Bhuddha

พระเวสสันดรชาดก



1.กัณฑ์ทศพรกลา่ วถงึ การอภิเษกของพระเจ้ากรุงสญชยั แหง่ แควน้ สีพกี บั พระนางผสุ ดพี ระธดิ าพระเจา้ กรงุ มทั ราช ซึง่ ในอดตี ชาตเิ คยบงั เกิด ในสวรรค์ช้ันดาวดึงส์เป็นมเหสพี ระพระอนิ ทร์ เม่ือจตุ ิจาก สวรรค์ได้ทูลขอพร 10 ประการและได้เป็นพทุ ธมารดาสม ปรารถนา ขอ้ คดิ ประจากัณฑ์ ต้องกระทาความดี

2.กัณฑห์ มิ พานต์กลา่ วถงึ การประสูตขิ อง “พระเวสสันดร” พระราชโอรสของพระนางผุสดี ของพระนางผสุ ดกี ับพระเจา้ กรุงสญชัยโดยวันเดียวกันนั้นช้างเผอื ก ชา้ งเผือกชื่อ “ปัจจยั นาค” ได้ถอื กาเนิดที่โรงชา้ งต้น พระเวสสนั ดรได้ เวสสนั ดรได้อภเิ ษกสมรสกับพระนางมัทรแี ละมพี ระราชโอรสนาม “ชาโอรสนาม “ชาล”ี กบั พระธดิ านาม \"กณั หา\" และมี ๘ พราหมณ์คน จาก พราหมณค์ น จากเมอื งกลงิ ครฐั มาทูลขอช้างปัจจัยนาค และพระ และพระเวสสนั ดรทรงโปรดยกให้ เป็นเหตใุ หพ้ ระเวสสันดรถกู ขับออก ถูกขับออกจากวัง ข้อคิดประจากัณฑ์ คนดีเกิดมานาพาโลกให้รม่ เย็น

3.ทานกณั ฑ์พระเจ้ากรงุ สญั ชัยจาต้องเนรเทศพระราชโอรสดว้ ยเสยี พระทยัเสยี พระทัยนกั พระนางผสุ ดีทลู ขออภยั โทษก็มเิ ปน็ ผลสาเรจ็ พระผลสาเรจ็ พระเวสสันดรทูลลาพระมารดาพระบิดาและขอบริจาคและขอบรจิ าคทานให้พิธสี ตั ตสตกมหาทาน คือ ชา้ ง ม้า โคนม ม้า โคนม รถมา้ ทาสและทาสี อย่างละ๗๐๐ บริจาคใหค้ น ใหค้ นทั่วไป ข้อคดิ ประจากณั ฑ์ ความรักของแม่ ความหว่ งของภรรยา

4.กณั ฑว์ นปเวสน์กลา่ วถงึ กษตั ริย์ท้งั 4 เม่ือเสดจ็ ไปถึงมาตุลนคร บรรดากษัตรยิ ไ์ ด้บรรดากษตั รยิ ไ์ ด้ทลู เชญิ ใหพ้ ระเวสสนั ดรครองเมอื งแต่พระเวสสนั ดร แต่พระเวสสนั ดรไดท้ รงปฏเิ สธ พระเจ้าเจตราษฎรจ์ งึ ใหเ้ จตบุตรเจตบุตรพรานป่าไปดแู ลมิใหผ้ ูใ้ ดลว่ งลา้ เข้าไปรบกวนพระเวสสันดรพระเวสสันดร ซ่งึ เมื่อเสด็จไปจนถึงเขาวงกต ได้พบพระอาศรมที่พระพระอาศรมทพี่ ระอนิ ทร์สัง่ ใหพ้ ระวิศรรมเทพบุตรมาเนรมติ รไวใ้ ห้เนรมิตรไวใ้ ห้ พระนางมทั รีและชาลกี มุ าร กณั หากมุ ารีตา่ งก็เหนด็ตา่ งก็เหน็ดเหน่อื ยสะอืน้ ไหด้ ว้ ยความลาบากยากเขญ็ พระเวสสนั ดร พระเวสสันดรจึงทรงเปลยี่ นเครอื่ งทรงเปน็ นุง่ หม่ ของนักบวช พระนักบวช พระนางมัทรกี ท็ รงบวชเปน็ ดาบสนิ ี บาเพญ็ ศีลกนั ในป่าอยูท่ ่ีศลี กันในปา่ อยู่ทอ่ี าศรม พระนางมัทรีต้องปดั กวาดอาศรมทกุ วันแลว้ อาศรมทกุ วนั แล้วก็หาผลไมใ้ นป่า ตกั นา้ มาเตรยี มไว้ในปา่ นัน้ อุดมดว้ ยผลไมน้ านาชาติ มีสระโบกขรณีน้าสะอาดใสไหล สะอาดใสไหลเยน็ มพี ฤกษารม่ รน่ื และมีดอกไม้หอมหวลทว่ั ทัง้ ปา่ ท่วั ท้ังป่าราวกับวิมานทิพย์ ขอ้ คิดประจากัณฑ์ ยามเหน็ ใจ ยามจน ยามเจ็บ ยามจากเปน็ ยามทค่ี วรจะได้รบั ความ ไดร้ บั ความเหลยี วแล

5.กัณฑช์ ูชกกลา่ วถงึ ชชู กพราหมณช์ ราชาวเมอื งกลงิ คราษฎร์ มีภรรยาสาวมภี รรยาสาวชอื่ นางอมิตตดา ซึง่ ปรนนบิ ัตชิ ชู กอยา่ งดี พราหมณ์ อย่างดี พราหมณ์หน่มุ จงึ พากนั อจิ ฉาด่าทอ ทบุ ตภี รรยาทีไ่ ม่ภรรยาทไี่ ม่ปรนนิบตั ิต่อตนเช่นน้ันเลย นางพราหมณเี หลา่ นี้นนั้พราหมณีเหล่านน้ี น้ั โกรธแค้นจงึ มารุมต่อวา่ นางอมิตตดาอย่างอมติ ตดาอย่างรนุ แรง ดว้ นเทวดาดลใจ นางจงึ บังคับให้ชูชกไปบังคับให้ชูชกไปขอสองกุมารจากพระเวสสันดรมารับใช้นาง ชชู ก รับใช้นาง ชชู กจาใจทาตามเดนิ ทางไปเขตเขาคันธมาทน์ใช้ มาทนใ์ ช้เพทบุ ายหลอกพรานเจตบุตรวา่ เป็นทูตมาเชญิ พระเชญิ พระเวสสันดรกลับแควน้ สีพี เจตบตุ รหลงเชือ่ จงึ บอกทางไป จึงบอกทางไปเขาวงกตให้ ข้อคิดประจากัณฑ์ ของที่รกั และหวงแหน ทโ่ี บราณห้ามฝากผู้อนื่ ไวค้ อื เงิน ม้า เงนิ มา้ เมยี ยิ่งนอ้ งเมยี หา้ มฝากเดด็ ขาด อนั ตรายมาก มาก

6.กณั ฑ์จลุ พนกล่าวถงึ การบอกทางไปเขาวงกตใหช้ ูชกอย่างละเอียดละเอยี ดของเจตบตุ รพรานปา่ พร้อมเล้ียงอาหารและจดั อาหารและจัดเสบียงให้ชชู กไปกินกลางทาง ข้อคิดประจากัณฑ์ มีอานาจหากขาดปญั ญาย่อมถูกหลอกไดง้ ่าย

7.กัณฑม์ หาพน กล่าวถึงชชู กเมือ่ เดนิ ทางไปถงึ อาศรมพระอัจจตุ ฤษีก็ได้ใช้ก็ได้ใชเ้ พทุบายลวงวา่ จะมาสนทนาธรรมกับพระเวสสนั ดร พระเวสสนั ดร พระอัจจุตฤษหี ลงเชื่อจงึ ตอ้ นรบั เล้ียงดอู ยา่ งดีแลว้ แนะอย่างดีแลว้ แนะทางไปเขาวงกตให้อยา่ งละเอียด เมอ่ื ไปถึงเปน็ไปถึงเป็นเวลาพลบคา่ เฒา่ ชชู กกซ็ อ่ นตัวบนชะงอ่ นเขาดว้ ยคดิ ว่า เขาดว้ ยคดิ วา่ ตอ้ งรอรุ่งเชา้ ให้พระนางมัทรอี อกไปหาผลไม้ หาผลไม้ เพราะนางคงไมย่ อมยกลูกให้ใครแน่ ขอ้ คดิ ประจากัณฑ์ ฉลาดแตข่ าดเฉลยี ว มปี ัญญาแต่ขาดสติก็เสยี ทีพลาดทา่ ได้

8.กณั ฑก์ มุ ารเปน็ กณั ฑท์ พ่ี ระเวสสันดรทรงให้ทานสองโอรสแกเ่ ฒ่าชูชก พระ เฒา่ ชูชก พระนางมัทรีฝนั รา้ ยเหมอื นบอกเหตุแหง่ การพลดัการพลัดพราก รงุ่ เช้าเม่ือพระนางมทั รีเข้าปา่ หาอาหารแล้ว ชูอาหารแลว้ ชูชกจงึ เขา้ เฝา้ ทลู ขอสองกุมาร สองกมุ ารลงไปซอ่ น กุมารลงไปซ่อนตัวอย่ทู ่สี ระ พระเวสสนั ดรจงึ เสดจ็ ตดิ ตามหา ติดตามหาสองกมุ ารแลว้ มอบให้แก่ชชู ก ขอ้ คดิ ประจากณั ฑ์. ความเปน็ ผรู้ ้จู ักกาลเทศะ ไม่ผลผี ลามเขา้ ไปขอรอจนพระมัทรีจนพระมัทรีเข้าป่าจงึ เขา้ เฝ้า เพื่อของสองกุมาร เป็นเหตใุ หช้ ชู ก เหตุใหช้ ชู กประสบผลสาเรจ็ ใจส่งิ ทีต่ นปรารถนา ดังภาษิตภาษติ โบราณวา่ \"ชา้ ๆ จะไดพ้ ร้าเลม่ งาม ด่วนไดส้ ามผลามมกั ผลามมกั พลกิ แพลง\" ชา้ เปน็ การนานเปน็ คณุ ผรู้ ู้จกั โอกาส มี จกั โอกาส มมี ารยาท กล้าหาญ ใจเยน็ เปน็ สาเรจ็

9.กณั ฑ์มทั รี กล่าวถงึ พระนางมัทรีออกจากพระอาศรมไปหาผลไมใ้ นป่า พระทยัพระทัยหวาดหวัน่ ดว้ ยประหวดั ถงึ สองกุมาร ผลไม้กห็ าได้ยากจนพลบคา่ยากจนพลบคา่ กาลังจะกลบั อาศรม เทวดากจ็ าแลงเป็นสตั วร์ า้ ยขวางอยู่รา้ ยขวางอยพู่ ระนางมัทรีต้องวิงวอนอยา่ งอ่อนโยนอยู่นานจึงผ่านมาได้จงึ ผ่านมาได้ เมอ่ื กลับถงึ อาศรมพระเวสสนั ดรมไิ ด้แจง้ ความจริงโดยทนั ทีความจรงิ โดยทันทดี ้วยเกรงวา่ นางจะโศกเศร้าจนไม่อาจทนทานได้ จงึ ทนทานได้ จึงกลา่ วแสรง้ ด้วยโวหารแสดงความหึงหวง พระนางมัทรีนางมัทรีน้องพระทัยออกเท่ยี วแสวงหาสองกุมารตลอดคืนจนสลบไป พระจนสลบไป พระเวสสันดรแกไ้ ขใหฟ้ ้นื ข้นึ แลว้ ตรัสบอกความจริง พระนาง จริง พระนางมัทรจี ึงทรงอนโุ มทนา ข้อคิดประจากณั ฑ์ลูกคือแกว้ ตาดวงใจของผู้เป็นพ่อแม่ \"ลูกดเี ปน็ ที่ชนื่ ใจของพ่อแม่ ลกู แย่พ่อแม่ ลกู แย่พ่อแมช่ า้ ใจ\" รักใครเล่าจะเท่าพ่อแมร่ กั ห่วงใดเลา่ จะเทา่ พ่อเลา่ จะเท่าพ่อแม่หว่ ง หวงใดเลา่ จะเทา่ พอ่ แม่หวง ให้ใครเลา่ จะเท่าพ่อแม่เท่าพอ่ แมใ่ ห้ เพราะฉะนน้ั พึงเปน็ ลกู แกว้ ลูกขวัญ ลูกกตญั ญู ทช่ี าวโลก กตัญญู ท่ีชาวโลกชนื่ ชม พรหมกส็ รรเสรญิ ฯ

10.กัณฑส์ ักกบรรพกล่าวถึงพระอนิ ทร์เม่อื ทรงทราบถึงบตุ รทานนี้ เกรงว่าจะมีผู้อน่ืเกรงว่าจะมีผ้อู ื่น มาขอพระนางมัทรีจงึ แปลงองคเ์ ปน็ พราหมณ์ เป็นพราหมณม์ าทลู ขอเสียก่อน เมื่อพระเวสสนั ดรประทานให้ประทานให้ พระอนิ ทร์ทรงอนโุ มทนาแลว้ ถวายพระนางคนื พระนางคืนพระเวสสันดร จากน้ันจึงแสดงองค์ให้ปรากฏและให้พร ปรากฏและให้พรพระเวสสันดร 8 ประการ ขอ้ คิดประจากณั ฑ์การทาดแี มไ้ ม่มีคนเหน็ ก็เป็นความดอี ยวู่ ันยังคา่ ดจุ ทองคาแม้ ดจุ ทองคาแมจ้ ะอยใู่ นตู้โชว์ หรอื ในกาปั่นกเ็ ป็นทองคาอยู่ทองคาอยนู่ ่ันเอง เข้าลกั ษณะวา่ ความ(ของ)ดดี ีเดด็ เหมือนเพชรเหมอื นเพชรเหมือนทอง ถงึ ไร้เจา้ ของกเ็ หมือนตวั ยงั ถึงใส่ตู้อดุ ยงั ถงึ ใส่ตอู้ ุด ถึงขุดหลมุ ฝงั กม็ ีวันปล่ังอะหลงั่ ฉ่ังชู การทา การทาความดีแมไ้ ม่มีคนเห็น แต่เทพยดาอารกั ษเ์ บอ้ื งบนท่าน เบือ้ งบนท่านย่อม

11.กณั ฑม์ หาราช กล่าวถงึ เมือ่ ชชู กพาสองกุมารหลงทางมาสหู่ น้าพระลานกลางลานกลางเมอื งสีพี พระเจ้ากรุงสญชยั ทอดพระเนตรเหน็ เขา้ เม่อืทอดพระเนตรเห็นเขา้ เมอ่ื ทรงทราบเรอ่ื งกไ็ ดท้ รงไถ่สองกุมาร สองกมุ ารคนื ตามพระเวสสนั ดรกาหนดคา่ ไว้ พระชาลไี ด้มีชาลีได้มีโอกาศช้ีแจงเหตผุ ลการบาเพ็ญความดีของพระเวสสนั ดรพระเวสสันดรต่อหน้าหมู่อามาตย์ทง้ั หลาย พระเจ้ากรุงสญชัยจงึ กรงุ สญชยั จงึ เตรยี มไพร่พลเสดจ็ ไปรบั พระเวสสนั ดรกลับเมอื ง เวสสันดรกลับเมือง พอดีกบั ทพี่ ราหมณ์ 8 คนจากเมืองกลิงเมืองกลิงคราษฎร์นาชา้ งปัจจยั นาคมาคืน พระเจา้ กรุงสญชยั จงึกรงุ สญชยั จึงทรงให้จดั ขบวนแต่งกองเกียรติยศ ยกออกนครไปยกออกนครไปรับพระเวสสันดร กลบั ส่เู วยี งวังดว้ ยทรงคิดถงึ ราช ดว้ ยทรงคิดถงึ ราชบุตรและสานกึ ผดิ แล้ว ขอ้ คดิ ประจากัณฑ์ คนดตี กน้าไม่ไหล ตกไฟไม่ไหม้ ย่อมไดร้ บั ความปกปอ้ ง ปกปอ้ งค้มุ ครองภัยในทที่ กุ สถาน

12.กัณฑ์ฉกษตั ริย์พระเจ้ากรงุ สญชยั ใชเ้ วลา 1 เดือน กบั 23 วนั จึงเดินทางถึง เขาวงกต เสยี งโหร่ อ้ งของทหารทั้ง 4 เหลา่ ทาให้พระเวสสนั ดรทรงคิดวา่ เป็นข้าศึกมาโจมจนี ครสพี ี จึงชวนพระนางมัทรขี น้ึ ไปแอบดูที่ยอดเขา พระนางมทั รีทรงมองเห็นกองทพัพระราชบดิ าจึงได้ตรัสทูลพระเวสสันดร และเมือ่ ทั้งหกกษตั ริย์ไดพ้ บกันทรงกันแสงสดุ ประมาณ รวมทง้ั ทหารเหล่าทพั ทาให้ ป่าใหญ่สนั่นคร่ันครืน พระอินทรจ์ ึงไดท้ รงบนั ดาลใหฝ้ นโบกขรพรรษตกลงมาประพรมกษตั ริยใ์ ห้หายเศรา้ โศกและฟ้นื พระองค์ ขอ้ คิดประจากณั ฑ์สเ่ี ท้ายังรู้พลาด นกั ปราชญย์ งั รู้ผดิ บรรพชติ ยังรู้เผลอ ความผิดพลาดเปน็ เร่อื งของมนษุ ย์ แตก่ ารให้อภยั เป็นวิสัยของเทวดา

13. กัณฑ์นครกณั ฑ์เม่อื พระเวสสนั ดรทรงลาผนวชแล้ว ทรงสัง่ ลาพระอาศรม รับเคร่ืองทรงรับเครื่องทรงกษัตรยิ ์ แลว้ เสดจ็ กลับไปครองเมืองสีพี พระเวสสนั ดรเสดจ็ พี พระเวสสันดรเสด็จขนึ้ ครองราชยค์ รองแผ่นดนิ ทาให้ไพรฟ่ า้ เสนาไพร่ฟา้ เสนาอามาตย์มสี ุขสงบกันทวั่ ท้งั แคว้น ชาวเมืองต่างกห็ มั่นถือศีลกห็ ม่ันถอื ศลี บาเพญ็ กุศลตามสตั ย์อธิษฐานของพระเวสสนั ดร กษตั รยิ ์เมือง เวสสันดร กษัตรยิ ์เมืองกลงิ คราฐกน็ าช้างปจั จยั นาเคนทร์มาถวายคืนมาถวายคืน เพราะบา้ นเมอื งมฝี นตกต้องตามฤดกู าลแล้ว พระเวสสันดรก็พระเวสสันดรกท็ รงอยู่ในทศพิธราชธรรม และยงั คงทรงบริจาคทาน จน บริจาคทาน จนพระชนมายไุ ด้ ๑๒๐ พรรษาจึงสวรรคตแลว้ ไปปรากฎ แล้วไปปรากฎอุบตั ิเปน็ ทา้ วสันดสุ ิตเทพบตุ ร บนสวรรค์ชัน้ ดุสิต รวมดสุ ติ รวมระยะเวลาทีพ่ ระเวสสันดร มทั รี ชาลี กณั หา ต้องนริ าศจากพระ นิราศจากพระนครไปอยปู่ า่ เปน็ เวลา ๑ ปี ๑๕ วัน ขอ้ คดิ ประจาชาดกชาดกเรอ่ื งน้มี ีคตธิ รรม สั่งสอนให้คนเราเพียรประกอบคุณงามความดีโดยคณุ งามความดีโดยมิท้อถอย หากรจู้ กั สละทรพั ย์บรจิ าคทานเนือ่ งนจิ ก็จะทานเนื่องนจิ ก็จะเปน็ ทส่ี รรเสริญทัว่ ไป คนโลภคนจิตบาปหยาบรา้ ยก็ต้อง หยาบรา้ ยก็ตอ้ งไดภ้ ัยเพราะตวั เอง ดงั่ ชชู กน้นั เอง

รายชื่อสมาชกิ นางสาวอัจฉรยี า ทวสิ ุวรรณ เลขที่ 16 นางสาวพิมพม์ าดา วรวุฒิ เลขที่ 18 นายปาณอุ เศรษรนิ ทร์ เลขที่ 21 นางสาวอริสา เบญจศภุ นมิ ติ เลขท่ี 33 นายธรรมปพน ประทมุ เลขที่ 34 นายกฤตนิ จารเุ บญจ เลขที่ 36 นางสาวชฎารัตน์ ชมุ พล เลขท่ี 37 นายณฐั สิทธ์ิ เทพอาสน์ เลขที่ 40 นายกิตติภณ ทศั นเปรมสิน เลขท่ี 43นางสาวนนั ท์นภัส ศักดิ์ชัยมีอดุ ม เลขที่ 45