โดย พัฒนา นรมาศ กองเกษตรสัมพันธ กรมสงเสริมการเกษตร เอกสารเผยแพร โดย รศ.วัฒนา สวรรยาธปิ ต ิ ศนู ยส ง เสรมิ และฝก อบรมการเกษตรแหง ชาติ สาํ นกั สง เสรมิ และฝก อบรม มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร วทิ ยาเขตกาํ แพงแสน นครปฐม ํ สารบญั พันธมุ ะมว ง/การขยายพนั ธุ สภาพพน้ื ทท่ี เ่ี หมาะสม การปลกู การดแู ลรกั ษา การออกดอก การติดผลของมะมว งและการเกบ็ เกย่ี ว การชว ยใหช อ ดอกมะมว งตดิ ผลดขี น้ึ โรคแมลงศตั รแู ละการปอ งกนั กําจดั การบาํ รงุ ตน มะมว งหลงั การเกบ็ ผล ปฎทิ นิ การปฎบิ ตั ดิ แู ล
การปลูกมะมวง 2 คํานาํ มะมวงเปนพืชที่ปลูกเพื่อรับประทานผล และผลท่ีไดนัน้ สามารถรบั ประทานไดท ง้ั ดบิ และสกุ มะมวงสามารถปลกู และผลิดอกออกผลไดด ีในพ้ืนทที่ กุ จงั หวัด และทุกภาคของประเทศ แตจะใหผล แตกตางกันไปตามสภาพของทองที่ มะมวงหลายพนั ธยุ งั เปน ผลไมท ต่ี ลาดตา งประเทศตอ งการอกี ดว ย อยางไรก็ตาม การปลกู มะมว งแบบเปน การคา นน้ั จะตอ งศกึ ษาถงึ สภาพความเหมาะสมตา งๆ หลาย ประการดวยกัน ผูป ลกู จะตอ งเลอื กพน้ื ทใ่ี หเ หมาะสมดว ย เพอ่ื ใหป ระหยดั ตน ทนุ ในการผลติ ตลอดจน สามารถผลิตผลมะมวงที่มีคุณภาพออกสูตลาดได เอกสารนี้ไดใหความรูพ้ืนฐานกวางๆ ตลอดจน เทคโนโลยีบางอยางที่เปนประโยชน ผูที่สนใจจะปลูกมะมวง สามารถใชเ ปน คมู อื เบอ้ื งตน ในการทําสวน มะมว งไดเปนอยา งดี พนั ธมุ ะมว ง/การขยายพันธุ พันธุมะมวง มะมวงมีมากมายหลายสบิ พนั ธุ อาจแบง เปน พวกไดต ามลกั ษณะการใชป ระโยชน คอื (1) มะมว งสําหรบั รบั ประทานผลดบิ เชน พมิ เสนมนั แรด เขียวเสวย มนั หนองแซง ฟา ลน่ั เปน ตน (2) มะมวงสําหรบั รบั ประทานผลสกุ เชน อกรอ ง นา้ํ ดอกไม หนงั กลางวนั ทองดํา เปน ตน (3) มะมว งทป่ี ลกู เพอ่ื การอุตสาหกรรมแปรรปู ผลไม - มะมวงสําหรบั ดอง เชน มะมว งแกว เปน ตน - มะมวงสําหรบั บรรจกุ ระปอ ง เชน ทาํ นา้ํ คน้ั มะมว งแชอ ม่ิ เชน มะมว งสามป เปน ตน สําหรับมะมว งพนั ธทุ ต่ี ลาดตา งประเทศตอ งการ ไดแก มะมว งสกุ พนั ธหุ นงั กลางวนั นา้ํ ดอกไม ทองดาํ และมะมว งแกว ซึ่งตลาดตางประเทศที่ประเทศไทยสงไปจาํ หนายมากไดแก ฮอ งกง สงิ คโปรแ ละ มาเลเซยี การขยายพนั ธุ การขยายพนั ธมุ ะมว งสามารถทาํ ไดหลายวิธี เชน การเพาะเมลด็ การตอน การตดิ ตา และการ ทาบกิ่ง เปน ตน
การปลูกมะมวง 3 1. การเพาะเมลด็ โดยทั่วไป การเพาะเมลด็ มจี ดุ ประสงคส องประการคอื เพ่ือใชปลูกโดยตรง และเพอ่ื ใชเ ปน ตน ตอ สําหรับการขยายพนั ธแุ บบตา งๆ เชน การตดิ ตา การทาบกิ่ง เปน ตน การเพาะเมลด็ เปน วธิ ดี ง้ั เดมิ ทใ่ี ช กันมานาน ขอดขี องการขยายพนั ธดุ ว ยการเพาะเมลด็ คอื ทําไดง า ย ไดจาํ นวนมากในเวลาอนั รวดเรว็ ตนมะมวงที่ไดจากการเพาะเมล็ด ตน จะใหญโ ตมอี ายยุ นื นาน เพราะมีระบบรากทีแ่ ข็งแรง สว นขอ เสยี คือ ออกดอกออกผลชา กวา การขยายพนั ธดุ ว ยการตดิ ตา การตอน หรือการทาบกิ่ง และตน มะมว งทไ่ี ด จากการเพาะเมลด็ นน้ั อาจกลายพนั ธุ ไมต รงตามพนั ธเุ ดมิ กไ็ ด ซง่ึ อาจดกี วา หรอื เลวกวา พนั ธเุ ดมิ กลาย เปน พนั ธใุ หมไ ป 1.1 การเพาะเมลด็ การเพาะเมล็ดจาํ นวนไมม ากนกั อาจจะเพาะในกระบะหรอื ในภาชนะตา งๆ เชน หมอ ดนิ กระถาง กระบอกไมไผ และถงุ พลาสตกิ เปน ตน สว นการเพาะเมลด็ จาํ นวนมากๆ ควร เพาะในแปลงเพาะชาํ เสยี กอ น แลว จงึ ขดุ ไปปลกู หรือนําไปทาบกง่ิ ตอ ไป 1.2 การเกบ็ เมลด็ ทจ่ี ะนํามาเพาะ ควรคดั เลอื กเกบ็ จากตน แมท ส่ี มบรู ณแ ขง็ แรง ไมแคระแกร็น ที่จะเก็บมาตองแกจัด หรอื สกุ ปากตะกรอ ควรมขี นาดและนา้ํ หนกั เทา ๆเมลด็ ทจ่ี ะนํามาเพาะเพือ่ ใช เปนตนตอควรเปนเมลด็ ของมะมว งพนั ธทุ แ่ี ขง็ แรงทานกะลอ นแกว แดงรอ งตน มะมว งพวกนจ้ี ะแขง็ แรง ทนทานตอ สภาพแวดลอ มตา งๆดี 1.3 การเตรียมเมลด็ แกะเมลด็ ในมาเพาะ ใหใ ชม ดี คมๆ ตดั ปลายเมลด็ ออกเลก็ นอ ยเพอ่ื ให เห็นชองวางภายใน รอยทต่ี ดั ใหค อ นไปทางดา นทอ งของเมลด็ แลว ฉกี เปลอื กของเมลด็ นอกออกเปน 2 ซีก แลวเอาเมลด็ ทอ่ี ยภู ายในซง่ึ มเี ยอ่ื บางๆ หมุ อยอู อกมาทําการเพาะ วธิ นี จ้ี ะชว ยใหเ มลด็ โปรง อากาศ และน้ําเขาไปในเมลด็ ไดง า ย เมลด็ งอกไดเ รว็ และถามแี รงงานพอ ใหแ กะเอาเปลอื กแขง็ ทห่ี มุ เมลด็ ออก ท้ังหมดเอาแตเ นอ้ื ขา งในไปเพาะ ก็จะทาํ ใหง อกไดด ยี ง่ิ ขน้ึ อกี เมล็ดท่ีเอาเนอ้ื ออกแลว ใหรีบเพาะภายใน 1 สัปดาห ไมค วรเกบ็ ไวน านเกนิ กวา 1 เดอื น จะ เพาะไมงอก หรอื ถา งอกตน กจ็ ะไมค อ ยแขง็ แรง การทง้ิ เมลด็ ใหโ ดนแดดโดนลมจะทาํ ใหค วามงอกเสยี ไป เมื่อไดเมล็ดมาแลว ควรคัดเมล็ดโดยการนําเมล็ดไปแชนํา้ เมลด็ ทจ่ี มนา้ํ จะเปน เมลด็ ทส่ี มบรู ณน าํ ไป เพาะไดด ี สว นเมลด็ ลอยนา้ํ ใหคัดทิ้งไป เมลด็ ทด่ี จี ะนาํ ไปเพาะเลยก็ได แตอาจจะงอกชา 1.4 วิธเี พาะเมลด็ วัสดุที่ใชในการเพาะที่ดีควรใช ทรายผสมกบั ข้ีเถาแกลบ ใสอ ตั ราสว น 1 ตอ 1 และใชปุยอินทรีย 902 (ปุยเทศบาล) ผสมคลกุ เคลา ใหเ ขา กนั แลว ใสใ นกระบะเพาะ รดน้าํ ใหชุม แลว นาํ เมลด็ ทแ่ี กะออกมาแลว มาปก ชําลงในกระบะเพาะทเ่ี ตรยี มไว
การปลูกมะมวง 4 การเพาะในภาชนะตา งๆ ใหฝ ง เมลด็ ลงไป 12 เมลด็ แลว แตข นาดของภาชนะ สว นการเพาะใน กระบะหรือในแปลงเพาะใหเพาะเปนแถวๆ หางกัน 6-8 นว้ิ และแตล ะเมลด็ หา งกนั 6 นว้ิ การฝง เมลด็ ควรใหลึกประมาณ 2 น้ิว โดยใหดานทองของเมลด็ อยดู า นลา ง ตง้ั สว นทอ งของเมลด็ เอยี งเปน มมุ ประมาณ 45 องศา ใหส ว นหวั ของเมลด็ ขน้ึ มาเหนอื ทรายในกระบะเพาะเลก็ นอ ย หรือประมาณ 1 ใน 4 ของความยาวของเมลด็ จะทาํ ใหเ มลด็ งอกดี และตน ทไ่ี ดต ง้ั ตรง เสรจ็ แลว รดนา้ํ ใหชุม และรดนาํ้ ทุกวัน ถาฝนไมต กเมลด็ ทส่ี มบรู ณจ ะงอกภายใน 1 สัปดาห ถงึ ประมาณ 20 วัน หลังจากงอกแลวประมาณ 3 เดอื น นาํ ตน กลา ทง่ี อกนน้ั ไปชาํ ในถงุ พลาสตกิ ขนาดเลก็ ประมาณ 4x6 นว้ิ ใสด นิ ทม่ี ใี บไมผ มุ ากๆ หรือขุยมะพราวผสมกับปุยอินทรีย 902 หลังจากปกชาํ อกี ประมาณ 3- 4 เดือน ตนกลา มะมว งจะมขี นาดประมาณเทา แทง ดนิ สอดาํ ซง่ึ เปน ขนาดทพ่ี อเหมาะในการนาํ ไปทาบ ก่ิงมะมวงพันธุดีตอ ไป สว นการขดุ ตน เพอ่ื นําไปปลกู ในสวนนน้ั ควรรอใหต น โตไดข นาดเสยี กอ นจงึ ขดุ หรืออาจขุดมาปลกู ไวใ นกระถางเสยี กอ น เพอ่ื ความสะดวกในการขนยา ยหรอื รอเวลาปลกู 2. การทาบกง่ิ เปนวิธีทน่ี ยิ มกนั มากในปจ จบุ นั เพราะการเพาะเมล็ดจะทาํ ใหม กี ารกลายพนั ธไุ ดง า ย จงึ เปน วธิ ี ที่เหมาะที่สุดสําหรบั มะมว ง การทาบกง่ิ ตน ทไ่ี ดจ ะตรงตามพนั ธเุ ดมิ และยังมีรากแกวที่แข็งแรงเชนเดียว กับการปลูกดวยเมล็ด ตน ทไ่ี ดก ต็ กผลเรว็ กวา การปลกู ดว ยเมลด็ วธิ ที าบกง่ิ ตอ งเตรยี มตน ตอเพอ่ื นําไป ทาบกง่ิ มะมว งพนั ธดุ ที ต่ี อ งการ 2.1 การเตรยี มตน ตอ ตนตอท่ีจะนํามาทาบกง่ิ กค็ อื ตน กลา มะมว งทไ่ี ดจ ากการเพาะเมลด็ ดงั ท่ี กลาวถึงแลวซึ่ง ตา งกบั ผลไมช นดิ อน่ื คอื การที่จะทําใหเ มลด็ มะมว งงอกเรว็ ขน้ึ ตอ งแกะเอาเปลอื กซง่ึ หมุ เมล็ดออกแลวจึงเอาเมล็ดท่ีอยูภายในมาเพาะ อายุของตนกลาที่จะใชเปนตนตอควรมีอายุตั้งแต 1 เดือนขึ้นไปหรือลาํ ตน มเี สน ผา ศนู ยก ลางประมาณ ครง่ึ เซนตเิ มตร (สาํ หรบั ตน กลา ทง่ี ามๆ อายุเพียง 3 สัปดาหก็โตพอทจ่ี ะใชเ ปน ตน ตอได) และใบชดุ แรกเปลี่ยนเปน สเี ขียวแกแลว เมอ่ื ตอ งการจะทาบกง่ิ กข็ ดุ แยกตน ตอออกจากกระบะเพาะ นาํ ไปชาํ ในถงุ พลาสตกิ ทม่ี ขี นาดปากถงุ กวา ง 4-5 นว้ิ ใสขุยมะพราวที่ แชน า้ํ เตรยี มไวล งไปใหเ ตม็ ถงุ ผกู ปากถงุ อยา ใหแ นน มาก ก็พรอมที่จะนาํ ไปทาบกิ่งได 2.2 การเลือกก่ิงพันธุ กิ่งของตนพันธุดีท่ีตองการจะทาบนั้น ใหเ ลอื กกง่ิ ทม่ี ขี นาดไลเ ลย่ี กบั ขนาดของตนตอ จะใหญกวาสักเล็กนอยก็ได แตอยาใหใหญกวามากนัก (ถา ใหญก วา มากใหใ ชต น ตอ หลายตน) กง่ิ พนั ธคุ วรเปน กง่ิ ทก่ี ําลงั เจรญิ เตบิ โต ไมแคระแกรน กง่ิ มลี กั ษณะกลม ไมเ ปน เหลย่ี ม กิ่ง พันธุตองไมแกกวาตนตอมากนัก และไมม โี รคแมลงรบกวน ถา ไดก ง่ิ ทต่ี ง้ั ตรงจะดมี าก เพราะสะดวกใน การทํางาน สว นกง่ิ ทเ่ี อนกใ็ ชไ ด แตก ่งิ ทหี่ อ ยยอ ยลงลา งไมควรใชทาบกิ่ง ถาจาํ เปน ตอ งใช ใหผูกกิ่งใหตั้ง ตรงเสยี กอ น 2.3 ฤดูกาล ฤดูที่เหมาะที่สุดคือฤดูฝน เพราะตน ไมก าํ ลงั เจรญิ เตบิ โต จะทาํ ใหก ง่ิ ตดิ กนั ไดด แี ละ เร็วกวา แตถ า ทง้ั ตน ตอและยอดพนั ธมุ คี วามสมบรู ณจ ะทาบกง่ิ ตอนไหนกไ็ ด 2.4 วิธีการทาบก่ิง ใชม ดี ทส่ี ะอาดและคมเฉอื นตน ตอออกประมาณ 1 ใน 3 ของตน ตอ โดย เฉือนขึ้นไปหายอดของลาํ ตน เฉอื นใหห า งจากปากถงุ พลาสตกิ ราว 2-3 นว้ิ ยอดของตน ตอจะถกู ตดั ขาดออกไป แลว ใชม ดี บากใหเ ปน ปากฉลาม ยาวประมาณ 2-3 นว้ิ
การปลูกมะมวง 5 ใชมีดคมๆ เฉอื นทก่ี ง่ิ พนั ธุ ลกึ เขา ไปในเนอ้ื ไมเ ลก็ นอ ย รอยเฉอื นยาวประมาณ 2 นว้ิ ไหมี ขนาดและลักษณะเชน เดยี วกบั รอยเฉอื นของตน ตอ นาํ รอยเฉอื นทง้ั สองมาประกบกนั ใหแ นบสนทิ โดยให ปากฉลามสอดเขาไปในรอยเฉอื นพอดกี บั กง่ิ พนั ธดุ ี ใหเ ปลอื กของทง้ั สองสมั ผสั กนั ใหม ากทส่ี ดุ แลว ใชผ า พลาสติกขนาดกวา งประมาณ 1 นว้ิ ยาวประมาณ 12 นว้ิ พนั และรดั รอยตอ ทง้ั สองใหแ นบสนทิ เพอ่ื กนั น้ําซึมเขาไปในรอยทาบ โดยพนั จากลา งขน้ึ บน เสร็จแลวใชเชือกผูกถุงท่หี ุมโคนตนตอใหต ิดกบั กิ่งพันธุ เพ่ือไมใหตน ตอแกว ง เมอ่ื ทาบกง่ิ ครบ 30 วัน ใหค วน่ั กง่ิ พนั ธดุ ี ลกึ ประมาณครง่ึ กง่ิ ในระหวา งนใ้ี หค อยดู ความช้ืนในถงุ ดว ย ถา เหน็ วา ขยุ มะพรา วในถงุ แหง เกนิ ไปใหร ดนา้ํ หลงั จากนน้ั ทง้ิ ไวป ระมาณ 45-60 วัน รอยทาบของกง่ิ จะประสานกนั สนทิ กต็ ดั กง่ิ พนั ธดุ ตี รงใตร อยทาบประมาณ 1 นว้ิ เพอ่ื นําไปชาํ แลว ปลกู ตอ ไป 2.5 การชําตน ทาบกง่ิ เม่ือตัดตนทาบกง่ิ ออกมาแลว ใหแ กะเอาถงุ พลาสตกิ ทห่ี มุ โคนอยอู อก เอาไปชาํ ในนา้ํ สกั พกั หน่ึงกอ น แลว จงึ นาํ ไปชาํ ในดนิ ตนทเี่ หน็ วา ขยุ มะพราวแหงมาก อาจชาํ ไวใ นนา้ํ กอ นสกั 1-3 วัน จึงนาํ ไปชาํ ในดนิ การชาํ นา้ํ ทาํ ไดด งั น้ี คอื นาํ ตน ทาบกง่ิ วางในกระปอ งหรอื กาละมงั เตมิ น้ําลงไป สงู ประมาณ 1 ใน 3 ของกระเปาะทห่ี มุ รากอยู อยา ใสน า้ํ จนทว มกระเปาะ เมอ่ื ชาํ นา้ํ เสรจ็ แลว จงึ นาํ ไปชาํ ในดนิ ภาชนะที่สามารถใชชําไดแก กระถาง หรอื ถงุ พลาสตกิ เปน ตน โดยแกะขุย
การปลูกมะมวง 6 มะพราวออกบาง แลว ใสด นิ ลงไป กดดนิ รอบๆ โคนตน ใหแ นน พอประมาณ แลว ปลอ ยใหต น ทาบกง่ิ น้ี เจรญิ ตอ ไปอกี ประมาณ 1 เดอื น ตน กจ็ ะตง้ั ตวั แขง็ แรง นาํ ไปปลูกหรือจาํ หนายได เวลาที่เหมาะสมที่สุดในการทาบกิ่งมะมวง เวลาที่เหมาะสมที่สุดคือ ฤดฝู น เพราะเปน ระยะทก่ี ง่ิ พนั ธมุ ะมว งกําลงั เตบิ โต แตฤดูอืน่ ก็ทาบกิ่ง ไดเชนกนั แตใ ชร ะยะเวลามากขน้ึ กวา รอยแผลจะเชอ่ื มตดิ กนั ขอ ควรระวงั อยารบี ตดั กง่ิ ทร่ี อยทาบยงั ตดิ กนั ไมด ี หรอื ตดั มาแลว นาํ ไปปลูกหรือจาํ หนา ยเลย สภาพพน้ื ทท่ี เ่ี หมาะสม มะมวงสามารถปลกู และผลดิ อกออกผลไดด ใี นพน้ื ทท่ี กุ จงั หวดั และทุกภาคของประเทศ แตจะให ผลแตกตางกนั ไป ตามสภาพของทอ งท่ี ยกเวน บางจงั หวดั ในภาคใตท ม่ี ปี รมิ าณฝนตกมาก และการ กระจายของฝนเกือบตลอดป กลา วคอื ถา ปลกู ในทท่ี ม่ี ฝี นตกมากแลว จะทาํ ใหม ะมว งเจรญิ เตบิ โตทาง ดานลําตนมาก แตไ มอ อกดอกออกผลเทา ทค่ี วร การปลกู มะมว งเปน การคา และปลูกเปนจาํ นวนมากๆ ควรคาํ นงึ ถงึ สภาพดนิ ฟา อากาศทเ่ี หมาะสม ดงั ตอ ไปน้ี 1. ปริมาณน้ําฝนและความชน้ื ในอากาศ สิ่งสําคัญอยา งหนง่ึ ในการปลกู มะมว งคอื ปรมิ าณนา้ํ ฝน และความชน้ื ในอากาศ มะมว งทว่ั ๆ ไป ตองการชว งแลง กอ นการออกดอก สาํ หรบั ในประเทศไทยซง่ึ มปี รมิ าณน้ําฝนเฉลย่ี 1,500 มลิ ลเิ มตร ตอ ป และมีชวงแลง คน่ั ระหวา งชว งทฝ่ี นตก อาจกลา วไดว า สามารถปลกู มะมว งไดท กุ ภาค นอกจากบางทอ ง ท่ีท่ีมีฝนตกชุกทัง้ ป ไมม ชี ว งแลง คน่ั เลย โดยเฉพาะในชว งเดอื นธนั วาคม มกราคม และ กุมภาพันธ ซึ่ง เปนระยะท่ีมะมวงจะออกดอก ถามีฝนตกหรือความชื้นมาก ยอดที่แตกมาใหมจะเจรญิ ไปเปนใบเสีย หมด แทนที่จะเจริญเปนดอก ในสภาพดนิ ฟา อากาศเชน น้ี จงึ ไมเ หมาะทจ่ี ะปลกู มะมว งเปน การคา นอก จากจะปลกู พนั ธทุ อ่ี อกดอกงา ย หรอื ใชว ธิ กี ารอน่ื ๆ ชว ยเรง การออกดอก ในระยะที่มะมวงแทงชอ ดอกกาํ ลงั บาน ไมค วรมฝี นตกเลย หรอื มฝี นตกเพยี งเลก็ นอ ย เพราะ ฝนที่ตกหนักในชวงนี้จะทาํ ใหดอกเสียหาย ฝนจะชะละอองเกสรหลดุ ไปจนหมด ทําใหแ มลงตา งๆ ไม สามารถชว ยผสมเกสรได มะมว งกจ็ ะไมต ดิ ผล ฝนที่ตกจะทาํ ใหค วามชน้ื ของอากาศสงู เหมาะแกการ ระบาดของเพลย้ี จ๊ักจน่ั มะมว ง ชงึ่ จะทาํ ลายดอกใหเสียหาย และเกดิ เชอ้ื ราดาํ ตามมา ทาํ ใหดอกและผล ออนรว งเสยี หายไดม าก เชน กนั 2. อุณหภูมิ ปกติมะมวงชอบอากาศรอ น และทนตอ อากาศทร่ี อ นและแหง แลง ได ไมช อบอากาศทีเ่ ยน็ จดั ถา อากาศเย็นจดั เกนิ ไปตน มะมว งอาจตายได สาํ หรับในประเทศไทย ยังไมพบวา เกดิ ความเสยี หายเนอ่ื ง จากอุณหภูมิรอนหนาวของอากาศอยางเดนชัดนัก จงึ สามารถปลกู มะมว งไดท กุ ภาค และเปน ทส่ี งั เกตได วา ปใดอากาศหนาวมาก ปน น้ั มะมว งจะออกดอกมาก
การปลูกมะมวง 7 3. ดนิ มะมวงปลูกไดในดนิ ทว่ั ไป ดนิ ทม่ี ะมว งชอบดอื ดนิ รว น ดนิ รว นปนทราย ทอ่ี ดุ มสมบรู ณด ว ย อินทรียวัตถุ มีธาตุอาหารอยางเพียงพอ ที่สําคัญคือดินปลูกตองระบายน้ําไดด ี มะมว งไมช อบดนิ ท่ี เหนียวจัด จบั กนั เปน กอ นแขง็ จนนา้ํ ระบายไมไ ด ตน มะมว งทป่ี ลกู ในดนิ ทร่ี ะบายนา้ํ ไมด ี หรือที่นํ้าขงั แฉะ จะเติบโตชา รากไมค อ ยเจรญิ รากดํา และอาจเนา ตายในทส่ี ดุ การปลกู มะมว งจงึ นยิ มปลกู กนั ในทส่ี งู ๆ เพ่ือใหการระบายนาํ้ ดี สว นการปลกู ในทล่ี มุ ควรยกรอ ง เชน เดยี วกบั การปลกู ไมผ ลอยา งอน่ื และปรับ ปรุงดินใหรวน โดยการใสป ยุ คอก ปุยหมักใหมากๆ กอ นทจ่ี ะลงมอื ปลกู 4. ความลกึ ของหนา ดนิ และระดบั น้ําในดิน ความลึกของหนาดิน และระดับน้ําในดินจะเปนส่ิงที่คอยบงั คับการเจรญิ เติบโตของรากมะมว ง และตนมะมวง ถาระดบั ความลกึ ของหนา ดนิ นอ ย มดี นิ ดานอยขู า งลา ง หรอื ดนิ ปลกู มรี ะดบั น้าํ ในดนิ ตน้ื รากมะมวงก็ไมส ามารถหยง่ั ลกึ ลงไปในดนิ ได แตจ ะแผข ยายอยใู นระดับต้นื ๆ ทาํ ใหต น มะมว งไมเ ตบิ โต เทาท่ีควร ตนมอี ายไุ มค อ ยยนื และโคน ลม ไดง า ย ดงั จะเหน็ ไดจ ากตน มะมว งทป่ี ลกู ในทด่ี อน จะมีอายุอยู ไดนานและตนใหญโตมาก สวนการปลูกในทล่ี มุ อายขุ องตน มกั ไมค อ ยยนื และเตบิ โตชา กวา การปลกู แบบอื่น 5. ความเปน กรดเปน ดา งของดนิ มะมวงไมชอบดนิ ทเ่ี ปน ดา งมาก หรอื ดนิ ทม่ี หี นิ ปนู มาก ดนิ ทเ่ี ปน ดา งจะทาํ ใหมะมว งเตบิ โตชา โดยเฉพาะตนออ นจะตายงา ย ดนิ ทเ่ี หมาะสําหรบั มะมว งคอื ดนิ ทม่ี สี ภาพเปน กรดออ นๆ ถงึ เปน กลาง (pH. 6.5 - 7.5) 6. นํา้ ถึงตนมะมวงจะเปนพืชที่ทนแลงไดดี แตน า้ํ กเ็ ปน สง่ิ จาํ เปน สาํ หรบั การปลกู มะมว ง เชน กนั หาก มีน้ําท่ีจะใหแ กต น มะมว งอยา งเพยี งพอ จะชว ยใหต น มะมว งเตบิ โตเรว็ แข็งแรง ไมช ะงกั การเตบิ โต โดย เฉพาะระยะที่มะมวงกําลงั ตดิ ผลเลก็ ๆ ถา มนี ้าํ ใหอยางเพียงพอ จะทาํ ใหต ดิ ผลไดม าก ผลมกั ไมร ว ง การ ปลูกมะมวงจงึ ควรมีแหลง นาํ้ อยใู กลๆ การพง่ึ แตน า้ํ ฝนเพยี งอยา งเดยี วยอ มไมไ ดผ ลเทา ทค่ี วร 7. ลม ปญหาอีกประการหนง่ึ ของการปลกู มะมว งกค็ อื ผลมะมว งรว งหลน เพราะลมแรง ทง้ั นเ้ี นอ่ื งจาก กานผลมะมว งยาวและแกว งไกวไดเ มอ่ื ลมพดั ทําใหผลกระทบกระแทกกัน รว งหลน มาก บางแหง ผล มะมวงอาจรว งหลน เพราะเหตนุ เ้ี กนิ กวา ครง่ึ การปลกู 1. การเตรยี มดนิ
การปลูกมะมวง 8 1.1 ในทล่ี มุ น้าํ ทวมถึง เชน ทร่ี าบรมิ ฝง แมน า้ํ ตา งๆ ตอ งยกรอ งเสยี กอ น เชน เดยี วกบั การปลกู ไมผลอยางอื่นเพื่อไมใหนาํ้ ทว มถงึ โคนตน ได ขนาดของรอ งกวา งอยา งนอ ย 6 เมตร รอ งนา้ํ กวา งอยา ง นอย 1.5 เมตร สว นความยาวของรอ งนน้ั แลว แตข นาดของพน้ื ทห่ี ลงั รอ งยง่ิ ยกไดส งู มากยง่ิ ดี รากจะได เจรญิ เตบิ โตอยา งเตม็ ท่ี เม่ือขุดยกรองเสรจ็ แลว ใหป รบั ปรงุ ดนิ ใหร ว นซยุ โดยการขดุ ตากดนิ ใสป ยุ คอกปยุ หมกั หรอื ถา ดินเหนียวมากใหโ รยปนู ขาวเสยี กอ นจงึ ลงมอื ขดุ ปนู ขาวจะชว ยแกค วามเปน กรดของดนิ และทาํ ใหด นิ ไม จับตัวกันแนน เนอ่ื งจากมะมว งไมช อบดนิ ทจ่ี บั ตวั กนั แนน การปรบั ปรงุ ดนิ ใหร ว นชยุ จงึ เปน สง่ิ สาํ คัญอยาง ยิ่งของการปลูกแบบยกรองเพราะดินตามที่ราบลุมมักจะเปนดินเหนียวจัด การขุดยกรอ งใหมใ นปแ รก ดินอาจยังไมรวนซุยดีพอใหปลูกพืชผักอยางอื่นสัก 1-2 ป จนเหน็ วา ดนิ รว นซยุ ดพี อแลว จึงลงมอื ปลกู มะมวงซ่ึงจะไดผ ลดแี ละไมเ สยี เวลาโดยเปลา ประโยชน สว นในทท่ี เ่ี ปน รอ งสวนเกา มคี นั คแู ละเคยปลกู พชื อยางอื่นจนดินรวนซุยอยูแลว อาจตอ งปรบั ปรงุ ดนิ อกี เพยี งเลก็ นอ ยกล็ งมอื ปลกู ไดเ ลย สวนมะมว งทม่ี กี ารยกรอ งนา้ํ มะมว งในสภาพไร 1.2 ในทด่ี อนนา้ํ ทว มไมถ งึ ที่ปา หรือที่ที่เคยเปนไรเกา ซง่ึ ไมม ปี ญ หาเรอ่ื งนา้ํ ทวม การเตรยี มท่ี ปลูกถามีไมใหญข้ึนอยู ใหโ คน ถางออกใหห มด เหลอื ไวต ามรมิ ๆ ไรเ พอ่ื ใชเ ปน ไมก นั ลม แตถ า บรเิ วณนน้ั มีลมแรงอยูเปนประจําก็ไมควรโคน ไมใ หญอ อกจนหมด ใหเหลือไวเปนระยะๆ จะใชก นั ลมไดด ี เมอ่ื ปราบทเ่ี รยี บรอ ยแลว ใหป รบั ปรงุ ดนิ โดยไถพรวนพลิกดินสัก 1-2 ครง้ั หรือจะกําจัดวัชพืช แลว ลงมอื ขดุ หลุมปลูกเลยก็ไดถาดินท่ีปลูกน้ันอุดมสมบูรณดวยอินทรียวัตถุอยูแลว ก็ไมจําเปนตองปรับปรุงดินอีก สวนที่เปนทรายจัดมีอินทรียวัตถุนอย ใหป รบั ปรงุ ดนิ ใหด เี สยี กอ นลงมอื ปลกู โดยการหาปุยคอก ปุย หมัก เพ่ิมเติมลงในดนิ วสั ดุทพ่ี อหาไดใ นทองถน่ิ เชน มลู สตั วต า งๆ กระดูกปน กากถั่ว เปลอื กถว่ั เศษ ใบไม ใบหญา ที่ผุพัง ลว นแตเ ปน ประโยชนต อ ดนิ และพชื ทป่ี ลกู ทง้ั สน้ิ ควรหามาเพม่ิ ลงในดนิ ใหม ากๆ
การปลูกมะมวง 9 นอกจากนี้ การปรบั ปรงุ ดนิ อาจใชป ยุ พชื สดกไ็ ด วิธีทํากค็ อื ปลูกพืชพวกตระกูลถั่วตางๆ หรอื ปอเทอื ง แลวไถกลบลงในดินใหผุพัง เปน ประโยชนต อ ดนิ การปรบั ปรงุ ดนิ ดว ยวธิ ตี า งๆ ดังกลาวจะชวยใหดิน รวนซุย การระบายนา้ํ และอากาศของดนิ ดี ทาํ ใหดนิ อมุ นา้ํ ดี เหมาะตอ การเจรญิ เตบิ โตของตน มะมว ง สวนการปลูกจํานวนเลก็ นอ ยตามบา นเรอื น ทอี่ ยูอาศัย มขี อ ทค่ี วรคํานงึ อยู สองประการคอื ความลึกของระดบั นา้ํ ในดนิ และความแนน ทบึ ของดนิ ทบ่ี างแหง ระดบั น้ําในดนิ ตน้ื เมอ่ื ขดุ ลงไปเพยี ง เล็กนอย นา้ํ กจ็ ะซมึ เขา มา เวลาจะปลกู มะมว งควรยกระดบั ดนิ ใหส งู ขน้ึ เพราะระดบั นา้ํ จะเปน ตวั คอย บังคับการเจรญิ เตบิ โตของราก เมอ่ื รากเจรญิ ไปถงึ ระดบั น้าํ แลว จะไมส ามารถเตบิ โตลกึ ลงไปไดอ กี แต จะแผขยายออกดานขาง ทาํ ใหร ากของมะมว งอยตู น้ื ไมเจริญเติบโตเทาที่ควร เปน ผลใหต น มะมว งโตชา แคระแกรน็ และโคนลม งา ย สําหรับเร่ืองความแนน ทบึ ของดนิ นน้ั ตามปกติ เวลาถมทเ่ี พอ่ื ปลกู สรา งอาคาร บา นเรอื น กม็ กั จะถมใหแนนที่สุดเทาที่จะทําได เพื่อไมใหดินทรุดในภายหลัง ดินท่ีแนนทึบนี้ไมเหมาะตอการปลูก มะมวง หรือไมย นื ตน ตา งๆ เลย เพราะรากไมส ามารถเจรญิ เตบิ โตไดอ ยา งเตม็ ท่ี การระบายนา้ํ และการ ถายเทอากาศของดินไมดี ทําใหต น มะมว งโตชา และแคระแกรน็ การแกไขทาํ ไดโ ดย ขดุ หลมุ ปลกู ให กวางๆ และลึก ตากดนิ ทข่ี ดุ ขน้ึ มาจนแหง สนทิ ยอ ยใหเ ปน กอ นเลก็ ๆ แลวผสมกับปุยคอก ปุยหมัก ให มากๆ ใสปยุ คอก ปุยหมัก ลงไปในกน หลมุ ดว ย เสรจ็ แลว จงึ กลบดนิ ลงหลมุ รดน้าํ ใหยุบตัวดีเสียกอนจึง ลงมอื ปลกู 2. การขดุ หลมุ ปลกู 2.1 การขดุ หลมุ ปลกู ท้ังแบบปลกู บนรองและปลกู ในท่ีดอน ควรปลกู ใหเ ปน แถวเปน แนว เพื่อ สะดวกในการดูแลรักษาและการปฏิบัติงาน ขดุ หลมุ ปลกู ใหม ขี นาดกวา งยาว และลึก 50 เซนตเิ มตร - 1 เมตร ทั้งนี้ ข้ึนอยกู บั ความอดุ มสมบรู ณข องดนิ ถา ดนิ ดี รว นซยุ มอี นิ ทรยี ว ตั ถมุ ากกข็ ดุ หลมุ ขนาดเลก็ ได สวนดินท่ีไมค อยดี ใหข ดุ หลมุ ขนาดใหญ เพอ่ื จะไดป รบั ปรงุ ดนิ ในหลมุ ปลกู ใหด ขี น้ึ ดนิ ทข่ี ดุ ขน้ึ มา จากหลุมน้ัน ใหแ ยกเปน สองกอง คอื ดนิ ชน้ั บนแยกไวก องหนง่ึ ดนิ ชน้ั ลา งอกี กองหนง่ึ ตากดนิ ทข่ี ดุ ขน้ึ มาสัก 15 - 20 วัน แลว ผสมดนิ ทง้ั สองกองดว ยปยุ คอก ปุยหมัก กนหลุมก็ใสปุยคอกปุยหมัก รองพน้ื ดวย แลวจึงกลบดินลงไปในหลมุ ตามเดมิ โดยเอาดนิ ชน้ั บนลงไวก น หลมุ และดนิ ชน้ั ลา งกลบทบั ลงไปท่ี หลัง ดินที่กลบลงไปจะสูงกวาปากหลุม ควรปลอ ยทง้ิ ไวใ หด นิ ยบุ ตวั ดเี สยี กอ น หรอื รดนา้ํ ใหด นิ ยบุ ตวั ดี เสียกอ น จงึ ลงมอื ปลกู
การปลูกมะมวง 10 2.2 ระยะปลูก ระยะปลูกมีหลายระยะดวยกัน แลว แตว ตั ถปุ ระสงคใ นการปลกู ไดแก (1) ระยะปลูกแบบถี่ หรือการปลูกระยะชิด เชน 2.5 X 2.5 เมตร, 4 X 4 เมตร หรอื มากนอ ย กวานี้ตามความเหมาะสม ซง่ึ จะไดม ะมว งประมาณ 256 ตน ตอ ไร การปลกู ระยะชดิ น้ี จาํ เปน จะตอ งดู แลตัดแตง กง่ิ อยเู สมอดว ย 2) ระยะปลูกแบบหาง เชน 8 X 8 เมตร, 10 X 10 เมตร หรอื มากนอ ยกวา นต้ี ามความเหมาะ สม แนะนาํ ใหปลูกระยะ 8 X 8 เมตร หรอื อยา งนอ ยไมค วรตา่ํ กวา 6 X 6 เมตร สาํ หรบั มะมว งทข่ี ยาย พันธุดวยการทาบกิ่ง 3. วธิ ปี ลกู การปลูกมะมว งไมว า จะปลกู ดว ยกง่ิ ตอน กิ่งทาบ หรอื ตน ทเ่ี พาะเมลด็ กต็ าม ตองทาํ ดว ยความ ระมัดระวัง อยา ใหร ากขาดมาก เพราะจะทาํ ใหต น ชะงกั การเตบิ โตหรอื ตายได ตน มะมว งทป่ี ลกู ไวใ น ภาชนะนานๆ ดนิ จะจบั ตวั กนั แขง็ และรากกพ็ นั กนั ไปมา เวลานําออกจากภาชนะแลวใหบิแยกดินกน ภาชนะใหกระจายออกจากกันบาง สวนรากที่มวนไปมาใหพยายามคลี่ออกเทาที่จะทาํ ได เพื่อจะไดเจริญ เติบโตตอ ไปอยา งรวดเรว็ 3.1 การปลูกดวยกิ่งทาบ กิ่งติดตา ใหป ลกู ลกึ ระดบั เดยี วกบั ดนิ ในภาชนะปลกู เดมิ หรอื สงู กวา เดิมเล็กนอย แตต อ งไมม ดิ รอยทต่ี ดิ ตาหรอื ตอ กง่ิ ไว เพอ่ื จะไดเ หน็ วา กง่ิ ทแ่ี ตกออกมานน้ั แตกออกมาจาก ก่ิงพันธุห รอื จากตน ตอ ถา เปน กง่ิ ทแ่ี ตกจากตน ตอใหต