pt0042564การดูแลรักษาเสื้อผ้า

หน่วยการเรยี นรูท้ ่ี 2 การดแู ลรกั ษาเส้ อื ผา้ และเคร่ืองแตง่ กาย ช้นั มธั ยมศึกษาปี ที่ 3 ครูผสู้ อน นายกมั ปนาท อินทะนิล

 การดูแลและการทาความสะอาดเส้ ือผา้ ถือว่าเป็ นส่ิงสาคญั ที่ช่วย ใหเ้ ส้ ือผ้าสะอาดมองดูใหม่อยู่เสมอ และสามารถใช้งานได้ ยาวนาน โดยใชน้ ้าและสารซกั ฟอกเพ่ือขจดั เหงื่อไคล ฝ่ ุนละออง หรือคราบอื่นๆท่ีเป้ ื อนเส้ ือผา้ นอกจากน้ัน การจัดเก็บเส้ ือผา้ อยา่ งเป็ นระเบียบ เป็ นหมวดหมู่ จะช่วยใหเ้ กิดความสะดวกเม่ือ ตอ้ งการสวมใส่ เส้ ือผา้ ที่สะอาดมีส่วนช่วยส่งเสริมบุคลิกภาพ ใหแ้ ก่ผสู้ วมใส่ ดงั น้นั จงึ ควรศึกษาและปฏิบตั ใิ หถ้ กู วิธี

 การดแู ลเส้ อื ผา้ และเครอื่ งแตง่ กาย เส้ ือผา้ และเครื่องแต่งกายจะใชไ้ ดท้ นทานและอยู่ในสภาพดีน้ัน ผูส้ วมใส่จะตอ้ ง รจู้ กั ดูแลรกั ษาใหถ้ ูกวธิ ีตามหลกั การ ดงั น้ ี ๑.ขณะสวมเส้ ือผา้ ตอ้ งระมดั ระวงั ไมใ่ หเ้ ปรอะเป้ ื อนและการถูกของแหลมคมเกีย่ ว ๒.เมอื่ ถอดเส้ อื ควรแขวนไวก้ บั ไมแ้ ขวนเส้ ือ ไมค่ วรแขวนไวบ้ นตะขอหรือตะปู เพราะจะทาใหเ้ ส้ ือเสียรปู ทรงและฉีกขาดไดง้ า่ ย แต่ถา้ เป็ นเส้ ือกนั หนาวไม่ควรแขวนท้ ิง ไว้ เพราะวา่ จะทาใหเ้ ส้ ือยดื เสียรปู ทรง ๓.ในกระเป๋ าเส้ ือ ไมค่ วรใสข่ องที่หนักมาก เพราะจะทาใหก้ ระเป๋ าเส้ ือเสียรปู ทรง และฉีกขาดเร็ว ๔.เมอื่ ถอดเส้ อื ผา้ ออกจากตวั ควรตรวจดูรอบเป้ ื อน ถา้ เส้ ือถูกรอยเป้ ื อนใหร้ ีบ ขจดั รอยเป้ ื อนในทนั ที เพราะวา่ รอยเป้ ื อนใหมจ่ ะทาความสะอาดไดง้ ่ายกวา่ ปล่อยท้ ิงไว้ นาน ๕.หากพบวา่ เส้ ือผา้ มีสว่ นที่ชารุด กอ่ นการนาไปทาความสะอาดควรซ่อมแซมให้ เรียบรอ้ ยเสียกอ่ น ๖.เม่อื ประกอบอาหารหรอื ทากจิ กรรมอื่นๆท่ีอาจทาใหเ้ ส้ ือผา้ เป้ ื อน ควรสวมผา้ กนั เป้ ื อนทุกคร้งั

๗.กอ่ นการซกั ผา้ ใหแ้ ยกผา้ สีและผา้ ขาว เพราะวา่ ผา้ แต่ล่ะชนิดมีคุณสมบตั ิต่างกนั ดงั น้ันจึงควรแยกผา้ ดงั น้ ี ผา้ สีประเภทใยธรรมชาติ ผา้ สีประเภทใยสงั เคราะห์ ผา้ ขาวประเภทใยธรรมชาติ ผา้ ขาวประเภทใยสงั เคราะห์ ๘.เส้ ือผา้ ที่สวมแลว้ และเปี ยกเหง่ือ ควรแขวนไวใ้ หห้ มดเหง่ือ ดีกวา่ การนาผา้ ท่ีใช้ แลว้ ถอดใสต่ ระกลา้ ทนั ที เพราะจะทาใหม้ ีกลิ่นอบั ช้ ืนจากเหง่ือ ควรนาเส้ ือผา้ ท่ีใช้ แลว้ แขวนในที่ท่ีลมโกรก หรือแขวนผ่ึงไวใ้ นที่อากาศปลอดโปร่งเพื่อใหเ้ หง่ือแหง้ ๙.ถุงเทา้ เม่อื สวมใสแ่ ลว้ ตอ้ งทาความสะอาดทุกคร้งั ถา้ ปลอ่ ยท้ ิงไวจ้ ะมีกล่ิน ไมค่ วร สวมใส่ซ้า เพราะวา่ จะทาใหเ้ กิดโรคผิวหนังได้ ๑๐.เครื่องประกอบการแต่งกายควรทาความสะอาดอยเู่ สมอ เชน่ หมนั่ ซกั รองเทา้ ผา้ ใบ รองเทา้ หนังควรเช็ดและขดั ใหส้ ะอาดสวยงาม เมือ่ ชารุดตอ้ งรีบซ่อมแซม เชน่ เดียวกนั เพราะรองเทา้ ท่ีชารุดจะไมเ่ หมาะกบั เส้ ือผา้ ท่ีสวยงาม เป็ นตน้

การทาความสะอาดเส้ อื ผา้ และเครื่องแตง่ กาย

ผลิตภณั ฑท์ าความสะอาดและดแู ลรกั ษาเส้ ือผา้ ๑).สารซักฟอก สารซกั ฟอกที่เป็ นท้งั ผงและเป็ นน้า ไดแ้ ก่ ผงซกั ฟอก และน้ายาซกั ฟอก ใชส้ าหรบั ซกั ผา้ หรือทาความสะอาดอื่นๆ มีขายอยู่ ทวั่ ไปท้งั ชนิดเป็ นผงและเป็ นน้า ก่อนการเลือกใชค้ วรศึกษาฉลากขา้ ง กล่องก่อน และปฏบิ ตั ิตามคาแนะนาในฉลากน้ันอยา่ งเคร่งครดั เพื่อ ประสิทธิภาพในการใชง้ าน และช่วยใหเ้ ส้ ือผา้ และเครื่องแต่งกายที่ทา ความสะอาดคงสภาพเดิมไมเ่ สียหาย ๒).สารปรบั ผา้ นุ่ม สารปรบั ผา้ นุ่มเป็ นสารท่ีมีส่วนผสมของน้ามนั ช่วย เคลือบผืนผา้ ลดความกระดา้ งของผา้ และช่วยลดการดูดซึมของน้า ควรใชเ้ มอ่ื จาเป็ นหรือนานๆคร้งั หรือหลงั จากการซกั ทุก๒-๓คร้งั

