โขน ยืนเครื่องโขน

ยืนเคร่องโขน Costume for Khon การแสดงโขน ป พ.ศ. ๒๔๔๓ “Khon” The mask Pantomime, an (Khon Performance in 1900) exquisiteness of Thai Drama-dance in which such embroideried costumes and “โขน ” ค วาม งด งาม ใน เชิ ง lavish jewelry must be dressed. To dress ศิลปะการแสดง ที่มิอาจขาดองคประกอบใน according to traditional Thai-dance is สวนของเครื่องแตงกาย และเคร่ืองประดับได an ideal of artistic beauty. Additionally, การแตงกายตามแบบนาฏศิลปประเพณีเปน Khon’s costume is a replica of garments ค วามงด งามในอุ ด มค ติ ป ระก อ บ กับ เป น and regalia of royal Court of Siam. ก ารเลี ย น แ บ บ เค รื่อ งต น เคร่ือ งท รงขอ ง พระมหากษตั รยิ  In Khon performance, a protagonist is called ‘Tour Krueang’ or ในการแสดงโขน ละคร เรียกตัวแสดง “Tour Yuean Krueang.” Khon costumes เอก วา “ตัวเครื่อง” หรือ “ตัวยืนเคร่ือง” ซึ่ง consist of 3 parts: (1 ) garments or เครื่องแตงกายในการแสดง ประกอบดวย 3 clothing called ‘Patsatraporn,’ body สวนคือ พัสตราภรณ หมายถึงเครอ่ื งนุงหม ถนิม ornaments called ‘Thanim-pimpaporn,’ พิมพาภรณ หมายถึง เคร่ืองประดับ และศิรา and a headdress, including khon mask ภรณ หมายถึง เครื่องประดับศีรษะ อยางหัวโขน and a headdress called ‘Siraporn.’ In จากองคประกอบและท่ีมา ขางตนรวมเรียกวา accordance with both costume’s “แตงกายยนื เครื่องโขน” components and its origin mentioned above we named them “Dressing code of Khon Costumes”

โขน ปลายรชั สมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกลา เจาอยหู ัว ภาพถายของ John Thomson ในชวงป พ.ศ. ๒๔๐๕-๒๔๑๕ (Khon during the late of King Mongkut, Rama IV The picture taken by John Thomson, 1862-1872)

ศิราภรณ SIRIPORN Siripaporn is an ornamented headdress. The word ‘Siriporn’ is derived from word ‘Srisa which means head, and ‘Ar-porn which means ornamented headdress that is worn as a crown. ศิราภรณ หรือเคร่ืองประดั บศีรษ ะ ม า จ า ก คํ า ว า “ศี ร ษ ะ ” แ ล ะ “อ า ภ ร ณ ” หมายความถึงเครื่องประดับสําหรับใชสวมใส ศีรษะ เชน ชฎา ซึ่งเปนเคร่ืองประดับศีรษะละคร ตัวพระ ซึ่งลักษณะของชฎา เปนการจําลอง รูปแบบมาจากพระชฎา และพระชฎายอดชัย ที่เป นเคร่ืองท รงตนของพ ระมห ากษั ตริย สวนรัดเกลายอด รัดเกลาเปลว กรอบพักตรหรือ กระบังหนา ของตัวนาง ปนจุเหร็จ หรือแมแต หัวโขน ก็จัดอยูในประเภทเคร่ืองศิราภรณ เชนกัน

For instance, ‘Chada,’ it is a king; Rad KaoYod, Rad KaoPlale, Krob headdress that a protagonist worn as a Puk or Kra Bang Nga of female dancers, crown. It is replicated from Pra Chada. Pun Churej, and even Khon masks are Pra Chada Yodchai, a royal crown of a categorized in Siraporn. เคร่อื งโขนหลวง กรมมหรสพ ในรชั กาลพระบาทสมเดจ็ พระมงกุฎเกลา เจาอยหู ัว ๑. ศรี ษะพญานาค ๖. มงกุฎกษัตรีย ๒. กระบังหนา ๗. ชฎายอดเทริด ๓. ชฎายอดบวช ๘. รัดเกลายอด ๔. ชฎายอดพระมหาพิชัยมงกุฎ ๙. รัดเกลาเปลว ๕. ชฎายอดชยั Ornaments of Khon, Department of Theater in King MongKut, Rama IV 1. Srisaphayanak 6. Mongkutkasattri 2. Krabangna 7. Chadayotsoed 3. Chadayotbuat 8. Ratklaoyot 4.Chadayotphramahaprichaimongkut 9. Ratklaoplew 5. Chadayotchai

พัสตราภรณ PATSATRAPORN พัสตราภรณ หรือเคร่ืองนุงหม เชน แบบโปรงและปกเล่ือมเชนกัน ลอมรอบตัวลาย เส้ือหรือฉลององค สําหรับตัวพระ ในสมัย ดวยดิ้นขอ ชายผืนติดดิ้นครุยสีเงิน รัดเอว โบ ร าณ ก าร แ ส ด งโขน จ ะ ใช เส้ื อ ค อ ก ล ม ผา ทิพย เจียระบาด สไบ เปนตน ผาดานหนา แตปจจุบันไดมีการปรับเปล่ียนให ทันตามยุคสมัย เปนเสื้อคอกลมสําเร็จรูป มี ๒ แบบคือ เส้ือแขนสั้นและแขนยาว เวาวงแขน เสอ้ื และแขนเสื้อปก ลวดลาย แตสีแตกตางกัน สําหรับตัวนางจะมีผาหมนาง ลักษณะ Patsatraporn is orgarmants or เปนผาสไบแถบ ปกลวดลายตามความยาวของ clothings such as dresses, jackets. For สไบ เชน ลายพุม ลายกรวยเชิง ฯลฯ กรองคอ male protagonists, in previous time for หรือนวม คอ ใชแบ บ 8 กลีบ ปกลายหนุน Khon performance, male dancers wore รูปกระจัง สวนชายไหวหรือหอยหนา ชายแครง round neck shirts with a front cut. หรือหอยขาง ปกลวดลายแบบหนุนดวยด้ิน However, at present, in order to adapt to keep up with modern time, the round neck shirts with a front cut was changed to ready-to-wear round neck shirts. There are two types of the shirts: the shirt with long sleeve or short sleeve, and sleepless shirt or sleeve with

embroideries. They come with different and side hanging panels are colors. embroidered in pattern with transparent tinsel and sequins and each embroidered pattern is surrounded by Din Koh; its hems is attached with metal-thread: waist sash, Pa Thip, Long Sash (Jia Rabard ), Sash (Sa Bai) etc. One the other hand, there are capes and shoulder clothes for female dancers. The cape is embroidered in Thai pattern such as ‘Lai Poom, or Lai Kruaysheng’ till the end of the cape. There is an elaborate collar for female dancer; the current one that is used is eight-pleated and embroidered with a Thai traditional decorative design resembling leave with serrated edge called ‘Kra Jang.’ Front hanging panels

ถนิมพิมพาภรณ Thanim-pimpaporn ถนิมพิมพาภรณหรือเคร่ืองประดับ มาจาก คํ า ว า “พิ ม พ า ” แ ล ะ “อ า ภ ร ณ ” ห ม า ย ถึ ง เครื่องประดับตกแตงตามรา งกาย โดยสวนใหญเปนเครื่องประดับท่ีถมและ Thanim-pimpaporn is body ลงยา เชน ทับทรวง ซง่ึ เปนโลหะประกอบกัน ๓ ช้ิน ornaments. The word is derived from ชุบเงิน ประดับเพชรตรงกลาง ฝงพลอยสีแดง ‘Pimpa’ and ‘Ar-porn’ which mean body ลักษณะของสายเปนเพชรจํานวน ๒ แถว เข็มขัด ornaments, jewelries and accessories. หรือปนเหนง สังวาล ตาบหนา ตาบทิศ ตาบหลัง Mostly, these body ornaments are อินธนู ธํามรงค แหวนรอบ ปะวะหลํ่า ทองกร Nielloware. กรองคอ สะอิง้ พาหรุ ดั กาํ ไลเทา เปน ตน

Sang Wan, Tab Nah, Tab Tit, Tab Lung, Intanoo, Thamarong (Royal ring), Wan Rob, Pawa Lam, Tong Korn, Krong Koh, Sa Eng, armlet, anklet etc. For example, Tab-Suang, it is a long necklace that is made from three metal elements. It is coated with silver, decorated with diamonds in the middle and embed with red gemstone; the necklace is made with two lines of diamonds, Belt and buckle (Pan Neng),