ดั ทง้ิ ไป 3.2 การปลกู ดว ยกง่ิ ตอน ใหปลูกลกึ ระดบั เดยี วกบั ดนิ ในภาชนะเดมิ หรือใหเหลือจุกมะพราวที่ ใชใ นการตอนโผลอ ยูเล็กนอย ไมค วรกลบดนิ จนมดิ จกุ มะพรา ว เพราะจะทาํ ใหเ นา ไดง า ยเมอ่ื ปลกู เสรจ็ ใหปกไมเปนหลักผูกตนกันลมโยก แลวรดน้ําใหชุม ตนท่ีนํามาปลูกถาเห็นวายังต้ังตัวไมดีคือแสดง อาการเห่ียวเฉาตอนแดดจดั ควรหาทางมะพรา วมาปก บงั แดดใหบ า ง กจ็ ะชว ยใหต น ตง้ั ตวั ไดเ รว็ ขน้ึ ใน ระยะท่ีตนยงั เลก็ อยนู ้ี ใหห มน่ั รดน้าํ อยเู สมอ อยา ใหดนิ แหง ได การปลกู ในฤดฝู นจงึ เหมาะทส่ี ดุ เพราะจะ ประหยัดเรอ่ื งการใหน า้ํ ไดม าก และตน จะตง้ั ตวั ไดเ รว็ โดยเฉพาะการปลกู ในทค่ี อ นขา งแหง แลง ไมม นี า้ํ ท่ีจะใหแกต น มะมว งไดท ง้ั ป ใหป ลกู ในระยะตน ฤดฝู น ชวงแรกๆ อาจตอ งรดนา้ํ ใหบ า ง เมอ่ื ฝนเรม่ิ ตก หนักแลวก็ไมตองใหน้ําอีก ตนจะสามารถตั้งตัวไดเต็มที่กอนจะหมดฝนและสามารถจะผานฤดูแลงได โดยไมต าย สว นทม่ี นี า้ํ อดุ มสมบรู ณ จะปลกู ตอนไหนกไ็ ดแ ลว แตค วามสะดวก 3.3 การปลูกพืชแชม ตนมะมวงที่ปลูกดวยกิ่งตอน กง่ิ ตดิ ตา หรอื ตอ กง่ิ ทาบกิ่ง จะใชเวลา ประมาณ 3 - 4 ป จึงจะใหผล สว นการปลกู ดว ยตน ทไ่ี ดจ ากการเพาะเมลด็ จะใชเ วลาประมาณ 4 - 6 ปข้ึนไป ในระหวา งทต่ี น ยงั ไมไ หผ ลน้ี ถา ปลกู แบบระยะตน หา งๆ กนั จะมที ว่ี า งเหลอื อยมู าก ควรปลูกพืช
การปลูกมะมวง 11 อยางอื่นที่มีอายุสั้นๆ หรอื พชื ทค่ี อ นขา งถาวรแซมเปน การหารายไดไ ปพลางๆกอ น ไมค วรปลอ ยใหด นิ วางเปลา นอกจากจะไมเกดิ ประโยชนอ ะไรแลว ยงั ตอ งคอยดายหญา อยเู สมออกี ดว ยพชื ทค่ี วรปลกู แซม ระหวางทต่ี น มะมว งยงั เลก็ อยคู อื พวกพืชตระกูลถั่วตางๆ ซึ่งเปนพืชชวยบาํ รงุ ดนิ เมอ่ื เกบ็ ถว่ั แลว ขดุ สบั ลงดิน เพ่ือเปนประโยชนแกดินและพืชตอไป สวนพืชที่ไมควรปลูกแซมคือขาวโพด ขาวฟาง มัน สําปะหลงั เปน ตน เพราะเปนพืชที่ทาํ ใหด นิ เสอ่ื มความอดุ มสมบรู ณอ ยา งรวดเรว็ การปลูกพืชแซมอีกวิธีหน่ึง ซึ่งนิยมกันในการปลกู ไมผ ลทั่วไปคือ ปลกู กลว ยลงไปกอ น เมอ่ื กลวยโตพอสมควรจึงปลกู มะมวงตามลงไป ตน กลว ยจะชว ยเปน รม เงาไมใ หต น มะมว งโดนแดดจดั เกนิ ไป และทําใหส วนชมุ ชน้ื อยเู สมอ จะชว ยใหต น มะมว งโตเรว็ และประหยัดการใหนาํ้ ดว ย จนเมอ่ื เหน็ วา ตน มะมวงโตมากแลว และโดนตน กลว ยบงั รม เงา กท็ ยอยขดุ ตน กลว ยออก โดยขดุ ตน กลว ยทอ่ี ยใู กลๆ ตน มะมวงออกกอน จนกวาตนกลว ยจะหมดไป และตน มะมว งโตขน้ึ มาแทนท่ี ตน กลว ยทต่ี ดั หรอื ขดุ รอ้ื ทง้ิ น้ัน ใหผาเปนสองซีก ใชเ ปน วตั ถคุ ลมุ ดนิ ไดด ี ปอ งกนั ไมใ หห ญา ขน้ึ และชว ยรกั ษาความชน้ื ของดนิ การ ปลูกตนกลวยแซมน้ี มขี อ เสยี ตรงทต่ี อ งเสยี แรงงานมากในการขดุ รอ้ื ตน กลว ยออก 4. ฤดปู ลกู มะมวงควรปลูกตอนตนฤดูฝน หรอื ในประมาณเดอื นพฤษภาคม - กรกฎาคม เพอ่ื ใหม ะมว งตง้ั ตัวไดเร็วขึ้น เนอ่ื งจากในฤดฝู นอากาศมคี วามชมุ ชน้ื ดี ทาํ ใหม ะมว งตง้ั ตวั ไดเ รว็ และเปน การสะดวกไม ตอ งรดน้าํ ในระยะแรก การดูแลรักษา 1. การใหน ้าํ หลังจากการปลกู ใหมๆ ถา ฝนไมต ก ควรรดนา้ํ ใหทุกวัน และคอยๆ หา งขน้ึ เปน 3 - 4 วนั ตอ ครั้ง จนกวาตน มะมว งจะตง้ั ตวั ได การใหน า้ํ เปน สง่ิ จาํ เปน อยา งหนง่ึ ในการปลกู มะมว ง เพื่อใหผลไดอยาง เต็มที่ การใหนาํ้ อยา งเพยี งพอตามทต่ี น มะมว งตอ งการ จะชว ยใหต น มะมว งเจรญิ เตบิ โตอยา งสมา่ํ เสมอ ไมชะงักการเจริญเติบโต ทาํ ใหไ ดผ ลเรว็ ขน้ึ การปลกู มะมว งในทท่ี น่ี า้ํ ไมอ ดุ มสมบรู ณ ควรจะกะเวลาปลกู ใหดี ใหตนกลา มะมว งไดร บั น้าํ ฝนนานทส่ี ดุ เพอ่ื ตน จะไดต ง้ั ตวั ไดก อ นทจ่ี ะถงึ ฤดแู ลง หรอื การปลกู ตน กลวยกอน แลว จงึ จะปลกู มะมว งตามลงไป ดงั ทไ่ี ดก ลา วถงึ แลว ก็เปนอีกวิธีหนึ่งที่จะชวยประหยัดการให นา้ํ ไดม าก
การปลูกมะมวง 12 2. การกําจดั วัชพชื การกาํ จัดวัชพืชตองทาํ อยเู สมอ เพราะวัชพืชตางๆ จะคอยแยงนํ้าและอาหารจากตน มะมว ง และ การปลอยใหแปลงปลกู รกรุงรัง จะกลายเปน ทอ่ี ยอู าศยั ของโรคแมลงตา งๆ ที่จะทาํ ลายตน มะมว งอกี ดว ย การกําจัดวัชพืชทาํ ไดหลายวิธี เชน การถางดว ยจอบ การปลกู พชื คลมุ ดนิ การปลูกพืชแซม การใชส าร เคมี และการคลุมดินดว ยวสั ดคุ ลมุ ดนิ ตา งๆ เปน ตน การจะใชว ธิ ใี ดขน้ึ อยกู บั ความสะดวกและเหมาะสม ของแตละราย เชน ถามแี รงงานเพยี งพอควรปลกู พชื แซม แลวเก็บเกี่ยวผลผลิตไปเรื่อยๆ หรือใชวิธีไถ พรวนดินกําจัดหญาอยูเสมอ แตถ า มแี รงงานพอ ควรใชว ธิ ปี ลกู พชื คลมุ ดนิ เพราะพชื คลมุ ดนิ ปลกู ครง้ั เดียวสามารถอยไู ดห ลายป 3. การใสป ยุ มะมวงชอบดินท่ีโปรง รว นซยุ การระบายนา้ํ และอากาศของดนิ ดี จึงควรใสปุยอินทรีย เชน พวก ปุยคอก ปุยหมัก ใหเปนประจาํ ทุกๆ ป เพอ่ื ปรบั ปรงุ ดนิ ใหร ว นซยุ เหมาะตอ การเจรญิ เตบิ โตของตน มะมวง การใสป ยุ อนิ ทรยี อ าจใสป ล ะสองครง้ั คอื ตน ฝน และปลายฝน ปยุ อนิ ทรยี น ้ี แมจะมธี าตอุ าหารที่ พืชตองการไมมากนัก แตก เ็ ปน ประโยชนต อ ดนิ ในดา นอน่ื ๆ นอกจากจะชวยทาํ ใหด นิ ดขี น้ึ แลว ยังชวยให ปุยเคมที ใ่ี สล งไปนน้ั ถกู นํามาใชป ระโยชนไ ดม ากยง่ิ ขน้ึ 3.1 ปุยวิทยาศาสตร เปนปุยที่ใหประโยชนแกตนพืชอยางรวดเร็ว และมธี าตอุ าหารมากกวา ปยุ อินทรียในดนิ ทค่ี อ นขา งขาดธาตอุ าหาร จึงควรใสปุยวิทยาศาสตรใหบาง จะทาํ ใหตนโตเร็วใหดอกใหผล ไดมากและสมา่ํ เสมอ ปยุ วทิ ยาศาสตรอ าจใหต ง้ั แตร ะยะเปน ตน กลา โดยใชป ยุ แอมโมเนย่ี มชลั เฟต 2 - 4 ชอ นแกง ผสมน้ํา 1 ปบ รดทต่ี น กลา เดอื นละ 2 ครง้ั จะชว ยใหต น กลา โตเรว็ แข็งแรง สามารถนําไป ปลูกหรือใชเปนตน ตอไดเ รว็ และเมอ่ื นําตน มะมว งไปปลกู ในแปลงจรงิ การใชปุยฟอสเฟตหรือกระดูกปน ใสรองกน หลุมกจ็ ะชว ยใหร ากเจริญเติบโตดี ทาํ ใหต น ตง้ั ตวั เตบิ โตเรว็ สว นตน มะมว งทโ่ี ตแลว แตย งั ไมใ หผ ล อาจใชปุยวิทยาศาสตรสูตร 4-7-5 หรือ 4-9-3 ใสใหแก ตนเพ่อื เพม่ิ ธาตอุ าหารในดนิ สําหรบั ตน มะมว งทใ่ี หผ ลแลว อาจใชปุยสูตร 15-5-15 หรือ 16-16- 16 ซึ่งเปนสูตรที่ใชกับไมผลทั่วไป อยา งไรกต็ าม การใชป ยุ วทิ ยาศาสตรเ ปน เรอ่ื งทจ่ี ะตอ งศกึ ษาเสยี กอ น เพ่ือใหไดผลอยา งเตม็ ท่ี ไมเ กดิ การสญู เปลา เพราะความอดุ มสมบรู ณข องดนิ และสภาพแวดลอ มตา งๆ ของแตละทองท่ี ยอ มไมเ หมอื นกนั อกี ประการหนง่ึ ตน มะมว งเปน ไมผ ลทม่ี ขี นาดใหญ รากสามารถหยัง่ ลึกหาอาหารไดไกลๆ ถา ดนิ นน้ั เปน ดนิ ดี อดุ มสมบรู ณด ว ยธาตอุ าหารอยแู ลว กอ็ าจไมต อ งใชป ยุ วทิ ยา ศาสตรเลยก็ได การปรบั ปรงุ ดนิ โดยการใชป ยุ คอก ปุยหมัก อยูเสมอก็เพียงพอ
การปลูกมะมวง 13 3.2 จาํ นวนปยุ ทใ่ี ส ปุยคอกหรือปุยอินทรียทาํ ใหด นิ โปรง เปน การเพม่ิ อนิ ทรยี ว ตั ถใุ หก บั ดนิ จํานวนที่ใสไมจํากัด ถาดินทรายจัดก็ใสปุยคอกหรือปุยอินทรียใหมากหนอย สําหรับปุยวิทยาศาสตร สูตร 15-15-15 นน้ั จาํ นวนปยุ ทใ่ี สข น้ึ อยกู บั วา ดนิ มคี วามอดุ มสมบรู ณม ากนอ ยเพยี งใด แตมีหลักคิด อยางคราวๆ ไดด งั นค้ี อื จาํ นวนกโิ ลกรมั ของปยุ ทใ่ี สต อ ตน ตอ ป เทา กบั ครง่ึ หนง่ึ ของอายขุ องตน มะมว ง เชน มะมว งอายุ 2 ปใ ส 1 กิโลกรัม อายุ 3 ปใ ส 1.5 กิโลกรัม อายุ 8 ป ใส 4 กิโลกรัม เรอ่ื ยไป จนถงึ มะมวงอายุ 10 ปใ ส 5 กิโลกรัม หลงั จากมะมว งอายุ 10 ปข น้ึ ไปแลว ไมย ดึ หลกั ดงั กลา วน้ี แตดูจากผล ผลิตมะมวงแตล ะป ถาปที่แลวใหผลมาก ก็จาํ เปน ตอ งเพม่ิ ปรมิ าณปยุ ใหม ากขน้ึ ตามสว น และยงั ขน้ึ อยู กับคุณสมบตั ขิ องดนิ ดว ย 3.3 วธิ ใี สป ยุ เมื่อตนยังเลก็ อยู ควรใชว ธิ ขี ดุ พรวนดนิ ตน้ื ๆ รอบ ตน ในรศั มที รงพมุ แบงจาํ นวน ปุยท่ีจะใสอ อกเปน 4 สวน ใสป ยุ บรเิ วณรอบๆ ทรงพุมตรงบรเิ วณท่พี รวน ประมาณ 3 สวน อกี 1 สวน โรยบนพื้นดินภายในทรงพุม แตควรระวงั อยาใสป ุยใหช ดิ กบั โคนตน เพราะปุยจะทาํ ใหเ ปลอื กของลาํ ตน เนา และจะทาํ ใหมะมว งตายได จากนน้ั จงึ รดนา้ํ ใหชุม สว นในตน ทโ่ี ตแลว อาจใชว ธิ ขี ดุ เปน รางดนิ รอบ ตนภายในรัศมีของทรงพุม ขดุ รางดนิ ลกึ ประมาณ 6 นว้ิ ใสป ยุ คอก ปยุ หมกั ลงไปในราง ตามดว ยปยุ วิทยาศาสตร แลว กลบดนิ รดน้าํ ใหชุม สว นภายในบรเิ วณทรงพมุ ใหข ดุ พรวนเพยี งเลก็ นอ ย แลวหวาน ปุยเชนเดียวกัน เหตุผลทใี่ สป ยุ รอบบริเวณรัศมีทรงพมุ เพราะรากที่หาอาหารไดแกรากฝอย จะอยมู าก ในบริเวณรัศมีทรงพุม หลงั จากใสป ยุ แลว ควรรดน้ําตาม 4. การกําจดั วชั พืช ควรดูแลรกั ษาความสะอาด และกาํ จัดวัชพืชพวกหญาไมใหขึ้นในบริเวณทรงพุมและบริเวณใกล เคียง สําหรับในฤดูแลงควรใชหญาแหง ฟาง คลมุ โคนตนบรเิ วณรอบๆ ทรงพมุ เพอ่ื รกั ษาความชน้ื ในดนิ ใหค งอยู 5. การตดั แตง กง่ิ ควรตัดกิ่งกระโดงที่ขึ้นแขงกับลําตนท้ิงใหหมด และตัดกิ่งที่ไมไดระเบียบ หรือกิ่งทีม่ โี รคและ แมลงทําลายออกทง้ิ เสยี
การปลูกมะมวง 14 6. ระยะเวลาการตดั แตง กง่ิ ควรตัดแตงหลังจากเก็บผลแลว รอยแผลทต่ี ดั แลว ควรใชส ารปอ งกนั เชอ้ื รา หรือปูนขาว หรือปูน กินกับหมากทา เพอ่ื กนั แผลเนา เนอ่ื งจากเชอ้ื รา การตดั อยา ตดั ไวต อ ควรตดั ใหแผลเรยี บสนทิ ไปกบั ลํา ตน หรือกิ่งใหญ 7. ประโยชนข องการตดั แตง กง่ิ (1) เพอ่ื ใหต น มะมว งมรี ปู ทรงตามทต่ี อ งการ และเปน ผลดตี อ การปฏบิ ตั ดิ แู ลอน่ื ๆ (2) ทาํ ใหอ อกดอกตดิ ผลดขี น้ึ และผลกระจายสมาํ่ เสมอ เนอ่ื งจากใบมะมว งไดร บั แสงแดดทว่ั กนั อันเปนประโยชนใ นขบวนการปรงุ อาหารของใบ (3) ชว ยลดการระบาดของศตั รพู ชื เนอ่ื งจากตดั แตง กง่ิ ทม่ี โี รคแมลงทง้ิ ไป (4) ชวยทาํ ใหม กี ารสะสมอาหารในลาํ ตน ไดพ อดพี อเหมาะ กลา วคอื กง่ิ ทช่ี าวสวนตดั แตง ออก สวนใหญจะเปนกิ่งที่อยูภายในทรงพุม กง่ิ เหลา นจ้ี ะแยง อาหาร และไมค อ ยออกดอกตดิ ผล (5) ใบและกง่ิ มะมว งทต่ี ดั ออก นาํ มาคลมุ ไวบ รเิ วณโคนตน เพอ่ื เปน การเพม่ิ อนิ ทรยี ว ตั ถุ ซง่ึ จะมี ประโยชนใ นแงบ าํ รงุ ดนิ อกี ดว ย หากมีก่ิงทต่ี ดั ออกมากพอ ใหน ําสมุ กองไวร ะหวา งตน มะมว ง เมอ่ื แหง ดี แลวจึงจุดไฟใหเกดิ ควนั ประโยชนข องควนั ไฟทส่ี มุ นค้ี อื จะชว ยในการทําใหม ะมว งเกดิ ชอ ดอกขน้ึ อกี ทาง หนง่ึ ดว ย (6) ลดความเสียหายจากลมพายุ พมุ ตน แนน ทบึ รบั แรงปะทะมาก ทาํ ใหก ง่ิ ฉกี ขาด การออกดอกของมะมว ง พฒั นาการของผลมะมว ง การพัฒนาการของผลมะมว ง โดยทว่ั ไปมะมว งจะออกดอกตดิ ผลในชว งเดอื น พฤศจิกายน - ธันวาคม และเกบ็ เกย่ี วในเดอื น มนี าคม - เมษายน (ปลกู ในภาคกลาง) สาํ หรบั การปลกู ในภาคเหนอื และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ จะออกดอกในชว งเดอื น มกราคม - กุมภาพันธ (ยกเวนพวกมะมวง ทะวาย) เก็บเกี่ยวเดือนพฤษภาคม - มถิ นุ ายน การออกดอกของมะมว งขน้ึ อยกู บั ปจ จยั หลายอยา ง เชน พนั ธมุ ะมว ง ความอดุ มสมบรู ณ ของตน และยงั เกย่ี วขอ งกบั สภาพของอากาศอกี ดว ย โดยจะเห็นวา ถา ปใ ดอากาศหนาวเย็นมาก มะมวงจะออกดอกมาก เปน ตน สง่ิ เหลา นผ้ี ปู ลกู ควรไดค าํ นงึ ถงึ ดว ย เพราะจะทาํ ใหก ารปลกู มะมว งได ผลอยางเต็มท่ี กลา วคอื ควรเลอื กพนั ธมุ ะมว งทอ่ี อกดอกงา ย สามารถออกดอกไดท ุกปไ มม เี วน รวมทั้ง
การปลูกมะมวง 15 การบํารุงตน มะมว งใหส มบรู ณ ก็เปนสิ่งที่จาํ เปน อยา งหนง่ึ ซง่ึ จะกลา วถงึ ในเรอ่ื ง การบํารงุ ตน มะมว ง หลังจากเก็บผลแลว เมอ่ื ตน มะมว งสมบรู ณเ ตม็ ท่ี กจ็ ะสามารถออกดอกไดง า ยกวา ตน ทไ่ี มค อ ยสมบรู ณ รอบระยะพฒั นาการของผลมะมว ง ระยะการพฒั นาจนครบรอบเปน ดงั น้ี มกราคม--->ดอกบาน สิงหาคม--->แตกใบออ น กุมภาพันธุ --->ผสมเกษร--->ตดั ผลออ น กันยายน--->แตกใบออ น ครง้ั ท่ี 2 มีนาคม--->ขยายผล ตุลาคม--->ฟกตัว เมษายน--->เขาไคล พฤศจิกายน--->ฟกตัว พฤษภาคม--->เขา ไคล--->ผลแก --->เก็บเกี่ยว ธันวาคม--->แทงชอ ดอก มิถุนายน--->ตดั แตง กง่ิ มกราคม--->แทงชอดอก กรกฎาคม--->ตดั แตง กง่ิ --->แตกใบออ น ครง้ั ท่ี 1 การบงั คบั ใหม ะมว งออกดอก การบังคับใหตนมะมวงออกดอก ทําไดหลายวิธี แตวิธีท่ีนิยมกันมากในปจจุบันก็คือการใช สารพาโคลบิวทราโชล (ชอ่ื การคา คอื คัลทาร )โดยราดสารนล้ี งในดนิ รอบๆ ตน ซง่ึ มวี ธิ กี ารดงั นค้ี อื 1) ตองบํารงุ ตน มะมว งใหส มบรู ณเ ตม็ ทก่ี อ น กลา วคอื หลงั จากเกบ็ ผลแลว ใหต ดั แตง กง่ิ ใสป ยุ ใหนํ้า เพ่ือใหต น มะมว งสมบรู ณเ ตม็ ท่ี หลงั จากนน้ั ปลอ ยใหม ะมว งแตกใบออ นอยา งนอ ย2 ชุด 2) ระยะเวลาทเ่ี หมาะสมตอ การใชส ารคอื ชว งทใ่ี บยงั อยใู นระยะใบออ นหรอื ใบพวง 3) กอนราดสาร ควรตรวจดดู นิ ทม่ี คี วามชน้ื พอสมควร และเมอ่ื ราดสารลงดนิ แลว ใหร ดนา้ํ ตาม ดวยเพอ่ื รากดดู สารไดอ ยา งเตม็ ท่ี 4) หลังจากราดสารประมาณ 2 เดอื น ถงึ 2 เดอื นครง่ึ มะมว งจะออกดอก (พวกออกดอกไม ยากนัก สวนพวกที่ไมออกดอกภายใน 2 เดอื นครง่ึ อาจใชส ารกระตนุ การแตกตาชว ยเชน ใชโปรแตสเซี่ ยมไนเตรท 2.5% หรือ ไทโอยูเรีย 0.5% พนใหทั่วทั้งตน จะทาํ ใหก ารออกดอกเปน ไปอยา งสมา่ํ เสมอ ทง้ั ตน 5) อัตราการใชส ารพาโคลบวิ ทราโซลเปลย่ี นแปลงไปตามขนาดและอายขุ องตน มะมว ง ดงั น้ี เสน ผา ศนู ยก ลางทรงพมุ อัตราการใชส าร ตอ ตน * 2-3 เมตร 20-30 มลิ ลเิ มตร 3-4 เมตร 30-40 มลิ ลเิ มตร 4-5 เมตร 40-60 มลิ ลเิ มตร 5-6 เมตร 60-100 มลิ ลเิ มตร 6-10 เมตร 100-200 มลิ ลเิ มตร อัตราการใชน ค้ี ดิ จากผลติ ภณั ฑเ คมเี กษตรทม่ี เี นอ้ื สารพาโคลบวิ ทาโซล 10% เชน คลั ทาร 6) การรดดวยสารพาโคลบวิ ทราโซลใหรดทว่ั บริเวณทรงพุมอยา งสม่ําเสมอ
การปลูกมะมวง 16 การตดิ ผลของมะมว งและการเกบ็ เกย่ี ว การติดผลของมะมวง มะมวงจะออกดอกครง้ั หนง่ึ ๆ เปนจาํ นวนมากมาย แต จะติดเปนผลเพียงไมก่ีผลตอชอเทาน้ันทั้งน้ีเปนเพราะสาเหตุ หลายประการ เชน ลกั ษณะของดอกมะมว ง ซง่ึ ดอกสวนใหญจะ เปนดอกทไ่ี มส มบรู ณไ มส ามารถเจรญิ เปน ผลได และปญหาที่พบ อยูเสมอคอื การเกดิ ราดําทด่ี อก ทาํ ใหด อกรว งหลน เสยี เปน สว น มาก หรอื หมดทง้ั ตน ทง้ั นเ้ี พราะวา ทด่ี อกมะมว งจะมตี อ มนา้ํ หวาน ทําใหแ มลงตา งๆมาดดู กนิ โดยเฉพาะพวกเพลี้ยจั๊กจั่น ซ่ึงระบาดมากในชว งมะมว งออกดอก เพลี้ยจั๊กจั่นนอกจากจะดูด กนิ นา้ํ หวานและน้าํ เลี้ยงที่ดอกทาํ ใหด อกรว งหลน แลว ยงั ถา ย มูลออกมาเปน อาหารของราดําอกี ดว ย จึงทาํ ใหร าดาํ ซง่ึ มอี ยแู ลว ตามใบและในอากาศเจรญิ อยา งรวดเรว็ ในชวงท่ีมะมวงออกดอกน้ี อากาศมักจะหนาวเย็น และมีหมอกมากในตอนเชา เมอ่ื หมอกจบั ตวั เปน ละอองนา้ํ ตาม ชอดอกและใบราดําก็จะเจริญไดดียิ่งขึ้น ทําใหดอกรวงหลนจน หมด จนกลายเปน ความเชอ่ื วา ถา ปใ ดมหี มอกจดั ในระยะทด่ี อก มะมวงบานปนั้นมะมวงจะติดผลนอยเพราะนาํ้ คา งเคม็ ทาํ ใหด อก รวง ซง่ึ ความจรงิ แลว นา้ํ คา งไมไ ดเ คม็ แตเ ปน เพราะราดําและ เพลย้ี จ๊ักจน่ั ดงั กลา ว การเกบ็ เกย่ี ว การเก็บผลมะมวงเปนขั้นตอนท่ีสําคัญอีกข้ันตอน หน่ึง ตอ งเกบ็ ใหถ กู ตอ ง เพ่อื ใหผ ลมะมวงท่ีไดม ีคุณภาพดี เปน ท่ี ตองการของตลาดไมอ อ นเกนิ ไป หรอื ปลอ ยไวจ นสกุ งอมเกนิ ไป ทั้งนี้ขึ้นอยูกับพันธุของมะมวง และความใกลไ กลของตลาด เปน สําคัญ ขอ สงั เกตงา ยๆ วา มะมว งจะแกเ มอ่ื ใดนน้ั สง่ิ ทน่ี า สงั เกต 2 ประการคอื 1. แกมผลทั้ง 2 ขา งพองโตเตม็ ท่ี สีผิวเปลี่ยนจากสีเขียว เปนสีขาวจาง สงั เกตจากผวิ ของผลมะมว งมสี ขี าวนวลหรอื ไขปก คลุมผล 2. เกบ็ ตวั อยา งผลมะมว งมา 2-3 ผล เพื่อทดสอบ โดย นาํ มะมว งมาแชน า้ํ ดู หากผลมะมว งจมนา้ํ แสดงวาแกจัด ถา ลอย แสดงวายังออนอยูพอเก็บได และเวลาเกบ็ ตอ งอยา ใหช า มฉิ ะนน้ั จะเนา และเสยี ไดง า ยเวลามะมว งสกุ เกษตรกรสามารถนบั อายขุ องมะมว งเพอ่ื การเกบ็ เกย่ี วได ดงั น้ี
การปลูกมะมวง 17 พนั ธุ อายุการเกบ็ เกย่ี ว (วนั ) นับตั้งแต 1. เขียวเสวย 110 เร่ิมออกดอก 2. นา้ํ ดอกไม 100 ดอกบานเตม็ ท่ี 3. หนงั กลางวนั ดอกบานเตม็ ท่ี 4. ทองดํา 110-115 ดอกบานเตม็ ท่ี 5. ฟา ลน่ั 102 หลังชอ ดอกตดิ ผล 50% 6. แรด 70 หลังชอ ดอกตดิ ผล 50% 7. พิมเสน 77 ดอกบานเตม็ ท่ี 95 สิ่งที่ตองระวังอีกประการหนึ่ง คือ อยาใหยางมะมวงไหลและจับท่ีผล จะทาํ ใหเ ปน ตําหนิ ไมสวยงามไมน า ชอ้ื หรอื อาจทาํ ใหม ะมว งเนา และชา้ํ ไดง า ย โดยเฉพาะอยา งยง่ิ มะมว งทม่ี เี ปลอื กบางหรอื ท่ีรับประทานผลสกุ เชน มะมว งอกรอ ง วิธีการเก็บมะมวงทถ่ี กู ตอ งคอื ใชใ บมดี คมๆตดิ ทป่ี ากตะกรอ สอยมะมว ง เพอ่ื ตดั ขว้ั ผลตดิ มาดว ย หลังจากเก็บใหมๆ ตอ งวางควา่ํ ผลลง แลว ปลดิ ขว้ั ผลออกใหข ว้ั มะมว งควา่ํ ลงทก่ี น ภาชนะ ยางจะไหลออก ไปโดยไมถกู ผลและทก่ี น ภาชนะตอ งมวี สั ดนุ ม่ิ ๆ รองอยู เชน ใบตองแหงเมอ่ื ยางแหงแลว จงึ นําไปบม ใหสกุ เพื่อจาํ หนา ยตอ ไป การชว ยใหช อ ดอกมะมว งตดิ ผลดขี น้ึ เน่ีองจากมีผสู นใจปลกู มะมว งกนั แพรห ลาย และมักจะประสบปญหาอยางเดียวกันวา มะมว ง ออกชอดอกแลว ไมคอ ยติดผล โดยเฉพาะอยางยิ่ง ถา มหี มอกลงจดั ในขณะทช่ี อ ดอกกาํ ลงั บานแลว ก็จะ ยิ่งทําใหมะมว งไมต ดิ ผล ซง่ึ กม็ คี วามเชอ่ื กนั อยา งนน้ั ซง่ึ สาเหตหุ รอื อปุ สรรคตา งๆ ที่ทําใหมะมว งเมอ่ื ออกดอกแลว ไมติดผล มดี งั ตอ ไปนค้ี อื 1. สาเหตอุ ันเกิดจากเพลี้ยจ๊กั จั่นและโรคราดาํ สาเหตนุ เ้ี ปน สาเหตทุ ส่ี ําคญั ท่ีสดุ ในการท่ีจะใหชอ มะมว งไมตดิ ผล ซง่ึ พบสาเหตนุ ใ้ี นเกอื บ ทุกสวนมะมว ง หรอื ทกุ ตน มะมว งในทอ งทจ่ี งั หวดั ตา งๆ เกือบทุกจังหวัดก็วาได การทําลายของเพลย้ี จั๊กจั่น หรือที่ชาวสวนเรียกกันวา แมงกะอา กบั โรคราดาํ นน้ั เกดิ ควบคูกนั ไป กลา วคอื
การปลูกมะมวง 18 เพล้ียจั๊กจั่นทําลายชอดอกมะมวง โดยดูดน้ําเลี้ยงชอดอกมะมว ง ทําใหด อกมะมว งขาดน้าํ เลี้ยง ไมสามารถเจรญิ ตอ ไปเปน ผลมะมว งได ดอกจะรว งหลน ในทส่ี ดุ และในขณะเดยี วกนั เพลี้ยจั๊กจั่นก็ จะขับถายออกมา เปนของเหลวท่ีมีรสหวาน ที่เปนอาหารอันโอชะของเชื้อราดํา ซึ่งมีอยูท่ัวไปใน บรรยากาศ ทําใหร าดาํ เจรญิ ไดด ตี ามชอ ดอกมะมว ง เหน็ ชอ ดอกมะมว งเปน สดี าํ และโดยเฉพาะอยางยิ่ง ถาเกิดมีหมอกลงจัด นน่ั ยอ มหมายความวา มลี ะอองนา้ํ ในอากาศอยมู าก มคี วามชน้ื สงู ซง่ึ ธรรมชาติ ของเช้ีอราดําหรอื ราตา งๆ จะชอบเจริญไดดีในที่ๆ มีความชมุ ชีน้ สูง ดังนน้ั จงึ กลา วไดว า หมอกมสี ว น ชวยใหโรคราดาํ เจริญ หรอื ระบาดไดอ ยา งรวดเรว็ วธิ ปี อ งกนั และกําจัด เพลี้ยจกั๊ จั่นและโรคราดาํ เนื่องจากเพลี้ยจั๊กจั่นจะเริ่มทาํ ลายโดยดดู นา้ํ เลย้ี งชอ ดอกมะมว ง ตง้ั แตช อ ดอกมะมว งเรม่ิ ออก ชอดอก ยาวประมาณ 3-4 นว้ิ เรอ่ื ยไป จนกระทง่ั มะมว งตดิ ผลขนาดเทา หวั แมม อื จงึ หยดุ ทําลาย ดงั นน้ั การพน สารเคมฆี า แมลงเพอ่ื ทาํ ลายเพลี้ยจั๊กจั่น ก็ควรเรม่ิ ตง้ั แตช อ ดอกเรม่ิ ออก ซง่ึ มขี น้ั ตอนดงั นค้ี อื (1) ใชยาเซฟวนิ 85% จาํ นวน 2 ชอนแกง ผสมน้ําสะอาด 1 ปบ หรอื ดลี ดรนิ 25% อัตรา 5-6 ชอ นแกงตอ น้าํ 1 ปบ พนที่ชอดอกทุกๆ 7 วัน โดยเรม่ิ ตง้ั แตช อ ดอกยาวประมาณ 3-4 นว้ิ นอกจากน้ี ยังมียาฆาแมลงที่ใชกับเพลี้ยจั๊กจั่นไดผลดี ไมเ ปน อนั ตรายตอ คน และสามารถทาํ เองได ได แก โลต ้ินหรอื หางไหล และยาฉุน วธิ เี ตรยี มโลต น้ิ ใชโ ลต น้ิ 1 กิโลกรัม ทุบใหแหลก แชนํ้า 1 ปบ ไว หน่ึงคืน แลว กรองใหส ะอาด เตมิ น้าํ เปลา ลงไปอกี 19 ปบ ใชฉ ดี ฆา แมลงไดด ี วธิ เี ตรยี มยาฉนุ ใชยาฉุน 1 กิโลกรัม ตม กบั น้าํ 2 ลติ ร นาน 1 ชั่วโมง หรือแชนาํ้ ไว 1 คืน แลว คน้ั เอาแตน ้าํ กรองใหส ะอาด เตมิ น้าํ อกี 3 ปบ ถา ใสส บซู ัลไลทล งไปดว ย สกั กอ นตอ นา้ํ ยาทุก 4 ปบ จะยง่ิ ไดผ ลในการฆา แมลงมากขน้ึ (2) หยดุ พน สารเคมใี นระยะทด่ี อกมะมว งกาํ ลงั บาน เพราะถา พน สารเคมใี นระยะดอก บานแลว สารเคมจี ะไปเคลอื บปลายเกสรตวั เมยี ของดอก ทําใหล ะอองเกสรตวั ผไู มส ามารถเคลอ่ื นตวั ไป ผสมกับเกสรตัวเมียไดสะดวก เปน เหตใุ หม ะมว งไมต ดิ ผล เนอ่ื งจากดอกไมไ ดร บั การผสมเกสร และ สาเหตุอีกประการหนง่ึ กค็ อื สารเคมจี ะไปฆา แมลงตา งๆ รวมทงั้ ผง้ึ ทม่ี สี ว นชว ยในการผสมเกสรดอก มะมวง ทําใหด อกมะมว งไมไ ดร บั การผสมเกสร มะมว งจงึ ไมต ดิ ผล (3) หลงั จากมะมว งตดิ ผลขนาดเทา หวั แมลงวนั หรอื เทา เมลด็ ถว่ั เขยี วแลว จึงคอยพน สารเคมเี ซฟวนิ อีก โดยพนทุกๆ 7 วัน และหยุดพนเมื่อผลโตเทาหัวแมมือแลว หรอื หยดุ พน กอ นนก้ี ไ็ ด ถาเห็นวาไมมีเพลี้ยจั๊กจั่นทําลายตอ ไปแลว โดยใหส งั เกตดตู ามชอ มะมว ง ตวั เตม็ วยั ของเพลย้ี จก๊ั จน่ั จะมี ขนาดเทาเมลด็ ถว่ั เขยี วหรอื หวั ไมข ดี ไฟ มสี นี า้ํ ตาล กระโดดไปมาตามชอ ดอกและใบมะมว ง การ พนสารเคมีฆาแมลงปราบเพล้ียจ๊ักจน่ั เปน การปราบราดาํ ในทางออ มดว ย เพราะถาเพลี้ยจั๊กจั่นหมดไป ก็ไมมสี ารทเ่ี พลีย้ จ๊ักจั่นขับถา ยออกมา ทเ่ี ปน อาหารของราดาํ โรคราดาํ กไ็ มร ะบาดตอ ไป เน่ืองจากชอ ดอกมะมว งอยสู งู ในการพน สารเคมี จึงจาํ เปน ตอ งระมดั ระวงั เปน พเิ ศษ ดงั นค้ี อื (1) พน สารเคมใี นขณะทล่ี มสงบ ถา มลี มเลก็ นอ ยกใ็ หอ ยหู วั ลม หรือหันหลังใหลม ระวัง อยาใหล ะอองสารเคมปี ลวิ มาถกู ตวั ได (2) ถาพน สารเคมที ช่ี อ ดอกมะมว งใกลบ า น ตอ งระวงั อยา ใหล ะอองสารเคมปี ลวิ ไปถกู อาหาร เครอ่ื งนงุ หม หรอื สตั วเ ลย้ี ง
การปลูกมะมวง 19 (3) ผพู น สารเคมคี วรปอ งกนั ไมใ หล ะอองยาปลวิ มาถกู ตวั ได กลา วคอื ควรสวมหมวก มี หนากาก หรือใชผ า ปด จมกู สวมเสอ้ื แขนยาว กางเกงขายาว หรอื ใสเ สอ้ื กนั ฝน ก็ได และควรสวมถงุ มอื ดว ย (4) อยา สบู บหุ รใ่ี นขณะทพ่ี น สารเคมี (5) เมอ่ื พน สารเคมเี สรจ็ แลว ใหร บี อาบนา้ํ ทาํ ความสะอาดรา งกาย ฟอกสบูหลายๆ ครง้ั เพราะสบูจะมสี ว นชว ยละลายคราบสารเคมฆี า แมลง ทต่ี ดิ ตามผวิ หนงั ได 2. สาเหตอุ นั เกดิ จากสง่ิ อน่ื ๆ ทน่ี อกเหนอื จากแมลงและโรคทาํ ลายชอ ดอก 2.1 เม่ือตนมะมวงมีอายุไมถึงวัยทจ่ี ะออกดอกออกผล แตอ อกดอกกอ นกาํ หนด ตน มะมวงเหลานี้ เมอ่ื ออกดอกแลว มดี อกไมต ดิ ผล เพราะตน มะมว งยงั ไมแ ขง็ แรงและสมบรู ณพ อ อายหุ รอื วัยท่ีตนมะมวงควรจะออกดอกออกผล คอื ถา ปลกู ดว ยกง่ิ ทาบหรอื กง่ิ ตดิ ตา ควรมอี ายปุ ระมาณ 4-5 ป จึงเริ่มออกดอกออกผล ถา ปลกู ดว ยเมลด็ ควรมอี ายปุ ระมาณ 5-6 ป ดงั นเ้ี ปน ตน วิธีปองกันรักษา คอื ใหเ ดด็ ดอกทง้ิ เสยี ในขณะทช่ี อ ดอกเรม่ิ ออก เพอ่ื ตน มะมว งจะไดไ มเ สยี น้าํ เลี้ยงไปสรางชอ ดอกตอไป ถา ปลอ ยชอ ดอกไวไ มเ ดด็ ทง้ิ อาจตดิ ผลได แตเ ปน ผลทไ่ี มส มบรู ณ และตน มะมวงจะเสยี น้ําเลย้ี งในการไปสรา งผล จึงทาํ ใหก ารเจรญิ เตบิ โตของลําตน ชา ลง หรอื ชะงกั งนั 2.2 ตน มะมว งขาดนา้ํ หรอื อากาศแหง แลง ในระยะทม่ี ชี อ ดอก จะทาํ ใหดอกเหี่ยวแหง และรว ง หลน ไปได วิธีปองกันรักษา คอื หลงั จากมะมว งออกชอ ดอกแลว ใหร ดนา้ํ อยา งสมา่ํ เสมออยา ปลอ ยให แหง 2.3 ชอดอกมะมว งสกปรก มดี อกแหง รว งหลน ตดิ คา งอยทู ช่ี อ ดอกมาก ซง่ึ สาเหตเุ นอ่ื งมาจาก เพลี้ยจั๊กจั่นและราดาํ เขา ทาํ ลายชอ ดอก และสง่ิ ขบั ถา ยของเพลย้ี จ๊ักจ่ัน ซง่ึ เปน สารเหนยี วๆ ยดึ เกาะดอก ที่แหง และรว งหอ ยตดิ อยกู บั ดอกเปน กระจกุ ทําใหผ ลมะมว งลกู เลก็ ๆซง่ึ เพง่ิ ตดิ ผลนน้ั ไมไ ดร บั อากาศ และแสงแดดเตม็ ท่ี เปน เหตใุ หผ ลมะมว งไมเ จรญิ ตอ ไป และรว งหลน ไดง า ย วิธีปองกันรักษา โดยปกติแลว ในขณะทช่ี อ ดอกมะมว งบานเตม็ ท่ี และตดิ เปน ผลมะมว งลกู เล็กๆขนาดประมาณเมล็ดถั่วเขียว หรือเทาหัวแมลงวัน ตามทช่ี าวสวนมะมว งเรยี กกนั นน้ั จะมฝี นตกมา ชั่วขณะหนึ่ง ซง่ึ ชาวบา นเรยี กวา ฝนชะชอ มะมว ง ฝนทต่ี กมาชว งน้ี จะเปน ประโยชนอ ยา งยง่ิ ในการชว ย ชะลาง ทําความสะอาดชอ มะมว ง ทําใหด อกมะมว งทแ่ี หง ลว งหลน ลงสดู นิ เหลอื ไวแ ตผ ลมะมว งลกู เลก็ ๆ ติดอยูท่ีชอ จึงทาํ ใหผ ลมะมว งเหลา นน้ั เจรญิ เตบิ โตได ตามปกตแิ ละรวดเรว็ ขน้ึ เนอ่ื งจากสง่ิ แวดลอ ม อํานวยใหไ ดร บั อากาศและแสงแดดเตม็ ท่ี แตถ า หากวา ไมม ฝี นดงั กลา วแลว ในระยะทม่ี ะมว งตดิ ผล เล็กๆ โดยผลมขี นาดประมาณเมลด็ ถว่ั เขยี ว หรอื หวั แมลงวนั นน้ั ใหชวยทาํ ความสะอาดชอ ดอก โดยการ พน น้าํ ทส่ี ะอาด เพ่ีอชวยชะลา งชอ มะมว ง พนเบาๆ อยา พน แรง ถาพนแรงจะทาํ ใหผ ลมะมว งเลก็ ๆ เหลา น้ันรว งหลน ได 2.4 ตนมะมว งไมส มบรู ณแ ละแขง็ แรงพอ หากตน มะมว งไมส มบรู ณแ ละแขง็ แรงพอ ก็จะทาํ ให ชอดอกมะมวงไมติดผล เนอ่ื งจากขาดอาหาร หรอื นา้ํ เลย้ี งทจ่ี ะมาเลย้ี งชอ ดอกหรอื ผลตอ ไปได วิธีปองกันรักษา ใสปุยบํารุงตนมะมวงใหสมบูรณและแข็งแรง โดยพรวนดินตื้นๆ บริเวณรอบรศั มที รงพมุ และใสปุยวิทยาศาสตรสูตร 15-15-15 ควบคูไปกับปุยคอกหรือปุยอินทรีย รดน้ําตาม จะทาํ ใหต น มะมว งเจรญิ เตบิ โตไดด ขี น้ึ และใหต ดั แตงกง่ิ มะมว งทีแ่ หง หรือกิ่งที่มีโรคหรือ
การปลูกมะมวง 20 แมลงทําลาย ออกเสยี อนง่ึ อาจมสี าเหตอุ น่ื อกี ทม่ี ะมว งออกชอ ดอก แลวไมต ิดผล เชน อาจเปน เพราะ ในทองท่ีท่ีปลูกมะมว งนน้ั มแี มลงชว ยผสมเกสรอยนู อ ย หรอื อาจเปน เพราะ ตน มะมว งทป่ี ลกู นน้ั อยใู นท่ี อับ ไมมีอากาศพัดผาน และแสงแดดนอ ย เรอ่ื งพนั ธมุ ะมว งกเ็ ปน สง่ิ สาํ คัญเชนกัน เชน มะมว งพนั ธุ น้ําดอกไม พนั ธพุ มิ เสนมนั มกั จะออกดอกตดิ ผลไดด กี วา พนั ธอุ น่ื และมกั จะออกดอกนอกฤดกู าลอกี ดวย พันธุแรดมกั จะออกดอกกอนพนั ธุอืน่ และออกดอกตดิ ผลสมา่ํ เสมอเกอื บทกุ ป เหลา นเ้ี ปน ตน สรปุ การปฎิบัติเพอ่ื ชว ยใหม ะมว งตดิ ผลมาก 1) เม่ือชอมะมว งเจรญิ พน พมุ ใบออกมาอยา งเดน ชดั แลว ควรรดนา้ํ ใหด นิ ชมุ อยเู สมอและให ปุยดวยจะดียิ่งขึ้น การรดนา้ํ ควรรดแตน อ ยกอ น แลว จงึ มากขน้ึ ๆ เรื่อยๆ 2) การพนยากาํ จัดแมลงที่จะมาทาํ ลายชอ มะมว ง คร้งั แรกใหพ นระยะที่ดอกยังตูมและครั้งที่ สองเม่ือเห็นวามะมวงติดผลมีขนาดเทาหัวแมลงวัน การพนยาครั้งที่สองอาจเติมยากันราลงไปดว ยถา เห็นวา ยงั มรี าดาํ อยตู ามชอ ดอกและใบ 3) ถาไมพนยากําจัดแมลง อาจพน นา้ํ เปลา ๆในระยะทด่ี อกมะมว งบานและตดิ เปน ผลออ น เพ่ือลา งชอ ดอก ขอ ควรระวงั ในการใชส ารเคมี โรคแมลงศัตรูและการปองกันกาํ จัด กลามะมวงท่ีใชส ําหรับเพาะทาํ ตน ตอ อาจมีเชื้อราและเพลี้ยทาํ ลายยอดออ นรวมทง้ั แมลงกดั กินใบออนที่โผลขึ้นมา จึงจาํ เปน ตอ งพน สารเคมฆี า เชอ้ื ราและเพลย้ี กนั ไวส ารเคมที ใ่ี ชก นั แพร หลาย ได แก คปู ราวิท ปอ งกนั เชอ้ื รา และเซฟวิน ปองกนั แมลงกดั กนิ ใบรวมทง้ั พาราไธออน หรอื มาลาไธออน กันเพลย้ี หรอื แมลงดดู นา้ํ เลย้ื ง สําหรบั มะมว งตน ใหญ ศัตรูที่สาํ คญั ไดแก 1. แมลง
การปลูกมะมวง 21 1.1 เพลี้ยจั๊กจั่นมะมวง (Mango hopper: Idiocerus spp) จะเขาทาํ ลายมะมว งตง้ั แตเ รม่ิ ออกดอก โดยจะดดู กนิ น้าํ เลย้ี งจากดอกและชอ ดอก ทําใหด อกรว งหลน ถา ดดู นา้ํ เลย้ี งทผ่ี ลออ นกจ็ ะทาํ ใหผลออนรว งหลน มะมว งไมค อ ยตดิ ผล เพลย้ี จก๊ั จน่ั มะมว งยงั ถา ยมลู ทม่ี ลี กั ษณะเปน นา้ํ หวานออกมา ติดอยตู ามใบ เปน อาหารของราดาํ ทาํ ใหร าดาํ ระบาดจบั อยตู ามใบมะมว ง ทาํ ใหใ บมะมว งสงั เคราะห อาหารไดน อ ยลง การปอ งกนั และกาํ จัด ใหพ น สารเคมี เชน เซฟวินทุก 7 วัน โดยเรม่ิ ตน เมอ่ื มะมว งเรม่ิ แตกชอดอก แตง ดเวน การพน สารเคมเี มอ่ื ดอกมะมว งกําลงั บาน และเมอ่ื เหน็ วา มะมว งตดิ ผลดแี ลว นอกจากวธิ ีท่ีกลา วแลว ยังอาจไลใหเพลี้ยจั๊กจั่นหนีไปได โดยการสมุ ควนั ทโ่ี คนตน มะมว ง ใหม คี วนั มากๆ สว นการกําจดั โดยใชย าฆา แมลงนน้ั ใหทํากอ นทจ่ี ะระบาดมาก หรือทาํ ในระยะท่ยี ังเปน ตัวออน จะสามารถกาํ จดั ไดง า ย ถา ปลอ ยไวจ นเปน ตวั แกจ ะมปี ก บนิ หนไี ปยงั ตน อน่ื เมอ่ื คนเดนิ เขา ไป ใกล หรอื เมอ่ื พน ยาฆา แมลง ซึ่งจะทาํ ใหการกําจัดไมคอยไดผล 1.2 เพลี้ยไฟ นอกจากเพลี้ยจั๊กจั่นมะมวงแลว ในระยะทม่ี ะมว งออกดอกน้ี อาจมีเพลีย้ ไฟเขา ทําลายชอ ดอกดว ย โดยการดดู กนิ นา้ํ เลย้ี งทด่ี อก ทําใหด อกรว ง เชน กนั เพลี้ยไฟทาํ ลายพชื บรเิ วณใบออ น ยอดออ น ชอ ดอกมะมว ง ทาํ ใหเปน แผลจุดสีดํา ถา ระบาดรนุ แรงผลมะมว งจะเปน สดี าํ เกือบทัง้ หมด ถาเปนระยะดอกจะทาํ ใหชอ ดอกหงกิ งอ ดอกรวง ไมติดผลหรอื ตดิ ผลนอ ย ซง่ึ จะระบาดเมอ่ื อากาศรอ นและแหง แลง อยา งไรกต็ ามมกี ารพบเหน็ เพลี้ยไฟหลังจากฝนตกบา ง การปอ งกนั และกาํ จัด ถาพบไมมากใหตัดทาํ ลาย เผาทิ้ง ถา พบมากควรใชส ารเคมปี อ ง กนั กาํ จดั แมลงพน Cyhalothrim หรือ โมโนโครโตฟอส หรอื คารบ าริล ฉีดพน อยา งนอ ย 2 ครง้ั เมอ่ื เรม่ิ แทงชอดอก และชว งมะมว งตดิ ผลขนาด 0.5-1 ซม. หรอื เทามะเขือพวง 1.3 หนอนเจาะลาํ ตน เปน หนอนของดว งปก แขง็ หนวดยาว ตวั สนี า้ํ ตาล โดยตวั แมว างไขต าม รอยแตกของเปลือกตน มะมว ง แลว ตวั หนอนจะกดั กนิ เนอ้ื ไมเ ขา ไปในตน หรอื กง่ิ และจะสรา งขยุ ปดรทู ี่ มันเจาะเขา ไป ถา ระบาดมากๆ ตน หรอื กง่ิ จะตายได การปองกันและกําจัด ปอ งกนั ไมใ หด ว งชนดิ นม้ี าวางไขท เ่ี ปลอื กของลําตน โดยการทํา ความสะอาดสวนอยเู สมอ โดยเฉพาะบรเิ วณโคนตน และลาํ ตน อยา ใหล าํ ตน มรี อยแผล ไมใหเปนที่อยู อาศัยของแมลง การฉดี ยาฆา แมลงอยา งสมา่ํ เสมอจะทาํ ใหด ว งไมม โี อกาสวางไข โดยฉดี ตามรอยแตก ของเปลือกไม พน สารชนดิ ทม่ี กี ลน่ิ และดดู ซมึ เคลอื บเปลอื กลําตน เปน ครง้ั คราว หากพบวามีตัวหนอน กัดกินเขาไปขางในแลว และสรา งขยุ ปด ปากรอู ยู ใหรีบทาํ ลายตวั หนอนทนั ที โดยหาเหล็กแหลมเขี่ยเอา ตัวหนอนออกมา หรอื ฆา ตวั หนอนเสยี แตถ า ตวั หนอนเขา ไปลกึ แลว ใหไชยาฉีดยุงแบบสเปรยฉีดเขาไป ในรู แลวอดุ รดู ว ยดนิ เหนยี วหรอื ดนิ นา้ํ มนั หรอื เคมชี นดิ ฟงุ กระจาย เชน ฟูโมแกส พน เขา ไปตามรเู พอ่ื ใหส ารเคมรี ะเหยไปฆา ตวั หนอน จะทาํ ใหต วั หนอนตาย 1.4 ดวงมะมว ง เปน ดว งปก แขง็ มงี วงยาว ตัวแกจะวางไขท ผ่ี ลออน แลวตวั หนอนจะเจริญอยู ในเมล็ด พอเปน ตวั แกก จ็ ะกดั กนิ เนอ้ื ออกมา การปองกันและกําจัด เมอ่ื ตวั หนอนเขา ไปอยขู า งในแลว กําจดั ไดย าก และผลมะมว งมกั เสยี หายไปแลว การฉดี ยาฆาแมลงประเภทดดู ซมึ จะชวยไดบ า ง การดูแล หมั่นทาํ ความสะอาดสวนอยเู สมอ ไมใหเปนท่ีอยอู าศยั ของดว งและแมลงตา งๆ จะชว ยปอ งกนั การระบาดของดว งมะมว งได
การปลูกมะมวง 22 1.5 แมลงวันผลไมท าํ ลายผลมะมว ง แมลงวนั ผลไมต วั เมยี จะวางไขใ ตผ วิ ของผลมะมว ง เมอ่ื ไข เจริญเปนตัวหนอน หนอนจะไชชอนกนิ เนอ้ื มะมว งเปน อาหาร ทําใหผ ลมะมว งเนา เสยี หายรว งหลน ได การปอ งกนั และกาํ จัด ทําไดหลายวิธี 1. หอผลมะมว งดว ยกระดาษหรอื ใบตองแหง 2. ทําลายดกั แดโ ดยการไถพรวนดนิ บรเิ วณโคนตน หรอื ใชส ารเคมฆี า แมลงพน ลงดนิ เพ่ือฆา ดกั แด เชน ดลี ดรนิ คลอเดน 3. เก็บผลมะมวงที่ถูกทาํ ลายโดยแมลงวนั ผลไมท ห่ี ลน โคนตน ทําลายเสยี 2. โรค โรคตา งๆ ของมะมว งไมค อ ยพบวา ระบาดรนุ แรงมากนกั ที่พบเสมอไดแก โรคแอนแทรค โนส (anthracnose : Colletotrichum gleosporiodes, Penz) ซึ่งทาํ อนั ตรายกบั ทกุ สว นของตน อาการ บนใบจะเหน็ เปน จดุ ๆ สนี า้ํ ตาลดาํ และขยายตัวออกเปนแผลแหงๆ ขอบแผลมสี เี ขม ที่ใบ กิ่ง ชอ ดอก และผล ทําใหใบเปน รพู รนุ ทัว่ ไป ถา เปน กบั ใบออ นหรอื ยอดออ น จะทาํ ใหใบบิดเบี้ยวและยอดแหง ถาเกิดที่ดอกจะทาํ ใหด อกรว ง ถา เกดิ กบั ผลออ นจะทาํ ใหผ ลนน้ั แคระแกรน็ ไมเจริญเติบโต สวนผลที่มีขนาดเล็ก ถา เปน โรคนอ้ี าจรว งไปเลย การปอ งกนั และกาํ จัด 1. ตดั ทําลาย และเผาไฟเสีย 2. พน สารกนั เชอ้ื รา เชน ไชเนบ (Zinep), แมนเซทดี (Manzate-D), หรือ เบนเลท 50 จาํ นวน 10-12 กรัม ตอ นา้ํ 20 ลติ ร ทุกๆ 7-10 วัน โดยเฉพาะในระยะทม่ี อี ากาศชมุ ชน้ื มาก เชน ในฤดฝู น นอกจากโรคแอนแทรคโนสแลว อาจมโี รคราแปง หรอื โรคราขเ้ี ถา ทาํ ลายใบและดอกให รวงหลน แตไ มค อ ยพบวา ระบาดรนุ แรงนกั นอกจากสวนทป่ี ลอ ยปละละเลย ไมไดดูแลทาํ ความสะอาดสวนเลย การทําความสะอาดสวน อยูเสมอ และบํารุงตนมะมวงใหเจริญเติบโตแข็งแรง จะเปน การปอ งกนั ไมใ หโ รคและแมลงศตั รตู า งๆ ระบาดไดเ ปน อยา งดี การบาํ รุงตนมะมวงหลังการเก็บผล ตนมะมวงที่ติดผลจะตองใชแรธาตุอาหารจาํ นวนมากสําหรับเล้ียงผล ยง่ิ ตดิ ผลมากกย็ ง่ิ ตอ งใช ธาตุอาหารมาก ดงั นน้ั การบํารงุ ตน ใหส มบรู ณห ลงั จากทเ่ี กบ็ ผลแลว จงึ เปน สง่ิ จาํ เปน เพอ่ื ใหต น สมบรู ณ แข็งแรง สามารถจะใหผ ลในปต อ ไปได การบํารงุ ตน ทําไดด งั นค้ี อื ขดุ พรวนบางๆ รอบโคนตน โรยปุยคอก ปุยหมัก หรอื อาจเตมิ ปยุ วิทยาศาสตรล งไปดว ยกจ็ ะยง่ิ ดี เสรจ็ แลว รดนา้ํ ใหชุม หลงั จากนน้ั ถา ใหน า้ํ อยเู สมอเปน ระยะๆ จะชวยให ตนสมบูรณแข็งแรง แตค วรจะงดการใหน า้ํ ประมาณ 5-6 เดอื น กอ นทม่ี ะมว งจะออกดอก เพราะถาให น้ําในระยะนี้ ตน มะมว งอาจแตกใบออ น แลว ใบออ นจะแกไ มท ัน การทม่ี ะมว งจะออกดอกได ใบตอ งแก จัดเต็มทก่ี อ นเดอื นมกราคมหรอื กมุ ภาพนั ธุ
การปลูกมะมวง 23 อีกวธิ หี นง่ึ คอื การทํารางดนิ รอบตน โดยการขดุ เปน รอ งลกึ ประมาณ 1 ศอก รอบตน ใน รัศมีทรงพุม แลว ใสป ยุ คอก ปุยหมัก และปยุ วทิ ยาศาสตรล งไปในรางดนิ นน้ั แลว กลบดนิ รดนา้ํ ใหชุม ให ทําเชน นท้ี กุ ๆ ป รางดนิ นจ้ี ะขยายออกไปเรอ่ื ยๆ เพราะตน มะมว งจะโตขน้ึ ทกุ ๆ ป สาํ หรบั การปลกู ในทๆ่ี นา้ํ ไมอ ดุ มสมบรู ณ ตอ งอาศยั แตน า้ํ ฝนเพียงอยางเดียว เม่ือเกบ็ ผล แลว ก็ใหทําเชน เดยี วกบั ทก่ี ลา วมาแลว แตไ มต อ งรดนา้ํ รอจนกวาฝนจะตก นอกจากการใสปุยและให น้ําแลว ควรจะตดั แตง กง่ิ ดว ย กิ่งที่แกเกินไป กง่ิ ทม่ี โี รคแมลงรบกวน กง่ิ ทอ่ี ยใู นพมุ ควรตดั ออก เพื่อ ประหยดั อาหารทจี่ ะไปเลี้ยงกิง่ ทไี่ มมีประโยชนเหลานี้ สําหรับการปลูกมะมวงในสภาพยกรอง ซึ่งสวนใหญอยูในท่ีตํ่ามีนํ้าทวมถึง ดินมักเปนดิน เหนียว การเจริญเตบิ โตดา นทรงพมุ คอ นขา งชา กวา มะมว งทป่ี ลกู ในดนิ ทราย หรอื ดนิ รว นปนทราย สภาพความชน้ื สงู กวาสภาพไร หลงั เกบ็ เก่ยี วควรตัดแตงก่งิ ใสป ยุ โดยพิจารณาปริมาณปุยที่ใสในปที่ ผานมาประกอบดว ย โดยทั่วไปใชปุยวิทยาศาสตรสูตร 16-16-16 หรือ 15-15-15 อตั รา 2-3 กก./ตน อาจใสแบบเปน จุดๆบริเวณทรงพุม หรอื หวา นรอบของพมุ กไ็ ด และควรเพิ่มปุยอินทรียดวย กรณีดินเปน กรดอาจ ปรบั ดนิ ดว ยปนู ขาว หรือโคโลไบค การใหธ าตอุ าหารแกต น มะมว งอกี วธิ หี นง่ื คอื การลอกเลนมาปรบั แตง คนั รอ งสวน เม่ือมะมวงแตกใบออน 2 ครง้ั แลว ใหล ดระดบั นา้ํ ในทอ งรอ ง กระตนุ ใหม ะมว งพกั ตวั ในระยะ แตกใบออ น อาจพบโรคและแมลงระบาด ควรใชส ารเคมปี อ งกนั กาํ จัด ระยะดอกใชเ วลาประมาณ 17 วัน ตง้ั แตเ รม่ิ แทงชอ ดอกจนถงึ ดอกบาน ควรใหน ้าํ ประปรายทางใบ และรดนาํ้ บรเิ วณโคนตน เลก็ นอ ย เมอ่ื ตดิ ผลแลว อาจใหปุยเพื่อบาํ รงุ ผล โดยใชปุยนาํ้ สตู ร 15-30-15 หรือ 6-24-24 อตั รา 10 ซี ซี. ตอนํ้า 20 ลติ ร จนถึงอายุ 60 วัน อาจมกี ารรว งหลน ของผลได การรว งหลน อาจเกดิ จากอณุ หภมู ิ หรือความชื้น ทเ่ี ปลย่ี นแปลงมาก ชว งผลออ นขนาดไขไ ก อาจทาํ การตดั แตง ชอ ผล ชวยใหผลที่เหลือ เจริญเติบโตดี และไมห ลดุ รว ง ระยะผลมะมว งเขา ไคล 90 วนั หลงั ดอกบาน ควรเรม่ิ ลดระดบั นา้ํ เพื่อ ใหผลแก หรืออาจใหปุยสูตร 9-24-24 ทางดินและใหนาํ้ ดว ย ประมาณ 10 วัน จะเห็นผลขยายขึ้น และถา ตอ งการใหแ กเ รว็ ขน้ึ ควรฉดี พน ปยุ สตู ร 6-24-24 อตั รา 20-30 ซีซ.ี ตอ นา้ํ 20 ลติ ร นวลจะ ข้ึนหลงั จากนน้ั 7-10 วัน
การปลูกมะมวง 24 ปฎทิ ินการปฎบิ ตั ดิ แู ลและรกั ษาสวนมะมวง เดอื น การปฎิบตั ดิ แู ล มกราคม - รกั ษาชอ ดอกมะมว ง ปอ งกนั เพลย้ี จก๊ั จน่ั และราดาํ ดดู นา้ํ เลย้ี งทําลายชอ ดอกมะมว ง กมุ ภาพันธ - ปอ งกนั กําจัดเพลี้ยจ๊ักจั่นดูดน้ําเลย้ี งผลมะมว งทย่ี งั เลก็ อยู ชะลา งชอ ดอก และชอผล มะมวงดวย มีนาคม - ใสป ยุ รดน้าํ หาฟาง เศษใบไม หญา ผคุ ลมุ ผวิ ดนิ บรเิ วณโคนตน มะมว ง ปอ งกนั กําจัด แมลงวนั ผลไมค อยทาํ ลายผลมะมว ง เมษายน - ฤดกู าลเกบ็ ผลมะมว ง พฤษภาคม - ตดั แตง กง่ิ มะมว ง หลังจากเก็บผลหมดแลวใสปุย บาํ รงุ รกั ษาตน มะมว ง มิถนุ ายน - กําจัดวัชพืช บาํ รงุ รกั ษาตน มะมว ง ฤดกู าลขยายพนั ธุมะมวงโดยวธิ ีทาบกง่ิ กรกฎาคม - ฤดกู าลขยายพนั ธมุ ะมว ง สงิ หาคม - กําจัดวัชพืช บาํ รงุ รกั ษาตน มะมว ง ปราบศตั รพู ชื ตามความจาํ เปน ตลุ าคม - กําจัดวัชพืช บาํ รงุ รกั ษาตน มะมว ง ปราบศตั รพู ชื ตามความจาํ เปน พฤศจิกายน - สมุ กง่ิ ไม ใบไม หญาแหงระหวางตน มะมว ง เพอ่ื รมควนั มะมว ง เพ่ีอชว ยกระตนุ ในการ เกิดชอดอก และเปน การปอ งกนั กาํ จดั ศตั รูพชื อีกทางหน่งึ ดว ย ธันวาคม - ระยะเวลาออกชอ ดอกของมะมว ง ปอ งกนั กําจัดเพลี้ยจกั๊ จนั่ และราดาํ ดดู นา้ํ เลย้ี งทําลาย ชอดอกมะมว ง จดั ทาํ เอกสารอิเล็กทรอนิกสโดย : สาํ นกั สง เสรมิ และฝก อบรม มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร
Search
Read the Text Version
- 1 - 24
Pages: