การคานวณปรมิ าณโซเดยี มในอาหาร ไดร้ บั โซเดยี มจำก 1.อำหำรธรรมชำติ เช่น ข้าว ปลา ไข่ ผัก ผลไม้ 2.เคร่อื งปรุง เชน่ น้าปลา เกลอื ปน่ ซอี ิ้วขาว ฯลฯ โซเดยี มที่ควรได้รบั ตอ่ วัน เท่ำกับ 2,000 มิลลกิ รมั NaCl 100% มNี a 40% ตวั อย่ำง นำย ก. กนิ อำหำร ได้รบั โซเดียมไปแลว้ 500mg เหลอื อีก1,500 Na 40 mg ไดจ้ ำกNaCl 100mg Na 1,500 mg ได้จำกNaCl1,500x100/40 =3,750 mg =3.75 g ดังนัน้ สำมำรถเตมิ เกลือในอำหำรได้ 3.75กรัม หรอื ประมำณ1/ชอ้ นชำ 51
ปริมาณโซเดียมในเครอื่ งปรงุ 52
แปง้ ปลอดโปรตนี เป็นแปง้ ทมี่ แี ตค่ ำรโ์ บไฮเดรต ล้วนๆไมม่ ีโปรตีนและ สำรอำหำรอ่ืนๆร่วมด้วย เพรำะ ผ้ปู ว่ ยโรคไตเรื้อรังในระยะก่อน กำรบำบัดทดแทนไต จำเป็นต้องควบคุม ระดับของเสียในเลือด ท่ีเกิดจำกกำรสลำย สำรอำหำรพวกโปรตีน ดังนั้นกำรใช้แป้ง ป ล อ ด โ ป ร ตี น จึ ง เ ป็ น ท ำ ง เ ลื อ ก ใ น ก ำ ร ล ด ปริมำณ กำรได้รับโปรตีนจำกอำหำรกลุ่ม ขำ้ ว-แปง้ 53
ตวั อย่ำงอำหำรปลอดโปรตีน วุ้นเสน้ กว๋ ยเตย๋ี วเซ่ียงไฮ้ สำคู แป้งมนั สำปะหลัง 54
โรคเบาหวาน การแปลผลระดบั พลาสมากลูโคสและA1C เพ่อื วนิ จิ ฉยั ทม่ี า:แนวทางเวชปฏิบัตสิ า้ หรบั โรคเบาหวาน2560 55
คาแนะนาสารอาหาร คาร์โบไฮเดรต ✓ เน้นแหล่งคาร์โบไฮเดรตเชิงซอ้ น ✓ เลอื กบรโิ ภคอาหารที่ GI และ GL ตา้่ ✓ ควรรบั ประทานนา้ ตาลไมเ่ กนิ ร้อยละ 5 ของพลังงาน ✓ ควรได้รบั ใยอาหาร 14 กรัมต่อ100 kcal ✓ กรณที ฉี่ ีดอินซลู นิ แลว้ ไดร้ ับน้าตาลและคารโ์ บไฮเดรต เพม่ิ ควรปรับอนิ ซลู นิ ตามความเหมาะสม ไขมัน ✓ จา้ กดั ไขมันอม่ิ ตวั ไม่เกินร้อยละ 7 ของพลงั งานทังหมด ✓ PUFA ไมเ่ กินร้อยละ 10 ของพลังงาน ✓ กนิ อาหารท่เี ปน็ แหลง่ ของโอเมกา้ 3 ที่มี EPA DHA มากกวา่ 2 ครงั ตอ่ สปั ดาห์ 56
โปรตีน ✓ ผู้ป่วยเบาหวานที่เป็นโรคไตระยะต้นไม่ต้องลด ปริมาณโปรตีน หากไม่มากเกิน 1.3กรัมต่อ กโิ ลกรมั ต่อวัน ✓ ถา้ เป็นไตระยะท่ี 4-5 หรือ eGFR<30 มล.ต่อนาที ต่อ1.73 ม.2 ควรจ้ากัดปริมาณโปรตีนน้อยกว่า 0.8 กรัมตอ่ กโิ ลกรัมโดยรบั ประทานโปรตีนจากไข่ ปลา ไก่ ไม่ต่า้ กว่าร้อยละ 60 ของปรมิ าณโปรตีนท่ี ก้าหนดต่อวัน แอลกอฮอล์ ✓ ควรจ้ากัดการดื่มแอลกอฮอล์ไม่เกิน 1ส่วน/วัน สาหรบั ผหู้ ญงิ และ2สว่ น/วัน สาหรับผู้ชาย โดย1 ส่วนของแอลกอฮอล์(ปริมานแอลกอฮอล์ 12-14 กรัม) คอื วสิ กี 45มล. หรือเบยี ร์ชนดิ อ่อน 330 มล. หรือไวน์ 150 มล. ✓ ถ้าดื่มเคร่ืองด่ืมท่ีมีส่วนผสมของแอลกอฮอล์ควร รับประทานอาหารร่วมด้วยเพื่อป้องกันภาวะ น้าตาลตา้่ ในเลือด 57
คาแนะนาดา้ นออกกาลงั กาย ระดบั ความแรงของการออกกาลงั กาย ชีพจรสงู สุด = 220 - อายเุ ปน็ ปี ระดับเบา คอื ชีพจร<ร้อยละ 50 ของชพี จรสงู สุด ระดับปานกลาง คอื ชพี จร=รอ้ ยละ 50-70 ของชพี จร สงู สดุ ระดบั หนกั มาก คือ ชพี จร>รอ้ ยละ 70 ของชีพจร สูงสดุ 58
การออกกาลังกายแบบแอโรบคิ เป้าหมาย ระยะเวลาและความหนกั ของการออกกาลงั กาย ❑ เพอื่ ควบคมุ ✓ ออกก้าลังกายหนักปานกลาง 150 น้าตาลใน นาที/สัปดาห์ เลือด ✓ โดยออกก้าลังกายวันละ 30-50 นาที ❑ ลดน้าหนกั ตวั 3-5 วันต่อสปั ดาห์ ❑ ลดปจั จยั เสย่ี ง ✓ อาจจะแบง่ เปน็ 2-3 ครงั ตอ่ วัน หรอื ในการเกดิ ออกก้าลังกายหนกั มาก 75 นาที/ โรคหัวใจและ สปั ดาห์ หลอดเลอื ด ✓ ควรกระจายอยา่ งน้อย 3 วัน/สปั ดาห์ และไม่งดออกกา้ ลังกายติดตอ่ กันเกิน 2 วนั ❑ เพือ่ คงน้าหนกั ✓ ออกก้าลังกายความหนักปานกลางถงึ ท่ลี ดลงไว้ หนกั มาก 7 ชั่วโมงตอ่ สัปดาห์ ตลอดไป ทีม่ า:แนวทางเวชปฏบิ ัตโิ รคเบาหวาน 2560 59
ขอ้ ควรระวงั ในการออกกาลังกาย ระดบั นา้ ตาลในเลือดสงู ➢ งดหรือไมค่ วรออกกกา้ ลังกายใน มาก(เกนิ 250 มก./ดล. ขณะท่ีมภี าวะ Ketosis ในเบาหวานชนิดท่ี 1 ➢ ถา้ นา้ ตาลสงู อย่างเดียวโดยไมม่ ี หรือเกนิ 300 มก./ดล. Ketosis และรู้สกึ สบายดีสามารถ ในเบาหวานชนดิ ที่ 2) ออกก้าลังหนักปานกลางได้ในผู้ท่ี ฉีดอินซลู ินหรือกินยากระตุ้น อินซลู ิน ภาวะน้าตาลในเลอื ดต่า ➢ ถา้ ระดบั นา้ ตาลในเลอื ดกอ่ นออก ก้าลังกาย <100 มก./ดล.ควรกิน อาหารคาร์โบไฮเดรตเพม่ิ เตมิ ก่อน ออกก้าลังกาย โรคแทรกซอ้ นทตี่ าจาก ➢ ถา้ มี proliferative diabetic เบาหวาน retinopathy(PDR) หรือ severe NPDR ไม่ควรออกก้าลงั กายหนัก หรอื มาก ระบบประสาทอตั โนมัติ ➢ ควรตรวจประเมนิ ระบบหัวใจ ผดิ ปกติ หากจะออกก้าลังกายเพิ่มขนึ กว่าท่ี เคย ไตเส่ือมจากเบาหวาน ➢ ไมม่ ีข้อห้ามจา้ เพาะใดๆในการออก กา้ ลงั กาย ที่มา:แนวทางเวชปฏบิ ัตโิ รคเบาหวาน 2560 60
