การอาบน้ำละหมาด การอาบน้ำ และการละหมาด

สารวา ดว ย การอาบนํ้าละหมาด การอาบนาํ้ และการละหมาด   ‫א‬‫א‬‫א‬  E‫א‬F   W  ‫א‬‫א‬‫א‬  W  ทานเชค มุหัมมัด อบิ นุ ศอลหิ ฺ อลั -อษุ ยั มีน เรียบเรียงโดย : อุษมาน อดิ รีส จดั พมิ พโ ดย สาํ นกั งานความรวมมือเพอื่ เผยแพรและสอนอิสลาม อัร-ร็อบวะฮฺ กรงุ ริยาด ประเทศซาอุดิอาระเบีย : ‫ﻣﻦ ﺇﺻﺪﺍﺭﺍﺕ‬



พิมพครั้งแรก : ฮ.ศ. 1427 - ค.ศ. 2006 สงวนลขิ สิทธ์ิโดย เวบ็ ไซตอ ิสลามเฮาส อนุญาตใหใชประโยชนจากหนังสอื โดยไมบ ดิ เบอื นหรือเปลีย่ นแปลงเนื้อหาเดมิ หากมขี อสงสยั คาํ แนะนาํ หรือแกข อ ผิดพลาดใดๆ กรุณาตดิ ตอ เราทางเวบ็ ไซต : www.islamhouse.com (4762) ฮ.ศ.1427 - ค.ศ. 2006 สํานกั งานความรวมมือเพอ่ื เผยแพรและสอนอิสลาม อรั -ร็อบวะฮฺ กรุงรยิ าด ประเทศซาอดุ ิอาระเบยี โทร. +966-1-445 4900, 491 6065 www.islamhouse.com

‫ﺍﻟﻄﺒﻌﺔ ﺍﻷﻭﱃ ‪ 1427 :‬ﻫـ‬ ‫‪ ‬‬ ‫ﲨﻴﻊ ﺍﳊﻘﻮﻕ ﳏﻔﻮﻇﺔ ﳌﻮﻗﻊ ﺩﺍﺭ ﺍﻹﺳﻼﻡ‪ .‬ﻭﳛﻖ ﳌﻦ ﺷﺎﺀ ﺃﺧﺬ ﻣﺎ ﻳﺮﻳﺪ ﻣﻦ ﻫﺬﻩ ﺍﳌﺎﺩﺓ ﺑﺸﺮﻁ ﺍﻷﻣﺎﻧﺔ‬ ‫ﰲ ﺍﻟﻨﻘﻞ ﻭﻋﺪﻡ ﺍﻟﺘﻐﻴﲑ ﰲ ﺍﻟﻨﺺ ﺍﳌﻨﻘﻮﻝ‪ .‬ﻭﺍﷲ ﺍﳌﻮﻓﻖ‪.‬‬ ‫ﻭﺇﺫﺍ ﻛﺎﻥ ﻟﺪﻳﻚ ﺃﻱ ﺳﺆﺍﻝ ﺃﻭ ﺍﻗﺘﺮﺍﺡ ﺃﻭ ﺗﺼﺤﻴﺢ ﻳﺮﺟﻰ ﻣﺮﺍﺳﻠﺘﻨﺎ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻌﻨﻮﺍﻥ ﺍﻟﺘﺎﱄ‪:‬‬ ‫‪www.islamhouse.com‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫)‪(4762‬‬ ‫‪ 1427‬ﻫـ‬ ‫א‪‬א‪‬א‪  ‬‬ ‫‪ 445 4900W ‬ـ ‪491 6065‬‬ ‫‪‬א‪‬א‪www.islamhouse.comW‬‬

ดวยพระนามของอลั ลอฮฺ ผทู รงเมตตา ผูท รงปรานียิ่งเสมอ 

สารวา ดว ยการอาบนํ้าละหมาด การอาบนํา้ และการละหมาด โดย ทา นเชค มหุ ัมมัด อบิ นุ ศอลิหฺ อลั -อษุ ัยมนี ตน ฉบบั เดมิ จาก http://www.islamhouse.com/ar/modules.php?name=News&file=article&sid=143 แปล,เรยี บเรยี ง อษุ มาน อดิ รสี บรรณาธกิ าร ซุฟอมั อุษมาน พสิ จู นอ กั ษร ฮุซเซน็ หะยนี าแว รปู เลม อบู ฟย รซู หนังสือในโครงการความรวมมือเพอ่ื จัดพมิ พหนังสือ โดยหอ งสมดุ อกิ เราะอฺ www.iqraOnline.org โดยความรวมมือและสนับสนนุ ของ สาํ นกั งานความรว มมือเพอื่ เผยแพรและสอนอิสลาม สํานักงานอรั -ร็อบวะฮฺ กรุงริยาด ประเทศซาอุดิอาระเบีย www.islamhouse.com

สารบัญ เรอ่ื ง หนา หนึง่ : การอาบนา้ํ ละหมาด(วฎุ อ)ฺ ..........................................................................11 วธิ ีอาบนํ้าละหมาด..............................................................................................11 สอง : การอาบนํ้า(ฆุซลฺ)..........................................................................................13 วิธอี าบนํ้า..............................................................................................................13 สาม : การตะยัมมุม.................................................................................................14 วิธีตะยมั มมุ .........................................................................................................14 สี่ : การละหมาด(เศาะลาฮฺ)....................................................................................15 วิธีละหมาด...........................................................................................................15 การปฏิบัติที่นา รังเกยี จ(มักรูฮฺ)ขณะละหมาด ...............................................26 บญั ญตั ิตา งๆ ทเี่ กี่ยวกับสุ ดู สะฮฺวีย(สุ ดู เม่ือหลงลืม)ในละหมาด......27 หน่งึ : กรณที ่เี พม่ิ การกระทาํ ในละหมาด ...............................................27 สอง : กรณลี ืมร็อกอตั ละหมาด(ละหมาดไมครบร็อกอตั ) .................27 สาม : ลืมการกระทาํ ในละหมาด..............................................................28 สี่ : กรณไี มแ นใ จในจาํ นวนรอ็ กอัตและไมสามารถตดั สินได.............29 หา : กรณีไมแ นใ จในจาํ นวนร็อกอัตแตสามารถตดั สนิ ไดใ นทส่ี ุด....30 หก : กรณไี มแ นใ จหลังละหมาดเสร็จแลว.............................................30



คํานาํ ดวยพระนามของอลั ลอฮฺ ผูท รงเมตตา ผูทรงปรานีย่ิงเสมอ มวลการสรรเสรญิ เปนเอกสทิ ธิของอลั ลอฮฺพระผูอภิบาลแหง สากล โลก พรอันประเสรฐิ จงประสบแดมุหัมมัด นบีทานสุดทาย แบบอยางของ บรรดาผยู าํ เกรงและผูน ําของมวลมนษุ ยชาติ ตลอดจนวงศวานและสหาย ทงั้ หลายของทาน หลังจากน้ัน ขาพเจา(มุหัมมัด อิบนุ ศอลิหฺ อัล-อุษัยมีน)บาวผู ขัดสนตอพระผูอภิบาล ขอกลาววา : น่ีคือสารเล็กๆ ที่วาดวยการอาบน้ํา ละหมาด(วุฎอฺ) การอาบน้ํา(ฆุซลฺ) และการละหมาด(เศาะลาฮฺ) ตามที่ได ปรากฏในอัลกุรอานและซุนนะฮฺ



หนึ่ง : การอาบนํ้าละหมาด(วุฎอ ฺ) การอาบน้ําละหมาด คือการทําความสะอาดท่ีจําเปน(วาญิบ) อัน เน่ืองมาจากหะดัษฺเล็ก เชน ปสสาวะ อุจจาระ ผายลม นอนหลับสนิท และรับประทานเนือ้ อฐู เปนตน วิธอี าบนํ้าละหมาด เมื่อตอ งการจะอาบน้าํ ละหมาดใหป ฏบิ ตั ติ ามขน้ั ตอนตอ ไปน้ี 1. ต้ังเจตนาหรือเนียตในใจ โดยไมตองกลาวออกมาเปนถอยคํา เพราะทานนบี ศ็อลลัลลอฮุ อะลัยฮิ วะสัลลัม ไมเคยเปลงเปน คําพดู ออกมา ไมวาจะเปน การตั้งเจตนาเพอื่ อาบนาํ้ ละหมาด เพอื่ ละหมาด และอิบาดะฮฺอ่ืนๆ และเพราะวาอัลลอฮฺทรงทราบส่ิงท่ี อยูในใจของแตละคน ดังน้ันจึงไมจําเปนตองบอกกลาวเปน คาํ พดู ถึงสิง่ ท่ไี ดต ้ังเจตนาไวในใจ 2. กลา วเร่มิ ตน ดวยพระนามของอลั ลอฮฺวา “บิสมิลลาฮฺ” 3. ลางมือทง้ั สองขาง 3 ครง้ั 4. เอาน้ําบวนปาก พรอมๆ กบั สดู นา้ํ เขาจมกู แลว ส่ังออก 3 ครงั้ 11

5. ลางใบหนาใหท่ัว 3 ครั้ง โดยดานขวางเริ่มจากหูขางหน่ึงไปสุดที่ หูอีกขางหนึ่ง สวนดานยาวเร่ิมจากโคนผมตรงหนาผากไปจรดที่ ใตค าง 6. ลา งแขนทั้งสองขา ง เริ่มจากปลายนวิ้ มอื จนถงึ ขอศอก 3 ครงั้ โดย เร่ิมลางจากขางขวากอ นแลวตอ ดวยขา งซา ย 7. ใชน าํ้ ลูบศีรษะดวยมอื ท้งั สองเพียงคร้งั เดยี ว โดยเริม่ ลบู จากดาน หนา ผากไปยังทายทอยแลว วกกลบั มาท่เี ดมิ อกี ทีหน่งึ 8. ลบู ใบหูท้งั สองขา งหนงึ่ ครัง้ โดยนาํ นิ้วช้ีท้ังสองขางชอยเขาไปเช็ด ใบหสู ว นใน และใชห ัวแมม อื ลูบเช็ดใบหูดา นนอก 9. ลางเทาทั้งสองขาง เร่ิมจากปลายน้ิวเทาจนถึงขอเทาหรือตาตุม 3 คร้ัง โดยเร่ิมลางจากขางขวากอนแลวตอดวยขางซายอยางเปน ลําดบั 12

สอง : การอาบนา้ํ (ฆุซลฺ) การอาบนํ้า คือการทําความสะอาดท่ีจําเปน(วาญิบ)อัน เนื่องมาจากหะดัษฺใหญ อาทิเชน การมีุนูบ (เชนการรวมประเวณี การ หล่ังอสจุ )ิ หรอื หลงั มาประจาํ เดือน เปนตน วิธอี าบนํา้ เมอื่ จาํ เปน ตองอาบนํ้าใหป ฏบิ ตั ติ ามขน้ั ตอนตอไปน้ี 1. ตง้ั เจตนาในใจวาจะอาบนาํ้ (เพ่ือยกหะดัษฺใหญ) โดยไมตองเปลง ออกมาเปนคาํ พูด 2. กลาว “บสิ มิลลาฮ”ฺ 3. อาบน้ําละหมาดใหส มบรู ณ (ดังที่ไดอธิบายมาแลว ) 4. ชะโลมน้ําลงบนศีรษะและใชมือขยี้ไปมาจนน้ําเปยกทั่วหนัง ศรี ษะแลว ราดนาํ้ ใหเปยกชมุ 3 ครง้ั 5. อาบนาํ้ ใหทั่วรา งกาย 13

สาม : การตะยมั มุม การตะยัมมุม คือการทําความสะอาดที่จําเปน(วาญิบ)โดยใชดิน ฝุนแทนการอาบนํ้าละหมาดและการอาบนํ้า สําหรับผูที่ไมพบนํ้าหรือมี ความจําเปนไมสามารถใชน้าํ ชาํ ระได วิธตี ะยมั มุม เม่ือจาํ เปนตอ งตะยัมมมุ ใหปฏิบัตติ ามข้นั ตอนตอ ไปน้ี 1. ตั้งเจตนาในส่ิงท่ีตองการจะตะยัมมุมวาจะใชแทนการอาบนํ้า ละหมาด(เพ่ือยกหะดัษฺเล็ก)หรือแทนการอาบน้ํา(เพื่อยกหะดัษฺ ใหญ) 2. เอามอื ทงั้ สองทาบลงบนพ้นื ดนิ หรอื ผนงั ท่มี ีดินฝุนติดอยู 3. ลบู ใบหนา และมอื ท้ังสองขา ง 14

สี่ : การละหมาด(เศาะลาฮฺ) การละหมาด คืออิบาดะฮฺท่ีประกอบดวยคําพูดและการกระทํา เรม่ิ ดว ยการกลา วตักบีรฺและสน้ิ สดุ ดวยการใหส ลาม ทกุ คร้ังที่จะทาํ การละหมาดจาํ เปน ตอ งอาบนํา้ ละหมาดเสียกอ น ถา หากวาอยูในหะดัษฺเล็ก หรืออาบนํ้าวาญิบถาหากอยูในหะดัษฺใหญ หรือ ทําการตะยัมมุมถา หากไมพ บนาํ้ หรือไมสามารถใชนํ้าชําระได และตองทํา ความสะอาดรา งกาย เสือ้ ผา สถานทลี่ ะหมาดจากสงิ่ นะญิสทฺ ง้ั หลาย วธิ ลี ะหมาด เมือ่ ตอ งการละหมาดใหป ฏิบัติตามข้นั ตอนตอ ไปนี้ หนงึ่ : การยนื ตรงและตั้งเจตนา 1. ยืนตรงหันทุกสวนของรางกายไปทางกิบลัตโดยไมเอนเอียง หรอื หนั ซายหนั ขวา 2. ต้ังเจตนาในใจถึงละหมาดท่ีตองการปฏิบัติโดยไมเปลงออกมา เปน คาํ พดู 3. กลาวตักบีเราะตลุ อิหฺรอม “อัลลอฮุ อักบัรฺ” พรอมกับยกมือข้ึน เสมอไหลข ณะกลา วตกั บีรฺ 15

