สื่อการสอนเรื่อง อาหารสำหรับวัยทารก

อาหารปลอดภยั ถูกหลกั โภชนาการ อาหารสาหรับวยั ทารก เข้าสู่บทเรียน นายกติ ตริ ัตน์ หน่อขัด ครูผ้สู อน

อาหารสาหรับวัยทารก • อาหารของทารกแรกเกดิ ถึง 6 เดือน ให้นา้ นมแม่เพยี งอย่างเดยี ว ซึ่งธรรมชาติได้ปรับแต่ง ให้สะอาด มคี ุณค่า เพยี งพอ และสารอาหารครบถ้วน ท้งั โปรตนี วติ ามนิ ไขมนั แร่ธาตุ ต่าง ๆ ครบ จะทาให้ลกู เจริญเตบิ โตท้งั ทางร่างกายและสมอง ลดโอกาสเกดิ ภูมแิ พ้และ การตดิ เชื้อทปี่ นเปื้ อนมากบั นา้ และอาหารอื่น มโี คลอสตรัมหรือนมนา้ สีเหลือง ๆ ช่วงแรก ของหลงั คลอด ช่วยสร้างภูมคิ ุ้มกนั โรค และยงั ช่วยระบายขเี้ ทาซึ่งค้างอยู่ในลาไส้ทารก มดลูกเข้าอ่เู ร็ว นา้ หนักตวั ของแม่ลดลงอย่างรวดเร็ว

อาหารสาหรับวยั ทารก • “อาหาร” ท่ีเหมาะสมสาหรับทารกท้งั ชนิด และปริมาณเป็ นปัจจยั สาคญั ต่อการพฒั นา และการเจริญเติบโตของ ร่างกายและสมอง • สารอาหารทีส่ าคญั - พลังงานและโปรตนี แหล่งอาหารในช่วงแรกเกดิ ถึง 4 เดือนท่ีดที ี่สุดคือนมแม่ หลงั จากน้ันเพม่ิ เตมิ จากไข่ เนื้อสัตว์ต่าง ๆ - ธาตเุ หลก็ ร้อยละ 90 ของธาตุเหลก็ ทที่ ารกต้องการได้จากอาหารเสริมตามวยั ได้แก่ ตบั ไข่แดง เนื้อสัตว์ ดงั น้ัน หลงั อายุ 4 เดือน ทารกทที่ านแต่นมจงึ เสี่ยงต่อการขาดธาตุเหลก็ - ไอโอดนี ช่วยการทางานของต่อมไธรอยด์ ช่วยในการพฒั นาสมอง และการเจริญเตบิ โตของร่างกาย ควร ใช้เกลือไอโอดนี ในการปรุงอาหาร - แคลเซียม จาเป็ นในการสร้างกระดูกและฟัน ส่วนใหญ่ได้รับจากนม - สังกะสี ช่วยการเจริญเตบิ โต สร้างภูมิคุ้มกนั โรคให้ร่างกาย มีมากในเนื้อสัตว์ๆ และอาหารทะเล - วติ ามินเอ เสริมสร้างเซลล์และระบบภูมิคุ้มกนั ช่วยเกย่ี วกบั การมองเห็น แหล่งอาหารสาคญั คือ ตบั ไข่แดง ผกั ใบเขยี ว เข้ม และผกั ผลไม้สีเหลืองแสด

คาแนะนาในการให้อาหารทารก • การให้อาหารทารกให้ถูกต้อง เพยี งพอและเหมาะสมตามวยั จะช่วยให้ทารกมกี ารเจริญเติบโตดี และมีพฒั นาการท่ี ดี ลดความเสี่ยงต่อการแพ้อาหาร มบี ริโภคนิสัยทดี่ ตี ่อไป 1. เริ่มให้อาหารทลี ะน้อยในระยะแรก เพื่อให้ทารกฝึ กการใช้ลนิ้ ริมฝี ปากและการกลืน 2. เริ่มให้ทีละอย่าง และเว้นระยะ 1-2 สัปดาห์ ก่อนเริ่มให้อาหารชนดิ ใหม่ เพ่ือสังเกตอาการแพ้ 3. จดั อาหารให้หลากหลายชนิด เพ่ือสร้างความคุ้นเคย 4. จดั ชนิดอาหารให้เหมาะสมตามวยั เน่ืองจากระบบการย่อยและการดูดซึมยงั ไม่สมบูรณ์ 5. เนื้อสัมผัสของอาหาร จัดให้เหมาะกับการพฒั นาการของเด็กทารกเร่ิมจากอาหารเหลว ก่ึงเหลว ก่ึงแข็ง อ่อนนิ่ม และห่ันเป็ นชิ้นเลก็ ๆ 6. ไม่ปรุงอาหารรสจดั เช่น หวาน เคม็ เปรี้ยว เผด็ 7. เน้นความสะอาดของวตั ถุดบิ และภาชนะใส่อาหาร

การแพ้อาหารในทารก • ปัจจุบนั อาหารอาหารทารกมที ้งั ในรูปของนม (นมววั ) และอาหารเสริม การแพ้โปรตีนในนมวัว มกั เกดิ ช่วงอายุ 1- 4 เดือน อาการคือ คดั จมูก อาเจียน ปวดท้อง มผี ื่นขนึ้ ตามผวิ หนัง • การแพ้อาหารสามารถเกิดขึน้ ได้กับทารก ดังน้ันอาหารแต่ละชนิดที่จะเริ่มให้คร้ังแรกต้องให้ ทีละน้อย 1-2 ช้อน เลก็ ก่อน ดูการยอมรับว่าแพ้หรือไม่ เช่น ไข่ เริ่มไข่แดงก่อน ไข่ ขาวเริ่มเม่ืออายุ 7 เดือน ถ้าแพ้ไข่ขาว จะเกิดผื่นที่ หน้าท้งั 2 ข้างแก้ม ภายใน 1-2 สัปดาห์ เรียกว่า “ขกี้ ลากนา้ นม” กค็ วรเร่ิมให้ไข่ขาวเม่ืออายุ 1 ปี แต่ไข่แดงให้ได้ • เดก็ อายุตา่ กว่า 6 เดือน พบสารแพ้กลูเตน (เป็ นโปรตนี ในอาหารที่ทาจากข้าวสาลี, ข้าวบาร์เลย์, ข้าวโอ๊ต) เดก็ จะมี อาการท้องเสียเรื้อรัง เพราะเยื่อบุลาไส้ถูกทาลาย ปัจจุบนั ทฉ่ี ลากจะระบุว่ามกี ลูเตนอยู่ด้วยหรือไม่ • ถ้าเด็กแพ้นมผสม ถ่ัวลิสง ช็อกโกแลต หรืออาหารทะเลอาการคือ ผ่ืนคนั ที่แก้ม หลงั หูและตามข้อพบั แต่ถ้าทารก ไม่มีอาการแพ้อาหารสามารถค่อยเพ่ิมอาหารใหม่ โดยควรให้ติดต่อกัน 2 สัปดาห์ แล้วค่อยเปล่ียนจะเป็ นการ ป้องกนั การแพ้อาหารลูกได้

คาแนะนาอาหารทารกวยั 0-12 เดือน • แรกเกดิ ถึง 4 เดือน • อาหารเสริมท่คี วรเริ่มได้ ไม่จาเป็ นต้องให้อาหารเสริมเพราะว่านา้ นมแม่เป็ นอาหาร ทด่ี ที ส่ี ุดสาหรับทารกแต่ถ้าจาเป็ นจึงจะให้นมผสมรับประทาน ได้ถงึ 2 ปี • ปริมาณอาหารเสริมท่ีควรได้รับต่อวันน้านมแม่สามารถให้รับประทานได้ถึง 2 ปี แต่หลงั 1 ปี ต้องได้รับอาหาร มือ้ หลกั ครบ 3 มือ้

คาแนะนาอาหารทารกวัย 0-12 เดือน • อายุครบ 4-6 เดือนเริ่มให้อาหารเสริม • อาหารเสริมทค่ี วรเริ่มได้ ข้าวบดละเอยี ด, ไข่ต้มสลับกบั ตับบด หรือ ปลาบดเช่น ปลาทู ปลาช่อน, ผกั สุกบด เช่น ผกั กาดขาวฟักทอง,นา้ ต้มผกั กบั กระดูกหมู, ผลไม้ สุก เช่น มะละกอสุก มะม่วงสุกส้ม กล้วยนา้ ว้าสุก • ปริมาณอาหารเสริมที่ควรได้รับต่อวนั ข้าวบดประมาณ 3ช้อนโต๊ะไข่แดงคร่ึงฟอง ,ตับบด 1 ช้อนโต๊ะ, ปลาบด 2 ช้อนโต๊ะ, ผกั สุกบดคร่ึงช้อนโต๊ะ, ผลไม้สุก 1-2 ชิ้น

คาแนะนาอาหารทารกวยั 0-12 เดือน • อายคุ รบ 7-8 เดือน • อาหารเสริมทีค่ วรเร่ิมได้ข้าวบดหยาบ,ไข่ท้งั ฟอง สลบั กบั เนื้อปลา เนื้อหมูหรือ เนื้อ ไก่, ผกั สุกบดหยาบให้ผกั หลายชนิดสลบั กนั , นา้ ต้มผกั กบั กระดูกหมู, ผลไม้สุก, • อาหารเสริมทีค่ วรได้รับต่อวัน ข้าวบดประมาณ 4 ช้อนโต๊ะ, ไข่ท้งั ฟอง,เนื้อสัตว์ 2 ช้อนโต๊ะ,ผักสุกบด 1-2 ช้อนโต๊ะ,ผลไม้สุก 2-3 ชิ้น,อาหารเสริม 1 มื้อ,ผลไม้หลัง อาหาร

คาแนะนาอาหารทารกวยั 0-12 เดือน • อายุครบ 8-10 เดือน • อาหารเสริมที่ควรเร่ิมได้ข้าวสุกน่ิม,อาหารอย่างอื่นรับประทานเหมือนอายุครบ 7 เดือน แต่เพมิ่ ปริมาณมากขนึ้ • อาหารเสริมทค่ี วรได้รับต่อวัน ข้าวสุกนิ่มประมาณ 5 ช้อนโต๊ะ,ไข่ท้ังฟอง,เนื้อสัตว์ 2 ช้อนโต๊ะ,ผักสุกหั่น 2 ช้อนโต๊ะ,ผลไม้สุก 3-4 ชิ้น,อาหารเสริม 2 มื้อ,ผลไม้หลัง อาหารทุกมือ้

คาแนะนาอาหารทารกวยั 0-12 เดือน • อายคุ รบ 10-12 เดือน • อาหารเสริมท่คี วรเริ่มได้รับประทานเหมือนเดมิ แต่เพมิ่ ปริมาณมากขึน้ • อาหารเสริมท่ีควรได้รับต่อวันข้าวสุกน่ิมประมาณ 6 ช้อนโต๊ะ,ไข่ท้ังฟอง,เนื้อสัตว์ 3 ช้อนโต๊ะ,ผักสุกห่ัน 3 ช้อนโต๊ะ,ผลไม้สุก 4-5 ชิ้น,อาหารเสริม 3 มื้อ,ผลไม้หลัง อาหารทุกมือ้

บทสรุปอาหารสาหรับวยั ทารก • ทารกแรกเกดิ ถงึ 6 เดือน ยงั ไม่ต้องการอาหารใดๆ นอกจากนมแม่หรือนมผงดัดแปลงสาหรับทารก ทารก บางคนอาจแพ้นมววั ทอี่ ยู่ในนมผง ดงั น้ันหากสงสัยว่าทารกแพ้นมววั ให้รีบปรึกษาแพทย์ทันที นมแม่เป็ น อาหารทด่ี ที สี่ ุดสาหรับทารกเพราะนมแม่ประกอบด้วยสารอาหารต่างๆ ที่ทารกต้องการอย่างครบถ้วน แต่ เมื่อทารกอายุครบ 6 เดือน สารอาหารในนมแม่อาจไม่เพยี งพอต่อความต้องการของร่างกาย ดงั น้ันจึงควร เร่ิมให้อาหารอื่นๆ นอกจากการให้นมแม่ ซึ่งเรียกว่าเข้าช่วงการหย่านม (Weaning) น่ันเอง การเริ่มหย่า นมน้ันขนึ้ กบั พฒั นาการของเด็ก ซึ่งมีความแตกต่างกนั ในแต่ละคน โดยอาจเริ่มให้อาหารที่มีลกั ษณะของ ความเป็ นเนื้ออาหารเพ่ือกระตุ้นให้ทารกรู้จักการบดเคีย้ ว แต่ห้ามเติมเกลือลงในอาหารเน่ืองจากไตของ ทารกยงั ไม่สามารถทางานได้อย่างเต็มที่ และเช่นเดยี วกันห้ามทารกด่ืมน้าผงึ้ จนกว่าจะอายุครบหน่ึงขวบ เนื่องจากในน้าผงึ้ อาจมีแบคทีเรียท่ีอาจเป็ นอันตรายต่อทารกได้ อย่างไรก็ตามทารกยังคงต้องการนมแม่ หรือนมผง ไปพร้อมกับการให้อาหารอ่ืนๆ จนกว่าอายุครบ 1 ขวบ ปริมาณท่ีให้กข็ ึน้ อยู่กับปริมาณอาหาร ทท่ี ารกสามารถรับประทานได้ อย่าพยามยามให้ทารกรับประทานอาหารมากเกนิ ความต้องการ

อ้างองิ โภชนาการสาหรับวยั ทารก. โรงพยาบาลทักษณิ . สืบค้นออนไลน์. วนั ที่ 6 กรกฎาคม 2565. จาก https://www.thaksinhospital.com/thaksin/hot.php?id=93. อาหารวยั ทารก. โรงพยาบาลศิริราช. สืบค้นออนไลน์. วนั ที่ 6 กรกฎาคม 2565. จาก https://www.si.mahidol.ac.th/siriraj_online/thai_version/Health_detail.asp?id=1325. คาแนะนาอาหารทารกวยั 0-12 เดือน. โรงพยาบาลเดก็ สินแพทย์. สืบค้นออนไลน์. วนั ท่ี 6 กรกฎาคม 2565. จาก https://www.synphaet.co.th/children-ramintra/%E0%B8%84%E0%B8%B3%E0%B9%81%E0%B 8%99%E0%B8%B0%E0%B8%99%E0%B8%B3%E0%B8%AD%E0%B8%B2%E0%B8%AB%E0% B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%97%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A7%E0 %B8%B1%E0%B8%A2-0-12-%E0%B9%80%E0%B8%94/.

ส่ือประกอบแผนการสอนอาหารปลอดภัยถูกหลกั โภชนาการ สวสั ดคี ่ะ