คู่มือการบันทึกจดหมายเหตุเหตุการณ์สำคัญ : หลักเกณฑ์การเรียบเรียงจดหมายเหตุเหตุการณ์สำคัญ

๔) คณะอนุกรรมการฝายประชาสัมพันธ พิธีการ และตอนรับ ๕) คณะอนุกรรมการฝายสถานที่ รักษาความ ปลอดภัยและสวสั ดิการ ๖) คณะอนกุ รรมการฝา ยเลขานกุ ารและประสานงาน ๗) คณะอนกุ รรมการฝา ยประเมนิ ผลการจดั กจิ กรรม และสรุปเอกสาร ๔.๔ คณะอนุกรรมการจัดนิทรรศการเฉลิมพระเกียรติพระบาท สมเดจ็ พระเจา อยหู วั เนอ่ื งในโอกาสมหามงคลเฉลมิ พระชนม พรรษา ๘๐ พรรษา ๕ ธันวาคม ๒๕๕๐ ๕. คณะกรรมการฝายรักษาความปลอดภัยและการจราจร ๖. คณะกรรมการฝายตดิ ตามและประเมนิ ผล ๖.๑ คณะอนุกรรมการฝายติดตามและประเมินผลดานกิจกรรม พระราชพธิ ี กจิ กรรมศาสนพธิ ี และกจิ กรรมทางรฐั พธิ ใี นเขต กรุงเทพมหานครและสวนภูมิภาค ๖.๒ คณะอนกุ รรมการฝายตดิ ตามและประเมินผลดานโครงการ ในเขตกรงุ เทพมหานคร ๖.๓ คณะอนุกรรมการฝา ยตดิ ตามและประเมินผลดา นโครงการ ในสวนภมู ภิ าค ๖.๔ คณะอนุกรรมการฝายจัดทําหนังสือรายงานการติดตาม และประเมนิ ผล ๗. คณะกรรมการฝายจัดทาํ ของทีร่ ะลึกทูลเกลาฯ ถวาย ๗.๑ คณะอนกุ รรมการพัฒนาและขยายสวนสตั วดสุ ติ ๗.๒ คณะอนกุ รรมการพจิ ารณาจดั สรรเงนิ ทนุ สนบั สนนุ โครงการ/ มลู นิธิ 50 คูมอื การบนั ทึกจดหมายเหตเุ หตกุ ารณส าํ คญั : หลักเกณฑก ารเรยี บเรียงจดหมายเหตุเหตุการณส ําคญั

๘. คณะกรรมการฝา ยกลน่ั กรองการขอใชงบประมาณ ๙. คณะกรรมการเฉลมิ พระเกียรตโิ ดยคสู มรสของคณะรัฐมนตรี ๑๐. คณะกรรมการดาํ เนนิ โครงการปลกู ตน ไมเ ฉลมิ พระเกยี รติ ๘๐ ลา น เมลด็ เพ่อื พอ นอกจากน้ันยังมีคณะกรรมการและคณะอนุกรรมการอ่ืนท่ีบางหนวย ราชการแตงต้ังข้ึนใหมีหนาท่ีปฏิบัติงานเฉลิมพระเกียรติในสวนท่ีหนวย ราชการน้นั ๆ ไดร ับมอบหมายโดยตรง จากตวั อยา งขา งตน เหตกุ ารณส าํ คญั ทเ่ี ปน เหตกุ ารณใ หญ การแตง ตงั้ คณะกรรมการ คณะอนุกรรมการ คณะทํางาน มีองคประกอบและอํานาจหนาที่ชัดเจน ยอมทําใหการ บริหารจัดการเปนไปดวยความเรียบรอย มีสายการบังคับบัญชาและการประสานงานท่ี ชดั เจน ผเู รียบเรยี งจดหมายเหตุไมเ พยี งแตจะติดตามรวบรวมขอ มลู ไดครบถวนทัว่ ถงึ หาก ยงั ใชเปนแนวประกอบการพจิ ารณาจัดทําโครงเรอ่ื งจดหมายเหตไุ ดดวย แตบ างครัง้ เหตกุ ารณสาํ คญั นนั้ เกดิ ข้ึนโดยกะทันหนั ไมสามารถวางแผนการบรหิ าร จดั การอยา งเปน ระบบลว งหนา ได หรอื อาจมกี ารแตง ตงั้ คณะกรรมการขน้ึ ปฏบิ ตั งิ านเฉพาะ กิจบางดา นเทา นนั้ ดงั เชน กรณเี หตุการณธรณพี ิบัติจากคลน่ื สนึ ามิ ๒๖ ธนั วาคม ๒๕๔๗ ไดมีการตั้งศูนยอํานวยการชวยเหลือผูประสบภัยจากเหตุการณแผนดินไหวและคลื่นยักษ ณ จังหวดั ภเู กต็ ศูนยอํานวยการเฉพาะกจิ ชว ยเหลือผูประสบภัยจากแผน ดินไหวและคล่ืน ซัดชายฝง ทะเลอันดามัน (สว นหลัง) คณะทาํ งานเพื่อดาํ เนินการประสานพสิ จู นเ อกลักษณ คณะกรรมการศนู ยอ าํ นวยการพสิ จู นย นื ยนั บคุ คลทเ่ี สยี ชวี ติ จากภยั คลนื่ สนึ าม๑ิ สว นภารกจิ อีกหลากหลายคงดําเนินการตามอํานาจหนาที่ของสวนราชการตาง ๆ แมจะดําเนินการ กันเต็มกําลังความสามารถ แตการบริหารจัดการลักษณะนี้ยอมกอปญหาแกผูเรียบเรียง จดหมายเหตไุ ดม าก ๑ การใชค าํ ท่ีหลากหลายในการเรยี กคล่ืนสึนามิปรากฏตามคําสั่งแตง ต้งั บทที่ ๒ องคค วามรูในการเรยี บเรียงจดหมายเหตุเหตกุ ารณส ําคญั 51

(ภาพเหตกุ ารณ) ความเสยี หายจากเหตุการณธ รณพี บิ ัตจิ ากคลื่นสึนามิ วนั อาทติ ย ท่ี ๒๖ ธนั วาคม พุทธศกั ราช ๒๕๕๗ 52 คูมอื การบนั ทึกจดหมายเหตเุ หตกุ ารณสําคญั : หลกั เกณฑการเรยี บเรียงจดหมายเหตุเหตกุ ารณสําคญั

ตวั อยา งเชน เอกสารรายงานจาํ นวนผเู สยี ชวี ติ และผสู ญู หายจากเหตกุ ารณธ รณพี บิ ตั ิ จากคล่ืนสึนามิ วันท่ี ๒๖ ธันวาคม พทุ ธศกั ราช ๒๕๔๗ มเี อกสารจากจังหวัดเจาของพ้ืนท่ี สาํ นกั งานตาํ รวจแหง ชาติ คณะกรรมการศนู ยอ ํานวยการพสิ จู นย นื ยนั บุคคลท่ีเสียชีวิตจาก ภยั คลนื่ สนึ ามิ กระทรวงสาธารณสขุ กระทรวงการตา งประเทศ และสาํ นกั เลขาธกิ ารปอ งกนั ภัยฝายพลเรือน กรมปองกันและบรรเทาสาธารณภัย กระทรวงมหาดไทย ฯลฯ เอกสาร เหลานีใ้ หขอมูลเรือ่ งเดียวกันแตม ีรายละเอยี ดและตัวเลขขัดแยง กัน คาํ ถามคือ กรณเี ชน นผ้ี ูเรยี บเรียงจดหมายเหตุควรเลอื กใชขอ มูลของหนว ยใด การกลั่นกรองและประเมินคุณคาของขอมูลจึงเปนสิ่งสําคัญย่ิง โดยเฉพาะการ ประเมินคุณคาเชิงบริหารจัดการ วาหนวยงานใดเปนเจาของเร่ืองโดยตรง หนวยงานใด เปน ผมู อี ํานาจสูงสดุ ในการรบั ทราบขอ มูลและสง่ั การแกไขปญหา ผูเ รียบเรียงจดหมายเหตุ ตอ งศกึ ษาเอกสารทัง้ หมดอยางถถ่ี วน เพอ่ื ใหการวินิจฉยั เปน ไปอยางถกู ตอง กรณดี งั กลาว พระราชบญั ญตั ิปอ งกนั ภยั ฝายพลเรือน พทุ ธศกั ราช ๒๕๒๒ กาํ หนดใหรฐั มนตรวี าการ กระทรวงมหาดไทย เปน ผอู าํ นวยการปอ งกนั ภยั ฝา ยพลเรอื นแหง ราชอาณาจกั ร กรมปอ งกนั และบรรเทาสาธารณภัย กระทรวงมหาดไทย เปนสํานกั เลขาธกิ ารปอ งกนั ภยั ฝา ยพลเรือน จดหมายเหตุเหตุการณธรณีพิบัติจากคล่ืนสึนามิ ๒๖ ธันวาคม ๒๕๔๗ จึงไดใชขอมูล ผลการดําเนินงานการชวยเหลือผูประสบภัยจากเหตุการณแผนดินไหวและคลื่นสึนามิ ของสาํ นกั เลขาธกิ ารปอ งกนั ภยั ฝา ยพลเรอื น กรมปอ งกนั และบรรเทาสาธารณภยั กระทรวง มหาดไทยเปนหลัก แมจะเปนขอมูลที่เสนอคณะรัฐมนตรีรับทราบเชนเดียวกับขอมูลของ กระทรวงอน่ื ๆ ก็ตาม และใชข อ มลู ลาสดุ โดยลงสวนอา งอิงทม่ี าของขอ มูลและวนั เดอื นป กํากับในจดหมายเหตดุ วย ดังตัวอยา ง บทที่ ๒ องคค วามรใู นการเรยี บเรียงจดหมายเหตเุ หตุการณสาํ คญั 53

(ภาพเหตกุ ารณ) ความเสียหายจากเหตุการณธ รณพี บิ ัตจิ ากคลื่นสึนามิ วนั อาทติ ย ท่ี ๒๖ ธนั วาคม พุทธศกั ราช ๒๕๔๗ 54 คูมอื การบนั ทกึ จดหมายเหตเุ หตกุ ารณสําคญั : หลกั เกณฑการเรยี บเรียงจดหมายเหตุเหตกุ ารณสําคญั

จาํ นวนผเู สียชวี ติ จากเหตุการณธรณีพิบตั ิจากคลน่ื สึนามิ จงั หวัด ไทย เสยี ชีวิต รวม ตา งชาติ ไมส ามารถระบุได กระบี่ ๓๕๗ ๒๐๓ ๑๖๑ ๗๒๑ ตรงั ๓ ๒ -๕ พงั งา ๑,๓๘๙ ๒,๑๑๔ ภเู ก็ต ๑๕๑ ๑๑๑ ๗๒๒ ๔,๒๒๕ ระนอง ๑๕๓ ๖ ๑๗ ๒๗๙ สตลู ๖ - รวม ๒,๐๕๙ ๒,๔๓๖ - ๑๕๙ -๖ ๙๐๐ ๕,๓๙๕ (กรมปองกันและบรรเทาสาธารณภยั ๑๑ ตุลาคม ๒๕๔๘) จาํ นวนผสู ูญหายจากเหตุการณธ รณีพิบตั จิ ากคลนื่ สึนามิ จังหวัด ไทย เสยี ชีวิต รวม ตางชาติ ไมส ามารถระบุได กระบ่ี ๓๑๔ ๒๓๐ - ๕๔๔ ตรัง ๑ - -๑ พังงา ๑,๓๕๒ - ๑,๖๕๕ ภูเก็ต ๒๔๕ ๓๐๓ - ๖๐๘ ระนอง ๙ ๓๖๓ -๙ สตลู - -- รวม ๑,๙๒๑ - - ๒,๘๑๗ - ๘๙๖ (กรมปอ งกนั และบรรเทาสาธารณภัย ๑๑ ตลุ าคม ๒๕๔๘) บทท่ี ๒ องคค วามรูในการเรียบเรยี งจดหมายเหตุเหตุการณส าํ คัญ 55

จาํ นวนผูสญู หายทเี่ ปน นักทองเท่ียวตา งชาติ ประเทศ จาํ นวน (คน) Germany ๕๔๒ (ไมร ะบุ) ๔๑๖ Sweden ๓๘๙ United Kingdom ๒๑๓ United States ๑๓๓ France ๑๐๙ Switzerland ๙๙ Finland ๘๗ Austria ๗๔ Canada ๕๗ Australia ๕๖ Netherlands ๕๒ อนื่ ๆ ๕๗๓ รวม ๒,๘๐๐ (http://missingperson.or.th/ฐานขอมลู ผทู ะเบียนผูสญู หาย ณ วันที่ ๙ มกราคม ๒๕๔๘ เวลา ๑๘.๐๐ นาฬก า) การตรวจสอบขอมูลผูสูญหาย กรมปองกันและบรรเทาสาธารณภัย เปนหนวยกลางในการตรวจสอบความถูกตองของขอมูลจํานวนผูสูญหาย ซง่ึ อาจเกดิ ขนึ้ จากความซา้ํ ซอ นในการแจง ความเขา ใจผดิ ความคลาดเคลอื่ น จากการบนั ทกึ ขอ มลู โดยใหน าํ ขอ มลู สารสนเทศทห่ี ลายหนว ยงานทง้ั ภาครฐั และภาคเอกชนจดั ทําไวนาํ มาวิเคราะห ตรวจสอบ เพื่อยืนยนั จาํ นวนตวั เลข ผูสูญหายอยางแทจริง ในสวนของการแจงผูสูญหายใหจัดทํารายละเอียด เก่ียวกับการพิสูจนทราบแตละรายใหไดรายละเอียดมากที่สุด เพ่ือจะได ตรวจสอบใน Website www.csiphuket.com ตอ ไป (เหตกุ ารณธ รณีพบิ ตั จิ ากคลน่ื สนึ ามิ ๒๖ ธนั วาคม ๒๕๔๗, ๒๕๔๘, หนา ๑๔๙, ๑๗๕, ๑๗๖) 56 คูมือการบนั ทกึ จดหมายเหตเุ หตกุ ารณส ําคัญ : หลักเกณฑการเรียบเรยี งจดหมายเหตุเหตุการณส ําคัญ

๒. องคค วามรทู างภาษา องคค วามรทู างภาษา ในทน่ี ้หี มายถงึ ความรูเกย่ี วกับคาํ หรอื ศาสตรแ หง การใชค ํา และความรเู กี่ยวกบั การใชค ํา หรอื ศิลปแหงการใชค าํ การเรยี บเรียงจดหมายเหตเุ ปน การ ใชภาษาเพื่อสื่อความหมายเปนลายลักษณอ กั ษร โดยนาํ คาํ ท่ีเลือกแลว วา ถูกตองเหมาะสม มาเรยี งลาํ ดบั เปน รปู ประโยคทมี่ เี นอ้ื ความชดั เจน กระชบั สละสลวย สอ่ื ความหมายไดค รบถว น ตามตองการ และมีลักษณะเปนภาษาราชการ ไมใชภาษาส่ือมวลชน ไมใชกลวิธีนําเสนอ อยา งสารคดี นอกจากน้ี ผเู รยี บเรยี งจดหมายเหตตุ อ งรจู กั หลกั เกณฑท างภาษาทส่ี าํ คญั บาง เรอื่ ง เชน การเวน วรรค การใชเ ครอื่ งหมายวรรคตอน คาํ นาํ หนา นาม และใชไ ดอ ยา งถกู ตอ ง ๒.๑ ความรเู กย่ี วกับคํา ๒.๑.๑ คาํ และความหมายของคํา คําในภาษาไทยมีหลายประเภท เชน คํานาม คําสรรพนาม คํากริยา คําวิเศษณ (ขยายคํานามหรือขยายคํากริยา) คําสันธาน (ใชเชื่อมคํา และเช่ือมความ) คําบุพบท (ใชเชื่อมคํา) คาํ ลกั ษณนาม การเลือกใชคําจึงเปนทั้งศาสตรและศิลป เพราะตองเลือกคําใหถูกความหมาย ถกู กาละเทศะ ถกู ระดับบุคคล ถูกระดับภาษา ท้งั นีเ้ พราะ ๑) คาํ เดยี วมไี ดห ลายความหมาย เชน คาํ วา กนั กัน หมายความวา กดี ขวาง เชน กันฝน กนั ภัย กนั หมายความวา โกนใหเ ปน เขตเสมอ แยกไว เชน กันไวเ ปน ที่อยอู าศยั กนั เปนพยาน กัน เปน สรรพนาม บุรษุ ท่ี ๑ ชาย กนั เปน คําประกอบทายกริยาทผ่ี ทู ํา ๒ คนขน้ึ ไป เชน หารือกัน คดิ กัน ทะเลาะกัน บทท่ี ๒ องคค วามรใู นการเรียบเรียงจดหมายเหตเุ หตุการณส ําคญั 57

๒) ความหมายเดียวมหี ลายคาํ เชน การตกั อาหารใสป าก เคยี้ ว และกลนื คอื ความหมายของคาํ วา กนิ ความหมายเดียวกนั นี้มีหลายคํา เปนตนวา ทาน รบั ประทาน ฉัน เสวย แดก หม่าํ ถาเปน คําสแลง อาจใชว า อดั ยัด โซย ซัด เปน ตน การใชค ําวา กนิ จึงตองเลอื กใหถ กู กาลเทศะและถกู ระดบั บุคคล เชน พระสงฆฉันภตั ตาหารเพล หองเสวยสาํ หรบั พระบรมวงศานุวงศ หองรบั ประทานอาหารสําหรับผมู ารวมประชุม การใหสกุ รกินอาหารผสมสารเรงเนือ้ แดง เปน อันตรายตอ ผูบริโภค ๓) คาํ ทมี่ คี วามหมายเหมือนกัน ทนั ที - ทันใด เชน ฉบั ไว - ฉบั พลัน เผาศพ - ฌาปนกจิ กกั กนั - กกั ขัง พอควร - พอสมควร สกลุ - ตระกลู สารบญั - สารบาญ นิจ - นติ ย ปกติ - ปรกติ ดัชนี - ดรรชนี และ - กับ หนาแนน - แนนหนา ๔) คําท่ีมีความหมายใกลเคียงกัน อาจใชแ ทนกนั ไดในบางบริบท เชน เคราะหดี - โชคดี ขมขื่น - ขนื่ ขม ๕) คาํ ใกลเ คียงแตมคี วามหมายตา งกัน เชน สุนทรพจน - ปาฐกถา บีบคน้ั - บบี รัด เรงรบี - เรงรดั เชยชม - ชมเชย พรรณพชื - พันธพุ ชื บาน - เรือน พระราชพิธี - รัฐพธิ ี - พิธี สารบาญ - สารบรรณ 58 คมู อื การบันทกึ จดหมายเหตุเหตกุ ารณส ําคัญ : หลักเกณฑก ารเรยี บเรยี งจดหมายเหตเุ หตกุ ารณส ําคัญ

(ภาพเหตุการณ) พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช และสมเด็จพระนางเจาสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถเสด็จพระราชดําเนินในการพระราชพิธีฉัตรมงคล ณ พระที่น่ัง อมรินทรวนิ ิจฉัย ในพระบรมมหาราชวงั วนั ที่ ๕ พฤษภาคม พทุ ธศักราช ๒๕๕๓ ดังตวั อยา ง พระราชพธิ ี หมายถงึ งานทพ่ี ระมหากษตั รยิ ท รงพระกรณุ าโปรดเกลา ฯ ใหประกอบขน้ึ ตามโบราณราชประเพณี เชน พระราชพิธฉี ัตรมงคล พระราช พิธเี ฉลมิ พระชนมพรรษา ที่เปนพระราชพิธปี ระจาํ คอื พระราชพิธที ี่ทรงพระ กรุณาโปรดเกลาฯ ใหจัดเปนประจําป สวนใหญเปนพระราชพิธีทรงบําเพ็ญ พระราชกศุ ลทางพระพทุ ธศาสนา เชน พระราชพธิ สี งกรานต พระราชพธิ ถี วาย ผา พระกฐนิ สว นพระราชพธิ จี ร คอื พระราชพธิ ที ท่ี รงพระกรณุ าโปรดเกลา ฯ ให ประกอบขนึ้ ในมงคลสมยั พเิ ศษตา ง ๆ นอกเหนอื จากพระราชพธิ ปี รกตปิ ระจาํ แผนดิน เชน พระราชพธิ รี ัชดาภเิ ษก พระราชพิธีกาญจนาภิเษก พระราชพธิ ี ฉลองสริ ิราชสมบตั คิ รบ ๖๐ ป พระราชพธิ สี มโภชกรงุ รตั นโกสนิ ทร ๒๐๐ ป กอ นถงึ งานพระราชพธิ ี จะทรงพระกรณุ าโปรดเกลา ฯ ใหม หี มายกาํ หนดการ พระราชพธิ ีท่ีจะเสดจ็ พระราชดาํ เนินไปทรงประกอบพระราชกรณยี กิจ และ ผมู ตี าํ แหนง เฝา ทลู ละอองธลุ พี ระบาทจะตอ งไปเขา เฝา ในพระราชพธิ ดี งั กลา ว เวนแตจะเปนพระราชพิธีสวนพระองคห รอื เปนการภายใน บทท่ี ๒ องคความรใู นการเรยี บเรียงจดหมายเหตเุ หตกุ ารณสาํ คญั 59

(ภาพเหตุการณ) พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ทรงพระกรุณาโปรดเกลาโปรด กระหมอมให สมเด็จพระบรมโอรสาธริ าช เจาฟา มหาวชริ าลงกรณ สยามมกฎุ ราช กุมาร เสด็จพระราชดําเนินไปทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจแทนพระองค ในรัฐพิธี เสด็จพระราชดาํ เนินเปด ประชมุ สภานติ ิบัญญตั แิ หง ชาติ ณ พระทน่ี ่ังอนนั ตสมาคม พระราชวงั ดุสติ วันพฤหัสบดี ท่ี ๗ สิงหาคม พุทธศักราช ๒๕๕๗ รฐั พิธี หมายถึง งานทรี่ ัฐบาลกราบบังคมทูลขอพระมหากรณุ าใหทรง รับไวเปนงานรัฐพิธี มีหมายกําหนดการท่ีกําหนดไวเปนประจํา ซึ่งพระมหา กษตั รยิ จ ะเสดจ็ พระราชดาํ เนนิ ไปทรงเปน ประธานในพธิ ี หรอื ทรงพระกรณุ า โปรดเกลา ฯ ใหมผี แู ทนพระองคไ ปเปน ประธานแทน เชน รฐั พธิ ีวนั พระบาท สมเดจ็ พระพทุ ธยอดฟา จฬุ าโลกมหาราชและวนั ทร่ี ะลกึ มหาจกั รบี รมราชวงศ นอกจากนีย้ งั มรี ฐั พธิ ีจร เชน รฐั พิธเี สดจ็ พระราชดําเนนิ เปด ประชุมรฐั สภา (ภาพเหตกุ ารณ) พลเอก ประยุทธ จันทรโอชา นายกรัฐมนตรี เปนประธานในพิธีเปดงานตลาดนัด กลวยไมคุณภาพ ท่ีบริเวณถนนขางทําเนียบรัฐบาล ริมคลองผดุงกรุงเกษม ในวัน จนั ทร ที่ ๑๙ มกราคม พทุ ธศักราช ๒๕๕๘ 60 คมู ือการบนั ทึกจดหมายเหตเุ หตกุ ารณส าํ คญั : หลักเกณฑก ารเรยี บเรียงจดหมายเหตุเหตุการณสาํ คัญ

พิธี หมายถึง งานท่ีผูใดก็ตามสามารถจัดข้ึนไดตามลัทธิ แบบอยาง ธรรมเนียมประเพณี การปฏิบัติ ของในแตละสังคมหรือทองถิ่น เชน พิธี แตงงาน พิธีอุปสมบท อยางไรก็ตาม อาจมีพิธีสําคัญของพระมหากษัตริย หรือของรัฐบาลทไ่ี มไ ดกาํ หนดเปน พระราชพิธหี รือรัฐพิธี เชน พธิ รี ับรองพระ ราชอาคนั ตกุ ะ พธิ ีรบั รองประมุขตางประเทศหรือผนู ําทเี่ ดนิ ทางมาเยือนราช อาณาจักรไทยอยา งเปนทางการในฐานะแขกของรัฐบาล (ขอพงึ ปฏิบตั ิในการเขา เฝาทูลละอองธุลพี ระบาท, ๒๕๔๒) (ภาพเหตุการณ) นางโสมสุดา ลียะวณิช อธิบดีกรมศิลปากร เปนประธานในพิธีบวงสรวง กอนการยกสัปตปฎลเศวตฉัตรยอดพระเมรุ สมเด็จพระเจาภคินีเธอ เจาฟาเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี ณ มณฑลพิธีทองสนามหลวง ในวันอังคาร ท่ี ๓ เมษายน พุทธศักราช ๒๕๕๕ ๖) คําที่มีความหมายใกลเ คียงกันแตมลี ักษณะการใชเฉพาะ เชน ตรา ใชก บั การออกพระราชบัญญตั ิ พระราชกฤษฎกี า พระราชกําหนด ออก ใชกับ กฎ ระเบียบ ขอ บงั คบั บัญญตั ิ ใชก บั พระราชบญั ญตั ิ เชน พระราชบญั ญตั ิ วา ดว ยการปฏบิ ตั ติ อ อากาศยานทกี่ ระทาํ ผิดกฎหมาย พ.ศ. ๒๕๕๓ บัญญัติวา... กาํ หนด เชน ใหด าํ เนินการตามหลักเกณฑและ วิธกี ารท่ีกาํ หนดในกฎกระทรวงเรื่อง... บทท่ี ๒ องคค วามรูในการเรียบเรยี งจดหมายเหตเุ หตุการณสาํ คัญ 61

ฝาฝน ใชกับขอหาม ไมปฏบิ ัติตาม ใชกับขอปฏบิ ตั ิ เชน ผูใดฝาฝนหรือไมปฏิบัติตาม จักตอง ไดรับโทษ... ประกาศไว/ สง่ั ไว/ใหไ ว ณ วันท.ี่ .. ใชก บั ประกาศ แถลงการณ ดงั ตวั อยาง ประกาศ เร่ือง พืน้ ท่ีปรากฏเหตกุ ารณอนั กระทบตอความม่ันคง ภายในราชอาณาจักร .................................................. ดวยปรากฏวาในขณะน้ีไดมีเหตุการณท่ีอาจกระทบตอความม่ันคง ภายในราชอาณาจกั ร โดยมีการกระทาํ ของบุคคลตาง ๆ อยางตอ เนอ่ื ง เพือ่ มุงหวงั ใหเ กิดเหตกุ ารณทอ่ี าจรายแรงข้ึน... อาศัยอํานาจตามความในมาตรา ๑๕ แหงพระราชบัญญัติการรักษา ความมนั่ คงภายในราชอาณาจกั ร พ.ศ. ๒๕๕๑ อนั เปน กฎหมายทมี่ บี ทบญั ญตั ิ บางประการเก่ียวกับการจํากัดสิทธิและเสรีภาพของบุคคล ซ่ึงมาตรา ๒๙ และมาตรา ๓๑ ประกอบกบั มาตรา ๓๒ มาตรา ๓๓ มาตรา ๓๔ มาตรา ๓๖ มาตรา ๔๑ และมาตรา ๔๓ ของรฐั ธรรมนญู แหง ราชอาณาจกั รไทย บญั ญตั ิ ใหก ระทาํ โดยอาศยั อาํ นาจตามบทบญั ญตั แิ หง กฎหมาย คณะรฐั มนตรจี งึ มมี ติ เมือ่ วนั ที่ ๙ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๕๓ ดังตอไปน.้ี .. ทงั้ น้ี ใหม ผี ลบงั คบั ใชร ะหวา งวนั ที่ ๑๑ ถงึ วนั ที่ ๒๓ มนี าคม พ.ศ. ๒๕๕๓ ประกาศ ณ วนั ท่ี ๙ มนี าคม พ.ศ. ๒๕๕๓ ฯลฯ (ราชกิจจานุเบกษา เลม ๑๒๗ ตอนพเิ ศษ ๓๑ ง วันท่ี ๑๐ มีนาคม ๒๕๕๓, หนา ๗ - ๘) 62 คูมือการบันทกึ จดหมายเหตุเหตุการณส าํ คญั : หลักเกณฑก ารเรยี บเรยี งจดหมายเหตเุ หตุการณสําคญั

๗) คําทีม่ คี วามหมายกวา งคลุมความหมายแคบ เชน อัญมณี หมายถงึ เพชร พลอย ทบั ทิม มรกต โกเมน บษุ ราคัม ฯลฯ ที่เจียระไนแลว พืช หมายถงึ ไมด อก ไมผ ล ไมประดบั ผัก ผลไม ดอกไม ฯลฯ อัฐบริขาร หมายถงึ สบง จวี ร สงั ฆาฏิ บาตร มดี โกนหรอื มดี ตดั เลบ็ เขม็ ประคดเอว กระบอกกรองนาํ้ อัฐบรขิ าร จงึ ไมควรใชว า โครงการสง เสรมิ การสง ออกโดยใหป ระเทศไทยเปน ศนู ยก าร เจียระไนอัญมณขี องเอเชยี นิทรรศการพืชสวนและไมประดับแหงชาติ ผูรวมโครงการอุปสมบทถวายเปนพระราชกุศลตองมี ไตรจวี รพรอมเครือ่ งอฐั บริขาร บทที่ ๒ องคค วามรใู นการเรยี บเรียงจดหมายเหตเุ หตุการณส ําคัญ 63

การอางอิงคําและความหมายของคํา บางคร้ังผูเรียบเรียงจดหมายเหตุตองดูบริบท กฎหมาย และระเบียบท่ีเก่ียวของ ตลอดจนความหมายเฉพาะวิชา เพราะการใชคําตาม ความหมายทว่ั ไปในทซ่ี ง่ึ ตอ งการความหมายเฉพาะ อาจกอ ใหเ กดิ ปญ หาได เชน คาํ วา ลกู จา ง นายจาง นิยามตามพจนานุกรมและตามบทบัญญัติแหงกฎหมายแรงงาน มีความตางกัน อยา งไรกต็ าม หนังสืออางองิ หลกั ที่ควรใชค ือ พจนานกุ รมฉบับราชบัณฑติ ยสถาน ซง่ึ เปน มาตรฐานการใชต ัวสะกดของทางราชการ ๒.๑.๒ ศัพทบ ัญญัติ ศพั ทบ ัญญตั ิ คอื การสรา งคําหรือกําหนดคาํ ใหมข ึน้ ใชใ นภาษาไทย เน่ืองจากความ เจรญิ กา วหนา ทางวชิ าการหรอื เกดิ ประดษิ ฐกรรมใหม เพอื่ สอื่ ความเขา ใจของคนทใ่ี ชภ าษา เดียวกันใหเขาใจตรงกัน หากตางคนตางคิดข้ึนใชก็จะเกิดความลักล่ัน ความไมเปนระบบ หรือความแตกตา งในอักขรวิธี เชน คําวา ไฟฟา ประปา พดั ลม คณติ ศาสตร คณะรฐั มนตรี รัฐสภา เหลาน้ีแตแรกก็เปนศัพทบัญญัติ เม่ือนานเขาก็ส่ือความหมายไดเขาใจตรงกันวา หมายถงึ สงิ่ ใด ปจ จบุ นั หนว ยราชการทม่ี หี นา ทบี่ ญั ญตั ศิ พั ทแ ละพจิ ารณารบั รองศพั ทบ ญั ญตั ิ ท่หี นวยงานอนื่ จัดทาํ ข้ึนเพือ่ ใหใชเปนมาตรฐานของทางราชการ คอื ราชบัณฑติ ยสถาน ผูเ รียบเรียงจดหมายเหตจุ ําเปนตองรจู ักศัพทบญั ญตั แิ ละใชอ ยางถูกตอง โดยเฉพาะ ศัพทบ ัญญัติทเ่ี ปนคาํ พื้นฐาน การสรา งศัพทบัญญัตกิ ลา วโดยสรปุ ไดเปน ๒ ลักษณะ คอื การยมื มาเฉพาะความคดิ เชน ถุงมือ หนวยกติ ดาวเทยี ม การยมื มาทงั้ คาํ เชน เบียร ฟตุ บอล นาโนเทคโนโลยี การยมื มาเฉพาะความคดิ จาํ เปน การบญั ญตั ศิ พั ทโ ดยคดิ คาํ ไทยขนึ้ ใหม โดยใชค าํ ไทย มาประสมกันเปน ศัพทใหม เชน adapt - ดดั แปลง change - เปล่ยี นแปลง modity - ดดั แปร หากหาคําไทยที่เหมาะสมตรงความหมายเดิมไมได จึงใหนําคําบาลีสันสกฤตท่ีนิยม ใชในภาษาไทยมาใช เชน reaction - ปฏกิ ิริยา 64 คมู อื การบันทึกจดหมายเหตุเหตุการณสําคัญ : หลักเกณฑก ารเรียบเรยี งจดหมายเหตุเหตกุ ารณสาํ คญั

สวนการยืมมาท้ังคํา คือการบัญญัติศัพทโดยใชคําทับศัพท เพราะหาคําไทยหรือ คาํ บาลสี นั สกฤต ทต่ี รงความหมายของศพั ทไ มไ ด แตศ พั ทบ างคาํ อาจอนโุ ลมใหใ ชท ง้ั คาํ ไทย คาํ บาลีสนั สกฤต และคาํ ทบั ศพั ท เชน computer - คอมพิวเตอร, คณิตกรณ hardware - สว นอปุ กรณ, สว นเครอื่ ง, ฮารดแวร software - สว นชุดคาํ สงั่ , ซอฟตแวร ปญหาของผูเรียบเรียงจดหมายเหตุมักอยูท่ีไมทราบวาคํานั้น ๆ มีศัพทบัญญัติ หรือยัง หรืออาจใชตามท่ีผูอ่ืนใชกันผิด ๆ เชน กรณีเหตุการณธรณีพิบัติจากคล่ืนสึนามิ ๒๖ ธนั วาคม ๒๕๔๗ Tsunami ศัพทบัญญัติวา คล่ืนสึนามิ แตผูท่ีไมทราบศัพทบัญญัติดังกลาวไดใช คาํ ตาง ๆ กนั ดังปรากฏในเอกสารของหนวยราชการหลายแหงใชวา คลืน่ ยักษ คล่นื ยักษสนึ ามิ คลื่นยกั ษ “สึนาม”ิ ซนึ ามิ ซนู ามิ สนึ ามิ ศูนยประสานรับการชวยเหลือผูประสบภัย (Tsunami) ๖ จังหวัด ภาคใต กระทรวงมหาดไทย การสมั มนาเชงิ ปฏบิ ตั กิ ารเรอ่ื ง การฟน ฟสู นึ ามใิ นมติ สิ งั คมและมนษุ ย ๒ การประชุมสดุ ยอดภาคเอกชนเพื่อจัดสรรความชว ยเหลอื แกประเทศ ที่ประสบภยั จากเหตุการณส ึนามิ ๒ การฟนฟสู ึนามิ เปน ชื่อการสมั มนา ซ่ึงใชภาษาผดิ ความหมาย บทที่ ๒ องคค วามรใู นการเรยี บเรียงจดหมายเหตเุ หตุการณส าํ คัญ 65

การประชุมวิชาการนานาชาติเรื่อง ไทยและประเทศเพ่ือนบานจะรับมือ ธรณีพิบตั ภิ ยั คลนื่ ยักษ “สึนามิ” ไดอ ยา งไร กองทนุ โดยสมคั รใจสาํ หรบั การจดั การเตอื นภยั สนึ ามลิ ว งหนา ในมหาสมทุ ร อนิ เดียและเอเชียตะวันออกเฉียงใต คณะกรรมการจดั งานครบรอบ ๑ ป เหตกุ ารณธรณพี บิ ตั ิภยั สนึ ามิ ผูเรียบเรียงจดหมายเหตุตองใชศัพทบัญญัติวา “คล่ืนสึนามิ” สวนชื่อหนังสือ ชอ่ื การประชมุ สมั มนา ชอื่ หนวยงาน ช่อื คณะกรรมการ ชอ่ื กองทนุ ฯลฯ อนั เปนช่อื เฉพาะ จาํ เปนตองคงไวดังทีเ่ จาของกจิ กรรมใช แมจ ะไมต รงกบั ศพั ทบัญญตั กิ ็ตาม กรณที ไ่ี มม ศี พั ทบ ญั ญตั ิ อนโุ ลมใหใ ชค าํ แปลโดยวงเลบ็ ภาษาองั กฤษกาํ กบั เพอ่ื ใหส อ่ื ความเขาใจตรงกันท้ังผอู า นและผเู ขยี น ดังตัวอยาง “การทาเรือแหงประเทศไทยจะทําการกอสรางลานขนถายตูสินคา ทางรถไฟ (Rail Yard) ทท่ี า เรอื แหลมฉบงั โดยจะมกี ารตดิ ตงั้ รางรถไฟลกั ษณะ เปน พวงราง จํานวน ๖ ราง โดยตดิ ตัง้ เคร่อื งมอื ยกขนตสู ินคาชนดิ เดนิ บนราง (Rail Mounted Gantry Crane) ทีส่ ามารถทํางานครอมรางรถไฟไดท ง้ั ๖ รางในเวลาเดยี วกนั ” กรณีทีม่ ีศพั ทบญั ญตั ิ ใหใชศพั ทบ ญั ญตั ิ ดังตวั อยาง “โครงการฟอนตม าตรฐานราชการไทย คณะรัฐมนตรีไดประชุมปรึกษาเมื่อวันท่ี ๗ กันยายน ๒๕๕๓ ลงมติ เหน็ ชอบใหห นว ยงานภาครฐั ทกุ หนว ยดาํ เนนิ การตดิ ตง้ั ฟอนตส ารบรรณและ ฟอนตอ่นื ๆ ทงั้ หมดจาํ นวน ๑๓ ฟอนต ของสํานกั งานสง เสรมิ อุตสาหกรรม ซอฟตแวรแหงชาติ (องคการมหาชน) และกรมทรัพยสินทางปญญา เพ่ิม เขาไปในระบบปฏิบัติการ Thai OS และใชฟอนตดังกลาวแทนฟอนตเดิม ตามที่กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการส่ือสารเสนอ โดยใหรับความ เห็นและขอสังเกตของสํานักนายกรัฐมนตรี (สํานักงานปลัดสํานักนายก 66 คูมอื การบันทึกจดหมายเหตุเหตกุ ารณสาํ คญั : หลกั เกณฑก ารเรยี บเรยี งจดหมายเหตุเหตุการณส ําคัญ

รฐั มนตร)ี ทเ่ี หน็ ควรใหจ ดั พมิ พต วั เลขเปน เลขไทย เพอื่ เปน การสง เสรมิ การใช เลขไทย ตามมตคิ ณะรัฐมนตรีเมอ่ื วันท่ี ๒ พฤษภาคม ๒๕๔๓...” (สลค.สาร ปท ่ี ๑๘ ฉบับที่ ๙ เดอื นกันยายน ๒๕๕๓, หนา ๑๗) แตในการใชศพั ทบัญญตั ิ ผูเรียบเรยี งจดหมายเหตุตอ งมีความระมัดระวัง ดวยศพั ท คําเดียวกนั ในตางวชิ า อาจบญั ญตั ิศัพทตางกนั ตวั อยา งเชน vote พจนานกุ รม ออกเสยี งลงคะแนน ศัพทน ิตศิ าสตร การออกเสยี งลงคะแนน, การลงมติ, การออกเสียงลงมติ ศัพทรัฐศาสตร การออกเสียง, การออกเสยี งลงคะแนน, การลงคะแนนเสยี ง, การลงมต,ิ มติ, คะแนนเสยี ง delivery ศัพทก ารพิมพ ภาครับ ศพั ทนติ ิศาสตร การสงมอบ ศัพทประชากรศาสตร การคลอด ศพั ทแ พทยศาสตร การคลอด, ศพั ทเ ศรษฐศาสตร การเอาออก การสงมอบ, การโอนตั๋วเงนิ บทท่ี ๒ องคค วามรใู นการเรยี บเรียงจดหมายเหตุเหตกุ ารณสําคัญ 67

camera ศัพทน ิติศาสตร หอ งทํางานของ ศัพทเทคโนโลยที างภาพ ผพู ิพากษา กลอง (ศพั ทบัญญตั ิของราชบณั ฑติ ยสถาน) และในทางกลับกัน ศัพทบัญญัติตางวิชาและตางความหมายอาจบัญญัติเปนภาษา ไทยตรงกันก็ได เชน ฐาน ศัพทคอมพวิ เตอร base, radix เพิกถอน ศัพทส ถาปต ยกรรมศาสตร footing ลทั ธิ ศัพทนติ ิศาสตร quash สินบน ศัพทป ระชากรศาสตร revoke ศัพทร ฐั ศาสตร doctrine ศพั ทประชากรศาสตร sect ศัพทเศรษฐศาสตร qraft ศพั ทรัฐศาสตร bribe (ศพั ทบัญญัติของราชบัณฑิตยสถาน) 68 คูมอื การบันทึกจดหมายเหตุเหตกุ ารณส ําคญั : หลักเกณฑก ารเรียบเรียงจดหมายเหตเุ หตกุ ารณส าํ คญั

บทท่ี ๒ องคค วามรใู นการเรยี บเรียงจดหมายเหตเุ หตุการณส ําคญั 69

อยางไรก็ตาม คําภาษาตางประเทศ เชน ภาษาอังกฤษซึ่งใชกันเปนสามัญ ไมใช ศพั ทเฉพาะวิชา อาจไมม ีการบญั ญัติศพั ทไ ว ผูเรยี บเรยี งจดหมายเหตุกค็ วรพยายามใชค าํ ภาษาไทย เชน กลุมผูชมุ นมุ ไมควรใช มอ็ บ ระเบดิ ตดิ รถ ” คารบอมบ รณรงค ” แคมเปญ คณะกรรมการ ” บอรด บรหิ าร, ” พคี แผน ปาย, ” ไฮเทค็ ปา ยประกาศ ” อินเทน็ สีฟ ชว งสงู สุด ” เอาตซอรซ วิทยาการข้ันสงู ” ปารต ล้ี สิ ต เขมขน ” แบล็กลสิ ต จางหนว ยงาน ” โทลเวย ภายนอก ” โนวฮาว บัญชรี ายชือ่ ” ฮาวทู บัญชดี ํา ทางยกระดบั ความรทู างเทคนิค สอนวธิ ที ํา (ศพั ทต า งประเทศทีใ่ ชค ําไทยแทนได ฉบับราชบณั ฑิตยสถาน, ๒๕๔๙) 70 คมู ือการบนั ทึกจดหมายเหตุเหตุการณสาํ คญั : หลกั เกณฑการเรยี บเรยี งจดหมายเหตเุ หตุการณส ําคัญ

๒.๑.๓ คําทับศัพท ภาษาตา งประเทศแตล ะภาษา แมเ ขยี นดว ยอกั ษรโรมนั กม็ ใิ ชว า จะถอดเปน ภาษาไทย ดว ยหลกั เกณฑเ ดยี วกนั ราชบณั ฑติ ยสถานไดจ ดั ทาํ หลกั เกณฑก ารทบั ศพั ทภ าษาตา ง ๆ ไว เชน ภาษาจีน ญ่ีปุน ฝรั่งเศส มลายู เยอรมัน รัสเซีย สเปน อังกฤษ อาหรับ อิตาลี ฮนิ ดี เพราะการถอดคําทบั ศพั ทจะถอดตามการออกเสียงของเจา ของภาษา ดังตัวอยาง Catherine ภาษาอังกฤษ แคเธอรนี , แคเทอรนี , คัธริน Albert ภาษาองั กฤษ อลั เบิรต Al Kaida ภาษาฝรัง่ เศส อัลแบรต Taliban ภาษาอาหรบั อัล กออดิ ะห ภาษาอาหรบั ตอลิบนั ผูเรียบเรียงจดหมายเหตุตองใหความเอาใจใสในการเขียนชื่อชาวตางประเทศดวย คําทับศพั ท โดยเฉพาะช่ือพระราชอาคันตกุ ะ หรอื อาคนั ตุกะของรฐั บาล ควรสังเกตตามท่ี กระทรวงการตางประเทศใช เพราะจะถอดอยางถูกตองตามหลักเกณฑการทับศัพทเสมอ ตวั อยา งเชน Preh Bat Samdeth Preah Boromneath Norodom Sihamoni พระบาทสมเด็จพระบรมนาถนโรดม สหี มุนี แหง กัมพชู า His Majesty Sultan Haji Hassanal Bolkiah Mu’izzaddin Waddaulah สมเดจ็ พระราชาธิบดฮี ัจญี ฮลั ซานัล โบลเกียห มอู ซิ ซัดดนิ วัดเดาละห แหง เนการาบรไู นดารุสซาลาม His Majesty King Letsie III สมเดจ็ พระราชาธิบดเี ลตซี ท่ี ๓ แหง เลโซโท (ทองถิน่ ออกเสยี ง เลตซเี ย) His Majesty King Mswati III สมเด็จพระราชาธบิ ดีสวาติ ที่ ๓ แหง สวาซิแลนด (ทอ งถิ่นออกเสียง อมึ สวาติ) บทที่ ๒ องคค วามรใู นการเรยี บเรยี งจดหมายเหตุเหตกุ ารณส ําคัญ 71

ขอสังเกตในการถอดคําทับศัพทเปนภาษาไทยคือ ปกติแลวไมใสวรรณยุกต เพราะ ภาษาไทยเมื่อใชวรรณยุกตแลวความหมายจะเปลี่ยนไป แตภาษาตางประเทศการใสหรือ ไมใสวรรณยุกตความหมายไมเปล่ียน และบางคร้ังมักเขียนอยางหนึ่งแตออกเสียงอีก อยางหน่ึง ตัวอยา งเชน Ford คาํ ทบั ศพั ท ฟอรด ออกเสียง ฝอด cyber ” ไซเบอร ” ไซเบอ ร OTOP ” โอท็อป ” โอถอบ ๒.๑.๔ ราชาศพั ท ราชาศัพท เดิมหมายถึงคําที่ใชสําหรับเพ็ดทูลพระมหากษัตริยและพระราชวงศ ตอ มาไดข ยายความหมายรวมถึงคําทใ่ี ชกบั พระสงฆ ขา ราชการ และสภุ าพชนทว่ั ไปดว ย ราชาศัพทเปนภาษาท่ีมีแบบแผนการใช เปนภาษาพิเศษท่ีสะทอนใหเห็นความ ประณตี ของภาษาไทยในการเลอื กใชค าํ ใหเ หมาะแกฐ านะของบคุ คล จดหมายเหตทุ มี่ เี นอ้ื หา เก่ียวกับพระมหากษัตรยิ  หรือพระราชวงศ ผูเรียบเรยี งตอ งใชค าํ ใหถูกตอ งตามแบบแผน การใชร าชาศัพท ซง่ึ จะแปรไปตามพระอสิ รยิ ยศ และตามประเภทของคาํ ในไวยากรณ เชน คาํ นาม สรรพนาม กรยิ า ตัวอยางราชาศพั ทท่เี ปน คําพน้ื ฐาน แตม กั ใชไมถูกตอ ง มีหลักใชโดยสรุป ดงั นี้ ทรง ใชนาํ หนา คาํ กริยาสามญั ใหเปน คาํ กรยิ าราชาศัพท เชน ทรงกราบ ทรงวง่ิ ทรงรบั ทรงถอื ทรงขบั รถยนตพ ระท่ีนัง่ 72 คูมือการบันทกึ จดหมายเหตเุ หตกุ ารณส าํ คญั : หลักเกณฑก ารเรยี บเรียงจดหมายเหตเุ หตกุ ารณส าํ คญั

ใชนาํ หนา คํานามสามัญใหเปน คํากริยาราชาศัพท เชน ทรงบาตร ทรงมา ทรงธรรม ทรงศีล ทรงงาน ทรงเรอื ใบ ใชนําหนา คาํ นามราชาศัพทใหเปนคํากรยิ าราชาศพั ท เชน ทรงพระราชนิพนธ ทรงพระดําริ ทรงพระเมตตา ทรงพระสรวล คํากรยิ าท่ีเปนราชาศัพทแ ลว ไมตองมีคาํ วา ทรง นาํ หนา เชน ตรัส เสวย โปรด เสด็จ ประทับ ประทาน คํากริยาท่ีเกิดจากการผสมคํากริยาสามัญกับคํานามราชาศัพท ไมตองมีคําวา ทรง นาํ หนา เชน ทอดพระเนตร หนั พระพักตร สนพระราชหฤทยั ลางพระหตั ถ คาํ นามราชาศพั ทท ีม่ ีคาํ กรยิ าสามญั นาํ หนา ไมต อ งมีคําวา ทรง นาํ หนา เชน มพี ระบรมราชโองการ มพี ระราชดํารสั มพี ระมหากรณุ า ทราบฝา พระบาท เปน ใชนาํ หนา คํานามราชาศัพท ไมตองมีคําวา ทรง นําหนา เชน เปน พระมหากษัตริย เปน พระโอรส เปน พระประมุข เปนพระราชอาคันตกุ ะ เปนพระสหาย (คนสามัญ) เปนพระอาจารย (คนสามญั ) ใชนําหนาคาํ นามสามญั ตอ งมีคาํ วา ทรง ซอนหนา คําวา เปน เชน ทรงเปน อาจารย ทรงเปนทหาร ทรงเปนประธาน บทท่ี ๒ องคความรใู นการเรียบเรยี งจดหมายเหตเุ หตุการณสําคญั 73

เสดจ็ เปนคําสรรพนามราชาศัพท หมายความวา ทา น เชน รบั เสด็จ สง เสดจ็ เสด็จในกรม เปนคํากริยาราชาศพั ท ใชน าํ หนาคํากรยิ าสามัญ เชน เสด็จมารกั ษาพระองค ณ โรงพยาบาลจฬุ าลงกรณ คําวา เสด็จ ทีใ่ ชใ นความหมายของการไปหรือมา ตอ งมีคาํ กริยาหลกั เชน ไป กลบั ขึ้น ลง เขา ออก ประกอบทา ย ดงั ตัวอยา ง ไดเ วลาสมควร เสดจ็ ขึ้น สมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสดจ็ ออก ณ อาคารชยั พฒั นา สวนจติ รลดา เมื่อใชในความหมายของการไปหรือมาดวยยานพาหนะ ก็ตองมีคํากริยาหลัก ประกอบทายเชนกัน และมีทใี่ ชลดหลั่นกนั ตามพระอสิ ริยยศ ดงั ตัวอยา ง ใชแก พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว สมเด็จพระนางเจาฯ พระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เชน เสดจ็ พระราชดาํ เนินไปยงั พระบรมมหาราชวัง เสดจ็ พระราชดาํ เนินกลบั จากจงั หวดั แมฮอ งสอน ใชแก พระราชวงศต้งั แตช ้ันสมเดจ็ เจา ฟา ถึงหมอมเจา และพระสังฆราช เชน เสด็จไปยังทา อากาศยานสุวรรณภมู ิ เสด็จกลบั ถงึ พระตําหนักวงั ศุโขทัย 74 คูม อื การบันทกึ จดหมายเหตเุ หตุการณส ําคญั : หลกั เกณฑการเรยี บเรียงจดหมายเหตุเหตุการณสําคัญ

ในกรณีท่ีเปนการเสด็จพรอมกันหลายพระองคและมีพระอิสริยยศตางกัน ใหใช ราชาศัพทตามพระอสิ รยิ ยศของผเู ปน ประธาน เชน สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จ พระราชดาํ เนนิ พรอมดว ยสมเด็จพระเจาลูกเธอ เจา ฟาจุฬาภรณวลยั ลกั ษณ อัครราชกุมารี และพระเจาวรวงศเธอ พระองคเจาโสมสวลี พระวรราชา ทนิ ดั ดามาตุ โดยรถยนตพ ระทน่ี ง่ั จากพระตาํ หนกั จติ รลดารโหฐาน พระราชวงั ดสุ ติ ไปยังพระทีน่ ัง่ ดุสิตมหาปราสาท ในพระบรมมหาราชวัง คําวา เสด็จ ท่ีใชในความหมายของการยายที่อยูชั่วคราว ก็มีที่ใชลดหล่ันกันตาม พระอิสริยยศ เชน เสด็จพระราชดําเนินแปรพระราชฐาน หมายถึง การเดินทางเพื่อยายท่ีอยูช่ัวคราว ใชแก พระบาทสมเด็จพระเจา อยหู วั เสดจ็ แปรพระราชฐาน หมายถงึ อยูระหวางการยายท่ีอยูชัว่ คราว ใชแ ก พระบาท สมเดจ็ พระเจา อยูหวั เสด็จพระราชดําเนินไปประทับแรม หมายถึง การยายที่อยูช่ัวคราว ใชแก สมเด็จ พระนางเจาฯ พระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร สมเดจ็ พระเทพรัตนราชสดุ าฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จไปประทับแรม หมายถึง การยายท่ีอยูช่ัวคราว ใชแก พระราชวงศช้ันสมเด็จ เจาฟา และพระองคเ จา เสดจ็ ประพาส หมายถึง การเดนิ ทางไปคางแรม การเปล่ียนไปอยทู ี่อื่น การไปเท่ียว ใชแก พระบาทสมเด็จพระเจาอยหู วั ถึงพระราชวงศช นั้ พระองคเจา บทท่ี ๒ องคความรใู นการเรียบเรียงจดหมายเหตเุ หตกุ ารณส าํ คญั 75

พระชนมพรรษา พระชนมายุ พระชนั ษา หมายถึง อายุ มีที่ใชลดหล่ันกันตามพระอิสริยยศ และใชคําลักษณนามราชาศัพท ตา งกนั ดว ย เมอ่ื เปน คาํ กรยิ าราชาศพั ทใ ชว า ทรงเจรญิ พระชนมพรรษา ทรงเจรญิ พระชนมายุ ทรงเจริญพระชนั ษา และเจริญชนั ษา ดงั ตวั อยาง ใชแ ก พระบาทสมเด็จพระเจา อยหู วั สมเดจ็ พระนางเจาฯ พระบรมราชินีนาถ เชน พระชนมพรรษา...พรรษา ทรงเจริญพระชนมพรรษา ทรงเจรญิ พระชนมายุ ใชแก สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร สมเด็จพระเทพรัตน ราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี เชน พระชนมายุ... พรรษา ทรงเจริญพระชนมายุ ใชแก พระราชวงศชั้นสมเด็จเจาฟาและพระองคเ จา และสมเดจ็ พระสังฆราช เชน พระชนั ษา...ป ทรงเจริญพระชันษา ใชแ ก หมอมเจา เชน ชันษา...ป เจรญิ ชนั ษา 76 คมู ือการบันทกึ จดหมายเหตเุ หตุการณสาํ คญั : หลักเกณฑก ารเรียบเรียงจดหมายเหตุเหตกุ ารณสําคญั

ถวาย เปนคาํ กริยาหลกั ในความหมายวา ให นอกจากใชลดหลน่ั กนั ตามพระอิสริยยศแลว คาํ ราชาศัพทท ่ใี ชประกอบกนั ยงั ตางไปตามลักษณะของส่งิ ทถ่ี วายดวย ดังตัวอยาง ใชแก พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว สมเด็จพระนางเจาฯ พระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี เชน ทลู เกลาฯ ถวาย (ของเล็ก) นอมเกลา ฯ ถวาย (ของใหญ หรือของที่เคลอื่ นทไ่ี มได) ถวาย (สิ่งทเี่ ปน นามธรรม เชน ถวายพระราชกศุ ล ถวายพระพรชัยมงคล ถวายรายงาน) ใชแก พระราชวงศต งั้ แตช นั้ สมเดจ็ เจา ฟา ถงึ หมอ มเจา และสมเดจ็ พระสงั ฆราช เชน ถวาย (ของเล็ก ของใหญ และส่งิ ทเี่ ปน นามธรรม) (ภาพเหตกุ ารณ) นางสุกุมล คุณปล้ืม รัฐมนตรีวาการกระทรวงวัฒนธรรม ทูลเกลาทูลกระหมอมถวายพวงมาลัยแดสมเด็จ พระเทพรัตนราชสุดา เจาฟามหาจักรีสิรินธร สยามบรมราชกุมารี ในโอกาสท่ีเสด็จพระราชดําเนินไป ทรงเปนประธานการประชุม คณะกรรมการอํานวยการจัดงานพระราชพิธีพระราชทานเพลิงพระศพสมเด็จ พระเจาภคินีเธอ เจาฟาเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี ในวันเสาร ที่ ๒๔ มีนาคม พุทธศักราช ๒๕๕๕ ณ ตึกสันตไิ มตรี ทําเนียบรฐั บาล บทที่ ๒ องคค วามรูในการเรยี บเรียงจดหมายเหตเุ หตกุ ารณส าํ คัญ 77

องค พระองค องค เปนคาํ ลักษณนามราชาศัพท ใชก ับ อวยั วะ สิง่ ของ คําพดู และส่งิ ท่เี คารพบชู า ในศาสนา เชน พระบรมราโชวาท ๒ องค พระท่ีนั่งองคใหม พระพทุ ธรูป ๒ องค พระเจดยี  ๕ องค พระองค เปนคาํ นามราชาศัพท หมายความวา ตัว เชน เผลอพระองค แตงพระองค รูส กึ พระองค พระองค เปนคําลักษณนามราชาศัพท ใชแก พระพุทธเจา พระบาทสมเด็จ พระเจาอยหู ัวจนถงึ พระราชวงศช้ันพระองคเ จา และสมเดจ็ พระสงั ฆราช เชน กษตั ริย ๒ พระองค พระเจา หลานเธอ พระองคเ จา ๕ พระองค สมเด็จพระสังฆราช ๒๑ พระองค พระองค เปนคําสรรพนามราชาศัพท ใชแก พระพุทธเจา พระบาทสมเด็จ พระเจาอยูหวั จนถึงพระราชวงศชัน้ พระองคเจา และสมเด็จพระสงั ฆราช เชน พระองคเ ปนพระมหากษตั รยิ ใ นระบอบประชาธิปไตย ผูแทนพระองค 78 คมู อื การบนั ทกึ จดหมายเหตุเหตุการณสําคัญ : หลักเกณฑก ารเรยี บเรียงจดหมายเหตเุ หตกุ ารณส าํ คญั

ขอ สงั เกตสาํ หรบั การใชค าํ วา องค ทม่ี กั ใชก นั ไมถ กู ตอ ง เชน ในความวา ทรงเปน องค ประธาน ทรงเปน องคปาฐก ตามหลักแลว ตองใชวา ทรงเปนประธาน ทรงเปนปาฐก ทง้ั น้ี เพราะเมอื่ ใชคาํ กรยิ า เปน นําหนาคํานามสามญั และมีคําวา ทรง ซอ นขา งหนา ยอมทําให ขอ ความนน้ั เปนราชาศพั ทแ ลว เชน สมเด็จพระเจา ลกู เธอ เจา ฟา จุฬาภรณวลยั ลกั ษณ อคั รราชกมุ ารี ทรงเปน ประธานกรรมการ นาย...เปนประธานกรรมการ โอกาส มขี อจาํ กดั ใหใชไ ดเพยี ง ๒ กรณี คือ ขอโอกาส กบั ใหโ อกาส เชน ขอพระราชทานพระบรมราชวโรกาส ประทานพระวโรกาสให. .. แตมักใชผิดเปน ในมหามงคลวโรกาส.... ในวโรกาสพระราชพิธี... การใชใหถ ูกตอ งควรใชวา ในมหามงคลสมยั ... ในอภิลักขติ มหามงคลสมยั พระราชพิธ.ี .. ดังตวั อยาง บทท่ี ๒ องคค วามรใู นการเรียบเรยี งจดหมายเหตเุ หตกุ ารณสําคญั 79

ท่ี รล ๐๐๓.๓/๑๓๔๑๔ สาํ นกั ราชเลขาธกิ าร พระบรมมหาราชวัง กทม. ๑๐๒๐๐ ๒๒ กรกฎาคม ๒๕๕๒ เรอื่ ง การจัดงานเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว เนื่องใน โอกาสพระราชพธิ มี หามงคลเฉลมิ พระชนมพรรษา ๗ รอบ ๕ ธนั วาคม ๒๕๕๔ กราบเรียน นายกรฐั มนตรี อางถึง หนงั สือสํานกั นายกรฐั มนตรี ที่ นร ๐๑๑๑/๓๖๓ ลงวนั ที่ ๒๗ กมุ ภาพันธ ๒๕๕๒ ตามหนงั สอื ทอ่ี า งถงึ ขอใหน าํ ความกราบบงั คมทลู พระกรณุ าวา รฐั บาล ขอพระราชทานชอ่ื พระราชพธิ แี ละชอื่ การจดั งานเฉลมิ พระเกยี รติ กบั กาํ หนด เขตงานเฉลิมพระเกียรติ เน่ืองในโอกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๗ รอบ ๕ ธนั วาคม ๒๕๕๔ ความแจง อยูแลว น้นั ไดนําความกราบบงั คมทูลพระกรณุ าทราบฝาละอองธลุ พี ระบาทแลว ทรงพระกรุณาโปรดเกลาฯ พระราชทานช่ือพระราชพิธี ชื่อการจัดงาน เฉลมิ พระเกียรตฯิ และกาํ หนดเขตการจดั งานเฉลิมพระเกยี รตฯิ ดงั น้ี ๑. ช่ือพระราชพิธีวา “พระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๗ รอบ ๕ ธนั วาคม ๒๕๕๔” ๒. ชื่อการจัดงานเฉลิมพระเกียรติฯ วา “งานเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว เน่ืองในโอกาสพระราชพิธีมหามงคล เฉลมิ พระชนมพรรษา ๗ รอบ ๕ ธันวาคม ๒๕๕๔” ๓. ช่ือภาษาอังกฤษใชเพียงช่ือเดียว ซ่ึงหมายรวมถึงชื่อพระราชพิธี และช่ือการจัดงานเฉลิมพระเกียรติฯ วา “The Celebrations on the Auspicious Occasion of His Majesty the King’s 7th Cycle Birthday Anniversary 5th December 2011” 80 คูมอื การบนั ทกึ จดหมายเหตุเหตุการณสาํ คญั : หลักเกณฑก ารเรียบเรยี งจดหมายเหตเุ หตกุ ารณสาํ คัญ

๔. กาํ หนดเขตการจดั งานเฉลมิ พระเกยี รติฯ ต้งั แตว นั ที่ ๑ มกราคม ๒๕๕๔ ถึงวันท่ี ๓๑ ธันวาคม ๒๕๕๔ จงึ กราบเรียนมาเพ่อื โปรดทราบ ขอแสดงความนับถืออยา งยง่ิ อาสา สารสนิ (นายอาสา สารสิน) ราชเลขาธกิ าร กองการในพระองค โทร. ๐๒ ๒๒๐๗๒๐๐ ตอ ๓๓๐๖ โทรสาร ๐๒ ๒๒๐๗๔๘๖ ตัวอยา งคํากราบบังคมทลู เชน ขอเดชะฝา ละอองธุลพี ระบาทปกเกลาปกกระหมอม ขาพระพทุ ธเจา พลเรือเอก ประเจตน ศริ ิเดช ผบู ัญชาการทหารเรอื ในนามขาราชการกองทัพเรือ และผูที่เฝาทูลละอองธุลีพระบาทอยู ณ ท่ีนี้ รูสึกสํานึกในพระมหากรุณาธิคุณเปนลนพนหาที่สุดมิได ท่ีใตฝาละอองธุลี พระบาททรงพระกรณุ าโปรดเกลา โปรดกระหมอ มเสดจ็ พระราชดาํ เนนิ มาทรง ประกอบพธิ วี างกระดกู งู เรอื พระทน่ี งั่ นารายณท รงสบุ รรณรชั กาลที่ ๙ ในวนั นี้ ขา พระพทุ ธเจา ขอพระราชทานพระบรมราชวโรกาสกราบบงั คมทลู พระกรณุ าทราบฝา ละอองธลุ พี ระบาทถงึ ความเปน มาในการสรา งเรอื พระทน่ี ง่ั นารายณท รงสุบรรณรชั กาลท่ี ๙ โดยสรปุ ดังตอไปนี้... (จดหมายเหตพุ ระราชพธิ ีกาญจนาภิเษก, ๒๕๔๕, หนา ๑๓๘) บทที่ ๒ องคค วามรใู นการเรยี บเรียงจดหมายเหตุเหตุการณส าํ คญั 81

(ภาพเหตกุ ารณ) การประกอบกงเรือเขา กบั กระดกู งูเรอื พระทนี่ ัง่ นารายณท รงสบุ รรณ รชั กาลที่ ๙ (ภาพเหตกุ ารณ) สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช เจาฟา มหาวชิราลงกรณ สยามมกฎุ ราชกมุ าร ทรงพระสุหรา ยโขนหวั เรอื พระที่นั่งนารายณท รงสุบรรณรัชกาลท่ี ๙ ณ อูทหารเรือธนบุรี กรมอูท หารเรือ วันศกุ ร ท่ี ๕ เมษายน พทุ ธศักราช ๒๕๓๙ (ภาพเหตกุ ารณ) สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจาฟามหาวชิราลงกรณ สยามมกุฎราชกุมาร ทรงตัดเชือกปลอยเรือ พระที่นงั่ นารายณท รงสบุ รรณรชั กาลที่ ๙ ณ อทู หารเรือธนบุรี กรมอูทหารเรอื วนั ศกุ ร ท่ี ๕ เมษายน พทุ ธศกั ราช ๒๕๓๙ 82 คูมอื การบันทกึ จดหมายเหตุเหตุการณส ําคญั : หลกั เกณฑการเรียบเรยี งจดหมายเหตุเหตุการณสําคัญ

ขอเดชะฝาละอองธุลีพระบาทปกเกลาปกกระหมอม ในมหามงคลสมัยอันพิเศษสุดแหงการพระราชพิธีกาญจนาภิเษก ฉลองสริ ริ าชสมบัตคิ รบ ๕๐ ป ในใตฝ าละอองธลุ พี ระบาท ขา พระพุทธเจา ขอพระราชทานพระบรมราชานุญาต เชิญชวนทานผูมีเกียรติ ที่เฝาทูล ละอองธุลีพระบาทอยู ณ ที่นี้ ดื่มถวายพระพรชัยมงคล ขอรวมกันต้ังจิต อธิษฐาน อัญเชิญคุณพระศรีรัตนตรัย และสิ่งศักด์ิสิทธิ์ทั้งหลาย โปรด อภิบาลบันดาลดลใหพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว ทรงพระเจริญ ขอ พระบรมราชานภุ าพแหง ใตฝ า ละอองธลุ พี ระบาท จงแผไ พศาลไปทว่ั ทศิ านทุ ศิ มีพระราชประสงคส่ิงใด จงสัมฤทธิ์ดังพระราชปรารถนา พระชนมพรรษา ยิ่งยืนนาน สถิตเปนม่ิงขวัญรมเกลาแกปวงขาพระพุทธเจาเหลาพสกนิกร ตราบกาลนิรันดร ดวยเกลา ดว ยกระหมอม ขอเดชะ (จดหมายเหตุพระราชพธิ ีกาญจนาภเิ ษก, ๒๕๔๕, หนา ๓๗๐) อยา งไรกต็ าม ราชาศพั ท แมจ ะมแี บบแผนรายละเอยี ดการใชเ ปน หลกั เกณฑ แตก ม็ ี ขอยกเวนอยูมาก และทส่ี ําคัญคอื มีพระราชนยิ มใหใ ชต างกนั ในแตล ะยุคสมยั ดงั เชน หลกั เกณฑเ ดมิ พระราชวงศต า งประเทศทเี่ สดจ็ มาเยือนราชอาณาจักรไทยในฐานะ พระราชอาคนั ตกุ ะ ใหใชว า พระราชอาคนั ตุกะ สว นประมขุ ตา งประเทศท่เี ปน สามญั ชนที่ มาเยอื นราชอาณาจกั รไทยในฐานะพระอาคนั ตกุ ะ ใหใ ชว า พระอาคนั ตกุ ะ ในรชั กาลปจ จบุ นั มพี ระราชนิยมใหใ ช พระราชอาคันตุกะ เสมอกนั ท้ัง ๒ ลกั ษณะ บทท่ี ๒ องคค วามรูในการเรียบเรียงจดหมายเหตเุ หตกุ ารณส ําคัญ 83

ตวั อยางการใชราชาศพั ทต ามหลักเกณฑขา งตนทป่ี รากฏในจดหมายเหตุ เชน “ณ วนั เสาร ที่ ๑๕ พฤศจกิ ายน พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๑ เวลาเชา พระบาท สมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ทรงพระกรุณาโปรดเกลาฯ ใหส มเด็จพระบรมโอรสาธริ าช เจา ฟา มหาวชิราลงกรณ สยามมกุฎราชกุมาร เสด็จพระราชดาํ เนินแทนพระองค ในการบําเพญ็ พระราชกศุ ล ณ พระท่ีนง่ั ดสุ ติ มหาปราสาท และการเชญิ พระโกศพระศพไปยงั พระเมรุ ทอ งสนามหลวง... ฯลฯ เวลา ๑๐ นาฬก า ๒๘ นาที สมเด็จพระเจา ลูกเธอ เจา ฟา จฬุ าภรณ วลัยลักษณ อัครราชกุมารี และพระเจาวรวงศเธอ พระองคเจาศรีรัศมิ์ พระวรชายาในสมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกฎุ ราชกุมาร เสดจ็ โดย รถยนตทน่ี ง่ั ไปประทบั ณ พลับพลายกทองสนามหลวง... ฯลฯ เมอื่ เขารอบท่ี ๓ ของการเวียนพระเมรุ ประตูหลงั ผานหนา พระท่นี ่ัง ทรงธรรมแลว สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจาฟามหาวชิราลงกรณ สยาม มกุฎราชกุมาร เสด็จพระราชดําเนินขึ้นบนพระที่น่ังทรงธรรม พรอมดวย สมเดจ็ พระเทพรตั นราชสดุ าฯ สยามบรมราชกมุ ารี ไปประทบั พระราชอาสน สมเด็จพระเจาลูกเธอ เจาฟาจุฬาภรณวลัยลักษณ อัครราชกุมารี พระเจา วรวงศเ ธอ พระองคเจา ศรีรัศมิ์ พระวรชายาในสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร พระเจาหลานเธอ พระองคเจาพัชรกิติยาภา พระเจา หลานเธอ พระองคเจาสิริวัณณวรีนารีรัตน พระเจาหลานเธอ พระองคเจา สิริภาจุฑาภรณ ตามเสด็จไปประทับพระเกาอ้ี ทอดพระเนตรการเชิญ พระโกศขึ้นประดิษฐานบนพระจิตกาธานพระเมรุ ทานผูหญิงทัศนาวลัย ศรสงคราม ตามเสดจ็ ขึ้นบนพระทนี่ ง่ั ทรงธรรม ตาํ รวจหลวงนาํ เสดจ็ ทหาร มหาดเลก็ เชญิ ธงเยาวราชใหญ นายทหารราชองครกั ษ สง เสดจ็ ทห่ี นา พระทนี่ งั่ ทรงธรรม แลวยืนเฝาทีห่ นามุขพระทีน่ ัง่ ... ฯลฯ 84 คูมอื การบันทึกจดหมายเหตุเหตกุ ารณส าํ คญั : หลกั เกณฑการเรียบเรยี งจดหมายเหตุเหตกุ ารณสําคัญ

เวลา ๑๘ นาฬกา ๑๑ นาที พระบาทสมเดจ็ พระปรมนิ ทรมหาภูมพิ ล อดุลยเดช และสมเด็จพระนางเจาสิริกิต์ิ พระบรมราชินีนาถ ทรงยืนท่ีหนา พระจิตกาธาน เจาพนักงานพระราชพิธีทูลเกลาฯ ถวายกระทงขาวตอก ดอกไมเ ครอื่ งราชสกั การะพระศพแดพ ระบาทสมเดจ็ พระปรมนิ ทรมหาภมู พิ ล อดุลยเดช ทรงหยิบกระทงขาวตอกดอกไมแลวทรงวางที่พระจิตกาธาน หลังจากน้ันสมเด็จพระนางเจาสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ทรงหยิบกระทง ขาวตอกดอกไมแลวทรงวางท่ีพระจิตกาธาน ทรงคม ขณะน้ันกองทหาร เกียรติยศพระศพเปาแตรเด่ียวสัญญาณนอน จบแลว พระบาทสมเด็จ พระปรมนิ ทรมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดช ทรงรบั ธปู เทยี นดอกไมจ นั ทนท เ่ี จา พนกั งาน พระราชพิธีทูลเกลาฯ ถวาย ทรงจุดไฟจากชนวนซึ่งตํารวจวังชูถวาย แลวทรงวางท่ีพระจติ กาธาน ทรงคม... ฯลฯ เวลา ๑๘ นาฬกา ๑๗ นาที พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหา ภูมิพลอดุลยเดช และสมเด็จพระนางเจาสิริกิต์ิ พระบรมราชินีนาถ เสด็จ พระราชดาํ เนนิ ลงจากพระเมรโุ ดยลฟิ ต เสดจ็ ไปประทบั พระราชอาสนท ม่ี ขุ หนา พระทน่ี งั่ ทรงธรรม สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช เจา ฟา มหาวชริ าลงกรณ สยามมกุฎราชกุมาร สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา เจาฟามหาจักรีสิรินธร สยามบรมราชกุมารี สมเด็จพระเจาลูกเธอ เจาฟาจุฬาภรณวลัยลักษณ อัครราชกุมารี ทูลกระหมอมหญิงอุบลรัตนราชกัญญา สิริวัฒนาพรรณวดี พระเจาวรวงศเธอ พระองคเจาศรีรัศมิ์ พระวรชายาในสมเด็จพระบรม โอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร พระเจาหลานเธอ พระองคเจาพัชร กติ ยิ าภา พระเจา หลานเธอ พระองคเ จา สริ วิ ณั ณวรนี ารรี ตั น พระเจา หลานเธอ พระองคเ จาสิรภิ าจฑุ าภรณ ทรงวางดอกไมจนั ทน ทรงกราบราบตามลําดับ แลวเสด็จลงจากพระเมรุ ไปยังพระท่ีน่ังทรงธรรม จากนั้น ทานผูหญิง ทัศนาวลัย ศรสงคราม คุณพลอยไพลิน เจนเซน คุณสิริกิติยา เจนเซน บทที่ ๒ องคความรูใ นการเรียบเรยี งจดหมายเหตุเหตุการณส ําคญั 85

นายสินธู ศรสงคราม และ รอยเอก จิทัศ ศรสงคราม วางดอกไมจันทน แลว กราบตามลําดบั แลวลงจากเมรุไปเฝายังพระทน่ี ง่ั ทรงธรรม” (จดหมายเหตงุ านพระศพสมเด็จพระเจาพ่ีนางเธอ เจา ฟากลั ยาณิวฒั นา กรมหลวงนราธิวาสราชนครนิ ทร เลม ๒, ๒๕๕๓, หนา ๖๖๗, ๗๐๓, ๗๑๒, ๗๒๘) ๒.๑.๕ การใชค ําเชือ่ มคํา เชื่อมความ เชอื่ มประโยค ไวยากรณไทยเรียกคาํ ทใี่ ชเชอื่ มคาํ เชอ่ื มความ วาบพุ บท และสันธาน สวนคําทใี่ ช เชื่อมประโยคมักมลี กั ษณะเปน วลี มีหลกั เกณฑการใชตางกนั บุพบท ใชเชอ่ื มคาํ สันธาน ใชเ ช่ือมคํา และใชเช่อื มความดวย จงึ ใชนาํ ประโยคได คาํ เชอ่ื มประโยค มกั ใชในประโยคที่มีใจความสมั พนั ธก นั โดยใชน ําประโยคสุดทาย เชนคาํ วา อีกประการหน่งึ อกี ท้ัง อยา งไรก็ตาม ดงั น้นั ในท่สี ุด รวมทงั้ หรอื อาจใชสนั ธาน เชนคําวา สว น ทงั้ นี้ คําท่ีมักใชผิดหนาที่คือ บุพบท และ สันธาน ตัวอยางคําเช่ือมคําและเช่ือมความที่ ใชบ อย เชน กบั แก แด ตอ กับ เปน บุพบท หมายความวา รวมกนั เกย่ี วของกัน เสมอกนั เชน กรมศิลปากรไดห ารอื กับหนวยงานท่ีเก่ียวขอ ง กฎหมายใชก ับลกู จาง การเขยี นยศทหารและตํารวจตอ งเวนวรรคระหวางยศกับชอ่ื แก เปน บุพบท ใชนาํ หนาคํานามฝายรับ มกั ใชผิดเปน กับ เชน ควันจากไฟปากอใหเ กิดอนั ตรายแกประชาชนในหลายจังหวัด เจา หนา ทต่ี ํารวจตองใหความยุติธรรมแกคกู รณี 86 คูม อื การบนั ทกึ จดหมายเหตเุ หตกุ ารณสาํ คญั : หลักเกณฑการเรียบเรียงจดหมายเหตุเหตุการณสําคญั

อธิบดใี หสมั ภาษณแกสอ่ื มวลชน ขอ เสนอดังกลาวเปนประโยชนแกท างราชการ การบริจาคเงนิ ใหแกผูประสบอทุ กภยั แด เปนบุพบท ใชเ หมอื น แก แตใ ชในท่เี คารพ เชน พิธีจุดเทยี นชัยถวายพระพรแดพ ระบาทสมเดจ็ พระเจาอยูหวั ผรู ว มพธิ ถี วายจตปุ จ จยั ไทยธรรมแดพ ระสงฆท เี่ จรญิ ชยั มงคลคาถา ตอ เปนบุพบท หมายความวา เฉพาะ ประจนั หนา เชน กระทรวงวัฒนธรรมรายงานตอ คณะรัฐมนตรี การปรบั ข้นึ ราคาน้ํามนั มผี ลกระทบตอ การผลิต และ หรือ และ/หรือ และ เปน สันธาน หมายความวา เกย่ี วเนอ่ื งกนั กบั ดวยกนั เชน การชว ยเหลือผปู ระสบภยั ใชเงินงบประมาณและเงนิ บรจิ าค กรณีที่มีการแจกแจงหลายรายการ คําวา และ ใหเขียนหนารายการสุดทาย และ เวนวรรคหนาคาํ วา และ เชน ระเบยี บนใี้ หใ ชบ งั คบั แกข า ราชการ พนกั งานราชการ และลกู จา ง หรอื เปนสันธาน หมายความวา ใหเ ลือกเอาอยา งใดอยา งหนึ่ง เชน การชวยเหลือผปู ระสบภัยใชเงนิ งบประมาณหรอื เงินบรจิ าค และ/หรือ เปน สนั ธาน หมายความวา ท้งั สองอยา ง หรอื อยา งใดอยา งหนง่ึ เชน การชว ยเหลอื ผปู ระสบภยั ใชเ งนิ งบประมาณและ/หรอื เงนิ บรจิ าค บทท่ี ๒ องคค วามรูในการเรยี บเรียงจดหมายเหตุเหตกุ ารณสาํ คัญ 87

การใชคําเชื่อม และ หรือ และ/หรือ ผูเรียบเรียงจดหมายเหตุตองระมัดระวังให ถกู ตอ งตามบรบิ ทและความหมายของคาํ และตอ งระมดั ระวงั การใชว รรคตอนซงึ่ อาจทาํ ให ความหมายเปล่ยี นแปรไป เชน การสงเคราะหเ ดก็ เยาวชน ผพู กิ าร หรอื ทพุ พลภาพ (หมายความวา เปน การ สงเคราะหแ กเด็ก หรือเยาวชน หรือผพู ิการ หรือผทู พุ พลภาพ พวกใด พวกหนึง่ เทา นน้ั ) การสงเคราะหเดก็ เยาวชน ผพู กิ ารและทพุ พลภาพ (หมายความวา เปน การ สงเคราะหแกเดก็ แกเยาวชน และแกผ ทู ที่ ง้ั พกิ ารและทพุ พลภาพดว ย ผูพิการอยางเดียวหรือผูทุพพลภาพอยางเดียวไมอยูในขายไดรับการ สงเคราะห) การสงเคราะหเ ดก็ เยาวชน ผพู กิ าร และทพุ พลภาพ (หมายความวา เปน การ สงเคราะหแกเด็ก แกเ ยาวชน แกผ พู ิการ และแกผูทุพพลภาพ) ธงชาตหิ รือธงไตรรงคเ ปนสัญลักษณของชาตไิ ทย (ธงชาติ ธงไตรรงค เปน คําทมี่ ีความหมายเหมอื นกนั ) ที่ ซ่งึ อัน คาํ เช่อื ม ๓ คาํ นี้มีท่ีใชเหมือนกนั และตา งกนั ที่ เปนสรรพนาม ใชแ ทนคําหรอื ขอ ความทีอ่ ยูขางหนา เชน สถานท่ที ี่กําหนดเปนหนวยเลอื กต้งั เปนบุพบท หมายความวา ใน เชน เจา หนาทต่ี ํารวจอยทู ี่หนวยเลือกตัง้ 88 คมู อื การบันทึกจดหมายเหตุเหตกุ ารณสาํ คญั : หลักเกณฑก ารเรียบเรยี งจดหมายเหตุเหตกุ ารณสําคัญ

ซ่งึ เปนสรรพนาม ใชแ ทนคําหรอื ขอ ความทอี่ ยูขางหนา เชน สถานทีซ่ งึ่ กาํ หนดเปนหนว ยเลือกตงั้ เปน บุพบท ใชน ําหนา คํานามท่ีเปน ผถู กู กระทาํ เชน ศาลตองรักษาไวซ ่ึงความยุตธิ รรม อนั เปน สรรพนาม ใชแ ทนคําหรือขอ ความท่อี ยูขางหนา เชน สถานที่อนั กาํ หนดเปนหนว ยเลอื กตั้ง คณะรฐั มนตรมี มี ตใิ หเ ขตพนื้ ทจ่ี งั หวดั ...เปน พนื้ ทป่ี รากฏเหตกุ ารณ อันกระทบตอ ความม่นั คงภายในราชอาณาจกั ร เปนวเิ ศษณ ใชนาํ หนาคาํ นามทเ่ี ปนประธาน หรอื ข้นึ ตนขอ ความ เชน อนั อายคุ วามนัน้ กฎหมายบัญญตั วิ า ... อันท่ีจรงิ ประชาชนตอ งการทท่ี าํ กิน... จะเห็นไดว า ในบางบรบิ ท คาํ ท่ี ซง่ึ อนั เม่อื เปนสรรพนาม ใชแ ทนกันได เชน การออกกฎหมายที่/ซง่ึ /อนั สงผลกระทบถึงเสรภี าพของประชาชน ปญ หาทมี่ ักพบคือ ในบรบิ ทที่คํา ที่ ซ่ึง อัน ใชแ ทนกันได ผูเรียบเรียงจดหมายเหตุ มกั เผลอใชคําซํา้ ๆ กนั เชนใชวา ท่.ี .. ที.่ .. ที่... ซงึ่ ... ซง่ึ ... ซงึ่ ... อัน... อนั ... อัน... ทงั้ ท่คี วร หลากคาํ ใชสลบั กนั ไมใหซํ้าซอ น ดวย โดย ตาม ทั้ง ๓ คําน้ีเปนบุพบทและเปนสันธานดวย จึงใชทั้งในการเช่ือมคําและเชื่อมความ และเมอ่ื ทาํ หนาที่สันธานหรือเช่อื มความยอ มใชน าํ ประโยคได เปน บพุ บท เชน ประชาชนไดร บั ความชว ยเหลอื ทนั ทว งทดี ว ยกองทนุ สงเคราะหผ ปู ระสบภยั เราจะครองแผนดินโดยธรรม โครงการนเ้ี กดิ ขึ้นตามความตอ งการของทอ งถน่ิ เปน สนั ธาน เชน ดวยปรากฏวา... โดยทป่ี รากฏวา... ตามทป่ี รากฏวา... บทที่ ๒ องคความรใู นการเรยี บเรยี งจดหมายเหตเุ หตุการณส ําคัญ 89

สว น สําหรบั เปนสันธาน หมายความวา ฝาย ขาง ใชเช่ือมความหรือนํา สว น ประโยคได เชน รฐั มนตรีไปตา งประเทศ สว นปลดั กระทรวงไปประชมุ สวนกระทรวงการคลังมีความเห็นวา... สาํ หรบั เปนบพุ บท หมายความวา เพื่อ ใชเ ชือ่ มคาํ เชน เส้ือผาสําหรบั แจกนกั เรียน ถุงยังชพี สาํ หรบั ผปู ระสบอทุ กภัย คาํ วา สาํ หรบั มกั นาํ ไปใชผ ดิ คอื ใชในลักษณะของสนั ธาน เชน ตอ งใชวา สําหรบั นโยบายประกนั ราคาขา ว… สว นนโยบายประกันราคาขา ว... ตอ งใชว า สําหรบั กระทรวงการตางประเทศใหค วามเห็นวา… สวนกระทรวงการตา งประเทศใหค วามเหน็ วา… เชน เปน ตน ไดแก เชน เปนการยกตัวอยางบางรายการ เขียนไวกอนรายการ เชน พชื ไรทปี่ ระสบความเสียหาย เชน ออ ย มนั สาํ ปะหลัง ขา วโพด เปนตน เปนการยกตัวอยางบางรายการ เขียนไวทายรายการ เชน พืชไรท่ีประสบความเสียหาย มี ออย มันสําปะหลัง ขาวโพด เปน ตน ไดแ ก เปน การระบรุ ายการเทาทม่ี ี เชน กองทัพไทย ไดแก กองทพั บก กองทพั เรอื กองทัพอากาศ 90 คูมือการบันทึกจดหมายเหตุเหตกุ ารณสาํ คญั : หลกั เกณฑการเรียบเรยี งจดหมายเหตเุ หตกุ ารณส าํ คญั

ในการเรียบเรียงจดหมายเหตุ หากตัวอยางท่ียกมาเขียนมีหลายรายการ แตละ รายการมขี อ ความยาว อนั อาจทาํ ใหส บั สนวา ยงั เปน ตวั อยา งอยู หรอื เปน การขน้ึ ประโยคใหม แลว เพราะภาษาไทยไมนิยมใชเคร่ืองหมายจุลภาค ( , ) ค่ันรายการ หรือไมนิยมใช เคร่ืองหมายมหัพภาค ( . ) เม่ือจบประโยค จึงอาจอนุโลมใหใชคําวา เปนตน ปดทาย รายการได แตผ ูใ ชตองพึงระลกึ วาไมถ กู ตองตามหลกั เกณฑท างภาษา ดังตวั อยาง การทํากริยาที่เรียกวา เอางาน เปนรูปแบบหน่ึงของขนบธรรมเนียม ไทยท่ีงดงาม ในการแสดงออกซ่ึงความเคารพพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว สมเด็จพระบรมราชินีนาถ และพระบรมวงศานุวงศ ใชเฉพาะเมื่อสามัญชน หรอื เจา นายราชตระกลู ลาํ ดบั รองลงมา ไดร บั พระมหากรณุ าธคิ ณุ โปรดเกลา ฯ ใหเขาเฝา ฯ รับพระราชทานสิ่งของ เชน เคร่อื งราชอิสริยาภรณ ปรญิ ญาบัตร ประกาศนยี บัตร เครื่องใชส อย ฯลฯ จากพระหตั ถ หรือกระทาํ กจิ บางอยาง เฉพาะพระพักตร เชน เปดกรวยกระทงดอกไม เปดหรือปดภาชนะเคร่ือง เสวย หรอื ถอนเคร่ืองเสวย เปน ตน ขอความขางตนเปนประโยคเดียว มีความยาวและมีการยกตัวอยางยอยในการ กระทําแตละส่ิง จงึ ใชค ําวา เปนตน เพ่ือปด ทายประโยค ๒.๑.๖ ลักษณนาม ลักษณนาม คือการใชคําแสดงลักษณะของสิ่งตางๆ เชน คน ๓ คน ลูกคนโต อาคารหลงั ใหม ราชบณั ฑิตยสถานไดก ําหนดหลกั เกณฑก ารใชลักษณนามไว ผูเ รียบเรียง จดหมายเหตุควรตองศึกษาและใชใ หถกู ตอ ง ดังตัวอยาง กระทรวงกลาโหมจัดทําโครงการเฉลิมพระเกยี รติ ๓ โครงการ ไมใ ช ...โครงการเฉลิมพระเกยี รติ ๓ เรือ่ ง สินคารายการใหมในงานแสดงสินคาหน่ึงตําบลหนึ่งผลิตภัณฑของ จังหวัดพัทลุง ไมใ ช สนิ คาตวั ใหมในงานแสดงสินคา ... บทท่ี ๒ องคค วามรูในการเรียบเรียงจดหมายเหตเุ หตกุ ารณสาํ คญั 91

ลักษณนามใชประกอบตัวเลขในรูปของนามวลี ตองใชตัวอักษรแทนตัวเลขเสมอ ดงั ตวั อยาง สามจงั หวัดชายแดนภาคใตตอ งไดร ับการสนบั สนนุ เปนพิเศษ คนงานทง้ั สองมาจากตางจังหวดั โครงการหน่ึงตําบลหนึง่ ผลติ ภัณฑอ าํ นวยประโยชนแกร าษฎรทกุ ทองท่ี หกจังหวดั ชายฝง ทะเลอนั ดามันที่ประสบภยั จากคลืน่ สึนามิ สีก่ ระทรวงหลกั ศีลหา ดานเจดยี สามองค ๒.๑.๗ คํานําหนา นาม คํานาํ หนานาม มกี ฎหมายและระเบียบหลายฉบับประกอบกนั อาทิ พระราชบัญญัตคิ าํ นาํ หนา นามหญิง พุทธศกั ราช ๒๕๕๑ พระราชกฤษฎีกา วาดวยคํานําหนานามสตรี พุทธศักราช ๒๔๖๐ และแกไขเพมิ่ เตมิ พุทธศักราช ๒๔๖๔ ระเบียบวา ดวยยศทหาร ระเบียบวา ดวยยศตาํ รวจ ระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรี วาดวยการใชตําแหนงทางวิชาการเปน คํานําหนา นาม พุทธศกั ราช ๒๕๓๖ ประกาศกรมการศาสนา เรือ่ ง การเรียกคาํ นําหนา ช่อื ของพระสงฆ การใชค าํ นําหนานามบุคคล มหี ลักเกณฑท่ปี ระมวลมาพอสงั เขป ดงั ตัวอยา ง บรุ ษุ ซงึ่ ไมม ีฐานันดรศกั ด์ิ ยศทหารหรือตํารวจ ใหใ ชคํานาํ หนา นามวา นาย สตรีซึ่งจดทะเบียนสมรสแลว ใหใชคํานําหนานามวา นาง หรือ นางสาว ไดตาม ความสมัครใจ หากตอ มาการสมรสไดส ้นิ สุดลง ใหใ ชค ํานาํ หนา นามวา นาง หรือ นางสาว ไดต ามความสมัครใจเชน กัน ทั้ง ๒ กรณนี ใ้ี หแ จง ตอนายทะเบยี นตามกฎหมายวาดวยการ จดทะเบียนครอบครัว 92 คมู อื การบันทึกจดหมายเหตุเหตกุ ารณสาํ คญั : หลกั เกณฑก ารเรยี บเรียงจดหมายเหตุเหตกุ ารณส าํ คัญ

พระราชบัญญตั คิ าํ นําหนานามหญงิ พุทธศักราช ๒๕๕๑ ประกาศในพระราชกจิ จานุเบกษา ¡¦³¦µ´ ´˜· ¤µ˜¦µ Ô ¡¦³¦µ´´˜·œÊ¸Å¤n„¦³š„µ¦Äo‡ÎµœÎµ®œoµœµ¤®·ŠÁž}œ°¥nµŠ°Éºœ˜µ¤š¸É¤¸ เลม ๑๒๕ ตอนที่ ๒๘ ก วันองั คาร ท่ี ๕ กมุ ภาพันธ พทุ ธศักราช ๒๕๕๑ „‘®¤µ¥´´˜· ‡µÎ œÎµ®œµo œµ¤®Š· บทที่ ๒ องคค วามรใู นการเรยี บเรยี งจดหมายเหตุเหตกุ ารณส าํ คญั 93 ¡.«. ÓÖÖÒ ¤µ˜¦µ Õ ®·ŠŽÉ¹Š¤¸°µ¥» ÒÖ že¦·¼¦–r…¹ÊœÅž ¨³¥´ŠÅ¤nŗo‹—š³Á¸¥œ­¤¦­Ä®očo ‡ÎµœµÎ ®œoµœµ¤ªnµ “œµŠ­µª” £¼¤¡· ¨°—»¨¥Á— ž.¦. ¤µ˜¦µ Ö ®Š· Ž¹ÉŠ‹—š³Á¥¸ œ­¤¦­Â¨ªo ‹³Äo‡ÎµœÎµ®œoµœµ¤ªnµ “œµŠ” ®¦º° “œµŠ­µª” Ä®Åo ªo – ªœ´ šÉ¸ ÔÒ ¤„¦µ‡¤ ¡.«. ÓÖÖÒ Å—o˜µ¤‡ªµ¤­¤‡´ ¦Ä‹ ץĮo‹Šo ˜n°œµ¥š³Á¸¥œ˜µ¤„‘®¤µ¥ªµn —oª¥„µ¦‹—š³Á¸¥œ‡¦°‡¦´ª Áž}œžše ɸ ×Ô Äœ¦´ „µ¨ž‹{ ‹»´œ ¤µ˜¦µ × ®·ŠŽÉ¹Š‹—š³Á¸¥œ­¤¦­Â¨oª ®µ„˜n°¤µ„µ¦­¤¦­Å—o­·Êœ­»—¨Š‹³Äo ¡¦³µš­¤Á—È‹¡¦³ž¦¤·œš¦¤®µ£¼¤·¡¨°—»¨¥Á— ¤¸¡¦³¦¤¦µÃ°Š„µ¦Ãž¦—Á„¨oµ ² ‡ÎµœÎµ®œoµœµ¤ªµn “œµŠ” ®¦°º “œµŠ­µª” ŗ˜o µ¤‡ªµ¤­¤´‡¦Ä‹ ץĮo‹oŠ˜n°œµ¥š³Á¸¥œ˜µ¤„‘®¤µ¥ Ä®ož¦³„µ«ªµn ªnµ—oª¥„µ¦‹—š³Á¸¥œ‡¦°‡¦ª´ ×¥šÉÁ¸ žœ} „µ¦­¤‡ª¦¤„¸ ‘®¤µ¥ªµn —oª¥‡ÎµœµÎ ®œµo œµ¤®·Š ¤µ˜¦µ Ø Ä®¦o ´“¤œ˜¦¸ªnµ„µ¦„¦³š¦ªŠ¤®µ—Åš¥ ¦´“¤œ˜¦¸ªnµ„µ¦„¦³š¦ªŠ„µ¦˜nµŠž¦³Áš« ¡¦³¦µ´´˜·œÊ¸¤¸š´´˜·µŠž¦³„µ¦Á„¸É¥ª„´„µ¦‹Îµ„´—­·š›·Â¨³Á­¦¸£µ¡…°Š»‡‡¨ ¨³¦“´ ¤œ˜¦ª¸ nµ„µ¦„¦³š¦ªŠ„µ¦¡´•œµ­Š´ ‡¤Â¨³‡ªµ¤¤Éœ´ ‡Š…°Š¤œ»¬¥r¦´„¬µ„µ¦˜µ¤˜µ¤¡¦³¦µ´ ˜´ œ· ʸ ŽŠÉ¹ ¤µ˜¦µ ÓÚ ž¦³„°„´¤µ˜¦µ ÔÓ …°Š¦´“›¦¦¤œ¼Â®nŠ¦µ°µ–µ‹´„¦Åš¥ ´´˜·Ä®o„¦³šÎµÅ—o ×¥°µ«´¥°µÎ œµ‹˜µ¤š´ ˜´ ·Â®Šn „‘®¤µ¥ Ÿ¼¦o ´ ­œ°Š¡¦³¦¤¦µÃ°Š„µ¦ ‹¹Šš¦Š¡¦³„¦»–µÃž¦—Á„¨oµ ² Ä®o˜¦µ¡¦³¦µ´´˜·…¹ÊœÅªo×¥‡ÎµÂœ³œÎµÂ¨³¥·œ¥°¤…°Š ¡¨Á°„ ­»¦¥»š›r ‹¨» µœœšr ­£µœ˜· ·´˜´ ·Â®nŠµ˜· —´Š˜°n Şœ¸Ê œµ¥„¦´“¤œ˜¦¸ ¤µ˜¦µ Ò ¡¦³¦µ´ ˜´ ·œÊÁ¸ ¦¥¸ „ªµn “¡¦³¦µ´´˜·‡ÎµœµÎ ®œoµœµ¤®·Š ¡.«. ÓÖÖÒ” ¤µ˜¦µ Ó ¡¦³¦µ´ ´˜·œ¸ÊÄ®Äo o ´Š‡´ Á¤º°É ¡œo „µÎ ®œ—®œÉ¹Š¦°o ¥¥É­¸ · ª´œœ´Â˜nª´œž¦³„µ«Äœ ®¤µ¥Á®˜» :- Á®˜»Ÿ¨Äœ„µ¦ž¦³„µ«Äo¡¦³¦µ´´˜·Œ´œ¸Ê ‡º° ×¥šÉ¸„µ¦Äo‡ÎµœÎµ®œoµœµ¤…°Š®·ŠšÉ¸ ¦µ„‹· ‹µœÁ» „¬µÁž}œ˜œo Ş ‹—š³Á¥¸ œ­¤¦­Â¨oª ¨³®Š· šÉ‹¸ —š³Á¥¸ œ­¤¦­Â¨oª ¨³˜n°¤µ„µ¦­¤¦­Å—o­Ê·œ­»—¨Š˜o°ŠÄo‡ÎµœÎµ®œoµœµ¤ ‡ÎµÁ—¸¥ª ×¥¤·°µ‹Á¨º°„Å—o˜µ¤‡ªµ¤­¤´‡¦Ä‹ šÎµÄ®oÁ„·—Ÿ¨„¦³š˜n°®·Š—´Š„¨nµªÄœ„µ¦—ε¦Š¸ª·˜ž¦³‹Îµª´œ °µš· „µ¦ž¦³„°°µ¸¡ „µ¦«¹„¬µ…°Š»˜¦ ¨³„µ¦šÎµœ·˜·„¦¦¤˜nµŠ Ç ­nŠŸ¨Ä®o„µ¦Äo‡ÎµœÎµ®œoµœµ¤Äœ ¨„´ ¬–³—Š´ „¨µn ª…°Š®·Š¤¸¨´„¬–³Áž}œ„µ¦Á¨º°„ž’·´˜·Ã—¥Å¤nÁž}œ›¦¦¤˜n°»‡‡¨Á¡¦µ³Á®˜»Â®nŠ‡ªµ¤Â˜„˜nµŠ šµŠÁ¡« ­¤‡ª¦„µÎ ®œ—Ä®®o ·Š¤¸šµŠÁ¨º°„Äœ„µ¦Äo‡ÎµœÎµ®œoµœµ¤˜µ¤‡ªµ¤­¤´‡¦Ä‹ŽÉ¹ŠÁž}œ„µ¦­°—‡¨o°Š„´ „µ¦Á¨°º „čoœµ¤­„»¨˜µ¤„‘®¤µ¥ªnµ—ªo ¥°ºÉ ‡» ‡¨ ‹Š¹ ‹ÎµÁžœ} ˜o°Š˜¦µ¡¦³¦µ´ ´˜œ· ¸Ê

สตรผี ูไ ดรบั พระราชทานเครอ่ื งราชอสิ ริยาภรณจ ลุ จอมเกลา ชน้ั จตตุ ถจลุ จอมเกลา (จ.จ.) ขน้ึ ไป จนถึงชั้นทตุ ยิ จลุ จอมเกลา (ท.จ.) ใหใ ชค ํานาํ หนานามวา คณุ หญิง ชนั้ ทตุ ยิ จุลจอมเกลาวิเศษ (ท.จ.ว.) ข้ึนไป ใหใชค าํ นาํ หนา นามวา ทานผูหญงิ แตส ตรีผเู ปน หมอม ราชวงศหรือหมอมหลวง หามมิใหใชคําวา คุณหญิง แทนหรือเติมเขาขางหนาชื่อ ใหใช อยางเดิม เวนแตเมื่อไดเปนทานผูหญิงแลว ใหใชคําวา ทานผูหญิง นําหนาช่ือแทนคําวา หมอมราชวงศห รอื หมอมหลวง สวนสตรโี สดทีม่ ิใชห มอ มราชวงศหรือหมอ มหลวง ไมว าจะ ไดรับพระราชทานเครือ่ งราชอิสริยาภรณจ ุลจอมเกลา ช้นั ใดชน้ั หน่ึง ใหใ ชคาํ นาํ หนานามวา คุณ ตลอดเวลาทีย่ งั เปน สมาชิกแหงเครอื่ งราชอิสรยิ าภรณจุลจอมเกลาอยู ตัวอยางเชน หมอ มราชวงศบตุ รี วีระไวทยะ ท.จ. ทานผูหญงิ บตุ รี วรี ะไวทยะ ท.จ.ว. หมอ มหลวงมณรี ัตน บุนนาค ท.จ. ทานผหู ญงิ มณรี ัตน บนุ นาค ท.จ.ว. คณุ หญิงจงกล กิตตขิ จร ท.จ. ทานผูหญิงจงกล กิตตขิ จร ท.จ.ว. คณุ นงลักษณ ปาลกะวงศ ณ อยุธยา สตรีสามัญชนที่เปนหมอมหามของเจานาย ใหใชคําวา หมอม นําหนาชื่อ และใช คําวา ณ อยุธยา ตอทายราชสกุล แตถาเปนสตรีในราชตระกูลต้ังแตหมอมหลวงข้ึนไป หามใชคําวา หมอ ม นําหนาชอ่ื เชน พระเจา วรวงศเ ธอ พระองคเ จา ปภาวสทิ ธนิ์ ฤมล (พระชายาในสมเดจ็ พระเจาบรมวงศเ ธอ กรมพระกําแพงเพ็ชรอคั รโยธิน) หมอ มหลวงบวั กิตยิ ากร (ชายาในพระวรวงศเธอ กรมหม่นื จนั ทบุรี สรุ นาถ) หมอมกอบแกว อาภากร ณ อยุธยา (ชายาในพระเจาวรวงศเธอ พระองคเจา อาทิตยทิพอาภา) 94 คูมือการบนั ทึกจดหมายเหตเุ หตกุ ารณสาํ คญั : หลักเกณฑการเรยี บเรียงจดหมายเหตเุ หตกุ ารณสําคัญ

ผูดํารงตําแหนงทางวิชาการ คือ ศาสตราจารย รองศาสตราจารย ผูชวย ศาสตราจารย ซง่ึ ไดร บั แตง ตงั้ ตามกฎหมายวา ดว ยสถาบนั อดุ มศกึ ษา ไมว า จะเปน ตาํ แหนง ทางวิชาการ ประจําตําแหนงทางวิชาการพิเศษ ตําแหนงทางวิชาการเกียรติคุณ หรือที่ เรียกชื่ออยางอืน่ ในลักษณะเดียวกนั มสี ทิ ธใิ ชตาํ แหนงทางวิชาการเปน คํานําหนานาม คํานําหนานามที่แสดงวิชาชีพ เชน นายแพทย แพทยหญิง นายสัตวแพทย สัตวแพทยหญิง เภสัชกร เภสัชกรหญิง หรือคํานําหนานามท่ีแสดงวุฒิการศึกษาระดับ ปรญิ ญาเอกไมม รี ะเบยี บบังคับใหใช หรือหามมใิ หใช จงึ อนโุ ลมใหใ ชไดต ามความประสงค ของเจาของช่อื เชน ศาสตราจารย ดร. นายแพทยส มชัย กติ ติศักด์ิ ผมู ยี ศทหารหรอื ตาํ รวจ ใหใ ชย ศทหารหรอื ตาํ รวจเปน คาํ นาํ หนา นาม ในการเขยี นให เวน วรรคระหวา งยศกับชอ่ื เชน จอมพล สฤษดิ์ ธนะรชั ต พันเอกหญิง อาภา กิตตศิ กั ดิ์ กรณีท่ีบคุ คลมีสทิ ธิใชค ํานําหนานามไดหลายลกั ษณะ พึงใชโ ดยเรียงลาํ ดบั กันดังนี้ ตําแหนง ทางวชิ าการ ยศทหารหรอื ตํารวจ วิชาชพี วุฒกิ ารศึกษา บรรดาศกั ดิ์ ฐานันดรศกั ดิ์ ระดบั เครอ่ื งราชอสิ รยิ าภรณจ ลุ จอมเกลา ทไ่ี ดร บั พระราชทาน (เฉพาะสตร)ี ชื่อ สกุล (ไมมคี าํ วา นาย นาง นางสาว) บทท่ี ๒ องคความรใู นการเรียบเรียงจดหมายเหตุเหตุการณส ําคัญ 95

โดยใหเ วน วรรคเลก็ ระหวางคํานาํ หนานามแตละลักษณะ ดงั ตัวอยา ง ศาสตราจารย พลเอกหญงิ ดร. สมเด็จพระเจา ลูกเธอ เจาฟา จฬุ าภรณ วลยั ลักษณ อัครราชกุมารี พลตรีหญิง แพทยห ญงิ ทานผหู ญิงวฒั นา วัชโรทัย คาํ นาํ หนานามทเ่ี ปนชื่อพระสงฆ พระมหากษตั รยิ และเจา นายท่ีทรงพระผนวช ทรงผนวช พระมหากษตั รยิ ท่ที รงพระผนวชขณะทรงครองสิริราชสมบตั ิใชว า พระบาทสมเด็จพระเจา อยูหัวซง่ึ ทรงพระผนวช เจา นายในราชตระกลู ตง้ั แตสมเดจ็ เจา ฟาทท่ี รงอปุ สมบท ทรงบรรพชา ลงไปจนถงึ หมอมหลวงที่อปุ สมบท บรรพชา ใหใชพ ระนามและนามตามราชตระกูลนาํ หนาฉายา เชน สมเด็จพระเจานอ งยาเธอ เจาฟา พระประชาธปิ กศักดิเดชน พระองคเ จาพระสถาพรพิริยพรต หมอมเจา พระมหาเพลารถ หมอมเจาสามเณรเพลารถ เจานายท่ีทรงผนวชและทรงดํารงสมณศักด์ิ ใหใ ชต ามประกาศพระบรมราชโองการ สถาปนา เชน สมเด็จพระมหาสมณเจา กรมพระยาวชริ ญาณวโรรส พระเจาวรวงศเธอ กรมหลวงชินวรสิรวิ ัฒน สมเดจ็ พระสงั ฆราชเจา พระสงฆท รงสมณศักดิ์ ใหใชคําสามานยนามบอกสมณศักด์ินําหนาราชทินนาม สวนนามเดิม ฉายา วฒุ ิเปรียญ วุฒนิ กั ธรรม ใหใ สในวงเล็บ เชน 96 คูมอื การบันทกึ จดหมายเหตุเหตุการณสําคญั : หลักเกณฑการเรียบเรียงจดหมายเหตเุ หตุการณส ําคญั

สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก (เจรญิ สุวฑฺฒโน ป.ธ. ๙) สมเด็จพระพุฒาจารย (นวม พทุ ธฺ สโร) พระครวู บิ ลู โชตวิ ัฒน พระสงฆทมี่ ีตาํ แหนง ตา ง ๆ พระอนจุ ร และสามเณร ใหใชช่ือตําแหนง นําหนาชื่อตัว และนามสกุล สว นฉายา วฒุ เิ ปรยี ญ วฒุ นิ ักธรรม ใหใ สในวงเล็บ เชน พระอธกิ ารทมิ ช่ืนชอย (เขมิโก) พระสมุหอ่มิ อาบเอม (เปมงฺกโร) พระใบฎีกาเนียม ชืน่ ชอบ (ปภากโร) พระผนิ เกิดชอบ (าฺ ณทีโป น.ธ. เอก) สามเณรสโุ ข สราญใจ (ป.ธ. ๔, น.ธ.โท) ช่ือพระสงฆที่มักเขียนผิดดวยความไมรู คือการเขียนแยกราชทินนามโดยเขาใจวา เปนชื่อและนามสกลุ เชน พระประศาสนโ สภณ เขยี นผิดเปน พระประศาสน โสภณ พระครวู ิบูลโชตวิ ฒั น เขยี นผิดเปน พระครวู บิ ูล โชติวัฒน ในการเรยี บเรียงจดหมายเหตตุ อ งเรยี งลําดับตามสมณศักดิ์ ดงั ตัวอยา ง “ณ วันอังคาร ท่ี ๑๗ พฤศจิกายน พุทธศักราช ๒๕๕๒ เวลา ๑๐ นาฬกา ๓๐ นาที สมเด็จพระเจาภคินีเธอ เจาฟาเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี เสด็จออก ณ ทองพระโรงวังรื่นฤดี ทรงบําเพ็ญพระกุศล ฉลองพระชนมายุ ๗ รอบปฉลูนักษัตร ในการนี้ ทรงพระกรุณาโปรดให ตั้งการพิธีสวดนวัคคหายุสมธัมมดวย โดยนิมนตพระสงฆจากวัดราชบพิธ บทที่ ๒ องคค วามรูใ นการเรียบเรียงจดหมายเหตุเหตกุ ารณสําคญั 97

สถิตมหาสีมาราม ๕ รูป วัดบวรนิเวศวิหาร ๕ รูป เจริญพระพุทธมนต มสี มเดจ็ พระมหาวรี วงศ (อมั พร อมพฺ โร ป.ธ. ๖) วดั ราชบพธิ สถติ มหาสมี าราม สมเดจ็ พระวนั รตั (จนุ ท พรฺ หมฺ คตุ โฺ ต ป.ธ. ๙) วดั บวรนเิ วศวหิ าร พระธรรมวรเมธี (สุชิน อคคฺ ชิโน ป. ๑ - ๒) วดั ราชบพิธสถติ มหาสีมาราม พระราชมงคลสุธี (ประสงค เขมอนโฺ ท ป.ธ. ๔) วดั ราชบพธิ สถติ มหาสมี าราม พระราชสมุ นตม นุ ี (ถาวร วชิวโร) ป.ธ. ๔) วัดบวรนิเวศวิหาร พระโสภณคณาภรณ (สมจิตต อธจิ ติ โฺ ต ป.ธ. ๔) วดั บวรนเิ วศวหิ าร พระบวรสทุ ธวิ งศ (ม.ล. ควิ ปด ปย วโรจโน ป.ธ.๖) วดั บวรนเิ วศวหิ าร พระครวู จิ ติ รธรรมคณุ วดั ราชบพธิ สถติ มหาสมี าราม พระครวู สิ ทุ ธิธรรมภาณ วดั บวรนิเวศวิหาร...” (จดหมายเหตุงานฉลองพระชนมายุ ๘๔ พรรษา สมเดจ็ พระเจาภคินีเธอ เจาฟาเพชรรัตนราชสดุ า สริ โิ สภาพัณณวด,ี ๒๕๕๔, หนา ๑๓๕) การเขียนชอ่ื บคุ คลหรอื ชื่อเฉพาะใดก็ตามในการเรียบเรียงจดหมายเหตุ ตองใชตาม ที่ผูเ ปน เจาของชอื่ ใชเ สมอ ดงั ตัวอยา ง พลเอก ชวลิต ยงใจยุทธ พลเอก สรุ ยทุ ธ จลุ านนท นายเชาวน ณศีลวันต นายประเสริฐ ณ นคร โรงพยาบาลเจาพระยาอภยั ภเู บศร 98 คูม อื การบนั ทึกจดหมายเหตุเหตุการณสําคัญ : หลกั เกณฑก ารเรยี บเรียงจดหมายเหตุเหตกุ ารณสาํ คัญ

(ภาพเหตุการณ) การบําเพ็ญพระกุศลฉลองพระชนมายุ ๗ รอบ ของสมเด็จพระเจาภคินีเธอ เจาฟาเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภา พัณณวดี ณ วังรืน่ ฤดี วันองั คาร ที่ ๑๗ พฤศจิกายน พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๒ บทท่ี ๒ องคความรใู นการเรียบเรยี งจดหมายเหตเุ หตกุ ารณส ําคญั 99