การปลูกดอกสร้อยทอง

ก า ร ป ลู ก ด อ ก ส ร อ ย ท อ ง ภาวนา อัศวะประภา กองสงเสริมพืชสวน กรมสงเสริมการเกษตร • ท่ัวไปเกย่ี วกบั สรอ ยทอง • อนกุ รมวธิ าน • ลักษณะทางพฤกษศาสตร • พันธดุ อกสรอ ยทอง • การขยายพนั ¸ìØ • ปจจยั การผลติ • การปลกู และการดแู ลรกั ษา • โรคและแมลง • การเกบ็ เกย่ี ว ท่ัวไปเกย่ี วกบั สรอ ยทอง รอ ยทอง เปนไมตัดดอกที่มกี ารปลูกในประเทศไทย ส มานานจนมีความรูสึกวาเปนไมตัดดอกที่ปลูกไดท ว่ั ไป สรอยทองเปนไมตัดดอกประเภทขา มป ปลกู ครง้ั หนง่ึ สามารถเกบ็ ผลผลติ ไดป ระมาณ 3 ป จงึ รอ้ื แปลงปลกู ใหม ใน แตละรอบปส ามารถเกบ็ ผลผลติ ไดป ระมาณ 3 ครง้ั ในประเทศ ไทยนิยมใชสรอยทองประกอบกับดอกไมอ น่ื เพื่อบูชาพระหรือ พิธีกรรมทางศาสนา ดังน้ันทําใหราคาในชวงวันพระหรือวัน สําคัญในทางศาสนา เชน วนั เขา พรรษา หรอื วนั ตรษุ จนี ราคาสงู ถงึ กําละ 20-25 บาท แหลง ผลติ ทส่ี ําคญั ไดแก อ.บางกรวย อ.บางใหญ อ.บางบวั ทอง จ.นนทบรุ ี อ.สามโคก จ.ปทมุ ธานี อ.สามพราน อ.นครชยั ศรี จ. นครปฐม และ เขตตลง่ิ ชนั เขตหนองแขม เขตภาษีเจริญ กรุงเทพมหานคร

2 อนกุ รมวธิ าน ชื่อวิทยาศาสตร: Solidago canadensis ชอ่ื สามญั : Golden rod วงศ : Compositae ถน่ิ กําเนดิ : ทวีปอเมริกาเหนอื ตง้ั แตแ คนาดาถงึ มลรฐั อรโิ ซนาของสหรฐั อเมรกิ า ลกั ษณะพฤกษศาสตร ลําตน แตกแขนง มพี มุ สงู ประมาณ 30-100 ซม. ใบมรี ปู รา ง ยาวรี ยาวประมาณ 10-12 ซม. ใบมสี เี ขยี วเขม ใบชว งบนลําตน จะ เล็กกวาใบชวงลางของลําตน ดอกมสี เี หลอื งออ นถงึ เหลอื งเขม ชอ ดอกเปนแบบกลมุ (Cluster) คอื มดี อกยอ ยเลก็ ๆ อยภู ายในชอ ดอก โดยชอเหลา นจ้ี ะมกี า นดอกสน้ั ๆ ตดิ อยกู บั กา นชดู อก กา นชอ ดอกจะ ต้ังฉากกับลําตน ขนาดของดอกคอ นขา งเลก็ เมอ่ื ดอกบานเตม็ ทจ่ี ะมี ขนาดประมาณ 1 ซม. พนั ธดุ อกสรอ ยทอง พันธุที่นิยมปลูกกันมาก คอื Solidago canadensis ใหล ําตน ตรงสงู ประมาณ 45-100 ซม. ลักษณะการเจรญิ เตบิ โตในแนวตง้ั ใบมสี เี ขยี วเขม รปู หอก ดอกมสี เี หลอื ง ออน เหลืองนกขมน้ิ และเหลืองทอง ชอ ดอกเปน แบบ Cluster (เปน กลมุ ) มีดอกยอยเลก็ ๆ อยูภายในชอ โดยทด่ี อกชอ เหลา นจ้ี ะมกี า นดอกสน้ั ตดิ อยู กับกานชูดอก ใหด อกในชว งเดอื นสงิ หาคมถงึ กนั ยายน พนั ธอุ น่ื ๆ ที่พบ 1. Solidago multiradiata ลําตน แตกแขนงมพี มุ ตน สงู ประมาณ 25- 45 ซม. ดอกมีสเี หลอื ง ขนาดดอกใหญก วา ชนดิ อน่ื ๆ จะบานเปน ชอ ใหด อก ชว งเดอื นกรกฎาคมถงึ สงิ หาคม 2. Solidago bracbystacbys พุมตนสงู 15-30 ซม. ดอกมสี เี หลอื งทอง ใหด อกชว งเดอื นสงิ หาคม ถึงกันยายน 3. Solidago eaasia ตนสูงประมาณ 8-40 ซม. ดอกมสี เี หลอื งออ น ใหด อกชว งเดอื นกนั ยายนถงึ ตุลาคม 4. Solidago odora ทรงพุมแขง็ แรงสงู ประมาณ 100-200 ซม. ใหด อกชว งเดอื นกรกฎาคมถงึ สงิ หาคม 5. Garden hybrids ทรงพุมสูงประมาณ 30-40 ซม. ใหด อกในชว งเดอื นกรกฎาคมถงึ ตลุ าคม

3 การขยายพนั ธดุ อกสรอ ยทอง ใชเ มลด็ การเพาะเมล็ดควรเพาะในภาชนะลึก ประมาณ 1-2 มม. กลบดวยวัสดเุ พาะบางๆ เมลด็ จะงอกภายใน 14-40 วัน การเพาะเมลด็ ไม ควรปดหรือคลุมภาชนะเพราะจะทําใหเ มลด็ งอกไมด ี การแยกกอ ควรใชห นอ ทไ่ี มแ กเ กนิ ไปโดยการขดุ ตน สรอ ยทองขน้ึ มา ท้ังกอลางดินออกใหห มดกอ นจงึ แยกหนอ ออก แตล ะหนอ ควรมรี ากตดิ อยา ง นอย 3 ราก ตดั รากและใบออกครง่ึ หนง่ึ เพอ่ื ลดการคายน้ําแลว จงึ นําไปปลกู ในแปลงหรอื ชําในวสั ดเุ พาะชํา ตอ ไป ปจ จยั การผลติ แสง สรอ ยทองเปน ไมก ลางแจง แปลงปลกู ควรมแี สงสอ งได ท่ัวถงึ ตลอดวนั อุณหภูมิ สรอ ยทองสามารถทนตอ อากาศรอ นไดด ี อณุ หภมู ิ ที่เหมาะสมประมาณ 30-40 องศาเซลเซยี ส ดนิ สรอยทองสามารถขน้ึ ไดด ใี นดนิ เกอื บทกุ ชนดิ ทม่ี อี นิ ทรยี ว ตั ถสุ งู มี ความชน้ื สม่ําเสมอแตไ มช อบแฉะ การเตรยี มดนิ การปลูกโดยทว่ั ไปนยิ มยกรอ งขนาดกวา ง 6 เมตร ความยาวของรอ งขน้ึ อยกู บั พน้ื ท่ี สลับกับรองนํ้า กวา งประมาณ 1-1.5 เมตร ขดุ ดนิ ตากแดดประมาณ 2-3 สัปดาห แลว ใสป ยุ คอก อตั รา 500 กิโลกรัม/ไร ปนู ขาว 100 กิโลกรัม/ไร ยอ ยดนิ ใหล ะเอยี ด การปลกู และการดแู ลรกั ษา การปลูก สรอ ยทองใชร ะยะปลกู 20 x 20 ซม. หรือ 30 x 30 ซม. ใชต น กลา ประมาณ 8,000-10,000 ตน /ไร ควรกลบดนิ แค กาบใบลา งสดุ ของตน กลา ไมค วรกลบถงึ ยอด เพราะจะทําใหต น กลา ชะงักการเจริญเตบิ โต หรอื อาจทําใหต น กลา ตายได หลงั จากปลกู รด น้ําสม่ําเสมอเชา และเยน็ จนกวา ตน กลา ตง้ั ตวั ไดด ี การใหป ยุ เม่ือตน กลา อายปุ ระมาณ 15-20 วัน หลงั ปลกู ใสป ยุ เคมสี ตู รเสมอ เชน 15-15-15 หรือ 16-16-16 อตั รา 20 กิโลกรัม/ไร ใสค รง้ั ตอ ไปทกุ ๆ 2 สัปดาห จน กระท่ังเรม่ิ แทงชอ ดอกหรอื ประมาณ 60 วนั หลงั ปลกู ใชปุยสูตร 12-24-12 อตั รา 20 กิโลกรัม/ไร การใหน ้ํา สรอยทองจะใหดอกประมาณ 40-60 วัน เมอ่ื หมดดอกชดุ แรกจะตดั แตง ตน โดยการถาก หรือใชเคร่ืองตดั หญา ตดั เสมอผวิ ดนิ แลว สาดเลนกลบและดแู ลรกั ษาเหมอื นเรม่ิ ปลกู ปหนึ่งทาํ การตดั แตง 2 ครั้ง และจะรอ้ื ปลกู ใหมเ มอ่ื มอี ายุ 2-3 ป ขน้ึ อยกู บั การปฏบิ ตั ดิ แู ลรกั ษา

