การปลูกงา

เอกสารคําแนะนํา : ฝา ยเอกสารคําแนะนํา กองเกษตรสัมพันธ กรมสงเสริมการเกษตร ก า ร ป ลู ก ง า เรยี บเรยี งโดย : อภชิ าต เกดิ ผล กองสงเสริมพืชไรนา จดั ทํา : วิไลภรณ ชนกนําชยั กองเกษตรสมั พนั ธ • การปลูกงา • สภาพดินฟาอากาศที่เหมาะสม • ชนดิ พนั ธุงาและแหลงปลูก • ฤดูปลูก • การพจิ ารณาเลอื กพน้ื ทป่ี ลกู งา • การเตรยี มดนิ • วธิ ีการปลูกงา • การใสปุย • การดูแลรักษา • การเกบ็ เกย่ี ว • การเก็บเมล็ดพันธุ • โรคของงา • แมลงศัตรูงา • คณุ คา ทางโภชนาการของงา งาเปน พชื น้ํามนั ทส่ี ําคัญทางเศรษฐกิจพืชหนึ่งของประเทศ และมีแนวโนมที่จะทวีความ สําคัญขึ้นทุกป เนอ่ื งจากเปน พชื ทม่ี ีศักยภาพในการผลติ และการตลาดสงู สามารถ ปลูกข้ึนงาย ลงทนุ นอ ย ทนตอสภาพความแหงแลงไดดี เกษตรกรนยิ มปลกู งากอ น และหลังการทํานา หรือหลังจากการเก็บเกี่ยวพืชหลัก การปลกู งามที ง้ั ในสภาพไรแ ละสภาพนา ขน้ึ อยกู บั สภาพพื้นที่ของแตละทองถิ่น เมลด็ งาและน้ํามนั งามคี ณุ คา ทางดา นโภชนาการสงู เมลด็ งา ประกอบดว ย น้ํามัน โปรตีน คารโบไฮเดรต วิตามิน และแรธาตุตางๆ ที่จําเปนหลายชนดิ ในเมลด็ งาจะมนี ้ํามนั งา ประมาณรอยละ 47-60 มกี รดไขมนั ไมอ ม่ิ ตวั สงู จึงเหมาะที่จะนํามาใชบริโภค เพราะชวยกันรักษาระดับ โคเลสเตอรอลในรางกาย ปอ งกนั ไมใ หเ กดิ หลอดเลอื ดแขง็ ตวั หรอื เสน เลอื ดอดุ ตนั ซง่ึ เปน สาเหตหุ นง่ึ ของ โรคหัวใจขาดเลอื ด การผลิตงาของประเทศไทย พบวา มีพน้ื ทป่ี ลกู งาประมาณ 381,000 ไร ผลผลติ รวม 35,000 ตนั โดยผลผลิตสวนใหญรอยละ 55 สง ออกไปตา งประเทศมลู คา ประมาณ 400 ลา นบาท สว นทเ่ี หลอื อกี รอ ยละ 45 ใชภายในประเทศ การผลติ งาของประเทศไทย ยงั ไมเ พยี งพอกบั ความตอ งการของตลาดทง้ั ภายในและ ตางประเทศ ซง่ึ มคี วามตอ งการเพม่ิ มากขน้ึ ทกุ ป

2 สภาพดนิ ฟา อากาศทเ่ี หมาะสม • สภาพภูมิศาสตร งาเปนพืชเขตรอนชอบอากาศรอนและแดดจัด อุณหภูมิที่เหมาะสมตอ การเจรญิ เตบิ โต ประมาณ 27-30 องศาเซลเซยี ส ไมช อบอากาศหนาวเยน็ ถา อณุ หภูมติ ่ํากวา 20 องศาเซลเซยี ส การงอกจะชา ลง หรือ อาจจะชะงกั การเจริญเติบโต แตถาอุณหภูมิสูงกวา 40 องศาเซลเซียสจะทําใหการผสมเกสรติดยากการ สรา งฝก เปน ไปไดช า • ดนิ งาสามารถขึ้นไดดีในดินแทบทุกชนิด แตจ ะขน้ึ ไดด ที ส่ี ดุ ในดนิ รว นทรายทม่ี คี วามอดุ มสมบรู ณพ อสม ควร มีการระบายน้ําดแี ละมคี วามเปน กรดเปน ดา ง ระหวาง 6.0-6.5 ไมท นตอ สภาพน้ําขงั ถา ปลกู ในดนิ เค็มรากของงาจะชะงกั การเจรญิ เตบิ โต ทําใหผ ลผลติ ของงาลดลง • นํ้า งาเปนพืชที่คอนขางทนแลงไดดี ปลกู ไดใ นเขตทม่ี ปี รมิ าณน้ําฝนตง้ั แต 300 ถงึ 1,000 มลิ ลเิ มตร หรือปริมาณน้ําฝนปานกลางถงึ ฝนตกชกุ แตไมเปยกแฉะหรือนํ้าทว มขงั ในฤดปู ลกู งาสามารถเจรญิ เตบิ โตอยู ไดถาฝนแลงในชวงสั้นๆ อตั ราการใชน ้ําของงาหลงั จากการงอกจะเพม่ิ ขน้ึ เรอ่ื ยๆ จนถึงชวงระยะออกดอกเปน ชวงที่งาใชนํ้ามากทีส่ ดุ ดงั นน้ั การขาดน้ําในระยะนจ้ี ะมผี ลกระทบตอ ผลผลติ ของงาเปน อยา งมาก หลงั จาก ระยะออกดอกจนถงึ เกบ็ เกย่ี วแลว อตั ราการใหน ้ําจะลดลง โดยปกติในฤดูฝนจะมีความช้ืนเพียงพอสําหรบั การเจรญิ เตบิ โตของงาตลอดฤดกู าลปลกู แตถ า ปลกู ในฤดูแลงถึงแมวาจะชอบอากาศรอนและทนตอสภาพแหงแลงไดดีพอสมควร หากจะใหไดผลผลิตสูงจะตอง อาศัยน้ําชลประทานเขาชวย เพราะการใหนํ้าทพ่ี อเหมาะไมม ากหรอื นอ ยจนเกนิ ไปจะมผี ลตอ การเจรญิ เตบิ โตของงา ชนิดพันธุงาและแหลงปลูก งาที่ปลูกในประเทศไทย แบงตามสขี องเมลด็ ได 3 ชนิด ดงั น้ี 1. งาดํา ที่ใชปลูกกันทั่วไปมี 4 พันธุ ไดแก 1.1 งาดําบรุ รี มั ย เปนพันธุพื้นเมืองมีลักษณะฝก 4 กลบี 8 พู เมลด็ มขี นาดใหญ สคี อ นขา ง ดาํ สนทิ อายุเก็บเกี่ยว 90-100 วัน ผลผลติ 60-130 กโิ ลกรมั ตอ ไร 1.2 งาดํานครสวรรค เปนพนั ธพุ น้ื เมอื งทป่ี จ จบุ นั เปน พนั ธสุ ง เสรมิ มกี ารแนะนําใหป ลกู ใน พื้นที่หลายจังหวดั มี ลักษณะการเจริญเติบโตแบบทอดยอด เมลด็ มสี ดี ําขนาดใหญแ ละเตง ลักษณะฝกเปน แบบ 4 กลบี 8 พู ฝกแตกงายเมื่อสุกแก ลําตน คอ นขา งสงู แตกกง่ิ กา นมาก ใบมขี นาดใหญค อ นขา งกลม มี 1 ฝกตอ 1 มมุ ใบ การเกดิ ฝก จะเวยี นสลับ รอบลําตน 1 ขอ มี 1 ฝก อายุเก็บเกี่ยว 95-100 วัน ผลผลติ 60- 130 กโิ ลกรมั ตอ ไร นยิ มปลกู มากในทอ งทจ่ี งั หวดั บรุ รี มั ย ศรสี ะเกษ สรุ นิ ทร นครราชสมี า มหาสารคาม ชัยภูมิ สระบรุ ี ลพบรุ ี เพชรบูรณ พิษณุโลก อตุ รดติ ถ นครสวรรค สพุ รรณบรุ ี กาญจนบุรี ปราจนี บรุ ี และ สุ ราษฎรธ านี 1.3 งาดํา มก.18 เปนพันธุแทที่มีการปรับปรุงพันธุโดยมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร ซง่ึ ได คัดเลือกพนั ธโุ ดยวธิ ีจดประวตั ิจากคผู สมระหวาง col.34 กบั งาดํานครสวรรคใ นระหวา งป 2528-2530 มี

