Fil-Eng-AP-Sci-ESP-Music-LEAP-QUARTER-4

NAME:_____________________________________________ SECTION: W1________A__si_g_n_a_t_u_ra_ Filipino Baitang 10 Markahan 4 Petsa I. PAMAGAT NG ARALIN Kaligirang Pangkasaysayan ng El Filibusterismo II. MGA PINAKAMAHALAGANG - Napapahalagahan ang napanood na pagpapaliwanag ng kaligirang KASANAYANG PAMPAGKATUTO pangkasaysayan ng pagkakasulat ng El Filibusterismo sa pamamagitan (MELCs) ng pagbubuod nito gamit ang timeline - Naisasalaysay ang magkakaugnay na mga pangyayari sa pagkakasulat ng El Filibusterismo - Naisusulat ang buod ng kaligirang pangkasaysayan ng El Filibusterismo batay sa ginawang timeline III. PANGUNAHING NILALAMAN Kaligirang Pangkasaysayan ng El Filibusterismo IV. YUGTO NG PAGKATUTO AT MGA GAWAING PAMPAGKATUTO I. Panimula (Mungkahing Oras: 10 minuto) Gawain sa Pagkatuto Bilang 1 Pagsunod-sunurin ang mga pangyayari sa kaligirang pangkasaysayan ng El Filibusterismo. Isulat ang numero 1-5 sa mga patlang. Isulat ang sagot sa iyong sagutang papel. ______ pagbitay sa GOMBURZA ______ tumulong si Valentin Ventura sa pagpapalimbag ng nobela ______ sinimulang isulat ni Rizal ang nobela ______ nailathala na ang nobela sa Ghent, Belgium ______ lumipat si Rizal sa Brussels Belgica kung saan mas mura ang mga gastusin sapagkat kulang ang kaniyang pera sa pagpapalimbag ng nobela D. Pagpapaunlad (Mungkahing Oras: 40 minuto) Gawain sa Pagkatuto Bilang 2 Panuto: Magsaliksik ng mahahalagang detalye sa buhay ni Dr. Jose Rizal at ibalangkas ito gamit ang character profile. Gawin ito sa iyong sagutang papel. Personal na Edukasyon Impormasyon Jose Rizal Katangian Mga Akda Gawain sa Pagkatuto Bilang 3 Panuto (Online): Panoorin ang isang video presentation ng kaligirang pangkasaysayan at buod ng El Filibusterismo mula sa isang youtube link o maaari ding sariling gawa ng guro (digitized material) (Modular): Basahin sa Pinagyamang Pluma 10 Aklat 2 ang kaligirang pangkasaysayan ng El Filibusterismo na nasa mga pahina 433-437 at ang buod ng nobela sa mga pahina 452-454. Gawain sa Pagkatuto Bilang 4. Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na tanong: Isulat ang sagot sa sagutang papel. 1. Bakit mahalagang matutuhan muna ang kaligirang pangkasaysayan ng isang akda? 2. Paano nakatulong ang kaligirang pangkasaysayan sa lubos na pagkaunawa sa nobela? 1

IV. YUGTO NG PAGKATUTO AT MGA GAWAING PAMPAGKATUTO E. Pakikipagpalihan (Mungkahing Oras: 50 minuto) Gawain sa Pagkatuto Bilang 5 Panuto: Isulat ang mga magkakaugnay na mga pangyayari sa pagkakasulat ng El Filibusterismo. Isulat ang sagot sa sagutang papel. Pangyayari 1 _______________________________________________ Pangyayari 2 _______________________________________________ Pangyayari 3 _______________________________________________ Pangyayari 4 _______________________________________________ Pangyayari 5 _______________________________________________ Gawain sa Pagkatuto Bilang 6. Panuto: Gumawa ng timeline ng kaligirang pangkasaysayan ng El Filibusterismo gamit ang grapikong presentasyon. Gawin ito sa iyong sagutang papel. Pagsulat ng Buod ng nobela Tema at nobela Kasaysayang Pangkonteksto Pamagat ng Mga Tauhan nobela/ Paghahandog o Inspirasyon ng nobela A. Paglalapat (Mungkahing Oras: 50 minuto) Panuto: Ibuod ang kaligirang pangkasaysayan ng nobela batay sa timeline na iyong ginawa sa Gawain 6. Buod ng Kaligirang Pangkasaysayan ng El Filibusterismo ___________________________________________________ ___________________________________________________ ___________________________________________________ ___________________________________________________ 2

V. PAGTATAYA (Mungkahing Oras: 30 Minuto) (Ang mga Gawain sa Pagkatuto para sa Pagpapayaman, Pagpapahusay, o Pagtataya ay ibibigay sa ikatlo at ikaanim na linggo) Panuto: Piliin ang titik ng tamang sagot sa bawat bilang at isulat sa sagutang papel. 1. Ang El Filibusterismo ay __________ nobela ni Rizal. A. unang B. ikalawang C. ikatlong D. ikaapat na 2. Anong pangyayari ang tumatak sa isip ni Rizal na naging inspirasyon niya sa pagsulat ng nobelang El Filibusterismo? A. pagbitay sa Gomburza B. pag-agaw ng kanilang lupain C. sapilitang paggawa ng mga Pilipino D. pananakot ng mga Espanyol 3. Ang mga sumusunod ay mga isyung inilantad ni Rizal sa nobelang El Filibusterismo maliban sa: A. reporma sa edukasyon B. katiwalaan ng namamahala sa gobyerno C. pang-aabuso ng mga paring Espanyol D. pagtulong ng mga mayayaman sa mahihirap 4. Iniingatan ni Rizal na huwag mapasakamay ng mga ________ ang kanyang aklat. A. Filipino B. Espanyol C. Intsik D. Hapones 5. Isinulat ni Rizal ang El Filibusterismo hindi upang mabasa ng mga Espanyol kundi ______________ A. upang mabasa ng mga Filipino B. upang mabasa ng mga kaaway C. upang maipagyabang sa mga kaibigan D. upang kumita ng malaking halaga 6. Alin sa mga sumusunod ang katangian ng paglalahad ni Rizal ng mga pangyayari sa nobela? A. satirikong paglalarawan B. karikaturang mga tauhan C. may limitadong katatawanan D. lahat ng nabanggit 7. Nagsimula ang nobela sa paglalakbay ng isang ________ A. bangka B. tren C. bapor D. karwahe 8. Siya ang pangunahing tauhan ng nobela na higit na mapusok at may mapaghiganteng layunin. A. Crisostomo B. Gobernador Heneral C. Simoun D. Kabesang Tales 9. Nagtapos ang nobela sa ___________________ A. pagtatapon ng bangkay ni Simoun sa dagat B. paghuhukay ng kayamanan sa gubat C. pagtatapon ng kayamanan sa dagat D. wala sa mga nabanggit 10. Ang dalawang nobela ay naging inspirasyon ni _____________ at ng iba pang rebolusyonaryo sa kanilang ipinaglalaban. A. Emilio Aguinaldo B. Andres Bonifacio 3

IV. YUGTO NG PAGKATUTO AT MGA GAWAING PAMPAGKATUTO C. Jose Rizal D. wala sa nabanggit VI. PAGNINILAY (Mungkahing Oras: 20 minuto) Panuto: Kompletuhin ang mga pahayag sa ibaba upang lahatin ang natutuhan mo sa aralin. Naunawaan ko na ___________________. Napagtanto ko na ________________________. Kailangan ko pang malaman na __________.  Ipabatid ang iyong personal na pagtatasa sa kard ayon sa lebel ng iyong performans.  Personal na Pagtatasa sa Lebel ng Performans Para sa Mag-aaral Pumili ng isa sa mga simbolo sa ibaba na kakatawan sa iyong naging karanasan sa pagsasagawa ng mga gawain. Ilagay ito sa Hanay ng LP o Lebel ng Performans. Basahin ang deskripsiyon bilang gabay sa iyong pagpili:  - Nagawa ko nang mahusay. Hindi ako nahirapan sa pagsasagawa nito. Higit na nakatul ong ang gawain upang matutuhan ko ang aralin.  - Nagawa ko nang maayos. Nahirapan ako nang bahagya sa pagsasagawanito. Nakatulong ang gawain upang matutuhan ko ang aralin. ? – Hindi ko nagawa o nahirapan ako nang labis a pagsasagawa nito. Hindi ko nauunawaan ang hinihingi sa gawain. Kailangan ko pa ng paglilinaw o dagdag kaalaman upang magawa ko ito nang maayos o mahusay. Gawain Sa Pagkatuto LP Gawain Sa Pagkatuto LP Gawain Sa Pagkatuto LP Gawain Sa Pagkatuto LP Bilang 1 Bilang 3 Bilang 5 Bilang 7 Bilang 2 Bilang 4 Bilang 6 Bilang 8 VII. SANGGUNIAN Pinayamang Pluma 10 Aklat 2 Emily V. Marasigan Inihanda ni: Jeruzelle M. Pateno Sinuri nina: Ruben S. Montoya Helen A. Francisco Vander Fritz T. Delgado Elizabeth R. Zeta 4

W2 Asignatura Filipino Baitang 10 Markahan 4 Petsa I. PAMAGAT NG ARALIN El Filibusterismo Kabanata 4: Kabesang Tales II. MGA PINAKAMAHALAGANG Kabanata 7: Si Simoun KASANAYANG PAMPAGKATUTO Kabanata 8: Maligayang Pasko (MELCs) Kabanata 10: Kayamanan at Karalitaan Kabanata 30: Si Huli 1. Naipapahayag ang sariling paniniwala at pagpapahalaga kaugnay ng mga kaisipan namayani sa akda 2. Nasusuri ang mga kaisipang lutang sa akda (Diyos, bayan, kapwa-tao, magulang) 3. Natatalakay ang mga kaisipang ito: -kabuluhan ng edukasyon -pamamalakad sa pamahalaan -pagmamahal sa Diyos, bayan, pamilya, kapwa tao, -karapatang pantao at iba pa III. PANGUNAHING NILALAMAN IV. YUGTO NG PAGKATUTO AT MGA GAWAING PAMPAGKATUTO I. Panimula (Mungkahing Oras: 10 minuto) A. Panuto: Ipahayag ang sariling paniniwala at pagpapahalaga sa larawang nasa ibaba sa pamamagitan ng pagsagot sa mga tanong. 1. Magbigay ng sariling pakahulugan sa salitang maskara. 2. Bakit kailangan ng tao minsan ang magsuot ng maskara? Ipaliwanag. 3. Ano sa palagay mo ang pinakamabuting gawin upang matanggap ng iba ang iyong tunay na sarili? D. Pagapaunlad (Mungkahing Oras: 40 minuto) Gawain sa Pagkatuto Bilang 1: Basahin sa Pinagyamang Pluma 10 Aklat 2 ang mga kabanata 4, 7, 8, 10, at 30 ng El Filibusterismo. Gawain sa Pagkatuto Bilang 2 :Panuto: Ipahayag ang sariling paniniwala at pagpapahalaga kaugnay ng mga kaisipan namayani sa akda. Isulat ang sagot sa sagutang papel. KAISIPAN SARILING PANINIWALA AT PAGPAPAHALAGA Kabanata 4: Kabesang Tales Ang pagdadala ni Kabesang Tales ng mga armas tulad ng baril, gulok, at palakol upang bantayan ang kaniyang lupain. Kabanata 7: Si Simoun Ang pag-amin ni Simoun sa tunay niyang pagkatao Kabanata 8: Maligayang Pasko Ang paniniwala ni Huli sa himala Kabanata 10: Kayamanan at Karalitaan Ang pakikipanuluyan si Simoun kina Kabesang Tales Kabanata 30: Si Huli Ang paghingi ng tulong ni Huli kay Padre Camorra na nagbunga ng kaniyang kasawian 5

IV. YUGTO NG PAGKATUTO AT MGA GAWAING PAMPAGKATUTO E. Pakikipagpalihan (Mungkahing Oras: 50 minuto) Gawain sa Pagkatuto 3 Panuto: Magbigay ng mga kaisipang lumutang sa mga kabanata na may kaugnayan sa:  Diyos  bayan  kapwa-tao  magulang Isulat ang sagot sa sagutang papel. Diyos Bayan Kapwa-tao Magulang Kabanata 4: Kabesang Tales Kabanata 7: Si Simoun Kabanata 8: Maligayang Pasko Kabanata 10: Kayamanan at Karalitaan Kabanata 30: Si Huli Gawain sa Pagkatuto 4 Panuto: Suriin kung ang mga kaisipan o pahayag sa bawat bilang ay may kaugnayan sa : A. kabuluhan ng edukasyon B. pamamalakad sa pamahalaan C. pagmamahal sa Diyos D. pagmamahal sa bayan E. pagmamahal sa kapwa-tao F. pagmamahal sa pamilya G. karapatang pantao 1. Nang mapaunlad ni Kabesang Tales ang bukid ay agad itong inangkin ng mga prayle ay siya’y pinagbuwis. 2. Ayon kay Simoun”Walang mang-aalipin kung walang paaalipin” 3. Binanggit din ni Simoun na “Hindi kailanman maaaring maging wikang panlahat ang Kastila” 4. Nagtungo ni Huli sa kumbento upang humingi ng tulong kay Padre Camorra na makalaya si Basilio. 5. Tumalon si Huli mula sa bintana ng kumbento. 6. Pagkagising ni Huli ay agad na tinungo ang Mahal na Birhen upang alamin kung may dalawang daan at limampung piso ang ilalim nito. 7. Dahil sa labis na kalungkutan ay napipi si Tata Selo. 8. Mamamasukan si Huli kay Hermana Penchang upang matubos ang kaniyang ama. 9. Si Tata Selo ang dinakip ng mga guwardiya sibil nang hindi naabutan si Kabesang Tales. 10. Nagbibitbit ng mga armas si Kabesang Tales habang nagbabantay sa kanyang bukid. 6

IV. YUGTO NG PAGKATUTO AT MGA GAWAING PAMPAGKATUTO A. Paglalapat (Mungkahing Oras: 50 minuto) Panuto: Unawain at ipaliwanag ang matalinghagang pahayag na binanggit ni Simoun. Sikaping maipahayag ang sariling paniniwala at pagpapahalaga kaugnay ng kaisipan namayani sa akda. Isulat ang sagot sa sagutang papel. “ Ang karunungan ay walang katapusan at siyang kagalingan ng sangkatauhan” “Ang pagpapaumanhin ay hindi laging kabaitan, ito ay isang kasamaan, kung nag-uudyok ng paniniil” V. PAGTATAYA (Mungkahing Oras: 30 Minuto) (Ang mga Gawain sa Pagkatuto para sa Pagpapayaman, Pagpapahusay, o Pagtataya ay ibibigay sa ikatlo at ikaanim na linggo) Panuto: Sa iyong sagutang papel ay sagutan ang pagtataya ayon sa iyong natutuhan sa araling ito. Tukuyin kung sino ang nagsabi ng mga sumusunod na pahayag. 1. “Ngunit lalong dakila ang isang manggagamot kung siya’y nakapagbibigay ng buhay sa kanyang nanlulumong mga kababayan” 2. “Ang karunungan at katarungan ay higit na mabuti kaysa isang balak na ikapapahamak ng lahat”. 3. “Ang karunungan ay ipinagkakaloob lamang sa mga taong karapat-dapat”. 4. “Kapag dumating po ang aking ama ay pakisabing napasok ako sa pinakamurang kolehiyo at matututo ng Kastila dahil ang aking amo ay marunong niyon”. 5. “Hayaan mo na, ipagpalagay mo na lamang na nahulog sa ilog at kinain ng mga buwaya” VI. PAGNINILAY (Mungkahing Oras: 20 minuto) Panuto: Kompletuhin ang mga pahayag sa ibaba upang lahatin ang natutunan mo sa aralin. Naunawaan ko na ___________________. Napagtanto ko na ________________________. Kailangan ko pang malaman na __________.  Ipabatid ang iyong personal na pagtatasa sa kard ayon sa lebel ng iyong performans.  Personal na Pagtatasa sa Lebel ng Performans Para sa Mag-aaral Pumili ng isa sa mga simbolo sa ibaba na kakatawan sa iyong naging karanasan sa pagsasagawa ng mga gawain. Ilagay ito sa Hanay ng LP o Lebel ng Performans. Basahin ang deskripsiyon bilang gabay sa iyong pagpili:  - Nagawa ko nang mahusay. Hindi ako nahirapan sa pagsasagawa nito. Higit na nakatulong ang gawain upang matutuhan ko ang aralin.  - Nagawa ko nang maayos. Nahirapan ako nang bahagya sa pagsasagawanito. Nakatulong ang gawain upang matutuhan ko ang aralin. ? – Hindi ko nagawa o nahirapan ako nang labis a pagsasagawa nito. Hindi ko nauunawaan ang hinihingi sa gawain. Kailangan ko pa ng paglilinaw o dagdag kaalaman upang magawa ko ito nang maayos o mahusay. Gawain Sa Pagkatuto LP Gawain Sa Pagkatuto LP Gawain Sa Pagkatuto LP Gawain Sa Pagkatuto LP Bilang 1 Bilang 3 Bilang 5 Bilang 7 Bilang 2 Bilang 4 Bilang 6 Bilang 8 VII. SANGGUNIAN Pinagyamang Pluma 10 Aklat 2 Awtor: Emily V. Marasigan Koordineytor: Alma M. Dayag Inihanda ni: Christopher V. Pegollo Sinuri nina: Ruben S. Montoya Helen A. Francisco Vander Fritz T. Delgado Elizabeth R. Zeta 7



W3 Asignatura Filipino Baitang 10 Markahan 4 Petsa I. PAMAGAT NG ARALIN Kabanata 4: Kabesang Tales Kabanata 13: Ang Klase sa Pisika II. MGA PINAKAMAHALAGANG Kabanata 18: Mga Kadayaan KASANAYANG PAMPAGKATUTO Kabanata 27: Ang Prayle at ang Pilipino (MELCs) Kabanata 39: Ang Wakas 1. Natutukoy ang papel na ginampanan ng mga tauhan sa akda sa pamamagitan ng:  pagtunton ng mga pangyayari  pagtukoy sa mga tungglaliang naganap  pagtiyak sa tagpuan  pagtukoy sa wakas 2. Nabibigyang kahulugan ang matatalinghagang pahayag na ginamit sa binasang kabanata ng nobela sa pamamagitan ng pagbibigay ng halimbawa 3. Naiuugnay ang mga kasalukuyang pangyayaring napanood sa video clip ang pangyayari sa panahon ng pagkakasulat ng akda III. PANGUNAHING NILALAMAN El Filibusterismo Ni Dr. Jose Rizal IV. YUGTO NG PAGKATUTO AT MGA GAWAING PAMPAGKATUTO I. Panimula (Mungkahing Oras: 10 minuto) Gawain sa Pagkatuto Bilang 1: FACT o BLUFF Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang mga pahayag na naglalarawan sa pangunahing tauhan ng EL FILIBUSTERISMO. Lagyan ng tsek ang hanay ng FACT kung makatotohanan ang pahayag at BLUFF kung mali. MGA PAHAYAG FACT BLUFF 1. Tinaguriang tagapamansag ng mabuting kuro si Isagani dahil sa husay niya sa pakikipagpalitan ng kaisipan, damdamin, at kuru-kuro. 2. Si Padre Florentino ang paboritong pari ni Simoun na tagapagsalita ng kaisipang kontra rebolusyon kaya sa kanya niya ipinagkatiwala ang lihim ng kaniyang pagkatao. 3. Kinilala si Simoun bilang makasarili at mapanulsol na tauhan ng El Filibusterismo. 4. Nahimatay si Pari Salvi habang nanonood ng palabras ni Mr. Leeds dahil sa init ng sopas na kaniyang kinakain. 5. Nagampanan ng mga guro ang kanilang tungkulin na mapagyaman ang kaalaman ng mga mag-aaral. D. Pagpapaunlad (Mungkahing Oras: 40 minuto) Basahin at unawaing mabuti ang mga piling kabanata ng EL Filibusterismo. Pagkatapos , sagutan ang mga katanungan sa ibaba. . Gawain sa Pagkatuto Bilang 2 Panuto: Basahin at unawain ang mga piling kabanata ng El Filibusterismo. Pagkatapos, sagutan ang mga tanong kasunod sa ibaba. Isulat ang sagot sa iyong sagutang papel. Kabanata 4:Kabesang Tales Mabuti, mapayapa, at masipag na anak ni Tata Selo si Telesforo Juan De Dios. Tinawag siyang Kabesang Tales, sapagkat siya ang nangunang umunlad sa kanilang lugar dahil sa kaniyang kasipagan at kagandahang-asal. Siya ang nangolekta ng buwis sa kanilang barangay at kung hindi makabayad ang ilan ay kaniyang inaabonohan. Matapos niyang hawanin, linangin, at mapaunlad ang bahgai ng madawag na kagubatan ay inangkin ng mga prayle ang lupaing pinaunlad niya. Dahil taong mapagtimpi si Kabesang Tales ay pumayag na lamang siyang buwisan sa mga ganid na prayle ang sariling lupang dugo at buhay ng kaniyang pamilya ang ipinuhunan. Hindi nakontento ang mga prayle sa paniniil kay Kabesang Tales sapagkat taon-taon nilang tinataasan ang buwis kaya humantong sa hangganan ang kaniyang pagtitimpi. Kahit siya ay mangmang at kulang sa kaalaman sa batas ay lumaban siya bitbit ang pananalig na may katarungan subalit mailap ito sa kaniya.

Ang pakikipaglaban ni Kabesang Tales sa mga prayle ay parang palayok na bumangga sa kaldero; langgam na kumakagat kahit siya ay titirisin lamang. Natalo siya sa usapin at dahil sa kaniyang paglaban ay ibinigay ng korporasyon sa iba ang pinaghirapang niyang sakahan. Dahil sa pait at kawalang-katarungang naranasan ay idinaan na lamang ni Kabesang Tales sa sarili niyang mga kamay. Kabanata 13: Ang Klase sa Pisika Maluwag at parihaba ang sukat ng silid sa Pisika. Malalaki rin ang mga bintana na mayroong rehas na bakal. Sa magkabilang panig ng kuwarto ay mayroong upuang kahoy na aabot sa tatlong baitang ang taas. Doon umuupo ang mga mag-aaral na nakaayos batay sa titik ng kanilang apelyido. Walang anumang palamuti ang silid, may mga kagamitan sa pag-aaral sa pisika ngunit nakasalansan sa isang aparador na nakakandado at nabubuksan lamang kung may dumarating na panauhin ngunit hindi nahahawakan o nagagamit ng mga mag-aaral ang mga ito. Si Padre Millon ang maestro sa Pisika na tanyag sa paaralan ng San Juan de Letran. Nakatuon lamang sa kung ano ang nilalaman ng aklat ang talakayan. Isa-isa niyang tinatawag ang mga mag-aaral upang tanungin ng aralin. Ang magkaibigang Pelaez at Placido ay nagsesenyasan na magturuan. Inapakan ni Pelaez ang paa ng kaibigan bilang hudyat ngunit napasigaw si Placido. Siya tuloy ang napagbalingan ng inis ng guro at tinanong. Utal-utal siyang sumagot at nagalit ang pari at binigyan siya ng mababang marka habang nakatanggap pa ng lait at mura mula sa pari. Nainis si Placido at biglang umalis sa klase na ikinagulat ng lahat. Kabanata 18: Ang Kadayaan Bago magsimula ang pagtatanghal ni Mr. Leeds, siniyasat munang mabuti ni Ben Zayb ang buong bulwagan at pilit na hinahanap ang salamin na karaniwang ginagamit sa kadayaan. Dito’y tumambad ang isang ulong anyong bangkay na mayroong mahaba at makapal na buhok na nagpakilalang si Imuthis. Mula sa kadiliman ay mayroong nagsalita na parang tumatangis at humihingi ng tulong. Sinabi ng espinghe na siya’y umibig sa isang dalaga na anak ng pari na kasinlinis ng liwanag. Inibig in ang dalagang ito ng isang batang pari na gumawa ng kaguluhan at ang idiniin ay si Imuthis. Tinugis siya sa lawa ng Moeris, napatay siya at sa kabilang buhay nakita niya ang paghahalay ng pari sa isang Abydos. Dahil sa mga narinig ay kinilabutan at hinimatay si Padre Salvi at ang ilang mga babae. KABANATA 27 – Ang Prayle at Ang Pilipino Karamihan sa mga mag-aaral ay pinupulaan at tumututol sa paraan ng pagtuturo ng mga prayle ngunit ni isa ay walang lakas na makapagsalita sa takot na maparatangan na Pilibustrero. Si Isagani ay kinagigiliwan ni Padre Fernandez, isang katedratiko dahil sa tatas ng paninidigan ng binata sa kaniyang pananalita. Kaya inanyayahan niya ang binata at binigyang laya na maipahayag ang kaisipan at damdamin ng tulad niyang mga mag-aaral. Buong tapang na ipinahayag ni Isagani kay Padre Fernandez na tanging hiling ng mga mag-aaral na tumupad ang mga guro sa kanilang tungkulin tulad ng bigyan ng makabagong kaalaman ang mga mag-aaral at pasiglahim ang kanilang kawilihan sa pag-aaral Sinabi rin ni Isagani na nanatiling mangmang ang mga Pilipino dahil sa sabwatan ng pamahalaan at mga prayle. Ang paniniwala ng mga prayle na ang karunungan ay ipinagkakaloob sa mga karapat-dapat lamang, sa mga may puso at marunong mag-alaga ng karangalan. Sa huli’y hinamon ni Isagani si Padre Fernandez na sila’y magbago para ang mga mag-aaral ay magbago rin. Kabanata 39: Ang Wakas Si Padre Florentino na isang Indiyo ang nakitaan ni Simoun na gumaganap ng kaniyang tungkulin bilang isang tunay na alagad ng Diyos. Pinili ni Simoun na magtungo sa bahay ni Padre Florentino matapos na siya ay mabigo na pabagsakin ang pamahalaan. Buong puso naman siyang tinanggap ng pari at ginamot ang kaniyang sugat. Nakatakip ng panyong puti sa bibig ay matimyas na nakikinig ang pari sa pagtatapat ni Simoun ng kaniyang tunay na pagkatao na siya si Crisostomo Ibarra at isiniwalat rin niya ang kanyang mga balakin na mapabagsak ang pamahalaan. “ Ang kadakilaan ng pagliligtas sa isang bayan ay hindi maipagkaloob sa isang nakatulong na sa kanyang pagguho. Ang poot ay walang nililikha kundi mga panakot; ang krimen ay mga salarin ang nilikha. Pag-ibig lamang ang nakagagawa ng mga bagay na dakila. Ang katubusan ay kabutihan; ang kabutihan ay pagpapakasakit, ang pagpapakasakit ay pag-ibig.” Ito ang paliwanag ng pari kung bakit di ipinagkaloob ng Diyos na magtagumpay si Simoun sa kaniyang layon sa bayan at sa pamahalaan. Natuklasan ng pari na uminom ng lason si Simoun sapagkat mas nanaisin pa raw ng binata na mamatay kaysa mahuli ng buhay. Sa huli’y kinuha ni Padre Florentino ang dala-dalang yaman ni Simoun at inihagis sa karagatan ang mga takba ng brilyante at alahas ng binata.

IV. YUGTO NG PAGKATUTO AT MGA GAWAING PAMPAGKATUTO Tanong: 1. Bakit natalo si Kabesang Tales sa asunto sa lupa? 2. Ilarawan ang sistema ng edukasyon sa Pilipinas noong panahon na nasulat ang akda batay sa nialalaman ng Kabanata 13 at 27. 3. Sa iyong palagay, bakit kaya nahimatay si Pari Salvi matapos marinig ang salaysay ng espinghe? 4. Bakit mas pinili pa ni Simoun na mamatay kaysa mahuli nang buhay ng mga guardiya sibil? 5. Bakit itinapon ni Padre Florentino sa karagatan ang mga yaman ni Simoun? Gawain sa Pagkatuto Bilang 3 Panuto: Magbigay ng mga tiyak na pangyayaring may kaugnayan sa mga sumusunod na tauhan batay sa mga binasang kabanata. Isulat ang sagot sa iyong sagutang papel. Tauhan Pangyayari Isagani Padre Fernandez Kabesang Tales Simoun Pari Florentino E. Pakikipagpalihan (Mungkahing Oras: 50 minuto) Gawain sa Pagkatuto Bilang 4 Panuto: Bigyang kahulugan ang matatalinhagang pahayag na may salungguhit sa pangungusap at magbigay ng halimbawa. Matatalinghagang Pahayag Kahulugan Halimbawa 1. Ang pakikipag-asunto ni Kabesang Tales sa mga prayle ay parang palayok na bumangga sa kaldero. 2. Ang karunungan ay ipinagkakaloob sa mga karapat- dapat lamang, sa mga may puso at marunong mag- alaga ng karangalan. 3. Ang katubusan ay kabutihan; ang kabutihan ay pagpapakasakit, ang pagpapakasakit ay pag-ibig.” 1. Ako’y nangibig sa anak ng saserdote, isang dalagang kasinlinis ng liwanag. Gawain sa Pagkatuto Bilang 5 Panuto: Batay sa binasang mga kabanata ng El Filibusterismo, tukuyin ang iba’t ibang tunggalian na naganap sa nobela. Isulat sa loob ng tatsulok ang kabanata at pangyayari na may kaugnayan dito. Isulat ang sagot sa papel. TAO LABAN SA TAO LABAN SA TAO LABAN TAO LIPUNAN SA SARILI Gawain sa Pagkatuto Bilang 6 Panuto: Magsalaysay ng mga pangyayari sa napanood mong pelikula o teleserye na may kaugnayan sa binasang mga kabanata ng El Filibusterismo. Isulat ito sa iyong sagutang papel. (Pamagat) 10

IV. YUGTO NG PAGKATUTO AT MGA GAWAING PAMPAGKATUTO A. Paglalapat (Mungkahing Oras: 50 minuto) Panuto: Gumawa ng poster na naglalarawan ng kalagayan ng Pilipinas sa kasalukuyan na nagpapatunay na naging matagumpay ang ipinaglalaban na pagbabago at kalayaan ng mga tauhan ng El Filibusterismo. Pamantayan Nilalaman- 8 puntos Kaangkupoan ng Konsepto 7 puntos Orihinalidad 5 puntos Pagkamalikhain 5 puntos Presentasyon 5 puntos ________ 30 puntos V. PAGTATAYA (Mungkahing Oras: 30 Minuto) Panuto: Isulat kung ano ang papel na ginampanan ng mga tauhan sa bawat pahayag. Isulat ang P kung ang tuon ay sa pangyayari, T kung tunggalian at TP kung tagpuan at W kung wakas ng kuwento. Isulat ang sagot sa sagutang papel. _____1. Nahimatay si Padre Salvi matapos na marinig ang salaysay ng espinghe hinggil sa sinapit ng dalagang inibig ng batang pari. _____2. Hindi nagustuhan ni Placido Pinitente ang panlalait ni Padre Millon kaya lumabas siya ng silid-aralan. _____3. Bago magsimula ang pagtatanghal ni Mr. Leeds, siniyasat munang mabuti ni Ben Zayb ang buong bulwagan at pilit na hinahanap ang salamin na karaniwang ginagamit sa kadayaan. _____4. Sa katapusan, itinapon ni Padre Florentino ang mga alahas at yaman ni Simoun upang di ito magamit sa paggawa ng kasamaan. _____5. Matapang na nakipagpalitan ng kuro-kuro at saloobin si Isagani kay Padre Fernandez hinggil sa kahilingan ng mga mag- aaral sa mga guro. VI. PAGNINILAY (Mungkahing Oras: 20 minuto) Panuto: Kompletuhin ang mga pahayag sa ibaba upang lahatin ang natutuhan mo sa aralin.  Natutuhan ko na ________________________________________________________.  Napagtanto ko na ______________________________________________________.  Kailangan ko pang malaman na ________________________________________.  Ipabatid ang iyong personal na pagtatasa sa kard ayon sa lebel ng iyong performans.  Personal na Pagtatasa sa Lebel ng Performans Para sa Mag-aaral Pumili ng isa sa mga simbolo sa ibaba na kakatawan sa iyong naging karanasan sa pagsasagawa ng mga gawain. Ilagay ito sa Hanay ng LP o Lebel ng Performans. Basahin ang deskripsiyon bilang gabay sa iyong pagpili:  - Nagawa ko nang mahusay. Hindi ako nahirapan sa pagsasagawa nito. Higit na nakatulong ang gawain upang matutuhan ko ang aralin.  - Nagawa ko nang maayos. Nahirapan ako nang bahagya sa pagsasagawanito. Nakatulong ang gawain upang matutuhan ko ang aralin. ? – Hindi ko nagawa o nahirapan ako nang labis a pagsasagawa nito. Hindi ko nauunawaan ang hinihingi sa gawain. Kailangan ko pa ng paglilinaw o dagdag kaalaman upang magawa ko ito nang maayos o mahusay. Gawain Sa Pagkatuto LP Gawain Sa Pagkatuto LP Gawain Sa Pagkatuto LP Gawain Sa Pagkatuto LP Bilang 1 Bilang 3 Bilang 5 Bilang 7 Bilang 2 Bilang 4 Bilang 6 Bilang 8 VII. SANGGUNIAN Filipino_HS.COM ph. 154-165, 272-281 Inihanda ni: Edwina P. Angcao (GOVERNOR FERRER Sinuri nina: Ruben S. Montoya MEMORIAL NATIONAL HIG SCHOOL Helen A. Francisco Belinda J. Aviles( QUEZON NATIONAL HIGH Vander Fritz T. Delgado SCHOOL) Elizabeth R. Zeta 11

W4 Asignatura Filipino Baitang 10 Markahan 4 Petsa I. PAMAGAT NG ARALIN Si Isagani II. MGA PINAKAMAHALAGANG Natatalakay ang mga kaisipang ito: KASANAYANG PAMPAGKATUTO (MELCs)  kabuluhan ng edukasyon  kabayanihan  karuwagan  kalupitan at Pagsasamantala sa kapwa  kahirapan  karapatang pantao  Paninindigan sa sariling prinsipyo III. PANGUNAHING NILALAMAN Kabanata 2: Sa Ilalim ng kubyerta Kabanata 14: Ang Tirahan ng Mag-aaral Kabanata 15: Si Ginoong Pasta Kabanata 22: Ang Palabas Kabanata 27: Ang Paryle at ang Pilipino Kabanata 35: Ang Piging Kabanata 37: Ang Hiwaga IV. YUGTO NG PAGKATUTO AT MGA GAWAING PAMPAGKATUTO I. Panimula (Mungkahing Oras: 10 minuto) A. Magbigay ng mga impormasyon hinggil sa iyong nalalaman sa mga larawan. 1. 2. 3. 4. 5. 6. . . B. Panuto: Sagutin ang 3-2-1 tsart na ito ayon sa nakasaad.  A. . 3-Magbigay ng tatlong dati mo ng pagkakakilala . kay Isagani bilang tauhan sa El Filibusterismo. 2- Ano ang dalawang bagay o impormasyon nais mo pang malaman sa kaniya? 1-Tanong na nais mong mabigyan pa ng sagot sa araling ito. 12

D. Pagpapaunlad (Mungkahing Oras: 40 minuto) Gawain sa Pagkatuto Bilang 1 A. Panuto: Basahin at unawain ang mga sumusunod na kabanatang kasangkot sa araling ito pagkatapos, sagutin ang mga katanungan sa ibaba. (Sangunian: Pluma 10 Aklat 2, mga pahina 481, 612, 622, 699, 767, 850, at 867.) KABANATA 2 – Sa Ilalim ng Kubyerta Sa kabanatang ito, matutunghayan mong malayo ang agat ng kalagayan ng mga pasahero sa itaas ng bapor kaysa sa ilalim na palapag nito-mainit, masikip, at mahirap ang kondisyon ng paglalakbay. Makikita rito ang karaniwang eksena kapag bakasyon ang mga mag-aaral. May mga tahimik at magugulong estudyante kapag nagsama-sama. Matutunghayan mo rin dito ang masisipag, pagod, at puyat na mangangalakal na Intsik. Ang iba namang pasahero ay nanonood ng tanawin sa ilog, nagbaraha, at mga tulog. Hindi alintana ng magkaibigang Basilio at Isagani ang ibang pasahero dahil seryoso silang nakikipag-usap sa mayamang si Kapitan Basilio na taga-San Diego. Isinusulong ng magkaibigan at ng iba pang makabagong mag-aaral ang pagtatag ng akademya para sa pagtuturo ng wikang Kastila. Ayon kay Kapitan Basilio walang mararating ang kanilang panukala. Marami ang hindi naniniwalang maitatayo ito at maging si Simoun ay salungat din subalit matatag at pursigido ang magkaibigan dahil alam nilang mabuti ang kanilang layunin at bukod dito ay nakahanda na ang lahat- ang mga gagastusin, ang magtuturo, at ang gagamiting paaralan. KABANATA 14 – Ang Tirahan ng Mag-aaral Nagsama-sama ang makabagong mag-aaral sa tahanan ni Makaraig. Dito sila nagpahayag ng kani-kanilang damdamin sa kalalabasan ng kanilang kahilingan sa pag-aaral ng wikang Kastila. Matutuhan dito ang buhay ng mga estudyante noon at kung paano ang mabuhay sa panahong iyon. Mabubuksan ang kaisipan ng mga mag-aaral dito sa pamamahala ng mga Prayle sa paaralan. KABANATA 15 – Si Ginoong Pasta Naging bantog na manananggol si Ginoong Pasta mula sa kanyang pagsisikap sa kamay ng pinagsilbihang mga prayle. Siya ay sinasangguni ng malalaking tao tungkol sa mahahalagang pasiya kaya lumapit si Isagani sa kanya upang magpatulong. Siya ay mamamagitan para sa kabataan sa opisyal na tagapayo sakaling humingi ito ng payo sa kanya. Naisip niyang pahahalagahan siya nito dahil naging kaklase ng kanyang tiyo si Ginoong Pasta subalit buo ang pasiya ng ginoong huwag makialam sa usapin upang makaiwas sa suliranin. Kabanata 22-Ang Palabas Nagsama-sama mula sa iba’t ibang antas ng lipunan ang mga mamamayan sa isang palabas. Muling nailalarawan dito ang kaugalian ng mga manonood sa teatro. Maging ang mga prayle na hindi inaasahan sa ganitong palabas ay aktibong nakiugnay sa entablado. Si Isagani na isa ssa mga manonood ay tahimik na nagtitimpi ng kaniyang galit at paninibugho nang makita sina Paulita at Pelaez na magkasama. Samantala si Donya Victorina ay nagsimula nang magkagusto kay Juanito at iniisip na maging kapalit na kaniyang asawa kung sakaling mamamatay ito. Sa kabilang dako ay nadismaya naman ang mga mag-aaral sa akademya dahil sa kabiguang mapapayag ni Pepay si Don Custodiong maipasa ang isinusulong nilang panukala sa halip ibingay ng huli sa mga relihiyosong orden ang pagpapasiya sa bagay na ito. KABANATA 27 – Ang Prayle at ang Pilipino Malaki ang paggalang nina Padre Fernandez at Isagani sa isa’t isa subalit dumating ang napakahigpit na pangyayaring kailangan nilang harapin at pag-usapan ang suliranin ng mga mag-aaral at kanilang korporasyon. Kinatawan ni Padre Fernandez ang mga prayle sa bansa at si Isagani, ang mga mag-aaral na Pilipino. Nagtalo sila nang pangkalahatan. Mahusay na nailahad ng mag-aaral ang katayuan ng mga Pilipino sa kamay ng mga prayle subalit pinagsinungalingan ito ng paryle. Idiniin ng bawat isa ang kanilang panig at kapwa nagpasiyang tapusin ang tunggalian ng kaisipan upang manumbalik sa kani-kanilang layunin at tungkulin. Kabanata 35 – Ang Piging Nagdatingan ang mga panauhin na mula sa maliit hanggang sa may pinakamataas na katayuan sa buhay at tungkulin. Hindi maintindihan ni Don Timoteo ang gagawing pag-estima sa panauhin lalo na sa Kapitan Heneral. Samantala, dahil likas ang kabutihang loob ni Basilio, nahirapan siyang pigilan ang sarili, Ilang ulit niyang sinubukan at bigyang-babala ang mga panauhing inosente na madadamay sa pagsabog subalit hindi niya ito nagawa nang makita niya ang mga sanhi ng kaniyang kabiguan at nang marinig niya si Simoun nagalit na nag-utos sa kutsero na tila sa kanya ipinararating na magmadaling lumisan sa kinaroroonan nito. Sa pagkakataong lilisanin na niya ang lugar ay nakita niya ang matalik na kaibigang si Isagani na tila tulala na nakatingin sa nangyayaring piging. Pinigilan niya ito at sinabihang huwag magtungo roon subalit tumanggi siyang sumunod kaya nabunyag ang tungkol sa lihim na regalong gintong “lampara”. Kabanata 37- Ang Hiwaga Nakikinig lamang si Isagani sa mga alingasngas tungkol sa nangyari sa piging. Isang saksi ang nagpapatunay sa balita 13

at sinabihang ipinid ang bibig ng mga naroon subalit naibunyag din nga sa usapan nilang ito. May mga nagalit kay Simoun at sinabihan ng masasakit na salita. Ang iba naman ay nagpahayag ng panghihinayangna na “ninakaw” ang lampara, dapat daw ay ubos na ang mga Espanyol. Hindi na nakatiis si Isaganing ipaliwanag ang panig ng “magnanakaw” at nagsabing kung alam daw sa nito ang layunin ng nagpakana ay baka raw hindi nito ninakaw ang lampara. Gawain sa Pagkatuto Bilang 2 Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na tanong. Isulat ang sagot sa sagutang papel. 1. Ano-ano ang mga kaisipang namayani sa akda? Ilahad ang iyong sariling paniniwala at pagpapahalaga ukol dito. 2. Paano ipinakita ang kabuluhan ng edukasyon at kabayanihan batay sa mga binasang kabanata? 3. Naipakita ba sa mga binasang kabanata ang kabayanihan at karuwagan ng tauhang si Isagani? Patunayan. 4. Kailangan bang magkaroon ng kamalayan ang isang kabataan sa mga nangyayari sa kaniyang bayan? Ipaliwanag. 5. Gaano kahalaga ang isang wika sa isang bayan? 6. Ano-anong suliraning panlipunan ang masasalamin sa mga binasang kabanata? May pagkakatulad ba ito sa nangyayari sa ating bansa sa kasalukuyan? Magbigay ng halimbawa bilang patunay.. 7. Bilang isang kabataan paano ka makatutulong sa mga suliraning panlipunan na kinakaharap ng ating bansa sa kasalukuyan? E. Pakikipagpalihan (Mungkahing Oras: 50 minuto) Gawain sa Pagkatuto Bilang 3 Panuto: Sa pamamagitan ng concept map bumuo ng mga kaisipang nangibabaw sa binasang kabanata. Isulat ang sagot sa sagutang papel. MGA KABANATA KAISIPAN Kabanata 2: Sa Ilalim ng Kubyerta Kabanata 14: Sa Bahay ng mga Estudyante Kabanata 15: Si Ginoong Pasta Kabanata 22: Ang Palabas Kabanata 27: Ang Prayle at ang Pilipino Kabanata 35: Ang Piging Kabanata 37: Ang Hiwaga A. Paglalapat (Mungkahing Oras: 50 minuto) Panuto: Bumuo ng sanaysay hinggil sa mga kaisipang mula sa mga kabanatang binasa na may kaugnayan sa: A. Kabuluhan ng edukasyon B. pamamalakad sa pamahalaan C. pagmamahal sa Diyos D. Pagmamahal sa bayan E. Pagmamahal sa kapwa-tao F. Pagmamahal sa pamilya G. Karapatang pantao Sundin ang sumusunod na gabay sa pagsulat. Binubuo ng 3 talata Unang Talata-paglalahad ng pangyayari sa kabanata kung saan hinago ang kaisipan Ikalawang talata-pagtalakay sa kaisipan Ikatlong Talata-paglalahad ng iyong saloobin o damdamin tungkol sa kaisipang ibinahagi 14

V. PAGTATAYA (Mungkahing Oras: 30 Minuto) (Ang mga Gawain sa Pagkatuto para sa Pagpapayaman, Pagpapahusay, o Pagtataya ay ibibigay sa ikatlo at ikaanim na linggo) A. Panuto: Tukuyin kung ang mga kaisipan o pahayag na nasa ibaba ay kaugnay sa : A. kabuluhan ng edukasyon B. pamamalakad sa pamahalaan C. pagmamahal sa Diyos D. pagmamahal sa bayan E. pagmamahal sa kapwa-tao F. pagmamahal sa pamilya G. karapatang pantao 1. “Hindi po kami bumibili ng alahas dahil hindi namin kailangan,” ang tuyot na sagot ni Isagani kay Ginoong Simoun dahil sa nasaling ang pagmamahal niya sa kaniyang lalawigan. 2. “Ang pamahalaang ay nagbibigay ng ating pangunahing pangangailangan kahit di pa natin hinihiling at hindi tayo pwedeng humiling sapagkat ang humihingi ay para lang sa nagkukulang sa kaniyang tungkulin ang pamahalaan. 3. “Hindi ako nagpunta rito para sa aking sarili kung hindi para sa iba na nangangailangan ng aking tulong.” 4. “Ang kasalanan ay nasa nagturo sa kanila ng pagkukunwari, nasa sumisiil sa malayang kaisipan .at malayang pagpapahayag.” 5. “Ang karunungan ay ipinagkakaloob lamang sa karapat-dapat na pagkalooban,” ang tuyot na sagot ni Padre Fernandez. “Ang ipagkaloob iyon sa mga taong walang malinis na kalooban at mabuting asal ay kahalay-halay lamang.” VI. PAGNINILAY (Mungkahing Oras: 20 minuto) Kompletuhin ang pahayag upang mabuo ang kaisipan batay sa natutuhan sa aralin. Para sa akin, mahalaga ang aralin na ito dahil ___________________________________________________.  Ipabatid ang iyong personal na pagtatasa sa kard ayon sa lebel ng iyong performans. Personal na Pagtatasa sa Lebel ng Performans Para sa Mag-aaral Pumili ng isa sa mga simbolo sa ibaba na kakatawan sa iyong naging karanasan sa pagsasagawa ng mga gawain. Ilagay ito sa Hanay ng LP o Lebel ng Performans. Basahin ang deskripsiyon bilang gabay sa iyong pagpili:  - Nagawa ko nang mahusay. Hindi ako nahirapan sa pagsasagawa nito. Higit na nakatulong ang gawain upang matutuhan ko ang aralin.  - Nagawa ko nang maayos. Nahirapan ako nang bahagya sa pagsasagawanito. Nakatulong ang gawain upang matutuhan ko ang aralin. ? – Hindi ko nagawa o nahirapan ako nang labis a pagsasagawa nito. Hindi ko nauunawaan ang hinihingi sa gawain. Kailangan ko pa ng paglilinaw o dagdag kaalaman upang magawa ko ito nang maayos o mahusay. Gawain Sa Pagkatuto LP Gawain Sa Pagkatuto LP Gawain Sa Pagkatuto LP Gawain Sa Pagkatuto LP Bilang 1 Bilang 3 Bilang 5 Bilang 7 Bilang 2 Bilang 4 Bilang 6 Bilang 8 VII. SANGGUNIAN Pinagyamang Pluma 10 Aklat 2 Awtor: Emily V. Marasigan Koordineytor: Alma M. Dayag Inihanda ni: Ma. Leah F. Francisco (GOVERNOR LUIS A. Sinuri nina: Ruben S. Montoya FERRER JUNIOR EAST NATIONAL HIGH Helen A. Francisco SCHOOL) Vander Fritz T. Delgado Elizabeth R. Zeta 15

W5 Asignatura Filipino Baitang 10 Markahan 4 Petsa I. PAMAGAT NG ARALIN II. MGA PINAKAMAHALAGANG Kabanata 4: Si Kabesang Tales KASANAYANG PAMPAGKATUTO Kabanata 6: Si Basilio (MELCs) Kabanata 7: Si Simoun Kabanata 12: Si Placido Penitente Kabanata 15: Si Ginoong Pasta 1. Naipaliliwanag ang kabuluhan ng mga kaisipang lutang sa akda kaugnay ng: karanasang pansarili, gawaing pangkomunidad, isyung pambansa, at pangyayaring pandaigdig 2. Naiuugnay ang kaisipang namayani sa pinanood na bahagi ng binasang akda sa mga kaisipang namayani sa binasang akda 3. Naisusulat ang pagpapaliwanag ng sariling paniniwala at pagpapahalaga kaugnay ng mga kaisipang namayani sa akda III. PANGUNAHING NILALAMAN El Filibusterismo IV. YUGTO NG PAGKATUTO AT MGA GAWAING PAMPAGKATUTO I. Panimula (Mungkahing Oras: 10 minuto) Gawain sa Pagkatuto Bilang 1 Panuto: Tukuyin kung ano ang kaisipang lutang sa mga sumusunod na pahayag. Isulat sa papel ang titik ng wastong sagot. 1. Naniniwala ang taong bayan na mapabubuti ng pangulo ang sitwasyon ng bansa kaya patuloy ang kanilang panalangin para dito. A. nananampalataya sila sa kakayahan ng pangulo B. isang pagpapala ang pangulo para sa bayan C. makatutulong ang panalangin para sa pamumuno ng pangulo D. mahalaga ang panalangin 2. Iba-iba man ang gamit na salita nating mga Pilipino, nagkakaunawaan at nagkakaisa pa rin tayo. A. wika ang simbolo ng kalayaan ng bayan B. wika ang simbolo ng pagkakaisa C. di dahilan ang pagkakaiba-iba ng wika upang di magkaisa ang isang bansa D. Iisang dugo lamang ang nananalaytay sa bawat isa sa atin, ang dugong makabansa 3. Paalaala tuwina ng matatanda na laging iisipin at gagawin kung ano ang tama, sigurado ang tagumpay at ang pagmamahal ng Dakilang Lumikha. A. Diyos lamang ang makapangyarihan sa lahat B. nalulugod ang Diyos sa tama at wasto nating gawa C. laging isipin at alalahanin ang paalaala ng matatanda D. mamahalin tayo ng Diyos kung lagi tayong tama 4. Masyadong bilib si Lira sa kaniyang kakayahan, di man lang niya alintana na maraming tao ang naging bahagi ng kaniyang tagumpay. A. bilib na bilib siya sa sarili B. nagtagumpay siya dahil sa ibang tao C. di siya marunong magpahalaga sa ginawang tulong ng iba D. sa kaniyang tagumpay ay maraming tao ang dumamay 5. Dahil sa kaniyang pagmamahal sa kaibigan, tiniis niya ang lahat maging ang ibigin ang babaeng kaniyang pinakamamahal. A. mas mahal niya ang kaniyang kaibigan kaya siya nagparaya B. kayang tiisin ang lahat kapag nagmamahal C. nagpaubaya siya para sa kaibigan D. nagpaparaya ang tunay na nagmamahal 16

IV. YUGTO NG PAGKATUTO AT MGA GAWAING PAMPAGKATUTO D. Pagapaunlad (Mungkahing Oras: 40 minuto) Gawain sa Pagkatuto 2 Panuto: Basahin sa Pinagyamang Pluma 10 Aklat 2 ang Kabanata 4, 6, 7, 12, at 15 ng El Filibusterismo. Maaari ding panoorin sa https://www.youtube.com/watch?v=vBqM7mmOi98&t=48s ang mga nabanggit na kabanata. Gawain sa Pagkatuto 3 Panuto: Magbigay ng mga kaisipang lumutang mula sa mga napanood o nabasang kabanata ng nobela. Isulat ang sagot sa sagutang papel. KABANATA KAISIPAN 4 - Si Kabesang Tales 6 - Si Basilio 7 - Si Simoun 12 - Si Placido Penitente 15 - Si Ginoong Pasta E. Pakikipagpalihan (Mungkahing O ras: 50 minuto) Gawain sa Pagkatuto bilang 4 Panuto: Tukuyin kung ang mga kaisipang lutang sa akda ay kaugnay ng: A. karanasang pansarili B. gawaing pangkomunidad C. isyung pambansa D. pangyayaring pandaigdig ___1. Ipinaglalaban ng mga kabataan ang magtayo ng isang paaralang magtuturo sa kanila ng wikang Kastila. ___2. Winika ni Simoun na habang pinangangalagaan ng mga mamamayan ang sariling wika ay sinasaluduhan naman sila ng mga malalayang bansa. ___3. Parang pinagtakluban ng langit at lupa si Tales ngunit hindi siya nagpagapi sa lungkot. ___4. Nautusan si Pelaez ng mga paring Kastila na mangilak ng abuloy para sa estatwang bato ni Padre Baltazar. ___5. “Katulad ko, may dapat ka ring singilin sa lipunan, pinaslang ang kapatid mo at di nabigyan ng katarungan”. Gawain sa Pagkatuto bilang 4 Panuto: Tukuyin at ipaliwanag ang kabuluhan ng mga kaisipang lutang sa binasang akda. Isulat ang sagot sa sagutang papel. 1. “ Ang anumang pagtulong sa pamahalaan ay dapat pahalagahan, lalo’t may kinalaman ito sa anumang uri ng kaunlaran.” ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ 17

IV. YUGTO NG PAGKATUTO AT MGA GAWAING PAMPAGKATUTO 2. Kung pakasusuriin, sawang-sawa na ang lahat sa kamememorya at pakikinig sa walang katapusang sermon tungkol sa paggalang, pagsunod, at pagpapakumbaba sa lahat ng nanunungkulan sa simbahan. _________________________________________________________ _________________________________________________________. 3. Naging isang litanya ng pakikipagsapalaran ang buhay ni Basilio sa magulong lipunan. Sa dahilang pawang kasawian ang naranasan niya sa bayang sinilangan at nilakhan, napilitan siyang lumabas ng lunggang tinitirhan. ________________________________________________________ _________________________________________________________. 4. “At kung wika at wika rin lang ang pag-uusapan, nahihibang na ba kayo at papangarapin ninyong salitain ang isang wikang hiniram lamang?” ________________________________________________________ _________________________________________________________. 5. Dapat isaisip ng pamahalaan na hinding-hindi nito madidiktahan ang kabataan na magbusal ng bibig at magpiring ng mga mata sa tuwina. _______________________________________________________ _______________________________________________________. Paglalapat (Mungkahing Oras: 50 minuto) Panuto: Sumulat ng isang maikling sanaysay na nagpapahayag ng sariling paniniwala at pagpapahalaga kaugnay ng mga kaisipang namayani sa akda. Gawin ito sa sagutang papel. Pamantayan sa Pagsulat a. Maaaring pumili ng isa mula sa mga kabanatang tinalakay b. Binubuo ng 2-3 talata lamang c. Nagpapahayag ng sariling paniniwala at pagpapahalaga sa kung anong paksa ang tinatalakay V. PAGTATAYA (Mungkahing Oras: 30 Minuto) (Ang mga Gawain sa Pagkatuto para sa Pagpapayaman, Pagpapahusay, o Pagtataya ay ibibigay sa ikatlo at ikaanim na linggo) Panuto: Tukuyin ang mga kaisipang namayani sa mga sumusunod na pahayag mula sa mga piling kabanata ng nobelang El Filibusterismo. Isulat sa papel ang titik ng wastong sagot. 1. Bunga ng pagsisikap sa paggawa, unti-unting umunlad ang buhay ni Tales. Tulad ng dapat asahan, kasama ng pag- unlad ang pagtingala ng mga tao sa kaniya. A. dahil sa pagsisikap nakuha rin niya ang respeto ng kapwa B. nagsikap siya upang umunlad at kilalanin C. ang taong umuunlad kinikilala ng lahat D. kilala ka ng kapwa mo kapag maayos ang pamumuhay mo 2. Laging sinasabi ni Basilio sa sarili na maswerte siya sapagkat isang karangalan ang makapasok ng paaralan. A. ang makapag-aral ay isang kayamanan B. napakahalaga ng pag-aaral para sa kaniya C. karangalan ang makapasok sa isang paaralan D. mayroon ka ng maipagyayabang kung ikaw ay nag-aral 18

IV. YUGTO NG PAGKATUTO AT MGA GAWAING PAMPAGKATUTO 3. Sapagkat si Basilio ay may sagradong layuning mapalawak ang kaisipan, hindi ito nabigo nang ihayag na nanguna siya sa talaan ng mga magtatapos na pararangalan. A. alam na niya na siya ay magkakaroon ng karangalan B. napalawak niya ang kaisipan kaya siya nanguna sa talaan C. dahil sa pagnanais na matuto at sa pagsisikap, magtatapos siya nangg may karangalan D. magtatapos siya ng may karangalan dahil sa kanyang pagnanais 4. At kahit na tapak-tapakan ang karapatan nila bilang tao, mapayapa pa rin silang magyuyuko ng mga ulo. A. patuloy ang pagiging mababang-loob B. patuloy na susunod sa nais ng mga makapangyarihan C. laging kapayapaan ang nais sa buhay D. hindi lalaban sa kabila nang pang-aapi ng kapwa 5. Hindi mahalaga kung ang handog ay maliit o malaki man, sa maliit na regalong ibinigay, kailangang kalakip dito ang pusong nagmamahal. A. masarap magbigay kung nagmamahal B. sa pagbibigay kailangang kasama ang puso C. maliit man o malaki, mahalagang nagmumula sa puso ang pagbibigay D. masarap magbigay kung bukal sa loob at may pagmamahal VI. PAGNINILAY (Mungkahing Oras: 20 minuto) Panuto: Kompletuhin ang mga pahayag sa ibaba upang lahatin ang natutuhan mo sa aralin. Naunawaan ko na ___________________. Napagtanto ko na ________________________. Kailangan ko pang malaman na __________.  Ipabatid ang iyong personal na pagtatasa sa kard ayon sa lebel ng iyong performans.  Personal na Pagtatasa sa Lebel ng Performans Para sa Mag-aaral Pumili ng isa sa mga simbolo sa ibaba na kakatawan sa iyong naging karanasan sa pagsasagawa ng mga gawain. Ilagay ito sa Hanay ng LP o Lebel ng Performans. Basahin ang deskripsiyon bilang gabay sa iyong pagpili:  - Nagawa ko nang mahusay. Hindi ako nahirapan sa pagsasagawa nito. Higit na nakatulong ang gawain upang matutuhan ko ang aralin.  - Nagawa ko nang maayos. Nahirapan ako nang bahagya sa pagsasagawanito. Nakatulong ang gawain upang matutuhan ko ang aralin. ? – Hindi ko nagawa o nahirapan ako nang labis a pagsasagawa nito. Hindi ko nauunawaan ang hinihingi sa gawain. Kailangan ko pa ng paglilinaw o dagdag kaalaman upang magawa ko ito nang maayos o mahusay. Gawain Sa Pagkatuto LP Gawain Sa Pagkatuto LP Gawain Sa Pagkatuto LP Gawain Sa Pagkatuto LP Bilang 1 Bilang 3 Bilang 5 Bilang 7 Bilang 2 Bilang 4 Bilang 6 Bilang 8 VII. SANGGUNIAN Pinagyamang Pluma 10 Aklat 2 Awtor: Emily V. Marasigan Koordineytor: Alma M. Dayag https://www.youtube.com/watch?v=vBqM7mmOi98&t=48s Inihanda ni: Annaliza R. Dimailig Sinuri nina: Ruben S. Montoya Tropical Village National High School Helen A. Francisco Vander Fritz T. Delgado Elizabeth R. Zeta 19

W1 Learning Area English Grade Level 10 Date Quarter 4th I. LESSON TITLE Determining the Meaning of Terminologies using Dictionary, Thesaurus and Online Sources II. MOST ESSENTIAL LEARNING Distinguish technical terms used in research. COMPETENCIES (MELCs) III. CONTENT/CORE CONTENT Using Dictionary, Thesaurus, and Online Sources IV. LEARNING PHASES AND LEARNING ACTIVITIES I. Introduction (Time Frame: 40 minutes) “Language grows by taking terms from various fields. Each field has a specialized vocabulary that communicates a variety of concepts by means of technical language. This type of language is commonly used in research writing. For this quarter, you will try your hand at developing your own research paper. To be able to write a good one, it is essential to provide clear definitions or explanations for unfamiliar terms. Once you learn how to use dictionaries, thesaurus and other online sources, defining technical terms will be easy.” Let Us Review! 1. Using the DICTIONARY If you are unable to understand the meaning of an unfamiliar word by using context clues, then you should look up the word in a dictionary. Here are tips for proper dictionary usage. ü Look at the preface and notes in your dictionary. The preface contains explanations about the various symbols and abbreviations. Find out what your dictionary has to offer. ü Good dictionaries include all known definitions of a word. When you are looking up a word, do not stop after you have read the first meaning! Keep reading, and look for the meaning that best fits the context of your sentence. ü If the difficult word has a prefix such as un-- or mis-, you may have to look up the root word. Other Important Entry Elements 1.1. Guide Words The words listed in a dictionary are listed in alphabetical order, letter by letter. Pairs of guide words are usually at the top of each set of facing pages. Guide words list the first and last defined word to appear on a page (or facing pages).Using guide words help you quickly locate the word you seek. If the guide words on facing pages are symbolic and sympathy, you will have to turn to the next page to find symphonic. 1.2. Main/Word Entries Main entries are the words that are explained in a dictionary. These words appear in boldface (dark) type. Main entries may be single words, compound words, abbreviations, affixes, or phrases. 1.3. Parts of Speech The dictionary uses nine abbreviations for the parts of speech. n. noun v.t. transitive verb adj. adjective pron. pronoun interj. interjection adv. adverb v.i. intransitive verb conj. conjunction prep. preposition 1.4. Restrictive labels Subject labels tell you that a word has a special meaning when used in a particular field ( mus. for music, med. for medicine, zool. for zoology, etc. ) Usage labels tell you how a word is used (slang, colloq, for colloquial, dial. for dialect, etc.) Geographic labels tell you in which region of the country (N.E. for New England, West, South, etc.) the definition applies. 1.5. Spelling Not knowing how to spell a word can make it difficult to find in the dictionary, but not impossible. You will be surprised at how quickly you can find most words by following the sounded-out spelling.

IV. LEARNING PHASES AND LEARNING ACTIVITIES 2. Using the THESAURUS The best place to look for synonyms and antonyms is the thesaurus. A thesaurus is, in a sense, the opposite of a dictionary. You go to a dictionary when you know the word but need the definition. You go to a thesaurus when you know the definition but need the word. For example, you might want a word that means fear, the kind of fear that causes more worry than pain. You need the word to complete the following sentence: § Ginny experienced a certain amount of(fear) over the upcoming exam. The thesaurus comes in two forms: Dictionary Form and Traditional Form. If it is in dictionary form, you simply look up the word fear as you would in a dictionary. If, however, you have a traditional thesaurus, you need to first look up the word in the alphabetical INDEX at the back of the thesaurus. You might find this entry for fear in the index. FEAR 860 Fearful painful 830 timid 862 The numbers after fear are GUIDE NUMBERS, not page numbers. If you look up number 860 in the body of the thesaurus, you will find a long list of synonyms for the word fear: These include fearfulness, timidity, diffidence, apprehensiveness, solicitude, anxiety, mistrust, suspicion, and qualm. So, instead of using the word “fear,” the sentence becomes more appropriate by using a synonymous word: § Ginny experienced a certain amount of anxiety over the upcoming exam. 3. Using the INTERNET The internet provides many different types of information. Besides the dictionary and a thesaurus, definitions of terms may also be searched via the World Wide Web. Moreover, those who have smartphones may download mobile dictionary apps, such as Merriam-Webster, and Oxford Dictionary of English, D. Development (Time Frame: 30 minutes) Activity 1: Parts of a Dictionary Entry Direction: Determine the part of a dictionary entry by using the jumbled letters of the term and the provided meaning. You may also use dictionary from online sources or mobile applications to accomplish this activity. 1. An TRENY WORD, listed alphabetically, shows how a word is spelled and how words of more than one syllable is divided. 2. The CIAROPNOITNUN has symbols to show how to say the words. 3. A TRAP-OF-SCHEEP label gives the function or functions of a word. 4. LATERED FORMS, such as plurals, or the comparative forms are often given. 5. ULTIMPLE DEFINITIONS or meanings are numbered. 6. An ILLUSTIVERAT SENTENCE or phrase shows how a word is used. 7. An EMOTYLOGY, or word history, tells the origin of a word. 8. An ENTACC shows which syllables are said with special force. 9. Sometimes a MYSYNON STUDY shows shades of meaning. 10. A MOGRAPHHO is spelled the same as another word but has a different origin and meaning.

IV. LEARNING PHASES AND LEARNING ACTIVITIES Activity 2: Using a Thesaurus Direction: Use a thesaurus to help you circle out the correct synonym to complete each sentence. You may also use thesaurus from online sources or mobile applications to accomplish this activity. 1. Raf looks (orderly, trim) in his new suit. 2. Her booth at the hobby show is very (tidy, trim). 3. She swept it out, and it is (trim, shipshape). 4. He arranged the items to appear (orderly, trim). 5. He put his stamps in (neat, shipshape) rows. 6. Rolf is (shipshape, orderly) about everything. 7. Her room is always (shipshape, trim) too. 8. Even his old hat looks (trim, orderly) on him. 9. I rarely look (shipshape, trim) in my clothes. 10. I wish I were as (shipshape, tidy) as Raf. 11. I could become more (orderly, shipshape) by organizing my work. E. Engagement (Time Frame: 90 minutes) Activity 3: Words Worth Knowing Directions: The thirty words included in the pool of words below come from specialized areas. Categorize each to complete the table. Determine how many of these words you know well enough to use in your writing and speaking. Then, use a dictionary to look up the meanings of words you do not know (10 words). BUSINESS CHEMISTRY GEOGRAPHY HEALTH HISTORY LANGUAGE LAW MATH PHYSICAL SCIENCE RELIGION Activity 4: Search the Term Directions: Replace the italicized words in the following sentences with their exact specialized terms. Use a dictionary, the internet, and the words in the parentheses as your reference. Configuration clues (boxed letters) are also given. Ex.: Use a hand to grab the heavy metal ball by the handle and swing it up until it rests against your forearm. (Physical fitness) Answer: Use one hand to grab a kettle bell by the handle and swing it up until it rests against your forearm.

IV. LEARNING PHASES AND LEARNING ACTIVITIES A. Assimilation (Time Frame: 30 minutes) Activity 5: Word Search Nutshell Directions: In relation to the lesson and activities on word search using dictionaries, thesaurus, and online resources, answer the table below. What is it? How to use it for word search? How often do I use it? Type of Reference Dictionary Thesaurus Online Sources V. ASSESSMENT (Time Frame: 40 minutes) (Learning Activity Sheets for Enrichment, Remediation, or Assessment to be given on Weeks 3 and 6) Activity 6: Word Search Nutshell Directions: The text below is an excerpt of Steve Jobs, “Stay Hungry, Stay Foolish” speech. To understand his message better, look for the meaning of the eight (8) unfamiliar words in the speech. In doing so, refer to the sample below: Word Entry: honored Part of adjective Speech: proud because Meaning: given respect proud Similar Word: Restrictive n/a Label: n/a Guide Words Internet (macmillandictionary Reference .com) used: VI. REFLECTION (Time Frame: 10 minutes) • Communicate your personal assessment as indicated in the Learner’s Assessment Card. Personal Assessment on Learner’s Level of Performance Using the symbols below, choose one which best describes your experience in working on each given task. Draw it in the column for Level of Performance (LP). Be guided by the descriptions below: ¶ - I was able to do/perform the task without any difficulty. The task helped me in understanding the target content/ lesson. ü - I was able to do/perform the task. It was quite challenging, but it still helped me in understanding the target content/lesson. ? – I was not able to do/perform the task. It was extremely difficult. I need additional enrichment activities to be able to do this task. Learning Task LP Learning Task LP Learning Task LP Number 1 Number 3 Number 5 Number 2 Number 4 Number 6 VII. REFERENCES For lesson and activities: Beech, Linda Ward, James Beers, Ronald Cramer, Chris Wells Feder, Tara McCarthy, Norman Najimy, and DeWayne Triplett. 1989. Language (Teacher’s Edition): Grade 8. Glenview, IL: Scott, Foresman and Company. p. 144. Sebranek, Patrick, Verne Meyer, and Dave Kemper. 1996. A Student Handbook for Writing & Learning. Chicago: Writers, Inc., pp. 157, 159. For illustrations: www.canva.com Prepared by: Checked by: Lucinda A. Jurilla Alfonso V. Mabuting Lucinda A. Jurilla Maria Madel C. Rubia Regicelle D. Cabaysa Luzviminda Cynthia Richelle F. Quintero

W2 Learning Area English Grade Level 10 Date Quarter 4th I. LESSON TITLE Technical Terms Used in Research II. MOST ESSENTIAL LEARNING Distinguish technical terms used in research. Research Technical Terms COMPETENCIES (MELCs) III. CONTENT/CORE CONTENT IV. LEARNING PHASES AND LEARNING ACTIVITIES I. Introduction (Time Frame: 50 minutes) What is Research? Research is a process of systematic inquiry that entails collection of data; documentation of critical information; and analysis and interpretation of that data/information, in accordance with suitable methodologies set by specific professional fields and academic disciplines. Research is conducted to evaluate the validity of a hypothesis or an interpretive framework; to assemble a body of substantive knowledge and findings for sharing them in appropriate manners; and to generate questions for further inquiries. As a Grade 10 student, you are expected to create a basic research. But before planning and coming up with the different parts of your study, it is just appropriate to be familiar with some of the used terms in research writing. Although some terms you will meet while researching are not listed below, these jargons are likewise the common and useful ones to know and learn beforehand. Through this, you will become ready once you finally use them as you investigate for some problems or issues of your interest. TERM DEFINITION abstract A brief overview of a research study Applied Research Conducted to generate knowledge that influences or improves practice Basic Research Research that tests theories Conceptual Definition A variable, such as anxiety, may be defined as a feeling of uneasiness concepts The building blocks of theories constitutive definition The basic, dictionary meaning Control group In experiments, the one that does not get the treatment Correlational study A type of research design that depicts a relationship between variables, but not necessarily one of cause -effect data Information used as a basis for reasoning, discussion, or calculation. Delimitations It addresses how the study will be narrowed in scope. Dependent variable The concept that the researcher is most interested in understanding Descriptive study Research design that describes “what is” e.g. a survey experiment A research design used to find “cause-effect” relationships the “effect of…on…” Experimental Group The one that gets the treatment External validity How generalizable the results are as it concerns other populations and locations extraneous Variables that may influence or contaminate the data heterogeneous Groups under study are very different or varied. homogeneous Groups that are very similar Independent variable The concept being studied that usually indicates the influence or cause; the one that the researcher is manipulating hypothesis A statement written by the researcher that states the relationship among or between variables Inductive Reasoning The basis for the qualitative research approach Deductive Reasoning Depends on premises and is the basis for the quantitative research approach Internal validity The extent to which a study measures what it is supposed to measure (accuracy within a study) Introduction Establishes the scope, context and significance of the research to be conducted. Limitations identify potential weaknesses of the study. Measures of central Averages e.g. the mean) tendency mean The arithmetic average median The middle where half the scores fall above, half below, eliminates the influence of outliers Methodology Systematic approach to the conduct of a process. It includes steps of procedure, application of techniques, systems of analysis, and the modes of inquiry employed by a discipline. mode The score that occurs the most Null Hypothesis The proposition, to be tested statistically, that the experimental intervention has \"no effect,\" meaning that the treatment and control groups will not differ as a result of the intervention. Operational definition Investigators usually hope that the data will demonstrate some effect from the intervention, thus Participant allowing the investigator to reject the null hypothesis. How a term is used in a study Also called respondents, their characteristics and responses are the object of study in research

IV. LEARNING PHASES AND LEARNING ACTIVITIES TERM DEFINITION Principle investigator The person who oversees a research population the target group under investigation. The population is the entire set under consideration. Samples are drawn from populations Purpose of the study specific research aims and objectives for the research. random By chance Qualitative Research Trying to verify or generate descriptive theory that is grounded in the data gleaned from the investigation (naturalistic). Quantitative Research Answer a specific research question by showing statistical evidence that the data may be addressed in a particular way (experimental). Questionnaire Structured sets of questions on specified subjects that are used to gather information. Random sample Everybody has the same chance of being assigned to any group. Research A systematic, objective way to generate facts Research design The method for finding out what the researcher wants to know, experiment, and correlate… Research Methodology The method of research design (paradigm as well as statistics and analysis) as well as the approximate timeline for completion of the study. Relationship The bond or connection between two variables sample A smaller group that represents population of interest Significance of the It is written as part of the introduction section of a thesis. It provides details to the reader on Study how the study will contribute such as what the study will contribute and who will benefit from it. Standard deviation A measure of spread; the average deviation of a group of scores from the mean Statement of the Part of the introduction which enumerates the research questions which the study sought to problem answer. Statistical Analysis Application of statistical processes and theory to the compilation, presentation, discussion, and interpretation of numerical data. Statistical significance An important finding that did not likely happen by chance Statistics Mathematical tools based on the normal curve used to analyze data; it must match with research designs T-score A standard score on the normal curve where the mean is assigned “50” deviations of “10”. Allows more simple interpretation of student achievement subject The people who are being studied T-test A parametric statistical tool that compares differences between the means of two groups: assumptions for use include normal distribution and at least interval data theory An generalization that presents a representation about relationships among phenomena validity Accuracy, the extent to which a test or study measures what it is supposed to measure variable A quality of interest or concepts that can be manipulated, observed or studied D. Development (Time Frame: 45 minutes) Activity 1: What is Research? Direction: Determine further the meaning and function of research by reading the paragraphs below. In doing so, arrange the jumbled letters of some terms to understand research even better. When researchers are interested in examining a problem using a scientific approach, it is said that they are doing a (1.) S A R R E E C H. The people who are being studied are called (2.) B U J E C T S. The person who oversees the research is called the (3.) P R I N C E L I P investigator. The building blocks of theories are called (4.) C E P C O N T S. An abstract generalization that presents a systematic representation about relationships among phenomena is called a (5.) H E R O Y T. The concepts that are studied are called (6.) B A R I A L E V. The concept that is being studied that usually that usually indicates the influence or cause is called the (7.) D E N T I N P E E N D variable. The concept that the researcher is most interested in understanding is called the (8.) T E E N N P E D D variable. Variables that may influence or contaminate the data are called (9.) E O U T S X A E R N variables. If the group that is being studied is very different or varied, the group is said to be (10.) G E N E S H E R O T E O U while groups that are very similar are called (11.) H O O M N E E G O U S groups. When studying variables, definitions must be clarified. A variable such as anxiety may be defined as a feeling of uneasiness; this is called a (12.) C E P T A L C U O N definition. To measure anxiety, the State-Traite Anxiety Scale might be used. A (13.) S Y S I T H E P H O is a statement written by the researcher that states the relationship among or between variables. There are two major categories for research designs. One design, the (14.) Q U A I N T V A I E T T approach uses data that has numerical representation or values. The second design, (15.) Q U A I L V E A T T I, uses narrative data. (16.) D E D U C E V I T reasoning is the basis for quantitative approach. The bond or connection between two variables is called a (17.) O R I E N T A L H I P S. Research that is conducted to generate knowledge that influences or improves practice is called (18.) D E A L I P P research. Research that tests theories is known as (19.) A S C I B research.

IV. LEARNING PHASES AND LEARNING ACTIVITIES Activity 2: What’s the Term? Direction: Distinguish the research terms being asked in each item. _______________________ 1. The people who are being studied in a research _______________________ 2. Accuracy, the extent to which a test or study measures what it is supposed to measure _______________________ 3. Everybody has the same chance of being assigned to any group. _______________________ 4. A measure of spread; the average deviation of a group of scores from the mean _______________________ 5. Mathematical tools based on the normal curve used to analyze data _______________________ 6. An important finding that did not likely happen by chance _______________________ 7. The method for finding out what the researcher wants to know, experiment, or correlate. _______________________ 8. A quality of interest that can be manipulated, observed or studied _______________________ 9. A smaller group that represents population of interest __________________________ 10. Uses data that has numerical representation or values E. Engagement (Time Frame: 55 minutes) Activity 3: Puzzling Study Direction: Answer the crossword puzzle below by determining the research terms through the clues given on the right. Activity 4: Mystery Word Challenge Direction: Answer the following items. Using a specific letter from each answer, unlock the mystery word. _________________ 1. It is a tentative explanation based on theory to predict a causal relationship between variables. (Take the last letter of your answer and put it in the last box.) _________________ 2. This is the application of statistical processes and theory to the compilation, presentation, discussion, and interpretation of numerical data. (Take the second letter of your answer and put it in the seventh box.) _________________ 3. This refers to a part of research which identifies the potential weaknesses of a study. (Take the sixth letter of your answer and put it in the sixth box.) _________________ 4. It tells the reader what you hope to accomplish regarding the problem by carrying out your study. (Take the third letter of your answer and put it in the fifth box.) _________________ 5. It involves specific techniques that are adopted in research process to collect, assemble and evaluate data. It defines those tools, as well as the approximate timeline for completion of the study. (Take the tenth letter of your answer and put it in the fourth box.)

IV. LEARNING PHASES AND LEARNING ACTIVITIES __________________ 6. This is the target group of the research. (Take the tenth letter and put it in the third box.) __________________ 7. It is another term for participants. (Take the fifth letter and put it in the second box.) __________________ 8. It is a systematic investigation and study of materials and sources in order to establish facts and reach new conclusions. (Take the seventh letter of your answer and put it in the first box.) The Mystery Word is… A. Assimilation (Time Frame: 45 minutes) Activity 5: Signify the Terms Directions: In relation to the lesson and activities on research terms, explain their importance to making research by interpreting the image on the left. V. ASSESSMENT (Time Frame: 35 minutes) (Learning Activity Sheets for Enrichment, Remediation, or Assessment to be given on Weeks 3 and 6) Activity 6: MATCHING TERMS Directions: Match the definitions in Column A to its appropriate research terms in Column B. COLUMN A COLUMN B 1. It addresses how the study will be narrowed in scope. a. ABSTRACT 2. Structured sets of questions on specified subjects that are used to gather info. b. DELIMITATION 3. The arithmetic average c. CONTROL GROUP 4. The basic, dictionary meaning d. QUESTIONNAIRE 5. A brief, overview of a research study e. DATA 6. Refers to how a word is used in a study f. CONSTITUTIVE DEFINITION 7. In experiments, the one that does not get the treatment g. DESCRIPTIVE STUDY 8. Information; can be number or words h. EXPERIMENT 9. The one that gets the treatment i. EXPERIMENTAL GROUP 10. Research design that describes ”what is” j. INDEPENDENT VARIABLE 11. A research design used to find “ cause-effect” relationships k. MEAN 12. The variable the researcher is manipulating l. OPERATIONAL DEFINITION VI. REFLECTION (Time Frame: 10 minutes) • Communicate your personal assessment as indicated in the Learner’s Assessment Card. Personal Assessment on Learner’s Level of Performance Using the symbols below, choose one which best describes your experience in working on each given task. Draw it in the column for Level of Performance (LP). Be guided by the descriptions below: ¶ - I was able to do/perform the task without any difficulty. The task helped me in understanding the target content/ lesson. ü - I was able to do/perform the task. It was quite challenging, but it still helped me in understanding the target content/lesson. ? – I was not able to do/perform the task. It was extremely difficult. I need additional enrichment activities to be able to do/perform this task. Learning Task LP Learning Task LP Learning Task LP Number 1 Number 3 Number 5 Number 2 Number 4 Number 6 y VII. REFERENCES For lesson and activities: Department of Education. 2020. English 10: Quarter 4 - Module 9: Understanding Research Jargon (Technical Terms in Research). pp. 12-13, 19-20. Palomar, Lito, Ma. Victoria Velasco, and Mariecris Hontiveros. 2016. Interactive English 10. Philippines: Jemma, Inc. pp. 339-343. Illustrations: www.canva.com Prepared by: Checked by: Lucinda A. Jurilla Maria Madel C. Rubia Alfonso V. Mabuting Luzviminda Cynthia Richelle F. Quintero Regicelle D. Cabaysa

W3 Learning Area English Grade Level 10 Date Quarter 4 I. LESSON TITLE Technical and Operational Definitions II. MOST ESSENTIAL LEARNING MELC 20: Give technical and operational definitions COMPETENCIES (MELCs) III. CONTENT/CORE CONTENT IV. LEARNING PHASES AND LEARNING ACTIVITIES I. Introduction (Time Frame: 30 minutes) Unlocking Definition Definition is a statement that explains and/or describes the meaning of a word or a phrase in a clear, complete, and exact manner. In the English language a word could have more than one meaning depending on the use and context to which the word is applied. See the illustration below to better understand the concept. In the illustration, the word “SLAY” is used in two sentences which depict two different contexts. This may trigger ambiguity and confusion on the part of the readers. On this note, providing a clear and accurate definition is needed to guide the readers in understanding the meaning of the given word. In technical writing, there are two ways to define a term: 1. Technical Definition – describes and explains the meaning of a word or phrase based on the general references and other field of study sources. Example: Slay means to kill violently or in great numbers. 2. Operational Definition – states and explains the meaning of a word or phrase based on specific context. In terms of research, operational definition explains or describes how the term is applied and measured in the study. Example: Slay refers to a condition by which an activity or performance is done in an excellent manner. These two types of definition also apply in writing a research paper. Researchers are required to accomplish the ‘definition of terms’ which contains the significant keywords and variables included in the research defined constitutively and operationally. In accomplishing the tasks included in this lesson, you will unlock ways to define a term or a phrase. This lesson will allow you to understand how a single term could mean differently depending on the way the term is used. It will also give you the avenue to carefully attach definitions to a single word other than its literal and dictionary meaning. D. Development (Time Frame: 90 minutes) Learning Task 1 Directions: Match the terms in Column A to its appropriate technical definition in Column B. COLUMN A COLUMN B 1. Reflection A. a standard or unit of measurement 2. Interest B. the production of an image by or as if by a mirror 3. Module C. a series of thoughts, images or emotions occurring during sleep 4. Dream D. a table listing important events for successive years within a particular historical period 5. Timeline E. a feeling that accompanies or causes special attention to something or someone

IV. LEARNING PHASES AND LEARNING ACTIVITIES 6. Solution F. a passenger station that is central to a considerable area 7. Terminal G. a set of values of the variables that satisfies an equation Learning Task 2 Directions: The following sentences used the given terms in Learning Task 1. In your own words, define the terms operationally based on how they are used in the sentences below. Example: The contestants slay their performance in the Town Fiesta’s singing competition. Slay refers to a condition by which an activity or performance is done in an excellent manner. 1. Elena answers the questions given in the reflection part of their learning material. 2. Danilo paid for his new cellphone in six installments with zero interest. 3. Grade 10 students should follow their schedule in submitting their modules. 4. Jose aims to fulfill his dream of becoming a successful architect. 5. Andeng has a habit of checking her Facebook timeline from time to time. 6. Belen cannot sleep as she thinks for the possible solution to solve her family’s financial problem. 7. Ronaldo has been diagnosed with terminal illness. E. Engagement (Time Frame: 90 minutes) Learning Task 3 Directions: Read the abstract of the research below entitled, “Influence of Media on Body Image Satisfaction among Adolescents.” List the terms written in bold format and provide the technical and operational definitions of each word. Influence of Media on Body Image Satisfaction among Adolescents The (1) media plays a large role in how teenagers view themselves by shaping images of what teenagers are supposed to be or do. This study focused on the influence of media on the (2) body image satisfaction among (3) adolescents. The study aimed to determine which media (4) influence adolescents most, the level of body image satisfaction of the adolescents, the (5) relationship between media and body image satisfaction, and propose (6) measures to enhance the adolescents’ body image satisfaction. The study used the quantitative method of research. It utilized a survey and a questionnaire entitled Body Areas Satisfaction Scale, and all the third year and fourth year high school students of Stonyhurst Southville International School served as (7) respondents. Results revealed and was concluded that the internet is the most frequently used media with the respondents using it often; the level of body area satisfaction of the respondents is mostly satisfied; magazines have the strongest negative relationship with the weight of the respondents; and, measures such as media awareness seminars and screening and balancing of commercials and advertisements on television and magazines are needed in order to balance the effects of media on adolescents. Example: Slay (from the given illustration in the introductory part of the lesson) Technical: Slay means to kill violently or in great numbers. Operational: Slay refers to a condition by which an activity or performance is done in an excellent manner. A. Assimilation (Time Frame: 10 minutes)

IV. LEARNING PHASES AND LEARNING ACTIVITIES Remember that definitions facilitate understanding. It is the duty of any writer to define significant terms accurately to avoid confusion or misconception on the part of the readers. This specifically applies to writing a research which is one of your expected outputs as a Grade 10 student. One characteristic of a good research is when it contains information which are clear, accurate, and reliable. This could be initially achieved by constructing a well-defined “definition of terms”. V. ASSESSMENT (Time Frame: 15 minutes) (Learning Activity Sheets for Enrichment, Remediation, or Assessment to be given on Weeks 3 and 6) Learning Task 4 Directions: Read and analyze the statements below. Write TECHNICAL if the statement is true and OPERATIONAL if the statement is false. Then, underline the word or phrase which made the statement incorrect. _________1. Definitions guide readers to understand the thought and idea presented in any material. _________2. Technical definitions are created to create clarity and avoid confusion on the part of the readers. _________3. Operational definitions contain reliable and specific meaning of a word or phrase based on general references. _________4. Mental health is a person’s condition with regard to their psychological and emotional well-being. The sample definition is technical. _________5. A tantrum could include any time a child falls to the floor, cries, kicks, and screams in response to his or her denied request from his or her mother at the theme park. The sample definition is operational. _________6. Operational definitions are essential in writing a research. This ensures that the readers as well as other researchers would clearly understand the variables used in the study. _________7. In accomplishing the definition of terms in a research paper, the researcher is required to define the term conceptually and constitutively. _________8. Definition is the basis and key component in establishing clarity and accuracy of content in any material across different fields and disciplines. VI. REFLECTION (Time Frame: 5 minutes) • Communicate your personal assessment as indicated in the Learner’s Assessment Card. Personal Assessment on Learner’s Level of Performance Using the symbols below, choose one which best describes your experience in working on each given task. Draw it in the column for Level of Performance (LP). Be guided by the descriptions below: - I was able to do/perform the task without any difficulty. The task helped me in understanding the target content/ lesson. - I was able to do/perform the task. It was quite challenging, but it still helped me in understanding the target content/lesson. ? – I was not able to do/perform the task. It was extremely difficult. I need additional enrichment activities to be able to do/perform this task. Learning Task LP Learning Task LP Learning Task LP Learning Task LP Number 1 Number 3 Number 5 Number 7 Number 2 Number 4 Number 6 Number 8 VII. REFERENCES For lesson and activities: Merriam-Webster.com, s.v. \"Dream,\" accessed May 13, 2021, http://merriam-webster.com/. Merriam-Webster.com, s.v. \"Interest,\" accessed May 13, 2021, http://merriam-webster.com/. Merriam-Webster.com, s.v. \"Mental health,\" accessed May 13, 2021, http://merriam-webster.com/. Merriam-Webster.com, s.v. \"Module,\" accessed May 13, 2021, http://merriam-webster.com/. Merriam-Webster.com, s.v. \"Reflection,\" accessed May 13, 2021, http://merriam-webster.com/. Merriam-Webster.com, s.v. \"Slay,\" accessed May 13, 2021, http://merriam-webster.com/. Merriam-Webster.com, s.v. \"Solution,\" accessed May 13, 2021, http://merriam-webster.com/. Merriam-Webster.com, s.v. \"Terminal,\" accessed May 13, 2021, http://merriam-webster.com/. Merriam-Webster.com, s.v. \"Timeline,\" accessed May 13, 2021, http://merriam-webster.com/. Javellana, Genesis. Influence of Media on Body Image Satisfaction among Adolescents. Asia Pacific Journal of Education, Arts and Sciences 1, no.1, 2014. http://ejournals.ph/form/cite.php?id=5679.

IV. LEARNING PHASES AND LEARNING ACTIVITIES For illustrations: www.canva.com Prepared by: Gee Ann Joy R. Cabuyao Checked by: Lucinda A. Jurilla Maria Madel C. Rubia Richelle F. Quintero Generosa F. Zubieta Ermelo A. Escobinas Regicelle D. Cabaysa

W4 Learning Area English Grade Level 10 Date Quarter Fourth Quarter I. LESSON TITLE Writing a Good Expanded Definition II. MOST ESSENTIAL LEARNING MELC 21: Give expanded definitions of words. COMPETENCIES (MELCs) Expanded Definitions of Words III. CONTENT/CORE CONTENT IV. LEARNING PHASES AND LEARNING ACTIVITIES I. Introduction (Time Frame: 30 minutes) Definition, one of the most useful forms of writing, helps readers arrive at a basic understanding of concepts or ideas in essays or reports. In your writing, you may be using technical word that some people may be unfamiliar with like liabilities in business or more abstract concept like happiness ---a word that different people have personal feelings or meanings attached to it. Thus, this calls for a certain term to be explained not by merely providing synonyms or listing examples but with much details or the use of expanded/extended definition. To illustrate further, when you write reports; you may often discover that you need to explain certain basics before you can discuss the main subject matter. A good example is in a write-up on the benefits of drip irrigation, you would need first to write an extended definition of drip irrigation, differentiating its sub-types, explaining how it works, and what equipment is used. This lesson will inform you about expanded definitions of words, which is commonly used in formal papers or academic essays to ensure that misunderstanding or miscommunication will not happen. This is because words often have more than one meaning, so we write expanded definitions to make sure that our readers share our meaning or concept of the word we are using. This lesson will also introduce you to the different techniques/approaches to making expanded definitions. Concept Digest Expanded definition goes deeper than a simple dictionary definition, offering an expanded analysis and illustration of a concept that might be abstract, debatable, controversial, unfamiliar, or frequently misunderstood. Giving an expanded definition is 1 distinguishing the characteristics of a certain word, 2 providing extra facts or information about it, 3giving examples, and 4 saying what cannot be included to describe it. Read the paragraph below. Observe how a definition is developed by taking note of the numbered statements. Mother Nature (sometimes known as Mother Earth or the Earth- Mother) is a common personification of nature 1that focuses on the life-giving and nurturing aspects of nature by embodying it in the form of the mother. 2 Images of women representing Mother Earth and Mother Nature are timeless. 3 In prehistoric times, goddesses were worshipped for their association with fertility, fecundity, and agricultural bounty. 4 Priestesses held dominion over aspects of Incan, Algonquian, Assyrian, Babylonian, Slavonic, Germanic, Roman, Greek Indian, and Iroquoian religions in the millennia prior to the inception of patriarchal religions. (http//en.wikipedia.org/wiki/ Mother_Nature) One of the first things to do when you write an expanded definition is to compose the formal sentence definition of the term you are writing about. Placing it toward the beginning of the expanded definition helps establish the focus of the rest of the discussion. Below is a brief recall to distinguish formal from informal definitions of words. A formal definition consists of three parts: the term being defined, the class it belongs to, and its distinguishing characteristics. An informal definition explains an unfamiliar term using synonyms or antonyms introduced by or, in other words, or like. Take note of how the term sense of humor was defined. Since expanding basic formal definitions means explaining the differentiating characteristics thoroughly, the following questions may serve as framework: − How does it work? − What does it do? − How is it used? − What are its parts? − Can it be compared to anything familiar? − What is its origin and background? The techniques/approaches to making expanded definitions listed below may be of great help in answering the aforementioned questions. Be aware, however, that the technique/s to be used will depend on what is appropriate for the term you are trying to define or explain.

IV. LEARNING PHASES AND LEARNING ACTIVITIES TECHNIQUES HOW TO DO IT EXAMPLES Arbitration from the Latin word Etymology sharing a word’s origin arbitrary meaning \"to judge” Historical References or if relevant, discussing the history of the Discuss how the use of arbitration as third- Background term/ its use/controversies associated with party mediation dates from the 1630s and it how the practice came about Cause and Effect discussing how the situation came about In the case of “arbitration,” cause and and what effects it may have effect may be the same as the history. Description listing and defining the component parts; Arbitration is conducted by a trained identifying smaller, more familiar pieces of arbiter who sets down the rules that the Principles of Operation an idea to the definition of the bigger parties must abide by... concept; using a word that creates a Classification picture in the reader’s mind so that the From AbronADR Services: Contrast/ Negation reader might relate through memory of \"Send the other party notice of your intent Comparison sound, sight, touch, hearing, or smell to pursue arbitration. The Claimant Analogy discussing how topic in question functions, (person initiating the case) sends the Examples or Anecdotes including any special materials or Respondent a Demand Letter. This letter Illustrations conditions required states the desire to submit the dispute to arbitration either by means of the showing how the topic fits into a larger contracts arbitration clause or by mutual category consent... defining a term by explaining what the Arbitration is one of the alternatives to concept is not; showing how the topic going into a formal court to settle disputes. differs from others in the same class In an arbitration proceeding, no lawyers are present. showing how the topic is similar to others in As with lawsuits or other court class proceedings, the decision in an arbitration proceeding is legally binding on the explaining by comparing two dissimilar parties. topics, where the second is familiar to the An arbiter is like a referee–he or she listens audience to both sides and makes a decision as to who is at fault, without the intervention of telling a story or example that illustrates outside parties. the term Arbitration was recently used to settle the dispute between the labor union and providing a picture or image that is used management. to clarify a text Indeed, one-sentence definitions are not enough to express your views on a specific term or concept. That’ s why it is important that when you develop your angle in expanded definitions, keep in mind to think about the concept’s background, features, characteristics, and parts with due considerations to the techniques/ approaches in order to define the term adequately.

IV. LEARNING PHASES AND LEARNING ACTIVITIES D. Development (Time Frame: 1 hour and 30 minutes) Learning Task 1: Match the term/ word in Column A to its possible expanded definition in Column B. Write the letter of your answer on the blank before each number. COLUMN A COLUMN B _____1. Alzheimer’s Disease A. What makes people happy? For us mortals, a few extra coins in the pocket, a new _____2. happiness friend, an excellent dish, a good book may bring pleasure. Others pursue happiness _____3. friendship through wealth, power, or fame. _____4. computer memory _____5. speed B. Affected individuals are, at first, forgetful. As the memory disorder gradually worsens, the Individuals, although able to recall occurrences in the distant past, are unable to remember recent events. C. It is one of three basic components of a computer which stores information for future use--- both the data that will be operated on as well as the programs that direct the operations to be performed. D. This moves the vehicle from a stationary to a slow speed of about less than ten kilometers per hour (kph). E. This is, if either one of two friends is involved in difficulty, such as problems with failing courses at school, or even problems of a much more serious nature; the other friend will provide help, encouragement, concern, and perhaps even direct intervention. Learning Task 2 From the word pool below, determine the techniques/approaches used in the numbered statements found in the expanded definition of Freedom. negation description historical reference examples etymology 1To our colonial forefathers, freedom 2(Old English freedom: power of self-determination) meant achieving independence from foreign powers. The Filipinos fought countless battles, resulting to bloody revolutions since the 19th century under the Spanish government; and the sacrifice and death of Filipinos in the hands of Japanese forces during World War II. 3 Since the Philippines won the right to rule itself, our country has been referred to as “land of bondage, land of the free” by the late statesman Raul Manglapus. 4 True freedom means the ability to think, feel, say, or act however one chooses. 5 It is a state where the bars of bondage do not exist. Unfortunately, there is still the humankind’s continuing struggle for freedom as the widening gap between the haves and have nots is evident in terms of equal educational opportunities. 1. ______________________2. _____________________3. _____________________4. _____________________5._____________________ Learning Task 3 A. Fill in the semantic web with your ideas on “What makes/ unmakes a good friend?” Use the given template for webbing. Then, write an expanded definition of Friend based on the given ideas. E. Engagement (Time Frame: 1 hour and 30 minutes) Learning Task 4 1. For your final task, create a good, expanded definition. First, choose one (1) from the set of topics listed below: 2. Find out the various details (distinguishing characteristics, extra facts/ information, synonyms, examples or anecdotes) about your chosen topic. 3. With a specific audience in mind, write a comprehensive definition of your term by using the different ways/ techniques of expanding it.

IV. LEARNING PHASES AND LEARNING ACTIVITIES 54 3 2 1 4. Be guided with the given criteria. Criteria Content (use of facts, evidences, and other details) Techniques (use of approaches or ways to making expanded definition) Organization (arrangement of information) Mechanics (spelling and grammar) A. Assimilation (Time Frame: 10 minutes) This lesson emphasized that Expanded Definitions of Words are one or more statements of explanation or illustration of a word, thing, or concept. They help create pictures in the reader’s mind so that they may relate through memory of how it works, looks, feels, sounds, tastes, or smells; or what does it do or what are its parts. In addition, the techniques presented in the graphic organizer below make it possible for you to discern which ones are appropriate to be utilized in expanding definitions of words. Ponder on this question and write your answers on your paper. How will your understanding of the features/structures and techniques/approaches to making expanded definitions of words help you in your everyday life? V. ASSESSMENT (Time Frame: 10 minutes) (Learning Activity Sheets for Enrichment, Remediation, or Assessment to be given on Weeks 3 and 6) Instructions: Decide whether each statement is TRUE or FALSE. 1. Expanded definition of word goes deeper than a simple dictionary definition. 2. You could illustrate the concept of a word with anecdotes from your personal life, or examples from the news or current events, or write an opinion piece. 3. The structure of expanded definition of word consists of formal sentence definition from the dictionary followed by the appropriate technique/s that will help you explain further the term to the readers. 4. Providing etymology means explaining by comparing two dissimilar topics, where the second is familiar to the audience. 5. ’A whale is not a fish’. Is an example of a technique called negation. VI. REFLECTION (Time Frame: 10 minutes) • Communicate your personal assessment as indicated in the Learner’s Assessment Card. Personal Assessment on Learner’s Level of Performance Using the symbols below, choose one which best describes your experience in working on each given task. Draw it in the column for Level of Performance (LP). Be guided by the descriptions below: - I was able to do/perform the task without any difficulty. The task helped me in understanding the target content/ lesson. - I was able to do/perform the task. It was quite challenging, but it still helped me in understanding the target content/lesso n. ? – I was not able to do/perform the task. It was extremely difficult. I need additional enrichment activities to be able to d o this task. Learning Task LP Learning Task LP Learning Task LP Number 1 Number 3 Number 5 Number 2 Number 4 Number 6 VII. REFERENCES Department of Education. Celebrating Diversity through World Literature – Grade 10 English Learner’s Material. Prepared by: Philippines: REX Book Store, Inc., 2015. University of Maryland. “ENGL393 11 Techniques of Extended Definition”. Accessed May 15, 2021.https://umd.instructure.com/courses/1087526/pages/11-techniques-of-extended- definition#:~:text=These%20techniques%20are%20listed%20below,what%20effects%20it%20may%20have . University of Maryland. “ENGL393 Technical Writing”. Accessed May 15, 2021. https://docs.google.com/presentation/d/1v_SZjYz8ZoV3ngN5INRJw_JUIcLuk6wA- ddYe8MVmdk/edit#slide=id.p13. Shirley H. Cabuyao Checked by: Lucinda A. Jurilla Maria Madel C. Rubia Luzviminda Cynthia Richelle F. Quintero Regicelle D. Cabaysa Generosa F. Zubieta Ermelo A. Escobinas

W5 Learning Area English Grade Level 10 Date Quarter 4 I. LESSON TITLE Reviewing Subject-Verb Agreement II. MOST ESSENTIAL LEARNING Observe correct grammar in making definitions COMPETENCIES (MELCs) Subject-Verb Agreement III. CONTENT/CORE CONTENT IV. LEARNING PHASES AND LEARNING ACTIVITIES I. Introduction (Time Frame: 60 minutes) Subject-Verb Agreement Review Like socks, the subject and predicate of a sentence have to match and agree. (Tressler and Shelmadine,1951) The subject (a noun or a pronoun) tells us the focus of the sentence while the verb makes a statement about it. With correct subject-verb agreement, the relationship between these two important sentence parts is unified thus making the idea of the sentence easier to understand. Essential to mastering the rules governing subject-verb agreement are the following Verb Basics. Helping Verbs Action Verbs to be- am, is, are, was, were to do - do, does, did Singular Plural to have – has, have, had Sensory Words Verbs - look, feel, taste etc. Know the Rules! 1st person I run. We run. 1. If the subject is singular, the verb must be singular. Example: She writes every day. 2nd You run. You run. 2. If the subject is plural, the verb must be plural. Example: They write every day. person 3. When the subject of the sentence is composed of two or more nouns or pronouns connected by and, use a plural verb. 3rd He/She/It They run. Example: The doctoral student and the committee members write every day. 4. When there is one subject and more than one verb, the verbs throughout the person runs. sentence must agree with the subject. Example: Interviews are one way to collect data and allow researchers to gain in- Forms of verb to have depth understanding of participants. 5. Intervening words like together with, in addition to, along with, as well as, Singular Plural including and similar constructions following the subject do not affect the number of the subject. 1st person I have. We have. 2nd You You person have. have. 3rd He/She/It They person has. have. Examples: The student, as well as the committee members, is excited. Forms of verb to be Strategies that the teacher uses to encourage classroom participation Singular Plural include using small groups and clarifying expectations. 1st person I am. We are. 6. When two or more singular nouns or pronouns are connected by \"or\" or \"nor,\" use 2nd You are. You are. a singular verb. person Example: The chairperson or the CEO approves the proposal before proceeding. 7. When a compound subject contains both a singular and a plural noun or 3rd He/She/It They are. pronoun joined by \"or\" or \"nor,\" the verb should agree with the part of the subject person is. that is closest to the verb. This is also called the rule of proximity. Examples: The student or the committee members write every day. Forms of verb to do The committee members or the student writes every day. Singular Plural 8. The words and phrases \"each,\" \"each one,\" \"either,\" \"neither,\" \"everyone,\" 1st person I do We do. \"everybody,\" \"anyone,\" \"anybody,\" \"nobody,\" \"somebody,\" \"someone,\" and \"no one\" are singular and require a singular verb. 2nd You do. You do Examples: Each of the participants was willing to be recorded. person Neither alternative hypotheses was accepted. 3rd He/She/It They do. I will offer a 5000php gift card to everybody who participates in the person does. study. No one was available to meet with me at the preferred time. 9. Non-count nouns take a singular verb. Examples: Education is the key to success.

Diabetes affects many people around the world. The information obtained from the business owners was relevant to include in the study. The research I found on the topic was limited. 10. Some countable nouns in English such as earnings, goods, odds, surroundings, proceeds, contents, and valuables only have a plural form and take a plural verb. Examples: The earnings for this quarter exceed expectations. The proceeds from the sale go to support the homeless population in the city. Locally produced goods have the advantage of shorter supply chains. 11. In sentences beginning with \"there is\" or \"there are,\" the subject follows the verb. Since \"there\" is not the subject, the verb agrees with what follows the verb. Examples: There is little administrative support. There are many factors affecting teacher retention. 12. A collective noun acting as a single unit takes a singular verb. However, the plural verb is used when the individual if the focus is on the individuals in the group. Examples: The group meets every week. The committee participate in various volunteer activities in private lives. 13. In the present tense, verbs agree with their subjects in NUMBER (singular/plural) and in PERSON (first, second, or third). The present tense ending –s (or –es) is used on a verb if the subject is THIRD PERSON SINGULAR. Otherwise, the verb takes NO ENDING. Singular Plural First Person I Love We Love Second Person You Love You Love Third Person He/She/It Loves They Love 14. A few indefinite pronouns such as All, Any, None and Some may be singular or plural DEPENDING on the noun or pronoun they refer to. Examples: Some of the apples were sold. Some of the flour was spilled. 15. Titles of works, story, article or establishment, even when plural in form, takes a singular subject Example: BSP Enterprises is owned by Mr. Santos. 16. Adjectives used as subjects take plural verbs. Example: The brave are honored. 17. Fractions may take singular or plural verbs depending on the of-phrase. Examples: Two-thirds of the school’s population speaks Pangalatok. Two-thirds of the children are in grade school. 18. Words or phrases expressing periods of time, weight, measurement and amounts of money are usually regarded as singular. Examples: Five years is a long engagement period. Five thousand pesos is the prize money. 19. The expression the number takes a singular verb; the expression a number takes a plural verb. Examples: The number of applicants is big. A number of applicants are very young. 20. Nouns plural in form but singular in meaning Statistics (am, is, are) showing an increase in inflation. D. Development (Time Frame: 30 mins) Learning Task1: Determine whether the pronoun in bold type is in first, second, or third person. Write 1st if it is a first-person pronoun, 2nd if it is a second-person pronoun, or 3rd if it is a third-person pronoun. 1. They watch television. _______ 2. We want ice cream. ________ 3. You sing well. ________ 4. I am tired. ________ 5. She is my friend. ________ Learning Task 2: Identifying Number in Nouns and Pronouns Read each word. Then, write whether the word is singular, plural, or both.

1. geese- 6. any- 2. scissors- 7. contest- 3. deer- 8. watches- 4. their- 9. several- 5. nobody- 10. lice- Learning Task 3: Identifying Number in Verbs Read each group of words. Then, write whether the underlined verb is singular or plural. 1. A fire is burning. 6. It has been returned. 2. She paints. 7. The boats were seen. 3. Children laugh. 8. Everyone knows. 4. Both remember. 9. They do not listen. 5. Changes are coming. 10. That appears to be correct. E. Engagement (Time Frame:60 minutes) Learning Task 4: Singular and Plural Subjects Match the two parts of the sentence and join them together with is or are. Number one has been done as example. Do the same for the remaining sentences. Example: 1. Art and music are my favorite subjects. Art and music …a wonderful city. Two hours …a play by Francisco Baltazar. Both my mother and my father …now on the market. Either blue or green …going to be cut down. Tayabas, my birthplace, …quite tiring. The trees next to the school …the right color for the room. Walking up hills …doctors. The house, together with a piece of …modern forms of communication. land, …my favorite subjects. Fax and e-mail …a long time to have to wait. Florante at Laura Learning Task 5: A. Nouns with and without -s Write a sentence with a similar meaning. Use the word in brackets and decide if you need the -s ending or not. Example: What is left of the old church is today a major tourist attraction. (remain/s) Answer: The remains of the old church are today a major tourist attraction. 1. What I was wearing wasn’t right for the occasion. (clothes) 2. The things that belonged to me were restored in the cellar. (belonging/s) 3. What the article says is nothing new. (content/s) B. Nouns with a plural form. Rewrite the sentences without can, could, may, or might to make them more certain. The verb must agree with the subject. Example: Physics could be really interesting. Answer: Physics is really interesting. 1. Measles can be a serious illness. ……………………………………………………………………………………………… 2. All means of transport can have disadvantages. ………………………………………………………………………….

A. Assimilation (Time Frame: 40 minutes) Learning Task 6: Complete the flowchart to show your understanding of the considerations when picking verbs to match subjects. V. ASSESSMENT (Time Frame: 40 minutes) Learning Task 7: Circle the verb in parentheses that agrees with the subject. Then, on the blank space, indicate the number of the SVA rule applied in each sentence. Carefully review your answers based on the list provided in the introduction. ______1. The good (am, is, are) rewarded. ______2. Asia, the largest of the continents, (has, have, had) an area of 44million kilometers. ______3. The Bayanihan Dance Troupe (plan, plans) to arrive in separate cars. ______4. (Has, Have) the leaves been raked? ______5. Into the ring (come, comes) Manny Pacquiao. ______6. Each of the houses (was, were) painted green. ______7. There (is, are) 47 different kinds of headaches. ______8-9 Neither father nor mother (gamble, gambles) or (drink, drinks). ______10. (Does, Do) the girls sing in the play? VI. REFLECTION (Time Frame: 10minutes) • Communicate your personal assessment as indicated in the Learner’s Assessment Card. Personal Assessment on Learner’s Level of Performance Using the symbols below, choose one which best describes your experience in working on each given task. Draw it in the column for Level of Performance (LP). Be guided by the descriptions below: - I was able to do/perform the task without any difficulty. The task helped me in understanding the target content/ lesson. - I was able to do/perform the task. It was quite challenging, but it still helped me in understanding the target content/lesso n. ? – I was not able to do/perform the task. It was extremely difficult. I need additional enrichment activities to be able to do/p erform this task. Learning Task LP Learning Task LP Learning Task LP Learning Task LP Number 1 Number 3 Number 5 Number 7 Number 2 Number 4 Number 6 VII. REFERENCES For lessons and activities: Prepared by: Gabriel,J. & Martires,E. English 2 Listening, Speaking, Reading, Writing. Saint Bernadette Publications,Inc. 1986, pp. 184-185. Eastwood,J. Oxford Learner’s Grammar Builder. Oxford University Press. 2005, pp.123-124. Tressler,J.C. & Shelmadine, M. Junior English in Action 2.D.C. Heath and Company. 1951, p.263. For illustrations: www.canva.com Lucinda A. Jurilla Checked by: Mary Joy B. Talavera Rommel E. Ramos Maria Madel C. Rubia Luzviminda Cynthia Richelle F. Quintero Generosa F. Zubieta Ermelo A. Escobinas Regicelle D. Cabaysa

W1-2 Asignatura ARALING PANLIPUNAN 10 Baitang 10 Markahan IKAAPAT Petsa I. PAMAGAT NG ARALIN Pagkamamamayan: Konsepto at Katuturan ng II. MGA PINAKAMAHALAGANG Naipaliliwanag ang kahalagahan ng aktibong pagkamamamayan KASANAYANG PAMPAGKATUTO (MELCs) Konsepto ng Pagkamamamayan, Ligal at Lumawak na Kahulugan III. PANGUNAHING NILALAMAN Pagkamamamayan. IV. YUGTO NG PAGKATUTO AT MGA GAWAING PAMPAGKATUTO A. Panimula (Mungkahing Oras: ½ oras) Sa nakalipas na mga aralin ay natalakay at naunawaan mo ang mga isyu at hamon sa kasarian at lipunan. Makatutulong ang pag-unawa na iyong nakamit upang maitaguyod ang pagtanggap, paggalang at pagkakapantay-pantay ng tao bilang isang kasapi ng pamayanan. Ngayon naman ay mas lalawak pa ang iyong kaalaman tungkol sa pagkamamamayan at karapatang pantao. Marapat na umpisahan mo ang iyong pag-aaral tungkol sa konsepto ng pagkamamamayan, kung paano ito nagsimula at kung paano lumawak ang pakahulugan nito sa kasalukuyan. Halina at simulang suriin ang konsepto at katuturan ng pagkamamamayan hanggang humantong sa pagkaunawa ng kahalagahan ng aktibong pagkamamamayan. Gawain sa Pagkatuto Bilang I: Sa Aking Palagay! Panuto: Subukin ang paunang kaalaman sa pamamagitan ng pagdurugtong ng salita o mga salita sa mga pahayag na “Sa aking palagay. Samantalang pagkatapos itong gawin ay personal na tasahin ang iyong pagnanais na maunawaan ang mga nabanggit na paksa sa pamamagitan ng paglalagay ng mga kulay sa puso. (dilaw kung mababang ang pagnanais na maunawaan, kahel (orange) kung katamtaman ang pagnanais na maunawaan at pula naman kung mataas ang pagnanais na maunawaan) Sa aking palagay ang pagkamamamayan (citizenship) ay _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ Sa aking palagay ang aktibong pagkakamamayan naman ay maipapakita sa pamamagitan ng _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ Sa aking palagay ito ay mahalaga sapagkat _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ Pamprosesong tanong 1. Naging madali ang pagdurugtong sa mga pahayag na Sa aking palagay at paglalagay ng shade sa puso? Oo o Hindi? 2. Bilang isang mamamayang Pilipino, mahalaga bang maunawaaan ang konsepto ng pagkamamamayan, aktibong pagkamamamayan at kahalagan nito? Magbigay ng 1-2 dahilan B. Pagpapaunlad (Mungkahing Oras: 2 ½ oras) Sa bahaging ito ay inaasahan na iyong matututuhan ang pinagmulan ng konsepto ng pagkamamamayan. Ipaliliwanag din sa modyul na ito kung paano ito lumawak sa pagdaan ng panahon. Susuriin mo rin kung naaayon ba ang iyong mga panimulang kaalaman sa paksa sa talakayan sa bahaging ito. Konsepto ng Pagkamamamayan (Citizenship) at Ligal na Basehan Ang konsepto ng pagkamamamayan (citizenship) o ang kalagayan o katayuan ng isang tao bilang isang miyembro ng pamayanan o estado ay umusbong sa kabihasnang Griyego. Ito ay binubuo ng mga lungsod-estado na tinawag na polis, lipunan na binubuo ng mga taong may iisang pagkakakilanlan at mithiin. Limitado ang pagiging citizen sa mga kalalakihan, kung saan ang isang citizen ay may kalakip na karapatan at pribilehiyo. Ayon sa orador na si Perciles, hindi lamang sarili ang iniisip ng mga citizen kundi maging ang kalagayan ng estado. Ang isang citizen ay inaasahan na makilahok sa mga gawain sa polis tulad ng paglahok sa mga pampublikong asembliya at paglilitis. Ang isang citizen ay maaaring politiko, administrador, husgado, at sundalo . Nagbago ang konsepto ng pagkamamamayan sa paglipas ng panahon. Sa kasalukuyan ang citizenship ay bilang isang ligal na kalagayan ng isang indibidwal sa isang nasyon estado. Ayon kay Murray Clark Havens (1981), ang citizenship ay ang ugnayan ng isang indibidwal at ng estado. Ito ay tumutukoy sa pagiging miyembro ng isang indibiduwal sa isang estado

kung saan bilang isang citizen, siya ay ginawaran ng mga karapatan at tungkulin. Sa Pilipinas nakasaad sa Saligang Batas 1987 ang legal na basehan ng pagkamamamayan. Tunghayan ang batas sa kahon. ARTIKULO IV PAGKAMAMAMAYAN Sa kabila nito ay maaaring mawala ang SEKSYON 1. Ang sumusunod ay mamamayan ng Pilipinas: pagkamamamayan ng isang indibiduwal. Unang (1) yaong mamamayan ng Pilipinas sa panahon ng dahilan ay kung siya ay sasailalim sa proseso ng naturalisasyon sa ibang bansa. Ang ilan sa mga ito pagpapatibay ng saligang batas na ito; ay ang sumusunod: 1.)ang panunumpa ng (2) yaong ang mga ama o mga ina ay mamamayan ng Pilipinas; katapatan sa Saligang Batas ng ibang bansa; (3) yaong mga isinilang bago sumapit ang Enero 17, 1973 na 2.)tumakas sa hukbong sandatahan ng ating bansa kapag may digmaan, at 3.) nawala na ang ang mga ina ay Pilipino, na pumili ng pagkamamama- bisa ng naturalisasyon. yang Pilipino pagsapit sa karampatang gulang; at (4) yaong mga naging mamamayan ayon sa batas. SEKSYON 2. Ang katutubong inianak na mamamayan ay yaong mamamayan ng Pilipinas mula pa sa pagsilang na wala nang kinakailangang gampanang ano mang hakbangin upang Jus sanguinis matamo o malubos ang kanilang pagkamamamayang Pilipino. Ang pagkamamamayan ng isang tao ay Yaong mga nagpasya na maging mamamayang Pilipino ayon sa Seksyon 1, Talataan 3 nito ay dapat ituring na katu2tuPRbINoSnIPgYO NG PAGKAnMaAkMaAbMaAtYaAyNsa pagkamamamayan ng isa sa inianak na mamamayan. kaniyang mga magulang. Ito ang prinsipyong SEKSYON 3. Ang pagkamamamayang Pilipino ay maaaring sinusunod sa Pilipinas mawala o muling matamo sa paraang itinatadhana ng batas. Jus soli o jus loci SEKSYON. 4. Mananatiling angkin ang kanilang Ang pagkamamamayan ay nakabatay sa lugar kung saan siya ipinanganak. Ito ang pagkamamamayan ng mamamayan ng Pilipinas na prinsipyong sinusunod sa Amerika. mag-asawa ng mga dayuhan, matangi kung sa kanilang kagagawan o pagkukulang, sila ay ituturing sa ilalim ng batas na nagtakwil nito. SEKSYON. 5. Ang dalawahang katapatan ng mamamayan ay Gawain sa Pagkatuto Bilang 2: Daloy ng salungat sa kapakanang pambansa at dapat lapatan ng Kaalaman! kaukulang batas. Panuto: Gamit ang graphic organizer sa ibaba, Sanggunian: Saligang Batas ng 1987 ng Pilipinas. (1987, February punan ito ng hinihinging impormasyon base sa 2). Ang Konstitusyon ng Republika ng Pilipinas 1987 teksto at ilustrasyong iyong binasa tungkol sa konsepto ng pagkamamamayan. Daloy ng Kaalaman! Nagmula ang Ayon kay Murray Nakasaad sa Sang-ayon sa konsepto ng Clark Havens ang ____________________ nabanggit ng batas pagkamamama pagkamamamayan _____________ ang ang aking yan sa ay _________________ ligal na basehan ng pagkamamamayan/ _________________ ____________________ pagkamamamayan citizenship ay ________________ ____________________ ng mga Pilipino. ____________________ Pamprosesong Tanong: Ang mga prinsipyong Maaaring mawala ang 1. Natukoy mo ba ang iyong pagkamamamayan o citizenship? ginagamit sa pagkamamamayang Ibigay ang Artikulo at Seksyon na magsasabing tama ka. pagkamamamayan Pilipino kung 2. Ano ang diin na ibinigay ng batas natin sa dalawang katapatan ay tinatawag na ______________________ ng mamamayan? ______________________ ______________________ 3. Sang-ayon kay Havens, dahil ikaw ay isang citizen ng isang ______________________ ______________________ estado ikaw ay ginagawaran ng _____________ at _________________. 4. Maituturing bang ilan sa kahalagahan ng pagkamamamayan ang pagtatamo ng pagkakakilanlan, at pagtamasa ng mga karapatan, at pribilehiyong ipinagkakaloob ng estado? Pangatwiranan. Lumawak na Pananaw ng Pagkamamamayan Tinitingnan ngayon ang pagkamamamayan hindi lamang bilang isang katayuan sa lipunan na isinasaad ng estado, bagkus, maituturing ito bilang pagbubuklod sa mga tao para sa ikabubuti ng kanilang lipunan. Ang pagkamamamayan ng isang indibiduwal ay nakabatay sa pagtugon niya sa kaniyang mga tungkulin sa lipunan at sa paggamit ng kaniyang mga karapatan para sa kabutihang panlahat. Mangyari pa, tinitingnan ng indibidwal na siya ay bahagi ng isang lipunan kasama ang ibang tao. Bilang bahagi ng isang lipunan na may mga karapatan at tungkuling dapat gampanan, inaasahan na siya ay magiging aktibong kalahok sa pagtugon sa mga isyung kinahaharap ng lipunan at sa mas malawak na layunin ng pagpapabuti sa kalagayan nito. Ayon sa lumawak na pananaw ng pagkamamamayan, igigiit ng isang mamamayan ang kaniyang mga karapatan para sa ikabubuti ng bayan. Kaniyang gagamitin ang pamamaraang ipinahihintulot ng batas upang iparating sa mga

kinauukulan ang kaniyang mga hinaing at saloobin. Ang mamamayan ngayon ay hindi tagasunod lamang sa mga ipinag- 1. Sumunod sa batas-trapiko. Sumunod sa batas. uutos ng pamahalaan sapagkat wala namang monopolyo ang 2. Laging humingi ng opisyal na resibo sa pamahalaan sa mga patakarang ipatutupad sa isang estado. Kung anumang binibili. gayon, hindi niya inaasa sa pamahalaan ang kapakanan ng lipunan 3. Huwag bumili ng mga bagay na smuggle. ,sa halip, siya ay nakikipagdiyalogo rito upang bumuo ng isang Bilhin ang mga lokal na produkto. Bilhin ang kolektibong pananaw at tugon sa mga hamong kinakaharap ng gawang Pilipino. lipunan. 4. Positibong magpahayag ng tungkol sa atin gayundin sa sariling bansa. Batay sa lumawak na pananaw ng pagkamamamayan, maaari 5. Igalang ang nagpapatupad ng batas trapiko, nating matukoy ang mga katangian ng isang mabuting pulis at iba pang lingkod bayan. mamamayan. Ayon kay Yeban (2004), ang isang responsableng 6. Itapon nang wasto ang basura. Ihiwalay. mamamayan ay inaasahang makabayan, may pagmamahal sa Iresiklo. Pangalagaan. kapwa, may respeto sa karapatang pantao, may pagpupunyagi sa 7. Suportahan ang inyong simbahan. mga bayani, gagap ang mga karapatan at tungkulin bilang 8. Tapusin nang may katapatan ang tungkulin sa mamamayan, may disiplina sa sarili, at may kritikal at malikhaing pag- panahon ng eleksyon. iisip. Naglahad ang abogadong si Alex Lacson ng labindalawang 9. Maglingkod nang maayos sa pinapasukan. gawaing maaaring makatulong sa ating bansa. Ang mga gawaing 10. Magbayad ng buwis. ito ay maituturing na mga simpleng hakbangin na maaaring gawin 11. Tulungan ang isang iskolar o isang batang ng bawat isa sa atin. Ngunit sa kabila ng pagiging simple ng mga ito mahirap. ay maaaring magbunga ang mga ito ng malawakang pagbabago 12. Maging mabuting magulang. Turuan ng sa ating lipunan. Gawain sa Pagkatuto Bilang 3. Isip-isip pagmamahal sa bayan ang mga anak. Panuto: Magagamit mo sa gawaing ito ang iyong natutunan sa binasang teksto tungkol sa lumalawak na depinisyon ng Sanggunian: Lacson, Alexander L. (2005). 12 Little Things Every Filipino Can Do to Help Our Country. Alay Pinoy Publishing House pagkamamamayan. Suriin ang mga pahayag sa talaan, at lagyan ng shade kung ito ay nagpapamalas ng aktibo o hindi aktibong pagkamamamayan. Aytem Mga Pahayag Aktibo Hindi Aktibo 1 Si Jose bilang mamamayang Pilipino ay ginamit ang kanyang karapatang bumoto sa pagpili ng karapat-dapat na kandidato para maging pangulo ng bansa. 2 Tiniyak ng mag-asawang Felix at Marilyn na magkaroon ng birth certificate ang kanilang mga anak para sa kanilang pagkakakilanlan at pagtatamo ng karapatan at pribilehiyo ng isang Pilipino. 3 Sa gitna ng pandemya, nagtulung-tulong ang magkakabarangay sa Jalajala, Rizal upang magtayo ng community pantry at matulungan ang higit na nangangailangan. 4 Walang pakialam ang ilang mamamayan sa ipinapatupad na community quarantine at mga health protocols na ipinatutupad ng kanilang syudad. 5 Marami ngayon ang yumayakap sa prinsipyong magbigay ayon sa kakayahan at kumuha ayon sa pangangailangan. Pamprosesong Tanong 1. Nakabubuti ba sa kapwa mamamayan at sa bansa ang mga pahayag na tinukoy mong aktibo? Oo o Hindi? Magbigay ng isang (1) katwiran 2. Maaari bang makasama ang pahayag na tinukoy mong hindi aktibo? Oo o Hindi, Magbigay ng isang (1) katwiran 3. Ang isang aktibong mamamayan ay maituturing din na isang produktibong bahagi ng lipunan, Oo o Hindi? Magbigay ng isang (1) katwiran. C. Pakikipagpalihan (Mungkahing Oras: 1 at ½ oras )Gawain sa Pagkatuto Bilang 4: Pulso ng Pagkamamamayan Panuto: Suriin ang mga sumusunod na pahayag at tukuyin ang pulso ng pagkamamamayan. Sasalamin ang iyong sagot sa iyong sarili at maaaring sa 1-2 kasama mo sa bahay. Lagyan ng bituwin () ang iyong sagot. Blg Mga Pahayag Hindi Kulang Ginagawa Mahalaga/may pakinabang sa bansa ginagawa 1 Nag-aaral mabuti upang magkamit ng kaalaman, kasanayan at kapakikapakinabang na mamamayan 2 Sumusunod sa batas trapiko upang makaiwas sa aksidente at mapabilis ang galaw ng tao, produkto at maging serbisyo. 3 Niyayakap ang pagiging Pilipino at tumatangkilik sa mga produktong lokal na produkto bilang ambag sa ekonomiya ng bansa. 4 Nagsasagawa ng reduce, reuse, recycle at pagtatanim ng halaman/puno para mapabuti ang kalagayan ng kapaligiran.

IV. YUGTO NG PAGKATUTO AT MGA GAWAING PAMPAGKATUTO 5 Sumusunod sa health protocols na inilabas ng IATF upang hindi mahawa, makahawa at makatulong sa solusyon sa pandemyang kinakaharap ng bansa Panuto: Lagyan ng tsek ang bahaging maglalahat sa iyong naging sagot sa talaan. Nalungkot sapagkat marami akong kulang at hindi ginagawa sa pahayag ng pagkamamamamayan na mahalaga at may pakinabang pala sa aking bansa Nasiyahan ako sapagkat marami akong ginagawa sa pahayag ng pagkamamamayan na mahalaga at may pakinabang sa bansa D. Paglalapat (Mungkahing Oras: ¾ o 45 minuto) Gawain sa Pagkatuto Bilang 5: Muling Pagsilip Panuto: Muling silipin ang naging sagot sa Gawain sa Pagkatuto Bilang 1, sundin ang pamamaraan sa ibaba. (Rubriks 4- tama at naaayon ang naging sagot, 3- tama ngunit may isang kulang, 2-may tama ngunit maligoy, 1-maraming mali) Sa aking palagay ang pagkamamamayan (citizenship) ay _______________________________________________________________________________________ Sa aking palagay ang aktibong pagkakamamayan naman ay maipapakita sa pamamagitan ng _______________________________________________________________________________________S a aking palagay ito ay mahalaga sapagkat V. PAGTATAYA_(_M__u__n__g_k__a__h_i_n_g___O__r_a__s_:__½___o__ra__s__o__3__0__m___in__u_t_o__)____________________________________ (Ang mga Gawain sa Pagkatuto para sa Pagpapayaman, Pagpapahusay, o Pagtataya ay ibibigay sa ikatlo at ikaanim na linggo) Panuto: Kumpletuhin ang pangungusap sa ibaba na nagpapaliwanag sa kahalagahan ng pagkamamamayan. Isulat ang sagot sa patlang. Ang aktibong pagkamamamayan ay mahalaga sapagkat ___________________________________________________________ _________________________________________________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________________________________________________ VI. PAGNINILAY (Mungkahing Oras: ¼ oras o 15 minuto) • Ipabatid ang iyong personal na pagtatasa sa kard ayon sa lebel ng iyong performans. • Personal na Pagtatasa sa Lebel ng Performans Para sa Mag-aaral Pumili ng isa sa mga simbolo sa ibaba na kakatawan sa iyong naging karanasan sa pagsasagawa ng mga gawain. Ilagay ito sa Hanay ng LP o Lebel ng Performans. Basahin ang deskripsyon bilang gabay sa iyong pagpili:  - Nagawa ko nang mahusay. Hindi ako nahirapan sa pagsasagawa nito. Higit na nakatulong ang gawain upang matutuhan ko ang aralin. ✓ - Nagawa ko nang maayos. Nahirapan ako nang bahagya sa pagsasagawa nito. Nakatulong ang gawain upang matutuhan ko ang aralin. ? – Hindi ko nagawa o nahirapan ako nang labis a pagsasagawa nito. Hindi ko nauunawaan ang hinihingi sa gawain. Kailangan ko pa ng paglilinaw o dagdag kaalaman upang magawa ko ito nang maayos o mahusay. Gawain Sa Pagkatuto LP Gawain Sa Pagkatuto LP Gawain Sa Pagkatuto LP Gawain Sa Pagkatuto LP Bilang 1 Bilang 3 Bilang 5 Bilang 7 Bilang 2 Bilang 4 Bilang 6 Bilang 8 VII. SANGGUNIAN Blando, R.C. et al Kontemporaryong Isyu AP10 LM, Pasig City, Department of Education pahina 351-360 Inihanda ni: MARLEX M. ESTRELLA Sinuri nina: JULIE DC. ACOSTA LORADEL V. MAGALLON MARLENE C. CABOTAJE MARIA AISA V. SEBASTIAN RIZALDY CRISTO MARIA CARMELA PADILLO

W3-4 Asignatura Araling Panlipunan Grade Level 10 Markahan Ikaapat na Kwarter Date I. PAMAGAT NG ARALIN Mga Karapatang Pantao II. MGA PINAKAMAHALAGANG Nasusuri ang kahalagahan ng pagsusulong at pangangalaga sa karapatang KASANAYANG PAMPAGKATUTO pantao sa pagtugon sa mga isyu at hamong panlipunan Week 3-4 AP10MKP-IVe-5 (MELCs) p.8 III. PANGUNAHING NILALAMAN Ang Universal Declaration of Human Rights at ang Bill of Rights Mga Organisasyong Nagtataguyod ng Karapatang Pantao Mga Karapatan ng Bata Mga Karapatang Pantao at Pagkamamamayan IV. YUGTO NG PAGKATUTO AT MGA GAWAING PAMPAGKATUTO I. Panimula (Mungkahing Oras: 30 minuto ) Paksa: Ang Universal Declaration of Human Rights at ang Bill of Rights Sa araling ito, bibigyang-pansin ang mga karapatang pantao na taglay ng bawat mamamayan. Susuriin din ang bahaging ginagampanan ng mga karapatang ito upang maging aktibong mamamayan na tutugon sa mga isyu at hamon ng lipunan. Ang paggiit ng mga karapatan ng mamamayan ay ang esensya ng lumawak na pakahulugan ng isang mamamayan. Sa pamamagitan nito, ang mga mamamayan ay binibigyan ng pagkakataon na maging aktibong kalahok sa lipunan.(Halaw sa teksto buhat sa AP 10 LM p.369) Bilang panimula, pag-aralan ang kontekstong historikal ng pag-unlad ng karapatang pantao mula sa sinaunang panahon hanggang sa pagkabuo ng Universal Declaration of Human Rights (UDHR) ng United Nations noong 1948 sa AP10 LM pahina 370- 371 at sagutan ang gawain 1. Gawain sa Pagkatuto Bilang 1: Suriin at pag-ugnayin ang mga karapatang nakapaloob sa mga dokumento sa Hanay A at Hanay B. Isulat lamang ang titik ng tamang sagot sa tabi ng bawat bilang at sagutan ang mga pamprosesong mga tanong sa iyong sagutang papel. Hanay A Hanay B __1. Cyrus’ Cylinder A. Karapatang pantao ng lahat ng mamamayan saan mang bansa naninirahan. __2. Magna Carta B. Naglalaman ng mga karapatan ng mga mamamayan sa France. __3. Petition of Rights C. Pagpapalaya sa mga alipin, karapatang pumili ng sariling relihiyon at __4. Bill of Rights pagkakapantay-pantay ng lahat ng lahi. D. Pag-aalaga sa mga nasugatan at may sakit na sundalo nang walang __5. Declaration of the Rights of Man and of the Citizen diskriminasyon. E. Hindi maaaring dakpin, ipakulong at bawian ng ari-arian ng ariarian ng walang __6. The First Geneva Convention kapasyahan ng hukuman. F. Batas ukol sa pagbubuwis, pagkakakulong at pagdedeklara ng batas militar. D. Pagpapaunlad (Mungkahing Oras: 60 minuto) Gawain sa Pagkatuto Bilang 2: Punan ng wastong impormasyon ang “concept map” at sagutan ang Ang Universal Declaration of Human Rights (UDHR) ay isa sa pamprosesong mga tanong. Isulat ang sagot sa iyong mahalagang dokumentong naglalahad ng mga karapatang sagutang papel. pantao ng bawat indibiduwalna may kaugnayan sa bawat aspekto ng buhay ng tao. Kabilang sa mga ito ang Ang Universal Declaration of Human Rights (UDHR) ay karapatang sibil, politikal, ekonomiko, sosyal, at kultural. ____________________________________________________ Nang itatag ang United Nations noong Oktubre 24, 1945, ____________________________________________________ binigyang-diin ng mga bansang kasapi nito na magkaroon ng ____________________________________________________ kongkretong balangkas upang matiyak na maibabahagi ang ____________________________________________________ kaalaman at maisakatuparan ang mga karapatang pantao sa lahat ng bansa. Ito ay naging bahagi sa adyenda ng UN Iba’t ibang Uri ng Karapatan General Assembly noong 1946. Nabuo ang UDHRNabuo ang UDHR nang maluklok bilang tagapangulo ng Human Rights Commission ng United Nations si EleanorRoosevelt – ang biyuda ni dating Pangulong Franklin Roosevelt ng United States. Malugod na tinanggap ng UN General Assembly ang UDHR noong Disyembre 10, 1948 at binansagan ito bilang “International Magna Carta for all Mankind.” Sa kauna- unahang pagkakataon, pinagsama-sama at binalangkas ang lahat ng karapatang pantao ng indibiduwal sa isang dokumento.(Halaw sa teksto buhat sa AP 10 LM p.370-371)

IV. YUGTO NG PAGKATUTO AT MGA GAWAING PAMPAGKATUTO Pamprosesong mga Tanong: 1. Sino ang naging daan sa pagkakabuo ng Universal Declaration of Human Rights (UDHR)? 2. Kailan malugod na tinanggap ng United Nation General Assembly ang UDHR? Ano ang unang itinawag dito? 3. Sa iyong palagay, mahalaga ba ang pagkakabuo ng UDHR? Papaano kaya ito nakatutulong upang makatugon sa mga isyung panlipunan na ating kinakaharap sa kasalukuyan? Magbigay ng halimbawa. Ang Katipunan ng mga Karapatan o Bill of Rights ng Gawain sa Pagkatuto Bilang 3: Pag-aralan ang ginawang Konstitusyon ng ating bansa ay listahan ng mga pagtugon ng ating bansa sa pagsusulong ng karapatang pinagsama-samang karapatan ng bawat tao mula sa pantao batay sa itinadhana ng UDHR. Buoin ang mapa ng dating konstitusyon at karagdagang karapatan ng kaalaman sa paghalaw ng kahulugan ng Katipunan ng mga mga indibiduwal na nakapaloob sa Seksyon 8, 11, 12, Karapatan o Bill of Rights at ibang uri ng mga pangunahing 13, 18 (1), at 19. karapatan ng bawat mamamayan sa isang demokratikong bansa gaya ng Pilipinas at sagutan ang mga pamprosesong Ayon sa aklat ni De Leon, et.al (2014), may tatlong mga tanong sa iyong sagutang papel. uri ng mga karapatan ng bawat mamamayan sa isang demokratikong bansa. Konstitusyon ng Republika ng Pilipinas, 1987 Artikulo ___ Seksyon _____ Natural Rights, mga karapatang taglay ng bawat tao kahit hindi ipagkaloob ng Estado gaya ng karapatang mabuhay, maging malaya, at magkaroon ng ari-arian. Ang Katipunan ng mga Karapatan o Bill of Rights ng Constitutional Rights ay mga karapatang konstitusyon ng ating bansa ay ipinagkaloob at pinapangalagaan ng Estado. ____________________________________________________________ Mayroon itong apat na klasipikasyon ang: Karapatang ____________________________________________________________ Politikal – Kapangyarihan ng mamamayan na ____________________________________________________________ makilahok, tuwiran man o hindi, sa pagtatag at ____________________________________________________________ pangangasiwa ng pamahalaan; Karapatang Sibil – ____________________________________________________________ mga karapatan na titiyak sa mga pribadong indibidwal ____________________________________ na maging kasiya-siya ang kanilang pamumuhay sa 3 Uri ng karapatan ng mamamayan sa Demokratikong bansa paraang nais nang hindi lumalabag sa batas; Karapatang Sosyo-ekonomik – mga karapatan na 1. sisiguro sa katiwasayan ng buhay at pang- ekonomikong kalagayan ng mga indibiduwal; at 2. Karapatan ng akusado – mga karapatan na magbibigay-proteksyon sa indibidwal na inakusahan sa a. c. anomang krimen. Statutory Rights naman ay mga karapatang kaloob ng binuong batas at maaaring alisin sa pamamagitan b. d. ng panibagong batas gaya halimbawa ng karapatang 3. makatanggap ng minimum wage. (Halaw sa teksto buhat sa AP 10 LM p.377-378) Pamprosesong mga Tanong: 1. Ano ang Natural Rights? Magbigay ng mga halimbawa nito? 2. Anuano ang uri ng Constitutional Rights? Magbigay ng mga halimbawa. 3. Ano ang Statutory Rights? Magbigay ng mga halimbawa nito. 4. Kung taglay ng mga mamamayan ang kanilang mga karapatan batay sa UDHR at Konstitusyon ng Pilipinas, ano ang nararapat nilang gawin upang higit na mapakinabangan ang mga ito? E. Pakikipagpalihan (Mungkahing Oras: 45 minuto) Paksa: Mga Organisasyong Nagtataguyod sa Karapatang Pantao Maraming organisasyon sa iba’t ibang panig ng daigdig ang binuo upang itaguyod ang mga karapatang pantao at tuluyang wakasan ang pagmamalabis sa mga karapatang ito. Karaniwan sa matatagumpay na pandaigdigang samahang nagtataguyod ng mga karapatang pantao ay nagmula sa mga NGO o Non-Governmental Organization kung saan pinangungunahan ng mga karaniwang mamamayan at hindi ng mga opisyal ng pamahalaan ang mga samahang ito. Amnesty International – pandaigdigang kilusan na may kasapi at tagasuportang umaabot sa mahigit pitong milyong katao. Ang motto nito ay “It is better to light a candle than to curse the darkness.” Pangunahing adhikain ang magsagawa ng pagsasaliksik at kampanya laban sa pang-aabuso ng mga karapatang pantao sa buong daigdig. Gayundin ang mabigyan ng katarungan ang mga biktima ng paglabag sa karapatang pantao. Human Rights Action Center (HRAC) – Itinatag ni Jack Healey, isang kilalang human rights activist. Naging tagapagtaguyod ito ng mga karapatang pantao sa buong daigdig at nagsilbing-boses ng mga walang boses. Nakikipag-ugnayan din ang HRAC sa mga pinuno ng pandaigdigang sining tulad sa musika, teatro, pelikula, at maging ng printed material upang maipalaganap ang kahalagahan ng karapatang pantao.

IV. YUGTO NG PAGKATUTO AT MGA GAWAING PAMPAGKATUTO Global Rights – Pangunahing layunin ng samahang ito na itaguyod at pangalagaan ang karapatan ng mga taong walang gaanong boses sa lipunan at pamahalaan. Pinalalakas din nito ang mga aktibong kalahok ng samahan na itala at ilantad ang mga pang-aabuso sa karapatang pantao at makapagtaguyod ng mga repormang patungkol sa karapatang pantao at makapagbigay ng serbisyong-legal. Asian Human Rights Commission (AHRC) – Itinatag ito noong 1984 ng mga tanyag na grupong aktibo sa pakikipaglaban para sa karapatang pantao sa Asya. Layunin nito ang magkaroon ng higit na kamalayan tungkol sa karapatang pantao at pagsasakatuparan nito sa buong Asya. African Commission on Human and People’s Rights –isang quasi-judicial body na pinasinayaan noong 1987 sa Ethiopia. Layon nitong proteksiyonan at itaguyod ang karapatan ng mga tao at magbigay ng interpretasyon sa African Charter on Human and People’s Rights. Sa Pilipinas, ang Commission on Human Rights (CHR) ang may pangunahing tungkulin na pangalagaan ang mga karapatang pantao ng mga mamamayan. Kinikilala ang CHR bilang “National Human Rights Institution (NHRI)” ng Pilipinas. Nagkakaloob ang CHR ng mga pangunahing programa at serbisyo upang maprotektahan ang karapatang pantao ng bawat Pilipino. Ilan sa mga ito ay pagdodokumento at pangangasiwa ng mga reklamo tungkol sa paglabag sa karapatang pantao, pagbigay ng tulong at serbisyong legal sa mga biktima, pagsubaybay sa kalagayan ng mga piitan at rehabilitation center kung may kaso ng paglabag sa karapatang pantao, at pagsasagawa ng mga forensic at medico-legal service. Ilan sa iba pang organisasyon na nagtataguyod ng karapang pantao sa bansa ay ang mga sumusunod: Philippine Alliance of Human Rights Advocates (PAHRA), Philippine Human Rights Information Center (PhilRights), KARAPATAN: Alliance for the Advancement of People’s Rights, Free Legal Assistance Group (FLAG), at Task Force Detainees of the Philippines (TFDP). (Halaw sa teksto buhat sa AP 10 LM p.383-87) Gawain sa Pagkatuto Bilang 4: Basahin at unawain ang paglalarawan ng mga organisasyong nagsusulong ng karapatang pantao sa bansa o saan mang panig ng daigdig. Isulat lpatlang bago ang bawat bilang ang pangalan ng oraganisasyon buhat sa pagtalakay sa itaas at sa nakaraang pahina. ______________________1. Pangunahing adhikain nito ang magsagawa ng pagsasaliksik at kampanya laban sa pang-aabuso ______________________2. ng mga karapatang pantao sa buong daigdig.Ang motto nito ay “It is better to light a candle than ______________________3. to curse the darkness.” ______________________4. Tagapagtaguyod ito ng mga karapatang pantao sa buong daigdig at nagsilbing boses ng mga ______________________5. walang boses at nakikipag-ugnayan din sa mga pinuno ng pandaigdigang sining upang maipalaganap ang kahalagahan ng karapatang pantao. Pangunahing layunin ng pandaigdigang samahang ito na itaguyod at pangalagaan ang karapatan ng mga taong walang gaanong boses sa lipunan at pamahalaan, itala at ilantad ang mga pag- abuso sa karapatang pantao. Itinatag ito noong 1984 para sa pakikipaglaban para sa karapatang pantao sa Asya. Layunin ng samahang ito ang magkaroon ng higit na kamalayan tungkol sa karapatang pantao at pagsasakatuparan nito sa buong Asya. Kinikilala bilang “National Human Rights Institution (NHRI)” ng Pilipinas. Pangunahing programa at serbisyo upang maprotektahan ang karapatang pantao ng bawat Pilipino Paksa: Mga Karapatan ng Bata Narito ang Sampung (10) Karapatan ng mga Bata sa Pilipinas na ibinatay sa United Nations Convention on the Rights of the Child (UNCRC). (Halaw sa teksto buhat sa AP 10 LM p.389) A. Maisilang at magkaroon ng pangalan at nasyonalidad F. Mapaunlad ang aking kakayahan B. Magkaroon ng tahanan at pamilyang mag-aaruga G. Mabigyan ng pagkakataong makapaglaro at C. Manirahan sa payapa at tahimik na lugar makapaglibang H. Mabigyan ng proteksyon laban sa pang-aabuso, D. Magkaroon ng sapat na pagkain, malusog at aktibong katawan panganib at karahasan I. Maipagtanggol at matulungan ng pamahalaan E. Mabigyan ng sapat na edukasyon J. Makapagpahayag ng sariling pananaw Gawain sa Pagkatuto Bilang 5: Basahin at unawain ang mga sumusunod na sitwasyon at tukuyin kung anong karapatan ng mga bata ang ipihahayag o ipinagkakaloob. Isulat lamang ang TITIK ng tamang sagot buhat sa Sampung (10) Karapatan ng mga bata sa bansa. _____1. Binigyan ang mga kabataan ng pagkakataon na marinig ang kanilang mga hinaing at boses ukol sa isyu ng pang- _____2. aabuso at isinaalang-alang naman ito ng mga mambabatas. Ulilang lubos na si Mario, kaya mula sa bahay ampunan ay pinatira siya sa tahanan ng mga umampon sa kanya, itinuring at inalagaan siya gaya ng tunay na anak.

IV. YUGTO NG PAGKATUTO AT MGA GAWAING PAMPAGKATUTO _____3. Responsableng ina si Betty sa kanyang mga anak, kaya naman sinisiguro niya na maayos at masustansya ang pagkain na kanyang inihahanda para sa mabuting kalusugan ng mga ito. _____4. Masaya sina Albert at Aldwin dahil pagkatapos ng kanilang gawain ay pinapayagan silang makapagrelaks, makapaglaro at makapaglibang-libang. _____5. Sa kabila ng kahirapan sa buhay sinisikap ni Mang Felix na mabigyan ng baon sa araw-araw at makapasok sa paaralan ang kanyang mga anak. A. Paglalapat (Mungkahing Oras: 15 minuto) Gawain sa Pagkatuto Bilang 6: Upang masuri ang kahalagahan ng pagsusulong ng mga karapatang pantao sagutin ang mga sumusunod na mga gabay na tanong. Gabay na mga Tanong: 1. Bakit mahalaga ang pagsusulong at pangangalaga sa karapatang pantao sa pagtugon sa mga isyu at hamong panlipunan? 2. Sa iyong palagay, nakatutulong ba ang mga karapatang pantao upang matugunan ang mga isyu at hamong panlipunan? Ipaliwanag ang iyong sgot. V. PAGTATAYA (Mungkahing Oras: 15 minuto) (Ang mga Gawain sa Pagkatuto para sa Pagpapayaman, Pagpapahusay, o Pagtataya ay ibibigay sa ikatlo at ikaanim na linggo) Gawain sa Pagkatuto Bilang 7: Basahin at suriing mabuti ang bawat pahayag ukol sa kahalagahan ng pagsusulong ng karapatang pantao sa pagtugon sa mga isyung panlipunan. Lagyan ng TSEK (/) kung TAMA o MALI ang pahayag sa talahanayan. Isulat ito sa iyong sagutang papel. Pahayag o kaisipan: TAMA MALI 1. Ang pagkakaroon ng kaalaman sa mga karapatang pantao ng mamamayan ay dapat nagwawakas o tumitigil sa pagtukoy lamang ng mga karapatang ito. 2. Tungkulin din ng mamamayan na isaalang-alang at isakatuparan ang mga ito upang maging aktibo ang mamamayan, matutong makiisa at makialam sa mga nangyayari sa kanilang lipunan. 3. Hindi lamang mahalaga ang pagkakaroon ng kaalaman sa mga karapatang pantao kundi ang aktwal na paggiit at pagsasakatuparan ng mga karapatang ito ang nararapat na mangibabaw. 4. Bilang mga aktibong mamamayang mulat sa mga nangyayari sa kanilang paligid, tungkulin nating tugunan ang mga ito para sa kapakanan ng lahat, at ang paggiit ng mga karapatang pantao ay isa sa mga paraan nito. 5. Ang paggiit sa karapatang pantao ay hindi pagpapakita ng pakikilahok ng tao bilang mamamayan ng isang bansa. VI. PAGNINILAY (Mungkahing Oras: 15 minuto) Gawain sa Pagkatuto Bilang 8: Bilang pagtatapos, kumpletuhin ang mga pangungusap bilang repleksyon ng isinagawang pag- aaral. Isulat ito sa inyong sagutang papel. Mahalagang malaman at maipatupad ang mga karapatang pantao dahil______________________________________________. Sinusuportahan ko ang pagsusulong ng mga karapatang pantao dahil___________________________________________________. Ipabatid ang iyong personal na pagtatasa sa kard ayon sa lebel ng iyong performans. Personal na Pagtatasa sa Lebel ng Performans Para sa Mag-aaral Pumili ng isa sa mga simbolo sa ibaba na kakatawan sa iyong naging karanasan sa pagsasagawa ng mga gawain. Ilagay ito sa Hanay ng LP o Lebel ng Performans. Basahin ang deskripsyon bilang gabay sa iyong pagpili:  - Nagawa ko nang mahusay. Hindi ako nahirapan sa pagsasagawa nito. Higit na nakatulong ang gawain upang matutuhan ko ang aralin. ✓ - Nagawa ko nang maayos. Nahirapan ako nang bahagya sa pagsasagawa nito. Nakatulong ang gawain upang matutuhan ko ang aralin. ? – Hindi ko nagawa o nahirapan ako nang labis a pagsasagawa nito. Hindi ko nauunawaan ang hinihingi sa gawain. Kailangan ko pa ng paglilinaw o dagdag kaalaman upang magawa ko ito nang maayos o mahusay. Gawain Sa Pagkatuto LP Gawain Sa Pagkatuto LP Gawain Sa Pagkatuto LP Gawain Sa Pagkatuto LP Bilang 1 Bilang 3 Bilang 5 Bilang 7 Bilang 2 Bilang 4 Bilang 6 Bilang 8 VII. SANGGUNIAN Araling Panlipunan 10 : Kontemporaryong Isyu nina Blarndo, R.C., et al. Inihanda JORGE M. BATHAN ni: Sinuri nina: RIZALDY CRISTO LORADEL V. MAGALLON MARLENE C. CABOTAJE MARIA AISA V. SEBASTIAN JULIE DC. ACOSTA MARIA CARMELA PADILLO

W5-6 Asignatura ARALING PANLIPUNAN Baitang 10 Markahan IKAAPAT Petsa I. PAMAGAT NG ARALIN POLITIKAL NA PAKIKILAHOK II. MGA PINAKAMAHALAGANG Natatalakay ang mga epekto ng aktibong pakikilahok ng mamamayan sa mga KASANAYANG PAMPAGKATUTO gawaing pansibiko sa kabuhayan, politika, at lipunan. (P10PNPIVg-7) (MELCs) III. PANGUNAHING NILALAMAN • Paglahok sa Civil Society • Tungkuling ng NGO at PO IV. YUGTO NG PAGKATUTO AT MGA GAWAING PAMPAGKATUTO A. Panimula (Mungkahing Oras: ½ oras) Inaasahan na sa pagkakataong ito ay mayroon ka nang malalim na pang-unawa sa paksa ng karapatang pantao na tinalakay sa nakaraang aralin at kung paano ito nakatutulong sa aktibong pakikilahok sa lipunan. Sa araling ito ay iyong mauunawaan ang mga paraan ng politikal na pakikilahok. Ang mga paraang ito ay nagbibigay ng kapangyarihan sa mamamayan para makamit ang tinatamasang mabuting pamamahala. Gawain sa Pagkatuto Bilang 1: SURIIN NATIN! Panuto: Suriin ang mga larawan sa ibaba. Ipahayag ang iyong reaksiyon sa mga larawang ito. Sanggunian: http://camnortenews.com/page/?p=28240 Pangprosesong Tanong: 1. Ano ang pinatutungkulan ng mga larawan? 2. Ano ang mensaheng nais iparating ng mga larawan patungkol sa pagboto? 3. Bakit mahalaga para sa mamamayan ng isang bansa ang bumoto? B. Pagpapaunlad (Mungkahing Oras: 3 oras) Politikal na Pakikilahok Ang bahaging ito ng aralin ay tumatalakay sa mga paraan kung paano aktibong makikilahok ang mamamayan sa mga gawaing magpapabuti sa pamamalakad ng pamahalaan at ng kapakanan ng buong bayan. Tinalakay sa unang tatlong modyul ang mga isyung kinakaharap ng mundo sa kasalukuyan. Nararanasan natin ang iba’t ibang manipestasyon ng mga isyung ito at kadalasan pa nga’y kabilang tayo sa sanhi o sa nagpapalala sa mga ito. Bilang pinakamahalagang elemento ng estado, nasa kamay natin bilang mamamayan ang pagtugon sa mga isyu at hamong panlipunan na ating kinakaharap. Dahil nasa ating mga kamay ang susi para sa pagbabago ng ating lipunan, nararapat lamang na kalimutan ang maling pananaw na pamahalaan lamang ang may tungkulin na bigyang-solusyon ang mga isyung panlipunan; na sila ay ating inihalal upang bigyang-katugunan ang lahat ng ating pangangailangan at wala na tayong gagawin bilang mamamayan. Ang ganitong pag-iisip ay nagdudulot ng sentimyentong paninisi sa pamahalaan kapag ang ating mga pangangailangan at suliranin ay hindi natugunan. Sa katunayan, ayon sa Artikulo II, Seksiyon 1 ng ating Saligang-batas, “Ang Pilipinas ay isang Estadong republikano at demokratiko. Ang ganap na kapangyarihan ay angkin ng sambayanan at nagmumula sa kanila ang lahat ng mga awtoridad na pampamahalaan.” Ito ay patunay lamang na ang kapangyarihan ng isang Estado ay wala sa pamahalaan at sa mga taong bumubuo nito, sa halip, ito ay nagmumula sa mga mamamayan. Katulad ng nabanggit na, ang mamamayan ay dapat aktibong nakikisangkot sa diskurso sa pamamahala upang bigyang-katugunan ang mga hamong panlipunan.

Nararapat na magkasamang buuin ng pamahalaan at ng mga mamamayan ang solusyon sa mga suliraning kinakaharap ng lipunan. Mangyayari lamang ito kung ang mamamayan ay may kaalaman at kamalayan sa mga isyung panlipunan. Ang kamalayang ito ang magtutulak sa mamamayan na aktibong makilahok sa mga hakbanging magbibigay katugunan sa maraming isyung panlipunan. Sa kabila ng kahalagahan ng pagiging mulat sa mga isyung panlipunan ay mas mahalaga rito ang pagtugon mismo ng mamamayan. Isang mahalagang paraan para matugunan ang mga isyung ito ay ang pakikilahok sa mga gawaing politikal. Ngunit, may iba’t ibang paraan para maging kalahok dito ang isang mamamayan. Maaaring ito ay sa paraan ng pagboto o maaaring sa mas masidhing mga aksiyon para igiit ang pagkakaroon ng isang mabuting pamahalaan. Ang pakikilahok sa eleksiyon ang pinakapayak na paraan ng pakikilahok ng mamamayan. Ang pagboto ay isang obligasyon at karapatang politikal na ginagarantiyahan ng ating Saligangbatas. Ayon sa Artikulo V ng Saligang Batas ng 1987, ang mga maaaring makaboto ay a.) mamamayan ng Pilipinas, b.) hindi diskwalipikado ayon sa isinasaad ng batas, c.) 18 taon gulang pataas, at d.)tumira sa Pilipinas nang kahit isang taon at sa lugar kung saan niya gustong bomoto nang hindi bababa sa anim na buwan bago mag-eleksiyon. Sa pamamagitan ng pagboto, nakapipili ang mamamayan ng mga opisyal ng pamahalaan na sa tingin nila ay makapaglilingkod nang maayos. Ito ang pagkakataon kung saan naipakikita ng mamamayan na siya ang pinanggagalingan ng kapangyarihan ng mga halal na opisyal; na siya ring may kapangyarihan na alisin sila sa puwesto kung sa tingin nila ay hindi ginagampanan nang maayos ang kanilang sinumpaang tungkulin. Sa pamamagitan ng ating pagboto, tayo mismo ang nagtatakda ng kinabukasan ng ating bayan. Pantay-pantay ang mga tao pagdating sa boto. Bawat isang Pilipino ay mayroon lamang isang boto, mayaman man o mahirap.Ngunit ang iisang botong ito ay lubhang makapangyarihan sapagkat maaari nitong baguhin ang takbo ng buhay ng mga Pilipino. Ngunit sa kabila nito ay may mga nagiging balakid sa pakikilahok ng mga tao sa eleksiyon. Halimbawa, nababalitaan pa rin natin na mayroon tayong mga kababayan na nagbebenta ng kanilang boto sa mga politiko. Noong halalan ng 2016 sinabi ng dating Commissioner ng Commission on Elections na si Gregorio Lardizabal na naging talamak pa rin ang insidente ng pamimili ng boto. Ito ay sa kabila ng pagkakaroon ng automated election. Dahil dito maaaring Sa halip na ang nakaupo sa pamahalaan ay mahuhusay at matitinong opisyal na bumabalangkas at nagpapatupad ng mga programang may kinalaman sa edukasyon, kalusugan at kabuhayan, maaaring ang maupo ay mga opisyal na sarili lamang ang iniisip. Batay sa ISSP Citizenship Survey noong 2004, pangunahin ang pagboto bilang katangian ng isang mabuting mamamayan para sa mga Pilipino.Kasama rin sa listahan ang wastong pagbabayad ng buwis, laging pagsunod sa batas, pagsubaybay sa gawain ng pamahalaan at unawain ang opinyon ng ibang tao. Kung ang surveyna ito ang pagbabatayan, mababatid na malaki ang pagtingin ng mga Pilipino sa kahalagahan ng karapatang makaboto sa kabila ng maraming balakid at mga suliranin. Ayon nga sa constitutionalistna si Fr. Joaquin Bernas (1992), ang layunin ng pagboto ay hindi na ang pagbibigay ng mandato sa mga opisyal para mamuno bagkus ay ang pagbibigay ng kapangyarihan sa mga makapagpapaunlad sa estado at malupig ang mga nagpapahirap sa bayan. Paglahok sa Civil Society Hindi natatapos sa paglahok sa eleksiyon ang politikal na pakikilahok ng mga mamamayan. Sa halip, unang hakbang lamang ito para sa isang malayang lipunan. Ang esensiya ng demokrasiya ay ang magkaroon ng mamamayang nakikilahok sa pagpapaunlad ng bayan sa paraang higit pa sa pagboto. Isang paraan dito ay ang pagbuo ng mga samahang direktang makikipag-ugnayan sa pamahalaan upang iparating ang pangangailangan ng mamamayan. Kaya naman napakahalagang makilahok ng mamamayan sa tinatawag na civil society. Ito ay tumutukoy sa isang sektor ng lipunan na hiwalay sa estado. Ang civil society ay binubuo ng mga mamamayang nakikilahok sa mga kilos protesta, lipunang pagkilos, at mga Non-Governmental Organizations/People’s Organizations. Hindi naman bahagi nito ang tahanan, mga negosyo, mga partido politikal, at mga armadong grupo na nagtatangkang pabagsakin ang pamahalaan. Nilalayon ng civil society na maging kabahagi sa pagpapabago ng mga polisiya at maggiit ng accountability (kapanagutan) at transparency(katapatan) mula sa estado (Silliman, 1998).