๓).สารฆา่ เช้ ือโรค นิยมนามาทาความสะอาดเส้ ือผา้ เชน่ น้ามนั สน สารฟอกขาว คลอรีน นิยมใชซ้ กั ผา้ ในหอ้ งน้า ซกั ผา้ ผปู้ ่ วยเป็ นตน้ ๔).สารเพ่ิมความขาวและสดใสของผา้ สารเพ่ิมความสดใสของผา้ ในสาร ซกั ฟอกส่วนมากจะใสส่ ารน้ ีไว้ แต่ถา้ เป็ นผา้ ท่ีเราตอ้ งการใหด้ ูสดใสยง่ิ ข้ ึน ใหใ้ ช้ ครามซึ่งเป็ นสารเคมีชนิดหนึ่ง ที่ชว่ ยเพ่ิมความสดใสของผา้ ขาวและมีขายอยู่ ทวั่ ไป โดยนาครามไปผสมกบั น้าสุดทา้ ยเวลาซกั ๕).สารตกแตง่ ผา้ ใหแ้ ข็ง นิยมใชก้ บั ผา้ ที่ตอ้ งการความคงรูป เชน่ ผา้ ฝ้าย ผา้ ไหม โดยการลงแป้งหรือเยลล่ีหลงั การซกั ผา้ น้าสุดทา้ ย หรืออาจใชแ้ ป้งสเปรย์ สาเร็จรูปฉีดก่อนการรีดผา้ เมื่อรีดเสร็จแลว้ นาผา้ มาฉีดดว้ ยสเปรยจ์ ะแข็ง เรียบ สวยงาม เหมือนผา้ ท่ีลงแป้ง ๖)สารกาจดั รอ้ ยเป้ ื อน สาหรบั สารกาจดั รอยเป้ ื อนน้ัน ไมม่ ีสารชนิดใดที่ สามารถกาจดั รอยเป้ ื อนไดท้ ุกชนิด และสารบางชนิดจะทาลายเน้ ือผา้ เชน่ สารประเภทกรด จะทาลายผา้ ที่ทอ้ จากใยพืช ดงั น้ัน ในการใชส้ ารกาจดั รอย เป้ ื อน ควรรจู้ กั คุณสมบตั ิของสารชนิดน้ันเพื่อการเลือกใชอ้ ยา่ งเหมาะสม

วิธกี ารกาจดั รอยเป้ ื อน

๑) รอยเป้ ื อนหมึกดา ถา้ เป็ นรอยเป้ ื อนใหมๆ่ ใหข้ ย้ ใี นน้าผสมสารซกั ฟอก ถา้ ยงั มีรอยเป้ ื อนตกคา้ งอยู่ใหใ้ ชก้ รดออกซาลิกผสมน้า หรือใชไ้ ฮโดรเจนเปอร์ ออกไซด์ โดยแช่เฉพาะส่วนท่ีเป้ ื อน บีบมะนาวลงไปใหช้ ุ่ม ท้ ิงไวป้ ระมาณ ๒ นาที และนาไปผึ่งแดดประมาณ ๓ ชวั่ โมง แลว้ จงึ นาไปซกั ตามวธิ ีปกติ

๒) รอยเป้ ื อนลิปสตกิ เช็ดดว้ ยคารบ์ อนเตตราคลอไรด์ โดยกลบั เอาดา้ นในออก ดา้ นล่างรองดว้ ยผา้ ฝ้ายซึมน้าไดด้ ี และเช็ดทางดา้ นผิด แลว้ นาไปซกั ดว้ ยน้า รอ้ นผสมผงซกั ฟอก ๓) รอยเป้ ื อนชา กาแฟ ถา้ รอยเป้ ื อนยงั ไมแ่ หง้ ใหน้ าแป้งขา้ วจา้ ว แป้งขา้ ว เหนียวหรือแป้งฝ่ ุนโรยลงบนรอยเป้ ื อน เพ่อื ใหแ้ ป้งดูดซบั รอยเป้ ื อนและท้ ิงไวใ้ ห้ แหง้ ใชแ้ ป้งปัดแป้งออกแลว้ นาไปซกั ดว้ ยสารซกั ฟอกตามปกติหรือถา้ เป็ นผา้ ไหมหรือขนสตั ว์ ใหเ้ ช็ดดว้ ยไฮโดรเจนเปอรอ์ อกไซดก์ ็ได้

๔) รอยเป้ ื อนเลือด ถา้ เป็ นผา้ ฝ้ายหรือลินินใหแ้ ชน่ ้า และใชแ้ อมโมเนียเจือจาง เช็ดแลว้ นาไปซกั หรือใชแ้ ป้งมนั ผสมน้าใหเ้ ขม้ เหมือนแป้งเปี ยก ทาตรงส่วน รอยเป้ ื อน ท้ ิงไวป้ ระมาณ ๔ ชวั่ โมง แป้งมนั จะทาหน้าท่ีดูดซบั รอบเป้ ื อน และ นาไปซกั ตามปกติ ๕) รอยเป้ ื อนหมากฝรงั ่ ใหใ้ ชน้ ้าแข็งถูใหห้ มากฝรงั่ จบั ตวั และใชส้ นั มีดขดู ออก แลว้ เช็ดดว้ ยสารละลายเปอรค์ ลอโรเอทิลีนหรือคารบ์ อนเตตราคลอไรด์ หรือ สารละลายอ่ืน

๖) รอยเป้ ื อนน้าผลไม้ กาจดั รอยเป้ ื อนดว้ ยสารฟอกขาวไฮเปอร์คลอไรด์หรือ ไฮโดรเจนเปอรอ์ อกไซด์ หรือแชใ่ นน้ารอ้ นแลว้ ซกั ดว้ ยสารซกั ฟอกตามปกติ ๗) รอยเป้ ื อนน้ามัน เช็ดออกดว้ ยเปอร์คลอโรเอทิลีนและซักในน้าสบู่ หรือ สารละลายอ่ืน หรือใชผ้ า้ ขนหนูหรือผา้ ฝ้ายที่ดูดซึมน้าไดด้ ีรองดา้ นล่าง แลว้ เท คาร์บอนเตตราคลอไรด์ลงไปที่รอยเป้ ื อนแลว้ เช็ดดว้ ยสาลีหรือผา้ แหง้ และ นาไปซกั กบั น้าอุน่ ท่ีผมสารซกั ฟอก

๘) รอยเป้ ื อนไอศกครีม ใหเ้ ช็ดออกดว้ ยแอลกอฮอลห์ รือตม้ ในน้าผสม สารละลายโซเดียมไทโอซลั เฟต หรือนาไปซกั ในน้าอุน่ ผสมดว้ ยผงซกั ฟอก ถา้ ยงั เช็ดไมห่ มดใหใ้ ชค้ ารบ์ อนเตตราคลอไรด์

การซกั ผา้

การซกั เป็ นการทาความสะอาดสิ่งสกปรกออกจากเส้ ือผา้ สาหรบั การ ซกั ผา้ ใหถ้ กู วิธีควรปฎิบตั ติ ามดงั น้ ี ๑. กอ่ นการซกั ผา้ ใหล้ ว้ งกระเป๋ าเส้ ือ กระเป๋ ากางเกงทุกตวั หากมีวตั ถุส่ิงของ ตกคา้ งอยใู่ หเ้ อาออกจากกระเป๋ า หากมีเส้ ือที่ชารุดใหแ้ ยกออก และทาการ ซอ่ มแซมใหเ้ รียบรอ้ ยก่อนนาไปซกั ๒. แยกผา้ ขาว ผา้ สี ออกจากกนั เส้ ือเด็กและเส้ ือผใู้ หญค่ วรแยกซกั เพราะเส้ ือเด็ก สกปรกมากกวา่ เส้ ือผใู้ หญ่ ๓. นาน้าเปล่าผสมสารซกั ฟอกอยา่ งอ่อนใสก่ ะละมงั แชผ่ า้ ท้ ิงไวป้ ระมาณ ๑๕-๒๐ นาที โดยแยกระหวา่ งผา้ สีและผา้ ขาว เพื่อใหน้ ้าผสมสารซกั ฟอกซึมเขา้ ไปใน เน้ ือผา้ และใยผา้ คายความสกปรกออกมา ในการแชผ่ า้ ไมค่ วรนากางเกงใน ถุง เทา้ แชป่ นกบั เส้ ือ

๔. ขย้ หี รือแปรงเส้ ือผา้ ใหท้ วั่ ส่วนท่ีสกปรกมากไดแ้ ก่ ปกเส้ ือ สว่ นพบั ปลายแขน ขอบกางเกง ปากกระเป๋ าใหแ้ ปรงขย้ จี นสะอาด ๕. บีบผา้ เอาน้าสารซกั ฟอกออกมาควรบิดผา้ แรงๆ ๖. ซกั ผา้ ท่ีแปรงแลว้ ๓-๔ คร้งั จนหมดน้าสารซกั ฟอก

การซกั ผา้ สี ควรปฏิบตั ิดงั น้ ี ๑. เพอื่ ป้องกนั สีตกและทาใหผ้ า้ มสี ีสดใสข้ ึน ใหน้ าน้าเปล่าผสมเกลือ คนใหเ้ กลือละลาย และนาผา้ ลงแช่ประมาณ๑ชวั่ โมงโดยใชน้ ้าประมาณ ๔ลิตร ต่อเกลือ๑ชอ้ นโตะ๊ ๒. นาผา้ ไปแชใ่ นน้าผสมสารซกั ฟอกอ่อนๆในกะละมงั แชท่ ้ ิงไว้ ประมาณ ๑๕-๒๐ นาที ๓. ซกั วธิ ีเดียวกนั กบั การซกั ผา้ ขาว แต่ไม่ตอ้ งลงคราม ส่วนการตกแต่ง ผา้ ใหแ้ ข็งก็สามารถทาไดต้ ามตอ้ งการ ๔. การตากผา้ สี ไมค่ วรตากแดดจดั เพราะจะทาใหผ้ า้ สซี ีดเรว็ ควรตาก ในที่ลมโกรกหรอื ท่ีมีแดดราไร และกลบั เอาผา้ ดา้ นในออกเชน่ เดียวกนั

วิธีจดั เก็บเส้ อื ผา้

วิธีจดั เก็บเส้ ือผา้ 1.ทาความสะอาดช้นั หรอื ตใู้ สเ่ ส้ ือผา้ 2.พบั ผา้ และแยกผา้ เป็ นหมวดหมู่ 3.การจดั เกบ็ เส้ ือผา้ เคร่ืองแต่งกายใหเ้ ป็ นประเภท



การซ่อมแซมเส้ อื ผา้

การซ่อมแซมและดดั แปลงเส้ ือผา้ การซอ่ มแซมและดดั แปลงเส้ ือผา้ มีหลกั การสาคญั ท่ีควรพจิ ารณา ดงั น้ ี  1. เลือกใชว้ ิธีการซ่อมแซมและดดั แปลงใหเ้ หมาะสม  2. ออกแบบใหเ้ หมาะสมกบั วยั ของผใู้ ช้ การ นาเส้ ือผา้ เกา่ หรือเส้ ือผา้ ชารุดมาดดั แปลง ควรคานึงถึงวยั ของผู้ สวมใส่  3. เลือกใชอ้ ุปกรณต์ กแตง่ ใหเ้ หมาะกบั เน้ ือผา้ กอ่ น ที่จะซอ่ มแซมหรือดดั แปลงเส้ ือผา้ ควรเลือกหาวสั ดุอุปกรณท์ ่ี จาเป็ นตอ้ งใชใ้ หเ้ หมาะกบั เน้ ือผา้ ที่ชารุด เพ่ือใหส้ ่วนที่ซอ่ มแซมหรือดดั แปลง ข้ ึนใหมม่ ีสภาพกลมกลืนกบั เส้ ือผา้ ตวั เดิม มากที่สุด  4. เตรยี มเครือ่ งมือใหพ้ รอ้ ม เชน่ เขม็ ดา้ ย จกั ร กรรไกร เส้ ือผา้ เชน่ เข็ม ดา้ ย จกั ร กรรไกร  5. คานึงถึงความคมุ้ คา่

แบบฝึ กหดั การกาจดั รอยเป้ ื อนบนผา้ คาช้ ีแจง: จงตอบคาถามตอ่ ไปน้ ีใหถ้ ูกตอ้ งและเหมาะสมที่สุด ๑) รอยเป้ ื อนหมึกดา ๒) รอยเป้ ื อนลิปสตกิ ๓) รอยเป้ ื อนชา กาแฟ ๔) รอยเป้ ื อนเลือด ๕) รอยเป้ ื อนหมากฝรงั ่ ๖) รอยเป้ ื อนน้าผลไม้ ๗) รอยเป้ ื อนน้ามนั ๘) รอยเป้ ื อนไอศกครีม