3 การทดสอบผลผลติ ในสถานที ดลองและในสภาพไรเ กษตรกรในป 2534 งาดําพนั ธุ มก.18 มลี กั ษณะการ เจริญเติบโตแบบทอดยอด ใบสเี ขยี วเขม ลําตน ไมแ ตกกง่ิ กา นและคอ น ขางสูง เมลด็ มสี ดี ําสนทิ ลักษณะฝก 2 พู ฝก เกดิ ตรงกนั ขา ม ดงั นน้ั 1 ขอ จะมี 2 ฝก การเรยี งตวั ของฝก จะเปน แบบเวยี นสลบั รอบลําตน ความ ยาวปลอ งสน้ั ทําใหจํานวนของฝก ตอ ตน สงู น้าํ หนกั เมลด็ 3 กรัม ตอ 1,000 เมลด็ อายุเก็บเกี่ยวปลายฤดูฝน 85 วัน ตน ฤดฝู น 90 วัน ผล ผลิต 60-148 กโิ ลกรมั ตอ ไร ทนทานตอโรคราแปง และทนตอ การหกั ลม งาดาํ พันธุ มก.18 ในปการเพาะปลูก 2538/39 กรมสงเสริมการเกษตร มหาวิทยาลัย เกษตรศาสตร บริษัทคาเนมัสซุ บรษิ ทั นานาพรรณเอน็ เตอรไ พรจ ํากัด และสมาคมพอ คา ขา วโพด และพืช พันธุไทย สงเสริมการปลูกงาดํา มก.18 ในพ้ืนที่จังหวัดนครราชสีมาและกาญจนบุรี เพอ่ื สง ออกไปยงั ประเทศญี่ปุน ซง่ึ มคี วามตอ งการงาพนั ธุ มก.18 สงู ถงึ ปล ะ 10,000 - 30,000 ตนั 1.4 งาดํา มข.2 เปน พนั ธทุ ม่ี หาวทิ ยาลยั ขอนแกน ปรบั ปรงุ งาดาํ พันธุ มข.2 และคดั เลอื กพนั ธมุ าจากงาดําพนั ธุ ซีบี 80 ของจนี ลักษณะฝกเปน แบบ 4 พู เมลด็ สดี ําสนทิ ไมไ วตอชว งแสงแตกก่งิ 3-4 กง่ิ ตอ ตน ตน สงู 105-115 เซนตเิ มตร น้าํ หนกั เมลด็ 2.77 กรมั ตอ 1,000 เมลด็ ปลูกไดด ที ง้ั ตน ฝนและปลายฤดฝู น มีอายุเก็บเกี่ยวสั้น 70-75 วัน ผล ผลิต 80-150 กโิ ลกรมั ตอ ไร ตา นทานตอ โรคเนา ดําและทนแลง ไดด ี เขตสงเสรมิ การปลกู ไดแก จังหวัดบุรีรัมย และมหาสารคาม 2. งาขาว ที่ใชปลูกกันทั่วไปมี 6 พันธุ ไดแก 2.1 พนั ธเุ มอื งเลย มีขนาดเมลด็ เลก็ เรียกวา งาไขป ลา ลักษณะฝก 2 กลบี 4 พู แตกกิ่ง กานมาก ตอบสนองตอ ชว งแสง อายุเก็บเกี่ยว 110-120 วัน ผลผลติ 60-90 กโิ ลกรมั ตอ ไร เปนพันธุท่ี ตลาดตองการ เพราะนําไปสกดั น้ํามนั มกี ลน่ิ หอม ปลูกมากที่จังหวัดเลยและบริเวณชายแดนไทย-ลาว ชวง จังหวดั เลยถงึ อตุ รดติ ถ 2.2 พันธเุ ชยี งใหม มีลักษณะฝก 2 กลบี 4 พู มขี นาดเมลด็ เลก็ แตใ หญก วา พนั ธเุ มอื งเลย เล็กนอย เมลด็ มรี ปู รา งคลา ยหวั ใจ ไวตอชวงแสง อายุเก็บเกี่ยว 110-120 วัน ผลผลติ 60-90 กโิ ลกรมั ตอ ไร ปลกู มากทจ่ี งั หวดั แมฮ อ งสอนและเชยี งใหม 2.3 พนั ธชุ ยั บาดาลหรอื สมอทอด มีลักษณะฝก 2 กลบี 4 พู เมลด็ มขี นาดปานกลาง อายุ เก็บเกี่ยว 80-85 วัน ผลผลติ 50-80 กโิ ลกรมั ตอ ไร ปลูกมากที่จังหวัดเพชรบูรณและลพบุรี แตปจจุบันมี ปริมาณนอ ยมาก 2.4 พนั ธรุ อ ยเอด็ 1 เปนพันธุที่กรมวิชาการเกษตร ปรบั ปรงุ คดั เลอื กพนั ธสุ เี มลด็ ขาว สมํ่าเสมอ ลําตน ตรงไมแ ตกกง่ิ ลักษณะฝก 4 กลบี 8 พู เมลด็ มขี นาดปานกลางอายเุ กบ็ เกย่ี ว 70-75 วัน ผลผลิต 50-120 กโิ ลกรมั ตอ ไร เหมาะสําหรับปลูกเปน แถว ไมต า นทานตอ หนอนหอ ใบงาและหนอนผเี สอ้ื หัวกะโหลก ฝก แตกงาย จะตองเก็บเกี่ยวทันทีที่ครบอายุเก็บเกี่ยว

4 2.5 พนั ธุ มข. 1 เปนพนั ธทุ ม่ี หาวทิ ยาลยั ขอนแกน ปรบั ปรงุ มาจากงาขาว ซดี บั บลวิ 103 ของจีน ลักษณะฝกเปนแบบ 2 พู ไมไวตอแสงชวงแสง ไมแตกก่งิ กา น ฝก มกี ารเรยี งตวั เปน แบบตรงกนั ขา ม ฝกดก 3-7 ฝก ตอ ซอกใบ เมลด็ สขี าวคอ นขา งใหญ น้าํ หนกั เมลด็ 2.79 อายุเก็บเกี่ยว 70-75 วัน ผลผลติ 80-150 กโิ ลกรมั ตอ ไร ไมต า นทานหนอนหอ ใบงาและหนอนผเี สอ้ื กะโหลก 2.6 พนั ธมุ หาสารคาม 60 เปนพันธุท่กี รมวชิ าการ เกษตรปรับปรุงพันธุจากพันธุที-85 ของประเทศอนิ เดยี ลกั ษณะฝก 2 กลีบ 4 พู ตน โปรง ไมแ ตกกง่ิ ฝก มกี ารเรยี งตวั เปน แบบตรงกนั ขา ม มี 1ฝกตอ 1 ซอกใบ ขนาดเมลด็ โตสขี าว น้าํ หนกั 2.90 กรมั ตอ 1,000 เมลด็ อายุเก็บเกี่ยว 80-85 วัน ผลผลติ 107 กโิ ลกรมั ตอ ไร ไมต า นทานโรคราแปง เขตสง เสรมิ การปลกู ไดแก จงั หวดั สระบรุ ี งาขาวพันธุมหาสารคาม 60 ลพบรุ ี เพชรบูรณ พิษณุโลก และกาญจนบุรี 3. งาดํา-แดง หรือเรียกกันโดยทั่วไปวา งาเกษตร ทใ่ี ชป ลกู มี 3 พันธุ ไดแก 3.1 พนั ธพุ น้ื เมอื งพษิ ณโุ ลก และพนั ธพุ น้ื เมอื งสโุ ขทยั ลักษณะฝกมี 2 กลบี 4 พู แตกกิ่ง กานมาก ขนาดเมลด็ โต สขี องเมลด็ มที ง้ั สดี ําและสนี ้ําตาลแดงปนอยดู ว ยกนั อายุเก็บเกี่ยว 80-85 วัน ผล ผลิต 60-90 กโิ ลกรมั ตอ ไร ปลูกมากที่จังหวัดเพชรบูรณ นครสวรรค พิษณุโลก สุโขทัย ลพบรุ ี สระบรุ ี อุตรดติ ถ แพร และนา น 3.2 งาแดงอุบลราชธานี 1 คัดเลอื กและปรบั ปรงุ พันธุโดยกรมวิชาการเกษตร จากงาพนั ธนุ านนี 25/160/85-9 ของ ประเทศพมา ไดร บั การรบั รองพนั ธเุ มอ่ื 19 มกราคม 2536 มขี นาด เมลด็ โตสม่ําเสมอ น้าํ หนกั เมลด็ 3.16 กรมั ตอ 1,000 เมลด็ ลกั ษณะ ฝก เปนแบบ 2 พู ตนแตกกิ่ง 3-5 กิ่ง อายุเก็บเกี่ยว 80-85 วัน ผล ผลิต 141 กโิ ลกรมั ตอ ไร ตา นทานโรคเหย่ี วหนอนหอ ใบงา ไรขาว และ งาแดงพันธุอุบลราชธานี 1 มวนฝน ใชเ ปน พนั ธแุ นะนําใหเกษตรกรปลกู แทนพนั ธุพ้ืนเมือง 3.3 งาแดงพนั ธุ มข.3 คัดเลอื กและปรบั ปรงุ พนั ธุ โดยมหาวิทยาลัยขอนแกน จากงาพันธุน านนี ของประเทศพมา ลักษณะฝกเปนแบบ 2 พู เมลด็ โตสแี ดง น้าํ หนกั เมลด็ 3.12 กรมั ตอ 1,000 เมลด็ แตกกิ่ง 4-6 กง่ิ ตอ ตน ตน สงู 130-150 เซนตเิ มตร อายุเก็บเกี่ยว 80-85 วัน ผลผลติ 100-180 กโิ ลกรมั ตอ ไร ปลกู ได ทั้งตนฝนและปลายฤดูฝนเหมาะที่จะปลูกแบบหวาน คอ นขา งตา นทาน งาแดงพนั ธุ มข.3 โรคและแมลง ฤดปู ลกู 1. ตน ฤดฝู น เร่ิมปลูกต้ังแตเ ดอื นกมุ ภาพนั ธ-เมษายน และเกบ็ เกย่ี วไดต ง้ั แตป ลายเดอื นเมษายน- มิถุนายน สวนใหญจ ะปลกู ในพน้ื ทน่ี ากอ นการปลกู ขา ว มพี น้ื ทป่ี ลกู ประมาณรอ ยละ 70 ของพน้ื ทป่ี ลกู งาทง้ั

5 ประเทศ แหลง ปลกู งาตน ฤดฝู น ไดแก จงั หวดั อบุ ลราชธานี ศรสี ะเกษ บรุ รี มั ย สรุ นิ ทร นครราชสมี า สระบรุ ี ลพบุรี นครสวรรค เพชรบูรณ สุโขทัย ลําพูน นา น และสรุ าษฎรธ านี 2. ปลายฤดฝู น เร่ิมปลูกต้ังแตเ ดอื นกรกฎาคม-สงิ หาคม และเก็บเกี่ยวได ตง้ั แตป ลายเดอื น พฤศจิกายน-ธนั วาคม สวนใหญจะปลูกในสภาพพื้นที่ไรหรือที่ดอน ปลูกหลังการเก็บเกี่ยวพืชไร มพี น้ื ทป่ี ลกู ประมาณรอ ยละ 30 ของพน้ื ทป่ี ลกู งาทง้ั ประเทศ แหลง ปลกู งาปลายฤดฝู นทส่ี ําคญั ไดแก จังหวัดกาญจนบุรี พิษณุโลก สพุ รรณบรุ ี เพชรบูรณ อตุ รดติ ถ และเลย การพจิ ารณาเลอื กพน้ื ทป่ี ลกู งา 1. เปนดนิ รว นทราย มกี ารระบายน้ําดี และมคี วามอดุ มสมบรู ณพ อสมควร 2. เปน พน้ื ทด่ี อนหรอื สงู สามารถระบายน้ําไดส ะดวกไมม นี ้ําขงั แฉะ 3. ความเปน กรด-ดา งของดนิ ควรอยรู ะหวาง 5.5-6.5 ไมเ ปน ดนิ เปรย้ี วหรอื ดนิ เคม็ 4. ไมเปน พน้ื ทท่ี ม่ี กี ารปลกู งาตดิ ตอ กนั มาเปน เวลานานหลายๆป เพราะจะทําใหง าเกดิ โรคระบาดได งา ย การเตรยี มดนิ การเตรียมดินเปนปจจัยที่สําคญั ในการปลกู งา เนอ่ื งจากเมลด็ งามขี นาดเลก็ ควรมกี ารเตรยี มดนิ ให รวนซุย จะชวยใหง างอกไดด แี ละมคี วามสม่ําเสมอ การไถพรวนจะมากหรอื นอ ยครง้ั ขน้ึ อยกู บั โครงสรา งและ ชนิดของเนื้อดิน ถา เปน ดนิ รว นทรายจะไถ 1-2 ครง้ั สว นดนิ เหนยี วจะตอ งไถมากครง้ั กวา ดนิ รว น โดยไถ 1-2 คร้ัง สว นดนิ เหนยี วจะตอ งไถมากครง้ั กวา ดนิ รว นโดยไถ 2-3 ครง้ั เพอ่ื ยอ ยดินใหล ะเอยี ดจะใหผ ลผลติ สูงกวา ไถเพยี งครง้ั เดยี ว การปลูกงาตนฤดูฝนโดยอาศยั น้ําฝนชว งเดอื นกมุ ภาพนั ธ-มนี าคม ปรมิ าณความชน้ื ในดนิ มนี อ ย จะ ตองรอใหฝนตกเสียกอ นจงึ ไถเตรยี มดนิ ปลกู สงั เกตไดโ ดย เมื่อฝนตกทาํ ใหด นิ เปย กชน้ื ลกึ ลงไปจากผวิ ดนิ ประมาณ 20 เซนตเิ มตร หรอื ลองใชจ อบขดุ ลกึ ลงไปจากผวิ ดนิ ประมาณ 20 เซนตเิ มตร หรอื ลองใชจ อบขดุ ลึกลงไปประมาณ 1 หนา จอบ และพบดนิ ยงั มคี วามเปย กชน้ื อยู สามารถไถพรวนปลกู งาใหเ สรจ็ ไดภ ายใน 3 วัน โดยไถดะ 1 ครง้ั แลว หวา นเมลด็ งา และคราดกลบทนั ทจี ะเปน ผลดกี บั การปลกู งา เพราะวา หลงั จากนน้ั ดินจะแหงเร็วความชื้นจะไมเพียงพอที่จะทําใหงางอกได การปลูกงาชวงกลางฤดูฝน-ปลายฝน ปริมาณนํ้าฝนมีเพียงพอทําใหเตรียมดินไดสะดวก โดยไถ ประมาณ 2-3 ครง้ั กอ นการหวา นเมลด็ งาหลงั จากนน้ั จงึ ไถกลบอกี 1 ครง้ั จะทําใหง างอกไดส ม่ําเสมอ แต วิธีน้ีจะใชเมลด็ พนั ธมุ ากกวา การไถหวา น-คราดกลบ ประมาณ 2 เทาตัว สําหรับในเขตทม่ี แี หลง น้ําหรอื ในเขตชลประทานใชว ธิ ปี ลอ ยน้ําเขา ในแปลงปลกู ดนิ รว นทรายปลอ ย ทิ้งไว 2 คนื ดนิ เหนยี วทง้ิ ไว 1 คนื ตากดนิ ไว 1-3 แดด แลวจึงไถ เตรยี มดินปลกู ตอ ไป การเตรียมดนิ ปลกู งาหลงั จากไถพรวนดนิ ดแี ลว ควรแบงพื้นที่ ปลูกเปนแปลงยอ ย กวา งแปลงละ 3-5 เมตร เพอ่ื ใหส ามารถเดนิ เขา ไปปฏิบัติดูแลรกั ษาไดสะดวก และชวยระบายนํ้า เมอื่ มีฝนตกชุกจะชว ย ลดความเสียหายจากนํ้าทว มขงั ทาํ ใหผ ลผลติ ตอ ไรส งู ขน้ึ การเตรยี มดนิ ปลกู งา

6 วิธกี ารปลกู งา วิธกี ารปลกู งามี 2 วิธี คอื 1. การปลกู แบบหวา น เกษตรกรสว นใหญน ยิ มปลกู งาดว ยวธิ นี ้ี โดยหลงั จากเตรยี มดนิ ดแี ลว จะ ใชเมล็ดงาหวานใหกระจายสมํ่าเสมอ ในแปลงปลกู แลว คราดกลบทนั ทเี พราะถา รอจนหนา ดนิ แหง หรือ เมล็ดถูกแดดเผานานๆ เมลด็ งาจะตกมนั ทําใหไ มง อกหรอื งอกไมส ม่ําเสมอ สาํ หรับเมล็ดพันธุที่หวานจะใช ประมาณ 1-2 กโิ ลกรมั ตอ ไร ขน้ึ อยกู บั สภาพการเตรยี มดนิ และ ความเคยชนิ ของเกษตรกร ในการหวา นอาจใชท รายละเอยี ด ขเ้ี ถา แกลบ หรอื มลู สตั ว ผสมในอตั รา 1:1 เพอ่ื ชว ยใหเ มลด็ งากระจาย สมํ่าเสมอมากขน้ึ ปจ จบุ นั มกี ารนําเครอ่ื งปลกู งาแบบหวา นมาใชใ น เขตจังหวัดลพบุรี เปนเคร่ืองปลูกที่ใชติดทายรถแทรกเตอร ตัว เครอ่ื ง ประกอบดว ยผาน 4 ผาน ถา บรรจเุ มลด็ พนั ธแุ ละมชี อ ง ปลอยเมล็ดพนั ธใุ หง าออกตามอตั ราทก่ี ําหนดไว เมอ่ื เมลด็ งาตกลง การปลูกแบบหวาน พื้นดินผานทง้ั 4 ผานจะไถดนิ ตาม ทําใหเ มลด็ ถกู กระจายออกและ ถูกดินกลบ ตนงาท่งี อกขึน้ มาจะกระจายตัวคลายๆ กับการหวาน เครอ่ื งปลกู งา เมอ่ื พว งกบั รถไถเดนิ ตาม ขนาดเล็ก จะใชเ วลาปลกู ประมาณ 20 นาทตี อ ไร หากพวงกับรถไถขนาดใหญจะใชเวลาเพียง 10 นาที ตอ ไร 2. การปลกู แบบโรยเปน แถว ในการทํารอ งสําหรับโรย เมล็ด สวนใหญใชคราดกาแถว จะชวยใหทําแถวปลูกไดเร็วขึ้น ระยะแถวปลกู 50x10 เซนตเิ มตร หรอื ใชเ ครอ่ื งปลกู ชนดิ 4 แถว ระยะปลูก 30x10 เซนตเิ มตร หรือในแถวยาว 1 เมตร ใหม ตี น งา 10-20 ตน หลงั จากปลกู แลว 15-20 วัน ใหทําการถอนแยกให ไดระยะตน ตามความตองการ อตั ราเมลด็ พนั ธทุ ใ่ี ชป ระมาณ 2-3 กิโลกรัมตอไร การปลูกดวยวิธีนี้จะใชเมล็ดพันธุมากกวาวิธีหวาน การปลกู แบบโรยเปน แถว เสียเวลาและแรงงานมาก ตองกําจัดวัชพืชระหวางแถวปลูก แตจะ สะดวกในการพน สารเคมปี อ งกนั กําจัดศัตรูพืช การปลูกแบบเปน แถวน้จี ะใหผลผลติ สงู กวา การปลูกดว ยวิธี หวาน การใสป ยุ ปุยเคมีทใ่ี ชก บั งา ในดนิ ทรายหรอื ดนิ รว นทรายทม่ี คี วามอดุ มสมบรู ณต ่ํา ใหใชปุยสูตร 15-15-15 ในอัตรา 20-30 กิโลกรัม/ไร สาํ หรบั ดนิ รว นปนดนิ เหนยี ว ใชปุยสูตร 20-20-0 ในอตั รา 20-25 กิโลกรัม/ไร การใสป ยุ ในโตรเจนควรใสขณะทง่ี าจะออกดอกในปรมิ าณทไ่ี มม ากเกนิ ไป เพราะปุยไนโตรเจน จะทําใหง าแกข า และปรมิ าณน้ํามนั ในเมลด็ ลดลง วิธีการใสปยุ เคมีใหแกง า พิจารณาจากวิธีการปลูก ดงั น้ี 1. ปลูกแบบหวาน ใหใ ชป ยุ หวา นแลว คราดกลบกอ นปลกู 2. ปลูกแบบโรยเปนแถว ใหใช 2 วิธี คอื 2.1 โดยใชป ยุ ทง้ั หมดโรยกน รอ งแถวปลกู กอ นปลกู 2.2 โดยแบงให 2 ครง้ั ครง้ั ละเทา ๆ กัน

7 ครั้งแรก : โรยกน รอ งของแถวปลกู กอ นปลกู ครั้งที่สอง : โรยขา งแถวปลกู เมอ่ื งาอายไุ มเ กนิ 15 วัน หลังจากงอก ควรมีการใสป ุย คอก ปุยหมัก หรือไถกลบปุยพืชสด ในดนิ ในชว งเตรยี มดนิ กอ นปลกู งาจะทําใหไดผล ผลิตสูง เพราะ งาตอบสนองตอ การใสป ยุ อนิ ทรยี ไ ดด กี วา ปยุ เคมี การดแู ลรกั ษา งาเปนพืชที่ตองการการดูแลรักษานอยกวาพืชชนิดอื่นเพียงแตเตรียมดนิ ใหถ กู วธิ แี ละเหมาะสม และ ปลูกงาใหงอกอยางสมํ่าเสมอ ก็สามารถจะใหผลผลิตพอสมควรแลวสวนใหญเกษตรกรที่ปลูกงาเม่ือหวาน เมล็ดงาแลวก็ปลอยทิ้งจนถึงเก็บเกี่ยว อยา งไรกต็ าม หากไดมีการปฏิบัติดูแลรักษาบางก็จะชวยใหผลผลิตสูง ข้ึน ท้ังน้ีควรจะเรม่ิ จากการปลกู งาเปน แปลงใหญ ๆ ขนาด 3-5 เมตร ใหม รี อ งระหวา งแปลงเพอ่ื จะไดต รวจ แปลงไดสะดวกเมอ่ื มโี รคและแมลงระบาดสามารถทจ่ี ะปอ งกนั กําจดั ไดง า ยและรวดเรว็ การเกบ็ เกย่ี ว การสังเกตระยะสกุ แกข องงา เมื่องาเจริญเติบโตเต็มทีถ่ งึ ระยะสกุ แกจะตอ งรบี เก็บเก่ยี ว เนอ่ื งจากฝก งาโคนตนที่แกกอนจะแตกออกทําใหเ มลด็ รว งเสยี หาย การสกุ แกข องงาสามารถสงั เกตไดด งั น้ี 1. ดอก เมอ่ื ถงึ อายเุ ก็บเก่ียวดอกสดุ ทา ยจะรวง 2. ใบ จะมสี เี หลอื งและรว งเกอื บหมด 3. ฝก เปลย่ี นจากสเี ขยี วเปน สเี หลอื ง ประมาณ 1 ใน 4 ของตน 4. เมลด็ มลี กั ษณะคอ นขา งเตง ตงึ และเปลย่ี นสตี ามพนั ธุ สาํ หรบั งาดําใหแกะฝกที่ 3 จากยอดออก มาดู ถา เมลด็ มสี นี ้ําตาลแสดงวาแกเก็บเกยี่ วได 5. อายุ โดยนบั อายขุ องงาแตล ะพนั ธุ เชน งาขาว พน้ื เมอื งเลย อายุ 110-120 วัน งาขาวพน้ื เมอื ง พันธุชัยบาดาลอายุ 80-85 วัน งาขาวพนั ธรุ อ ยเอด็ 1 อายุ 70-75 วัน งาขาว พนั ธมุ หาสารคาม 60 อายุ 80-85 วัน งาดํานครสวรรค อายุ 95-100 วัน งาดํา มก.18 อายุ 85-90 วัน งาดํา มข.2 อายุ 70-75 วัน งาแดงพนั ธอุ บุ ลราชธานี 1 มข.3 พิษณุโลก และสุโขทัย อายุ 80-85 วัน เปน ตน การพจิ ารณาอายขุ อง งานี้จะตองพิจารณาความช้ืนของอากาศขณะน้ันประกอบดวยถาฝนตกชุกอากาศมีความชื้นสูงงาจะสุกแกชา แตถาอากาศแหงจะเก็บเก่ียวไดเรว็ กวาอายจุ ริง 5-10 วัน เชน งาขาวพนั ธรุ อ ยเอด็ 1 ถา อากาศแหงแลง จะ เก็บเกย่ี วไดเ มอ่ื อายปุ ระมาณ 60-65 วัน เปน ตน วิธีการเกบ็ เกย่ี วงา การเก็บเก่ียวใชเคียวหรือมีดเกี่ยวต่ํากวาฝกลางเล็กนอยถาปลูกในดินทรายหรืองาตนเล็กจะใชวิธี ถอนท้ังตนก็ได ทง้ั นพ้ี ยายามอยา ใหด นิ ทรายเกาะตดิ ตน งา เพราะจะปนอยกู บั เมลด็ มากเวลาเคาะ ทําใหคุณ ภาพของงาลดลง ปจ จบุ นั มเี ครอ่ื งเกย่ี วงาแบบวางราย ทําใหเ ก่ยี วไดสะดวกและรวดเรว็ ยิ่งข้นึ วิธกี ารบม งา หลังจากการเกบ็ เกย่ี วงาแลว นํามาบม โดยนําตน งามากองรวมกนั หนั ปลายยอดเขา หากนั วางซอ น เปนช้ัน ๆ ข้ึนไปเรอ่ื ย ๆ ใหฝ ก ปลายยอดเหลอ่ื มกนั เลก็ นอ ย (กองบม ทว่ั ไปมขี นาดกวา ง x ยาว x สูง ประมาณ 2 x 3 x 1 เมตร) กองบม ควรอยใู นทก่ี ลางแจง และทส่ี งู ในแปลงปลกู เพอ่ื ปอ งกนั น้ําทว มและ

8 อากาศถายเทสะดวก เมอ่ื กองเรยี บรอ ยแลว นําฟางขา ว ใบไม ใบ หญา ปด ทบั กองประมาณ 5-7 วัน ถา อากาศแหง เกนิ ไป ควรรด น้ํากองบม บา ง หลงั จากการบม แลว ฝก จะเปลย่ี นเปน สเี หลอื งหรอื น้ําตาลปนดําเสมอกัน สวนใบจะเปลี่ยนเปนสีดําและหลดุ รว งไป จากนน้ั จงึ ทําการมดั ตาก เคาะ และทําความสะอาดเมลด็ ตอ ไป ขอดขี องการบม งา การบม งาดว ยทางมะพราว เศษใบไม และฟางแหง 1. การปลกู งาจํานวนมากๆ ถาเก็บเกี่ยวชาฝกจะแตกเมล็ดรวงเสียหาย การบมจะชวยใหเกษตรกร เวลาเก็บเกี่ยวงาไดมากขึ้น สามารถเกบ็ เกย่ี วพรอ ม ๆ กัน ไดใ นพน้ื ทข่ี นาดใหญ 2. การบมงาทําใหใบรว ง สะดวกตอ การมดั เปน กําและตง้ั ตากไดง า ย 3. การบมทําใหส ามารถเคาะไดเ รว็ ขน้ึ เพราะงาที่บมจะแหงเร็ว เนอ่ื งจากใบรว งหมด และใชเวลา ตากนอยประมาณ 1-2 วนั กส็ ามารถเคาะได แตง าทไ่ี มบ ม ตอ งใชเ วลาตากถงึ 4-5 วัน 4. การบมชวยใหฝ ก งาสว นโคนตน และสว นปลายอา ออกพรอ มกนั จึงประหยดั เวลาแรงงานในการ เคาะ โดยเคาะเพียง 1-2 ครง้ั กไ็ ดเ มลด็ งาเกอื บทง้ั หมด แตถ า ไมบ ม จะตอ งเคาะ 3-4 ครง้ั เนอ่ื งจากฝก งา อาออกไมพ รอ มกนั 5. การบมงาชว ยลดความเสยี หายอนั เนอ่ื งจากมฝี นตกในขณะตากงา เพราะการบม งาจะใชเ วลาตาก นอยกวาไมบม การบมงาน้ีจะทําการบมเฉพาะงาดําและงาดําแดง สวนงาขาวไมตองบมเน่ืองจากจะทําใหเ มลด็ งา ขาวมสี หี มองคล้ําคณุ ภาพเมลด็ ต่ํา สําหรับงาที่จะนําไปบรโิ ภคเปน อาหารไมค วรบม เชน งาดําพนั ธุ มข.18 เพราะจะทําใหม กี ลน่ิ ดนิ เศษพชื ตดิ ไปกบั เมลด็ งา หากเกษตรกรเก็บเกี่ยวงาครบอายุเก็บเกี่ยวใหนําไปตาก 3-4 แดด แลว เคาะนวดไดท นั ที การมัด ตาก เคาะ และทําความสะอาดเมลด็ งา หลงั จากบม แลว ทาํ การเคาะใหใ บรว งออกหมดเหลอื แตฝก และตน งา ใชต อกหรอื เชอื กฟางมดั งาเปน กํา ๆ ขนาดกํามอื แลว นํางา 3 กํา มามดั ทป่ี ลายตน งารวม เปนมดั เดยี วกนั แลว นําไปตง้ั ตาก ซึ่งจะแยกมดั งาเปน 3 ขา ชวยพยุง ไมใหมดั งาลม เวลาตง้ั ตาก หรือจะใชวิธีการทําราวตาก โดยมดั งาเปน กําขนาดใหญแลวแบงครึ่ง แขวนตากไวบนราว วิธีน้ีจะไดเ มลด็ งาท่ี สะอาดกวาวธิ แี รก เพราะตน งาไมไ ดต ง้ั อยบู นพน้ื ดนิ หลังจากตากไว 2-3 วนั กน็ ําไปเคาะ โดยนํามดั งาทต่ี ากจนฝก แหง และปลายฝก อา ออก แลวควํ่ามดั งาลงภาชนะทเ่ี ตรยี มไว ใชไ มเ คาะมดั งาเบาๆ เมลด็ งากจ็ ะ การตากงา รว งลงบนภาชนะโดยงา ย นําไปตากแดดอกี 1-2 แดด แลวนําไปเคาะใหมอ กี ครง้ั หนง่ึ จากนั้นทําความ สะอาดเมลด็ งาโดยฝด แยกเอาสง่ิ เจอื ปนออกแลว บรรจลุ งกระสอบนําไปเก็บหรือจําหนา ยตอ ไป การเกบ็ เมลด็ พนั ธุ โดยปกติเมล็ดพืชนํ้ามันจะเส่ือมความงอกในชวงระยะเวลาอนั สน้ั แตเ มลด็ งานน้ั สามารถเก็บรักษาไว ไดนาน จากการทดสอบพบวา เมลด็ งาสามารถเกบ็ ไวไ ดน านถงึ 17 เดอื น โดยเกบ็ ไวใ นถงุ พลาสตกิ ชนดิ หนาปดปากถุงดว ยความรอน เมลด็ ยงั มคี วามงอกถงึ 82 เปอรเ ซน็ ต และเกบ็ ใสถ งุ ปยุ ถงุ ผา และถงุ กระดาษ นาน 8 เดอื น เมลด็ งายงั มคี วามงอกมากกวา 80 เปอรเ ซน็ ต

9 เมล็ดงาท่ีจะเกบ็ เปน เมลด็ พนั ธุ ควรเปน เมลด็ ทม่ี คี ณุ ภาพดี ท่ีไดจ ากการเคาะเคาะครง้ั แรก เพราะ เมล็ดจะแกแ ละสมบรู ณเ ตม็ ท่ี จากนน้ั นําไปตากใหแ หง กอ นเกบ็ ในภาชนะปด ทม่ี คี วามชน้ื ต่ํา โรคของงา 1. โรคเนา ดํา เชอ้ื สาเหตุ : เชอ้ื รา ระยะการระบาด : โรคน้ีระบาดไดต ง้ั แตร ะยะกลา จนถงึ เกบ็ เกย่ี ว ลักษณะอาการ : ใบเร่ิมเหลอื งซดี ลงกวา ปกติ ตน งาจะเหย่ี วยนื ตน ตาย รากและลําตน เนา สนี ้ําตาล เปลือกติดแนน กบั ลําตน ฉีกดูภายในจะกลวงแฟบ บรเิ วณแผลมเี มลด็ สดี ําคลายผงถานกระจายอยูทั่วไป การปอ งกนั กําจดั 1. คลกุ เมลด็ ดว ยสารเคมกี อ นปลกู ไดแก ใช เบนเลท คาเบนดาซมิ เดลซีน เอ็ม เอก็ ซ ในอตั รา 0.1-0.3 เปอรเ ซน็ ต ของน้าํ หนกั เมลด็ 2. เลอื กปลกู พนั ธเุ มลด็ สแี ดง 3. ปลกู พชื หมนุ เวยี นทไ่ี มเ ปน โรคนส้ี ลบั กบั การปลกู งา หรือยายพื้นที่ปลูก โดยปลูกซ้ําทเ่ี ดมิ ไมเ กนิ 3 ป 4. ใชป ยุ คอกหรอื ปยุ ทม่ี ฟี อสฟอรสั คอ นขา งสงู 5. เผาทําลายเศษซากพืชที่เปนโรค 2. โรคใบไมและลําตน เนา เชอ้ื สาเหตุ : เชอ้ื รา ระยะการระบาด : ระบาดทําความเสยี หายกบั เงาในระยะเตบิ โตถงึ เกบ็ เกย่ี ว ลักษณะอาการ : ใบไมโดยเฉพาะเมอ่ื มคี วามชน้ื สงู ฝนตกชกุ อาการไหมจ ะลกุ ลามสกู า นใบ ลําตน และในทส่ี ดุ ทาํ ใหตนหักพับเหี่ยวตาย การปอ งกนั กําจดั 1. ปลกู พนั ธตุ า นทาน เชน มหาสารคาม 60 2. ปลกู งาในชว งทม่ี ฝี นนอ ย เชน ปลายฤดฝู น 3. อยา ปลกู ในระยะชดิ มากเกนิ ไป 4. ปลกู พชื หมนุ เวยี นทไ่ี มเ ปน โรคนส้ี ลบั กบั การปลกู งา 5. ใชสารเคมีพวกแคปเทน หรือไทแรม 0.3 เปอรเ ซน็ ต คลกุ เมลด็ กอ นปลกู หรือ ใชร โิ ดมลิ ฉดี พน 1-2 ครง้ั เมอ่ื พบการระบาดของโรค 3. โรคเหย่ี วจากแบคทเี รยี โรคเหย่ี ว เชอ้ื สาเหตุ : เชื้อแบคทีเรีย ระยะการระบาด : ระบาดทําความเสียหายกับงาในระยะเตบิ โต ถึงเก็บเกี่ยว ลักษณะอาการ : ยอดเหย่ี วมรี อยประสขี าวใสเลก็ ๆ กระจาย

10 ตามความยาวของลําตน เมอ่ื ผา ลําตน ตามขวางดจู ะมสี นี ้ําตาลบรเิ วณรอยตอ ของเปลอื กกบั แกน เมอ่ื บบี จะ พบน้ําเยม้ิ สขี าวขนุ ตนงาจะเหยี่ วและยนื ตนตายโดยท่รี ากยงั ปกตอิ ยู การปอ งกนั กําจดั 1. ใชพ นั ธตุ า นทาน ไดแก งาแดงพนั ธอุ บุ ลราชธานี 1 2. ไมค วรใชส ารเคมเี พราะไมค มุ ทนุ 4. โรคยอดฝอย เชอ้ื สาเหตุ : เชอ้ื ไมโครพลาสมา โดยมีเพลี้ยจั๊กจั่นเปนแมลงพาหะ ระยะการระบาด : ระบาดกบั งาในระยะตน กลา ถงึ ระยะเจรญิ เตบิ โต ลักษณะอาการ : งาที่เปนโรคจะชะงักการเจริญเติบโต ใบมีขนาดเลก็ ยอดแตกเปน พมุ ฝอย ดอก เปล่ียนเปน สเี ขยี วคลา ยใบ ไมต ดิ ฝก การปอ งกนั กําจดั 1. ถอนและเผาทําลายตน ทเ่ี ปน โรค 2. ปลูกใหเ รว็ ขน้ึ และหลกี เลย่ี งการปลกู ในชว งฤดฝู น 3. ใชส ารเคมปี อ งกนั กําจดั แมลง เชน เซฟวิน อโซดรนิ ไดเมทโธเอท ใน อัตรา 40-50 ซีซี ตอ น้ํา 20 ลติ ร ฉดี พน ในระยะกอ นออกดอก 1-2 ครง้ั หาง กันประมาณ 7-10 วัน 4. หลีกเลย่ี งการปลกู งาตดิ ตอ กนั บรเิ วณหนง่ึ บรเิ วณใดซ้ํากนั หลาย ๆ ป โรคยอดฝอย แมลงศัตรูงา งามีแมลงศัตรูที่สําคัญหลายชนิด ทั้งพวกกัดกินใบพวกปากดูดและแมลงที่นําโรคมาสตู น งา ซง่ึ แมลง ศัตรูที่สําคัญที่เขาทําลายงาในแตล ะระยะการเจรญิ เตบิ โต มดี งั น้ี ระยะกลา ระยะกอ นออกดอก (7-15 วัน) (15-30 วัน) 1. หนอนหอ ยอด 1. หนอนหอ ยอด 2. หนอนผเี สอ้ื หวั กะโหลก 3. เพลย้ี จก๊ั จน่ั 4. หนอนแมลงวันเจาะตน 5. มวนฝน ระยะออกดอก ระยะติดฝก (30-40 วัน) (35-60 วัน) 1. หนอนหอ ยอด 1. หนอนหอ ยอด 2. หนอนผเี สอ้ื หวั กะโหลก 2.หนอนผเี สอ้ื หวั กะโหลก 3. ไรขาว 3. แมลงกนิ นู 4. มวนฝน 4. มวนเขยี วขา ว 5. เพลย้ี ไฟ 5. มวนฝน

11 แมลงศตั รงู าทส่ี ําคัญมีลักษณะการทําลายและการปอ งกนั กําจัด ดงั น้ี 1. หนอนหอ ใบงา เปน แมลงศตั รทู ส่ี ําคญั ทส่ี ดุ ของงา โดยจะเขาทําลายในทกุ สว น ของงาและในทุกระยะการเจริญเติบโต เร่ิมตง้ั แต งางอกพนผิวดินจนถึง ระยะติดดอกออกฝก ถาทําลายระยะตน ออ น ตน งาจะเหีย่ วแหง ตาย หมด โดยลักษณะการทําลายนน้ั ตวั หนอนจะชกั ใยดงึ เอาใบทส่ี ว นยอด มาหอหุม ตัวไวและกดั กนิ อยูภายใน แตล ะยอดอาจจะมตี วั หนอน 1-5 หนอนหอ ใบงา ตัวระยะออกดอกจะกนิ ดอกทําใหด อกรว ง สว นระยะตดิ ฝกจะเจาะเขาไปกดั กินอยภู ายในฝก การปอ งกนั กําจดั 1. ใชพันธตุ า นทาน เชน พนั ธมุ หาสารคาม 60, ชยั บาดาล นครสวรรค บรุ รี มั ย และอบุ ลราชธานี 1 2. ใชส ารสกดั สะเดาเขม ขน 50-20 พีพีเอ็ม อตั รา 50 มลิ ลลิ ติ ร ตอ น้ํา 20 ลติ ร 3. ใชส ารเคมปี อ งกนั กําจดั แมลง ไดแก โมโนโครโตฟอส (อโซดริน, นูราครอน) คารโบซัลแฟน (พอสซ) ฉดี พน เมอ่ื พบหนอน 2 ตวั ตอ แปลงยาว 1 เมตร เมอ่ื งาอายุ 5, 20 และ 40 วัน 2. หนอนผเี สอ้ื หวั กะโหลก เปนแมลงศตั รทู ส่ี ําคญั ของงาและพชื หลายชนดิ เชน ถว่ั ตา ง ๆ มะเขือ และยาสูบ เปน ตน เกษตรกรเรยี กหนอนชนดิ นว้ี า \"หนอน แกว\" สามารถทาํ ความเสยี หายใหแ กต น งาไดม ากและรวดเรว็ เนอ่ื ง จากเปนหนอนผีเสื้อขนาดใหญหนอนจะกัดกินใบงาเหลือแตก า นและ ตนเห็นไดอยางชัดเจนโดยทําลายตง้ั แตง าเรม่ิ แตกใบจรงิ จนกระทง่ั ตดิ ดอกออกฝกเม่ือกินใบของตนหนง่ึ หมดกจ็ ะเคลอ่ื นยา ยไปกนิ ตน อน่ื ตวั หนอนชอบหลบอยูใตใบทําใหส งั เกตไดย าก เพราะมสี เี ขยี วคลา ยตน งา หนอนผีเสื้อหวั กะโหลก การระบาดทําลายของหนอนชนดิ น้ี จะกอใหเกิดความเสียหายรุนแรง ในบางทอ งทแ่ี ละบางฤดกู าลเทา นน้ั การปอ งกนั กําจดั 1. ใชพันธตุ า นทาน เชน พนั ธมุ หาสารคาม 60 ชัยบาดาล นครสวรรค บรุ รี มั ย และอบุ ลราชธานี 1 2. ใชส ารสกดั สะเดาเขม ขน 100 พีพีเอ็ม อตั รา 50 มลิ ลลิ ติ ร ตอ น้ํา 20 ลติ ร 3. ไมทําลายแมลงวนั กน ขน ซง่ึ เปน ศตั รธู รรมชาตขิ องหนอนผเี สอ้ื หวั กะโหลก 4. ใชส ารเคมปี อ งกนั กําจดั แมลง ไดแก เมทามโิ ดฟอส (ทารารอน) ฉีดพน เมอ่ื พบหนอน 1 ตวั ตอ แถวงายาว 1 เมตร เมอ่ื งาอายุ 5, 20 และ 40 วัน 3. แมลงกินูนเลก็ แมลงชนิดนี้จะทําความเสียหายใหกับตนงาไดอยางรวดเร็ว การระบาดข้ึนอยูกับสภาพภูมิอากาศ และสภาพพื้นที่ มักทาํ ลายตน งาในระยะตดิ ฝก ในเวลากลางคนื สว นกลางวนั จะหลบอยตู ามตน ไมใหญรอบ ๆ แปลงปลกู ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ถาพบแมลงกินูนระบาดจะดกั จับมาเปน อาหารหรอื จําหนา ย ซง่ึ เปน วิธีการกําจดั แมลงทไ่ี ดผ ลดวี ธิ หี นง่ึ

12 การปอ งกนั กําจดั ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือท่ีปลูกงาตนฤดูฝน (เมษายน-กรกฎาคม) ควรพน สารปอ งกนั กําจัด แมลงไวกอนเพราะแมลงชนิดน้ีจะเขาทําลายใบชวงกลางคืนและกัดกินอยางรวดเร็ว โดยใชส ารเคมปี อ งกนั กาํ จัดแมลงที่ใช ไดแก ไมโนโครโตฟอส (อโซดรนิ , นูวาครอน) เมทามโิ ดฟอส ฉีดพน เม่อื พบการทําลาย ประมาณ 5-7 ครง้ั ทุก 7-10 วัน 4. เพลย้ี จ๊ักจน่ั ตัวออนและตัวเต็มวันจะอาศัยดูดกินน้ําเล้ียงตามใบและยอดออนของงา นอกจากนี้เพล้ียจักจ่ันยัง เปนแมลงพาหะนําโรคยอดฝอยมาสงู าอกี ดว ย ทาํ ใหงาแสดงอาการยอดแตกเปน พมุ ฝอยไมต ดิ ฝก โดยชวงที่ เหมาะสมตอ การเกดิ โรคคอื เมอ่ื งามอี ายุ 30-60 วัน การปอ งกนั กําจดั ใชส ารเคมปี อ งกนั กําจดั แมลง ไดแก เบโนมิล (เซฟวิน) โมโนโครโตฟอส (อะโซดริน) ฉดี พน ในระยะ กอนออกดอก 1-2 ครง้ั หางกัน 7-10 วัน 5. มวนเขยี วขา ว พบมีการระบาดทว่ั ไปในแหลง ปลูกงา โดยเฉพาะการปลกู งาตามหลงั ขา ว จะเกดิ การระบาดอยา งตอ เน่ืองและรุนแรง เพราะเปน แมลงศตั รทู ส่ี ําคญั ของขา ว ตวั ออ นฟก ใหมๆ จะอยรู วมกลมุ กนั ดดู กนิ น้ําเลย้ี ง งา บางตนจะมีสีดําตลอดบริเวณยอด เนอ่ื งจากตวั ออ นของมวนเขยี วขา วรวมตวั กนั ดดู กนิ น้ําเลย้ี ง เมอ่ื มวลโตขน้ึ ลําตัวขะเปล่ียนเปน สเี ขยี วแลว จะเรม่ิ แยกไปดดู กนิ น้ําเลย้ี งตามตน อน่ื ๆ ขณะทง่ี าเรม่ิ ออกดอกและตดิ ฝก หาก ถูกมวนเขยี วขา วทําลายอยา งรนุ แรงจะทําใหม กี ารตดิ ฝก นอ ยลง การปอ งกนั กําจดั ใชส ารเคมปี อ งกนั กําจดั แมลง ไดแก ไตรอะโซฟอส อตั รา 50 กรัม ตอ น้ํา 20 ลติ ร ฉดี พน เมอ่ื งาอายุ 1 เดอื น 6. มวนฝน เปนแมลงปากดดู ขนาดเลก็ ตวั ออ นมสี เี ขยี ว ตวั เตม็ วยั มสี เี หลอื งหรอื น้ําตาลอมดํา ทําลายโดยการ ดูดกินน้ําเลย้ี งจากยอด ใบออ น ดอก และฝก ออ น ใบออนที่ถูกทําลายจะมีการเจริญเติบโตชา ใบทโ่ี ตขน้ึ มี ลักษณะเรยี วเลก็ บดิ งอมสี เี หลอื งและมรี โู หว ทาํ ใหใบขาดเปนรูกระจายโดยทั่วไปถาทําลายมาก ๆ ตน งาจะ แสดงอาการเหย่ี วเฉาได การปอ งกนั กําจดั 1. ใชพ นั ธตุ น ทาน เชน พนั ธนุ ครสวรรคแ ละอบุ ลราชธานี 1 2. ใชส ารสกดั สะเดาเขม ขน 100 พีพีเอ็ม อตั รา 50 มลิ ลลิ ติ รตอ น้ํา 20 ลติ ร ฉีดพนทุก 7 วัน 3. ใชส ารเคมปี อ งกนั กําจดั แมลง ไดแก ไตรอะโซฟอส (ฮอสตาธอิ อน) โมโนโครโตฟอส (อะโซดรนิ ) ฉีดพนเหมอื นการปอ งกนั กําจัดหนอนหอใบงา

13 ขอควรพจิ ารณาในการปอ งกนั กําจดั แมลงศตั รงู า 1. แมลงศัตรูงาท่คี วรระมดั ระวงั มากทสี่ ุด คอื หนอนหอใบงา ซึ่งจะเขาทําลายตลอดระยะการปลกู โดยเฉพาะในระยะกลา ถาหนอนทําลายมาก ๆ งาจะตายได รองลงมาคอื หนอนผีเสื้อหัวกะโหลก ใหหมั่น ตรวจดูแปลงถา พบไขหรือตัวหนอนใหเก็บหรือจับไปทําลาย เนอ่ื งจากไขห รอื ตวั หนอนมขี นาดใหญม องเหน็ ได ชัดเจน เปน วธิ ปี อ งกนั ทด่ี แี ละประหยดั 2. การใชส ารเคมี ควรใชเทาที่จําเปน เทา นน้ั กอ นใชค วรตรวจนบั จํานวนแมลงศตั รกู อ น ถา พบใน ปริมาณมากถึงระดับเศรษฐกิจจึงคอยทําการฉดี พน สารเคมี เชน พบหนอนหอใบงาจํานวน 2 ตวั ตอ แถวงา ยาว 1 เมตร หรือหนอนผีเสื้อหัวกะโหลกจํานวน 1 ตวั ตอ แถวงายาว 1 เมตร จงึ ใชส ารเคมฉี ดี พน เพราะ การใชสารเคมีมากหรอื บอ ยครง้ั เกนิ ไป นอกจากจะทําลายแมลงศตั รธู รรมชาตขิ องแมลงศตั รงู าแลว ยังเปน การเพม่ิ ตน ทนุ การผลติ อกี ดว ย 3. การปอ งกนั กําจดั แมลงศตั รงู าทด่ี ี ควรใชวธิ ีผสมผสาน โดยหมน่ั ตรวจแปลงงาอยเู สมอ ใชวิธีการ ปองกันกําจัดโดยวิธีอื่น ๆ กอ นถา ไมไ ดผ ลจงึ คอ ยใชก ารปอ งกนั กําจัดโดยวิธีอื่น ๆ กอ นถา ไมไ ดผ ลจงึ คอ ยใช การปอ งกนั กําจดั โดยใชส ารเคมี เชน ใชแสงจากหลอดไฟดักผีเสื้อ เกบ็ ไขห รอื จบั ตวั หนอนมาทําลาย และจับ แมลงทบ่ี รโิ ภคไดม ารบั ประทานเปน ตน 4. ในการใชสารเคมใี หพ จิ ารณาใชสารเคมที ี่กําจดั แมลงอยา งไดผ ลและมรี าคาไมแ พงเกนิ ไป อยาใช สารเคมีชนิดเดียวติดตอ กันนาน ๆ ควรเปลย่ี นชนดิ ของสารเคมบี า งเพอ่ื ปอ งกนั การดอ้ื ยาของแมลง การปอ งกนั กําจดั วชั พชื ในแปลงงา 1. ใชว ธิ เี ขตกรรม 1.1 เลือกชวงเวลาของการปลูกงา ในชวงฤดแู ลง ระหวา งเดอื นกมุ ภาพนั ธุ-เมษายน จะ ปญหาเรื่องวัชพืชนอยเพราะอากาศแหงแลง ดนิ มคี วามชน้ื นอ ย วชั พชื งอกไดใ นปรมิ าณไมม ากนกั ถา ปลกู ใน ชวงปลายฝนระหวา งเดอื นกรกฎาคม-สงิ หาคม จะมวี ัชพืชมากจนอาจเก็บเก่ยี วงาไมไดเลยถา ไมมกี ารกําจัด วัชพืช 1.2 ปลกู งาใหข น้ึ สม่ําเสมอ แปลงงาทง่ี อกสม่ําเสมอจะไมค อยมีปญ หาวัชพืช แตแปลงทง่ี า งอกหางจะมีวัชพืชขึ้นมากโดยเฉพาะการปลูกงาแบบโรยเปนแถวหรือหยอดเปน หลมุ ดงั นน้ั จงึ ตอ งมกี ารพรวน ดินดายหญา บา ง 1.3 ไถเตรียมดนิ กอ นปลกู ใหดี โดยเฉพาะในการปลกู งาปลายฝนจะตอ งไถเตรยี มดนิ ใหด ี กวา ในชว งตน ฝน 2. ใชส ารเคมปี อ งกนั กําจดั วชั พชื ไดแก - พาราควอท จํานวน 300 ซีซี. ตอ ไร พนวัชพืช ใหต ายกอ นปลกู งา - อะลาคลอร เชน แลสโซ อโรซาล หรอื อลาเนท็ ในอตั รา 350-550 ซีซี.ตอ ไร หรือ เมโทลาคลอร เชน ดอู ัล ในอตั รา 400-600 ซีซี.ตอ ไร ฉดี พน หลงั จากปลกู งาเสรจ็ แลว ประมาณ 3-5 วัน กอนงาและวชั พชื จะงอกขน้ึ มา

14 คณุ คา ทางโภชนาการของงา งาเปนพืชที่มีคุณคางทางโภชนาการสูงชนิดหนึ่ง เมลด็ งามไี ขมนั ประมาณ 35-57 เปอรเ ซน็ ต และมี โปรตีนประมาณ 17-25 เปอรเ ซน็ ต เมอื่ เปรียบเทียบงากบั ถั่วเหลืองและไขแ ลว พบวา งามไี ขมนั สงู กวา ถว่ั เหลืองประมาณ 3 เทา และสงู กวา ไข ประมาณ 4-6 เทา มโี ปรตนี สงู กวา ไข ประมาณ 5 เปอรเ ซน็ ต แตต่ํา กวาถ่ัวเหลอื งประมาณ 2 เทา นอกจากนโ้ี ปรตนี ในงายงั แตกตา งจากพชื ตระกลู ถว่ั และพชื ใหน ้ํามนั อน่ื ๆ เพราะมกี รดอะมิโนทจ่ี ําเปน ซง่ึ พชื ดงั กลา วขาดแคลน เชน เมธไธโอนินและซสี ตนิ แตง ามไี ลซนี ต่ํา ดงั นน้ั อาจ ใชงาเปนอาหารเสริมพวกอาหารถั่วตางๆ เมอ่ื ใชเ ปน อาหารหรอื ใชเ สรมิ โปรตนี จากเนอ้ื สตั ว ซึ่งมีราคาแพง นอกจากนี้ยังใชเสริมอาหารพวกธัญพืชกลวย และอาหารแปง อน่ื ๆ ไดเ ปน อยา งดี ตารางแสดงคุณคาทางโภชนาการของงา เปรียบเทียบกับถั่วเหลืองและไขไก โภชนะ งาสีดํา งาสขี าว ถ่ัวเหลือง ไขไก ความชื้น 71.28 ไขมนั 5.26 5.87 8.42 11.5 คารโบไฮเดรต 0.48 เยอ่ื ใย 48.10 51.26 17.78 - เถา 0.94 โปรตีน 21.25 20.18 32.32 12.93 แคลเซยี ม 0.06 ฟอสฟอรัส 6.01 4.36 4.06 0.22 7.04 6.01 5.86 17.62 16.84 35.6 0.71 0.84 0.24 0.54 0.66 0.55 จดั ทาํ เอกสารอิเล็กทรอนิกสโดย : สาํ นกั สง เสรมิ และฝก อบรม มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร