การรักษาผู้ป่วยสมองเสื่อมอัลไซเมอร์

การรกั ษาผปู้ ว่ ยสมองเสอื่ มอลั ไซเมอร์ บทเรยี นคอมพวิ เตอรช์ ว่ ยสอน นวตั กรรม Application ชดุ องคค์ วามรู้ E-book เพ่ือคดั กรองผสู้ งู อายโุ รคอลั ไซเมอรแ์ ละผปู้ ่ วยติดเตียงโดยใช้เซน็ เซอรว์ ดั อณุ หภมู ิและความชื้นคดั กรองผปู้ ่ วยแผลกดทบั

การรกั ษาผปู้ ว่ ยสมองเสอ่ื มอลั ไซเมอร์ ➢ ปัจจุบันยังไม่มีหลักฐานการรักษาโรคให้หายขาด จึงมุ่งเน้นการ ดแู ลรักษาเพ่ือช่วยลดความพกพร่องทางการรู้คิด และสนับสนุนให้ ผู้ปว่ ยสามารถประกอบกิจวัตรประจาวนั และเข้าสังคมไดม้ ากทส่ี ุด ➢ การรักษาไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ แต่สามารถให้ยาเพื่อ ชะลอการดาเนินของโรคได้หรือการทากิจกรรมบาบัด เพื่อกระตุ้น ให้ผ้ปู ่วยดแู ลตนเองให้ไดม้ ากท่สี ุดโดยเฉพาะในเรื่องการทากิจวัตร ประจาวัน ➢ การดูแลเอาใจใส่อย่างใกล้ชิดมีความสาคัญอย่างมากในการรักษา โรคอัลไซเมอร์ แต่ในปัจจุบันผู้สูงอายุที่เป็นโรคอัลไซเมอร์ จานวนมากไม่ได้รับการดูแลเท่าที่ควร ซึ่งอาจเป็นเพราะผู้ดูแลบาง ท่านมีข้อจากัดจากภาวะหน้าที่การงานทาให้ไม่สามารถดูแลได้ อยา่ งเต็มท่ี

การรกั ษาผปู้ ว่ ยสมองเสอื่ มอลั ไซเมอร์

การรกั ษาผปู้ ว่ ยสมองเสอื่ มอลั ไซเมอร์ ➢ การรักษาผปู้ ว่ ยสมองเสือ่ มอัลไซเมอร์แบง่ ออกดังน้ี 1. การรักษาโดยไม่ใช้ยา (Non-Pharmacological Management) 2. การรกั ษาดว้ ยยา (Pharmacological Management)

การรกั ษาผปู้ ว่ ยสมองเสอ่ื มอลั ไซเมอร์ 1. การรกั ษาโดยไม่ใชย้ า (Non-Pharmacological Management) 1.1 การดูแลเรื่องกจิ วัตรประจาวนั และการฝกึ ทักษะการเข้าสังคม • ให้ผู้ป่วยได้ร่วมดูแลเรื่องกิจวัตรประจาวันของตนเองโดยมีผู้ดูแล คอยสนับสนุนและให้ความช่วยเหลือตามขีดความสามารถของ ผปู้ ว่ ย • สนับสนุนให้ผู้ป่วยทากิจกรรมที่มีส่วนร่วมในสังคมครอบครัว และสงั คมภายนอกตามความเหมาะสม

การรกั ษาผปู้ ว่ ยสมองเสอื่ มอลั ไซเมอร์ ➢ การรักษาโดยไมใ่ ช้ยา (Non-Pharmacological Management) 1.2 การดูแลปรบั สิง่ แวดลอ้ มใหเ้ หมาะสม • ลดสิง่ กระต้นุ ทที่ าใหอ้ าการแยล่ ง เช่น เสียงรบกวน รวมถึงการปรับ สภาพท่ีอยู่อาศัยให้ปลอดภัยง่ายต่อการใช้งาน เช่น ให้พื้นเรียบ ไม่ มีของเกะกะทางเดินและแสงสว่างเพยี งพอ เพื่อลดการเกดิ อุบตั ิเหตุ

การรกั ษาผปู้ ว่ ยสมองเสอื่ มอลั ไซเมอร์ ➢ การรักษาโดยไม่ใชย้ า (Non-Pharmacological Management) 1.3 การใหค้ วามรู้กับผู้ดแู ลผู้ป่วย • เนื่องจากผู้ป่วยจะเข้าสู่สภาวะที่ต้องพึ่งพา ผู้ดูแลเป็นบุคคลสาคัญ ที่สุดที่ต้องเข้าใจการดาเนินของโรค และความรู้เกี่ยวการดูแล ผู้ป่วยในแต่ละระยะของโรค รวมไปถึงสนับสนุนการดูแลตนเอง ของผดู้ ูแลผ้ปู ่วย

