การลดต้นทุนการผลิตพืชสวน (พืชผัก พืชสมุนไพรและเครื่องเทศ และไม้ดอกไม้ประดับ) เพื่อเพิ่มขีดความสามารถให้แก่เกษตรกรไทย

การลดตน้ ทนุ การผลติ ไม้ดอกไมป้ ระดบั กล้วยไม้ ข้ันตอน คาแนะนากรมวชิ าการเกษตร วิธปี ฏบิ ตั ิโดยทั่วไป การลดต้นทุน 1. การเตรยี มวัสดุ - วัสดุปลูกต้องสะอำด เหมำะสมกับกล้วยไม้แต่ละสกุล (ใช้กระบะ - ซือ้ กำบมะพร้ำวอดั จำกรำ้ นคำ้ ทวั่ ไป - กำรใช้วัสดุที่สะอำดและเหมำะสม ปลกู กำบมะพร้ำวอัด หรือกำบมะพร้ำวเปลือกแข็ง หรืออิฐบล็อกสำหรับ โดยไม่ได้คำนึงถึงแหล่งที่มำว่ำมีกำร สำมำรถลดต้นทุนได้เน่ืองจำกไม่มี ปลูกกล้วยไม้สกุลหวำย ใช้กำบมะพร้ำว ถ่ำน หรืออิฐ สำหรับปลูก ปนเปื้อนของโรคแมลง กำรปนเปื้อนของโรคและแมลง กล้วยไม้สกุลออนซิเดียม และใช้กำบมะพร้ำวหรือไม่ใช้วัสดุปลูก สำหรับปลกู กล้วยไมส้ กุลอะแรน็ ดำ ออนซิเดียม แวนดำ) และมำจำก แหล่งท่ไี มม่ ีกำรระบำดของศตั รูกลว้ ยไม้ 2. การเลือกและ - ต้นพันธ์ุต้องมำจำกแหล่งที่เช่ือถือได้ และมำจำกแหล่งท่ีไม่มีกำร - ซื้อต้นพันธ์ุขนำดเล็ก อำยุประมำณ - คัดเลือกต้นท่ีแข็งแรงสม่ำเสมอลง เตรียมตน้ พนั ธุ์ ระบำดของศตั รกู ลว้ ยไม้ เพอ่ื ใหไ้ ด้ตน้ พนั ธท์ุ ป่ี รำศจำกไวรสั 3 เดือน มำปลกู ปลูก จะทำให้ต้นกล้วยไม้มีกำร - ซอ้ื ตน้ กลว้ ยไม้ขนำดเลก็ ท่ียงั อยใู่ นขวดเพำะเลีย้ งมำทำกำรออกขวด - ขยำยพันธ์ุเองโดยกำรตัดแยกลำไป เจริญเติบโต ออกดอกในระยะเวลำ และอนุบำลเอง ปักชำ ใกล้เคียงกัน สำมำรถลดต้นทุนเร่ือง - มมี ำตรฐำนตรงตำมควำมต้องกำรของตลำด ต้นพันธุ์ไดป้ ระมำณ 30% 3. การใสป่ ๋ยุ - ใสป่ ุย๋ ตำมคำแนะนำโดยกำรผสมปุย๋ ใชเ้ อง สูตร 20-10-25 (สัดส่วน - พ่นปุ๋ยสำเร็จรูป ที่ซ้ือจำกร้ำนเคมี - ผสมปุ๋ยใช้เอง และลดจำนวนกำร N:P2O5:K2O เท่ำกบั 4:2:5) เกษตร สัปดำห์ละ 2 ครั้ง และมีกำร พ่นเหลือสัปดำห์ละ 1 คร้ัง สำมำรถ - ระยะอนุบำล พ่นปุ๋ยทำงใบทีผ่ สมเอง ทุก 7 วนั โดยอัตรำปุย๋ ที่ใช้ ¼ ผสมอำหำรเสริม และ/หรือสำหร่ำย ลดต้นทุนไดป้ ระมำณ 30-35% - ½ ของอตั รำปกติ เพ่ือเร่งกำรพัฒนำทำงลำต้นและดอก ลดต้นทนุ การผลิตพชื สวน ผกั สมนุ ไพร ไม้ดอก 46

ข้นั ตอน คาแนะนากรมวิชาการเกษตร วธิ ปี ฏบิ ตั ิโดยทั่วไป การลดตน้ ทุน 4. การให้น้า - ระยะเจรญิ เตบิ โต พ่นปุ๋ยทำงใบที่ผสมเอง ทุก 7 วัน โดยอตั รำป๋ยุ ท่ี ซ่ึงเป็นกำรฉีดพ่นเกินควำมต้องกำร - เก็บตัวอย่ำงใบกล้วยไม้ส่งวิเครำะห์ 5. การป้องกนั ใช้ขึ้นกบั ชนิดกล้วยไม้ คือ ของพืช ธำตุอำหำรปีละ 1 ครั้ง เพ่ือปรับ กาจัดโรคและ แมลงศัตรู - อะแรน็ ดำ ออนซิเดียม แวนดำ แอสโคเซน็ ดำ หวำย - ใสป่ ยุ๋ ละลำยช้ำ (slow release) ทุก ปริมำณกำรใหป้ ุ๋ยให้เหมำะสม กลว้ ยไม้ (ไมข้ ำว) ใช้ 40-60 กรัม/น้ำ 20 ลติ ร 3 เดือน - หวำย (ไมแ้ ดง) ใช้ 80 กรัม/นำ้ 20 ลติ ร - ใหน้ ำ้ วนั ละ 1 คร้งั โดยใชห้ วั บัวขนำด 400 รู - ให้น้ำวันละ 1 คร้ัง โดยกำรใช้ - ให้น้ำในปริมำณที่เหมำะสม จะ - ใช้ระบบสปริงเกอร์ โดยติดตั้งหัวจ่ำยน้ำให้สูงกว่ำยอดกล้วยไม้ แรงงำนคนลำกสำยยำงไปตำมโต๊ะ สำมำรถลดปริมำณกำรใช้น้ำได้ 2-4 ประมำณ 50 เซนติเมตร ใหน้ ำ้ ประมำณ 8 ลกู บำศก์เมตร/ไร่/วัน กล้วยไม้ ลูกบำศก์เมตร/ไร/่ วนั - ใช้ระบบสปริงเกอร์ให้น้ำ หัวจ่ำยน้ำ - ส่งเสริมให้ใช้หัวจ่ำยน้ำที่มีขนำด ขนำดใหญ่ 500-600 ลิตร/ชั่วโมง โดย เล็กลง เช่น เมื่อใช้หัวจ่ำย 250-300 ใหน้ ้ำ 10-12 ลกู บำศก์เมตร/ไร/่ วนั ลิตร/ช่ัวโมง เทียบกับหัวจ่ำยขนำด ใหญ่ จะสำมำรถเพ่ิมพ้ืนท่ีให้น้ำได้ เป็น 2 เทำ่ ของหัวใหญ่ - สำรวจชนิดของโรค/ กำรระบำดของแมลงและประเมินควำม - ไ ม่มี ก ำร ส ำร ว จศั ต รูพื ช อ ย่ ำ ง - ศึกษาเอกสารเรอ่ื งการปอ้ งกนั กาจัด เสยี หำยกอ่ นทำกำรพ่นสำรเคมี สม่ำเสมอ พ่นสำรเคมีเมื่อมีกำร ศัตรูพืชกล้วยไม้ เลือกใช้สารเคมีตาม ระบำดของศตั รูพืชมำกแล้ว และ/หรือ คาแนะนา เลือกใช้สำรเคมีไม่เหมำะสมกับชนิด - ใช้ วิ ธี ก า ร ป้ อ ง กั น ก า จั ด แ บ บ ของศัตรูพชื ผสมผสาน สามารถลดต้นทุนการใช้ สารเคมไี ด้ประมาณ 20-30% ลดต้นทนุ การผลิตพืชสวน ผัก สมุนไพร ไมด้ อก 47

ขัน้ ตอน คาแนะนากรมวชิ าการเกษตร วธิ ปี ฏิบัตโิ ดยทวั่ ไป การลดต้นทนุ 6. การเก็บเกีย่ ว - ตัดเมื่อมีดอกบำน 3 ใน 4 ของจำนวนดอก - ตัดตำมรำคำตลำด รำคำดตี ัดดอก - กำรเกบ็ เกีย่ ว กำรบรรจุและกำร ขนส่งทีถ่ ูกต้องจะลดควำมเสียหำยได้ - ระยะเวลำตัดดอก ควรเป็นช่วงเช้ำ และหลังจำกให้ปุ๋ยไปแล้ว 2-3 บำนน้อย อำจตดั ดอกบำนแค่ 4 ดอก 5-10% วนั เทำ่ นน้ั - อุปกรณเ์ กบ็ เกยี่ วควรใชก้ รรไกรหรอื มีดที่มคี วำมคมและสะอำด - ควรตดั ก้ำนชอ่ ดอกเกือบชิดลำต้นใหไ้ ดก้ ำ้ นยำวมำกทสี่ ดุ - คัดเลือกชอ่ ดอกตำมขนำดทผ่ี ู้สง่ ออกกำหนด - บรรจุชอ่ ดอกในกล่องที่เหมำะสมไม่แนน่ หรอื หลวมเกินไป จะช่วย ให้ระหวำ่ งกำรขนสง่ ไม่เกดิ ควำมเสียหำย ลดต้นทนุ การผลติ พชื สวน ผัก สมนุ ไพร ไม้ดอก 48

ต้นพนั ธ์ุจากการเพาะเลยี ้ งเนอื ้ เยื่อ กอ่ นสง่ หนอ่ ออ่ นไปยงั ห้องทดลองเพาะเลยี ้ งเนอื ้ เยื่อเพื่อขยายพนั ธ์ุ ควรทาการตรวจสอบไวรัสท่ีต้นแม่พนั ธ์ุกอ่ น ทงั้ นเี ้พอื่ ให้ได้ต้นปลอดโรคไวรัส การเก็บเก่ียว ตดั เมื่อมีดอกบาน 3 ใน 4 ของจานวนดอก ระยะเวลาตดั ดอก ควรเป็นช่วงเช้าหลงั จากให้ป๋ ยุ ไปแล้ว 2-3 วนั ลดต้นทนุ การผลิตพืชสวน ผัก สมนุ ไพร ไมด้ อก 49

ลดต้นทนุ การผลิตพชื สวน ผกั สมนุ ไพร ไม้ดอก 50