ชาดก1

มโหสถชาดก

2 คานา• รายงานe-bookฉบบั น้ีเป็นส่วนหน่ึงของวชิ าส21101 (พระพุทธศาสนา) รายงานวชิ า พระพทุ ธศาสนา ช้นั มยั มศึกษาปี ท่ี4 โดยมีจุดพระสงคเ์ พ่อื ศึกษา มโห สกชาดก และส่งอาจารย์

3สารบัญ• เน้ือเรื่อง มโหสถชาดก 4-7• ชาดกเรื่องน้ีสอนใหร้ ู้วา่ /ประโยชนท์ ี่ไดร้ ับ 8• มโหสถชาดก สาระสาคญั 9• ความสามารถ 10-11• บรรณานุกรม 13

4มโหสถชาดก• มโหสถชาดกเป็นเร่ืองราวในอดีตของพระสมั มาสมั พทุ ธเจ้า ท่ที รงบาเพญ็ ปัญญา บารมี ด้วยการใช้ปัญญาอนั เฉียบแหลม ท่ที รงส่งั สมมานับภพนับชาติไม่ถ้วน ใน การแก้ไขปัญหาต่าง ๆ ซ่ึงการใช้ปัญญาอยู่เสมอ ๆ น้ี เป็นการช่วยให้สตปิ ัญญา ปราดเปร่ืองย่งิ ๆ ข้นึ ถอื เป็นการช่วยเพ่ิมพนู ปัญญาบารมีได้วิธหี น่ึง ในพระชาติ น้ี มโหสถบัณฑติ ได้ใช้ปัญญาเปล่ียนวิกฤตให้เป็นโอกาสโดยยึดหลักศลี ธรรม จน ในท่สี ดุ กส็ ามารถฟันฝ่ าอปุ สรรคของชีวิตนาพาตนเองให้ประสบความ เจริญร่งุ เรืองย่งิ ๆ ข้นึ ไปและสร้างสนั ติภาพแก่เพ่ือนมนุษย์ให้สามารถอยู่ร่วมกนั ได้อย่างมคี วามสขุ ปราศจากการเบยี ดเบียนซ่ึงกนั และกนั

5• เม่อื คร้ังอดตี กาล ภรรยาเศรษฐีแห่งบ้านปาจนี ยวมัชฌคามให้กาเนิดทารกน้อยผู้ กาแท่งโอสถ (ยา) ออกมาด้วย แท่งโอสถน้ันเม่อื นาไปฝนกบั หินบดแล้วสามารถ นามารักษาโรคต่าง ๆ ได้ บิดาจงึ ต้งั ช่ือให้ว่ามโหสถกุมาร (ผู้มีแทง่ โอสถอนั เป็น ประโยชนอ์ ย่างย่งิ แก่มหาชน) เม่อื อายุ ๗ ขวบ มโหสถกม็ ชี ่ือเสยี งร่าลือไปไกลว่า มสี ติปัญญาและไหวพริบเป็นเลิศจนพระเจ้าวิเทหราชแห่งมถิ ลิ านคร ทรง ปรารถนาจะรับไปอยู่ในราชสานักแต่ปุโรหิตช่ือเสนกะพยายามทูลยับย้ังด้วยอบุ าย ต่าง ๆ เพราะความอจิ ฉาและทูลให้ทดสอบสตปิ ัญญาของมโหสถด้วยวิธกี ารต่าง ๆ แต่มโหสถกแ็ ก้ไขปัญหาได้ทุกคร้ัง จนในท่สี ดุ พระราชาทรงรับมโหสถเข้าไปอยู่ ในราชสานักได้สาเรจ็

6• มโหสถเติบโตเป็นบณั ฑติ หนุ่มผู้ฉลาดหลักแหลมเป็นท่โี ปรดปรานของพระราชา และพระมเหสี แต่ความร่งุ โรจน์ของมโหสถนับวันจะย่งิ ข่มรัศมีของบัณฑติ ท้งั ส่ี ท่ี อยู่มาก่อนให้อบั แสงลงเร่ือย ๆ เม่อื ได้โอกาสปุโรหิตเสนกะจึงทูลยุยงพระราชาให้ ทรงระแวงจนคิดจะฆ่ามโหสถ ทาให้มโหสถต้องหนีไปอยู่ในชนบทแต่ในท่สี ดุ กม็ ี โอกาสกลับมาแก้ข้อกล่าวหาและใช้ปัญญาปราบอาจารยท์ ้งั ส่ี ให้เลิกคิดร้ายกบั ตนเองได้สาเรจ็ นอกจากน้ี มโหสถยงั ใช้สตปิ ัญญาอนั ลา้ เลิศช่วยให้แคว้นวเิ ทหรัฐ รอดพ้นจากการรุกรานของพระเจ้าจุลนีแห่งปัญจาลนคร• โดยท่ปี ระชาชนของท้งั ๒ นคร มิต้องบาดเจบ็ ล้มตายแต่อย่างใด จนทาให้ เกยี รติภมู ิของมโหสถเล่อื งลือไปท่วั ท้งั ชมพูทวีป

7• เมื่อพระเจา้ วเิ ทหราชสวรรคต มโหสถไดท้ ูลลาพระราชาพระองคใ์ หม่เพอื่ เดินทาง ไปรับราชการที่ปัญจาลนครเน่ืองจากพระเจา้ จุลนีทรงเคยขอสัญญาจากมโหสถวา่ “เม่ือพระราชาของเธอสวรรคตแลว้ ขอใหเ้ ธอมาอยกู่ บั ฉนั ” ท้งั น้ีเพราะทรง เลื่อมใสในปัญญาและคุณธรรมของมโหสถเป็นอยา่ งยง่ิ แต่พระมเหสีของพระเจา้ จุลนีไม่พอพระทยั มโหสถเพราะพระนางทรงเคยถกู คนของมโหสถจบั ไปเป็นตวั ประกนั พระนางจึงทรงคิดกาจดั มโหสถ แตก่ ไ็ ม่สาเร็จเพราะปริพาชิกาเถรี นกั บวช ประจาราชสานกั ไดอ้ อกกศุ โลบายใหพ้ ระเจา้ จุลนีประกาศคุณความดีของมโหสถ ใหข้ จรขจายไปทว่ั พระนครทา้ ยท่ีสุด ทรงแตง่ ต้งั มโหสถเป็นเสนาบดีมีอานาจใน การปกครองบา้ นเมืองเสมือนพระราชา และดารงตาแหน่งเสนาบดีไปจนตลอด ชีวิต

8ชาดกเร่ืองน้ีสอนให้รู้ว่า/ประโยชน์ท่ไี ด้รับ • ชาดกเร่ืองน้ีสอนให้ร้วู ่า ผู้มปี ัญญาเพรียบพร้อมด้วยคุณธรรม ย่อมตกนา้ ไม่ไหล ตกไฟไม่ไหม้ คดิ ทาแต่ส่งิ ท่เี ป็นประโยชน์สขุ ของปวงชนเป็นสาคัญ ประโยชน์ท่ไี ด้รับจากการศึกษาเร่ืองมโหสถชาดก • ผู้มปี ัญญาและถงึ พร้อมด้วยคุณธรรม ความดยี ่อมได้รับการยอมรับจากมหาชน และทาให้ตนเองมีความสขุ ความเจริญในการดาเนินชีวิต • คุณธรรมของผู้มีเมตตา คอื มีความเมตตา และปรารถนาดตี ่อผู้อ่นื มิเบยี ดเบยี น ทาร้ายผู้อ่นื หรือทาให้ผู้อ่นื ได้รับความเดือดร้อน และคิดจะทาส่งิ ท่เี ป็นประโยชน์ ต่อส่วนรวม

9มโหสถชาดก มสี าระสาคัญพอจะสรปุ ได้ดังน้ี• มโหสถ มีชาติกาเนิดเป็นบุตรของ • ความสามารถของมโหสถ ได้แสดง เศรษฐีช่ือ สริ ิวฒั กะ และนางสมุ นา สติปัญญาอนั เฉียบแหลมต้งั แต่วัย เทวี แห่งเมอื งมิถลิ า เหตทุ ่ใี ช้ช่ือว่า เดก็ จนถงึ วัยหนุ่ม ได้ช่วยแก้ไข \"มโหสถ\" เพราะเม่ือแรกคลอดมือ ปัญหา ข้อพิพาทให้เพ่ือนบ้านด้วย ทารกน้อยถือแทง่ ยาวิเศษของพระ สติปัญญษอนั ชาญฉลาด รวมท้งั ถูก อนิ ทร์ตดิ ตัวมา ซ่ึงต่อมาได้นามา พระราชาทดสอบการใช้ปัญญาแก้ไข รักษาคนเจบ็ ไข้ได้ป่ วย ได้ผลอย่าง ปัญหาต่างๆ ซ่ึงมโหสถสามารถทาได้ น่าอศั จรรย์ ด้วยดี

10ความสามารถ ดังน้ี ตัดสินกรณแี ย่งชิงบุตร ตดั สินข้อพพิ าทแย่งชิงวัว • มหี ญิงสองคนแย่งชิงเดก็ น้อยผู้หญิง โดย ต่างอ้างความเป็นมารดาของเดก็ มโหสถใช้ • มีชายสองคนอ้าวความเป็นเจ้าของวัวตวั วธิ พี ิสจู นโ์ ดยให้หญงิ ท้งั สองใช้กาลงั แย่งชิง เดยี วกนั และขอให้มโหสถช่วยตัดสนิ เดก็ ทาให้เดก็ น้อยร้องไห้ด้วยความตกใจ มโหสถสอบถามถงึ เร่ืองอาหารท่ใี ห้ววั กนิ และเจบ็ ปวด มารดาตวั จริงจงึ ยอมปล่อย เจ้าของตวั จริงบอกว่าให้กนิ หญ้า เจ้าของ และทรดุ ตัวร้องไห้เพราะความสงสารลูก ตัวปลอมบอกว่าให้กนิ แป้ ง งา และขนม มโหสถจึงตดั สนิ ว่า หญงิ ท่ใี จอ่อนปล่อยมือ เม่ือมโหสถได้ให้ววั กนิ ยาขับจนอาเจียน ทารกเป็นมารดาของเดก็ ท่แี ท้จริง ออกมาเป็นหญ้า ทาให้ตดั สนิ ได้ว่าใครเป็น เจ้าของตัวจริง โดยได้สอนให้คนโกงนบั ถอื ศลี ๕ อกี ด้วย

ใช้ปัญญาแก้ปัญหาให้พระราชาชื่นชมใน 11ความสามารถ• พระเจ้าวเิ ทหะกษัตริยแ์ ห่งเมืองมถิ ลิ า ได้ มโหสถได้รับแต่งต้งั ให้เป็ นราชบณั ฑติ ประจา ราชสานัก ทรงทดสอบภมู ิปัญญาของมโหสถหลาย • ได้แสดงสติปัญญาแก้ไขปัญหาในงาน คร้ัง เช่น ได้พิสจู นว์ ่าไม้ตะเคียนข้างใดเป็น บริหารราชการแผ่นดินของพระเจ้าวเิ ทหะ ด้วยดีตลอดมา ได้ใช้ปัญญาแก้ไข โคน ข้างใดเป็นปลาย มโหสถได้หย่อนไม้ สถานการณค์ ับขนั ช่วยป้ องกนั บ้านเมือง จากการคุกคามของกองทพั ข้าศกึ ศัตรู ตะเคยี นลงในนา้ ข้างโคนมีนา้ หนกั จะจม หลายคร้ัง ทาให้มโหสถเป็นท่โี ปรดปราน ของพระราชาย่งิ นัก ก่อน

12

13 บรรณานุกรม• [มโหสถชาดก].เข้าถงึ จาก:https:/th.m.wikipedia.org/wiki/.วันท่คี ้นหาข้อมลู :19/08/61• [มโหสถชาดก].เข้าถงึ ได้จาก:หนงั สอื พระพุทธศาสนา.วันท่คี ้นหา ข้อมลู:19/08/61• [มโหสถชาดก].เข้าถงึ ได้ จาก:https://sites.google.com/site/thai04ssru/nithan-chasdk-phra- mhosth/l.วันท่สี บื ค้นข้อมลู:19/08/61

สมาชิกกลุ่ม นางสาว วชิ าพร มโนทยั เลขที่3 นางสาว ดีดี เจริญสุข เลขที่7เดก็ หญิง พรรณพชั ร คงสมพงษ์ เลขท่ี8นางสาว ณฐั พชั ร์ ไตรตระกลู ชยั เลขที่16 นางสาว ญาณิศา ชาวววิ ฒั น์ เลขที่17 นางสาว ณฐมน อนงค์ เลขที่19 นาย จิรัฐ ทาระพนั ธ์ เลขท่ี20 นาย เดวดิ ธนกร ไรเมอร์ เลขท่ี 26 นาย ศิรชชั กระแสทอง เลขท่ี3 วชิ า พระพทุ ธศาสนา ม.4/6