งค่ะ

๕ โอโ้ ฮ ! เปน็ ความคิดทดี่ มี ากแลยค่ะ น้องแตงกวา ถา้ อยา่ งนน้ั พี่มะนาว ชว่ ยดูนะคะ ไดส้ ิคะ น้องแตงกวา ขอบคณุ คะ่ พ่มี ะนาวอยู่ชว่ ยแตงกวา หนอ่ ยนะคะ เผ่อื แตงกวาอ่านแล้ว ไมเ่ ขา้ ใจคะ่

๖ การปลกู ผกั บ้งุ จนี ภาพที่ ๑ : ผักบุง้ จนี ผักบงุ้ จีน ชอ่ื อืน่ ๆ Water convolvulus, kang – kong (ชาวตะวนั ตก) ชอ่ื สามัญ Yardlong BeaWater Morning Glory ชอ่ื วทิ ยาศาสตร์ Ipomoea aquation Forssk. ช่อื วงศ์ CONVOLVULACEAE

๗ ลักษณะทัว่ ไป ผักบุ้งจนี ปลกู ไดใ้ นดินทกุ ชนดิ เป็นพชื ทค่ี นไทยนิยมบริโภคกนั มาก สามารถปลูกได้ต้ังแตใ่ นดนิ ท่ีแห้งแลง้ ไปจนถงึ บริเวณท่มี ีนำ้ มาก ปลูกได้ท้งั ในแปลงและกระถาง ขยายพันธุไ์ ดง้ า่ ยและรวดเรว็ ผกั บุ้งจนี เปน็ พชื ท่ีใช้ใบ และตน้ เปน็ อาหาร สูงประมาณ ๓๐ - ๔๕ เซนติเมตร ลำตน้ ลำตน้ มสี ีเขียวออ่ นและกลวง มนี ้ำมาก ลอยน้ำได้ ใบ ใบสีเขียวรูปหอกมที ้งั ใบแคบ และใบกว้างขน้ึ อยู่กับชนิดและพนั ธุ์ ปลายใบแหลม สเี ขียวสด มจี ำนวนใบมากกวา่ ผกั บุ้งไทย ดอก เป็นช่อ รูปกรวย ก้านดอกและกลีบดอกสีขาว มีดอกตรงกลาง ๑ ดอก และดอกข้างอีก ๒ ดอก ซึ่งต่างจากผกั บุ้งไทยท่ีมีดอกเป็นรูปแตร และมีสีม่วงด้านนอก ส่วนดอกด้านใน จะมีสขี าวเหมอื นกนั พนั ธุ์ผกั บงุ้ จีน ส่วนใหญเ่ ป็นเมลด็ พนั ธ์ุเพื่อการค้า เชน่ พันธใ์ุ บไผ่ พนั ธจ์ุ อหยวน พนั ธ์ุเสนี ๒๐ พันธ์เุ สนา ๒๐ พนั ธ์ุดอนเมอื ง เปน็ ต้น วัสดอุ ุปกรณ์ในการปลูกผักบุง้ จีน แปลงปลูก เมลด็ พนั ธุ์ ปุย๋ คอก/ ป๋ยุ เรง่ การ จอบ ปุ๋ยหมกั เจรญิ เตบิ โต สายยาง/ บวั รดน้ำ เสียม ช้อนปลกู

๘ การขยายพนั ธ์ุ โดยการเพาะเมลด็ หรือ ขยายพนั ธ์ุได้โดยการแยกกิ่งไปปักชำกไ็ ด้ แต่นิยมใช้วิธีการเพาะเมล็ดมากกว่าการปักชำ ภาพท่ี ๒ : การขยายพันธ์โุ ดยการเพาะเมล็ด การเตรยี มดิน การเตรียมดนิ ปลูกผกั บุง้ จนี มีข้ันตอน ดงั น้ี ๑. กำหนดขนาดแปลงให้มคี วามกวา้ งประมาณ ๑ เมตร ความยาวตามความเหมาะสมขึน้ อยู่กบั ความกว้างยาว ของพื้นที่ปลูก (ขนาดของแปลงปลูกโดยทั่วไป คือ ๑ x ๔ เมตร) ผักบุ้งจีนเป็นผักที่มีระบบรากตื้น และอายุ การเกบ็ เกย่ี วสั้น จงึ งควรขดุ ดินใหล้ ึก ๑๕ - ๒๐ เซนตเิ มตร เก็บหญ้าและวัชพืชออกให้หมด ภาพท่ี ๓ : การเตรยี มดนิ

๙ ๒. ใชจ้ อบขุดดนิ ตากแดดทง้ิ ไวป้ ระมาณ ๗ - ๑๐ วนั เพือ่ ฆ่าเชอ้ื โรคและไขข่ องแมลงศตั รพู ืช ภาพที่ ๔ : ขดุ ดินตากแดด ๓. ใชจ้ อบพรวนดินใหล้ ะเอยี ด ๔. ผสมปุ๋ยหมักหรือปุ๋ยคอกคลุกเคล้าให้เข้ากบั ดนิ ปรบั หน้าดนิ ใหเ้ รยี บ และยกเป็นแปลงปลกู ตามขนาดที่ กำหนด ภาพท่ี ๕ : ผสมปุ๋ยคลกุ เคล้าให้เขา้ กบั ดนิ

๑๐ วิธีการปลกู การปลูกผกั บุ้งจนี ใช้วธิ กี ารหวา่ นเมล็ดใหก้ ระจายท่ัวแปลง หรอื โรยเมลด็ เป็นแถวมีขน้ั ตอนการปลูก ดังนี้ ๑. นำเมล็ดพนั ธุ์ผกั บุ้งไปแชน่ ำ้ ก่อนปลูก ประมาณ ๘ - ๑๒ ชัว่ โมง ในระหว่างท่แี ชเ่ มล็ดในนำ้ ใหส้ งั เกตเมล็ด ที่ลอยขึ้นมาผิวน้ำแสดงว่าเป็นเมลด็ ทีเ่ สีย จากนั้นตักเมลด็ ที่เสียออกเหลอื ไว้เฉพาะเมล็ดทีจ่ มน้ำ การแช่ เมลด็ ในน้ำก่อนปลกู จะช่วยกระตนุ้ ให้เมลด็ งอกเร็วขึน้ และสมำ่ เสมอกัน ภาพท่ี ๖ : การแช่เมลด็ พันธุ์ผกั บุ้ง ๒. นำเมล็ดทแี่ ชน่ ำ้ ไว้แลว้ ไปหวา่ นลงในแปลงที่เตรยี มดินเสรจ็ แลว้ ใหก้ ระจายท่ัวแปลงสมำ่ เสมอให้เมล็ดห่าง กันเลก็ นอ้ ย และอยา่ ให้หนาแนน่ จนเกนิ ไป ถ้าใชว้ ิธีการโรยเมล็ดเปน็ แถวควรโรยเมลด็ ใหห้ ่างกัน แถวละ ประมาณ ๑๐ - ๑๕ เซนตเิ มตร ภาพท่ี ๗ : การหว่านเมล็ด

๑๑ ๓. กลบเมล็ดดว้ ยดนิ ปลูก หรอื ข้ีเถา้ แกลบ ให้หนาประมาณ ๑ เซนตเิ มตร คลุมทับด้วยฟางข้าว หรือหญา้ แหง้ ทสี่ ะอาดเพือ่ ช่วยรักษาความชน้ื ภาพท่ี ๘ : การกลบเมลด็ ดว้ ยดินปลกู ๔. รดน้ำให้ชุ่มด้วยบวั รดน้ำฝอยละเอียด และหลงั จากหวา่ นหรอื หยอดเมล็ดไปแล้วให้รดน้ำอย่างสมำ่ เสมอ วันละ ๒ ครง้ั เช้า - เยน็ หลงั จากนน้ั ๓ - ๔ วัน เมล็ดจะเร่ิมงอกขึน้ มา ภาพที่ ๙ : เมลด็ ผกั บ้งุ เรม่ิ งอก

๑๒ พ่มี ะนาวคะ ผักบงุ้ จนี เมื่อเราปลูก เสร็จแลว้ วธิ ีการดูแลรกั ษาจะดูแล ยากไหมคะ ไมย่ ากหรอกคะ่ น้องแตงกวา เรามาอา่ นวธิ ีการดูแลรกั ษากนั ดกี วา่ ค่ะ

๑๓ การดแู ลรักษา ๑. การรดน้ำ ควรรดน้ำผักบุ้งอยา่ งสมำ่ เสมอ วันละ ๒ ครั้ง คือ เช้าและเย็นอย่าให้มนี ้ำ ขังในแปลงปลกู ไมค่ วรปล่อยให้แปลงปลกู ขาดน้ำติดต่อกนั หลายวัน เพราะจะ ทำให้ผกั บุ้งจีนเจริญเตบิ โตช้า ลำต้นแคระแกรน็ ลำตัวแขง็ และเหนียว ๒. การใสป่ ยุ๋ ผักบุ้งเป็นผักที่ใช้ทั้งต้นและใบเป็นอาหาร จึงต้องการธาตุไนโตรเจนใน ปริมาณทีม่ าก ถ้าดินในแปลงปลกู มีความอดุ มสมบูรณ์สูง การใส่ปุ๋ยหมักจะช่วย ให้ดนิ มีธาตุไนโตรเจนเพยี งพอต่อความต้องการของผักบ้งุ จนี โดยไมจ่ ำเป็นต้อง ใสป่ ยุ๋ เคมเี ร่งการเจรญิ เตบิ โต ถ้าดินในแปลงปลูกขาดความอุดมสมบูรณ์ นอกจากการใส่ปุ๋ยคอกและปุ๋ยหมักแล้วควรใส่ปุ๋ยที่มีธาตุ ไนโตรเจนสูงเพ่ือเร่งการเจริญเติบโต ในปริมาณ ๑ ช้อนแกง/น้ำ ๑ บัวรดน้ำ หลังจากปลูกผักบุ้งจีนไปแล้ว ๗ - ๑๐ วนั และควรหมัน่ กำจัดวชั พืชกอ่ นการใสป่ ๋ยุ ทกุ คร้งั เพอื่ ปอ้ งกันไม่ให้ไปแย่งน้ำและอาหารผักบงุ้ จนี ทป่ี ลกู ใน แปลง การปอ้ งกนั และกำจดั ศตั รพู ืช โรคท่ีสำคัญของผกั บ้งุ ๑. โรคราสนิมขาว เกิดจากเชื้อราโดยจะมีจุดสีเหลืองซีด ภาพท่ี ๑๐ : โรคราสนมิ ขาว ที่ใบด้านบนก่อนจากนั้นอีกประมาณ ๒ - ๓ วันจะมีต่มุ เล็ก ๆ หลายจุดอาจรวมกันเป็นแผลใหญ่จนเป็นแผลสี ขาวทั้งต้น แผลมีรูปร่างไม่แน่นอน ทำให้ผักบุ้งจีน เจริญเติบโตช้า แคระแกรน็ ลำต้นแขง็ ใบไม่สวย ถา้ เป็น การปลูกเพ่อื ขาวเมือ่ นำไปขายกจ็ ะได้ราคาตำ่

๑๔ การป้องกันและกำจัด โดยการเลือกเมล็ดพันธุ์ที่ไม่มีเชื่อราปะปนมาปลูก เลือกชื้อเมล็ดพันธุ์จากแหล่ง ผลติ ทเ่ี ช่อื ถือได้ หากกพบการระบาดในแปลงปลูก ให้ใช้นปนู ใสทีไ่ ด้จากปนู สำหรับกินหมาก โดนนำปูนมาผสมน้ำ สะอาด อัตราส่วน ปูนกินหมาก ๑ ช้อนแกง : น้ำ ๒๐ ลิตร ทิ้งไว้ให้ตกตะกอน จากนั้นจึงกรองเอาเฉพาะน้ำใสๆ ไปฉดี พ่นให้ทั่วท้งั แปลงทกุ ๆ ๕ - ๗ วันจะชว่ ยปอ้ งกนั และกำจดั เชอ้ื ราทเ่ี ปน็ สาเหตุของโรค ๒. โรคใบไหม้ เกิดจากแบคทีเรีย ผักบุ้งจีนที่เป็นโรคนี้จะเกิดตุ่มเล็ก ๆ ที่ใต้ใบและเกิดเป็นแผลขยายวงกว้าง สนี ้ำตาลดำ มีลักษณะฉำ่ นำ้ ใบเหลืองซีด และเหย่ี วรว่ งจากต้น การป้องกนั และกำจดั ควรใช้วิธปี อ้ งกันการเกิดโรคนี้ ด้วยการใสป่ นู ขาวในขน้ั ตอนการเตรยี มดนิ ปลูก ถา้ พบตน้ ผักบงุ้ เปน็ โรคนใ้ี หถ้ อนและเก็บรวบรวมไปทำลายท้งิ เพอ่ื ไม่ให้ระบาดไปยังแปลงอ่นื แมลงศตั รูทีส่ ำคัญของผักบงุ้ จนี ๑. เพล้ยี อ่อน เพลี้ยอ่อน เป็นแมลงที่ออกลูกเป็นตัว ตามซอกใบของผัก มีหลายสี ส่วนใหญ่ที่พบจะมีสีเขียวเขม็ ตัวอ่อนของเพลีย้ ที่ เกิดใต้แผ่นใบที่หนาแน่นมาก จะมีขนาดเล็กกว่า ๑ มิลลิเมตร จะมีสีเหลืองซีดหรือสีขาว ตัวอ่อนและตัวเต็มวัย จะคอยดูดกนิ น้ำเล้ียงจากส่วนยอด ใบอ่อนและใบแก่ ทำให้ ยอดและใบ ม้วน หงกิ งอ จากนน้ั จะซีดเหลือง และร่วงหล่น ลำตน้ จะแคระแกร็น เจรญิ เตบิ โตชา้ ภาพท่ี ๑๑ : เพล้ียออ่ น การป้องและกำจัด ควรใช้สารสกัดจากสมุนไพร เช่น ใช้น้ำหมักจากยาสูบ นำยสูบไปแช่ในน้ำสะอาด ในอัตราสว่ น ยาสูบ ๑ ขดี (๑๐๐ กรัม) :นำ้ ๒ ลติ ร แชท่ ง้ิ ไว้ ๑ คนื จากน้ันกรองเอาเฉพาะน้ำไปฉีดพ่นให้ท่ัวแปลง ทกุ ๓ - ๕ วัน จะชว่ ยกำจัดเพลี้ยอ่อนใหห้ มดไปได้

๑๕ ๒. หนอนกระทู้ผกั หนอนกระทู้ผัก เกิดจากหนอนผีเสื้อกลางคืนลำตัวยาว ๓ - ๔ เซนตเิ มตร อว้ นปอ้ มผิวหนงั เรียบ เคลื่อนทชี่ ้า หนอน ชนิดนี้จะอยู่กันเป็นกลุ่ม กัดกินใบผักบุ้งจีนจนเป็นรูพรุน หรือกัดกินใบจนบางใส ตัวเต็มวัยจะกัดกินก้านใบ และ แผ่นใบ ภาพท่ี ๑๒ : หนอนกระทู้ผัก การป้องกันและกำจัด โดยการขุดดินตากแดดท้ิงไว้ ๗ - ๑๔ วัน ในขั้นตอนการเตรียมดิน หมั่นทำความ สะอาดแปลงปลูก หากพบมีตัวหนอนกระทู้ผัก ให้ใช้วิธีทำลาย ด้วยมือ หรือใช้น้ำที่ได้จากการหมักสะเดาและข่า รวมกันในอัตราส่วน ใบสะเดาและข่าอย่างละ ๑ ขีด (๑๐๐ กรัม) นำมาโขลก แล้วชาในน้ำสะอาด ๒ ลิตร ทิ้งไว้ ๑ คืน นำมากรองเอาเฉพาะนำ้ ฉีดพ่นในแปลงปลกู ผักบุ้งจีน ทุก ๆ ๓ - ๕ วนั

๑๖ การเกบ็ เกี่ยวผลผลติ การปลูกในฤดูฝน สามารถเก็บเกี่ยวผลผลิตได้ตั้งแต่อายุ ๑๘ - ๒๕ วัน ผักบุ้งจีนจะมีความสูงประมาณ ๓๐ เซนติเมตร ถ้าเป็นการปลูกในช่วงฤดูหนาว การเจริญเติบโตของผักบุง้ จีนจะชา้ กว่าฤดูฝน จะเริ่มเก็บเก่ยี วได้ เมื่อมอี ายุ ๒๔ -๒๕ วนั โดยการถอนทัง้ ตน้ แลว้ ลา้ งน้ำให้สะอาด เพือ่ ใหเ้ ศษดินท่ีติดมากบั รากหลดุ ออกไปจนหมด ภาพท่ี ๑๓ ภาพที่ ๑๔ ภาพท่ี ๑๕ ภาพที่ ๑๖ ภาพท่ี ๑๓ - ๑๖ การเก็บเกีย่ วผลผลติ ผักบุ้งจนี

๑๗ ประโยชนข์ องผักบุ้งจนี ประโยชน์ทางโภชนาการ ผักบุ้งจีนคนไทยนิยมรับประทาน สามารถนำมาประกอบอาหารได้หลากหลาย เช่น ผัดผักบุ้งไฟแดง แกง เป็นส่วนประกอบในก๋วยเตี๋ยวนำมาลวกเป็นผักจิ้มน้ำหรัก หรือนำมารับประทาน เป็นผักสดแกล้มส้มตำ เป็นต้น ในผักบุ้งจีนมีแคลเซียนสูง มีเบต้าแคโรทีนที่เปลี่ยนเป็นวิตามินเอบำรุงสายตา ผักบุ้งจีน มสี ารชนดิ หนง่ึ ท่มี ีโครงสรา้ งคล้ายอิซลู ิน สามารถลดระดบั น้ำตาลในเลือดของผทู้ เี่ ปน็ โรคเบาหวานได้ ภาพท่ี ๑๗ : อาหารทีท่ ำจากผกั บุ้งจนี ประโยชนท์ างยา ผกั บ้งุ จีนนอกจากจะมีคุณค่าทางโภชนาการยงั มปี ระโยชนท์ างยาอีกดว้ ย ประโยชน์ของ ผกั บุ้งจนี ในทางการรกั ษาและบรรเทาอาการของโรคต่าง ๆ ได้แก่ ๑. บำรงุ โลหติ และรกั ษาโรคโลหติ จาง ๒. ช่วยบำรุงหวั ใจ ลดการอุดตันของไขมันในเส้นเลือด และหัวใจวาย ๓. บรรเทาอาการปวดศีรษะและอ่อนเพลีย ๔. ชว่ ยลดปริมาณนำ้ ตาลและลดโอกาสการเกดิ เบาหวาน ๕. ชว่ ยในการขับถ่าย ลดอาการท้องผูก ๖. ชว่ ยรักษาอาการสายตาสัน้ ต้อในตา ตาฝา้ ฟาง และชว่ ยบำรุงสายตา

๑๘ ผักบ้งุ จนี ๑๐๐ กรมั (๑ขดี ) จะใหพ้ ลงั งาน ๒๓ กิโลแคลอรี ประกอบดว้ ย ฟอสฟอรสั ธาตุเหลก็ ๓๑ มลิ ลิกรัม ๓.๓ มลิ ลกิ รัม วิตามินซี ๙ มลิ ลิกรัม ไขมัน ๐.๓ กรมั นำ้ ๙.๒๑ กรมั วติ ามินบี ๑ โปรตนี ๐.๐๒ มลิ ลิกรัม ๒.๗ กรมั วิตามินบี ๒ เสน้ ใย ๐.๑๔ มลิ ลิกรัม ๒.๔ มิลลกิ รัม คาร์โบไฮเดรต แคลเซียม ๕๑ ๒.๔ มิลลิกรมั มลิ ลกิ รัม

การดแู ลรกั ษาก็ไมย่ ากครบั การ ๑๙ เกบ็ เกี่ยวผลผลิตกใ็ ช้เวลาไมน่ าน อกี ท้งั ยังมีประโยชน์หลายอย่าง วันนีแ้ ตงกวาไดร้ ับความรู้ มากมายเลยค่ะพีม่ ะนาว ถา้ น้องแตงกวาอยากปลกู ขอบคุณค่ะพี่มะนาว พอผกั บ้งุ จีน ผักบงุ้ จีน หลังเลิกเรยี นกล็ องไป โตจนเก็บเกยี่ วได้ เราจะได้เอามา ปลูกกบั พีท่ ่แี ปลงเกษตรไดน้ ะครับ วางขายกนั นะคะ

๒๐ ใบมอบหมายกจิ กรรมที่ ๑ กล่มุ สาระการเรยี นรูก้ ารงานอาชีพ ช้นั มัธยมศกึ ษาปที ่ี ๒ เรือ่ ง การปลกู ผักบุ้งจนี คำช้แี จง ให้นกั เรยี นรว่ มกนั ศึกษาและวเิ คราะห์เนื้อหาความรเู้ ก่ยี วกับการปลูกผักบงุ้ จนี แล้วเขียนบนั ทึกลงใน ช่องว่าง พร้อมวาดภาพและระบายสภี าพผักบ้งุ จีนให้สวยงาม ลักษณะทว่ั ไป ........................................................................... ........................................................................... ........................................................................... พนั ธ/ุ์ การขยายพนั ธุ์ ........................................................................... ........................................................................... วัสดอุ ปุ กรณ์ ........................................................................... การเตรยี มดิน ........................................................................... ........................................................................... การปลกู ........................................................................... การดแู ลรกั ษา ........................................................................... การเกบ็ เกยี่ ว ........................................................................... ประโยชนผ์ ักบุ้งจนี ........................................................................... ........................................................................... ........................................................................... ........................................................................... ........................................................................... ........................................................................... ........................................................................... ........................................................................... ........................................................................... ........................................................................... ...........................................................................

๒๑ ใบมอบหมายกิจกรรมที่ ๒ กล่มุ สาระการเรียนร้กู ารงานอาชีพ ชน้ั มัธยมศกึ ษาปีท่ี ๒ เรือ่ ง การปลกู ผกั บงุ้ จีน คำชแี้ จ้ง ให้นกั เรียนแบ่งกลุม่ กลุม่ ละ ๕ คน วางแผนการปลกู ผกั บงุ้ จีน แลว้ เขียนขน้ั ตอนการปลกู ผกั บ้งุ จีนลงใน แผนภาพความคดิ แบบข้นั บันได ช่อื กล่มุ .................................................................................................... สมาชกิ กลุ่ม ๑. ชื่อ.......................................................................หัวหน้ากลุ่ม ๒. ชื่อ.......................................................................รองหวั หน้ากล่มุ ๓. ชือ่ .......................................................................สมาชิก ๔. ชื่อ.......................................................................สมาชกิ ๕. ชื่อ.......................................................................สมาชิก แผนภาพความคิดแบบขน้ั บันได ขั้นตอนการปลกู ผกั บุง้ จีน ๑.๔ ๑.๓ ๑.๒ ๑.๑ ข้นั ตอนการปลูกผักบ้งุ จีน

๒๒ ใบมอบหมายกิจกรรมท่ี ๓ กลุ่มสาระการเรยี นรู้การงานอาชีพ ช้นั มธั ยมศึกษาปีที่ ๒ เรื่อง การปลูกผักบุง้ จนี คำช้แี จง ใหน้ กั เรยี นปฏบิ ตั กิ ิจกรรมต่อไปนี้ ๑. ให้นกั เรยี นแบ่งกล่มุ (กลุ่มเดิม) กลุ่มละ ๕ คน ๒. ใหแ้ ตล่ ะกลมุ่ ร่วมกนั วางแผน ปลูกผักบงุ้ จนี ในแปลงทก่ี ำหนดให้ ๓. เตรยี มวสั ดุอุปกรณ์ในการปลกู ให้ครบถว้ น ๔. ปฏิบัติการปลกู ดแู ลรกั ษา และเกบ็ เกย่ี วผลผลิตให้ถูกต้องตามขน้ั ตอน ๕. เขียนบันทกึ ผล ร่วมกันสรปุ ผลการปฏบิ ัตกิ จิ กรรมและนำเสนอผลงาน ชอื่ กลุ่ม.................................................................................................... สมาชิกกลมุ่ ๑. ชอื่ .......................................................................หัวหน้ากลุ่ม ๒. ชอ่ื .......................................................................รองหวั หน้ากลุ่ม ๓. ช่ือ.......................................................................สมาชกิ ๔. ชือ่ .......................................................................สมาชกิ ๕. ชอ่ื .......................................................................สมาชกิ

๒๓ แบบบนั ทกึ ใบมอบหมายกจิ กรรมท่ี ๓ กลุ่มสาระการเรยี นรกู้ ารงานอาชีพ ช้นั มธั ยมศกึ ษาปีท่ี ๒ เรือ่ ง การปลูกผักบุ้งจนี คำช้ีแจง ใหน้ ักเรียนเตรียมปฏบิ ตั กิ ิจกรรมและบันทึกผลลงในตาราง ตารางบันทกึ การปฏบิ ัติกิจกรรมการปลูกผกั บงุ้ จีน ลำดับที่ วันท่ีปฏิบตั ิ รายการทป่ี ฏบิ ัติ ผูท้ ีร่ บั ผิดชอบ หมายเหตุ ......................... .................... ๑ .......................... เตรียมวัสดุอุปกรณ์ทใ่ี ช้ในการปลูก .......................... ไดแ้ ก่........................................................................ ......................... .................... .......................... ................................................................................. ......................... .................... .......................... ................................................................................. ......................... .................... .......................... ................................................................................. ......................... .................... ๒ .......................... วิธีการขยายพนั ธ์ุ คอื ................................................ ......................... .................... .......................... ................................................................................. ......................... .................... .......................... ................................................................................. ......................... .................... .......................... ................................................................................. ......................... .................... ๓ .......................... วธิ ีการเตรยี มดนิ ....................................................... ......................... .................... .......................... ................................................................................. ......................... .................... .......................... ................................................................................. ......................... .................... .......................... ................................................................................. ......................... .................... .......................... ................................................................................. ......................... .................... ๔ .......................... วธิ กี ารปลูก............................................................... ......................... .................... .......................... ................................................................................. ......................... .................... .......................... ................................................................................. ......................... .................... .......................... ................................................................................. ......................... ....................

๒๔ ตารางบันทึกการปฏิบัติกจิ กรรมการปลกู ผกั บุ้งจีน ลำดบั ท่ี วนั ที่ปฏบิ ตั ิ รายการปฏิบัติ ผู้ท่ีรับผิดชอบ หมายเหตุ ๕ ......................... .................... ........................ วธิ กี ารดูแลรกั ษา.................................................... ......................... ......................... .................... ........................ ............................................................................... ......................... ......................... .................... ........................ ............................................................................... ......................... ......................... .................... ........................ ............................................................................... ......................... ......................... .................... ........................ ............................................................................... ......................... ......................... .................... ........................ ............................................................................... .................... ........................ ............................................................................... .................... .................... ........................ ............................................................................... .................... ........................ ............................................................................... ........................ ............................................................................... ........................ ............................................................................... ........................ การเก็บเกี่ยวผลผลิต............................................... ......................... .................... ........................ ............................................................................... ......................... .................... ........................ ............................................................................... ......................... .................... ๖ ........................ ............................................................................... ......................... .................... ........................ ............................................................................... ......................... .................... ........................ ............................................................................... ......................... .................... ........................ ปญั หาและอปุ สรรคทพี่ บในระหวา่ งการปฏิบตั ิ ......................... .................... ........................ กิจกรรม................................................................. ......................... .................... ........................ ............................................................................... ......................... .................... ๗ ........................ ............................................................................... ......................... .................... ........................ ............................................................................... ......................... .................... ........................ ............................................................................... ......................... .................... ........................ ............................................................................... ......................... ....................

๒๕ ตรารางบันทกึ การปฏบิ ตั ิกิจกรรมการปลกู ผักบุ้งจนี ลำดับที่ วันทป่ี ฏบิ ตั ิ รายการปฏิบตั ิ ผทู้ รี่ บั ผดิ ชอบ หมายเหตุ ๘ ......................... ................... ........................ การแกป้ ญั หาและอุปสรรคในระหวา่ งปฏบิ ตั ิ ......................... .................... ......................... .................... ........................ กิจกรรม................................................................. ......................... .................... ......................... .................... ........................ ............................................................................... ......................... .................... ......................... .................... ........................ ............................................................................... ......................... .................... ......................... .................... ........................ ............................................................................... ......................... .................... ......................... .................... ........................ ............................................................................... ........................ ............................................................................... ........................ ............................................................................... ........................ ............................................................................... ........................ ............................................................................... ........................ ............................................................................... ........................ วิธปี ฏบิ ตั ิท่ีชว่ ยให้ประหยดั พลังงานและ ......................... .................... ........................ ทรพั ยากรธรรมชาตใิ นการปลูกคร้งั น้ี คือ............... ......................... .................... ๙ ........................ ............................................................................... ......................... .................... ........................ ............................................................................... ......................... .................... ........................ ............................................................................... ......................... .................... ........................ ............................................................................... ......................... .................... ........................ สรุปผลการปฏบิ ตั ิกจิ กรรม..................................... ......................... .................... ........................ ............................................................................... ......................... .................... ........................ ............................................................................... ......................... .................... ๑๐ ........................ ............................................................................... ......................... .................... ........................ ............................................................................... ......................... .................... ........................ ............................................................................... ......................... ....................

๒๖ แบบฝกึ หัด กล่มุ สาระการเรียนรู้การงานอาชีพ ช้ันมธั ยมศกึ ษาปีท่ี ๒ เร่ือง การปลกู ผกั บุง้ จีน ชือ่ ..............................................................................เลขที่................................ชนั้ ............................... คำช้ีแจง จงตอบคำถามต่อไปน้ีให้ถกู ตอ้ ง ๑. ลำตน้ และใบผักบุ้งจีนมีลกั ษณะอยา่ งไร ๒. ผักบุ้งจนี ขยายพนั ธุ์โดยวธิ ๊ใด ๓. วัสดุอุปกรณท์ ี่ใช้ในการปลูกผักบุง้ จนี มีอะไรบ้าง ๔. กอ่ นนำเมล็ดพันธ์ุผกั บงุ้ จนี ไปปลกู ควรปฏบิ ัติอย่างไร เพราะเหตุใด ๕. การปลูกผกั บุ้งจีนในฤดใู ดจะเจรญิ เติบโตไดด้ ี

๒๗ ๖. โรคที่สำคัญของผกั บุง้ จีนมีโรคใดบา้ ง ๗. เพลย้ี ออ่ นมีผลกระทบอย่างไรตอ่ ผักบงุ้ จนี และมีวธิ ีป้องกนั อยา่ ง ๘. การป้องกนั โรคใบไหม้ควรปฏบิ ัตอิ ย่างไรในขัน้ ตอนการเตรียมดิน ๙. หนอนกระทู้ผักเกิดจากแมลงชนิดใด ๑๐. ผกั บุ้งมปี ระโยชน์ทางยาอย่างไรบ้าง

๒๘ แบบทดสอบหลงั เรียน คำช้ีแจง ใหน้ กั เรียนทำเครอื่ งหมาย X ทับขอ้ ที่ถกู ตอ้ งที่สดุ ๑. เมล็ดพนั ธ์ุผักบุง้ ทด่ี ีมีลักษณะอยา่ งไร ก. นำเมล็ดไปแชน่ ำ้ แล้วจมนำ้ ข. นำเมล็ดไปแชน่ ้ำแล้วลอยน้ำ ค. เมล็ดมขี นาดโตเนอ้ื น่ิม ง. เมล็ดมขี นาดเลก็ ๒. สารสกดั จากสมนุ ไพรชนิดใดสามารถป้องกนั กำจดั หนอนกระทู้ผักได้ ก. นำ้ หมกั ยาสูบกบั ใบมะกรดู ข. นำ้ ปูนใสหมักรวมกับสบู่ ค. นำ้ หมกั ตะไครก้ ันปนู แดง ง. นำ้ หมกั สะเดากบั ขา่ ๓. วธิ ใ๊ ดทช่ี ่วยให้เมลด็ พันธุ์ผกั บงุ้ จนี งอกไดเ้ รว็ ขน้ึ ก. แช่นำ้ ประมาณ ๑ - ๓ ชวั่ โมง ข. แชน่ ำ้ ประมาณ์ ๓ - ๗ ชว้ั โมง ค. แช่น้ำประมาณ์ ๘ - ๑๒ ชั้วโมง ง. แช่น้ำประมาณ์ ๑๓ - ๑๗ ช้ัวโมง ๔. ข้อใดเป็นโยชน์ทางยาของผกั บงุ้ จนี ก. ชว่ ยรักษาโรคภมู แิ พ้ ข. ชว่ ยรกั ษาอาการสายตาสั้น ค. ชว่ ยชะลอปญั หาความจำเสื่อม ง. ชว่ ยรักษาสมดลุ ของฮอรโ์ มนเอสโตรเจน

๒๙ ๕. เหตใุ ดการเตรียมดินเพ่อื ปลกู ผกั บุง้ จีนจึงต้องคลมุ ดนิ ดว้ ยฟางหรอื หญ้าแหง้ ก. เพือ่ ใหเ้ มล็ดงอกสม่ำเสมอ ข. เพอ่ื ให้ต้นอ่อนของผกั บุ้งแข็งแรง ค. เพื่อรักษาความชุ่มช้ืนของหน้าดนิ ง. เพอ่ื ป้องกนั วชั พชื แย่งอาหาร ๖. สารอาหารชนดิ ใดในผกั บุ้งจีนที่สามารถเปล่ียนเป็นวิตามนิ เอชว่ ยบำรงุ สายตา ก. เบตา้ แคโรทนี ข. คารโ์ บไฮเดรต ค. โปรตีน ง. ไขมัน ๗. เกิดตุ่มเลก็ ๆ ท่ีใต้ใบ กลาบเป็นแผลขยายวงกว้างสนี ้ำตาลดำ มีลกั ษณะฉ่ำน้ำ เป็นอาการของผักบงุ้ จนี ท่เี ป็นโรคในขอ้ ใด ก. โรคราสนมิ ขาว ข. โรคใบไหม้ ค. โรคโคนเน่า ง. โรครากเน่า ๘. เพล้ียออ่ นมกั จะทำลายสว่ นใดของผักบุ้งจีน ก. กดั กนิ ใบและยอดออ่ น ข. เจาะเขา้ ไปในลำตน้ แล้วกดั กนิ ค. กดั กนิ ที่งยอดอ่อนและใบแก่ ง. เจาะดูดกินน้ำเล้ยี งท้งั ยอดอ่อนและใบแก่