4. วางฝามอื ขวาลงทาบบนหลงั มือซา ยแลวตัง้ ไวบ นหนา อก 5. กลาวดุอาอฺอิสติฟตาหฺ หรือ อิฟติตาหฺ(ดุอาอฺกอนอาน อัล-ฟาติหะฮ)ฺ วา ‫ﻦ‬ ‫ﻴ‬‫ﺑ‬ ‫ﺕ‬ ‫ﺪ‬ ‫ﻋ‬ ‫ﺑﹾﺎ‬ ‫ﻤْﺎ‬ ‫ ﹶﻛ‬،‫ﻱ‬ ‫ﻳﹾﺎ‬‫ﺧ ﹶﻄﹾﺎ‬ ‫ﻦ‬ ‫ﻴ‬‫ﺑ‬‫ﻭ‬ ‫ﻲ‬ ‫ﻴِﻨ‬‫ﺑ‬ ‫ﺪ‬ ‫ﺑﹾﺎ ِﻋ‬ ‫ﻢ‬ ‫ﻬ‬ ‫ﹶﺍﻟﱠﻠ‬ ‫ﻤﹾﺎ‬ ‫ ﹶﻛ‬،‫ﻱ‬ ‫ﻳﹾﺎ‬‫ﺧ ﹶﻄﹾﺎ‬ ‫ﻦ‬ ‫ﻲ ِﻣ‬ ‫ﻧﱢﻘِﻨ‬ ‫ﻢ‬ ‫ﻬ‬ ‫ ﹶﺍﻟﱠﻠ‬،‫ﻐ ِﺮ ِﺏ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻭﺍﹾﻟ‬ ‫ﺸ ِﺮ ِﻕ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺍﹾﻟ‬ ‫ﻦ‬ ‫ﻲ ِﻣ‬ ‫ﻢ ﺍ ﹾﻏ ِﺴﹾﻠِﻨ‬ ‫ﻬ‬ ‫ ﹶﺍﻟﱠﻠ‬،‫ﻧ ِﺲ‬‫ﺪ‬ ‫ﺾ ِﻣﻦَ ﺍﻟ‬ ‫ﻴ‬‫ﺑ‬‫ﺏ ﺍ َﻷ‬ ‫ﻮ‬ ‫ﻨﱠﻘﻰ ﺍﻟﱠﺜ‬‫ﻳ‬ ‫ﺮ ِﺩ‬ ‫ﺒ‬‫ﻭﺍﹾﻟ‬ ‫ﻭﺍﻟﱠﺜﹾﻠ ِﺞ‬ ‫ﻤﺂ ِﺀ‬ ‫ﻱ ِﺑﺎﹾﻟ‬ ‫ﻳﹾﺎ‬‫ﺧ ﹶﻄﹾﺎ‬ ความวา “โอ อัลลอฮฺ ขอทรงแยกใหหางระหวางขา พระองคกับมวลความผิดของขาพระองค เชนที่ พระองคแยกระหวางทิศตะวันออกและทิศตะวันตก โอ อัลลอฮฺ ขอทรงขัดขาพระองคใหสะอาด จากมวล ความผิดของขาพระองค เหมือนการขัดผาสีขาวจาก ความสกปรก โอ อัลลอฮฺ ขอทรงชําระลางขาพระองค จากมวลความผิดของขาพระองค ดวยนํ้าเย็น นํ้าแข็ง และเหบ็ ฝน” หรือกลา วดอุ าอฺตอไปนี้ ،‫ﻚ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺳ‬ ‫ﻙ ﺍ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﺒﹾﺎ‬‫ﺗ‬‫ﻭ‬ ، ‫ﻙ‬ ‫ﻤـ ِﺪ‬ ‫ﺤ‬ ‫ﻭِﺑ‬ ‫ﻢ‬ ‫ﻬ‬ ‫ﻧﻚَ ﺍ ﻟﱠﻠ‬‫ﺤﺎ‬ ‫ﺒ‬‫ﺳـ‬ ‫ﻙ‬ ‫ﺮ‬ ‫ﻴ‬‫ﻭ ﹶﻻ ﹶﺇﻟ ٰـﻪ ﹶﻏ‬ ،‫ﻙ‬ ‫ﺪ‬ ‫ﺟ‬ ‫ﻌﹾﺎﻟ ٰـﻰ‬‫ﺗ‬‫ﻭ‬ 16

ความวา “มหาบริสุทธิ์แดพระองค โอ อัลลอฮฺเจา และดวยการสรรเสริญแดพระองค ประเสริฐย่ิงคือ พระนามของพระองค สูงสงย่ิงคือความยิ่งใหญของ พระองค และไมมีพระเจา อื่นใดนอกจากพระองค” สอง : การอานอลั -ฟาติหะฮฺและสูเราะฮฺ 1. กลา วคํา “อิสติอาซะฮฺ” ‫ﻴ ِﻢ‬‫ﺮ ِﺟ‬ ‫ﻴ ﹶﻄﹾﺎ ِﻥ ﺍﻟ‬‫ﺸ‬ ‫ﻦ ﺍﻟ‬ ‫ﻮ ﹸﺫ ِﺑﺎ ِﷲ ِﻣ‬ ‫ﻋ‬ ‫ﹶﺃ‬ ความวา “ขา ขอตออลั ลอฮใฺ หพ ระองคปกปองจากชัยฏอน ผถู กู สาปแชง ” 2. อา น “บิสมลิ ลาฮฺ” แลว อาน อัล-ฟาตหิ ะฮฺ _UÅ ‘u ¬! ߉ôϑys9ø #$ ∩⊇∪ ΟÉ ŠmÏ § 9$# Ç⎯≈Ηu ÷q§9#$ «!#$ ΟÉ ¡ó Î0 ⎥É ⎪eÏ$!#$ ÏΘθö ƒt Å7=Î ≈Βt ∩⊂∪ ΟÉ ŠÏm§9$# Ç⎯≈uΗq÷ §9#$ ∩⊄∪ š⎥⎫Ïϑ=n ≈yèø9#$ $Ρt ‰Ï ÷δ$# ∩∈∪ Ú⎥⎫ÏètG¡ó nΣ ‚y $−ƒ)Î uρ ‰ß 7ç è÷ tΡ ‚x $ƒ− Î) ∩⊆∪ Îöxî öΝÎγø‹n=ãt |Mϑô èy Ρ÷ &r t⎦⎪%Ï ©!#$ xÞ≡uÅÀ ∩∉∪ tΛ⎧)É Gt ¡ó ϑß 9ø #$ Þx ≡uÅÇ_ 9#$ ∩∠∪ ⎦t ⎫jÏ9!$Ò 9#$ Ÿωρu Οó Îγø‹=n tæ ÅUθÒà øóϑy 9ø $# ความวา “ดวยพระนามของอัลลอฮฺผูทรงเมตตาปรานีย่ิงเสมอ มวลการสรรเสริญเปนเอกสิทธิแหงอัลลอฮฺพระผูอภิบาลแหง สากลโลก ผูทรงเมตตาปรานีย่ิงเสมอ ผูทรงครองอํานาจในวัน 17

แหงการตอบแทน ยังพระองคเทาน้ันท่ีเราเคารพภักดีและยัง พระองคเทานั้นท่ีเราขอความชวยเหลือ ขอพระองคชี้ทางพวก เราสูเสน ทางทเ่ี ท่ียงตรง เสนทางท่ีพระองคไดทรงชี้แกบรรดาผู ที่พระองคประทานใหแกพวกเขา(เสนทางของเหลาศาสนทูต และผูทรงคุณธรรม) ไมใชเสนทางของพวกท่ีถูกโกรธกร้ิว (พวกยิว)และไมใชเสนทางของบรรดาผูหลงทาง(พวกคริส เตียน)” 3. เสรจ็ แลวกลาว ‫ﻴﻦ‬‫“ ﺁِﻣ‬อามีน” แปลวา “ขออลั ลอฮฺทรงตอบรบั ” 4. อานอายะฮฺอัลกุรอานเทาท่ีสะดวก และควรอานใหยาวใน ละหมาดศุบหฺ สาม : การรกุ อู ฺ 1. กลาวตักบีรฺ “อัลลอฮุ อักบัรฺ” พลางยกมือท้ังสองข้ันเสมอไหล แลวกมลงรุกูอฺ เพ่ือเชิดชูความยิ่งใหญของอัลลอฮฺ ดวยการ โคงหรือโกงหลังลงไปขางหนา โดยใหศีรษะอยูในระดับ เดยี วกับหลงั แลวเอามอื ท้ังสองจับเขาคลายน้ิวมอื ออก 2. กลาวดอุ าอฺ 3 คร้งั ขณะรุกอู วฺ า ‫ﻴ ِﻢ‬‫ﻌ ِﻈ‬‫ﻲ ﺍﹾﻟ‬ ‫ﺑ‬‫ﺭ‬ ‫ﺤﺎ ﹶﻥ‬ ‫ﺒ‬‫ﺳ‬ ความวา “มหาบริสุทธิ์ย่ิงแดพระผูเปนเจาแหงขา ผูทรง ยิง่ ใหญ” 18

จะเปนการดถี าหากจะอา นเพ่ิมวา ‫ﻲ‬ ‫ﺮ ِﻟ‬ ‫ﻢ ﺍ ﹾﻏِﻔ‬ ‫ﻬ‬ ‫ ﺍﻟﱠﻠ‬،‫ﻙ‬ ‫ﻤ ِﺪ‬ ‫ﺤ‬ ‫ﻭِﺑ‬ ‫ﻢ‬ ‫ﻬ‬ ‫ﻚ ﺍﻟﱠﻠ‬ ‫ﻧ‬‫ﺤﹾﺎ‬ ‫ﺒ‬‫ﺳ‬ ความวา “มหาบริสุทธิ์ย่ิงแดพระผูอภิบาลแหงเรา และ ดว ยการสรรเสริญยงั พระองค ขอพระองคทรงอภยั ใหแก ขา พระองคดวยเถิด” สี่ : การเงยจากรุกูอฺและลงสุูด 1. เงยขึ้นจากรุกูอฺ โดยใหยกมือทั้งสองข้ึนเสมอไหลขณะท่ีกําลัง เงยขึ้นพรอ มกลาว ‫ﻩ‬‫ﺪ‬ ‫ﺣ ِﻤ‬ ‫ﻦ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻊ ﺍ ُﷲ ِﻟ‬ ‫ﺳ ِﻤ‬ ความวา “อัลลอฮฺทรงไดย ินผทู ีส่ รรเสริญพระองค” สวนมะอฺมูม(ผูละหมาดตามอิหมาม)ไมตองกลาวถอยคํา ขางตนแตใ หกลา วแทนวา ‫ﺪ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺤ‬ ‫ﻚ ﺍﹾﻟ‬ ‫ﻭﹶﻟ‬ ‫ﻨﹾﺎ‬‫ﺑ‬‫ﺭ‬ ความวา “โอ พระผูอภิบาลแหงเรา สําหรับพระองคคือการ สรรเสริญของพวกเรา 2. เมอื่ ยนื ตรงแลว ใหก ลา ว ‫ﻣﹾﺎ‬ ‫ﻭ ِﻣ ﹾﻞ َﺀ‬ ،‫ﺭ ِﺽ‬ ‫ﻭﺍ َﻷ‬ ‫ﻮﺍ ِﺕ‬ ‫ﺴ ٰﻤ‬ ‫ ِﻣ ﹾﻞ َﺀ ﺍﻟ‬،‫ﺪ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺤ‬ ‫ﻚ ﺍﹾﻟ‬ ‫ﻭﹶﻟ‬ ‫ﻨﹾﺎ‬‫ﺑ‬‫ﺭ‬ ‫ﺪ‬ ‫ﻌ‬ ‫ﺑ‬ ‫ﻲ ٍﺀ‬ ‫ﺷ‬ ‫ﻦ‬ ‫ﺖ ِﻣ‬ ‫ِﺷﹾﺌ‬ 19

ความวา “โอ พระผูอภิบาลแหงเรา สําหรับพระองคคือ การสรรเสริญของพวกเรา (ดวยการสดุดีสรรเสริญ)ท่ี เต็มฟากฟา เต็มพ้ืนแผนดิน และเต็มทุกส่ิงทุกอยางที่ พระองคทรงประสงคห ลังจากนนั้ ” 3. ยอตัวลงสุูดเพื่อถอมตนแกอัลลอฮฺในสุูดแรกพรอมกับ กลา วขณะยอ ตัวลงวา “อลั ลอฮุ อักบัร”ฺ หา : การสุ ูด 1. ทําการสุดู ดว ยอวัยวะท้ังเจด็ นั่นคือ หนาผากพรอมกับปลาย จมูก, ฝามือทั้งสอง, หัวเขาท้ังสอง, และปลายนิ้วเทาทั้งสอง และกางทอนแขนออกจากสีขาง และจงอยาวางขอศอกท้ังสอง ลงราบขนาบกับพ้ืน และใหวางฝามือทั้งสองขางราบลงกับพ้ืน พรอมกับชป้ี ลายน้ิวทัง้ หมดไปทางทิศกิบลตั 2. กลาวดอุ าอฺ 3 คร้ังในขณะสุดู วา ‫ﻋﻠ ٰـﻰ‬ ‫ﻲ ﺍ َﻷ‬ ‫ﺑ‬‫ﺭ‬ ‫ﺤﹾﺎ ﹶﻥ‬ ‫ﺒ‬‫ﺳ‬ ความวา “มหาบริสุทธิ์ย่ิงแดพระผูเปนเจาแหงขา ผู สงู สง ยงิ่ ” และจะเปน การดีย่งิ ถา เพ่มิ คําวา ‫ﻲ‬ ‫ﺮ ِﻟ‬ ‫ﻢ ﺍ ﹾﻏِﻔ‬ ‫ﻬ‬ ‫ ﺍﻟﱠﻠ‬،‫ﻙ‬ ‫ﺪ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺤ‬ ‫ﻭِﺑ‬ ‫ﻨﺎ‬‫ﺑ‬‫ﺭ‬ ‫ﻢ‬ ‫ﻬ‬ ‫ﻚ ﹶﺍﻟﱠﻠ‬ ‫ﻧ‬‫ﺤﹾﺎ‬ ‫ﺒ‬‫ﺳ‬ 20

ความวา “มหาบรสิ ทุ ธิ์ โอ อัลลอฮฺ พระผูอ ภิบาลแหงพวก เรา และดวยการสรรเสริญยังพระองค ขอพระองคทรง อภัยใหแ กข าพระองคดวยเถิด” 3. เงยขน้ึ จากสุดู แรก พรอ มกลา ว “อลั ลอฮุ อกั บรั ”ฺ หก : การนง่ั ระหวางสองสุ ดู 1. น่ังระหวางสองสุูดบนเทาซายและยันปลายเทาขวาขึ้น และ วางทาบมือขวาลงบนขาออนขางขวากอนถึงหัวเขาและกํา นิ้วนางและน้ิวกอยไว พรอมกับยกน้ิวช้ีข้ึนและกระดิกเบาๆ ขณะกลา วดอุ าอฺ และนาํ ปลายน้ิวหัวแมมือไปประสานกับปลาย นิ้วกลางใหเปนเสมือนวงกลม และวางมือขางซายดวยการกาง นิ้วท้ังหมดลงบนขาออ นกอนถงึ หัวเขา 2. กลา วดอุ าอฺขณะนั่งระหวางสองสุดู วา ‫ﻲ‬ ‫ﺮِﻧ‬ ‫ﺒ‬‫ﺟ‬ ‫ﻭﺍ‬ ،‫ﻲ‬ ‫ﺯﹾﻗِﻨ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻭﺍ‬ ‫ﻲ‬ ‫ﻫ ِﺪِﻧ‬ ‫ﻭﺍ‬ ،‫ﻲ‬ ‫ﻤِﻨ‬ ‫ﺣ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻭﺍ‬ ‫ﻲ‬ ‫ﺮ ِﻟ‬ ‫ﺏ ﺍ ﹾﻏِﻔ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻲ‬ ‫ﻋﺎِﻓِﻨ‬ ‫ﻭ‬ ความวา “โอ พระผูอภิบาลแหงขา ขอทรงอภัยและ เมตตาขาพระองค ขอทรงช้ีทางและประทานปจจัยแกขา พระองค ขอทรงแกไขควบคุมและใหการปกปองแกขา พระองค” 21

เจด็ : การสุ ูดครั้งที่สองและลกุ ข้ึนในรอ็ กอัตตอ ไป 1. แลวกมลงสุูดคร้ังที่สองดวยความนอบนอมและปฏิบัติเฉก เชนสุูดแรกทั้งคํากลาวและการกระทํา และกลาวตักบีรฺ “อลั ลอฮุ อักบรั ”ฺ ขณะกม ลงสุูด 2. แลวก็ลุกข้ึนจากสุูดคร้ังที่สองพรอมกับกลาววา “อัลลอฮุ อักบัรฺ” และดําเนินการละหมาดสําหรับร็อกอัตที่สอง เชนเดียวกับในร็อกอัตแรก ท้ังคํากลาวและอิริยาบถ เพียงแต ในร็อกอัตที่สองนี้ไมม ีการอานดอุ าอฺอิฟตติ าหฺ แปด : การนงั่ ตะชะฮฺฮดุ (กรณีละหมาดมีสองร็อกอตั ) 1. หลังจากท่ีส้ินสุดของร็อกอัตที่สอง ก็น่ังลงพรอมกับกลาววา “อัลลอฮุ อักบัรฺ” และน่ังลงในสภาพที่เหมือนกับการน่ังในชวง ระหวา งสองสุูด แลว กลาวดอุ าอฺ “ตะชะฮฺฮดุ ” วา ‫ﻬﺎ‬ ‫ﻳ‬‫ﻚ ﹶﺃ‬ ‫ﻴ‬‫ﻋﹶﻠ‬ ‫ﻡ‬ ‫ﺴ ﹶﻼ‬ ‫ ﹶﺍﻟ‬،‫ﺕ‬ ‫ﺒﺎ‬‫ﻴ‬‫ﻭﺍﻟ ﱠﻄ‬ ‫ﺕ‬ ‫ﺼﹶﻠ ٰﻮﺍ‬ ‫ﻭﺍﻟ‬ ‫ﺕ ِﻟﱠﻠِﻪ‬ ‫ﻴﺎ‬‫ﺘ ِﺤ‬‫ﹶﺍﻟ‬ ‫ﺒﺎ ِﺩ ﺍ ِﷲ‬‫ﻋﻠ ٰﻰ ِﻋ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﻨﺎ‬‫ﻴ‬‫ﻋﹶﻠ‬ ‫ﻡ‬ ‫ﺴ ﹶﻼ‬ ‫ ﹶﺍﻟ‬،‫ﻪ‬‫ﺗ‬‫ﺮ ﹶﻛﹾﺎ‬ ‫ﺑ‬‫ﻭ‬ ِ‫ﻤﹸﺔ ﺍﷲ‬ ‫ﺣ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﻲ‬ ‫ﻨِﺒ‬‫ﺍﻟ‬ ‫ﻤﺪﹰﺍ‬ ‫ﺤ‬ ‫ﻣ‬ ‫ﺪ ﹶﺃ ﱠﻥ‬ ‫ﻬ‬ ‫ﺷ‬ ‫ﻭﹶﺃ‬ ،‫ﻪ ِﺇ ﱠﻻ ﺍ ُﷲ‬‫ﺪ ﹶﺃ ﹾﻥ ﱠﻻ ِﺇﻟ ٰـ‬ ‫ﻬ‬ ‫ﺷ‬ ‫ ﹶﺃ‬،‫ﻦ‬ ‫ﻴ‬‫ﺼﺎِﻟ ِﺤ‬ ‫ﺍﻟ‬ ،‫ﻤ ٍﺪ‬ ‫ﺤ‬ ‫ﻣ‬ ‫ﻋﻠ ٰﻰ ﺁ ِﻝ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﻤ ٍﺪ‬ ‫ﺤ‬ ‫ﻣ‬ ‫ﻋﻠ ٰﻰ‬ ‫ﺻ ﱢﻞ‬ ‫ﻢ‬ ‫ﻬ‬ ‫ ﹶﺍﻟﱠﻠ‬،‫ﻪ‬‫ﻮﹸﻟ‬ ‫ﺳ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﻩ‬‫ﺪ‬ ‫ﺒ‬‫ﻋ‬ ‫ﻴﺪ‬‫ﺣ ِﻤ‬ ‫ﻚ‬ ‫ﻧ‬‫ﻢ ِﺇ‬ ‫ﻴ‬‫ﺮﹾﺍ ِﻫ‬ ‫ﺑ‬‫ﻋﻠ ٰﻰ ﺁ ِﻝ ِﺇ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﻢ‬ ‫ﻴ‬‫ﺮﹾﺍ ِﻫ‬ ‫ﺑ‬‫ﻋﻠ ٰﻰ ِﺇ‬ ‫ﺖ‬ ‫ﻴ‬‫ﺻﱠﻠ‬ ‫ﻤﺎ‬ ‫ﹶﻛ‬ ‫ﻤﺎ‬ ‫ ﹶﻛ‬،‫ﻤ ٍﺪ‬ ‫ﺤ‬ ‫ﻣ‬ ‫ﻋﻠ ٰﻰ ﺁ ِﻝ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﻤ ٍﺪ‬ ‫ﺤ‬ ‫ﻣ‬ ‫ﻋﻠ ٰﻰ‬ ‫ﻙ‬ ‫ﺑﹾﺎ ِﺭ‬‫ﻭ‬ ،‫ﻴﺪ‬‫ﻣ ِﺠ‬ ‫ﻴﺪ‬‫ﻣ ِﺠ‬ ‫ﻴﺪ‬‫ﺣ ِﻤ‬ ‫ﻚ‬ ‫ﻧ‬‫ﻢ ِﺇ‬ ‫ﻴ‬‫ﺮﹾﺍ ِﻫ‬ ‫ﺑ‬‫ﻋﻠ ٰﻰ ﺁ ِﻝ ِﺇ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﻢ‬ ‫ﻴ‬‫ﺮﹾﺍ ِﻫ‬ ‫ﺑ‬‫ﻋﻠ ٰﻰ ِﺇ‬ ‫ﺖ‬ ‫ﺭ ﹾﻛ‬ ‫ﺑﹾﺎ‬ 22

ความวา “มวลการสดุดียกยองแดองคอัลลอฮฺ รวมท้ัง การประสาทพรและส่ิงท่ีดีท้ังหลาย ขอความศานติจง ประสบแดทานนบี รวมทั้งความเมตตาของอัลลอฮฺและ ความประเสริฐของพระองค ขอความศานติประสบแดเรา และปวงบาวของอลั ลอฮฺผทู รงคุณธรรม ขา ขอปฏญิ าณวา ไมมีพระเจาอื่นใดนอกจากอัลลอฮฺ และขอปฏิญาณวา มุหัมมัดนั้นเปนบาวของอัลลอฮฺและศาสนทูตของ พระองค ขออัลลอฮฺทรงประสาทพรแกมุหัมมัดและวาศ วานของทาน เชนที่พระองคประสาทพรแกอิบรอฮีมและ วงศวานของทาน แทจริงพระองคนั้นเปนผูควรยิ่งแกการ สดุดีและสรรเสริญ ขอพระองคประทานความประเสริฐ แกมุหัมมัดและวงศวานของทาน เชนที่ไดประทานความ ประเสริฐแกอิบรอฮีมและวงศวานของทาน แทจริง พระองคนน้ั เปนผูควรยงิ่ แกการสดดุ แี ละสรรเสริญ” 2. ตามดวยดุอาอ(ฺ เชน ) ‫ﻦ‬ ‫ﻭ ِﻣ‬ ،‫ﺒ ِﺮ‬‫ﻋ ﹶﺬﹾﺍ ِﺏ ﺍﹾﻟﹶﻘ‬ ‫ﻦ‬ ‫ﻭ ِﻣ‬ ،‫ﻢ‬ ‫ﻨ‬‫ﻬ‬ ‫ﺟ‬ ‫ﻋ ﹶﺬﹾﺍ ِﺏ‬ ‫ﻦ‬ ‫ﻮ ﹸﺫ ِﺑﺎ ِﷲ ِﻣ‬ ‫ﻋ‬ ‫ﹶﺃ‬ ‫ﻨـِﺔ‬‫ﺘـ‬‫ﻦ ﻓ ِـ‬ ‫ﻭ ِﻣ‬ ، ‫ﻤﹾﺎ ِﺕ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻭ ﺍ ﹾﻟ‬ ‫ﻴﺎ‬‫ﺤـ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻨـِﺔ ﺍ ﹾﻟ‬‫ﺘـ‬‫ﻓ ِـ‬ ‫ﺟﹾﺎ ِﻝ‬ ‫ﺪ‬ ‫ﻴ ِﺢ ﺍﻟ‬‫ﻤ ِﺴ‬ ‫ﺍﹾﻟ‬ ความวา “ขาขอตออัลลอฮฺใหพระองคปกปองจากการ ทรมานในนรกญะฮันนัม จากการทรมานในหลุมฝงศพ 23

จากการทดสอบ(อันเลวราย)ขณะมีชีวิตและเม่ือเสียชีวิต และจากภัยการทดสอบของดจั ญญาลผตู าบอดขาง” ตอจากน้ันก็ใหขอดุอาอฺตออัลลอฮฺตามที่ปรารถนา ทั้งความดี ในโลกน้ีและโลกหนา 3. เสร็จแลวกใ็ หสลามทง้ั ทางขวามือและซา ยมอื วา ‫ﻪ‬‫ﺗ‬‫ﺮ ﹶﻛﹾﺎ‬ ‫ﺑ‬‫ﻭ‬ ‫ﻤﹸﺔ ﺍ ِﷲ‬ ‫ﺣ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﻢ‬ ‫ﻴ ﹸﻜ‬‫ﻋﹶﻠ‬ ‫ﻡ‬ ‫ﺴ ﹶﻼ‬ ‫ﹶﺍﻟ‬ ความวา “ขอความศานติประสบแดทานทั้งหลาย รวมทั้ง ค ว า ม เ ม ต ต า แ ห ง อั ล ล อ ฮฺ แ ล ะ ค ว า ม ป ร ะ เ ส ริ ฐ ข อ ง พระองค” เกา : กรณีละหมาดมมี ากกวาสองรอ็ กอัต 1. ถาหากละหมาดมีสามหรือสี่ร็อกอัต ก็ใหหยุดเพียงแคชวงท่ี สนิ้ สดุ ตะชะฮฮฺ ุดแรกเทา นน้ั นัน่ คอื ‫ﻪ‬‫ﻮﹸﻟ‬ ‫ﺳ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﻩ‬‫ﺪ‬ ‫ﺒ‬‫ﻋ‬ ‫ﻤﺪﹰﺍ‬ ‫ﺤ‬ ‫ﻣ‬ ‫ﺪ ﹶﺃ ﱠﻥ‬ ‫ﻬ‬ ‫ﺷ‬ ‫ﻭﹶﺃ‬ ،‫ﻪ ِﺇ ﱠﻻ ﺍ ُﷲ‬‫ﺪ ﹶﺃ ﹾﻥ ﱠﻻ ِﺇﻟ ٰـ‬ ‫ﻬ‬ ‫ﺷ‬ ‫ﹶﺃ‬ 2. เสร็จแลวก็ลุกข้ึนยืนตรง พรอมกับกลาววา “อัลลอฮุ อักบัรฺ” และใหยกมอื ทง้ั สองขา งข้ึนจนเสมอกบั หวั ไหลท ้งั สองขาง 3. ตอจากนั้นก็ใหปฏิบัติการละหมาดเฉกเชนในร็อกอัตที่สอง แต ใหอ า นเฉพาะ สเู ราะฮฺ อลั -ฟาตหิ ะฮฺ เทา นนั้ 4. เสร็จแลวก็ใหนั่งลงแบบตะวัรฺรุก ดวยการยกเทาขางขวาข้ึน และเสียบเทาซายเขาไปยังใตลําแขงของเทาขวาใหพนออกมา พรอมกับพาดกนใหแนบกับพ้ืน และวางมือทั้งสองขางลงบน 24

ขาออนท้ังสองขางในลักษณะที่เหมือนกับการวางขณะอาน ตะชะฮฺฮุดแรก 5. และกลาวดอุ าอตฺ ะชะฮฮฺ ุดใหจบ 6. เสรจ็ แลว กใ็ หส ลามทั้งทางขวามอื และซายมือวา ‫ﻪ‬‫ﺗ‬‫ﺮ ﹶﻛﹾﺎ‬ ‫ﺑ‬‫ﻭ‬ ‫ﻤﹸﺔ ﺍ ِﷲ‬ ‫ﺣ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﻢ‬ ‫ﻴ ﹸﻜ‬‫ﻋﹶﻠ‬ ‫ﻡ‬ ‫ﺴ ﹶﻼ‬ ‫ﹶﺍﻟ‬ ***** 25

การปฏบิ ตั ทิ น่ี า รงั เกยี จ(มักรูฮ)ฺ ขณะละหมาด 1. เหลียวซายแลขวาขณะกําลังละหมาด ไมวาจะเปนดวยศรีษะ ทั้งหมดหรือเฉพาะสายตา สวนการเพงสายตาข้ึนฟาเปนการ กระทาํ ท่ีตองหา ม(หะรอม) 2. การกระดุกกระดิกและขยับเขย้ือนไปมาตลอดเวลาโดยไม จาํ เปน 3. พกพาสิ่งที่ทําใหเกิดความพะวาพะวงและไมเปนสุข เชนสิ่งที่ หนกั และสิง่ ของทีม่ สี ีฉดู ฉาดจนเปน ท่สี ะดดุ สายตา 4. การวางมือเทา สะเอวทั้งสองขา ง การปฏิบัติทท่ี ําใหเสยี ละหมาด 1. การพดู จาดวยเจตนา ถงึ แมจ ะเพยี งนอยนิด 2. หนั ออกจากทศิ ทางของกบิ ลัตทง้ั ลําตวั 3. การผายลม และทกุ ๆ สิ่งท่ีทําใหเ สยี นํา้ ละหมาด 4. มีการเคลื่อนไหวจํานวนมากติดตอกันโดยปราศจากความ จําเปน 5. การสงเสียงหวั เราะ ถงึ แมว า จะเพียงนอ ยนดิ 6. เม่ือมีการเพิ่มเติมการรุกูอฺ หรือสุูด หรือยืนตรง หรือนั่ง ดว ยเจตนา 7. เม่อื มีการปฏบิ ตั ิล้าํ หนากอ นอริ ิยาบทของอหิ มา มโดยเจตนา 26

บญั ญัติตางๆ ทเี่ กีย่ วกับสุดู สะฮฺวีย( สุูดเมื่อหลงลืม)ในละหมาด หนึ่ง : กรณีทีเ่ พ่มิ การกระทาํ ในละหมาดหรอื เพ่ิมร็อกอตั เม่ือเกิดหลงลืมในละหมาด และไดเพิ่มรุกูอฺหรือสุูด หรือยืน หรือน่ัง ก็จงใหสลามหลังจากที่เสร็จส้ินการละหมาด และใหกมลงสุูด สะฮวฺ ยี จาํ นวนสองสุูด แลว ใหสลามทางขวาและซายอกี คร้งั ตัวอยางเชน ในการละหมาดซุฮฺริ เขาไดลุกขึ้นยืนเพ่ือจะ ละหมาดร็อกอัตที่หา แลวก็นึกขึ้นไดหรือมีคนเตือน ก็ใหเขากลับลงนั่ง อานตะชะฮฮฺ ุดสดุ ทายทันที โดยปราศจากการกลาวตักบีรฺ แลวก็ใหสลาม หลังจากน้ันใหเขาลงสุูดจํานวนสองสุูด แลวใหสลาม(ออกจาก ละหมาด)อีกคร้ัง(สุูดหลังใหสลาม) เชนเดียวกันน้ีถาหากเขานึกข้ึนได หลังละหมาดเสร็จวาตนไดเพ่ิมร็อกอัต ใหเขาสุูดสะฮฺวียสองครั้งแลว ใหสลาม สอง : กรณีลมื รอ็ กอตั ละหมาด(ละหมาดไมค รบรอ็ กอัต) เม่ือมีการใหสลามกอนท่ีละหมาดจะเสร็จสมบูรณ แลวก็นึกข้ึน ไดวาละหมาดของตนยังไมเสร็จสมบูรณหรือมีคนมาเตือนในเวลาที่ ไลเลี่ยกัน ดงั น้ันจงตอละหมาดท่ียังขาดอยูจนเสร็จสมบูรณแลวใหสลาม หลังจากนั้นกก็ ม ลงสุดู จํานวนสองสุูดแลวใหสลามอีกครั้ง ตวั อยางเชน ในการละหมาดซุฮฺริ เขาเกิดหลงลืมและไดใหสลาม ในร็อกอัตท่ีสาม ทันใดนั้นเขานึกขึ้นไดหรือมีคนมาเตือนวาเขายัง ละหมาดไมเสร็จสมบูรณ ดังน้ันเขาก็จงเพิ่มละหมาดร็อกอัตท่ีสี่ทันที 27

แลวก็ใหสลาม หลังจากนั้นใหเขากมลงสุูดจํานวนสองสุูด แลวให สลาม(ออกจากละหมาด)อีกครั้ง(สุูดหลังใหสลาม) แตถาหากวาเขานึก ขึ้นไดหลังจากท่ีไดออกจากละหมาดเปนเวลานานพอควรแลว เขาตอง เริม่ ตนละหมาดใหมท ัง้ หมด สาม : ลมื การกระทําในละหมาด เม่ือมีการลืมนั่งและอานตะชะฮฺฮุดแรกหรืออื่นๆท่ีเปนส่ิงวาญิบ (หรือสิ่งท่ีเปนสุนัตมุอั๊กกะดะฮฺตามทัศนะของมัซฮับชาฟอีย) ก็ใหเขากม ลงสุูดจํานวนสองสุูดกอนใหสลาม และไมจําเปนตองกระทําใดๆ อีก (หมายถึง ไมตองยอนกลับไปทําสิ่งที่ลืม) และหากเขานึกไดกอนที่จะลุก ขึน้ ยืนตรงเพอื่ ละหมาดรอ็ กอตั ทีส่ าม ก็ใหน่ังลงกับที่และกลาวตะชะฮฺฮุด แรกและไมจําเปนตองกระทําการใดๆ อีก(คือไมตองสุูดสะฮฺวีย) และ หากนึกข้ึนไดในขณะท่ีกําลังลุกขึ้นยืนเพื่อเขาละหมาดในร็อกอัตถัดไป และยังไมไดยืนตรงก็ใหกลับลงนั่งและกลาวตะชะฮฺฮุดเหมือนเดิม(โดย ไมจําเปนตอ งสุูดสะฮฺวีย) ตัวอยางเชน เมื่อเกิดลืมน่ังตะชะฮฺฮุดแรกและไดลุกขึ้นยืนตรง เพื่อเขาละหมาดในร็อกอัตที่สาม ก็จงอยาหวนกลับไปน่ังอานตะชะฮฺฮุด อีก (แตจงดําเนินละหมาดตอไปจนเสร็จสมบูรณ และหลังจากท่ีไดอาน ตะชะฮฺฮุดสุดทายแลว)ก็ใหกมลงสุูดจํานวนสองสุูด แลวใหสลาม ออกจากละหมาด (สุูดกอนใหสลาม) และถาหากวาเขาไดนั่งเพื่อกลาว ตะชะฮฺฮุดแตเ ขากลับลมื กลาวตะชะฮฺฮุดแลวนึกข้ึนไดกอนที่จะลุกขึ้นยืน 28

ดังนั้นใหเขานัง่ อยูกบั ทแี่ ละกลาวตะชะฮฮฺ ุด เชน เดียกันนี้ถาหากเขาไดลุก แลว แตนึกขึ้นไดกอนท่ีจะยืนตรง ก็ใหเขาลงนั่งและกลาวตะชะฮฺฮุด แลว ดํารงละหมาดตอไปจนเสร็จสมบูรณ โดยไมตองสุูดสะฮฺวีย แต อุละมาอฺบางทานระบุวาเขาตองสุูดสะฮฺวียจํานวนสองสุูด เพราะการ ลุกขน้ึ ทไ่ี ดเพิ่มอิรยิ าบถในการละหมาดของเขา ส่ี : กรณีไมแนใ จในจํานวนรอ็ กอตั และไมสามารถตัดสินได เมื่อเกิดไมแนใจในจํานวนร็อกอัตละหมาด วาไดละหมาดไป แลวจํานวนสองหรือสามร็อกอัตกันแน และไมสามารถจะตัดสินไดวา สองหรือสาม ดังนั้นใหเขายึดในส่ิงท่ีแนนอนไวกอน น่ันคือจํานวน ร็อกอัตท่ีนอยกวา (แลวใหละหมาดเพ่ือตอร็อกอัตที่ไมแนใจใหครบ) เสร็จแลวใหเขากมลงสุูดจํานวนสองสุูดกอนใหสลามออกจาก ละหมาด ตัวอยางเชน เม่ือเขากําลังละหมาดซุฮฺริอยู พอถึงร็อกอัตท่ีสอง เขาเกิดไมแนใจในจํานวนร็อกอัตละหมาดวาเขากําลังละหมาดในร็อกอัต ท่ีสองหรือรอ็ กอัตทสี่ ามกันแน และเขาไมสามารถตัดสินไดวาจํานวนไหน มีนาํ้ หนักมากกวา กนั ดังนัน้ ใหเขายดึ จํานวนรอ็ กอตั ท่ีนอ ยกวา น่ันคือสอง ร็อกอัตไวเปนหลัก แลวละหมาดตอไปจนเสร็จสมบูรณ แลวก็กมลง สุูดกอนใหสลามสองสุูด แลวใหสลามออกจากละหมาด (สุูดกอน ใหส ลาม) 29

หา : กรณีไมแนใจในจาํ นวนรอ็ กอัตแตส ามารถตัดสนิ ไดในทสี่ ุด เม่ือเกิดไมแนใจในจํานวนร็อกอัตละหมาด วาไดละหมาดไป แลว จาํ นวนสองหรอื สามรอ็ กอตั กันแน แตแลวเขาสามารถจะตัดสินไดวา ระหวา งทั้งสองอันไหนที่ตนแนใจมากกวากัน ดังน้ันก็ใหเขายึดในจํานวน ร็อกอัตท่ีตัวเองมีความมั่นใจเปนหลัก ไมวาจะนอยกวาหรือมากกวาก็ ตาม เสร็จแลวใหเขากมลงสุูดจํานวนสองสุูดหลังใหสลาม แลวให สลามออกจากละหมาดอกี คร้งั (สุ ดู หลงั ใหส ลาม) ตัวอยางเชน เม่ือเขากําลังละหมาดซุฮฺริอยู พอถึงร็อกอัตท่ีสอง เขาเกิดไมแนใจในจํานวนร็อกอัตละหมาดวาเขากําลังละหมาดในร็อกอัต ที่สองหรือร็อกอัตที่สามกันแน แตแลวเขาเกิดนึกไดวาเขากําลังละหมาด ในร็อกอัตท่ีสามอยู ดังนั้นใหเขายึดจํานวนร็อกอัตตามที่เขานึกไดเปน หลัก น่ันคือสาม และดํารงละหมาดตอไปจนเสร็จสมบูรณ และใหสลาม เสร็จแลวใหเขากมลงสุูดจํานวนสองสุูด แลวใหสลามอีกคร้ัง (สุูด หลังใหส ลาม) หก : กรณไี มแนใจหลังละหมาดเสร็จแลว เม่ือมีความรูสึกไมแนใจเกิดขึ้นหลังจากเสร็จละหมาดแลว ก็จง อยาไปสนใจกับมัน เวนแตเม่ือแนใจเทาน้ัน ถาหากเกิดความคลางแคลง ใจอยางมากก็จงอยาไปสนใจกับมัน เพราะเปนสวนหนึ่งของพฤติกรรม กระซบิ กระซาบทรี่ วนเร(วัสฺวาสฺ) วลั ลอฮุอะอฺลัม ‫ﻭﺻﻠﻰ ﺍﷲ ﻋﻠﻰ ﻧﺒﻴﻨﺎ ﳏﻤﺪ ﻭﻋﻠﻰ ﺁﻟﻪ ﻭﺻﺒﺤﻪ‬ 30