การปลูกไผ่ตง

ก า ร ป ลู ก ไ ผ ต ง เอกสารวชิ าการ กองสง เสรมิ พชื สวน กรมสง เสรมิ การเกษตร โดย นายกสิ ณะ ตนั เจรญิ นายสพุ ล ธนรู กั ษ กลมุ ไมย นื ตน อตุ สาหกรรม กองสง เสรมิ พชื สวนกรมสง เสรมิ การเกษตร สารบญั . . บทนํา บทนํา สภาพแวดลอ มทเ่ี หมาะสมตอ การปลกู ไผตงเปนทรัพยากรชนิด หน่ึงท่ีมีคาตอการดํารงชีวิตของ พนั ธไุ ผต ง คนไทยมาชานานเพราะทุกสวน การขยายพันธุ ของไผตงตั้งแตรากไปจนถึงยอด การเตรยี มพน้ื ทแ่ี ละการปลกู สุดของลําตน สามารถนาํ มาใช การปลกู พชื แซม ประโยชนไดทั้งสิ้น เชน ลาํ ตน ใช การจดั สวนไผต ง ทําเครื่องเรือน เคร่ืองจักสาน บานพกั อาศัย เปน วตั ถดุ บิ ในโรง แมลงศตั รขู องไผต ง ง า นอุ ต ส า ห ก ร ร ม ก า ร ผ ลิ ตเ ย่ื อ การปองกันกาํ จัด กระดาษ รากท่ียึดกันเหนียว การตดั แตง กอ แนนจะชวยยึดดินตามบริเวณ การทําหนอไมไ ผตงหมก ห  ว ย ห น อ ง ค ล อ ง บึ ง ไ ม  ใ ห  พั ง การตดั หนอ ไมไ ผต ง ท ลา ย ห รื อลดก ร ะ แ ส น้ํ าท่ี เ ชี่ ยว กรากจากอุทกภัยได นอกจากน้ี ปฏทิ นิ การปฎบิ ตั ดิ แู ลไผต ง หนอที่มีรสหวานกรอบอรอยจะ เอกสารอางอิง ถูกนํามาใชประกอบเปนอาหาร ได ท้ังในรูปของหนอไมสด หนอไมดอง หรอื แปรรปู อน่ื ๆ จากคุณประโยชนด ังกลา วนี้ จึงทาํ ใหม ผี นู ยิ มปลกู ไผต งกนั แพรห ลายมาก ข้ึน บางรายยึดเปนอาชีพหลักหรือบางรายทาํ เปน อาชพี เสรมิ ชวยเพิ่มรายไดใหกับครอบครัวอีกชองทาง หนง่ึ ดว ย

การปลูกไผตง,ไผตง 2 สภาพแวดลอ มทเ่ี หมาะสมตอ การปลกู สภาพพน้ื ท่ี ควรปลูกในพน้ื ทร่ี าบ นา้ํ ทว มไมถ งึ ดนิ ควรเปน ดนิ รว น หรอื ดนิ รว นปนทรายมกี ารระบายนา้ํ ดี สภาพภมู อิ ากาศ ไผตงขึ้นไดดีเกือบทุกสภาพภูมิอากาศ โดยท่ัวไป ตองมีความช้ืนเหมาะสม คือมีฝนตกเฉล่ียประมาณ 1,000 มลิ ลเิ มตร ตอ ป พันธไุ ผต ง พันธุไผต งทก่ี รมสง เสรมิ การเกษตรแนะนําคือ 1. ไผตงดาํ พันธไุ ผต งชนดิ นล้ี าํ ตน จะมสี เี ขยี วเขม อมดํา ใบจะมี สีเขียวเขม หนาใหญแ ละมองเหน็ รอ งใบไดช ดั เจน หนอจะ มีขนาดปานกลางนา้ํ หนักโดยเฉลีย่ 3-6 กิโลกรัม หนอ ไม ไผตงชนิดนีจ้ ะมรี สหวาน กรอบ เนอ้ื เปน สขี าวละเอยี ดและ ไมมีเสี้ยน จงึ เปน พนั ธทุ น่ี ยิ มปลกู เพอ่ื ผลติ หนอ และทาํ ตง หมก ซง่ึ จะเปน การชว ยเพม่ิ คณุ ภาพของหนอ ใหด ขี น้ึ ไปอกี พันธุไผตงชนิดน้ีจึงไดช่ือวาเปนพันธุท่ีใหหนอทมี่ คี ุณภาพ และมีชื่อเรียกจนเปนที่รูจักกันโดยทั่วไปวา \"ไผตงหวาน\" 2. ไผต งเขยี ว พันธุไผตงเขียวนี้จะมีขนาดของลําตนเล็กและส้ัน กวาไผต งดํา สขี องลําตน จะเปน สเี ขยี ว เนอ้ื ไมบ าง ไมค อ ย แขง็ แรง ถา มลี