๓๐ ๙. วิธีการเก็บเกี่ยวผักบุ้งจีนควรทำอย่างไร ก. ถอนทัง้ ตน้ แลว้ ลา้ งนำ้ ใหส้ ะอาด ข. ถอนท้ังตน้ โดยไมต่ อ้ งลา้ ง ค. ตดั ใหช้ ิดโคนแลว้ ล้างน้ำใหส้ ะอาด ง. ตัดให้ชิดโคนโดยไมต่ ้องล้างน้ำ อ่านขอ้ ความในกรอบด้านล่างแล้วตอบคำถามข้อ ๑๐ ๑. ผสมปุ๋ยหมักหรือป๋ยุ คอกคลุกเคลา้ ให้เข้ากบั ดนิ ๒. ใช้จอบพรวนดนิ ให้ละเอียด ๓. กำหนดขนาดแปลง ๔. ใช้จอบขดุ ดนิ ตากแดดทิ้งไวป้ ระมาณ ๗ - ๑๐ วัน ๑๐.ขอ้ ใดเรยี งลำดับขน้ั ตอนการเตรยี มดนิ ปลูกผักบงุ้ จีนไดถ้ กู ต้อง ก. ๓ – ๔ - ๑ – ๒ ข. ๓ - ๔ - ๒ – ๑ ค. ๓ - ๒ - ๔ – ๑ ง. ๓ - ๑ - ๒ - ๔

๓๑ เฉลยแบบทดสอบ แบบทดสอบก่อนเรียน แบบทดสอบหลังเรียน ๑. ค ๑. ก ๒. ค ๒. ง ๓. ข ๓. ค ๔. ก ๔. ข ๕. ข ๕. ค ๖. ง ๖. ง ๗. ง ๗. ข ๘. ก ๘. ง ๙. ง ๙. ก ๑๐.ข ๑๐.ข

๓๒ ตัวอย่างคำตอบ ใบมอบหมายกิจกรรมท่ี ๑ กลมุ่ สาระการเรียนรกู้ ารงานอาชีพ ชนั้ มัธยมศกึ ษาปที ่ี ๒ เร่อื ง การปลกู ผักบุ้งจนี คำช้แี จง ใหน้ ักเรียนรว่ มกนั ศกึ ษาและวิเคราะห์เนื้อหาความร้เู ก่ยี วกบั การปลูกผักบงุ้ จนี แลว้ เขยี นบนั ทกึ ลงใน ช่องวา่ ง พร้อมวาดภาพและระบายสีภาพผกั บ้งุ จีนให้สวยงาม ลักษณะทว่ั ไป ลำต้น มีสีเขยี วอ่อนและกลวง ใบ สีเขียวรูปหอกมีทัง้ ใบแคบและใบกว้าง ดอก เปน็ ชอ่ รูปกรวยสีขาว พนั ธ/์ุ การขยายพนั ธ์ุ พนั ธุใ์ บไผ่ พันธจ์ุ อหยวน พันธุเ์ สนี ๒๐ พันธุ์เสนา ๒๐ พนั ธุ์ดอนเมอื ง วสั ดุอปุ กรณ์ ดนิ ปลูกหรือแปลงปลกู เมล็ดพนั ธ์ุ จอบ เสียม ปยุ๋ คอกหรอื ปุ๋ยหมกั การเตรียมดิน กำหนดขนาดแปลง ขุดดนิ ตากแดดไว้ การปลกู ๗ - ๑๐ วนั ใช้จอบพรวนดนิ ใหล้ ะเอยี ด ผสม ปุย๋ หมกั หรือปยุ๋ คอกให้เขา้ กบั ดิน ปรับหน้าดนิ การดแู ลรกั ษา ให้เรียบ ยกแปลงปลูก การเกบ็ เกยี่ ว นำเมล็ดไปแช่น้ำ ๘ - ๑๒ ชม. เมล็ดที่ลอยน้ำ ตักออก นำเมล็ดไปหว่านให้กระจายทั่วแปลง กลบด้วยดิน ปลูกคลุมทับด้วยฟางหรือหญ้า รดนำ้ เช้า-เยน็ รดนำ้ วนั ละ ๒ คร้ัง ใส่ปุย๋ หมักหรอื ปยุ๋ คอก หาวธิ ปี อ้ งกนั กำจัดโรคราสนมิ ขาว เพลีย้ อ่อน หนอนกระทผู้ กั ถอนทง้ั ต้นแลว้ ล้างน้ำให้สะอาด เพอ่ื ใหเ้ ศษดนิ ท่ตี ิดมากบั รากออกไปจนหมด ประโยชน์ผักบุ้งจีน ประโยชน์ทางโภชนาการ และประโยชนท์ างยา

๓๓ ตวั อย่างคำตอบ ใบมอบหมายกิจกรรมท่ี ๒ กลุม่ สาระการเรียนร้กู ารงานอาชพี ช้นั มัธยมศกึ ษาปที ี่ ๒ เรอ่ื ง การปลกู ผักบุ้งจนี คำช้แี จ้ง ให้นักเรียนแบง่ กลมุ่ กลมุ่ ละ ๕ คน วางแผนการปลกู ผักบ้งุ จนี แลว้ เขยี นข้ันตอนการปลกู ผกั บ้งุ จีนลงใน แผนภาพความคิดแบบขน้ั บนั ได ช่ือกล่มุ .................................................................................................... สมาชิกกลุ่ม ๑. ชื่อ.......................................................................หัวหนา้ กล่มุ ๒. ชอ่ื .......................................................................รองหวั หน้ากลมุ่ ๓. ชื่อ.......................................................................สมาชกิ ๔. ช่อื .......................................................................สมาชกิ ๕. ชื่อ.......................................................................สมาชกิ แผนภาพความคดิ แบบขัน้ บันได ขั้นตอนการปลกู ผกั บงุ้ จีน ๑.๔ รดน้ำใหช้ มุ่ และรดนำ้ อยา่ งสม่ำเสมอ ๑.๓ กลบเมล็ดดว้ ยดนิ ปลกู หรือขี้เถา้ แกลบ ใหห้ นา ๑ เซนติเมตร คลุมทบั ด้วยฟางข้าว หรือหญ้าทสี่ ะอาดเพือ่ ชว่ ยรักษาความชนื้ ๑.๒ หวา่ นเมล็ดให้กระจายทว่ั แปลง หรอื โรยเมล็ดเปน็ แถว ๑.๑ นำเมล็ดพันธผุ์ กั บงุ้ ไปแช่นำ้ กอ่ นปลกู ประมาณ ๘ - ๑๒ ชั่วโมง ข้ันตอนการปลูกผกั บุ้งจนี

๓๔ เฉลยแบบฝกึ หัด กล่มุ สาระการเรยี นรูก้ ารงานอาชีพ ชนั้ มัธยมศกึ ษาปีท่ี ๒ เรือ่ ง การปลูกผกั บุ้งจนี ช่อื ..............................................................................เลขท่ี................................ชัน้ ............................... คำชี้แจง จงตอบคำถามต่อไปนใี้ ห้ถกู ตอ้ ง ๑. ลำตน้ และใบผักบุ้งจนี มลี ักษณะอย่างไร ลำต้นกลวงมีสเี ขยี วออ่ น ลอยน้ำได้ ใบ มีสเี ขียวสด รปู หอก ดอก เปน็ ช่อ รปู กรวย ก้านดอก และ กลีบดอกสีขาว ๒. ผักบงุ้ จนี ขยายพนั ธ์โุ ดยวธิ ใ๊ ด เพาะเมลด็ หรอื แยกก่ิงไปปกั ชำ ๓. วัสดอุ ุปกรณท์ ่ีใชใ้ นการปลกู ผักบุ้งจีนมอี ะไรบา้ ง บวั รดนำ้ จอบ เสยี ม ชอ้ นปลกู ปุย๋ คอกหรอื ปุ๋ยหมัก ปุ๋ยไนโตรเจน ๔. ก่อนนำเมล็ดพันธผุ์ กั บุ้งจีนไปปลูกควรปฏบิ ตั อิ ย่างไร เพราะเหตุใด แชเ่ มล็ดในน้ำ ๘ - ๑๒ ชว่ั โมง เพราะจะช่วยกระตุน้ ให้เมล็ดงอกเรว็ ขน้ึ ๕. การปลกู ผกั บุ้งจีนในฤดูใดจะเจริญเติบโตได้ดี ฤดูฝน ๖. โรคที่สำคัญของผักบุ้งจนี มีโรคใดบ้าง โรคราสนมิ ขาว , โรคใบไหม้

๓๕ ๗. เพลีย้ อ่อนมีผลกระทบอยา่ งไรต่อผักบุ้งจีน และมีวธิ ีปอ้ งกนั อยา่ ง เพลยี้ อ่อนจะดดู กนิ น้ำเล้ียงจากส่วนยอด ใบออ่ น ใบแก่ ทำใหย้ อดและใบหงกิ มว้ นงอ จนซดี เหลอื งและรว่ งหล่น ลำตน้ แคระแกรน็ เจริญเตบิ โตชา้ ควรใช้สารสกดั จากสมนุ ไพร เช่น ใช้นำ้ หมักจากยาสูบ ๘. การป้องกนั โรคใบไหมค้ วรปฏิบตั ิอย่างไรในข้ันตอนการเตรยี มดิน โรยปูนขาวในขน้ั ตอนการเตรยี มดนิ ๙. หนอนกระทผู้ กั เกิดจากแมลงชนิดใด ผเี สื้อกลางคนื ๑๐.ผักบ้งุ มีประโยชนท์ างยาอย่างไรบา้ ง - รักษาโรคโลหติ จาง - บำรุงหวั ใจ ลดการอดุ ตนั ในเส้นเลือด - บรรเทาอาการปวดศรี ษะและอ่อนเพลีย - ลดปรมิ าณนำ้ ตาล ลดโอกาสในการเกิดโรคเบาหวาน - ช่วยในการขบั ถา่ ย - ชว่ ยรักษาอาการสายตาสั้น ตอ้ ในสาย และบำรุงสายตา

๓๖ บรรณานุกรม ครรชติ แสงกระจ่างวงศ์. คู่มอื การผลิตผักปลอดสารพษิ . กรงุ เทพฯ : บริษัท ธนํชการพมิ พ์ จำกัด, ๒๕๕๕. จิรวฒั น์ ภู่เสรมิ ภูมิ. ผักกนิ ใบ. กรงุ เทพฯ : บรษิ ทั ธนํชการพิมพ์ จำกดั , ๒๕๕๓. ชำนาญ เขียวอำไพ. คู่มอื การปลกู ผัก. กรุงเทพฯ : บรษิ ัท ธนํชการพิมพ์ จำกัด, ๒๕๕๗. ชดิ พงษ์ กวีวรวุฒ.ิ ปลกู ผกั ไร้สารพิษ. กรุงเทพฯ : สำนกั พิมพ์ เอม็ ไอเอส, ๒๕๕๘. พจน์ อินทรนนท.์ ปลูกผักกนิ เอง. นนทบรุ ี : สำนกั งานคอรฟ์ ังก์ชัน่ , ๒๕๕๘. พฤกษ์ นมิ ติ พรอนันต.์ กินผกั ๑๐๗ ชนดิ ชะลอวัย ปลอดโรค อายุยืน. กรงุ เทพฯ : บริษัท ไพลินบุ๊คเน็ต จำกัด(มหาชน), ๒๕๕๒. มณฑา ลิมปยิ ประพันธ.์ หลกั พืชกรรม. กรงุ เทพฯ : บริษัท ซีเอ็ดยเู คชั่น จำกดั (มหาชน), ๒๕๕๖.