ภาวะน้าตาลในเลอื ดตา่ เกณฑ์วินิจฉยั อาศยั 3 ประการรว่ มกนั ✓ ระดบั พลาสมากลโู คสท่ี 70 มก./ดล. ✓ มอี าการและอาการแสดงของภาวะน้าตาลตา่้ ใน เลือด ✓ อาการหายไปเม่ือระดับน้าตาลในเลือดสงู อาการ ❑อาการออโตโนมคิ ไดแ้ ก่ ใจสั่น หัวใจเต้นเร็ว รสู้ กึ หวิ รู้สกึ รอ้ น เหงื่ออก มือสน่ั รู้สกึ กังวล ❑อาการสมองขาดกลูโคส ไดแ้ ก่ ออ่ นเพลีย รสู้ ึก ร้อนทงั ทีผ่ ิวหนงั เยน็ และชนื อุณหภมู ิต้า่ มึนงง ปวดศีรษะ สบั สน ไมม่ สี มาธิ พูกช้า ตจาพร่ามวั หลงลมื อัมพฤกษ์คร่ึงซกี คลา้ ยโรคหลอดเลือด สมอง หมดสตแิ ละชัก 61
การรักษา o ภาวะนา้ ตาลต่าในเลอื ดระดับไม่รุนแรง ให้ กินอาหารทมี่ คี าร์โบไฮเดรต 15 กรมั เช่น กลโู คสเมด็ 3 เม็ด น้าส้มคนั 180 มล นา้ ผึง 3 ช้อนชา ขนมปัง 1 แผ่นสไลด์ นมสด 240 มล o ภาวะนา้ ตาลตา่ ในเลือดระดบั ปานกลาง ซ่งึ มี อาการหลายอยา่ ง เชน่ อาจให้กนิ อาหารที่มี คารโ์ บไฮเดรต 30 กรมั 62
Gestational Diabetes Mellitus(GDM) 63 ท่ีมา:แนวทางเวชปฏิบัตโิ รคเบาหวาน 2560
Nutrition management การค้านวณพลงั งานทค่ี วรได้รับขณะตงั ครรภ์ ไตร พลังงานทีค่ วร การกระจาย ควรไดร้ บั คารโ์ บไฮเดร มาส ได้รับ พลงั งาน ตอย่างนอ้ ย 200กรัม/วัน 1 32 คารโ์ บไฮเดรต มีอาหารว่าง 50-55 มอื ก่อนนอน 2-3 38 โปรตีน 20 ไขมัน 25-30 เป้าหมาย เปา้ หมายของระดบั นา้ ตาลในเลือดของผปู้ ่วยเบาหวาน ขณะตงั ครรภ์(IDF,2009) เวลา ระดับ ก่อนมอื อาหารทกุ มอื 60-95 หลังอาหาร1 ชวั่ โมง <140 หลังอาหาร2 ชวั โมง <120 เวลา 2.00-4.00 >60 64
น้าหนักตัวท่ีควรเพมิ่ ขน้ึ ขณะต้ังครรภต์ ามดัชนีมวลกาย กอ่ นตงั้ ครรภ์(IDF,2009) BMIกอ่ นต้งั ครรภ์ น้าหนกั ทีค่ วรจะเพ่มิ <18.5 ระหว่างการตั้งครรภ์ 18.5-24.9 (กโิ ลกรัม) 25.0-29.9 12.5-18.0 11.5-16.0 >30 70-11.5 5.0-9.0 การออกกาลังกาย ผู้ป่วยท่ีไม่มีอาการแทรกซอ้ นจากการตังครรภส์ ามารถทา้ กจิ วัตรประจ้าวันและทา้ งานทไ่ี ม่หักโหมไดต้ ามปกติ แนะนา ไมแ่ นะนา ออกก้าลงั กายโดยใชก้ ลา้ มเนอื อกกก้าลังกายโดยการ ส่วนบนของรา่ งกาย วิง่ เพราะจะเป็นผล เพิม่ กิจกรรมทางกาย อยา่ งนอ้ ย กระตุ้นใหก้ ลา้ มเนือ 30 นาทีต่อสปั ดาห์ มดลูกหดตวั ยกเว้น กรณีข้อหา้ มจากแพทย์ 65 ท่มี า:แนวทางเวชปฏบิ ัตโิ รคเบาหวาน 2560
โรคความดันโลหิต(Hypertension) วัดได้จากหลอดเลือดแดงมี 2 ค่า •Systolic blood pressure (SBP) คา่ ตัวบน คอื แรงดัน เลือดขณะทีห่ ัวใจบีบตัว •Diastolic blood pressure (DBP) คา่ ตัวลา่ ง คือ แรงดันเลอื ดขณะท่ีหัวใจคลายตัว ท่มี า:แนวทางการรกั ษา-โรคความดันโลหิตสูง ในเวชปฏิบัตทิ ่วั ไป พ.ศ.2562 66
Nutrition Therapy DASH diet (Dietary Approaches to Stop Hypertension Diet) อาหารทม่ี ี K, Mg Fiber สูง แตม่ ี fat , Sat fat , Chol. ต่า้ * DASH diet ไมแ่ นะน้าในผปู้ ว่ ยไตระยะ3-5 เนอ่ื งจากเป็นแห67ลง่ K ท่ีมา:โรงพยาบาลนนทเวช
Dyslipidemia การกาหนดพลงั งานและสารอาหาร ไขมัน 25-30% trans<7% (6 ชอ้ นชาตอ่ วัน) โปรตนี 15-20% คาร์โบไฮเดรต 45-60% อาหารท่ีควรหลีกเล่ยี ง ❑ กรดไขมนั อิม่ ตัวสูงมาก เช่น กะทิ หมสู ามชนั เนย เหลว เนยเทียม เนยเทียมแข็ง ไสก้ รอก หนังสัตว์ ❑ อาหารทค่ี เลสเตอรอลสูง เช่น ไขแ่ ดง(ไมเ่ กินสัปดาห์ ละ 1-2 ฟองสา้ หรับคนที่เปน็ โรค) เครื่องในสตั ว์ อาหารขยะ ❑ อาหารที่มคี ารโ์ บไฮเดรตสงู เช่น เบเกอรี่ เคก้ ขนม หวาน ขนมถงุ และนา้ หวาน แอลกอฮอล์ 68
คาแนะนาอาหาร ✓ น้ามันท่ีใช้ในการทอด ไดแ้ ก่ นา้ มนั ร้าข้าว หรอื นา้ มนั รา้ ข้าว+นา้ มนั ถวั่ เหลือง(1ต่อ1) ✓ นา้ มันทีใ่ ช้ในการผัด ไดแ้ ก่ นา้ มันถวั่ เหลอื ง ✓ ปลา ควรทานปลาทะเล สัปดาห์ละ 1-2 ครัง ✓ ใช้ในการ นึ่ง ต้ม ตนุ๋ ยา่ ง อบ ย้า ✓ เลอื กดม่ื นมพรอ่ งมนั เนย ✓ ทานอาหารทีม่ เี ส้นใยมากอย่างน้อย 25-30 กรมั ต่อวัน ✓ 9แหลง่ อาหารโฟเลต วติ ามินบี6และบี12 69
โรคหลอดเลอื ดหวั ใจ(CVD) Classification of Total, LDL, and HDL and Triglyceride 70
Dietary ไขมัน ไม่ควรเกิน 30%ของพลังงานทั้งหมด Saturated fat to less than <10% ของพลังงานทังหมด Polyunsaturated(PUFA) >10% ของพลังงานทังหมด Monounsaturated(MUFA) 10-15% ของพลงั งานทงั หมด เกลือ ไม่ควรเกนิ 2000 มลิ กิ รัมต่อวัน ผกั ผลไม้ อย่างน้อย 400 กรมั ตอ่ วัน ประเภทของกรดไขมนั Rf ; http://hamor.com/th กรดไขมัน ผลต่อไขมันในเลอื ด แหลง่ อาหาร ไขมันอิ่มตวั เพิ่ม Cholesterol เนย มาการนี หนังไก่ มนั ววั เพิ่ม LDL