วิชา การดูแลสุขภาพช่องปากในผู้สูงอายุ

การประเมินภาวะโภชนาการ หลักการจัดอาหารสาหรบั ผสู้ ูงอายุ สนุ ีย์ เนตรภญิ โญ คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลยั ราชภัฎนครปฐม 21 พฤษภาคม 2565 https://apps.hpc.go.th/dl/web/upFile/2021/03-10169- 20210309160752/2e32f087f6466b7bbec2f2846d6ba9fa.pdf

วตั ถุประสงค์ 1. อธบิ ายความหมายของภาวะโภชนาการผสู้ ูงอายรุ ะดบั ตา่ งๆได้ 2. ประเมนิ ภาวะโภชนาการและใหก้ ารดูแลได้อย่างถกู ต้อง 3. เลือกและอธิบายชนดิ ของอาหารท่ีเหมาะสมสาหรับผูส้ ูงอายไุ ด้ 4. เขา้ ใจและอธิบายวิธกี ารดแู ลสขุ ภาพชอ่ งปากของผู้สูงอายุไดถ้ ูกตอ้ ง

ผสู้ งู อายุ......ใคร?. 1 ตลุ าคม\" ของทุกปี \"วันผู้สูงอายสุ ากล\" “ผู้สงู อายุ” (Older person) หมายถึง ประชากรท้งั เพศชายและหญงิ ที่มอี ายุ 60 ปขี ้นึ ไป สังคมผู้สูงอายุ หมายถึง การทปี่ ระเทศมีคนท่ีมอี ายุ 60 ปีขน้ึ ไปมากกวา่ 20% ของ ประชากรทั้งประเทศ ซง่ึ ปี 2564 ประเทศไทยเข้าสู่ “สังคมสูงอายุโดยสมบรู ณ์” ประเทศไทย มจี ำนวนผู้สูงอำยุ 11,136,059 คน ผูส้ ูงอำยเุ พศหญิง (6,215,762 คน) มจี ำนวน มำกกว่ำผสู้ งู อำยุเพศชำย ( 4,920,297 คน) ภำคท่ีมีจำนวนผู้สูงอำยุมำกท่สี ดุ ในประเทศไทย ภำคอสี ำน ภำคที่มีจำนวนผู้สูงอำยุนอ้ ยทส่ี ุดในประเทศไทย ภำคตะวันออก จังหวดั ทม่ี ีจำนวนผู้สูงอำยุมำกทีส่ ดุ ใน ประเทศไทย กรุงเทพมหำนคร จังหวัดทมี่ ีจำนวนผสู้ ูงอำยุนอ้ ยที่สดุ ในประเทศไทย ระนอง ( กรมสขุ ภำพจิต : https://www.dmh.go.th/news-dmh/view.asp?id=30453)

การแบง่ สงั คมผูส้ งู อายขุ ององค์การสหประชาชาติ 1.ระดับการกา้ วเขา้ สสู่ ังคมผู้สงู อายุ (Aging society) หมายถึง มคี นอายุ 60 ปีข้ึนไป มากกวา่ 10% หรือมคี นอายุ 65 ปขี ึน้ ไปมากกวา่ 7% ของประชากรทัง้ ประเทศ 2.ระดบั สงั คมผสู้ ูงอายโุ ดยสมบรู ณ์ (Aged society) หมายถึง มอี ายุ 60 ปขี ึน้ ไปมากกว่า 20% หรอื มคี นอายุ 65 ปีข้นึ ไปมากกวา่ 14% ของประชากรทั้งประเทศ 3.ระดบั สังคมผู้สูงอายุอยา่ งเต็มท่ี (Super-aged society) หมายถึง มีคนอายุ 65 ปขี น้ึ ไป มากกว่า 20% ของประชากรทั้งประเทศ

การเปลี่ยนแปลงทส่ี ่งผลใหผ้ สู้ ูงอายุเกิดปญั หาทางโภชนาการ 1.มกี ารเสื่อมถอยของระบบตา่ งๆ ในร่างกาย เชน่ ระบบประสาท ระบบทางเดินอาหาร 2.โรคประจาตัวอื่นๆ ท่ีมีผลกระทบตอ่ ความอยากอาหาร 3.ปญั หาสขุ ภาพช่องปาก 4.ผลขา้ งเคยี งจากยา 5.ปจั จัยทางเศรษฐกจิ และสงั คม ฐานะยากจน สูญเสียรายได้หรอื อาชพี การถกู ทอดทงิ้

