แบบคู่มือพัฒนาการของเด็กปฐมวัย

คมู่ อื พฒั นาการของเด็กปฐมวยั ชว่ งอายุ 3-5 ปี จดั ทาโดยกลมุ่ ชว่ งอนบุ าล 1-3 อายุ 3-5 ปี หมเู่ รยี น 24.1 ภาค กศ.พป. รายวิชาอนามัยครอบครัว อนามัย โรงเรียน และพละศึกษา รหัสวิชา 4073701 สาขาวชิ าสาธารณสขุ ศาสตร์ คณะวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี มหาวทิ ยาลัยราชภัฏนครปฐม

ก คานา คมู่ อื พัฒนาการของเดก็ ประถมวยั ชว่ งอายุ 3-5 ปเี ปน็ สว่ นหนง่ึ ของ รายวชิ าอนามยั ครอบครวั อนามยั โรงเรยี น และพละศกึ ษา รหสั วชิ า 4073701 ใน คมู่ อื พฒั นาการของเดก็ ประถมวยั ประกอบดว้ ยเนอ้ื หาเกยี่ วกบั พัฒนาการดา้ น ร่างกาย พฒั นาการทางดา้ นอารมณ์ พฒั นาการทางดา้ นสงั คม พฒั นาการทางดา้ น สตปิ ญั ญา พัฒนาการทางดา้ นจรยิ ธรรม สง่ิ ทเี่ ดก็ ควรไดร้ บั การตรวจ และคดั กรอง ทค่ี วรได้รบั การจดั ทาคมู่ อื พฒั นาการของเดก็ ประถมวยั ชว่ งอายุ 3-5 ปีน้ี หากมี ขอ้ บกพรอ่ งหรอื ผดิ พลาดประการใดกข็ ออภยั ไว้ ณ ทตี่ รงนีด้ ว้ ย ผจู้ ดั ทา กล่มุ ชว่ งชน้ั อนบุ าล 1-3

ข สารบัญ หนา้ เรอ่ื ง 1 บททา 2 พัฒนาการด้านรา่ งกาย 3 พฒั นาการทางดา้ นอารมณ์ 4 พฒั นาการทางดา้ นสงั คม 5 พัฒนาการทางดา้ นสตปิ ญั ญา 6 พฒั นาการทางดา้ นจรยิ ธรรม 7 สง่ิ ทเี่ ดก็ ควรได้รบั การตรวจ 8 การคดั กรองทค่ี วรไดร้ บั 9 ภาพกจิ กรรมวยั ตา่ งๆ 13 อา้ งองิ

1 บทนา วัยเด็ก หมายถึง เด็กที่มีอายุระหว่าง 2-12 ขวบโดยสามารถแบ่ง ออกเป็น 2 ช่วงใหญ่ๆ คือช่วงเด็กปฐมวัย และช่วงเด็กวัยเรียนซึ่งแต่ละช่วงวัย นั้นจะมกี ารเจริญเตมิ โตและพัฒนาการแตกตา่ งกันดังนี้ - การเจรญิ เตบิ โตและพฒั นาการของเดก็ ปฐมวยั 1.ระยะแรก อายุ 2-3 ปี หรอื เรยี กว่า วยั เดก็ เลก็ หรอื วยั เตาะแตะ 2.ระยะทสี่ อง อายุ 4-5 ปี เรยี กวา่ วยั เดก็ หรอื วยั อนบุ าล - การเจรญิ เติบโตทางดา้ นรา่ งกาย 1.รา่ งกายโดยทวั่ ไป 2.นา้ หนกั 3.สว่ นสงู 4.ศรี ษะและสมอง 5.ฟนั เชน่ อายุ 2 ปีฟนั แทเ้ ริ่มขนึ้

2 พฒั นาการดา้ นรา่ งกาย - พฒั นาการของรา่ งกาย 1.อายุ 3 ปี สามารถปีนป่ายและกระโดด โหนไดเ้ ดนิ ถอยหลัง ขรี่ ถสามล้อถบี 2.อายุ 4 ปี สามารถเดินสลบั ขาขน้ึ บนั ไดได้ กระโดดขา้ มสง่ิ ของ หรอื กระโดดขา เดยี วได้รวมถงึ การเขย่งปลายเท้า 3.อายุ 5 ปี สามารถกระโดดสลับขา หรือเชือกได้ เต้นเป็นจังหวะรวมถึงมี ความสามารถในการทรงตัวเป็นอยา่ งดี

3 พัฒนาการดา้ นอารมณ์ -พัฒนาการทางดา้ นอารมณ์ เด็กปฐมวัยเป็นวยั ที่มีอารมณ์คอ่ นข้างรุนแรง เมื่อไม่ได้สิง่ ที่ต้องการจะ แสดงอารมณ์ออกมาอย่างชัดเจน เมื่ออายุ 2-3 ปี เด็กจะมีอารมณ์อิจฉาริษยา โดยอารมณน์ ีจ้ ะลดลงเม่อื มอี ายุเพม่ิ มากขนึ้

4 พฒั นาการดา้ นสงั คม -พฒั นาการทางดา้ นสงั คม เดก็ วยั นต้ี อ้ งการความเปน็ อสิ ระ ตา่ งคนตา่ งเลน่ แต่จะเลน่ อยูบ่ รเิ วณ เดยี วกนั เลน่ พืน้ ทเี่ ดยี วกนั เดก็ สว่ นใหญจ่ ะไมช่ อบเลน่ ดว้ ยกนั เปน็ กลุม่ มกั ชอบ ความอสิ ระมากกวา่

5 พฒั นาการดา้ นสตปิ ญั ญา -พัฒนาการทางด้านสตปิ ญั ญา พฒั นาการเดก็ จะเปน็ ไปตามชว่ งอายทุ เี่ พม่ิ ขนึ้ เด็กวนั นี้มกั จะเรยี นรจู้ าก ผใู้ หญเ่ ปน็ หลกั เมอ่ื ผใู้ หญใ่ ห้ปฏบิ ตั ติ ามคาสงั่ เดก็ กจ็ ะปฏบิ ตั ติ ามคาสง่ั เดก็ วยั น้ี มักจะทาตามทผี่ ใู้ หญก่ าหนดไวใ้ หเ้ ป็นหลกั

6 พฒั นาการดา้ นจรยิ ธรรม - พัฒนาการทางดา้ นจรยิ ธรรม เด็ก 4-5 ขวบ ยังไม่รู้ว่าอะไรคือความผิดหรือความถูกต้อง สามารถ เรียนรู้กฎเกณฑง์ ่ายๆรูว้ า่ ตนเองทาอะไรบางอย่างไมไ่ ด้ - เดก็ วยั 4-5 ปี 1.การประเมนิ สุขภาพและปัญหาทั่วไป - ทักทายและสอบถามปญั หาหรอื ความกงั วล ความเจ็บป่วยในช่วงเวลาที่ผ่านมา - สอบถามอาการตามระบบ การเปลย่ี นปลงภายในครอบครวั ความตึงเครยี ดใน บา้ น - สอบถามอาการเจริญเติบโตพัฒนาการและพฤติกรรม โดยเฉพาะด้านการ สื่อสาร การช่วยเหลอื ตนเอง และกจิ วัตรประจาวนั

7 สง่ิ ทเี่ ดก็ ควรไดร้ บั การตรวจ - สง่ิ ทีเ่ ด็กควรได้รับการตรวจ - สังเกตปฏิสัมพันธ์ระหว่างเด็กกับพ่อแม่ ดูเด็กเล่นและสารวจสิ่งของสังเกต วธิ ีการท่ีพอ่ แมก่ าหนดขอบเขตให้เด็กรวมท้งั ท่าที น้าเสยี งพ่อแม่ใช้ - ชั่งน้าหนัก วัดสว่ นสงู ประเมินสัดส่วนของน้าหนักตอ่ สว่ นสงู วัดเส้นรอบศีรษะ และบันทึกลงในกราฟการเจริญเติบโตตามเพศและอายุของเด็ก วัดความดัน โลหติ - ตรวจร่างกายตามระบบ - การคดั กรองทคี่ วรไดร้ ับ

8 การคดั กรองทค่ี วรไดร้ บั - คดั กรองทค่ี วรไดร้ บั - คดั กรองพฒั นาการโดยการซกั ถามและสงั เกตพฤตกิ รรม วยั นี้ควรพดู ไดช้ ดั สามารถบอกชอ่ื และนามสกลุ ของตนเอง รจู้ กั สี 4 สี วาดรปู คนได้ 4 สว่ น ลอกรปู สเ่ี หลย่ี มได้ แปรงฟนั ไดแ้ ละแตง่ ตวั ไดเ้ อง คงสมาธใิ นการฟงั นทิ านไดร้ จู้ กั รอ คอย เลน่ สมมตุ ไิ ด้ - ตรวจตาโดยใช้ Picture tests - ตรวจการไดย้ นิ ดว้ ยการซกั ถามพฒั นาการทางภาษา สงั เกตความชดั ของคาพดู ของเดก็ - ตรวจดฟู นั ผุ แผน่ คราบฟนั สขี องฟนั และสขุ ภาพเหงอื ก เหงอื กอกั เสบ - ตรวจคดั กรองภาวะซดี - ซักประวตั เิ พอื่ คดั กรองความเสย่ี ง

9 ภาพกจิ กรรมวยั เดก็ ทารก

10 ภาพกิจกรรมวยั เดก็ เรยี น

11 ภาพกิจกรรมวยั ผใู้ หญ่

12 ภาพกิจกรรมวยั ผสู้ ูงอายุ

13 อ้างองิ สธุ รรม นันทมงคลชยั (2563). อนามยั ครอบครวั . สขุ ภาพเด็กวยั เรยี น. กรงุ เทพฯ : ประยรู สาส์นไทย การพมิ พ.์