การรกั ษาผปู้ ว่ ยสมองเสอื่ มอลั ไซเมอร์ ➢ การรกั ษาโดยไมใ่ ช้ยา (Non-Pharmacological Management) 1.4 การฟืน้ ฟูผู้ป่วยสมองเสือ่ มด้านกายภาพ • เนือ่ งจากผปู้ ว่ ยทม่ี อี าการสมองเสื่อมอาจมีขีดความสามารถในการ ใช้อุปกรณ์ตา่ ง ๆ ได้ลดลง การปรับอปุ กรณ์ให้ง่ายต่อการใช้งานหรือ ปรับกจิ กรรมให้เรียบง่ายและปลอดภัย รวมไปถึงการฝึกการกระตุ้น ระบบประสาทสัมผัสโดยการบีบ จัด นวด การกระตุ้นกิจกรรมการ เคลื่อนไหวจะทาให้ผปู้ ่วยได้ฝกึ สมรรถภาพทางกายภาพได้ดีย่งิ ขน้ึ

การรกั ษาผปู้ ว่ ยสมองเสอ่ื มอลั ไซเมอร์ ➢ การรักษาโดยไมใ่ ชย้ า (Non-Pharmacological Management) 1.5 การดูแลดา้ นพฤติกรรมและจิตบาบดั • ปัญหาเรื่องพฤติกรรมและอารมณ์เป็นความผิดปกติที่พบได้บ่อย อาจต้องใช้การรักษาควบคู่ทั้งการรักษาด้วยยาและพฤติกรรมและ จิตบาบัด อาจใช้การให้ความรู้แก่ผู้ดูแลเพื่อให้เข้าใจผู้ป่วยและมี วิธีการดูแลได้อย่างเหมาะสม เช่น การเบี่ยงเบนความสนในผู้ป่วย ออกจากเรื่องที่กาลังหงุดหงิดหรือโมโห การเสริมสร้างด้านอารมณ์ ดว้ ยดนตรีบาบดั เปน็ ต้น

การรกั ษาผปู้ ว่ ยสมองเสอ่ื มอลั ไซเมอร์ 2. การรักษาดว้ ยยา (Pharmacological Management) 2.1 ยาที่ใชร้ ักษาตามอาการด้านการรูค้ ดิ • ได้แก่ยากลุ่มที่ยับยั้งสารที่ทาลายสารสื่อประสาทในสมอง (acetylcholine esterase inhibitor) ทาให้มีสารสื่อประสาทเพิ่มขึ้น เช่น ยา donepezil, galantamine, rivastigmine เป็นต้น สามารถใช้ กบั ผู้ป่วยที่มีอาการเลก็ น้อยถงึ รุนแรง • นอกจากนี้ยังมียากลุ่ม NMDA receptor antagonist เช่น memantine ทาให้ glutamate ไม่สามารถจับกับ receptor ได้ทาให้ ลดการเกิดพิษต่อเซลล์ประสาท ใช้ในผู้ป่วยที่มีอาการปานกลางถึง รุนแรง

การรกั ษาผปู้ ว่ ยสมองเสอื่ มอลั ไซเมอร์ 2. การรกั ษาด้วยยา (Pharmacological Management) 2.2 ยาท่ีใชร้ กั ษาปญั หาพฤตกิ รรม อารมณ์ และความผิดปกตทิ างจิต • ปัญหาพฤติกรรม อารมณ์ และความผิดปกติทางจิตเกิดได้บ่อยใน ผปู้ ว่ ยสมองเสือ่ ม ซึ่งอาจตอ้ งใช้ยาตามอาการทางจิตร่วมรักษา เช่น ยา ต้านเศร้า ยาลดอาการหลงผิดประสาทหลอนและอาการกระวนกระวาย ยาคลายกังวลหรือยานอนหลับ โดยแพทย์อาจจะปรับยาตามอาการ เพ่ือใหส้ มดลุ โดยพจิ ารณาถึงประโยชน์และผลขา้ งเคียงของการใช้ยา

อ้างองิ วรี ศักด์ิ เมืองไพศาล, ภาวะสมองเส่อื ม, คลินกิ ผูส้ งู อายุ ภาควิชาเวชศาสตร์ ป้องกันและสงั คม คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล สถาบันประสาทวิทยา กรมการแพทย์, แนวทางเวชปฏิบัติ ภาวะสมอง เสอื่ ม Clinical Practice Guidelines : Demetia. 2557 กุศลากรณ์ ชัยอุดมสม, ภัทรี พหลภาคย์, ภาพันธ์ วัฒนวิกย์กิจ, พงศธร พหลภาคย์, จิตเวชศาสตร์ Psychiatry : บทที่ 23 โรคของ ประสาทพุทธปิ ัญญา (Neurocognitive Disorders). 2559

จบการนาเสนอ