ผ้าทอนาหมื่นศรี จังหวัดตรัง

จงั หวัดตรัง นาหมื่นศรี เป็นชือ่ ตำบลหนงึ่ ในอำเภอนาโยง คือตำบลนาหมื่นศรี ซึ่งมีชื่อเสียงในดา้ นผา้ ทอพ้นื เมือง ของจงั หวดั ตรงั มาตัง้ แต่คร้งั ในอดตี การทอผา้ ของชาวบา้ นนาหมื่นศรเี ริม่ ทำมาตัง้ แตเ่ ม่ือใดไมม่ ใี ครทราบ แต่คน เฒ่าคน แกท่ ี่อย่ใู นพนื้ ที่สนั นิษฐานวา่ ชาวบ้านนาหมืน่ ศรมี ีการทอผา้ มาแลว้ ประมาณสามชว่ั อายคุ น แทบทุกบ้าน จะมีก่ที อผา้ พ้ืนบ้านเพ่ือทอผ้าไวใ้ ชเ้ องในครอบครวั ผ้าทอจงึ เรยี กขานกันตามชื่อของพืน้ ที่ว่า ผ้าทอนาหมื่นศรี ศลิ ปะและภมู ิปญั ญาการทอผา้ ของชาวบา้ นนาหมืน่ ศรี ไดถ้ ูกสบื ทอด ต่อกนั มารุ่น แลว้ รนุ่ เล่านานนับร้อยปจี วบ จนปัจจบุ ัน ผ้าทอนาหมนื่ ศรีเป็นผลิตภัณฑผ์ ้าทอพื้นเมอื งที่ขน้ึ ชอื่ ของจงั หวดั ตรงั ทเี่ ลื่องลอื และดงึ ดดู นกั ทอ่ งเท่ียว ท่เี ดินทางไปเท่ยี วจังหวดั ตรงั ส่วนใหญ่จะต้องแวะเลือกซ้ือ เลอื กชมผลิตภณั ฑผ์ า้ ทอนาหมนื่ ศรกี ันแทบทัง้ นนั้ ความสำคัญทางวัฒนธรรมพน้ื ถิน่ ผา้ ทอนาหมื่นศรี เปน็ ผ้าทมี่ ีความสัมพนั ธเ์ กย่ี วขอ้ งกบั ชีวิตความเปน็ อยขู่ องชาวบา้ นนาหมน่ื ศรี มานานกวา่ ๒๐๐ ปี การทอผ้าของชาวบา้ นนาหม่นื ศรี นอกจากใช้น่งุ หม่ ในชีวติ ประจำวนั แล้วยงั ใช้ผ้าในการเปน็ ส่ือทีบ่ ่งบอก ถึงความสมั พันธต์ อ่ ขนบธรรมเนียมประเพณี ความเชอ่ื และความศรัทธาไวใ้ นผนื ผา้ อกี ดว้ ยดงั ตัวอยา่ งจากขอ้ มูลท่ีมี การถ่ายทอดบอกตอ่ กนั วา่ การทอผ้าของชาวบ้าน นาหมื่นศรีแบบดั้งเดิมในอดีตที่แสดงถงึ ความผูกพัน ของ ชาวบ้านด้าน ขนบธรรมเนียมประเพณี ความเชอ่ื และความศรัทธา เชน่

ผา้ ท่ใี ช้ในพธิ ีกรรม เป็นผา้ ท่ีทอขนึ้ ด้วยความสมั พันธ์กับประเพณี คตคิ วามเช่อื ทางวฒั นธรรม เช่น ผา้ ที่ ใช้สำหรบั การหม่ นาคสำหรับพธิ บี วช ชาวบา้ นนาหม่ืนศรีมคี วามเชอ่ื ในโลกแหง่ สวรรคผ์ า่ นการทอผ้า ผ้เู ปน็ แม่จะ เตรียมทอไว้อย่างสุดฝมี ือเพอ่ื แตง่ ตวั ใหล้ กู ชายเมอ่ื เข้าสู่วยั บวชเรยี น ดว้ ยมคี วามรสู้ กึ เสมอื น วา่ จะไดเ้ กาะชายผ้า เหลืองไปสสู่ วรรค์ หรอื ผา้ ถวายพระซง่ึ เปน็ ผา้ ทใ่ี ช้ในพธิ กี รรมงานบญุ ทว่ั ไปของชาวนาหมน่ื ศรซี ง่ึ อาจทอเปน็ ผา้ เช็ดหน้า หรอื ทอเป็นอาสนะ มักทอเป็นลายตัวหนังสอื ตามความเชื่อว่าข้อความทถ่ี กู ทอ บนั ทกึ นน้ั จะเปน็ เสมอื น การสง่ สาร บอกโลกเบอื้ งหน้าใหร้ ับร้ถู ึงการประกอบกรรมดีของผทู้ อท่ีมารว่ มงานบุญ ผ้าเบยี่ ง หรอื ผา้ สไบ หรอื ผา้ พาดเปน็ ผา้ คล้องไหลใ่ ชไ้ ด้ท้ังหญงิ และชาย หรอื เปน็ ผา้ ทใ่ี ช้ในพิธีกรรมแตง่ งาน เปน็ ผา้ ทฝ่ี า่ ยเจ้าสาวจะ ต้องเตรยี มไว้ให้ฝา่ ยเจ้าบา่ วคลอ้ งไหลใ่ นพธิ มี งคลสมรส ผา้ พานช้าง เป็นผา้ ทมี่ คี วามสำคญั ตอ่ พิธกี รรมงาน ศพของชาวนาหมื่นศรี เปน็ ด่ังผา้ ศกั ดส์ิ ทิ ธ์ิ เป็นผา้ ทท่ี อไวใ้ ชป้ ระกอบในพิธศี พโดยใชใ้ นการวางบนพานและพาดขน้ึ ไปบนโลงศพกอ่ นเผาด้วยมคี วามเช่อื วา่ ผา้ จะเป็น บนั ไดกา้ วไปสโู่ ลกเบื้องหน้า ลวดลายทที่ อบนผืนผา้ ส่วนใหญ่ จึงทอเป็นตัวอักษร เชน่ ทอเป็นคำโคลงกลอนคติ สอนใจ หรือประวัตคิ ุณงามความดีของผตู้ าย เมอื่ เผาศพแล้วจะตัดแบง่ ผ้าออกเป็นช้นิ ๆ นำไปถวายพระเพ่อื ใช้ เป็นผา้ เช็ดปากเช็ดมอื ตามแตจ่ ะใช้ หรอื แจกลูกหลานเพื่อเก็บไว้

เอกลักษณ์ผ้าทอนาหมน่ื ศรี ผา้ ทอนาหมน่ื ศรี เป็นผ้าทอมือทีอ่ ย่คู กู่ ันมากบั ชีวติ คนชาวนาหมน่ื ศรี ท่ีเปน็ เอกลกั ษณ์ภูมปิ ัญญาท้องถิ่น และความภาคภูมิใจของชาวจังหวดั ตรัง เอกลกั ษณ์ผ้าทอนาหมื่นศรี เกิดจากการทอด้วยวิธียกดอกลกั ษณะ ลวดลาย มีทง้ั ลวดลายโบราณแบบดง้ั เดมิ ท่มี เี อกลกั ษณเ์ ปน็ ของตนเอง แบบศลิ ปะทอ้ งถน่ิ ทม่ี ีการสบื ทอดต่อกันมา ลวดลายของผา้ ส่วนหน่งึ อาจมีการรบั เอาแบบอยา่ งมาจากเกาะยอ จังหวัดสงขลา จงึ เป็นสาเหตหุ นึง่ ทีท่ ำใหผ้ า้ ทอนาหม่นื ศรี ในปัจจุบัน มีความคล้ายคลึงกับผ้าเกาะยอค่อนข้างมาก เช่น ผ้าลายลูกแก้ว ลายดอกพิกลุ ลายราชวัตร ลายตาหมากรุก เปน็ ต้น ในปัจจุบนั ผา้ ทอนาหมื่นศรีมีการพัฒนาสรา้ งสรรค์ ผสมผสานลวดลาย และสีสนั ท่ีหลากหลายเพื่อให้สอดคล้องกับความนิยมของผูซ้ ือ้ ปัจจุบนั ผ้าทอนาหมื่นศรีจงึ สามารถนำมาใช้เป็น ผ้าสำหรับตัดเปน็ เส้อื ไดท้ ั้งผู้หญงิ และผู้ชาย ใหผ้ ู้สนใจเลอื กซอ้ื ไดต้ ามความต้องการ ผา้ ทอนาหม่นื ศรจี งึ ยังคงเป็น งานผา้ ทอพืน้ ถน่ิ ที่สามารถสร้างอาชีพ และรายไดใ้ หก้ ับชาวบา้ นนาหม่ืนศรีได้ในปจั จุบัน