น้ามันปาล์ม MUFA ลด Cholesterolลด นา้ มันมะกอก น้ามนั รา้ ขา้ ว LDL ถ่วั น้ามนั เมล็ดชา PUFA ลด Cholesterolลด น้ามันขา้ วโพด นา้ มันดอก LDL ลด HDL ค้าฝอย น้ามนั ถั่ว เมล็ดงา นา้ มันดอกทานตะวนั โอเมก้า ลด Cholesterolลด ปลา นา้ มนั คาโนลา่ นา้ มันถ่ัว Triglyceride เหลือง ถวั่ วอลนัท ไขมันทรานส์ เพิ่ม Cholesterol มาการีน เคก้ คกุ กี ขนมกรุบ เพม่ิ LDL ลด HDL กรอบ อาหารทอด 71
โรคหลอดเลือดสมอง(STROKE) การดูแลทางโภชนาการ ✓ ดแู ลน้าหนักตัวใหเ้ หมาะสมตามเกณฑ์ปกติ ✓ หลีกเล่ียงอาหารท่มี โี ซเดยี มสงู ไดแ้ ก่ อาหารแปรรปู อาหารกระปอ๋ ง อาหารเติมผงฟู น้าปลา เปน็ ต้น ✓ หลีกเลยี่ งอาหานท่ีมไี ขมันหรอื คลอเลสเตอรอลสงู *ไมค่ วรเกนิ 300 มลิ ลกิ รัมตอ่ วนั ในอารหารและ ไขมันไม่เกนิ 25-30% ของพลงั งานทงั หมดท่รี ่างกาย ตอ้ งการ ✓ ควบคุมอาหารท่มี ีน้าตาลสงู หรอื มีคารโ์ บไฮเดรต *คาร์โบไฮเดรตไมเ่ กนิ 55% ของพลังงานท่ี รา่ งกายตอ้ งการ อ้างองิ คู่มอื การดูแลและปอ้ งกนั โรคหลอดเลอื ดสมองด้วยโภชนาการ 72
STROKE(Acute) ➢ ควรมกี ารคัดกรองภาวะกลนื ล้าบากในผปู้ ่วย ➢ ควรมกี ารคัดกรองความเสีย่ งทางโภชนาการในวัน แรกทเี่ ข้าพักรกั ษาตวั ในโรงพยาบาล ➢ ถ้าผปู้ ่วยมีปญั หาการกลนื อยา่ งรนุ แรงมากกวา่ 1 สปั ดาห์ให้ EN ➢ หากไม่สามารถรบั ประทานอาหารทางปากได้ ในชว่ งระยะแรกAcuteควรใหอ้ าหารผา่ นทาง NG ➢ หากต้องให้อาหาร EN เปน็ ระยะเวลานานมากกวา่ 28 วัน ควรเลือก PEG (หลงั 14-28 วัน) ESPEN Congress Lisbon, 2015 73
โรคมะเร็ง Cancer cachexia ❑นา้ หนกั ลดลง>5% ใน6เดอื น ❑หรือ BMI <20kg/m2 และน้าหนักลง>2% ใน 6 เดอื น ❑กล้ามเนือลดลง (ชาย <2.76 kg/m2 ผูห้ ญิง<5.46 kg/m2) และนา้ หนักลง>2% ใน 6 เดือน 74
✓ ขนาดของกอ้ น (Primary Tumor) (T) TX ไม่สามารถประเมนิ กอ้ นได้ TO ไม่มีหลกั ฐานของก้อน Tis มะเร็งระยะต้น ๆ ที่อยบู่ นชันของเซลลป์ กติยงั ไม่ แทรกเข้าไปในเนือเย่อื ปกติ T1,2,3,4 ขนาดตา่ งๆกนั ของกอ้ นจากเล็กไปใหญ่ ✓ ตอ่ มน้าเหลือง (Regional Lymph nodes) Nx ไมส่ ามารถประเมินต่อมน้าเหลืองได้ NO ไม่พบมะเรง็ ในตอ่ มน้าเหลือง N1,2,3 มะเร็งเข้าไปในตอ่ ม น้าเหลอื ง (จ้านวนตอ่ ม และตา้ แหน่งต่อมที่แพรไ์ ป) ✓ การแพร่กระจายไปอวยั วะอืน่ (Distant Metastasis) (M) Mx ไม่สามารถประเมินการแพร่กระจายได้ MO ไมพ่ บการแพร่กระจายไปยงั อวัยวะอ่ืน M1 แพร่กระจายไปยังอวัยวะอนื่ ตัวอย่าง มะเร็งเตา้ นมระยะ T3N2M0 หมายถึง มะเรง็ กอ้ นใหญ่ทีม่ กี ารลุกลามเข้าต่อมน้าเหลือง แต่ยังไม่มกี าร แพร่กระจายไปยังอวยั วะอนื่ ของรา่ งกาย 75
Plan & Goal To maintain / improve nutrition & metabolic status, Physical performance & improve quality of life Cancer cachexia ; weight & muscle wasting Refractory cachexia ; reduce side effect of cachexia หลกั โภชนบาบดั ผปู้ ่วยมะเร็ง ✓ Energy : 25-35 kcal/kg/d ,Protein : > 1.0 – 1.5 g/kg/d ✓ Radiotherapy,Head&neck CA: Energy: 30 kcal/kg/d, Protein : 1.2 g/kg/d Fat : 35-50% ของพลังงานทังหมดทคี่ วรได้รับ (ESPEN, 2014) Refeeding syndrome ✓ Energy : 10 kcal / kg / d ✓ Extreme risk: 5 kcal / kg / d (BMI <14 kg / m2, ได้รับ อาหารนอ้ ยหรอื ไมไ่ ด้รบั > 15 d) ✓ Enteral thiamine 200-300 mg ทกุ วนั ใน 10 หรอื > 250 mg IV Thiamine daily ใน 3 วัน และ อาหารเสรมิ ทว่ั ไป ✓ micronutrient ติดตาม Electrolyte (PO, K, Mg) เป็น ECG (คลืน่ หัวใจ) (NICE, 2016) 76
Cancer cachexia ✓ Energy: 29 kcal / kg / d, Protein: 1.4 g / kg / d พจิ ารณาเสรมิ ✓ BCAA: เป็นสปก. โปรตีนทีม่ ีคณุ ภาพดีในเนือสัตว์ กล้ามเนือ นม ไดแ้ ก่ กรดอะมิโนทีจ่ า้ เปน็ 3 ชนดิ : Leucine, isoleucine, valine ✓ Omega 3 fatty acid: -Dietary supplement (fish oil): EPA 0.26-6.0 g /d -Medical food supplement: EPA 1.1-2.2 g / d การพิจารณาใหอ้ าหารเสรมิ ➢ Oral diet <60% มากกวา่ 10 d ->Enteral ➢ Oral diet & Enteral <60% มากกว่า 10 d -> PN กรณีผ่าตดั surgery CHO loading กอ่ นการผา่ ตัด: CHO 12.6g / 100ml 2 แกว้ (2 * 240) ระหวา่ ง 8-12 hr และ 1 แก้ว ใน 2 hr กอ่ นผา่ ตัด (for moderately & severely malnourished pt. เวน้ DM pt. & well nourished) 77
Monitoring & evaluation ❖ ตดิ ตามการให้ Nutrition intervention ❖ ควร M & E ผลเทยี บกบั ความตอ้ งการของแต่ละ บคุ คลให้สมั พนั ธก์ บั การ nutrition diagnosis & intervention ❑ Head & Neck CA ทุกๆ 2 สปั ดาหอ์ ย่างนอ้ ย 6 W หลงั รักษา ❑ Radiotherapy: ทุกๆสัปดาห์ ❑ Radiotherapy & Chemotherapy: wt, dietary intake, nutrition status during & after treatment ❑ Survivor / ผรู้ อดชีวติ แลว้ : ดแู ลเรื่องอาหาร, ออกกา้ ลังกาย • Weight loss> 10% ใน 6 เดือนหรือ • ก่อนการักษา: กลืนลา้ บาก • Regularly: nutrition status stable หลงั รักษา 78
HIV/AIDs 79
80
81
Food management อาการ อาหารทีค่ วรไดร้ ับ อาหารท่ีควรหลกี เลี่ยง ความอยาก -ใหก้ นิ อาหารท่ชี อบ -เลยี่ งอาหารหรือ อาหารลดลง -ใหก้ ินอาหารทลี ะนอ้ ยๆ ของเหลวท่มี พี ลงั งานตา้่ แตห่ ลายมือ กอ่ นมืออาหาร -ให้กนิ อาหารท่มี พี ลงั งาน -เลย่ี งอาหารท่ีมไี ขมนั สูง อม่ิ ตัวสูง คลนื่ ไส้/ -กนิ อาหารจา้ พวกซปุ -ไม่ควรใหอ้ าหารท่ี อาเจียน -โจ๊กท่หี วานน้อย หวานเกนิ ไป ท้องเสีย -ดื่มน้าเยอะๆ -งดเคร่อื งดม่ื ท่มี ี -กนิ อาหารที่มไี ฟเบอรต์ ้า่ คาเฟอีน -ดืม่ เกลือแร่ชดเชย เป็นแผลใน -ควรบริโภคอาหารท่เี ยน็ -เลี่ยงอาหารรสจัด เชน่ ปากและกลนื หรือที่อุณหภมู หิ ้อง เค็มจัด หวานจดั เผด็ จัด ลาบาก -กินอาหารเหลวข้นหรอื เปรยี ว ลกั ษณะก่ึงแขง็ -ไมค่ วรใหอ้ าหารที่มี ความกระดา้ ง -เลีย่ งอาหารเหลวใส การรับรสมกี าร -ใหเ้ สรมิ พวกเครื่องเทศ - เปลย่ี นแปลง และสมุนไพรลงในอาหาร Source: Academic of Nutrition and dietetics 82
ผูป้ ่วยวิกฤติ ค้านวณพลังงานตามรูปแบบสมการหนา้ 13-14 ความตอ้ งการโปรตีน ➢ ผู้ปว่ ยวกิ ฤตมิ ีความตอ้ งการโปรตีนประมาณ 1.2 -1.5 g/kgwt/day และไม่ควรเกิน 1.8 g/kgwt /day ➢ ผปู้ ่วยท่ีมีการสญู เสียโปรตีนไปทางอจุ จาระปัสสาวะหรอื บาดแผล ไฟไหม้ ต้องการโปรตีนสูงกว่าปกตหิ รือมากกว่า 1.8 g/kgwt /day *ควรมีการตดิ ตามการเปลี่ยนแปลงของระดบั uria nitrogenในเลอื ด รว่ มดว้ ยเพ่อื ไม่ใหส้ งู มากจนเกินไปจนกระทง่ั เกิด encephalopathy (โรคสมองจากโรคตับ) ➢ hepatic encephalopathy ตอ้ งการโปรตนี ประมาณ 0.5-0.8 g/kgwt /day เม่อื ผู้ป่วยหายจากภาวะ encephalopathy แลว้ ค่อยค่อยเพ่มิ ระดบั โปรตีนจนสรู่ ะดบั ปกติ ความตอ้ งการไขมนั และคาร์โบไฮเดรทในผ้ปู ว่ ย ➢ ไขมันประมาณร้อยละ 15- 30 ของพลงั งาน ➢ คาร์โบไฮเดรทประมาณร้อยละ 60 - 70 ของพลังงาน
ความต้องการmicronutrientของผู้ปว่ ย 84
Immunonutrition จะชว่ ยเหลอื ระบบภมู ิคมุ้ กนั ของรา่ งกายดขี นึ ได้ ✓ การใหG้ lutamine Arginine Nucleotide Omega-3- fatty acid การติดตามการให้โภชนบาบดั และผลแทรกซอ้ น 1.ปอ้ งกันการให้อาหารมากเกนิ ความจ้าเป็นทา้ ให้เกิดผล เสียทางเมทาบอลคิ ตา่ งๆท้างานมากกวา่ ปกติจนเกิดการล้มเหลว 2.การรกั ษาภาวะปกตขิ องสมดลุ nitrogen ในร่างกาย เพ่ือใหท้ ราบถึงปริมาณโปรตีนทร่ี า่ งกายต้องการในแต่ละวนั *ควรตดิ ตามระดบั BUNในเลอื ดของผปู้ ว่ ยเพอื่ ปอ้ งกนั การได้รับ โปรตนี มากจนเกินไป (ไมเ่ กิน100ml/dl) 3. การตดิ ตามระดับtriglycerides ในเลือดเพ่ือประเมนิ ถึงการได้รับไขมันของผปู้ ่วยโดยไม่ใหส้ งู มากเกินไป 4.การติดตามระดบั visceral proteins ตา่ งๆในร่างกาย (albumin prealbumin transferrin) 5. การติดตามการเปลีย่ นแปลงของelectrolytes ตา่ งๆ ในเลือด(Na K P) 6.การตดิ ตามการทา้ งานของตบั (liver function) รังสรรค์ ภูรยานนทชยั . 2549. การใหโ้ ภชนบ้าบัดในผปู้ ว่ ยวกิ ฤต.ิ สงขลา นครนิ ทร์เวชสาร. 24(5),425-440 85
ภาวะแทรกซ้อนจากโภชนบาบดั ❖ Overfeeding การไดร้ บั สารอาหารมากเกนิ ไป ❖ Azotemia ภาวะท่ีเกิดจากการได้รบั โปรตนี มากจนเกนิ ไปทา้ ให้มีปรมิ าณของเสียโดยเฉพาะไนโตรเจนคงั่ จนเกนิ ความสามารถของใครที่จะขับออกได้ ❖ Fat overload syndrome การได้รับไขมนั มากเกินไป ก่อให้เกดิ การแขง็ ตวั ของเลอื ดผิดปกตแิ ละมีการท้างานของตบั ท่ีผดิ ปกตไิ ด้4. ❖ Hepatic steatosis เป็นการสะสมของไขมนั ทม่ี ากเกินไปใน เนือตับจนทา้ ใหเ้ กดิ การอักเสบของตับได้ ❖ Hypercapnia การท่ีมีระดบั คารบ์ อนไดออกไซดม์ ากเกินไป จนทา้ ใหป้ อดและกลา้ มเนอื ตอ้ งท้างานหนักขึนเพอ่ื ขับ คารบ์ อนไดออกไซด์ ❖ Refeeding syndrome การใหอ้ าหารท่ีเรว็ และปรมิ าณมาก เกินไปในผู้ปว่ ยที่มีภาวะทุพโภชนาการทา้ ให้ระดับ Potassium, magnesium และ phosphorus ลดต่้าลงอยา่ ง รวดเรว็ รงั สรรค์ ภรู ยานนทชยั . 2549. การให้โภชนบ้าบดั ในผปู้ ว่ ยวกิ ฤติ. สงขลา นครินทรเ์ วชสาร. 24(5),425-440 86
Search