10 อนั ดบั โรคที่พบในผสู้ ูงอายุ อนั ดบั โรคทพี่ บในเพศชาย อันดบั โรคท่ีพบในเพศหญงิ 1 โรคเบาหวาน 1 โรคเบาหวาน 2 โรคหลอดเลือดสมอง 2 โรคขอ้ เส่อื ม 3 โรคขอ้ เสอ่ื ม 3 ตอ้ กระจก 4 โรคปอดอดุ กน้ั เร้อื รงั 4 โรคไตอกั เสบและไตพกิ าร 5 โรคหวั ใจขาดเลอื ด 5 โรคปอดอดุ กน้ั เร้อื รงั 6 วณั โรค 6 โรคหลอดเลอื ดสมอง 7 โรคหูหนวก 7 โรคหวั ใจขาดเลอื ด 8 โรคมะเรง็ ตบั 8 โรคหูหนวก 9 โรคสมองเส่อื ม 9 โรคสมองเส่อื ม 10 โรคมะเรง็ หลอดลมและปอด 10 โรคมะเร็งตบั สกานต์ บุนนาค และคณะ 2562 รายงานการวิจยั เร่อื ง “การวิเคราะหภ์ าวะสุขภาพ ภาระโรคและความตอ้ งการบรกิ ารดา้ นสุขภาพในผูส้ ูงอายุ”

กล่มุ อาการท่พี บบอ่ ยในผสู้ ูงอายุ 1. ความผิดปกตใิ นการรบั ประทานอาหาร 2. ปญั หาการนอนไม่หลับ 3. ภาวะสมองเสื่อม 4. ภาวะการกล้ันปัสสาวะหรืออจุ จาระไมอ่ ยู่ 5. ปญั หาในการทรงตวั และการหกลม้ 6. อาการมนึ งงเวียนศรี ษะ 7. ปญั หาการมองเห็นและการได้ยิน 8. ภาวะกระดูกพรุน ลิลลี่ ชัยสมพงษ์ : www.bumrungrad.com.th>health-blog

ภาวะโภชนาการ (nutritional status) ภาวะโภชนาการ (nutritional status) หมายถึง สภาวะของ ร่างกายที่เกดิ จากการบรโิ ภค แบ่งเปน็ 1.ภาวะโภชนาการท่ีดี (good nutritional status) 2.ภาวะโภชนาการทไ่ี ม่ดี ทุโภชนาการ (bad nutritional status) 2.1 ภาวะโภชนาการต่า หรอื ภาวะขาดสารอาหาร (under-nutrition) 2.2 ภาวะโภชนาการเกิน หรอื ภาวะอ้วน (over-nutrition)

ภาวะโภชนาการที่ไม่ดี (bad nutritional status) ภาวะโภชนาการไมด่ ี อาจเกิดจากการไดร้ ับสารอาหารไม่ เพียงพอ หรอื ได้รับมากเกนิ ไป หรอื ได้รบั สัดส่วนทีไ่ ม่เหมาะสม ทา ให้เกิดความผดิ ปกตขิ องระบบและอวยั วะตา่ งๆ ในรา่ งกาย เกิด โรคภยั ไขเ้ จบ็ ในผู้สูงอายไุ ด้ เชน่ มนึ ศรี ษะ ปวดศรี ษะ นอนไม่หลับ ทอ้ งอืด ทอ้ งเฟ้อ ปวดเม่ือย ปวดข้อ ตะคริว นา้ หนักลด

ภาวะโภชนาการท่ีไม่ดี (bad nutritional status) ผู้สงู อายุมักมีความเสย่ี งตอ่ ภาวะทโุ ภชนาการไดง้ ่าย เน่อื งจาก ความเส่อื มของอวัยวะตา่ งๆ เชน่ ระบบยอ่ ยอาหาร การขบเคี้ยว การดูด ซมึ สารอาหาร เสน้ ประสาทการรับรู้รสชาติอาหาร สมอง การเคล่อื นไหว ของกล้ามเนื้อ ความเสื่อมของขอ้ ต่างๆ โรคประจาตวั จิตใจทห่ี ดหู่ซึมเศร้า สิ่งเหลา่ นี้ มผี ลทาให้เกิดภาวะทโุ ภชนาการ ซ่ึงเป็นสาเหตขุ องความ เจบ็ ป่วยเพม่ิ ขน้ึ ได้ ผูส้ งู อายุไมไ่ ดต้ อ้ งกำรปรมิ ำณอำหำรมำก แต่จะเน้น เร่อื งคณุ ภำพและสัดสว่ นของอำหำร

การประเมนิ ภาวะโภชนาการในผู้สูงอายุ การประเมนิ ภาวะโภชนาการ หมายถึง การประเมนิ ภาวะสขุ ภาพด้าน โภชนาการทเ่ี ป็นผลจากความสัมพันธ์เชื่อมโยงระหว่างปจั จัยภายในรา่ งกาย และ ปจั จยั แวดลอ้ มภายนอกท่ีเก่ยี วขอ้ งกับอาหารทบี่ ริโภค และการใชป้ ระโยชนข์ อง สารอาหารในรา่ งกาย การประเมินภาวะโภชนาการมี 2 ขน้ั ตอน 1. การคดั กรองทางโภชนาการ (nutritional screening) 2. การประเมินทางโภชนาการ (nutritional assessment) ขอ้ มลู อา้ งอิง: นภาพร เพง็ สอน 2561

การประเมนิ ภาวะโภชนาการในผสู้ งู อายุ 1. การคดั กรองทางโภชนาการ (nutritional screening) หมายถึง กระบวนการเพือ่ จาแนกผสู้ ูงอายทุ ีม่ ีความเสย่ี งตอ่ การเกิดภาวะทโุ ภชนาการ (malnutrition) เป็นกระบวนการแรกทชี่ ่วยในการคน้ หาผู้ทมี่ คี วามเส่ยี งทางโภชนาการ (เสี่ยงต่า/ กลาง/สูง) และผู้ท่ตี อ้ งการการประเมินในข้นั ละเอียดตอ่ ไป เครื่องมือทใ่ี ช้คัดกรองจะต้องง่าย มี ประสทิ ธิภาพ ใช้งานไดจ้ ริง หากผลทไ่ี ดแ้ สดงว่ามปี ัจจยั เสยี่ ง ก็จะนาผลการตรวจประเมินภาวะ โภชนาการนี้ไปใช้ในการประเมินเชงิ ลกึ ต่อไป ข้อมลู อ้างอิง: นภาพร เพง็ สอน 2561

การประเมนิ ภาวะโภชนาการในผูส้ งู อายุ ** การคัดกรองทางโภชนาการ (nutritional assessment) - เครอื่ งมอื ทีใ่ ช้คัดกรองภาวะโภชนาการในผสู้ ูงอายชุ นิด Mini Nutritional Assessment (MNA® ) - คะแนนรวมการประเมิน คะแนนเต็ม 30 คะแนน 24-30 คะแนน ภาวะโภชนาการปกติ 17-23.5 คะแนน มคี วามเสยี่ งตอ่ ภาวะขาดสารอาหาร < 17 คะแนน มภี าวะขาดสารอาหาร

การประเมินภาวะโภชนาการในผสู้ ูงอายุ 2. การประเมินทางโภชนาการ (nutritional assessment) หมายถงึ การตรวจประเมนิ เชิงลกึ หรอื ละเอยี ดมำกขน้ึ ใช้ขอ้ มลู ต่างๆ ไดแ้ ก่ ประวัติ โรคภัยไข้เจ็บ ประวตั ิทำงโภชนำกำร ข้อมลู กำรตรวจร่ำงกำย ขอ้ มูลทำงหอ้ งปฏิบตั ิกำร ตลอดจนวิธีอ่นื ๆ เชน่ กำรวัดสัดส่วนของร่ำงกำย (Anthropometric assessment ) การวัด ปริมำณร้อยละของไขมันในร่ำงกำย (Percentage of body fat analysis) กำรหำชนดิ และ ปริมำณของสำรอำหำรทบ่ี รโิ ภค (Dietary assessment) โดยผลรวมจากข้อมูลทีไ่ ด้ก็จะนามา ประมวลประเมนิ สรปุ ผลเพ่ือใช้ในการวินจิ ฉัยไดถ้ ูกต้องมากข้ึนและใชใ้ นการกาหนดหรอื วางแผนการ ดูแลดา้ นโภชนบาบัด (nutrition care plan) ใหแ้ ก่ผู้สงู อายุต่อไป ข้อมูลอ้างองิ : นภาพร เพง็ สอน 2561

การประเมินภาวะโภชนาการในผสู้ ูงอายุ ** การประเมนิ ทางโภชนาการ (nutritional assessment) + การซักประวตั ิ การตรวจทางห้องปฏบิ ตั ิการ + การใชค้ า่ ดชั นีมวลกาย BMI (Body Mass Index) = นา้ หนัก/(สว่ นสงู ) 2 - การวดั เสน้ รอบวงแขน - การวดั ปริมาณร้อยละของไขมนั ในร่างกาย + การหาชนดิ และปรมิ าณสารอาหาร

การประเมินภาวะโภชนาการในผสู้ งู อายุ + การใช้คา่ ดชั นมี วลกาย BMI (Body Mass Index) = น้าหนกั /(ส่วนสงู ) 2 - คา่ BMI > 25 กิโลกรัม/ตารางเมตร อ้วน - คา่ BMI 18.5-24.9 กโิ ลกรมั /ตารางเมตร ปกติ - ค่า BMI < 18.5 กิโลกรมั /ตารางเมตร ผอม

การวัดเส้นรอบวงแขน •จดั ตาแหน่งแขนซา้ ยของบุคคลท่ีทามมุ 90 องศา ใหบ้ ุคคลนนั้ งอขอ้ ศอกซ้าย เพือ่ ใหแ้ ขนทามมุ ฉาก หากเปน็ การ ตดิ ตามผลจากการวัดครั้งก่อนใหใ้ ช้แขน ขา้ งเดียวกนั หากบุคคลน้นั ไมส่ ามารถ งอแขนซ้ายเปน็ มุม 90 องศาไดใ้ หใ้ ช้ แขนขวาแทน ขน้ั ตอนที่ 1 Th.wukihow.com

การวดั เสน้ รอบวงแขน •วัดจากไหลถ่ งึ ข้อศอกเพ่ือหาจุดกึ่งกลาง จบั ปลาย เทปวดั ผา้ ไวใ้ นมอื ขวาและวางไว้ทีส่ ว่ นกระดูกของ ไหล่ พนั เทปไปตามแขนจนถึงขอ้ ศอก ใช้ปากกาทา เคร่อื งหมายจดุ ก่ึงกลางบนแขน ตวั อย่างเช่นถา้ ระยะหา่ งระหว่างไหลแ่ ละข้อศอกเทา่ กับ 14 นว้ิ (36 ซม.) ใหท้ าเคร่อื งหมายบนผวิ หนังถัดจากจดุ ทีเ่ ทป อ่านได้ 7 น้วิ (18 ซม.) •อย่าใช้เทปวดั โลหะเพราะการวดั จะไม่แมน่ ยาเท่า เทปผ้า •หากไม่มีปากกาตดิ ตัว ขอให้ใครสกั คนจับน้ิวของ พวกเขาท่ีกงึ่ กลาง ข้ันตอนที่ 2 Th.wukihow.com

การวัดเส้นรอบวงแขน • วัดแขนทผ่ี อ่ นคลาย ณ ตาแหน่งท่ีคณุ ทาเคร่ืองหมาย ขอใหบ้ คุ คลนนั้ ผอ่ นคลายแขน พันเทปรอบแขนที่คุณทาเคร่อื งหมาย ไว้ จาเปน็ ท่แี ขนตอ้ งผ่อนคลายและไมง่ อ bicep เพราะจะทาใหก้ าร อา่ นผิดเพยี้ นไป อยา่ ดงึ เทปวดั จนถงึ จดุ ท่ีรดั - ตรวจสอบให้แน่ใจวา่ ตงึ • พนั เทปให้แนน่ และกระดกิ ศอกไปมาเลก็ นอ้ ยเพ่ือชว่ ยใหแ้ ขนผ่อน คลาย ขั้นตอนที่ 3 Th.wukihow.com

การวดั เส้นรอบวงแขน จดหน่วยวัดเป็นมลิ ลเิ มตรท่ีใกล้ที่สดุ ตรวจสอบใหแ้ น่ใจว่า เทปวดั รอบแขนพอดกี อ่ นทีค่ ณุ จะบนั ทกึ การอ่าน ปัดการวดั เปน็ มิลลเิ มตรหรือสีน่ ้วิ ท่ใี กลท้ สี่ ุด **ภาวะทุพโภชนาการเฉียบพลนั ผหู้ ญิง : น้อยกวา่ 24 เซนติเมตร หรือ 9.4 น้ิว หรอื 240 มม. ผู้ชาย : น้อยกว่า 25 เซนตเิ มตร หรอื 9.8 นิ้ว หรือ 250 มม. ขน้ั ตอนท่ี 4 Th.wukihow.com

แบบคดั กรองและประเมนิ ภาวะโภชนาการในผู้สงู อายุ https://www.hitap.net/168140

COFFE/DINNER BREAK Here starts the break! 15 นาที

กินเพลนิ เจริญตำ พำจำดี มพี ลัง การจัดอาหารสาหรับผสู้ งู อายุ (ที่ไม่มีโรคประจาตัว)

“การจดั อาหารสาหรบั ผสั ูงอายุ” ผูส้ งู อายเุ ป็นวยั ที่ต้องการพลงั งานและสารอาหารแตกต่างจาก วยั ทางาน หรือผ้ทู ่ีมีสุขภาพร่างกายปกติ เนอ่ื งจากประสิทธิภาพ การทางานท่ีลดลงของระบบตา่ งๆ ดังนัน้ จงึ ตอ้ งมีความเข้าใจ เร่ืองอาหารและโภชนาการ ซ่ึงความต้องการพลงั งานและ สารอาหารในผสู้ งู อายแุ ต่ละราย จะแตกตา่ งกันไปขน้ึ กับปจั จยั ดา้ น อายุ นา้ หนัก ส่วนสูง และการใช้พลังงานในแตล่ ะวนั —แหล่งขอ้ มูล:https://www.dop.go.th/th/know/15/570

ธงโภชนาการผ้สู ูงอายุ สานักโภชนาการกรมอนามยั กระทรวงสาธารณสขุ ผักและผลไม้รวมแลว้ ได้ปรมิ าณคร่ึงหนึง่ ของจาน ข้าวหรอื แปง้ 1/4 จานท่ีบริโภค เน้ือสตั ว์ ไข่ ถั่วเมลด็ แหง้ รวมกนั ไดป้ ริมาณ 1/4 จานท่ีบริโภค ควรดืม่ นมวันละ 1-2 แกว้ ด่ืมน้าวนั ละ 8 แกว้ ควรออกกาลงั กายอยา่ งน้อยวันละ 30 นาที

แนวทางการจัดอาหารของผ้สู ูงอายุ พลังงาน(กโิ ลแคลอรี) ต่อวัน 1,400 1,600 1,800 กลุ่มอาหาร ชาย-หญงิ ชาย-หญิง ชาย-หญงิ ข้าวแปง้ (ทพั พ)ี (กิจกรรมเบามาก) (กิจกรรมเบา) (กจิ กรรมปานกลาง) ผกั (ทัพพี) 5 ผลไม้ (ส่วน) 4 79 เน้ือสัตว์ (ชอ้ นกินขา้ ว) 1 ถ่ัวเมลด็ แห้ง (ชอ้ นกินข้าว) 6 44 นม (แก้ว) 1 นา้ (แกว้ ) 2 12 ไขมนั (ชอ้ นชา) 8 นา้ ตาล (ชอ้ นชา) 6 78 6 11 22 88 66 66 —แหล่งข้อมูล:https://www.dop.go.th/th/know/15/570

“วธิ กี ารจดั อาหาร” 1. อาหารครบ 5 หมู่ 2. ข้าวไมข่ ัดสีเปน็ หลกั สลบั กับอาหารประเภทแปง้ เปน็ บางมอ้ื 3. ปลา ไข่ เนื้อสัตว์ไม่ตดิ มัน ถัว่ เมลด็ แหง้ 4. ผกั ใหม้ ีความหลากหลายสี 5. ผลไม้รสไมห่ วานจดั ประมาณ 6-8 ชิน้ 6. นมรสจืด วันละ 1-2 แก้ว ปลาเลก็ ปลานอ้ ย เตา้ หู้ —แหล่งขอ้ มูล:https://www.bangkokbiznews.com/social/944413

“วธิ กี ารจัดอาหาร” 7. การตม้ น่ึง ลวก 8. แบง่ เป็นม้อื ย่อย ๆ วนั ละ 5-6 มอ้ื 9. ลดอาหารรสจัด หวาน มนั เค็ม อาหารหมักดอง อาหารแปรรูป 10. อาหารปรงุ สุกใหม่ 11. ดืม่ น้าสะอาดวนั ละ 8 แกว้ เลี่ยงเครอื่ งด่ืมชา กาแฟ 12. งดเครือ่ งด่ืมแอลกอฮอล์ เครอื่ งดื่มชูกาลัง —แหลง่ ข้อมูล:https://www.bangkokbiznews.com/social/944413

“อาหารทคี่ วรหลีกเลยี่ ง” ** อาหารรสจดั (หวาน,เคม็ ,เผ็ด) อาหารทีม่ ีกลน่ิ ฉุน อาหารหมกั ดอง ** อาหารที่มีไขมันสงู ** อาหารทม่ี คี วามเหนียว แขง็ ขนมแห้งกรุบกรอบ ** ผลไมท้ มี่ ีแป้งและรสหวานจัด เช่น ขนุน ทุเรยี น ลาไย ** อาหารทม่ี พี ลงั งานสงู แปง้ น้าตาล ** อาหารประเภทเสน้ เช่น กว๋ ยเตย๋ี ว อดู ง้ เสน้ หม่ี ควรตดั ให้สน้ั ** เครือ่ งด่ืมแอลกอฮอล์ —แหล่งขอ้ มูล:https://www.dop.go.th/th/know/15/570

“กนิ เพลนิ ” ** สรำ้ งบรรยำกำศ ** รับประทำนอำหำรพร้อมหนำ้ พรอ้ มตำ ** มกี จิ กรรมทำร่วมกัน ** เปล่ียนบรรยำกำศเปน็ บำงโอกำส —แหล่งข้อมลู :https://www.dop.go.th/th/know/15/570