4 โรคและแมลง โรคใบจดุ เกดิ จากเชอ้ื รา Septoria sp. โรคนพี้ บกบั ตนสรอ ยทองทีโ่ ตและใหดอกแลว ใบจะมี ลักษณะเปน จดุ สนี ้ําตาลอมมว ง ซึง่ เมื่อเปน แลว จะทําใหใบแหง สปอรของเชอ้ื ราจะบาดได โดยการปลิวไป ตามลมหรอื ถกู น้ําชะลา งไป การปอ งกนั กําจดั ควรใชส ารเคมปี อ งกนั กําจดั เชอ้ื ราฉดี พน เชน แบนเลท ออรโ ธไซด โรคโคนเนา เกดิ จากเชอ้ื รา Rhizoctonia sp. มกั เกดิ บรเิ วณ โคนตนระดับผวิ ดนิ จะพบเสน ใยสีขาวของเชือ้ ราเจรญิ อยู ตน มอี าการ เห่ียวท้ังกอเนอ่ื งจากโคนตน และรากเนา เปอ ย การปอ งกนั กําจดั ควร ฉีดพนหรือราดบรเิ วณโคนตน ทเ่ี รม่ิ แสดงอาการดว ยสารเคมี เชน เทอรร าคลอ, เทอรร าโซล หรือ ไวตาแวก ถา พบตน ทเ่ี ปน โรคมาก ๆ ตอ งขดุ ตน ทเ่ี ปน โรคเผาทําลาย เพล้ียหอยและเพลย้ี แปง การทําลายจะดดู กนิ น้ําเลย้ี ง ตามใบและดอก ทาํ ใหใบหงิกงอ ดอกชะงกั การเจรญิ เตบิ โตหรอื คดงอ การปอ งกนั กําจดั ฉีดพน ดว ยสารเคมี อโซดรนิ แลนเนท มาลาไธออน หนอนผีเสื้อกลางคืน การทําลายผเี สอ้ื จะวางไขต ามยอดออ นและดอกตมู เมอ่ื เจรญิ เปน ตวั หนอน จะกดั กนิ ยอดออ นและกลบี ดอก ทําใหคุณภาพดอกเสีย การปอ งกนั กําจดั ฉีดพน ดว ยสารเคมี อโซดริน แลนเนท มาลาไธออน ฉีดพน สลบั กนั เพอ่ื ปอ งกนั หนอนดอ้ื ยา การเกบ็ เกย่ี ว ตัดดอกเม่ือดอกบานแลว ประมาณ 30% โดยใชกรรไกรตัดชิดโคน ตนสูงจากผิวดนิ ประมาณ 2-3 ซม. ตดั ดอกครง้ั แรกเมอ่ื สรอ ยทอง มอี ายุ ประมาณ 70 วัน และตดั ครง้ั ตอ ไปทกุ ๆ 5-7 วัน สามารถตดั ดอกไดถ งึ 7- 8 ครง้ั (ครง้ั ละ 400-500 กํา) หลังจากนั้นทําการตดั แตง ตน ตน ทนุ การผลติ และการจําหนาย รายการ ตนทุนการผลิต/ไร/ป คาพันธุ 2,000 600 คา เตรยี มดนิ 800 200 คา ปยุ คอก 300 450 คาปูนขาว 900 6,000 คาแรงงานปลูก 17,850 คาปราบวัชพืช คา สารเคมี 3,000 คา น้ํามันเชื้อเพลงิ คา เกบ็ เกย่ี ว รวม

5 ผลผลติ ตอ ไร สามารถเกบ็ ผลผลติ ได 3 ครง้ั ๆ ละ 2,000 กํา รวมผลผลติ 8,400 กาํ ตอ ป 1 กํา มดี อกประมาณ 25 ชอ (ประมาณ 8 ขดี ) การจาํ หนา ยผลผลติ สวนใหญพ อคาคนกลางจะมารวบรวมผลผลติ จากเกษตรกร สง ขาย ตลาดปากคลองตลาด ราคาชอ ยาว 8-10 บาท/กํา ราคาชอ สน้ั 5-6 บาท/กํา หมายเหตุ ชอสั้น หมายถึง ชอ ดอกทม่ี แี ตแ ขนงไมม สี ว นยอดแหลมของชอ ดอก จดั ทําเอกสารอิเล็กทรอนิกสโดย : สาํ นกั สง เสรมิ และฝก อบรม มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร