คู่มือเล่มเล็ก เตรียมพร้อมก่อนเดินทาง

’ กรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย กระทรวงมหาดไทย เตรยี มพร้อมกอ่ นเดินทาง เล่ียงพฤตกิ รรมเสี่ยง ใชอ้ ปุ กรณ์นริ ภยั ถกู วิธี ...เพิ่มความปลอดภัยในการเดินทาง ป้องกันภัยเชิงรกุ บรรเทาทกุ ข์เม่ือเกิดภัย’

สารบัญ 1 คนพร้อม - รถพร้อม - ศกึ ษาเส้นทาง...เดินทางปลอดภัย การเตรยี มสภาพรา่ งกายใหพ้ รอ้ มขบั รถ 2 การตรวจสอบรถใหใ้ ช้งานไดอ้ ยา่ งปลอดภยั 4 การศกึ ษาและเลอื กใชเ้ สน้ ทางท่ีปลอดภยั 6 การจัดเตรยี มอุปกรณฉ์ ุกเฉนิ ไว้ประจำ�รถ 8 10 เลย่ี งพฤติกรรม เรว็ เมา โทร ง่วง...ลดเสย่ี งอบุ ัติเหตุทางถนน การปอ้ งกนั อุบตั ิเหตุจากการขบั รถเร็ว 12 การป้องกนั อุบัติเหตจุ ากการเมาแล้วขับ 14 การป้องกันอบุ ัติเหตจุ ากการโทรแล้วขับ 16 การป้องกนั อุบตั ิเหตุจากการงว่ งแลว้ ขับ 18 21 ใช้อุปกรณ์นิรภยั ถูกวธิ ี...ลดบาดเจบ็ รนุ แรง – เสียชีวิตจากอบุ ัติเหตทุ างถนน การคาดเขม็ ขัดนิรภยั อยา่ งถูกวิธ ี 22 การสวมหมวกนริ ภัยอยา่ งถูกวธิ ี 24 การใช้ท่ีนั่งนิรภัยอยา่ งถูกวธิ ี 26 ข้อควรปฏิบัตเิ พื่อเพิม่ ประสิทธิภาพในการทำ�งานของถงุ ลมนิรภยั 28 สถติ ินา่ รูเ้ กย่ี วกับการใชอ้ ุปกรณ์นิรภัย 30

กรมป้องกนั และบรรเทาสาธารณภยั l “ป้องกันภัยเชิงรุก บรรเทาทุกขเ์ ม่ือเกิดภัย” 1 คนพรอ้ ม - รถพรอ้ ม ศึกษาเส้นทาง...เดินทางปลอดภยั ารเตรียมสภาพร่างกายให้พร้อมขับรถ การตรวจสอบรถให้อยู ในสภาพใช้งาน ได้อย่างปลอดภัย การศึกษาและเลือกใชเ้ ส้นทาง ที่ปลอดภัย รวมถงึ การนำ�อปุ กรณฉ์ ุกเฉนิ ไวป้ ระจำ�รถ นับเปน็ ปัจจยั สำ�คญั ท่เี พม่ิ ความ พร้อมในการขบั รถ จงึ ชว่ ยลดความเสี่ยงต่อ การเกิดอบุ ตั เิ หตทุ างถนน เพื่อความปลอดภัย กระทรวงมหาดไทย โดยกรมป้องกันและบรรเทา สาธารณภัย (ปภ.) ขอแนะหลกั ปฏิบัติในการ เตรยี มพร้อมก่อนขับรถ ดังนี้

2 คนพรอ้ ม - รถพร้อม - ศกึ ษาเสน้ ทาง...เดินทางปลอดภัย การเตรียมสภาพรา่ งกายให้พรอ้ มขบั รถ นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ 8 ไม่อดนอนติดต่อกันหลายวัน เพราะจะเกิดอาการง่วงนอน สะสม หากขบั รถ อาจงว่ งหลบั ใน กอ่ ใหเ้ กิดอบุ ตั เิ หตไุ ด้ หลีกเลี่ยงปัจจัยที่ทำ�ให้ เกิดอาการง่วงนอน โดยงดเว้นการดื่มเครื่องดื่ม แอลกอฮอล์ ไม่ทานยา ที่มีฤทธิก์ ดประสาท อาทิ ยาแกแ้ พ้ ยาลดนำ้ �มกู เพราะ ทำ�ใหป้ ระสทิ ธภิ าพในการ ขับรถลดลง

กรมปอ้ งกนั และบรรเทาสาธารณภัย l “ป้องกันภัยเชิงรกุ บรรเทาทกุ ข์เมื่อเกิดภยั ” 3 หากต้องขับรถระยะทางไกล 2 มากกว่า 400 กิโลเมตร ควรมี เพอื่ นรว่ มทาง เพอ่ื ผลดั เปลีย่ น กันขับรถ หรือหยดุ พกั รถทุก 2 ชัว่ โมงหรอื ทกุ ระยะทาง 150 – 200 กโิ ลเมตร จะช่วยป้องกัน อุบัติเหตุจากการหลบั ใน ผสู้ ูงอายุหรือผูท้ ีม่ ีโรคประจ�ำ ตวั เช่น โรคหัวใจ โรคเบาหวาน เปน็ ต้น ควรเพ่ิมความระมัดระวังในการขบั รถเป็นพเิ ศษ ไม่ควรขบั รถตามลำ�พัง และน�ำ ยาตดิ ตัวไปดว้ ยเสมอ หากอาการของโรคกำ�เรบิ จะช่วยลดความเส่ยี งตอ่ การ เกิดอนั ตราย

4 คนพร้อม - รถพร้อม - ศกึ ษาเส้นทาง...เดินทางปลอดภยั การตรวจสอบรถให้ใชง้ านไดอ้ ย่างปลอดภยั หม่ันตรวจสอบสภาพรถและสังเกตการทำ�งาน ของอปุ กรณป์ ระจ�ำ รถ ดังน้ี ระบบเบรก หยดุ รถ ได้ในระยะที่ปลอดภัย หากเหยียบเบรกแล้ว มเี สยี งดงั พวงมาลยั ปดั หรือรถไถลออกนอก เส้นทาง ควรนำ�รถ เข้าศูนย์บริการเพื่อ ตรวจสอบระบบเบรก ยางรถยนต์ อยูใ่ นสภาพสมบูรณ์ หนา้ ยางไม่บวม ไมม่ ีรอยปริ รอ่ งยางลกึ ดอกยางไม่สึกหรอ พรอ้ มเติมแรงดนั ลมยางตาม ค่ามาตรฐานท่ีกำ�หนด จะช่วยเพิ่มประสทิ ธิภาพในการยดึ เกาะถนน และลดความเส่ียงต่อการเกดิ อุบัติเหตจุ ากยางระเบิด

กรมปอ้ งกนั และบรรเทาสาธารณภัย l “ปอ้ งกันภัยเชงิ รกุ บรรเทาทุกขเ์ มื่อเกดิ ภัย” 5 สัญญาณไฟ มแี สงไฟสอ่ งสวา่ ง ทุกดวง หากหลอดไฟชำ�รุดควร เปล่ียนใหม่ พรอ้ มหม่นั ทำ�ความ สะอาดโคมแก้วครอบสัญญาณไฟ จะชว่ ยใหแ้ สงไฟสอ่ งสวา่ งมากขนึ้ เครื่องยนต์ ตรวจสอบ น้ำ�มันคลตั ช์ นำ้ �มนั เบรก น้ำ�ในหม้อน้ำ�แบตเตอร่ี น้ำ�มนั เกยี ร์ น้ำ�มนั หล่อลื่น ให้อยใู่ นระดบั ทก่ี ำ�หนด กรณรี ถมอี าการผิดปกติ เชน่ เครอ่ื งยนต์มเี สยี งดัง มีคราบ น้ำ�มันใตท้ ้องรถ มกี ลิ่นเหมน็ ไหม้ มีสัญลักษณ์เตือนบนหน้าปัดรถ เปน็ ตน้ ใหน้ ำ�รถเข้าศูนย์บรกิ าร เพ่อื ตรวจสอบอุปกรณป์ ระจำ�รถ Car Service ท่ีส�ำ คญั ผูข้ ับขค่ี วรน�ำ รถเขา้ ศูนย์บริการเพ่ือตรวจสอบ 2ปีละ สภาพรถตามวงรอบการใช้งาน คร้ัง และระยะทางทก่ี �ำ หนด หากอุปกรณ์ ชำ�รุดให้เปลี่ยนใหม่ จะช่วย ป้องกันอุบัติเหตุจากสภาพรถ ไมป่ ลอดภยั

6 คนพร้อม - รถพรอ้ ม - ศกึ ษาเส้นทาง...เดนิ ทางปลอดภัย การศึกษาและเลอื กใชเ้ ส้นทางที่ปลอดภยั ตรวจสอบข้อมูลสภาพเส้นทาง จากแผนท่ี เว็บไซด์ แอพพลิเคช่นั แนะนำ�เสน้ ทาง ระบบนำ�ทางอัจฉรยิ ะ (GPS Navigator) หรอื สอบถาม จากเจ้าหน้าท่ีหน่วยงานท่ีเก่ียวข้อง จะช่วยป้องกันอุบัติเหตุจากความ ไมช่ ำ�นาญเสน้ ทาง ว า ง แ ผ น แ ล ะ เ ลื อ ก ใ ช้ เ ส้ น ท า ง ที่ ปลอดภัย หลีกเลย่ี งเสน้ ทางทชี่ ำ�รดุ หรอื อยรู่ ะหว่างการซ่อมแซม เพ่ือลด ความเสย่ี งต่อการเกดิ อุบัตเิ หตุ

กรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภยั l “ปอ้ งกนั ภัยเชงิ รุก บรรเทาทุกข์เม่อื เกดิ ภัย” 7 เตรียมเส้นทางสำ�รอง เส้นทางลัดเล่ียง จราจรหนาแนน่ กรณีเส้นทางหลักมี สภาพการจราจรติดขัด เกิดอุบัติเหตุหรืออยู่ ระหวา่ งการก่อสรา้ ง จะได้ เดินทางถึงจุดหมายอย่าง ปลอดภัย เผอ่ื เวลาในการเดนิ ทาง โดยเฉพาะ เสน้ ทางทไ่ี ม่คุน้ เคย หรือสภาพการจราจร ติดขัด เพราะความเร่งรีบในการขับรถ อาจเปน็ สาเหตุให้เกิดอุบตั ิเหตไุ ด้ กรณีขับรถผา่ นเสน้ ทางที่ไมค่ ้นุ เคย ผขู้ ับข่ี ควรเพ่ิมความระมัดระวังในการขับรถเป็น พเิ ศษ ไม่ขับรถเรว็ หม่นั สงั เกตปา้ ยบอกทาง ปา้ ยจราจร พร้อมปฎบิ ตั ิตามอยา่ งเคร่งครัด จะชว่ ยปอ้ งกันอุบตั เิ หตทุ ่ีอาจเกดิ ข้นึ ได้

8 คนพร้อม - รถพรอ้ ม - ศกึ ษาเส้นทาง...เดนิ ทางปลอดภยั การจดั เตรียมอปุ กรณ์ฉุกเฉนิ ไวป้ ระจ�ำ รถ ยางอะไหล่ แม่แรง ประแจ ขนั ล้อ สำ�หรับเปลย่ี นยาง กรณียางแตกหรือระเบิด พร้อมเติมแรงดันลมยาง อะไหล่ให้อยู่ในสภาพพร้อม ใชง้ านอยเู่ สมอ สายพว่ งแบตเตอร่ี ใชก้ รณี แบตเตอรี่เสื่อมสภาพ โดยตอ่ พ่วงกับข้ัวแบตเตอร่ีของรถ คันอ่ืนในลักษณะข้ัวบวกต่อ ขั้วบวกและขั้วลบต่อข้ัวลบ ชุดอุปกรณ์ลาก พว่ ง จูง อาทิ เชือก ลวดสลงิ สำ�หรบั ใช้ลากรถกรณีรถเสียหรือ ประสบอุบตั เิ หตุ โดยผกู ไว้ กับส่วนที่แข็งแรงท่ีสุดของ โครงสรา้ งรถ

กรมปอ้ งกันและบรรเทาสาธารณภัย l “ปอ้ งกนั ภยั เชงิ รกุ บรรเทาทุกขเ์ มอ่ื เกิดภัย” 9 ถังดับเพลิงเคมีขนาดเล็ก ใช้สำ�หรับดับเพลิงไหม้รถท่ีไม่ รุนแรง โดยติดต้งั ไว้ในจุดที่ หยบิ ใชง้ านสะดวก ไม่วางใต้ เบาะนง่ั คนขับ เพราะอาจกลิ้ง ไปติดใต้แป้นเบรกและคันเร่ง ทำ�ให้เกิดอบุ ตั ิเหตุได้ ค้อนทบุ กระจก ใช้ทุบกระจก ดา้ นข้างรถ เพื่อหนีออกจากรถ ก ร ณี ร ะ บ บ ล็ อ ก ขั ด ข้ อ ง ระบบไฟฟ้าลัดวงจรจากเหตุ เพลงิ ไหม้รถ หรือรถตกน้ำ� นอกจากนี้ ผขู้ ับขี่ควรน�ำ ไฟฉาย ป้ า ย ส า ม เ ห ล่ีย ม ส ะ ท้ อ น แ ส ง อุปกรณเ์ ติมลมแบบพกพา ท่ตี ดั เข็มขัดนิรภัยติดรถไว้เสมอ พร้อมศึกษาวิธีใช้อุปกรณ์ฉุกเฉิน รวมถึงตรวจสอบให้อยู่ในสภาพ พรอ้ มใชง้ าน จะได้แก้ไขสถานการณ์ ไดท้ นั ทีทีเ่ กิดเหตฉุ ุกเฉนิ

10 เลีย่ งพฤตกิ รรม เร็ว - เมา - โทร - งว่ ง ...ลดเสีย่ งอบุ ัติเหตุทางถนน . . .เลยี่ งพฤติกรรม เรว็ เมา โทร งว่ ง ...ลดเสี่ยงอุบัติเหตุทางถนน

กรมปอ้ งกันและบรรเทาสาธารณภัย l “ปอ้ งกนั ภัยเชิงรกุ บรรเทาทกุ ข์เม่ือเกดิ ภยั ” 11 บัติเหตุทางถนนมีสาเหตุหลัก จากพฤติกรรมเสียงของ ผู้ขับขี่ ทงั้ การขบั รถเรว็ การดื่มเคร่ืองดื่มแอลกอฮอล์ กกาารรงใช่วง้ โทหรลบัศใัพนทจข์ ึงณเพมิ่ะขคับวรามถเสแ่ยีลงะ ต่อการเกิดอุบัติเหตุในลักษณะ รุนแรง เพือ่ ความปลอดภยั กระทรวง มหาดไทย โดยกรมป้องกันและบรรเทา สาธารณภัย (ปภ.) ขอแนะข้อควร ปฏิบัติเพ่ือป้องกันอุบัติเหตุจาก พฤติกรรมเสย่ี ง เรว็ เมา โทร งว่ งแล้วขับ ดังนี้

12 เลีย่ งพฤติกรรม เร็ว - เมา - โทร - ง่วง ...ลดเสีย่ งอบุ ตั เิ หตุทางถนน ไมข่ ับรถเรว็ ปจั จยั เส่ียง การขบั รถด้วยความเร็วสูง ท�ำ ให้ผขู้ ับข่ีมขี อบเขตในการ มองเห็นเสน้ ทางลดลง เม่อื เกิดเหตุฉุกเฉนิ จึงไมส่ ามารถ ควบคุมรถไดอ้ ยา่ งปลอดภยั เนือ่ งจากต้องใชร้ ะยะทางในการ หยุดรถมากกว่าปกติ โดยเฉพาะหากเกดิ อุบตั เิ หตุ แรงปะทะ ณ จดุ เกดิ เหตุ จะเพิม่ ข้นึ ตามระดับความเรว็ ทำ�ให้เกิดอบุ ัติเหตุ ในลกั ษณะรนุ แรง ข้อควรปฏบิ ัติ ไม่ขับรถเร็วเกินกว่าอัตราที่ กฎหมายก�ำ หนด ปฏบิ ัตติ าม ป้ายจำ�กัดความเร็วบนเส้นทาง อยา่ งเครง่ ครัด เพราะเป็นการใช้ ความเร็วทีป่ ลอดภยั

กรมป้องกนั และบรรเทาสาธารณภยั l “ปอ้ งกันภัยเชิงรกุ บรรเทาทุกขเ์ ม่อื เกดิ ภยั ” 13 ลดความเร็วให้ตำ�กว่าปกติ ใช้ความเร็วในการขับรถ เมื่อขับรถผ่านเส้นทางเสยี ง ให้เหมาะสมกับสถานการณ์ อุบตั เิ หตุ อาทิ เขตชมุ ชน บริเวณ ทงั้ สภาพเส้นทาง สภาพอากาศ โรงเรียน ทางโคง้ ทางลาดชนั สภาพการจราจร และทัศนวสิ ัย ถนนทีอ่ ยู่ระหวา่ งการซอ่ มแซม ในการมองเห็นเส้นทาง เพ่ือให้ สามารถหยุดรถได้ทันเม่ือเกิด เหตฉุ กุ เฉนิ SเขCHตOโรOLงเZรOียNนE ใช้ความเร็วให้อยู่ระดับท่ี สามารถควบคุมรถได้เม่ือขับ ผ่านเส้นทางที่ทัศนวิสัยไม่ดี อาทิ ฝนตกหนัก หมอกลงจดั ควนั ไฟปกคลุมเสน้ ทาง โดยใช้ 50 ความเร็วให้สัมพันธ์กับระยะ ในการมองเห็นเส้นทางและ ระยะทางท่ไี ฟหน้าส่องถึง น่ารู้ ผขู้ บั ขค่ี วรใชค้ วามเรว็ ในระดบั คงทแ่ี ละสม�ำ เสมอ ไม่ขบั รถชา้ ในชอ่ งทางขวา เวน้ ระยะหา่ งจากรถคันอนื่ ใหส้ ัมพันธ์ กับความเรว็ ในการขบั รถ หากเกิดเหตฉุ ุกเฉิน จะได้มี ระยะทางในการหยุดรถอยา่ งปลอดภยั

14 เลีย่ งพฤติกรรม เร็ว - เมา - โทร - งว่ ง ...ลดเสี่ยงอุบัติเหตทุ างถนน เมาไม่ขับ ปจั จัยเส่ียง ปฏิ ิก ิรยา8ตอบสนองช้ากวา่ ปกติ เทา่ เครื่องดื่มแอลกอฮอล์มีฤทธ์ิกดประสาท ทำ�ให้ความสามารถในการขับรถลดลง การคาดคะเนและการกะระยะห่างจาก รถคันอนื่ ผิดพลาด รวมถงึ มีปฏกิ ริ ิยา ตอบสนองต่อสถานการณ์ฉุกเฉิน ช้ากว่าปกติ 8 เท่า จงึ ไม่สามารถแก้ไข เหตุฉุกเฉินเฉพาะหน้าได้อย่างปลอดภัย ตลอดจนมีพฤติกรรมการขับขี ในลักษณะ ทเี่ สีย่ งตอ่ การเกดิ อนั ตราย ขอ้ ควรปฏบิ ตั ิ ห้ามด่ืมเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ทั้งช่วงก่อน และขณะขบั รถ เพราะทำ�ให้ประสิทธภิ าพ ในการขับรถลดลง ไมส่ ามารถแกไ้ ขเหตุ ฉกุ เฉินเฉพาะหนา้ ได้อย่างปลอดภยั

กรมปอ้ งกนั และบรรเทาสาธารณภัย l “ป้องกนั ภัยเชงิ รกุ บรรเทาทกุ ข์เมือ่ เกิดภัย” 15 หากด่ืมเครื่องด่ืมแอลกอฮอล์ ห้ามขับรถอย่างเด็ดขาด ควรให้เพื่อนที่ไม่ดื่มขับรถแทน ใ ช้ บ ริ ก า ร ร ถ แ ท็ ก ซี่ ห รื อ ร ถ โดยสารสาธารณะ กรณไี มม่ เี พอ่ื น รว่ มทาง ควรรอจนสร่างเมา จึงค่อยขับรถไปต่อ เพิ่มความระมัดระวังในการขับรถ ช่วงเวลากลางคืน โดยเฉพาะ หลังเทย่ี งคืนไปแล้ว เพราะกวา่ 1 ใน 10 ของผู้ขับรถมักเมาแลว้ ขับ และมีพฤติกรรมการขับข่ีที่ไม่ ปลอดภัย จึงเพมิ่ ความเส่ยี งตอ่ การเกดิ อุบัติเหตุ น่ารู้ ผู้ขับขี่ที่มีอาการเมาจะมีพฤติกรรมการขับข่ีท่ีไม่ ปลอดภัย เช่น ขับรถครอ่ มชอ่ งทาง เปลยี่ นชอ่ งทาง ไปมา ขับรถย้อนศร เฉ่ียวชนวัตถรุ ิมขา้ งทาง และขับรถ ฝา่ สัญญาณไฟจราจร เปน็ ต้น เพื่อความปลอดภัย ควรลดความเร็วและเว้นระยะห่างจากรถคันดังกล่าว ให้มากขึ้น จะช่วยปอ้ งกนั อุบตั ิเหตุทอี่ าจเกดิ ขึน้ ได้

16 เลยี่ งพฤตกิ รรม เร็ว - เมา - โทร - ง่วง ...ลดเสีย่ งอุบัติเหตทุ างถนน โทรไมข่ บั ปจั จัยเส่ียง การใช้โทรศัพท์ขณะขับรถ ท�ำ ให้ผู้ขับข่ีมีปฏิกิรยิ าตอบสนอง ตอ่ เหตฉุ กุ เฉินและแก้ไขปญั หาเฉพาะหน้าชา้ กว่าปกติ 0.5 วนิ าที แม้จะใช้อุปกรณ์เสริมก็ส่งผลต่อสมาธิ ในการขับรถ ไมส่ ามารถจดจ�ำ รายละเอยี ดเส้นทาง ปา้ ยจราจร และป้าย บอกทางได้ จงึ เพิ่มความเส่ียงต่อการเกดิ อุบตั ิเหตุ ขอ้ ควรปฏบิ ัติ หลีกเลี่ยงการใช้ โทรศัพท์ ในขณะ ขบั รถ แม้จะจอดรถติดสญั ญาณไฟ หรือการจราจรติดขดั เพราะจะเหลือ มอื จบั พวงมาลยั เพยี งขา้ งเดยี ว และตอ้ ง ละสายตาจากเสน้ ทาง จึงสง่ ผลตอ่ ประสทิ ธภิ าพในการขับรถ

กรมปอ้ งกันและบรรเทาสาธารณภัย l “ป้องกันภยั เชิงรกุ บรรเทาทกุ ขเ์ มอื่ เกดิ ภัย” 17 ใช้อุปกรณ์เสริมในการสนทนาทาง โทรศัพท์ เชน่ แฮนดฟ์ รี บลูทธู หรือ เปิดใช้ลำ�โพง เป็นต้น แต่ไม่ควรคุย โทรศัพท์เป็นเวลานาน เพราะส่งผลตอ่ สมาธใิ นการขบั รถ ก ร ณี ไ ม่ มี อุ ป ก ร ณ์ เ ส ริ ม ใ น ก า ร สนทนาทางโทรศพั ท์ ควรใหเ้ พ่อื น ทร่ี ว่ มเดนิ ทางไปดว้ ยรบั โทรศพั ทแ์ ทน หรือจอดรถคุยโทรศัพท์ในบริเวณ ทปี่ ลอดภัย ต้ังข้อมูลจุดหมายการเดินทาง ของระบบน�ำ ทางอัจฉริยะ (GPS) กอ่ นขบั รถ เพื่อปอ้ งกนั การละสายตา จากเส้นทาง ก่อใหเ้ กดิ อุบตั ิเหตไุ ด้ นา่ รู้ ผู้ขับขี่ไม่ควรคุยโทรศัพท์ขณะขับรถ เม่ือเร่ิมสนทนาควรแจ้งให้คู่สนทนาทราบ ว่ากำ�ลังขับรถ และคุยเฉพาะประเดน็ ส�ำ คญั หลีกเลี่ยงบทสนทนาที่ทำ�ให้อารมณ์เสีย โศกเศร้า หรอื หงดุ หงดิ รวมถึงเรือ่ งที่ตอ้ ง วเิ คราะห์และตดั สินใจ เพราะสงผลตอ่ สมาธิ ในการขับรถ จงึ เพม่ิ ความเส่ยี งต่อ การเกิดอุบัตเิ หตุ

18 เลีย่ งพฤติกรรม เร็ว - เมา - โทร - ง่วง ...ลดเสย่ี งอบุ ัตเิ หตทุ างถนน งว่ งไม่ขบั ปจั จัยเสี่ยง ผู้ขับข่ีที่หลับในจะมีอาการเสมือนคน หมดสตชิ ว่ั ขณะ จงึ มปี ฏิกิริยาตอบสนอง ตอ่ เหตฉุ ุกเฉนิ ชา้ ลง ส่วนใหญ่มกั เกิด อุบัติเหตุในลักษณะที่ผู้ขับขี่ไม่ได้ เหยยี บเบรก และพุ่งชนสงิ กดี ขวาง อย่างรนุ แรงโดยไม่มคี ่กู รณี ข้อควรปฏบิ ัติ 7ชวั่ -โม8ง นอนหลบั พักผ่อนใหเ้ พยี งพอ อยา่ งนอ้ ย วนั ละ 7 – 8 ชว่ั โมง ไม่อดนอนติดต่อกนั หลายวนั เพราะจะเกดิ อาการง่วงนอน สะสมและหลับในขณะขบั รถ

กรมปอ้ งกันและบรรเทาสาธารณภัย l “ป้องกันภัยเชงิ รุก บรรเทาทกุ ขเ์ มื่อเกดิ ภัย” 19 ไม่ทานยาท่มี ีฤทธ์กิ ดประสาท เพราะทำ�ให้ประสทิ ธภิ าพในการ ขบั รถลดลง ควรทานยาเมอื่ เดนิ ทางถงึ จดุ หมายแล้ว หรือปรับเวลา ทานยาเป็นช่วงกอ่ นนอน รา่ งกายจะได้พักผอ่ นอยา่ งเต็มที่ หลีกเลี่ยงการขับรถทางไกล ในเวลากลางคืน เพราะเป็นชว่ ง ที่รา่ งกายต้องพกั ผอ่ น ทำ�ให้ เกิดอาการงว่ งนอนได้ ไม่ขบั รถตดิ ต่อกนั เปน็ เวลานาน ควรหยุดพกั รถ ทุกๆ 2 ชว่ั โมง หรือทกุ ระยะทาง 150 – 200 กิโลเมตร ในบริเวณที่ปลอดภัย อาทิ ท่พี กั รถ รมิ ทาง สถานีบรกิ ารน้ำ�มัน

20 เลยี่ งพฤติกรรม เรว็ - เมา - โทร - งว่ ง ...ลดเสีย่ งอบุ ัติเหตทุ างถนน กรณขี บั รถในระยะทางไกล ควรมีเพ่อื น รว่ มทางผลดั เปลย่ี นกันขับรถ หรือชวน พูดคุยขณะขบั รถ จะช่วยป้องกนั การ หลับใน ไมฝ่ ืนขับรถเมอ่ื มอี าการงว่ งนอน เพราะเส่ียงต่อการหลบั ใน ควรจอดรถในบรเิ วณทปี่ ลอดภยั เพ่ือปรบั เปล่ยี นอริ ิยาบถ หรอื พักหลบั ประมาณ 15 - 20 นาที จะชว่ ยคลายความออ่ นลา้ ท่ีทำ�ให้ งว่ งหลับใน กอ่ ให้เกิดอุบตั ิเหตไุ ด้ น่ารู้ กรณีผู้ขับข่ีมีอาการง่วงนอน ให้เปิดเพลงดงั ๆ จงั หวะเร็วๆ เคยี้ วหมากฝรัง่ ดืม่ เคร่อื งด่ืม บำ�รุงก�ำ ลงั หรอื คาเฟอนี ทานขนม หรอื ของขบเค้ียว เปิดกระจกรถ ให้แรงลมปะทะใบหนา้ จกิ เล็บ หรือหยกิ ตวั เองใหเ้ จบ็ จะชว่ ย ให้ร่างกายต่ืนตัวช่ัวขณะ จากน้ันให้จอดรถพักในบริเวณ ท่ีปลอดภัย

กรมปอ้ งกันและบรรเทาสาธารณภัย l “ป้องกันภัยเชิงรุก บรรเทาทุกขเ์ ม่ือเกิดภัย” 21 ใช้อปุ กรณ์นริ ภยั ถกู วธิ ี ลดบาดเจ็บรุนแรง – เสียชีวติ จากอบุ ตั ิเหตทุ างถนน ปกรณ์นิรภัยถือเป็นส่ิงสำ�คัญที่ช่วยเพ่ิม ความปลอดภยั ในการเดินทาง โดยเฉพาะ เมื่อประสบอุบัติเหตุทางถนน จะช่วย ปกปอ้ งผ้ขู ับขแ่ี ละผู้โดยสารไม ให้ไดร้ บั บาดเจ็บ รนุ แรง จงึ ชว่ ยลดอตั ราการเสยี ชวี ติ จากอบุ ตั เิ หตุ เพื่อความปลอดภัย กระทรวงมหาดไทย โดย กรมปอ้ งกันและบรรเทาสาธารณภยั (ปภ.) ขอแนะ การใชอ้ ปุ กรณน์ ริ ภัยอยา่ งถูกวิธี ดงั นี้