“เจริญตา” -- เลือกรบั ประทำนอำหำรทอ่ี ุดมดว้ ยวิตำมิน เอ บี1 บี12 ซี อี ลู ทีน ซีแซนทีน ซิลิเนียม และสงั กะสี ซึ่งชว่ ยในกำรทำงำนของจอ ประสำทตำ ชะลอกำรเกิดตอ้ กระจกและจอประสำทตำเสอื่ ม -- ตำลึง ฟกั ทอง กะหล่ำดอก ผักบ้งุ บรอ็ คโคลี แครอท ข้ำวโพด ฝรั่ง ส้ม มะละกอ ผลไม้ตระกูลเบอรร์ ี่ ตับ ไข่ หอยนำงรม ปลำ นม และนำมนั พืช —แหล่งขอ้ มูล:https://www.dop.go.th/th/know/15/570

“พาจาด”ี รับประทำนอำหำรทม่ี กี รดไขมนั โอเมกำ้ 3 สำรสือ่ ประสำทโคลิน เลซิติน และวิตำมินบตี ำ่ งๆ ได้แก่ บี1 บ6ี และบี12 เพ่ือบำรงุ สมองและระบบประสำท ปอ้ งกันกำรชำตำมปลำยมอื ปลำยเทำ้ เป็นตน้ พบในอำหำรประเภท ปลำทะเลนำลกึ ใบแปะก๊วย ไข่แดง กล้วย ถั่วเหลือง และข้ำวกล้อง —แหลง่ ข้อมูล:https://www.dop.go.th/th/know/15/570

“มพื ลัง” -- พลังงำน 1,400 - 1,800 กิโลแคลอรตี ่อวนั -- ควรเสริมสร้ำงกลำ้ มเนอื และชะลอควำมเสอื่ มของกระดูก -- รบั ประทำนอำหำรที่อดุ มด้วยโปรตีน แคลเซียม วติ ำมินดี เค และ แมกนเี ซยี ม -- ประเภทอำหำร เช่น ปลำ ไข่ เนือสตั ว์ไขมนั ต่ำย่อยง่ำย ถ่วั และธัญพชื ตำ่ งๆ นมและผลิตภณั ฑจ์ ำกนม ผกั ใบเขียวเข้ม เต้ำหู้แข็ง ปลำเล็กปลำนอ้ ย งำดำ —แหลง่ ข้อมลู :https://www.dop.go.th/th/know/15/570

การคานวณพลงั งานที่ควรไดร้ บั / วนั พลงั งานท่ีเหมาะสมขึน้ กบั *** น้าหนกั *** ส่วนสงู *** เพศ *** อายุ *** กจิ กรรมประจาวนั ด้วย

พลงั งานพ้นื ฐาน พลงั งานพ้ืนฐาน (Basel Energy Expenditure: BEE) หรอื อาจใช้คาวา่ BMR (Basal Metabolic Rate) คอื พลังงานท่รี ่างกาย ใชเ้ ผาผลาญ และดดู ซึมอาหาร ใชใ้ นการทางานของอวยั วะภายใน เชน่ สมอง หัวใจ ปอด ตบั หรอื ลาไส้

สตู รของ Harris Benedict แหลง่ ขอ้ มลู : https://hd.co.th/calculating-the-energy-requirements-that-should-be-received-per-day

ตัวอย่างโจทยก์ ารคานวณพลังงานพน้ื ฐาน 1.คุณสมชาย อายุ 27 ปี สงู 168 เซนติเมตร นา้ หนกั 65 กิโลกรมั คุณ สมชายจะตอ้ งใช้พลังงานพื้นฐานเท่าไร 2. ถ้าคุณสมชาย อายมุ ากขึ้น เปน็ อายุ 50 ปี พลังงานพ้ืนฐานทค่ี ุณสมชาย จะใชจ้ ะมากขึ้นหรือลดลง 3. คณุ ดารา อายุ 30 ปี สงู 150 เซนติเมตร นา้ หนัก 46 กโิ ลกรัม คณุ ดารา จะต้องใชพ้ ลังงานพืน้ ฐานเท่าไร 4. คุณดารา อายุ 70 ปี สูง 150 เซนติเมตร น้าหนกั 56 กโิ ลกรัม คณุ ดารา จะต้องใช้พลงั งานพน้ื ฐานเทา่ ไร

ตวั อย่างโจทย์การคานวณพลงั งานพน้ื ฐาน 1.คุณสมชาย อายุ 27 ปี สงู 168 เซนติเมตร น้าหนกั 65 กิโลกรัม คุณหน่งึ จะต้องใช้พลังงานพนื้ ฐานเท่าไร = 1,612 กโิ ลแคลอรรี่ ่ี 2. ถ้าคณุ สมชาย อายุมากขน้ึ เป็นอายุ 50 ปี พลังงานพนื้ ฐานทคี่ ุณหน่งึ จะ ใชจ้ ะมากข้ึนหรอื ลดลง = 1,456 กิโลแคลอรี่ 3. คณุ ดารา อายุ 30 ปี สูง 150 เซนตเิ มตร น้าหนกั 46 กิโลกรัม คณุ ดารา จะต้องใช้พลังงานพน้ื ฐานเทา่ ไร = 1,225 กิโลแคลอรี่ 4. คุณดารา อายุ 70 ปี สูง 150 เซนติเมตร น้าหนกั 56 กิโลกรัม คุณดารา จะตอ้ งใช้พลงั งานพื้นฐานเทา่ ไร = 1,139 กโิ ลแคลอรี่

ตวั อยา่ งอปุ กรณช์ ่วยเรอ่ื งการรบั ประทานอาหารของผ้สู ูงอายุ แกว้ นา้ เรอื งแสง

พลังงานทัง้ หมดท่ีร่างกายใช้ในแต่ละวนั เมอ่ื มีกจิ กรรม พลังงานทั้งหมด (Total Daily Energy Expenditure: TDEE) คอื ผลรวมของพลังงาน ทั้งหมดท่ีร่างกายใชใ้ นแต่ละวัน เม่อื มกี ารทากิจกรรมต่างๆ ซ่ึงมีสตู รในการคานวณ ดังนี้ ออกกาลงั กายน้อยมาก หรือไม่ออกเลย TDEE = 1.2 x BEE ออกกาลงั กาย 1-3 ครง้ั ต่อสัปดาห์ TDEE = 1.375 x BEE ออกกาลังกาย 4-5 ครงั้ ตอ่ สปั ดาห์ TDEE = 1.55 x BEE ออกกาลังกาย 6-7 คร้งั ต่อสัปดาห์ TDEE = 1.7 x BEE ออกกาลังกายวนั ละ 2 คร้ังขน้ึ ไป TDEE = 1.9 x BEE

แนวทางการจัดอาหารของผ้สู ูงอายุ พลังงาน(กโิ ลแคลอรี) ต่อวัน 1,400 1,600 1,800 กลุ่มอาหาร ชาย-หญงิ ชาย-หญิง ชาย-หญงิ ข้าวแปง้ (ทพั พ)ี (กิจกรรมเบามาก) (กิจกรรมเบา) (กจิ กรรมปานกลาง) ผกั (ทัพพี) 5 ผลไม้ (ส่วน) 4 79 เน้ือสัตว์ (ชอ้ นกินขา้ ว) 1 ถ่ัวเมลด็ แห้ง (ชอ้ นกินข้าว) 6 44 นม (แก้ว) 1 นา้ (แกว้ ) 2 12 ไขมนั (ชอ้ นชา) 8 นา้ ตาล (ชอ้ นชา) 6 78 6 11 22 88 66 66 —แหล่งข้อมูล:https://www.dop.go.th/th/know/15/570

ตวั อย่างพลังงานของอาหารจานเดียวน้าหนกั 100กรัม รายการ จานวนกิโลแคลอรี่ รายการ จานวนกิโลแคลอร่ี กระเพาะปลา(ปรุงสาเร็จ) 83 กว๋ ยเต๋ียวเสน้ ใหญ่ราดหน้าไก่ 109 กว๋ ยเตย๋ี วแกง 195 ก๋วยเตี๋ยวเนือ้ สบั 131 ก๋วยเต๋ียวเส้นใหญผ่ ดั ซอี ว้ิ ใส่ไข่ 120 ก๋วยเต๋ยี วผัดไทยใสไ่ ข่ 152 กว๋ ยเต๋ียวเสน้ เล็กหมู ตับ(แหง้ ) 112 ขนมจนี ซาวนา้ 85 กว๋ ยเตี๋ยวเสน้ ใหญเ่ ยน็ ตาโฟ (นา้ ) 65 ก๋วยเต๋ียวเสน้ ใหญ่ราดหนา้ ก้งุ 238 ขนมจีนนา้ พรกิ รวมผกั 154 227 ขนมจนี น้ายารวมผกั 75 ขนมจีนน้ายาปา่ รวมผกั 84 ข้าวแกงเขียวหวานไก่ —แหลง่ ขอ้ มลู :https://www.easycookingmenu.com/index.php/knowledge/kcal-table

ตวั อยา่ งพลงั งานของขนมนา้ หนกั 100กรัม รายการ จานวนกิโลแคลอร่ี รายการ จานวนกโิ ลแคลอร่ี กลว้ ยไขเ่ ช่อื ม 241 ทองหยอด 340 ขนมชั้น 431 ขนมลา 276 ฝอยทอง 374 ขนมหม้อแกงถ่วั 152 ขนมขบเคย้ี วคอนเน่ 439 เม็ดขนนุ 133 ข้าวเหนียวมูล 133 ทองหยิบ 216 บัวลอยเผอื ก 177 525 ลอดช่องนา้ กะทิ 285 วุ้นกะทิใบเตย 398 สังขยาไข่ —แหลง่ ข้อมูล:https://www.easycookingmenu.com/index.php/knowledge/kcal-table

ตัวอย่างพลังงานของผลติ ภัณฑจ์ ากนมน้าหนัก100กรมั รายการ จานวนกิโลแคลอร่ี รายการ จานวนกิโลแคลอรี่ นมเปรย้ี วยาคลู ท์ 54 เนยชนดิ เค็ม 764 นมเปรย้ี วไขมนั ต่ารสผลไม้ 340 นมเปรี้ยวสูตรโยเกิร์ต 70 เนยแข็ง 107 นมพาสเจอรไ์ รซ์รสหวาน 92 นมUHT 66 โยเกริ ์ต 133 นมUHT รสหวาน 337 79 โยเกริ ต์ ไขมนั ต่ารสผลไม้ 65 ลอดชอ่ งนา้ กะทิ 69 นมขน้ หวานสตู รมนั เนย นมUHT พรอ่ งมันเนย 42 นมขน้ จดื สูตรมันเนย 105 —แหลง่ ขอ้ มลู :https://www.easycookingmenu.com/index.php/knowledge/kcal-table

ตัวอยา่ งพลังงานผลไม้นา้ หนกั 100กรมั รายการ จานวนกิโลแคลอรี่ รายการ จานวนกโิ ลแคลอร่ี กลว้ ยไข่ 147 มะขามเทศ 8/ กล้วยน้าหวา้ 53 กล้วยหอม 148 มะปรางสกุ 98 กลว้ ยหกั มุก 76 มะขามหวาน 132 นอ้ นหน่า 79 ชมพูม่ ะเหมย่ี ว 82 113 มะม่วงเขยี วเสวยดืบ 77 333 มะมว่ งอกรอ่ งสกุ 24 มังคุด ทุเรยี นกวน 340 ลาไย —แหลง่ ขอ้ มลู :https://www.easycookingmenu.com/index.php/knowledge/kcal-table

ตัวอย่างการจดั อาหารผสู้ ูงอายุทมี่ ีกิจกรรมระดับต่าง 1.นางโกรง่ อายุ 67 ปี น้าหนกั 61 กโิ ลกรมั สงู 165 เซนติเมตร ไมม่ โี รคประจาตวั สูบบหุ ร่วี นั ละ 20 มวน มีอาการเหงอื อกั เสบ มีคราบบหุ ร่แี ละคราบหนิ ปนู ออกกาลงั กายน้อยมาก หรือไมอ่ อกเลย 2.ออกกาลังกาย 30 นาที 1-3 คร้งั ตอ่ สปั ดาห์ ขั้นตอนการคิด 1. .......................... 2. .......................... 3. ..........................

ตวั อย่างการจดั อาหารผู้สูงอายทุ ม่ี ีกิจกรรมระดับต่าง 1.นางโกรง่ อายุ 67 ปี น้าหนัก 61 กโิ ลกรมั สูง 165 เซนติเมตร ไมม่ โี รคประจาตวั สูบบหุ ร่วี นั ละ 20 มวน มอี าการเหงอื อกั เสบ ปวดฟนั มฟี นั โยก 1 ซ่ี ออกกาลงั กายน้อยมาก หรอื ไมอ่ อกเลย 2.ถา้ ออกกาลังกาย 30 นาที 1-3 ครงั้ ตอ่ สัปดาห์ ขัน้ ตอนการคดิ 1. คานวณหาพลังงานทต่ี อ้ งการ 655+585.6+297-314.9 = 1222.7 2. ดกู จิ กรรม = 1222.7 x 1.2 = 1467.24 3. ออกกาลงั กาย 1-3 คร้ัง/สปั ดาห์ = 1681.21 3. จานวนท่จี ะจดั มือ้ อาหาร 3 ม้ือ = 489.08 --- 560.40 4. เลือกอาหารทีจ่ ัดให้เหมาะกบั สภาพผูส้ งู อายุ ไม่ออกกาลังกาย ----- ออกกาลงั กาย

กิจกรรมการจดั อาหารให้ผู้สงู อายุ 1. กาหนดขอ้ มลู ผสู้ ูงอายุ 2. กาหนดกิจกรรมท่ใี ช้พลังงาน 3. จดั อาหารให้ผสู้ ูงอายุ 1 วัน จะแบ่งเปน็ ก่ีมอื้ ตามท่ตี ้องการ 4. สง่ งานให้หวั หนา้ ชน้ั รวบรวมสง่ ใหอ้ าจารย์ทอี่ เี มล์ [email protected] ภายในวนั ท่ี 23พฤษภาคม 2565 เวลา 16.00 น.

แหลง่ ขอ้ มูลทสี่ ามารถนามาใชใ้ นกิจกรรม ตารางแคลอรี่อาหารไทย กรมอนามัย https://www.easycookingmenu.com/index.php/knowledge/kcal-table