มแรง ๆ ทาํ ใหห กั พบั ลงมาไดง า ย ใบมี ขนาดปานกลาง บางและสีเขียวเขม จับแลวไมสากมือ หนอ มนี ้าํ หนกั 1-4 กิโลกรัม หนอ ไมไ ผต งชนดิ นจ้ี ะมี รสชาติหวานอมขน่ื เลก็ นอ ย เนอ้ื เปน สขี าวอมเหลอื ง นอก จากน้ีแลวไผต งเขยี วยงั มคี วามคงทนตอ สภาพแหง แลง ไดด ี เหมาะที่จะปลูกใน ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ จงึ มผี นู ยิ ม ปลกู กนั มากไมแ พไ ผต งดํา หนากอ นนี้ หนาถัดไป สารบัญ

การปลูกไผตง,ไผตง 3 การขยายพนั ธุ ไผต งสามารถขยายพนั ธไุ ด 5 วิธีคือ การขยายพนั ธุดวยการเพาะเมล็ด เพาะเลย้ี งเนอ้ื เยอ่ื แยกเหงา ชาํ ปลอ ง และการขยายพันธุโดยการปกชาํ แขนง ซึ่งมีวธิ ที ําดงั น้ี 1. การเพาะเมล็ด ไ ผ  ต ง เ มื่ อ ห ม ด อ า ยุ ขั ย จ ะออกดอกแ ละตาย ปกติไผตงจะเร่ิมออกดอกในเดือน พฤศจิกายน-มกราคม เมลด็ ไผต งจะเรม่ิ แกแ ละรว งหลน ประมาณเดอื น มนี าคม-เมษายน เกษตรกร สามารถนําเมล็ดไผตงที่ไดไปทาํ การเพาะตอ ไปโดยวธิ กี ารดงั น้ี 1.1 การเก็บเมล็ดพันธุ - เมล็ดไผตงเม่ือแกจัดจะรวงลงพ้ืน เกษตรกรควรทําความสะอาดหรือถางโคนตนใหเตียน เพ่ือความสะดวกในการรวบรวมเมล็ดไผตง หรือใชวัสดุ หรือตาขายรองรับเมล็ดพนั ธไุ ผต ง กรณเี ขยา ตน ใหเ มลด็ รว งจากตน - รวบรวม เมลด็ พนั ธไุ ผต งทไ่ี ด ทําการ ฝดดว ยกระดง กจ็ ะไดเ มลด็ ทส่ี มบรู ณ - นาํ เมลด็ ทส่ี มบรู ณม าขดั นวดเอา เปลือกออกโดยใชพ น้ื รองเทา แตะฟองน้ํา ขดั นวดเมลด็ บน กระดง และฝด เอาเปลอื กออก - นาํ เมลด็ ทไ่ี ดไ ปผง่ึ แดด ประมาณ 1 แดด กส็ ามารถนําไปเพาะได เพอ่ื ปอ งกนั แมลง และไมควรเกบ็ เมลด็ ไวเ กนิ 1 เดอื น เพราะจะทาํ ใหเปอรเ ซน็ ตค วามงอกลดลง 1.2 วธิ กี ารเพาะกลาไผตง - เมลด็ ไผต งทจ่ี ะเพาะควรขดั เอาเปลอื ก นอกออกกอนถาเพาะทั้งเปลือกนอกเมล็ดจะงอกชาและ เตบิ โตไมส มา่ํ เสมอ - นาํ เมลด็ ไปแชน า้ํ 2 คนื หรอื แชเ มลด็ ดว ยนา้ํ อนุ ประมาณ 2 ชั่วโมงแลวแชนาํ้ อกี 1 คนื - นาํ เมลด็ ขน้ึ จากนา้ํ แลว หอ หมุ เมลด็ ดวยผา รดนา้ํ ใหช น้ื อยเู สมอประมาณ 2 คนื เมลด็ จะเรม่ิ งอก - นําเมล็ดท่ีเริ่มงอกไปลงแปลงเพาะท่ีมีข้ีเถาแกลบผสมดินและทรายรองพ้ืนหนา ประมาณ 4 นว้ิ หวา นเมลด็ แลว กลบดว ยดนิ หนาประมาณ 1 ซม. คลมุ แปลงดว ยวดั สคุ ลมุ ดนิ เชน หญา แหง และฟางขา ว หนากอนนี้ หนาถัดไป สารบัญ

