โทษและพิษภัยบุหรี่ (สื่อการสอนสุขศึกษา)

ยินดีต้อนรับ โทษและพิษภัยบุหร่ี

โทษและพษิ ภยั บุหร่ี • บุหร่ี หมายถึง ยาสูบทน่ี ามาบริโภคทุกประเภท ท้งั ในรูป สูด ดม อม เคยี้ ว ได้แก่ บุหร่ีซองทีผ่ ลติ จากโรงงาน (บุหร่ีขาว) ยาสูบท่ีนามามวน เองหรือทาฝอยเองทุกชนิด (ขีโ้ ย ใบจาก ซิการ์ ไปป์ ) บุหร่ีสูดผ่านนา้ (บารากุ ฮักกา) บุหร่ีผสมสมุนไพร บุหร่ีอิเลก็ ทรอนิกส์ (บุหร่ีไฟฟ้า) ฯลฯ • วนั งดสูบบุหร่ีโลกจัดขึน้ คร้ังแรกในวนั ที่ 31 พฤษภาคม ค.ศ. 1988 โดยองค์การอนามยั โลก เพ่ือกระต้นุ ให้ผู้สูบบุหรี่เลกิ สูบ

โทษและพษิ ภัยบุหร่ี • การสูบบุหร่ี 1 มวน ทาให้คนอายสุ ้ันลง 18 นาที หมายความว่าการสูบบุหร่ี 1 ซอง จะทาให้เราอายุส้ันลง 6 ช่ัวโมง และบุหร่ี 1 มวนน้ันมสี ารพษิ ในบุหรี่มากกว่า 4,000 ชนิด แต่ละชนิดล้วนมฤี ทธ์ิรุนแรงและให้โทษต่อ ร่างกายท้งั สิ้นซึ่งสารพษิ ทสี่ าคญั ทใี่ ช้ทาบุหรี่ได้แก่ นิโคตนิ ทาร์ เป็ นต้น

สารพิษสาคญั ในควนั บุหร่ี ❖ นิโคติน เป็ นสารท่ีทาให้เสพติดและทาให้เกิดโรคหัวใจ แอมโมเนีย ระคายเคืองเนื้อเย่ือทาให้แสบตา แสบจมูก หลอดลมอกั เสบ ❖ ทาร์ จบั ตวั ที่ปอดทาให้เยื่อยุหลอดลมไม่สามารถเคล่ือนไหวได้ตามปกติ ❖ ไซยาไนด์ ปกตใิ ช้เป็ นยาเบ่ือหนูพบในบุหร่ีด้วยเช่นกั ❖ ฟอร์มาลดไี ฮด์ เป็ นสารที่ใช้ดองศพ นามาใช้ในกระบวนการผลติ บุหร่ี ❖ คาร์บอนมอนนอกไซด์ ขดั ขวางการลาเลยี งออกซิเจนของเมด็ เลือดแดงทาให้หัวใจเต้นเร็วขนึ้ และทางานมากขนึ้ ❖ ไฮโดรเจนไซยาไนด์ ก่อให้เกดิ อาการไอ มเี สมหะและหลอดลมอกั เสบเรื้อรัง ❖ ไนโตรเจนไดออกไซด์ ทาลายเย่ือบุหลอดลมส่วนปลายและถุงลมเป็ นสาเหตุของโรคถุงลมโป่ งพอง ❖ สารกมั มนั ตรังสีพอโลเนียม 210 เป็ นสาเหตุหน่ึงของการเกดิ โรคมะเร็ง

สารพิษสาคญั ในควนั บุหร่ี

นิโคติน (Nicotine) • นิโคติน เป็นสารกระตุน้ สมองทาใหเ้ ราอยากสูบบุหรี่ นอกจากน้นั นิโคติน ยงั เป็นสารพิษท่ีมีฤทธ์ิร้ายแรง นิโคตินเพียง 30 mg. หรือประมาณ 1 เมลด็ ถวั่ เขียวสามารถทาใหผ้ ใู้ หญ่ท่ีร่างกายแขง็ แรงเสียชีวิตได้ ในบุหร่ี จะประกอบไปดว้ ยนิโคติน 0.6-2.6 mg/มวน น้นั หมายความวา่ การสูบบุหรี่ติดต่อกนั 12 มวน ทาใหเ้ รา เสียชีวติ ไดอ้ ยา่ งง่าย

ทาร์ (Tar) • ทาร์ เป็ นสารพษิ ทม่ี ฤี ทธ์ิรุนแรงก่อให้เกดิ เป็ นมะเร็ง ทาร์ คือ นา้ มันสกดั ชนิดหนึ่งทไี่ ด้จากการเผาไหม้ของใบ ยาสูบซึ่งประกอบไปด้วยสารพษิ อกี จานวนมาก เมื่อสูบบุหร่ีนา้ มนั ทาร์ทไี่ ด้จากใบยาสูบ จะเข้าไปอย่ทู างเดนิ หายใจ หลอดลมและปอดเป็ นต้นเหตุของเสมหะ ไอเรื้อรังและมะเร็ง

ควนั บุหรี่มือสอง • ควนั บุหร่ีมือสอง หมายถึง กลนิ่ และควนั ของบุหร่ี ทต่ี ดิ อย่กู บั ผวิ หนัง เสื้อผ้า และเส้นผมของคนทสี่ ูบบุหร่ี ซึ่งมสี ารพษิ ต่างๆ ทอี่ นั ตรายต่อผู้อ่ืนทม่ี าสัมผสั โดยเฉพาะอย่างยง่ิ เดก็ เลก็ ในผู้ใหญ่

ควนั บุหรี่มือสาม

อนั ตรายบุหรี่กบั คนรอบขา้ ง • ผู้ไม่ได้สูบบุหร่ีก้มอี นั ตรายไม่แพ้กนั หากอยู่ใกล้ๆหรือสูดดมควนั บุหร่ีเข้าไป เพราะในควนั บุหร่ีทถ่ี ูกพ่น ออกมาอนั ตรายมากกว่า 4 เท่า บุหร่ีเป็ นสาเหตุหลกั ทท่ี าให้คนทวั่ โลกเสียชีวติ ซึ่งอตั ราการเสียชีวติ ของผ้สู ูบ บุหร่ีทวั่ โลก มคี นตายถงึ 10 ล้านคน มากกว่าการตายสงคาม อบุ ตั เิ หตุและโรคอ่ืนๆรวมกนั

วธิ ีการป้องกนั การสูบบุหร่ี

การเลิกบุหร่ี

การปฏิบตั ิตวั หลงั จากเลิกบหุ ร่ี

อ้างอิง สานักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.). โทษของบุหร่ี. สบื ค้นออนไลน์ วันที่ 1 เมษายน 2564 จาก https://resourcecenter.thaihealth.or.th/media/llE6. ว่าที่ร้อยตรี ณรงค์ รัตนนาคินทร์. พิษภัยของบุหร่ี. ศูนย์ข้อมูลพิษวิทยา. สบื ค้นออนไลน์ วันที่ 1 เมษายน 2564 จาก http://webdb.dmsc.moph.go.th/ifc_toxic/a_tx_1_001c.asp?info_id=54. โทษของบุหร่ี มีผลต่อสุขภาพและคนรอบข้าง. รามาแชนแนล. สืบค้นออนไลน์ วันที่ 1 เมษายน 2564 จาก https://www.rama.mahidol.ac.th/ramachannel/article/%E0%B9%82%E0%B8%97%E0%B8%A9%E0%B8%82% E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%9A%E0%B8%B8%E0%B8%AB%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B9%88- %E0%B8%A1%E0%B8%B5%E0%B8%9C%E0%B8%A5%E0%B8%95%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%AA%E0%B8%B8% E0%B8%82/.