22 ใช้อุปกรณน์ ริ ภยั ถกู วธิ ี...ลดบาดเจบ็ รนุ แรง - เสยี ชวี ติ จากอบุ ตั เิ หตุทางถนน เขม็ ขัดนิรภยั เป็นส่วนประกอบสำ�คัญของรถที่ช่วยฉุดร้ัง ผู้ประสบเหตุมิ ให้กระแทกกับอุปกรณ์ต่างๆ หรอื ผู้โดยสารคนอน่ื ภายในรถ รวมถึงชว่ ย ป้องกันการกระเด็นออกนอกรถ จงึ ช่วยลด การบาดเจ็บรุนแรงและเสียชวี ิตจากอุบตั ิเหตุ การคาดเขม็ ขดั นิรภยั อย่างถูกวิธี บุคคลทั่วไป คาดเขม็ ขดั นริ ภยั แนบชิดลำ�ตวั พาดผา่ น สะโพกและหัวไหล่ พรอ้ มปรบั ระดบั ความตงึ ให้ กระชบั สายไม่พลิกและบิดงอ จะชว่ ยให้เข็มขดั นริ ภยั ทำ�งานได้เต็มประสทิ ธภิ าพ สตรมี คี รรภ์ คาดเข็มขัดนิรภัยในตำ�แหน่งที ไม่ก่อให้เกิด อันตรายตอ่ ทารกในครรภ์ โดยแนวทะแยง พาดผา่ นร่องอกลงไปตามแนวโค้งของท้อง ไมค่ าด ทับบริเวณหน้าท้อง แนวนอนอยู่บริเวณใต้ทอ้ ง เหนอื ตน้ ขา และกระดกู เชงิ กราน พรอ้ มใช้ หมอนใบเล็กหรือผ้าขนหนูรองบริเวณหน้าท้อง สว่ นลา่ งแล้วจงึ คาดเข็มขดั นริ ภัยทบั

กรมป้องกนั และบรรเทาสาธารณภัย l “ปอ้ งกนั ภัยเชงิ รกุ บรรเทาทุกขเ์ ม่อื เกดิ ภัย” 23 เดก็ เด็กสามารถคาดเข็มขัดนิรภัยได้เม่ือมีรูปร่าง และความสูงใกล้เคียงผู้ใหญ่ โดยเด็กสามารถ น่ังตวั ตรง ห้อยขากับเบาะรถ และหลังพิงพนกั ได้ถนัด ไม่ใช้เข็มขัดนิรภัยเส้นเดียวกันคาดผู้ใหญ่ กบั เด็กหรือเดก็ สองคนไวด้ ว้ ยกนั เพราะหาก ประสบอุบตั เิ หตุ เขม็ ขดั นิรภัยจะไม่สามารถปกป้อง อนั ตราย ส่งผลให้ไดร้ บั บาดเจบ็ รุนแรงมากขน้ึ ขอ้ ควรระวัง ไม่คาดเข็มขัดนิรภัยพาดชิดลำ�คอ ไมค่ าดใต้วงแขน เพราะหากประสบ อบุ ตั ิเหตุ เข็มขดั นิรภัยจะไม่สามารถ เหนยี่ วรัง้ ล�ำ ตัวผปู้ ระสบเหตุ ทำ�ให้ ไดร้ บั อันต รายมากข ึ้น ไม่ควรให้เด็กเล็กคาดเข็มขัดนิรภัย เพราะเมือ่ ประสบอุบัตเิ หตุ แรงรัด ของเข็มขัดนิรภัยจะทำ�ให้เกิดแรง กระแทกและกระตุกอย่างรุนแรง มากข้ึน ส่งผลให้เด็กได้รบั บาดเจบ็ หรอื เสียชวี ิต

24 ใช้อปุ กรณ์นริ ภัยถูกวิธ.ี ..ลดบาดเจ็บรนุ แรง - เสยี ชวี ิตจากอุบัตเิ หตุทางถนน หมวกนิรภัย วัสดุภายในหมวกนิรภัยทำ�จาก โฟม ซง่ึ มคี ณุ สมบตั พิ เิ ศษสามารถ ยืดหยนุ่ ได้ จงึ ชว่ ยดูดซบั และ กระจายแรงกระแทกมิให้ส่งไป ยังสมอง ขณะท่วี สั ดุภายนอก มีความแขง็ แรง จงึ ช่วยปกปอ้ ง ศีรษะมิ ให้กระแทกกับพื้นถนน โดยตรง การเลอื กใช้หมวกนริ ภัย เลือกใช้หมวกนิรภัยแบบเต็มใบที่มีขนาด พอดกี บั ศรี ษะ มีเคร่ืองหมายรบั รอง มาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม หมวกมนี ำ้ �หนักเบาและมีสีสนั สดใส การสวมหมวกนริ ภยั อย่างถกู วธิ ี สวมหมวกในลกั ษณะตรง ไมเ่ อยี งไปข้างใด ข้างหนึ่ง คาดสายรัดคาง และปรับความตึง ใหก้ ระชบั ใตค้ าง สายไมบ่ ดิ หรอื หย่อน รวมถงึ กระชับเพียงพอที่หมวกนิรภัยจะไม่หลุดออก จากศีรษะเมือ่ ประสบอุบัติเหตุ

กรมป้องกนั และบรรเทาสาธารณภัย l “ป้องกนั ภัยเชิงรกุ บรรเทาทุกขเ์ ม่ือเกดิ ภัย” 25 3 – 5 ปีขอ้ ควรรู้ ควรเปล่ียนหมวกนิรภัย ทกุ ๆ 3 – 5 ปี หรือภายหลัง หมวกนิรภัยกระแทกพ้ืน หรือของแข็งอย่างรุนแรง เพราะวัสดุจะเสื่อมสภาพ และไม่สามารถรองรับแรง กระแทกได้เมอื่ ประสบอุบตั ิเหตุ ผู้ขับขี่รถจักรยานยนต์ควรใช้ ความเร็วไม่เกนิ 60 กม./ชม. เ พ ร า ะ เ ป็ น ร ะ ดั บ ค ว า ม เ ร็ ว ที่ ห ม ว ก นิ ร ภั ย ส า ม า ร ถ รองรับแรงกระแทกได้อย่าง มีประสทิ ธิภาพ ไม่เกบ็ หมวกนริ ภัยในบรเิ วณ ท่มี อี ณุ หภูมิสูง และใกลแ้ หลง่ ความรอ้ น เพราะพลาสติก และโฟมจะหมดอายุการใช้งาน ส่งผลให้ไม่สามารถรองรับแรง กระแทกไดเ้ ม่ือประสบอบุ ัตเิ หตุ

26 ใชอ้ ปุ กรณ์นริ ภัยถูกวธิ ี...ลดบาดเจ็บรุนแรง - เสยี ชวี ติ จากอบุ ัติเหตทุ างถนน ทีนงั นิรภัย (Car – seat) เหมาะสำ�หรับเด็กเล็กที่ไม่สามารถใช้เข็มขัด นริ ภัย เมื่อประสบอบุ ัตเิ หตุจะชว่ ยลดแรง กระแทกและยึดเ หนี่ยวเด็กไม่ ให้พุ่งกระแทก แผงหน้าปัดรถ หรอื กระเดน็ ออกนอกรถ ประเภททนี่ ่ังนิรภยั เปลเด็กอ่อน (Infant car bed) เหมาะสำ�หรับทารก แรกเกิด โดยให้เด็กหันหนา้ ไปดา้ นหลงั รถ เม่ือประสบ อุบตั ิเหตุ จะช่วยปอ้ งกันมใิ ห้กระดกู ตน้ คอหัก ท่ีน่งั เดก็ ชนิดน่ังหันไปทางดา้ นหลังรถ (Rear - facing infant seat) เหมาะสำ�หรับเด็กแรกเกิด – 1 ปี โดยจดั วางท่ีน่ังไวบ้ ริเวณเบาะหลงั รถ จะชว่ ยรองรบั คอ และกระจายแรงกระแทกเมอ่ื ประสบอบุ ัติเหตุ ทน่ี ั่งเด็กทห่ี นั ไปทางด้านหน้ารถ (Forward – facing child seat) เหมาะสำ�หรับเด็กอายุ 1 – 5 ปี โดยติดตัง้ ไว้บริเวณเบาะหลังรถ ที่นง่ั เสริม (Booster seat) เหมาะสำ�หรับเด็กอายุ 5 – 10 ปี จะช่วยให้เด็กสามารถคาดเข็มขดั นิรภัย ไดพ้ อดกี ับลำ�ตวั

กรมปอ้ งกันและบรรเทาสาธารณภัย l “ปอ้ งกนั ภัยเชงิ รุก บรรเทาทกุ ข์เมอ่ื เกดิ ภยั ” 27 การใช้ที่นงั่ นิรภัย เลือกใช้ที่น่ังนิรภัยสำ�หรับเด็ก ให้เหมาะสมกับวัย รูปร่าง นำ้ �หนักและส่วนสูงของเด็ก โดยใช้เข็มขัดนิรภัยยึดติด ที่น่ังนิรภัยไว้บริเวณก่ึงกลาง ของเบาะหลงั รถ รวมถงึ คาด สายรัดที่น่ังนิรภัยให้กระชับ ลำ�ตวั เด็ก กรณีไมม่ ที นี่ ั่งนิรภยั ควรให้เด็กนั่งบริเวณเบาะหลังรถค่อนไปด้านใดด้านหนึ่ง ไม่ควรให้เด็กน่ังตักผู้ขับขี่และผู้ โดยสารด้านหน้ารถ เพราะหากประสบอุบัติเหตุเด็กจะได้รับแรงกระแทก เพิม่ เปน็ 2 เทา่ พุ่งกระแทกแผงหน้าปัดรถ หรือ กระเดน็ ออกนอกรถ อกี ทง้ั อาจถูกถุงลมนิรภัยอัดใส ใบหน้าและปิดกั้นทางเดิน หายใจ จงึ เพิ่มความเส่ยี ง ต่อการเสียชวี ติ ได้

28 ใช้อปุ กรณน์ ริ ภยั ถกู วิธ.ี ..ลดบาดเจ็บรนุ แรง - เสียชีวิตจากอบุ ตั ิเหตทุ างถนน ถุงลมนิรภยั เป็นอุปกรณ์ท่ีทำ�งานเสริมประสิทธิภาพ ของเขม็ ขัดนริ ภัย โดยชว่ ยปกปอ้ ง ผู้ขับขี่และผู้ โดยสารที่น่ังบริเวณเบาะ หน้ารถ เมือ่ เกดิ การชนอย่างรุนแรง จากดา้ นหน้า ถงุ ลมนริ ภยั จะพองตัว ด้วยความรวดเรว็ จงึ ชว่ ยปอ้ งกัน ศรี ษะ คอ หรือหน้าอกมิ ใหก้ ระแทกกับ แผงหน้าปดั รถ พวงมาลยั หรืออปุ กรณ์ ส่วนอ่นื ของรถโดยตรง จงึ ช่วยลด การบาดเจ็บรุนแรงและเสียชีวิตจาก อบุ ตั ิเหตทุ างถนน

กรมปอ้ งกันและบรรเทาสาธารณภัย l “ป้องกันภัยเชงิ รุก บรรเทาทกุ ขเ์ มอ่ื เกิดภัย” 29 ข้อควรปฏิบัตเิ พ่ือเพ่ิมประสิทธภิ าพในการทำ�งานของถุงลมนริ ภยั คาดเข็มขัดนิรภัยและน่ังใน 1 ฟตุ ตำ�แหน่งทเ่ี หมาะสม ห่างจาก แผงหน้าปดั รถ ซึง่ เปน็ จดุ ตดิ ตงั้ ถงุ ลมนริ ภยั อย่างน้อย 1 ฟุต ไ ม่ ใ ห้ เ ด็ ก เ ล็ ก น่ั ง บ ริ เ ว ณ เ บ า ะ หน้ารถหรือน่ังตักขณะขับรถ เ พ ร า ะ เ ม่ื อ ป ร ะ ส บ อุ บั ติ เ ห ตุ ถุงลมนิรภัยจะพองตัวอย่าง รวดเร็ว ผนวกกบั แรงกระแทก ของนำ้ �หนักตัวคนขับที่เคลื่อนตัว ไปตามความเรว็ ทำ�ให้เดก็ ไดร้ ับ = 2เท่า แรงกระแทกเพิ่มเป็น 2 เทา่ จึงไดร้ บั บาดเจบ็ รนุ แรงมากข้ึน ไม่วางส่ิงของบริเวณแผง หนา้ ปดั รถ เพราะจะกดี ขวาง การทำ�งานของถุงลมนิรภัย ทำ�ให้ผู้ประสบเหตุได้รับอันตราย จากการถูกส่ิงของพ่งุ กระแทก

30 ใชอ้ ุปกรณ์นิรภยั ถกู วิธ.ี ..ลดบาดเจ็บรุนแรง - เสียชวี ิตจากอบุ ตั เิ หตทุ างถนน สถิติน่ารู้ 34 %ลดการบาดเจ็บ 72 %ลดการบาดเจบ็ 1.52เส่ยี งเสียชวี ิต เท่า 39 %ลดการเสยี ชวี ิต ก า ร ค า ด เ ข็ ม ขั ด นิ ร ภั ย การสวมหมวกนิรภัยท่ีได้ อยา่ งถูกวธิ ี ชว่ ยลดอตั รา มาตรฐานอย่างถูกวิธี การเสียชีวิตจากอุบัติเหตุ ช่ ว ย ล ด ก า ร บ า ด เ จ็ บ ได้รอ้ ยละ 34 ขณะทผ่ี ู้ไม่ รุ น แ ร ง ที่ ศี ร ษ ะ ไ ด้ ร้ อ ย ล ะ คาดเข็มขัดนิรภัยเสี่ยงเสีย 72 และลดการเสยี ชีวิตได้ ชีวิตมากกว่าผู้ท่ีคาดเข็มขัด รอ้ ยละ 39 นริ ภัย 1.52 เท่า

กรมปอ้ งกันและบรรเทาสาธารณภัย l “ปอ้ งกนั ภัยเชงิ รุก บรรเทาทุกขเ์ มอื่ เกิดภัย” 31 69 % ทารก 62 %ลดการเสียชีวติ 47 % 80 %ลดการบาดเจ็บ เด็กอายุ 1-4 ปี การขับข่ีและโดยสารรถ ทต่ี ดิ ต้ังถุงลมนริ ภยั เมือ่ 45 % ประสบอุบัติเหตุจากการ ชนด้านหน้า ชว่ ยลดอัตรา เดก็ อายุมากกวา่ 5 ปี การเสยี ชีวติ ได้รอ้ ยละ 62 และหากคาดเข็มขัดนิรภัย การใช้ที่น่ังนิรภัยที่เหมาะสม อย่างถูกวธิ ี ช่วยลดอัตรา กบั รูปรา่ งเด็ก ช่วยลด การเสียชีวิตได้มากกว่า อัตราการเสียชีวิตของ ร้อยละ 80 ทารกไดร้ ้อยละ 69 เดก็ อายุ 1 – 4 ปี รอ้ ยละ 47 เด็กอายุมากกวา่ 5 ปี ร้อยละ 45 รวมถึงลดการ บาดเจ็บรุนแรงได้มากกว่า ร้อยละ 50

32 ใชอ้ ปุ กรณน์ ิรภยั ถกู วธิ .ี ..ลดบาดเจ็บรุนแรง - เสยี ชีวิตจากอุบตั เิ หตุทางถนน การเตรียมพรอ้ มก่อนเดนิ ทาง โดยเตรยี มสภาพร่างกาย ให้พรอ้ มขบั รถ การตรวจสอบรถให้อยู่ในสภาพใชง้ าน ไดอ้ ยา่ งปลอดภยั การศกึ ษาและเลอื กใชเ้ สน้ ทางทป่ี ลอดภยั รวมถงึ การหลกี เลย่ี งพฤตกิ รรมเสย่ี งตอ่ การเกดิ อบุ ตั เิ หตุ เรว็ เมา โทร งว่ ง...ไมข่ ับ โดยเดด็ ขาด ตลอดจนการใช้ อปุ กรณน์ ิรภยั อยา่ งถูกวิธที กุ คร้ังท่เี ดนิ ทาง หากประสบ อุบัติเหตุทางถนนจะช่วยลดการบาดเจ็บรุนแรงและเสียชีวิต ท�ำ ให้เดินทางถงึ จุดหมายด้วยความปลอดภัย

หมายเลขโทรศัพทฉ์ กุ เฉนิ 191 เหตดุ ว่ นเหตุรา้ ย 1554 หนว่ ยกู้ชพี วชิรพยาบาล 1193 ต�ำ รวจทางหลวง 1669 หนว่ ยแพทยฉ์ กุ เฉนิ 1784 สายด่วนนริ ภยั 1356 ศูนย์ปลอดภัยคมนาคม 1137 สายด่วน จส.100 1677 สถานีวิทยรุ ่วมด้วยชว่ ยกัน

สาย ่ดวน ินรภยั 1784 www.disaster.go.th ป้องกันภัยเชิงรุก บรรเทาทุกข์ เมื่อเกิดภัย กรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย กระทรวงมหาดไทย 3/12 ถนนอ่ทู องนอก แขวงดสุ ติ เขตดสุ ิต กรงุ เทพฯ 10300 โทรศัพท์ / โทรสาร : 0-2243-0674 0-2243-2200