การปลูกไผตง,ไผตง 4 - ทําการยา ยกลา ภายหลงั จากการเพาะลงแปลงแลว ประมาณ 15 วัน ซง่ึ ตน กลา ไผ ตงจะมีความสงู ประมาณ 2-3 นว้ิ ยา ยกลา ทแ่ี ขง็ แรงลงถงุ เพาะและอนบุ าลไวใ นเรอื นเพาะชํา หรือในที่ รมราํ ไร ประมาณ 6-8 เดอื น กน็ ําไปปลกู ตอ ไป 2. การเพาะเลย้ี งเนอ้ื เยอ่ื เราสามารถใชตน กลา ไผต งทไ่ี ดจ ากการเพาะเมลด็ มาเพาะเลย้ี งเนอ้ื เยอ่ื ซง่ึ เปน การนําตน กลา มา ขยายพันธุใหไดปริมาณมาก ๆ เพอ่ื แกป ญ หาการขาดแคลนตน พนั ธุ ตลอดจนการแกไ ขปญ หาตน พนั ธทุ ่ี มาจากการเพาะชํากิ่งแขนงออกดอกและตายเพราะก่ิงแขนงที่นํามาจากตนแมที่มีอายุมากพรอมที่จะ ออกดอกกิ่งแขนงนั้นจะมีอายุเทากับตนแม ฉะนน้ั เมอ่ื ตน แมอ อกดอก กง่ิ แขนงทน่ี าํ ไปปลกู กจ็ ะออกดอก ตายดวยเชนกัน แตก ารเพาะเลย้ี งเนอ้ื เยอ่ื ตอ งอาศยั ขน้ั ตอนและเทคนคิ ทางวชิ าการมาก จงึ ควรเปน หนา ท่ีของหนวยงานราชการหรือบริษัทเอกชนเปน ผดู าํ เนนิ การผลติ 3. การขยายพนั ธโุ ดยการแยกกอ เหงา การขยายพนั ธวุ ธิ นี จ้ี ะตอ งคดั เลอื กเหงา ทม่ี อี ยู 1-2 ป จะตดั ใหต อสงู ประมาณ 50-80 เซนตเิ มตร แลวทาํ การขุดเหงา กบั ตอออกจากกอแมเ ดมิ โดยระวังอยาใหตา ที่คอเหงาแตกเสียหายได เพราะตานจ้ี ะแตกเปน หนอ ตอ ไป สวน \"หนอเจา\" เปนหนอท่ีขุดขึ้นมามีขนาดเล็ก สามารถแยกกอไปปลูกไดเชนกัน การขยายพันธุวิธนี จ้ี ะ ไดเหงาแมที่สะสมอาหารอยูมากจึงมีอัตราการอดตายสูง ทําใหหนอแข็งแรงและไดหนอเร็วกวาวิธีขยายพันธุโดย การใชก ง่ิ แขนงหรอื ลํา ไดพ นั ธตุ รงกบั สายพนั ธเุ ดมิ แตไม เปนท่ีนิยมเนอ่ื งจากเสยี เวลาแรงงาน และสน้ิ เปลอื งคา ใช จายมาก 4. การขยายพนั ธโุ ดยใชล าํ การขยายพันธุวิธีนีจ้ ะตอ งทาํ การคดั เลอื กลาํ ทม่ี อี ายุ ประมาณ 1 ป แลวนาํ มาตดั เปน ทอ นๆ โดยใหแตละทอน มี 1 ขอ ซง่ึ การใชท อ นตดั 1 ขอ จะตอ งตดั ตรงกลางและให รอยตดั ทง้ั สองหา งจากขอ ประมาณ 1 คบื และควรเปน ลํา ท่ีมีแขนงติดอยูโดยจะตองตัดใหแขนงเหลือยาวประมาณ 1 คบื ดว ย จากนั้นจึงนําไปชาํ ในแปลงเพาะชาํ โดยวางให ขออยูระดับดินและใหตาหงายขึ้นระวังอยาใหตาไดรับ อันตราย แลว ใสน า้ํ ลงในปลอ งไผต งใหเ ตม็ และคอยเติม นา้ํ ใหอ ยเู ตม็ อยเู สมอ หนากอนนี้ หนาถัดไป สารบัญ

การปลูกไผตง,ไผตง 5 การเพาะวิธนี จ้ี ะตอ งหมน่ั ดแู ลรดนา้ํ ใหค วามชมุ ชน่ื อยเู สมอหลงั จากนน้ั ประมาณ 2-4 สัปดาหจะ พบหนอและรากแตกออกมา เมอ่ื หนอ แทงรากแขง็ แรงเตม็ ท่ี ประมาณ 6-12 เดอื น ก็ทาํ การยา ยปลกู ได 5. การขยายพนั ธุโดยใชก ่งิ แขนงปกชํา กิ่งแขนงคือ กิ่งที่แยกออกจากลําตน ไผต รงบรเิ วณขอ ซง่ึ โคนกง่ิ แขนงจะมรี ากงอกเหน็ ไดเ ดน ชดั การใชกิ่งแขนงขยายพันธุเปนวิธีการที่ไดรับความนิยมอยางแพรหลายเพราะสะดวกและงาย โดยมกี าร คัดเลอื กดงั น้ี - ใหเลือกกง่ิ แขนงทม่ี ขี นาดเสน ผา ศนู ยก ลางประมาณ 1-1 1/2 นว้ิ - ใหเลือกรากของกง่ิ แขนงทม่ี สี นี ้าํ ตาลหรอื น้าํ ตาลอมเหลอื งและมรี ากฝอยแตกจาก รากแขนงแลว - ใหเลอื กกง่ิ แขนงทใ่ี บยอดคลแ่ี ลว และกาบหมุ ตาหลุดหมดแลว เชนกนั - ใหเลอื กกง่ิ แขนงทม่ี อี ายุ 4-6 เดอื น ถา เปน กง่ิ คา งปย ง่ิ ดี การคดั เลอื กกง่ิ แขนง ขน้ั ตอนในการปก ชาํ กง่ิ แขนง เมอ่ื ไดค ดั เลอื กกง่ิ แขนงแลว ทําการตดั แยกกง่ิ แขนงออกจากลาํ ไผ จากนน้ั ตดั ปลายกง่ิ ออก ใหเหลือยาว 80-100 เซนติเมตร การปกชํ าควรจะทํ าในปลายฤดูฝนหรือในราวเดือน กันยายน-ตุลาคม ซง่ึ เปน ชว งทม่ี กี ง่ิ แขนงมาก โดยปฏบิ ตั ติ ามขน้ั ตอนดงั น้ี - เตรียมแปลงเพาะชาํ โดยการไถพรวนดิน แลว ควรตากดนิ ทง้ิ ไวป ระมาณ 2 สัปดาห หรือมากกวานั้นทาํ การยอยดินและปรับพื้นที่ใหสมาํ่ เสมอในกรณที พ่ี น้ื ทเ่ี ปน ทด่ี อนนา้ํ ทว มไมถ งึ และถา เปน ทล่ี มุ ควรทาํ การยกรอ งเพอ่ื ใหม กี ารระบายนา้ํ ไดด ี - ขุดรองใหเปนแนวเหนือ-ใต และขดุ ใหล กึ ประมาณ 15 เซนตเิ มตร แตล ะรอ งหา งกนั ประมาณ 30 เซนตเิ มตร เพือ่ ใหก ่ิงแขนงไดรบั แสงแดดทัว่ ถงึ กันทกุ ๆ ดา น หนากอนนี้ หนาถัดไป สารบัญ

การปลูกไผตง,ไผตง 6 - นํากง่ิ แขนงปก ชําลงในรอ งใหห า งกนั ประมาณ 15-20 เซนตเิ มตร กลบดนิ แลว ใช เทาเหยียบใหแนนรดนํ้าทันที หลังจากชําเสร็จแลวทําหลังคาดวยทางมะพราวเพือ่ บงั แดด หมั่นดูแล รดน้าํ ทกุ วนั หรอื วนั เวน วนั - หลงั จากปก ชาํ แลว ประมาณ 6-8 เดอื น กง่ิ แขนงทช่ี ําไวจะแตกแขนงใบและรากที่แข็ง แรงพรอ มทจ่ี ะยา ยลงปลกู ในแปลงได การปกชาํ กง่ิ แขนงอาจดําเนนิ การเพาะชาํ ในถงุ พลาสตกิ สดี าํ ขนาด 8x10 นว้ิ สามารถเจรญิ เตบิ โตไดด เี ชน กนั ถามีการขนยา ยกลา ในระยะทางไกล ๆ ควรยา ยกลา ลงชาํ ในถงุ พลาสตกิ ทง้ิ ไวป ระมาณ 1 เดอื น เพ่ือใหตน กลา กง่ิ แขนงทช่ี าํ ไวแ ตกแขนงใบ และราก ตง้ั ตวั ไดแ ละมคี วามแขง็ แรง การเตรียมพ้ืนทีแ่ ละการปลูก การเตรยี มพน้ื ท่ี ควรเตรียมพื้นที่ไวตั้งแตฤดูแลง ซึ่งจะทาํ งานไดส ะดวกสามารถลงมอื ปลกู ไดท นั ในตน ฤดฝู น โดย ในพ้ืนท่ีท่เี ปนแอง ทล่ี มุ น้าํ ขงั มเี นนิ หรอื มตี ออยใู นพน้ื ทต่ี อ งไถบกุ เบกิ กําจดั ตอออกใหห มด ปรับสภาพ พื้นที่ใหเรียบ แตถ าเปนพนื้ ทรี่ าบอยแู ลว แคไถพรวนกาํ จัดวัชพืชอยางเดียวก็พอ หนากอ นนี้ หนาถัดไป สารบัญ

การปลูกไผตง,ไผตง 7 ฤดูปลูก ในแหลงที่สามารถใหนาํ้ ไดต ลอดทง้ั ป กส็ ามารถปลกู ไผไ ดต ลอดปเ ชน กนั ภาคตะวนั ออกเฉยี ง เหนือควรปลกู ตง้ั แตฝ นเรม่ิ ตก จนถงึ ปลายเดอื นมถิ นุ ายน หากฝนทิ้งชวง ควรใหน ้าํ ชวย ระยะปลกู ระยะปลกู ทเ่ี หมาะสมระหวา งตน x ระหวางแถว คอื 6-8 x 6-8 เมตร ในพน้ื ท่ี 1 ไร จะปลูกไผ ตงไดประมาณ 25-45 ตน ทั้งนี้ระยะปลูกควรพิจารณาจากพันธุไผตง และสภาพความสมบรู ณข องดนิ ถาปลูกไผตงดํา ควรปลูกหางกวาไผตงเขียว เพราะขนาดลําของไผตงดําจะใหญกวาไผตงเขียว และถา สภาพดนิ เลว ไผไมคอยเจริญเติบโต ควรใชระยะปลูกที่ถี่กวาสภาพดินดี การเตรยี มหลมุ ปลกู หลุมที่ปลูกไผต งควรมขี นาด กวางxยาวxลกึ ไมน อ ยกวา 50x50x50 เซนตเิ มตร ใหใชปุยหิน ฟอสเฟต 1 กระปอ งนม (ประมาณ 300-500 กรัม) ตอ หลมุ ผสมปุยคอกเกาที่สลายตัวแลว 1 บงุ ก๋ี (ประมาณ 1 กิโลกรัม) และยาฆา แมลงฟรู าดาน 1-1.5 ชอนแกง (10-15 กรัม) คลกุ เคลา กบั ดนิ บน ใหท่ัวแลวกลบกลบั คนื ลงไปในหลมุ ใหร ะดบั ดนิ สงู กวา เดมิ เลก็ นอ ยเผอ่ื สาํ หรับดินยุบตัวภายหลัง การปลกู ถาเปนตนกลาไผตงที่ไดจากการเพาะเลี้ยงเน้ือเยื่อ ควรเปน ตน กลา ทม่ี คี วามสมบรู ณ มอี ายไุ ม นอยกวา 14 เดอื น หรอื ความสงู ไมน อ ยกวา 60 เซนตเิ มตร มีระบบรากฝอยแผกระจายและสมบูรณไม ขดมวนงออยูกนถุง สําหรับการคัดเลือกตนกลาไผตงที่ไดจากการชํากิ่งแขนงนั้น ควรเปนตนกลา ที่มีเสนผา ศนู ยกลาง ไมน อ ยกวา 2.5 เซนตเิ มตร สงู ไมน อ ยกวา 80 เซนตเิ มตร มีสภาพแข็งแรง สมบูรณปราศจาก การทําลายของโรคและแมลงการปลกู ควรนําตน กลา ไปปลกู ตรงกลางหลมุ ทเ่ี ตรยี มไว ปลูกใหลึกเทากับระดบั ดนิ เดมิ แลว พนู ดนิ บรเิ วณโคนตน ใหเ ปน เนนิ สงู ขน้ึ เลก็ นอ ย ใชไ มป ก เปนหลักผูก ยึดตนไผ เพอ่ื ปอ งกนั ลมโยก หลงั จากนน้ั ตอ งรดน้าํ ตามทนั ที เพื่อชว ยใหเ ม็ดดินกระชบั ราก นอกจากน้ี หนากอนนี้ หนาถัดไป สารบัญ

การปลูกไผตง,ไผตง 8 ตนไผท่ีเพิ่งปลูกจะไมทนตอแสงแดด และความรอนสูง ตองใชทางมะพราวหรือวัสดุอื่น ชวยพราง แสงแดด จนกวา ตน กลา จะมใี บใหญแ ละตง้ั ตวั ไดแ ลว จงึ คอ ยปลดออก การปลูกพืชแซม ในระหวางที่ตนไผตงเพิ่งเร่ิมปลูกยังเล็กอยูในชวง 1-2 ปแรก ควรจะปลูกพืชแซม เพอ่ื เสรมิ รายได อาจจะ ปลูกผัก พืชไร หรอื ไมผ ลอายสุ น้ั เชน กลว ย มะละกอ เปนตน หลังจากไผตงโตแลวแดดสอ งผา นไดน อ ย ก็ยัง สามารถปลกู พชื แซมได พชื ที่ปลูกไดผลดีก็คือ กระชาย เพราะเปนพืชที่ทนรมไดดี นอกจากกระชายแลว ยังมีพืช สมุนไพรอกี หลายชนดิ ทท่ี นรม และไดผ ลดี เชน กนั ในสวน ท่ีไมไดปลูกพชื แซมควรปลอ ยใหม หี ญา ขน้ึ ตามธรรมชาติ และคอยควบคมุ การตดั หรืออาจจะปลูกพืช คลุมดินเพื่อรักษาหนาดนิ และความชืน้ ภายในดิน เชน ถว่ั ลาย เพอราเลยี คดุ ซู ก็ได โดยหวา นเมลด็ พันธุในอัตรา 2-3 กก./ไร การจดั สวนไผต ง การใหนํ้า ตนไผตงปลูกใหมในระยะแรกนั้น จะขาดน้ําไมไดตองคอยดูแลรดน้ําใหดินมีความช้ืนอยูเสมอ หลังจากน้ันเม่ือไผต งตง้ั ตวั ไดด แี ลว อาจเวน ระยะหา งออกไปบา งปรมิ าณ และความถข่ี องการใหน ้าํ ขน้ึ อยูกับสภาพความชน้ื ของดนิ และเมอ่ื ถงึ ฤดแู ลง ควรหาวสั ดุ เชน หญาแหง ฟางแหง คลมุ บรเิ วณโคนตน เพ่ือรกั ษาความชน้ื ใหก บั ดนิ การใสป ยุ การใหปุย ในชว งปแ รกไผต งสามารถใชป ยุ ทค่ี ลกุ เคลา ไปกบั ดนิ ปลกู ไดใ นระยะปต อ ๆ ไปจาํ เปน จะตอ งมกี ารไถพรวนและใสป ยุ หลังจากเก็บหนอขายแลวจะทาํ การตดั แตง กอและไถพรวนเพอ่ื กาํ จัดวัช พืช ปกตินิยมไถพรวนในชว งเดอื น ตลุ าคม-พฤศจิกายน กอนที่ดินจะแหง เพราะถาดินแหงจะไถพรวน ไดยาก หนา กอ นนี้ หนาถัดไป สารบัญ

การปลูกไผตง,ไผตง 9 การใสป ยุ จะใสใ นชว งเดอื นมนี าคม-เมษายน ปุยทนี่ ิยมคอื ปยุ คอกหรือปยุ หมักโดยจะใสใ นอัตรา 1-1.5 ตนั ตอ ไร (40-50 กก. หรือ 4-5 บงุ กต๋ี อ กอ) หรืออาจใชปุยวิทยาศาสตร สตู ร 15-15-15 อัตรา 2-4 กก. ตอ กอ รว มกบั ปยุ คอก ในกรณที ต่ี อ งการเรง การออกหนอ นอกเหนือจากปยุ ปกตแิ ลวจะมกี ารใสป ุย ยเู รีย (46-0-0) ใน อัตรา 1-2 กก. รอบ ๆ กอ โดยระวังอยาใหโดนหนอ เพราะจะทาํ ใหห นอ เนา ได และถา ตอ งการใหห นอ มีคุณภาพดยี ง่ิ ขน้ึ ควรใสป ยุ สตู ร 13-13-21 เพม่ิ ไปในอตั รา 1 กก. ตอ กอโดยใสไ ปพรอ มๆ กับยูเรีย การปลูกไผตงจะเนนปุยคอกหรือปุยหมักเปนหลัก ไมควรใสปุยวิทยาศาสตรเพียงอยางเดียว เพราะจะทาํ ใหกอไผทรุดโทรมเร็ว แมลงศัตรูของไผตง แมลงศัตรูของไผตงที่สํารวจพบและทม่ี กี ารระบาดอยบู า งในขณะน้ี ไดแก 1. แมลงประเภทเจาะไชหนอ และปลอ งออ น เปน แมลงทม่ี อี นั ตรายสําคัญมากที่สุด โดยเฉพาะใน ระยะที่ไผต งกําลงั เจรญิ เตบิ โตจากหนอ ออ นเปน ลําตน แมลงพวกนีจ้ ะเขา ทาํ ลายกดั กนิ เนอ้ื เยอ่ื ทอ่ี อ นของ ปลองภายในกาบหุมหนอที่กําลงั เจรญิ เตบิ โต จะทาํ ใหห นอ และปลายยอดออ นเนา และหักตาย แมลง พวกนี้ไดแก ดว งงวงปก แขง็ 2. เพลี้ยแหง เปนแมลงท่ีชอบเกาะอยูตามหนอ ออ นหรอื ตามใบออ นเพอ่ื ดดู นา้ํ เลย้ี งจะมองเหน็ เปนกอ นเหมอื นแปง ทาํ ใหก าบใบและยอดหงิกงอ ชะงักการเจริญเติบโต การปองกนั กําจดั การกําจัดและควบคุมโดยใชสารเคมีปราบศัตรูพืช คือเม่ือพบวามีการระบาดของโรคแมลงใน แปลงปลูกไผตง ใหใ ชส ารเคมปี ราบศตั รพู ชื เชน มาลาไธออน หรือเซฟวิน ผสมน้ําราดทห่ี นอ และราก หนากอนนี้ หนาถัดไป สารบัญ

การปลูกไผตง,ไผตง 10 การตดั แตง กอ ไผตงก็เหมือนตน ไมท ั่ว ๆ ไป ตอ งมกี ารตดั แตง หลงั การเกบ็ เกย่ี วหนอ ในชว งฤดฝู น โดยแตง กอใน ชวงฤดูแลง ประมาณเดอื นพฤศจกิ ายน-มกราคม ควรตดั แตง กอใหส ะอาด โดยดาํ เนนิ การดงั น้ี 1.ตดั กง่ิ เปน โรค และกง่ิ แหง ออก 2.กอไผตงท่ีอายุ 1-2 ป จะไมม กี ารตดั หนอ ทง้ั น้ี เพอ่ื ไวเ ปน ลําสําหรบั เลย้ี งกอ ใหเจริญเติบโตและขยายกอ ใหญขึ้น 3.กอไผต งทม่ี อี ายุ 2 ป ใหเ ลอื กตดั หนอ ทช่ี ดิ ลําอน่ื หนอที่ไมส มบรู ณ และหนอ ตนี เตา ออก เหลือไวเพียง 5-7 หนอ ตอ กอ 4.กอไผต งทม่ี อี ายุ 3 ปข น้ึ ไป ใหเ ลอื กตดั ลําที่แก อายุเกนิ 3 ปข น้ึ ไป ออกขายหรอื ใชป ระโยชนต ามความ เหมาะสม โดยเหลอื ลําแมท ส่ี มบรู ณ ไวป ระมาณ 10-20 ลําตอ กอ เพอ่ื เลย้ี งกอและเลย้ี งหนอ ทอ่ี อกใหม การตดั ลํา แกออกนี้ควรตัดจากลําท่ีอยูกลางกอ กอไผตงจะไดโปรง และขยายกอออกกวา งขน้ึ การทําหนอ ไมไ ผต งหมก หนอไมหมกหรือตงหมกหรือตงหวานเปนหนอไมที่ตลาดตองการมากราคาสูงกวาหนอไมไผตง ธรรมดา เน่ืองจากรสชาติและคุณภาพของหนอจะดีกวา ลักษณะของหนอไมหมกจะเปนหนอท่ีอวบ เนื้อขาว ออนน่ิมและหวานกรอบ สามารถสงั เกตความแตกตา งได คอื สขี องหนอ จะเปน สนี า้ํ ตาลอม เหลือง สว นหนอ ไมธ รรมดาหรอื หนอ ทไ่ี มไ ดห มกนน้ั สจี ะออกสนี า้ํ ตาลดาํ มนี วล ฤดูท่ีเหมาะในการทําตงหมกคือชวงตนฝนประมาณเดือนเมษายน-พฤษภาคม ซึ่งจะเปนชว งท่ี หนอไมเ รม่ิ แทงหนอ พันธุที่นิยมทําตงหมก คอื ตงจนี หรอื ตงดํา แตปจจุบันพวกที่ปลูกตงเขียวก็เริ่มหัน มาทําตงหมกมากขน้ึ เพอ่ื ปรบั ปรงุ คณุ ภาพของหนอ ตงเขยี ว ใหด ขี น้ึ ใหท ดั เทยี มกบั ตงดําดว ย การทําหนอ ไมห มก คอื การปอ งกนั ไมใ หห นอ ไมถ กู แสงแดดซง่ึ มวี ธิ ที าํ ไดหลายวิธีคือ 1. การใชข เ้ี ถา แกลบ ในฤดฝู นเวลาทห่ี นอ ไผต งโผล พนผิวดินไดประมาณ 2-3 นว้ิ (ประมาณครง่ึ ฝา มอื ) ใหเอาปบ กน ทะลหุ รอื เขง กน ทะลใุ บเลก็ ๆ มาครอบหนอ แลวเอาขเ้ี ถา แกลบใสใ หเ ตม็ พอหนอ ไผต งโตสงู พน ปบ ขน้ึ มาประมาณ 1 นว้ิ กเ็ อาปบ และขเ้ี ถา แกลบออกแลว ตดั หนอ ได การหมกดวยวิธีน้ีมีขอดีหลายประการ เชน ตัด หนอ ไดง า ย หนอไมส กปรกและยังเช่ือวาทําใหหนอหวาน ข้ึน เน่ืองจากขเ้ี ถา แกลบมธี าตอุ าหารโปแตสเซยี มอยดู ว ย แตถาตองทาํ จาํ นวนมากๆ ก็มีปญหา เชน กนั เพราะจะตอ งมปี บ และขเ้ี ถา แกลบ จาํ นวนมาก จนบางแหงไมส ามารถทําวธิ นี ไ้ี ด หนากอนนี้ หนาถัดไป สารบัญ

การปลูกไผตง,ไผตง 11 2. การใชดินพอกถาหาปบและขี้เถาแกลบไมไดก็ สามารถใชด นิ บรเิ วณรอบ ๆ กอไผ นาํ มาพอกปดหนอให สูงประมาณ 1 ศอก พอหนอ พน ดนิ ทพ่ี อกไดป ระมาณ 1 นว้ิ ก็ทาํ การตดั หนอ ได ในการทําหนอไมไผตงหมกหรือหนอไมหวานโดย วิธีใชด นิ พอกน้ี มขี อ คาํ นงึ คอื จะทาํ ใหเ ราไมส ามารถเลย้ี ง ลําแมท แ่ี ขง็ แรงสมบรู ณท ส่ี ดุ ได เนอ่ื งจากเราขดุ หนอ ไป ขายจนลืมนึกถึงการเลย้ี งลาํ แมห รอื บางทนี กึ ถงึ ไดแ ตไ มท ราบตําแหนง ของหนอ ทค่ี วรจะเปน ลําแมเ พราะ ถูกดนิ กลบไว ฉะนน้ั ลําทป่ี ลอ ยใหเ ปน ลําแมอ าจเปน ลาํ ที่ไมดีพอ รวมทง้ั การกาํ หนดระยะหาง (หรือการ เดินกอ) ก็ทําไดย ากและเมอ่ื มกี ารพนู ดนิ ขน้ึ ทกุ ปแ ลว ไมม กี ารเอาดนิ ทพ่ี นู ออก หรอื เอาออกไมห มด จะ ทําใหกอไผลอยเปนผลใหกอไผทรุดโทรมไดเร็วและออกหนอนอยในปตอไป การแกไขปญหาดังกลาว อาจทาํ ไดด งั นค้ี อื 1.ทําการหมกปเ วน ป หรอื หมกสองปแ ลว ปลอ ยตามปกติ 1 ป หรอื ไมกแ็ บงพ้ืนที่หมกเปน แปลง ๆ แยกกัน ท้ังนเ้ี พอ่ื ใหไ ผต งทผ่ี า นการหมกมลี ําแมท ส่ี มบรู ณเ ตม็ ทผ่ี ลผลติ จะไดไ มล ดลงในปต อ ไป 2.มกี ารหมกกอเวน กอ เพอ่ื ท่จี ะเล้ยี งลําแมท ส่ี มบรู ณไ ด 3.หมกเพียงครึ่งกอ (สลบั ซา ย-ขวา) 4.ตองเอาดนิ ทพ่ี นู โคนออกทกุ ป หลงั ตดั หนอ แลว การตดั หนอ ไมไ ผต ง ไผตงจะเริ่มแทงหนอเม่ือเร่ิมเขาฤดูฝน การตัดหนอจะตัดเมื่อหนอยาวประมาณ 1 ฟุต โดยใชเ สยี มหางปลาตดั หนอ บรเิ วณกาบใบท่ี 3 จากโคนหนอ ซง่ึ จะเหลอื ตาไว 2-3 ตา สาํ หรับ แตกหนอ ในปถ ดั ไป สาํ หรบั หนอ ทไ่ี มแ ขง็ แรงใหต ดั ออกทง้ิ ไป การตดั หนอ ควรทาํ ตอนเชา มดื เพื่อจะได หนอไมสดสงตลาด หนอ ไมไ ผต งทต่ี ดั ไวน าน ๆ จะทาํ ใหค วามหวานลดลง ดงั นน้ั ควรตดั หนอ แลว รบี ขายทันที ในการตัดหนอ ควรเรม่ิ ตดั หนอ จากกลางกอกอ น แลว ขยายวงออกมารอบนอกกอ สว นหนอ ท่ี อวบใหญท อ่ี ยดู า นนอกควรมกี ารรกั ษาไวเ พอ่ื ใหเ ปน ลาํ แมเ ลย้ี งหนอ ตอ ไป หนา กอ นนี้ หนาถัดไป สารบัญ

การปลูกไผตง,ไผตง 12 ปฏทิ นิ การปฎิบตั ดิ แู ลไผต ง เอกสารอา งองิ กรมปา ไม. 2531 ไมไผ เอกสารเผยแพร กองบาํ รงุ กรมปา ไม กรุงเทพฯ เฉลียว วัชรพุกก. 2522 ไผ โรงพิมพ คอมพวิ แอคเวอไทซิงค กรุงเทพฯ ถนอม เปรมรศั มี, ประสาน บาํ รงุ ราษฎร. 2522 ความรเู รอ่ื งไมไ ผเ อกสารเผยแพรก รมปา ไม กรุงเทพฯ. สมจติ ชัยภักดี. 2530. การปลกู ไผต ง เอกสารคําแนะนําที่ 82 กองเกษตรสมั พนั ธ กรมสง เสรมิ การ เกษตร กรุงเทพฯ สุภาวดี ภัทรโกศล. 2529. การปลกู ไผต ง ศนู ยส ง เสรมิ และฝก อบรมการเกษตรแหง ชาติ สํานกั สง เสรมิ และฝก อบรม มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร กรุงเทพฯ. สํานกั งานเกษตรจงั หวดั ปราจนี บรุ .ี 2538. คาํ แนะนําเบอ้ื งตน ในการเกบ็ และเพาะเมลด็ พนั ธไุ ผต ง กรมสง เสรมิ การเกษตร ปราจนี บรุ ี . หนา กอ นนี้ หนาถัดไป สารบัญ