เมื่อสัตว์เกิดโรคระบาด เกษตรกรควรทำอย่างไร

เมอ่ื สัตวเกิดโรคระบาด เกษตรกรควรทําอยางไร จดั ทําเอกสารเผยแพรโ ดย : กองควบคุมโรคระบาดสัตว กรมปศสุ ตั ว กระทรวงเกษตรและสหกรณ จดั ทําเอกสารอเิ ลก็ ทรอนกิ สโ ดย : สาํ นกั สง เสรมิ และฝก อบรม มหาวทิ ยาลัยเกษตรศาสตร

โรคระบาดสตั ว หมายถึง โรคตดิ ตอ ทเ่ี กดิ ขน้ึ กบั สตั ว สามารถแพรก ระจายไดอ ยา งรวดเรว็ โรคบางชนิด สามารถตดิ ตอ ถงึ คนไดด ว ยสาเหตขุ องโรคอาจเกดิ จากเชอ้ื โรคชนดิ ตา ง ๆ เชน เชอ้ื ไวรัส เชื้อแบคทีเรีย เปน ตน โรคระบาดสตั ว ตามพระราชบัญญัตโิ รคระบาดสัตว พ.ศ. 2499 มอี ยู 11 โรค คอื โรคปากและเทาเปอ ย (Food and Mouth desease) โรคคอบวม (Heamorrhagic Septicemia) โรครนิ เดอรเ ปสต (Rinderpest) โรคทริคิโนซีส (Trichinosis) โรคแอนแทรกซ (Anthrax) โรคแทง ติดตอ (Brucellosis) โรคอหิวาตสุกร (Swine Fever) โรคกาฬโรคเปด (Duck plague) โรคเซอรา (Surra) โรคสารตกิ (Epizootic lymphangitis) โรคมงคลอ พษิ (Glanders) โรคอน่ื ๆ ท่จี ัดวาเปนโรคระบาด และมีอยูในประเทศไทย แตไมไดอยูในพระราชบัญญัติโรค ระบาดสตั ว พ.ศ. 2499 เชน โรควัณโรคโค(Bovine Tubercellosis), โรคพิษสุนัขบา (Rabies) เปน ตน นอกจากโรคตา ง ๆ ทก่ี ลา วมาแลว ยงั มโี รคระบาดสตั วท เ่ี ปน อนั ตรายตอ สตั ว และอาจตดิ ถงึ คนไดดวยที่สําคญั คอื ยงั ไมม กี ารระบาดในประเทศไทยมากอ น เชน โรควัวบา (Bovine Spong iform Encephalopathy), โรคกาฬโรคสตั วป ก (Fowlplague), โรคปอดบวมในโค (Contagious Bovine pleuroneumonia), Efrican Swine Fever เปน ตน โรคระบาดสัตวเปนที่เกิดการแพรกระจายจากตัวหนึ่งไปอีกตัวหนึ่ง การจะทราบวาสัตวปวยดวย โรคระบาดโดย 1. มสี ตั วป ว ยหรอื ตายอยา งรวดเรว็ โดยไมท ราบสาเหตแุ ละมสี ตั วป ว ยในเวลาเดยี วกนั หลาย ตวั ดว ยอาการทค่ี ลา ยคลงึ กนั 2. เคยมีประวตั กิ ารเกดิ โรคระบาดในพน้ื ทน่ี น้ั ๆ มากอ น



เม่ือสัตวเกดิ โรคระบาดขน้ึ ใหป ฏบิ ตั ดิ งั ตอ ไปน้ี 1. รีบแจงสัตวแพทย หรือเจาหนาที่ปศุสัตวโดยทันที เพอ่ื ขอคาํ แนะนําในการปอ งกนั และรกั ษา โรค 2. แยกกักสัตวที่มีอาการปวยออกจากฝูงจนกวาจะรักษาหาย สงิ ขบั ถา ยจากสตั วต อ งกาํ จัดโดย การเผาหรือฝง และใชนา้ํ ยาฆา เชอ้ื โรคคราดในโรงเรอื นคอกและอปุ กรณเ ลย้ี งสตั วด ว ย นอกจากน้ีผูท่ีดู แลสัตวป ว ยไมค วรไปดแู ลหรอื สมั ผสั กบั สตั วป กตเิ พราะอาจเปน พาหนะนําโรคได 3. งดการเคลอ่ื นยา ย ซื้อขายสัตว หรือซากสัตว ภายในฝงู นน้ั ๆ จนกวาจะรักษาหายเพราะจะ ทาํ ใหโรคแพรกระจายไปที่อื่นได และหากจาํ เปน ทจ่ี ะตอ งทําการเคลอ่ื นยา ยใหป ฏบิ ตั ติ ามระเบยี บการ เคล่ือนยา ยสตั วโ ดยเครง ครดั 4. ถา มสี ตั วท ต่ี ายโดยไมท ราบสาเหตไุ มค วรจะนํามาบรโิ ภค ควรทาํ การเผาหรอื ฝง ซากลกึ ๆ และราดดว ยยาฆา เชอ้ื เชน ปนู ขาว หรือโซเดยี มคารบ อเนต เปน ตน นอกจากนโ้ี รคบางชนดิ อาจตดิ ตอ คนไดโ ดยการสมั ผสั เชน โรคกาลี หรือแอนแทรกซ เปน ตน ดังน้ัน ควรระมดั ระวงั ในการสมั ผสั หรอื บรโิ ภคสตั วท ต่ี ายโดยไมท ราบสาเหตุ จดั ทาํ เอกสารอิเล็กทรอนิกสโดย : สาํ นกั สง เสรมิ และฝก อบรม มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร