คู่มือการทดสอบความสามารถทางสมอง

กรมพลศกึ ษา คมู่ ือการทดสอบความสามารถทางสมอง

คำานาำ การพัฒนาความสามารถทางสมองเป็นสิ่งหน่ึงท่ีจะช่วยให้ มนุษย์มีความสามารถในการด�าเนินชีวิตได้อย่างมีประสิทธิภาพ ส่งผล ให้ประเทศมีทรัพยากรบุคคลที่มีคุณภาพและหากมีการวัดหรือประเมิน ค่าความสามารถทางสมองในบางด้านได้อย่างชัดเจน จะเป็นแนวทาง ให้สามารถก�าหนดรูปแบบหรือโปรแกรมการออกก�าลังกายเพื่อพัฒนา ประสิทธิภาพในการท�างานของสมองให้มีประสิทธิภาพมากย่ิงขึ้น สา� นกั วทิ ยาศาสตรก์ ารกฬี า กรมพลศกึ ษา กระทรวงการทอ่ งเทย่ี ว และกีฬา ได้มีการพัฒนาชุดทดสอบความสามารถทางสมองด้วย โปรแกรมคอมพิวเตอร์ ซ่ึงเป็นการประเมินการท�างานทางการรู้คิดของ สมอง(Cognitive function) และเผยแพรเ่ พอื่ ใหห้ นว่ ยงาน สถานศกึ ษา สโมสรกีฬาและประชาชนที่สนใจได้น�าไปใช้ประเมินบุคลากรในสังกัด และเพอ่ื ใหช้ ดุ ทดสอบความสามารถทางสมอง ฯ สามารถเขา้ ถงึ ผใู้ ชง้ าน ไดม้ ากขน้ึ จงึ ไดจ้ ดั ทา� คลปิ วดี โี อและคมู่ อื การทดสอบความสามารถทาง สมองขน้ึ เพอ่ื จะไดอ้ ธบิ ายการใชง้ านแบบทดสอบ ฯ ไดอ้ ยา่ งชดั เจนและ เป็นระบบมากยิ่งข้ึน ดร. นิวัตน์ ลิ้มสุขนิรันดร์ อธิบดีกรมพลศึกษา

สารบัญ การท�างานทางการรู้คิดของสมอง...ความส�าคัญ .....................4 แนวทางการประยุกต์ใช้ชุดทดสอบความสามารถทางสมอง ด้วยโปรแกรมคอมพิวเตอร์ ...............................................5 การติดตั้งโปรแกรม ........................................................... 6 การเข้าสู่โปรแกรม ............................................................ 7 การใช้งานชุดทดสอบความสามารถทางสมองด้วย โปรแกรมคอมพิวเตอร์....................................................... 8 การรายงานผลการทดสอบ ................................................. 10 แบบทดสอบที่ 1 แบบทดสอบเวลาปฏิกิริยาอย่างง่าย ............12 แบบทดสอบท่ี 2 แบบทดสอบเวลาปฏิกิริยาแบบตัวเลือก ........14 แบบทดสอบที่ 3 แบบทดสอบเทรลเมคคิ่ง ............................16 แบบทดสอบท่ี 4 แบบทดสอบแฟลงเคอร์ ............................19 แบบทดสอบท่ี 5 แบบทดสอบความสามารถในการออกแบบ รูปภาพท่ีไม่ซ้�ากัน ...................................22 แบบทดสอบท่ี 6 แบบทดสอบการหมุนภาพในใจ ...................27 แบบทดสอบท่ี 7 แบบทดสอบความสามารถด้านมิติสัมพันธ์ ...30 คณะผู้จัดท�า ....................................................................32

การทาำ งานทางการรคู้ ดิ ของสมอง …ความสำาคญั ปจั จบุ นั น้ี นอกจากการมสี ขุ ภาพรา่ งกายและจติ ใจทดี่ แี ลว้ การมสี ขุ ภาพ สมองที่ดี น่าจะเป็นอีกหน่ึงลักษณะส�าคัญท่ีมีอิทธิพลต่อการเรียนรู้และ การดา� เนนิ ชวี ติ ของมนษุ ยต์ ลอดชว่ งชวี ติ การทา� งานทางการรคู้ ดิ ของสมอง (Cognitive function) เปน็ กระบวนการทา� งานของสมองในการทา� หนา้ ทร่ี ะบุ (Identifying) คดั เลอื ก (Selecting) ตคี วามหมาย (Interpreting) เกบ็ รกั ษา (Storing) และใช้ข้อมูล (Using information) มีองค์ประกอบหลัก ๆ ประกอบดว้ ย การรบั รู้ (Perception) การใสใ่ จจดจอ่ (Attention) ความจา� (Memory) ความสามารถในการจดั การความคดิ และพฤตกิ รรมหรอื การทา� หนา้ ท่ี บริหารจัดการของสมองขั้นสูง (Executive function : EF) ความสามารถ ในการประมวลผล (Information processing) ความสามารถในเชิงมิติ สมั พนั ธ์ (Spatial ability) และความสามารถทางสตปิ ญั ญา (Intelligence) ฯลฯ (Tomporowski et al., 2008) ซง่ึ องคป์ ระกอบเหลา่ นล้ี ว้ นแลว้ แตม่ อี ทิ ธพิ ล ต่อการด�ารงชีวิตและความสามารถในด้านต่าง ๆ ของมนุษย์เป็นอย่างมาก เช่น การประกอบอาชีพ ผลสัมฤทธ์ิทางวิชาการ ความสัมพันธ์ทางสังคม ความสามารถในการคิดและตัดสินใจ ความสามารถทางการกีฬา ฯลฯ อย่างไรก็ตาม การท�างานทางการรู้คิดของสมอง มีการเปล่ียนแปลง ตลอดชว่ งอายุ โดยมพี ฒั นาการอยา่ งตอ่ เนอื่ งตงั้ แตว่ ยั เดก็ สวู่ ยั ผใู้ หญต่ อนตน้ และค่อย ๆ เสื่อมลงเม่ือเข้าสู่วัยผู้ใหญ่และวัยผู้สูงอายุ ดังน้ันการประเมิน การท�างานรู้คิดของสมอง จึงมีประโยชน์และมีความส�าคัญที่จะท�าให้ สามารถกา� หนดแนวทางหรอื จดั โปรแกรมการออกกา� ลงั กายเพอื่ พฒั นาและ รักษาสมรรถนะในการท�างานรู้คิดของสมองให้มีประสิทธิภาพยาวนานท่ีสุด Tomporowski, P. D., Davis, C. L., Miller, P. H., & Naglieri, J. A. (2008). Exercise and children’s intelligence, cognition, and academic achievement. Educational psychology review, 20(2), 111-131. 4

แนวทางการประยุกต์ใชช้ ุดทดสอบ ความสามารถทางสมองด้วย โปรแกรมคอมพวิ เตอร์ สามารถน�ำไปประยุกต์ใช้ได้ ดังนี้ 1 สถานศึกษา – ครูและอาจารย์ในโรงเรียนสามารถน�ำไปใช้ใน การประเมินความสามารถทางสมองในแต่ละภาคเรียนหรือ ประเมนิ ผลจากการเรยี นวชิ าพลศกึ ษาหรอื วชิ าอน่ื ๆ โดยประเมนิ กอ่ น และหลังการจัดกิจกรรม (Pretest-Posttest) 2 บคุ คลทั่วไป – ผปู้ กครองสามารถนำ� ไปใชใ้ นการประเมนิ บตุ รหลาน เพ่ือให้ทราบถึงระดับความสามารถทางสมองในแต่ละช่วงวัย โดยบนั ทกึ ขอ้ มลู เพอื่ เปรยี บเทยี บในแตล่ ะชว่ งอายุ เชน่ เปรยี บเทยี บ ผลการทดสอบในช่วงอายุ 12 ปี กับ 13 ปี เป็นต้น 3 หน่วยงานหรอื สโมสรกีฬา – นักวิทยาศาสตร์การกีฬาหรือ ผู้ฝึกสอน สามารถน�ำไปประยุกต์ใช้ให้เหมาะสมกับชนิดกีฬา หรือ ประเมนิ ในชว่ งกอ่ นการฝกึ (Pre-test) ระหวา่ งการฝกึ (Mid-test) และหลังการฝึก (Post-test) 4 นกั วชิ าการ – สามารถนำ� ไปใชใ้ นการศกึ ษาวจิ ยั เกยี่ วกบั การทำ� งาน ทางการรู้คิดของสมองในส่วนท่ีเก่ียวข้องได้ หมายเหตุ การทดสอบน้ีไม่เหมาะสมส�ำหรับน�ำไปใช้ในการตรวจสอบ ความผิดปกติหรือความบกพร่องทางสติปัญญาหรือสมอง ซ่ึงจะต้อง ด�ำเนินการโดย แพทย์ จิตแพทย์หรือนักจิตวิทยาเท่าน้ัน 5

การตดิ ต้งั โปรแกรม 1 ตรวจสอบการทำ� งานของเครอ่ื งคอมพวิ เตอรส์ ำ� หรบั รองรบั การใชง้ าน โดยต้องมีระบบปฏิบัติการอย่างน้อยดังน้ี ◊ ระบบปฏบิ ตั กิ ารวนิ โดวสต์ ง้ั แตเ่ วอรช์ นั 10 (Windows 10) ขน้ึ ไป ◊ หนว่ ยประมวลผลกลางของคอมพวิ เตอร์ (CPU) ไมน่ ้อยกว่า Intel Pentium ขนาดไมต่ ำ่ �กว่า 1.8 Ghz, Dual – Core ◊ มหี น่วยความจำ�อย่างน้อย 4 GB ◊ จอภาพแสดงผล มคี วามละเอยี ดอยา่ งนอ้ ย 1280x768 พกิ เซล (ขอแนะนำ� 1920x1080 พกิ เซลหรอื ขนาด Full HD) 2 ดาวนโ์ หลดโปรแกรมไดท้ เ่ี วบ็ ไซตก์ รมพลศกึ ษา (www.dpe.go.th) เลือกเมนู งานบริการ แล้ว เลือก Web Application Note สามารถค้นหาโปรแกรมเพ่ือ ดาวนโ์ หลดไดจ้ ากGoogle โดย ใส่ค�ำค้นหาว่า “ระบบทดสอบ สมรรถภาพทางสมอง” 6

3 ดับเบิ้ลคลิกไฟล์ที่ดาวน์โหลดไว้ เลือก “Extract To” โดยเลือก ต�ำแหน่งการวางไฟล์ไว้ท่ี Desktop Note นอกจากวางโปรแกรมไว้ที่ Desktop แล้ว สามารถคัดลอกโปรแกรม ไปใส่ไว้ในแฟลชไดร์ฟ แล้วใช้ทดสอบได้ตามปกติ การเขา้ สู่โปรแกรม คลกิ ขวาทตี่ วั โปรแกรม Computerized Cognitive Test Battery เลือก “Run as administrator” เพ่ือป้องกันการหยุดท�ำงานของ โปรแกรมระหว่างทดสอบ 7

การใชง้ านชดุ ทดสอบ ความสามารถทางสมอง ด้วยโปรแกรมคอมพิวเตอร์ หนา้ จอโปรแกรม 1 กรอกข้อมลู พน้ื ฐานของผู้ทดสอบ Note อย่างน้อยจะต้องกรอก ข้อมูลในช่องท่ีมี เคร่ืองหมาย * ให้ครบ 8

2 เลอื กแบบทดสอบท่ตี ้องการ คลิกเมนู “เลือกแบบทดสอบ” แล้วเลือกแบบทดสอบท่ีต้องการ เมื่อคลิกเลือกแล้วจะมีเคร่ืองหมายถูกปรากฏข้ึนหน้าแบบทดสอบ ที่เลือก จากนั้นเร่ิมท�ำการทดสอบโดยคลิกท่ี “เร่ิมการทดสอบ” 1 คลิกเมนู “เลอื กแบบทดสอบ” 2 คลกิ เลือกแบบทดสอบที่ต้องการ 3 คลิก “เริม่ การทดสอบ” (สามารถเลอื กเพียงบางแบบ หรือ เลอื กทุกแบบก็ได้) 9

การรายงานผลการทดสอบ 1 คลกิ เมนู “รายงาน” 2 คลิกเลอื ก “พิมพ์ผลการทดสอบ” 3 ผลการทดสอบจะถูกแสดงข้ึนมาในรูปแบบไฟล์ Excel (ดังตัวอย่างหน้า 11) Note สามารถเลือกเมนู “พิมพ์ผลการทดสอบ” ได้ก็ต่อเม่ือท�ำการทดสอบแล้ว เท่านั้น รายงานผลการทดสอบ จะถูกบันทึกอยู่ในโฟลเดอร์ “CognitiveTestBattery_Report” โดยจะบันทึกช่ือไฟล์เป็นชื่อของ ผเู้ ขา้ รบั การทดสอบ ตามดว้ ย ตวั เลขทโี่ ปรแกรมสุ่มข้ึนมา อัตโนมัติ 10

ตวั อย่างรปู แบบรายงานผลการทดสอบความสามารถทางสมอง 11

แบบทดสอบที่ 1 แบบทดสอบเวลาปฏิกริ ิยาอย่างง่าย (Simple reaction time test : SRT) ส�ำหรับประเมินความสามารถทางสมองด้านความเร็ว ในการประมวลผล วธิ ีการทดสอบ 1 เม่ือเครื่องหมาย ปรากฏ ให้เตรียมพร้อมทดสอบ 2 เมื่อวัตถุเป้าหมายรูปวงกลมสีแดง ปรากฏขึ้น ให้กด บนคีย์บอร์ดให้เร็วที่สุด 12

Note วัตถุเป้าหมายรูปวงกลมสีแดง จะปรากฏขึ้นรวมทั้งหมด 20 ครั้ง ผลการทดสอบ ความเรว็ ในการตอบสนอง มลิ ลิวนิ าที (ค่านอ้ ยดี) (Average reaction times of correct (msec) responses) ความสามารถในการตอบสนองอยา่ งถกู ตอ้ ง % (คา่ มากด)ี หรอื อตั ราความแมน่ ยา� (Percentage) (Accuracy of responses) 13

แบบทดสอบที่ 2 แบบทดสอบเวลาปฏิกิริยาแบบตวั เลอื ก (Choice reaction time test : CRT) ส�ำหรับประเมินความสามารถทางสมองด้านความเร็ว ในการประมวลผล วิธีการทดสอบ 1 เม่ือเครื่องหมาย ปรากฏ ให้เตรียมพร้อมทดสอบ 2 เม่ือวงกลมสีใดสีหน่ึงปรากฏ ผู้เข้ารับการทดสอบจะต้องปฏิบัติดังน้ี วงกลมสีแดง [ ] ปรากฏ ให้กดปุ่ม วงกลมสีน้�ำเงิน [ ] ปรากฏ ให้กดปุ่ม วงกลมสีเหลือง [ ] ปรากฏ ไม่ต้องกดปุ่มใดๆ โดยจะต้องตอบสนองให้ถูกต้องและเร็วที่สุดเท่าที่จะท�ำได้ Note วัตถุเป้าหมายซ่ึงเป็นวงกลมทั้ง 3 สี จะปรากฏขึ้นมาแบบสุ่ม รวมท้ังหมด 60 คร้ัง 14

สีแดง สีนํ้าเงน� สีเหลือง ไม่ต้องกดปุ่มใดๆ ผลการทดสอบ มลิ ลิวินาที (ค่าน้อยดี) (msec) (คา่ มากด)ี ความเรว็ ในการตอบสนอง (Average reaction times of correct % responses) (Percentage) ความสามารถในการตอบสนองอยา่ งถกู ตอ้ ง หรอื อตั ราความแมน่ ยา� (Accuracy of responses) 15

แบบทดสอบที่ 3 แบบทดสอบเทรลเมคค่ิง (Trail making test : TMT) เปน็ การประเมนิ ความสามารถของสมองหลายลกั ษณะ ไดแ้ ก่ ◊ ความสามารถของสมองสว่ นหน้าในการบริหารจดั การ (Executive functions) ◊ ความยดื หยุ่นทางความคิด (Cognitive flexibility) ◊ ความเรว็ ในการประมวลผล (Speed of processing) การทดสอบ Trail making test แบบ A วิธีการทดสอบ ใช้เมาส์คลิกตัวเลขตามล�ำดับ 1 ถึง 25 ให้ถูกต้องและเร็วที่สุด 51 3 6 Note หากคลิกถูกตามล�ำดับ วงกลมตัวเลข ท่ีคลิกเลือกจะเปลี่ยนเป็นสีแดงและ 42 จะมีเส้นเช่ือมโยงไปยังตัวเลขน้ัน แต่หากคลิกผิด จะไม่มีอะไรเกิดขึ้น เมื่อทดสอบแบบ A เรียบร้อยแล้ว ให้กด Enter เพื่อเข้าสู่การทดสอบแบบ B 16

การทดสอบ Trail making test แบบ B วิธีการทดสอบ 3 ใช้เมาส์คลิกตัวเลขสลับกับตัวอักษร ภาษาอังกฤษตามล�ำดับ ให้ถูกต้อง 1 และเร็วท่ีสุด B A C 2 Note หากคลิกถูกตามล�ำดับ วงกลมตัวเลข หรือตัวอักษรท่ีคลิกเลือกจะเปล่ียน เป็นสีแดงและจะมีเส้นเชื่อมโยงไปยัง ตัวเลขหรือตัวอักษรนั้น แต่หากคลิกผิด จะไม่มีอะไรเกิดข้ึน โดยจะมีตัวเลขตั้งแต่ 1 – 13 และตัวอักษร A – L เช่น 1 A 2 B 3 C ....... 13 ข้อควรระวัง ในกรณีท่ีคลิกไปแล้ว แต่โปรแกรมไม่แสดงสัญลักษณ์ว่าตัวเลข หรือตัวอักษรน้ันถูกคลิกเลือก แสดงว่าผู้รับการทดสอบเลือก คำ� ตอบผดิ ดงั นนั้ ไมค่ วรคลกิ ซำ้� เชน่ เดมิ หลายครง้ั เพราะโปรแกรม จะนับเป็นจ�ำนวนคร้ังที่คลิกผิดพลาด 17

ผลการทดสอบ วนิ าที (ค่าน้อยด)ี (Seconds) เวลาทีใ่ ช้ในการทดสอบ A (Completion time) ครั้ง (คา่ น้อยด)ี จำ�นวนครั้งทีผ่ ดิ พลาด วนิ าที (คา่ น้อยด)ี (Number of Errors) (Seconds) เวลาท่ใี ช้ในการทดสอบ B (Completion time) ครง้ั (คา่ นอ้ ยด)ี จำ�นวนครง้ั ท่ผี ิดพลาด (Number of Errors) วินาที (ค่าน้อยดี) B - A ความแตกต่างของเวลาทใ่ี ช้ (Seconds) (คา่ นอ้ ยด)ี difference (B - A) อัตราสว่ น B / A อัตราสว่ นของเวลาท่ใี ช้ Ratio (B / A) (Ratio) TIPS การพัฒนาการท�ำ งานรูค้ ดิ ของสมองให้ดีขน้ึ ท�ำ อย่างไร? ควรออกก�ำลังกายเป็นประจ�ำ ทั้งการออกก�ำลังกายแบบ ใช้ออกซิเจน (Aerobic Exercise) และการออกก�ำลังกาย ด้วยแรงต้าน (Resistance Exercise) นอกจากนี้ยังต้อง นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอด้วย 18

แบบทดสอบท่ี 4 แบบทดสอบแฟลงเคอร์ (Flanker test : FKT) เปน็ การประเมนิ ความสามารถของสมองสว่ นหนา้ ในการ บรหิ ารจดั การ (Executive functions) ◊ การควบคุมยับยงั้ (Inhibition) ◊ การเลือกจดจ่อใส่ใจ (Selective attention) วิธกี ารทดสอบ 1 เม่ือเคร่ืองหมาย ปรากฏ ให้เตรียมพร้อมทดสอบ 2 จากน้ันจะมีชุดลูกศรปรากฏขึ้นกลางจอภาพ สังเกตทิศทางของ ลูกศรที่อยู่ตรงกลาง และปฏิบัติดังนี้ 19

ถ้าลูกศรที่อยู่ตรงกลางชี้ไปทางซ้าย ให้กดปุ่ม ถ้าลูกศรท่ีอยู่ตรงกลางช้ีไปทางขวา ให้กดปุ่ม โดยจะต้องตอบสนองให้ถูกต้องและเร็วที่สุดเท่าท่ีจะท�าได้ 20

Note ชุดลูกศรจะปรากฏแบบสุ่มรวมท้ังหมด 40 ครั้ง โดยจะ ปรากฏรูปแบบละ 20 ครั้ง ผลการทดสอบ ความเร็วในการตอบสนอง มิลลวิ ินาที (ค่านอ้ ยดี) (Average reaction times of (msec) Congruent correct responses) <<<<< >>>>> ความสามารถในการตอบสนอง % (คา่ มากดี) อยา่ งถกู ตอ้ ง หรอื อตั ราความแมน่ ยำ� (Percentage) (Accuracy of responses) ความเรว็ ในการตอบสนอง มิลลิวินาที (คา่ นอ้ ยด)ี (Average reaction times of (msec) Incongruent correct responses) <<><< >><>> ความสามารถในการตอบสนอง % (คา่ มากด)ี อยา่ งถกู ตอ้ ง หรอื อตั ราความแมน่ ยำ� (Percentage) (Accuracy of responses) ผลการทดสอบคือ ความเร็วในการตอบสนอง และความสามารถ ในการตอบสนองอย่างถูกต้องหรืออัตราความแม่นย�ำ ซ่ึงจะแสดงใน 2 รูปแบบคือ รูปแบบท่ีสอดคล้องกัน (Congruent) และรูปแบบที่ ไม่สอดคล้องกัน (Incongruent) 21

แบบทดสอบท่ี 5 แบบทดสอบความสามารถ ในการออกแบบรปู ภาพท่ีไม่ซ้�ำ กนั (Design fluency test : DFT) เปน็ การประเมนิ ความสามารถของสมองสว่ นหนา้ ในการ บรหิ ารจดั การ (Executive functions) ◊ ความยดื หยุ่นทางความคดิ (Cognitive flexibility) ◊ การควบคมุ ยบั ยั้ง (Inhibition) ประกอบด้วย 3 แบบทดสอบย่อย ดังน้ี 1 แบบทดสอบลากเส้นผ่านจุดสีด�ำ (Filled dots) 2 แบบทดสอบลากเส้นผ่านจุดสีขาว (Empty dots) 3 แบบทดสอบลากเส้นผ่านจุดสีด�ำและสีขาวสลับกัน (Switching dots) 22

1 แบบทดสอบลากเส้นผ่านจุดสดี ำ� (Filled dots) วธิ ีการทดสอบ ใช้เมาส์คลิกจุดสีด�ำ จ�ำนวน 5 คร้ัง โดยจะเร่ิมที่จุดใดก็ได้ จะเกิด รูปภาพ 1 ภาพที่ประกอบด้วยเส้นตรง 4 เส้น สร้างรูปภาพให้ถูกต้อง และไม่ซ�้ำกัน ให้ได้จ�ำนวนภาพมากท่ีสุดภายในเวลา 1 นาที คลกิ ตัวอย่าง คลกิ เสŒนที่ 1 เสŒนที่ 2 คลกิ คลิก คลิก เสŒนที่ 3 เสŒนที่ 4 ภาพจะไม่ได้คะแนนในกรณีดังต่อไปน้ี 1. มีเส้นเชื่อมต่อระหว่างจุด น้อยกว่าหรือมากกว่า 4 เส้น 2. ภาพท่ีสร้างข้ึนซ้�ำกัน 23

2 แบบทดสอบลากเสน้ ผ่านจุดสขี าว (Empty dots) วธิ ีการทดสอบ ใช้เมาส์คลิกเฉพาะจุดสีขาว จ�ำนวน 5 คร้ัง โดยจะเร่ิมที่จุดใดก็ได้ จะเกิดรูปภาพ 1 ภาพที่ประกอบด้วยเส้นตรง 4 เส้น สร้างรูปภาพให้ ถูกต้องและไม่ซ้�ำกัน ให้ได้จ�ำนวนภาพมากที่สุดภายในเวลา 1 นาที คลกิ ตัวอย่าง เสŒนที่ 1 เสŒนที่ 2 คลิก คลกิ เสŒนที่ 3 เสŒนท่ี 4 คลกิ คลกิ ภาพจะไม่ได้คะแนนในกรณีดังต่อไปน้ี 1. มีเส้นเชื่อมต่อระหว่างจุด น้อยกว่าหรือมากกว่า 4 เส้น 2. ภาพที่สร้างขึ้นซ้�ำกัน 24

3 แบบทดสอบลากเส้นผ่านจุดสีดำ�และสขี าวสลับกัน (Switching dots) วธิ กี ารทดสอบ ใช้เมาส์คลิกจุดสีด�ำและสีขาวสลับกัน จ�ำนวน 5 คร้ัง โดยจะเริ่ม ท่ีจุดสีใดก่อนก็ได้ จะเกิดรูปภาพ 1 ภาพท่ีประกอบด้วยเส้นตรง 4 เส้น สร้างรูปภาพให้ถูกต้องและไม่ซ�้ำกัน ให้ได้จ�ำนวนภาพมากท่ีสุดภายใน เวลา 1 นาที ตัวอย่าง คลิก เสนŒ ที่ 1 คลกิ เสนŒ ที่ 2 คลกิ คลกิ เสŒนที่ 4 เสŒนท่ี 3 คลิก ภาพจะไม่ได้คะแนนในกรณีดังต่อไปน้ี 1. มีเส้นเช่ือมต่อระหว่างจุด 3. ภาพท่ีไม่ได้คลิกสีสลับกัน น้อยกว่าหรือมากกว่า 4 เส้น 2. ภาพที่สร้างขึ้นซ้�ำกัน 25

ผลการทดสอบ Filled dots จำ�นวนภาพทถี่ กู ต้อง คะแนน (ค่ามากด)ี (Number of correct (Scores) unique designs) Empty dots จำ�นวนภาพทถี่ กู ตอ้ ง คะแนน (ค่ามากดี) (Number of correct (Scores) unique designs) Switching จำ�นวนภาพที่ถกู ตอ้ ง คะแนน (คา่ มากดี) dots (Number of correct (Scores) unique designs) Total score จำ�นวนภาพท่ถี ูกตอ้ งทง้ั หมด คะแนน (ค่ามากดี) (Total number of correct (Scores) unique designs) ผลการทดสอบที่ได้ คือ จ�ำนวนรูปท่ีวาดได้อย่างถูกต้องของแต่ละ แบบทดสอบ และจ�ำนวนรูปท่ีวาดได้ถูกต้องของท้ัง 3 แบบทดสอบย่อย รวมกัน TIPS การพัฒนาการท�ำ งานร้คู ดิ ของสมองให้ดีขนึ้ ทำ�อย่างไร? รับประทานอาหารที่ช่วยเพิ่มความจ�ำ เช่น อาหารที่มโี อเมกา-3 ธาตุเหล็ก ฯลฯ 26

แบบทดสอบท่ี 6 แบบทดสอบการหมุนภาพในใจ (Mental rotation test : MRT) เป็นการประเมินความสามารถทางสมองในการมองภาพ ทเ่ี ปลย่ี นทศิ ทางโดยขนาดและรปู รา่ งไมไ่ ดเ้ ปลยี่ นแปลงตามไปดว้ ย วธิ กี ารทดสอบ 1 แบบทดสอบ 1 ขอ้ ประกอบดว้ ยภาพคำ� ถาม 1 ภาพ และตวั เลอื ก ภาพค�ำตอบ 4 ภาพ ภาพค�ำถาม ภาพค�ำตอบ 27

2 ใช้เมาส์คลิกเลือกภาพค�ำตอบ 2 ภาพ ซึ่งเป็นภาพเดียวกันกับ ภาพค�ำถาม แต่มีการหมุนให้อยู่ในทิศทางที่แตกต่างกัน แบบทดสอบมีท้ังหมด 24 ข้อ แบ่งการทดสอบเป็น 2 ช่วง ช่วงละ 3 นาที แต่ละช่วงมีแบบทดสอบ 12 ข้อ และพักระหว่างการทดสอบท้ัง 2 ช่วงเป็นเวลา 2 นาที Note กรณีต้องการเปลยี่ นค�ำตอบใหม่ ผเู้ ขา้ รบั การทดสอบสามารถเปลย่ี นคำ� ตอบไดเ้ ฉพาะการคลกิ เลอื ก ค�ำตอบท่ี 1 โดยเมื่อมีการคลิกเลือกค�ำตอบ จะปรากฏกรอบสีแดง ลอ้ มรอบภาพทเ่ี ลอื ก หากตอ้ งการเปลย่ี นคำ� ตอบที่ 1 ใหค้ ลกิ ทค่ี ำ� ตอบ เดิมอีกคร้ัง กรอบสีเแดงจะหายไป แล้วจึงคลิกเลือกภาพค�ำตอบใหม่ อยา่ งไรกต็ าม จะไมส่ ามารถเปลย่ี นภาพคำ� ตอบท่ี 2 ได้ เนอ่ื งจาก เมื่อคลิกเลือกภาพค�ำตอบที่ 2 แล้ว โปรแกรมจะเข้าสู่ค�ำถามข้อถัดไป ทันที 28

ผลการทดสอบ คะแนนท่ีไดท้ งั้ หมด คะแนน (ค่ามากดี) (Correct answer) (Scores) Total score ผลการทดสอบจะแสดงเปน็ คะแนนทตี่ อบถกู ทงั้ หมดซง่ึ มคี ะแนนเตม็ 24 คะแนนตามจ�ำนวนข้อ Note เงอื่ นไขการคิดคะแนน ในการตอบคำ� ถามแตล่ ะขอ้ จะตอ้ งเลอื กภาพใหถ้ กู ตอ้ งทง้ั 2 ภาพ จงึ จะนบั เปน็ 1 คะแนน หากเลอื กถกู ตอ้ งเพยี งภาพเดยี วจะไมไ่ ดค้ ะแนน TIPS การพฒั นาการท�ำ งานรู้คดิ ของสมองให้ดีขึน้ ทำ�อยา่ งไร? • ฝึกสมาธิ (Meditation) และฝึกสติ (Mindfulness) • ควบคุมความเครียดและความวิตกกังวลให้อยู่ในระดับ ท่ีเหมาะสม • ฝึกทักษะหรือกระตุ้นให้สมองท�ำงานโดยผ่านเกมต่าง ๆ เช่น การจ�ำตัวเลข การฝึกควบคุมการใส่ใจจดจ่อ เกมหมากล้อม เกมหอคอยแห่งฮานอย ฯลฯ 29

แบบทดสอบที่ 7 แบบทดสอบความสามารถด้านมติ ิสมั พันธ์ (Spatial visualization test : SVT) เป็นการทดสอบความสามารถทางสมองในการรับรู้ ความสัมพันธ์ของรูปทรงเรขาคณิตและการมองเห็นเม่ือ มกี ารเปลี่ยนแปลงต�ำแหน่งหรือเปล่ียนไป วิธกี ารทดสอบ 1 ถูกหมุนเป็น 2 จะถูกหมุนเป็นแบบใด? ดังน้ัน ABCDE 30

1 พิจารณาภาพตัวอย่างวัตถุสามมิติด้านบนซ้ายมือ ว่าถูกหมุน อย่างไรจึงกลายเป็นภาพด้านขวามือ 2 สังเกตภาพค�ำถาม แล้วใช้เมาส์คลิกเลือกภาพค�ำตอบ 1 ภาพ ท่ีเป็นการถูกหมุนในทิศทางเดียวกับภาพตัวอย่างด้านบน 3 แบบทดสอบมีท้ังหมด 30 ข้อ จะต้องท�ำภายในเวลา 25 นาที Note เมื่อคลิกเลือกค�ำตอบแล้ว โปรแกรมจะเข้าสู่ค�ำถามข้อต่อไปทันที ผลการทดสอบ Total score คะแนนทไ่ี ด้ทั้งหมด คะแนน (ค่ามากดี) (Correct answer) (Scores) ผลการทดสอบคดิ คะแนนจากจำ� นวนขอ้ ทท่ี ำ� ถกู โดยมคี ะแนนเตม็ อยู่ ท่ี 30 คะแนน TIPS การพฒั นาการทำ�งานร้คู ิดของสมองให้ดขี น้ึ ทำ�อยา่ งไร? ควรฝึกบริหารสมอง (Brain gym) โดยการบริหารร่างกาย ให้สมองท้ัง ซีกซ้ายและซีกขวามีการท�ำงานท่ีรวดเร็วและมีความสมดุล ท�ำให้สมองมี ความแข็งแรงมากข้ึน เช่น ฝึกการเคล่ือนไหวสลับข้าง ฝึกยืดเหยียด ส่วนต่างๆ ของร่างกาย ฝึกการเคลื่อนไหวเพ่ือกระตุ้นการท�ำงานของ กระแสประสาท ฝึกบริหารกายอย่างง่าย 31

คณะผ้จู ัดทำา คณะทป่ี รก� ษา ดร.นิวัตน์ ล้ิมสุขนิรันดร์ อธิบดีกรมพลศึกษา นายพัชระ ตั้งพานิช รองอธิบดีกรมพลศึกษา ดร.วนิดา พันธ์สอาด ผู้อ�านวยการ ส�านักวิทยาศาสตร์การกีฬา นางสาวเนาวรัตน์ เหลืองรัตนเจริญ ผู้อ�านวยการ กลุ่มพัฒนาเทคโนโลยีทางการกีฬา ผเูŒ ชี่ยวชาญ ผู้อ�านวยการกลุ่มวิจัยและพัฒนา ส�านักวิทยาศาสตร์การกีฬา ดร.อัชรัฐ ยงทวี บรรณาธกิ าร นายธิติวัฒน์ น้อยค�าเมือง นางสาวทิพย์วิมล สิงห์เอ่ียม ผจŒู ัดทาํ สา� นกั วทิ ยาศาสตรก์ ารกฬี า กรมพลศกึ ษา กระทรวงการทอ่ งเทย่ี วและกฬี า 154 ถนนพระรามที่ 1 แขวงวังใหม่ เขตปทุมวัน กรุงเทพฯ 10330 พิมพ์คร้ังท่ี 1 : มีนาคม 2565 จ�านวนท่ีจัดพิมพ์ 1,000 เล่ม 32