การปลูกคล้า

ที่มา : เอกสารกรมสงเสริมการเกษตร กองสงเสริมพืชสวน ก า ร ป ลู ก ค ล า ผูแตง จริ ายพุ นิ จันทรประสงค • CALATHEA BURLE – MARXLL • คลา ตะขาบ • CIGARF LOWER PLANT เร่ืองทว่ั ไปเกย่ี วกบั คลา เปนชื่อเรียกโดยรวมของพืชวงศ (MARANTACEAE (MARANTA FAMILY, คลา ARROWROOT FAMILY) เปน พชื ใบเลย้ี งเดย่ี ว พบในเขตรอ น มถี น่ิ กาํ เนดิ ท่ี อเมริกาใต ประกอบดว ย 30 สกุล 400 ชนิด เปน ไมเ นอ้ื ออ น อายุหลายป สวนใหญมีหัวหรือเหงาใตดิน ลกั ษณะประจําวงศค อื รอยตอ ระหวา งกา นใบทง้ั 2 ขา งไมเ ทา กนั ดา นหนง่ึ จะใหญกวา เมอ่ื ใบยงั ออ น ดา นที่ใหญก วา จะมวนหุมดานท่เี ล็กกวา ไว ดอกมกั ออกเหนอื ใบทม่ี ยี อดออ น ดอกออก เปนคใู นซอกกาบใบ แตล ะคมู กั หนั หนา เขา หากนั ดอกมขี นาดไมเ ทา กนั สมบูรณเพศ มกี ลบี เพียง 3 กลีบ กลบี ดอก 3 กลบี ชน้ั ของเกสรตวั ผมู กั เชอ่ื มตดิ กบั ชน้ั ของกลบี ดอกเกสรตวั ผทู ่ี สมบรู ณม ี 1 อัน สีสันและลักษณะคลายกลีบดอก เกสรตวั ผทู ่เี ปน หมันมีจํานวนมาก ลกั ษณะ เหมอื นแผน หนงั หรอื ใบ เล็ก ๆ เกสรตวั เมยี อยใู ตส ว นตา ง ๆ ของดอก รงั ไขม ี 3 ชอ ง มอี อวูล 3 อนั มกั ฝอ 2 อนั เหลือเพียง 1 อัน เจริญเปนเมลด็ ทส่ี มบรู ณ เกสรตวั เมยี โคง และมฝี าคลา ย หมวกหุมอยู เมอ่ื ดอกบา นเกสรจะปลวิ ตก ลงบนแทนของเกสรตวั เมยี แมลงจะมาเคลา ทเ่ี กสรตวั ผูที่เปนหมัน และดดู น้ําหวาน และเขี่ยใหหมวกที่ ปดอยูน้ันหลุดออก ละอองเกสรบางสว นทย่ี งั คงตดิ อยบู นหลงั แมลงจะตกลงบนยอดเกสรตวั เมยี ผลมี 2 ลักษณะ คอื เปนผลแหง เมื่อแกจะ ไมแ ตกและผลมเี นอ้ื นมุ เมลด็ มเี ยอ่ื หมุ วงศนี้ประกอบดวยสกุลตา งๆ เชน Calathea เชน คลา เสอื โครง (ZEBRINA PLANT) , (Ctenanthe, Donax (เชน คลมุ ), Maranta (เชน สาคู), Phynium (เชน สาดแดง, สาดขาว), Schumannianthus (เชน คลา ), Stromarthe. Thalia (เชน พุทธรักษานํ้า) โดยพืชที่เปนพืชพื้นเมืองไทย ไดแก พวกคลา, คลมุ สาดแดง, สาดขาว, สาคู เปน ตน

สว นใหญส กุล Calathea และสกุล Maranta มีใบท่ีมีลวดลายสลบั สสี ี งดงามมาก นยิ มปลกู เปน ไมประดับเปนกลมุ หรอื ปลกู เปน ไมก ระถางในทม่ี รี ม เงาบา ง บางชนดิ มดี อกสวยงาม เชน ธรรมรกั ษาน้ํา บางชนิดเหงาใตด นิ มแี หง สะสมอยู เชน สาคู ใชต ม รบั ประทานได บางชนดิ ใชใบหอ ขนม เชน ขนม ขาวตมลูกโยน บางชนดิ นํามาจกั สาน และบางชนดิ ปลกู เปน ไมต ดั ดอก ซง่ึ สว นใหญอ ยใู นสกลุ Calathe สกลุ Calathea Mey มีประมาณ 300 ชนิด เปน ไมเ นอ้ื ออ น อายุหลายป มเี หงา หรอื หวั อยใู ตด นิ ลําตนเหนอื ดนิ มกั ไมแ ตกกง่ิ ยอ ย ชอ ดอกเปน ชอ เชงิ ลด (spike) หรือชอ กระจะ (raceme) อาจเปน ชอ เด่ียวหรือมีชอยอ ย กาบรองดอกเรยี งเวยี นสลบั หรอื เรยี งเปน สองแถว ไมห ลดุ รว ง กลบี ดอกเชอ่ื มตดิ กนั เปนหลอดเรียวยาวเกสรตวั ผทู ไ่ี มส มบรู ณแ ละเปลย่ี นรปู รา งไปมลี กั ษณะคลา ยกลบี ดอก 1 อนั รงั ไขม ี 3 ชอง แตละชอ งมี 1 เมลด็ ผลแหง เมลด็ มเี ยอ่ื หมุ มถี น่ิ กาํ เนดิ ในเขตรอ นของอเมรกิ า (เมก็ ซโิ กถงึ อาเจนติ นา ) CALATHEA BURLE-MARXLL ช่ือวทิ ยาศาสตร Calathea burle-marxii H. Kenn. วงศ : Marantaceae ลักษณะทางพฤษศาสตร ไมเนอ้ื ออ น มเี หงา ใตด นิ ลําตน เหนอื ดนิ สงู 80-150 ซม. ลําตน สีน้ําตาลปนเขยี ว ออก ใบใกลโ คนตน แผนใบกวาง 35 เซนตเิ มตร ยาว 72 เซนตเิ มตร แผนใบรูปไข ปลายเวาหรอื แหลม ดา นหลงั ใบสเี ขยี วสด เสนกลางใบสีเขียวปนเหลอื ง มขี นปกคลมุ ไปจนถงึ ปลายใบ ดา น ทองใบสี เขียวปนเทา มีเสน กลางใบสเี หลอื งปนเขยี ว มขี นสน้ั ๆ กานใบสีเขียวยาว 2-24 เซนตเิ มตร มขี นปกคลมุ โดยกาบใบแตม สมี ว งแดง ชอ ดอกออกทป่ี ลายลําตน เหนอื ดนิ เปน ชอ แบบ spike รปู ไข กวา งไดถ งึ 8 เซนติเมตร ยาวถึง 16 เซนตเิ มตร กาบรองดอกเรยี งเวยี นซอ น ทับกัน หนาแขง็ คลา ยขผ้ี ง้ึ กลบี เลย้ี งสี ขาว โปรงแสง กลบี ดอกเชอ่ื มตดิ กนั และแยกดา นหนง่ึ ยาว 1.5-2 เซนตเิ มตร ปลายแยกเปน กลบี ดอกมี ขนาดไมเทา กนั เกสรตัวผทู ไี่ มส มบรู ณและเปลี่ยน รปู รา งไปมสี มี ว ง สําหรบั ชนดิ นพ้ี นั ธทุ ป่ี ลกู เลย้ี งเปน ไมต ดั ดอก 3 พันธุ คอื cv. ICE BLUE (ICE BLUE CALATHEA, BLUE ICE) มกี าบรองดอก สีฟา ดอกสมี ว งแดง สวยงามมาก cvi. ICE GREEN การรองดอกสเี ขยี ว สําหรบั ชนดิ นพ้ี นั ธทุ ป่ี ลกู เล้ียงเปน ไมต ดั ดอก 3 พันธุ คอื cv. ICE BLUE (ICE BLUE CALATHEA, BLUE ICE) มีกาบรองดอก สีฟา ดอกสมี ว งแดง สวยงามมาก cvi. ICE GREEN การรองดอกสเี ขยี ว ดอกสเี หลอื ง cvii. SNOW CONE กาบรองดอกสขี าว ดอกสขี าว

นิเวศนว ทิ ยา : ปลูกในทม่ี รี ม เงาและความชน้ื สงู ยังไมเปนที่แพรหลายนัก การกระจายพันธุ : มถี น่ิ กําเนดิ ทบ่ี ราซลิ การขยายพันธุ : แบงกอ ประโยชน : ปลูกเปน ไมต ดั ดอก หรอื ปลกู เปน ไมป ระดบั คลา ตะขาบ ชื่อสามัญ : Rattlesnake Plant ; Rattle Shaker; Shakers; Hirsuta Shakers ชอื่ วิทยาศาสตร : Calathea crotalifera S. Wats. วงศ : Marantaceae ลักษณะทางพฤกษศาสตร คลาตะขาบ เปน ไมเ นอ้ื ออ นอายหุ ลายป สงู ไดถ งึ 2 เมตร มเี หงา ใตด นิ กา นใบสว นโคน ประมาณ 1/3 ถึง 2/3 ของความยาวกา น แผเปนกาบใบซอนทับกัน กา นใบตอนบนเปน รปู ทรง กระบอก กลมเกลย้ี งรอยตอ ระหวา งกา นใบและแผน ใบยาว 10-13 ซม. มสี เี ขยี วออ นกวา สกี า นใบ แผน ใบรูปไข สองขา งไมเ ทา กนั เรยี บเกลย้ี ง กวาง 24-33 เซนตเิ มตร ยาว 40-70 เซนตเิ มตร ดา นหลงั ใบมี สีเขียวเขม เสนกลางใบเปน รอ งสเี ขยี วออ น มปี ระสเี ขยี วออ นบรเิ วณแผน ใบใกลเ สน กลางใบ เสน ใบยอ ย เรียงแบบขนนก ขนานกนั และนนู เปน สนั ตน้ื ๆ ดา นใตใ บมสี อี อ นและเคลอื บดว ยนวลแปง ปลายใบเปน ต่ิงแหลม โคนใบตดั ดอกออกเปน ชอ กา นชอ ดอกตง้ั ตรง ยาวได 25 ซม. ตวั ชอ ดอกยาว 15-25 เซนติเมตร กาบรองดอกรปู ไขป ลายเวา ลกั ษณะแบนดา นขา งและซอ นสลบั กนั ซา ยขวา สว นของชอ ดอกน้ี ลักษณะเหมือนหางของงหู างกระดง่ิ จงึ มชี อ่ื สามญั วา Rattlesnake Plant กาบรองดอกนน้ั เมอ่ื ยงั ออ นอยู จะมีสีเขียวแลวเปลย่ี นเปน สเี หลอื งและเหลอื งเขม จนเปน สนี ้ําตาล ขณะทเ่ี ปน สเี หลอื งนน้ั ดอกจะบานโผล ออกมาจากซอกกาบรองดอก ดอกมขี นาดเลก็ กลบี ดอกสเี หลอื ง นิเวศนว ทิ ยา : เปนพชื ทเ่ี จรญิ ไดด ใี นทม่ี รี ม เงาและความชน้ื สงู การกระจายพนั ธุ : มีถ่ินกําเนดิ ในเขตรอ นขน้ึ เม็กซิโก เอควาดอรจ นถงึ ปานามา ขน้ึ ไดด ใี นประเทศ ไทย แตยังไมเปนที่แพรหลายนัก การขยายพนั ธุ : แบงกอ ประโยชน : พืชตนน้ีมีความนยิ มใชเ ปน ไมต ดั ดอกสดและดอกไมแ หง หรอื ปลกู เปน ไมป ระดบั ในที่มีรมเงา เพอ่ื ดดู อกทส่ี วยงามแปลกตา CIGARFLOWER PLANT ชื่อสามัญ : Cigar Flower Plant ชอ่ื วทิ ยาศาสตร : Calathea lutea (Aubl.) Mey. วงศ : Marantaceae

ลักษณะทางพฤษศาสตร ไมเน้ือออน แตกเปนกอ สงู ไดถ งึ 5 เมตร ใบกวา ง 0.7 เมตรยาวไดถ งึ 1.7 เมตร เรียบเกลี้ยง แผนใบรูปไขถงึ รปู ไขก ลบั สเี ขยี วเนอ้ื ใบหนาเหมอื นแผน หนงั ดา นทองใบเคลอื บดว ยนวลแหง กา นใบยาว ไดถึง 5-7 เซนตเิ มตร กาบรองดอกเรยี งซอ นกนั และแบนดา นหนง่ึ กาบรองดอกรปู ไข ยาวไดถึง 4 เซนติเมตรสีน้ําตาลปนแดงดอกสเี หลอื ง กลบี เลย้ี งมปี ลายเวา ยาวไดถ งึ 1 เซนตเิ มตร กลบี ดอกยาวไดถ งึ 2.8 เซนตเิ มตร เกสรตวั ผทู ไ่ี มส มบรู ณอ นั นอกยาวไดถ งึ 2 เซนตเิ มตร ผลเปนแคปซลู มี 1 เมลด็ นิเวศนว ทิ ยา : ปลูกในทม่ี รี ม เงาและความชน้ื สงู การกระจายพนั ธุ : มีถิ่นกําเนดิ ในเขตรอ นของอเมรกิ า การขยายพนั ธุ : แบงกอ ประโยชน : ปลูกเปน ไมต ดั ดอกหรอื ปลกู เปน ไมป ระดบั จดั ทําเอกสารอิเล็กทรอนิกสโดย : สาํ นกั สง เสรมิ และฝก อบรม มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร