แผ่นดินไหวภัยใกล้ตัว

กรมทรพั ยากรธรณี Department of Mineral Resources กระทรวงทรพั ยากรธรรมชาติและสง่ิ แวดลอ ม

แผน่ ดนิ ไหว ทกุ ครง้ั ทม่ี เี หตกุ ารณเ์ กดิ ข้นึ ทา� ใหป้ ระชาชนต่นื ตระหนกและมกั จะมคี า� ถาม ตามมาวา่ ควรปฏิบัติตวั อยา่ งไร ย่ิงผคู้ นทท่ี า� งานหรืออาศัยอยู่ในอาคารสูง จะมีความหวาดวิตก มาก และคดิ วา่ เหตกุ ารณเ์ ชน่ นต้ี อ้ งเกดิ ขน้ึ อกี จากการบนั ทกึ ประวตั ศิ าสตรเ์ คยมแี ผน่ ดนิ ไหวขนาด ใหญ่ ทา� ให้โยนกนครยบุ จมลงเกดิ เปน็ หนองนา้� ใหญ่ในปี พ.ศ. 1558 และตอ่ มาในปี พ.ศ. 2008 ก็เกิดแผ่นดินไหวใหญ่ทีน่ ครเชียงใหม่ จนยอดเจดีย์หลวงสูง 86 เมตร หักพังลงมาเหลือ 60 เมตร นบั ตง้ั แตน่ ้นั มาจนถงึ ปจั จบุ นั เกอื บ 1,000 ปแี ลว้ ไมเ่ คยมแี ผน่ ดนิ ไหวขนาดใหญป่ รากฏ ใหเ้ หน็ ในประเทศไทยเลย แตม่ ขี นาดเลก็ และขนาดปานกลางเกดิ ข้นึ บอ่ ยคร้งั ในบางคร้งั สามารถ รู้สึกได้ทีก่ รงุ เทพมหานคร ส�าหรับแผ่นดินไหวกรณีที่เกิดความเสียหายเกิดขึน้ เมื่อวันที่ 11 กันยายน 2537 มีขนาด 5.1 ริกเตอร์ ทบี่ ริเวณอ�าเภอพาน จงั หวดั เชียงราย กอ่ ใหเ้ กดิ ความ เสียหายตอ่ โรงพยาบาล วัด และโรงเรียน และเมือ่ เดอื นมีนาคม 2554 มีขนาด 6.7 ริกเตอร์ มีศูนย์เกิดแผ่นดินไหวทีป่ ระเทศพม่า ใกล้กับอ�าเภอแม่สาย จังหวัดเชียงราย ท�าให้อาคาร บางแห่งเกิดรอยรา้ ว และสามารถรสู้ ึกสนั่ สะเทอื นไดท้ ีก่ รงุ เทพมหานคร ปัจจุบันกรงุ เทพมหานครและปริมณฑล มีอาคารสูงกระจายตัวอยู่อย่างมากมาย มี โอกาสที่จะเกิดความเสียหายจากแผ่นดินไหวขนาดใหญ่ในระยะไกล หรื อแผ่นดินไหวขนาด ปานกลางจากระยะใกลไ้ ด้ เพราะคลน่ื แผน่ ดนิ ไหวสามารถเคล่อื นท่ผี า่ นชน้ั หนิ และมกี ารขยายตวั ของคลื่นในชั้นดนิ เหนยี วใตก้ รงุ เทพมหานคร อาจสง่ ผลกระทบโดยตรงกับอาคารเหลา่ น้ี จนได้ รับความเสียหายได้ นอกจากนแ้ี ผ่นดินไหวยังเป็นสาเหตุหนึง่ ทีก่ ่อให้เกิดแผ่นดินถล่มฉับพลันได้ ในบางพืน้ ที่ที่เป็นเขาสูงและมีความลาดชันมาก ดังนัน้ การเตรียมตัวเผชิญกับภัยแผ่นดินไหวก็ มอิ าจมองข้ามได้ กรมทรัพยากรธรณีจงึ ได้จัดทา� เอกสาร “แผน่ ดินไหว ภยั ใกลต้ ัว” ฉบับนข้ี ึ้น เพื่อให้ ประชาชนมคี วามรเู้ ก่ยี วกับแผ่นดินไหวเบอื้ งต้น ในการเตรียมความพร้อมกรณฉี ุกเฉนิ ให้รับมอื กบั ภัยพิบัติแผน่ ดนิ ไหวอันอาจจะเกิดข้นึ ได้ในอนาคตอนั ใกล้ 1

อยูบ่ ้านหรือเปลา่ ครับ? อา้ ว! บุญมา นกึ วา่ ใคร มีเรื่องสําคญั อะไร? เข้ามาคยุ กนั กอ่ นซิ เมือ่ ตะกี้ ผมดูทีวี นั่นนะซิ ข้ากด็ ูอยูเ่ หมือนกัน เหน็ มีข่าวแผ่นดินไหว เหน็ มีคนวงิ่ หนีออกมาอยูน่ อกตกึ สูงๆ มีตึกสูงๆบางแหง่ ในกรุงเทพฯ ในหมู่บา้ นเรามีแต่บา้ นเตี้ยๆ สั่นไหว แต่แปลกนะครับ แถวบ้านเราไม่เหน็ รู้สึกอะไรเลย คงจะไมเ่ ปน็ ไรหรอก.. ! 2

ข้าชักจะเปน็ หว่ งเจา้ คาํ รณ ง้นั ลุงผู้ใหญ่ หลานชายขา้ กไ็ ปหา พ่ีคํารณซิ มันเข้าไปทํางานในกรงุ เทพฯ ไมร่ ้วู ่ามนั จะเปน็ ยังไง พวกเราทุกคน! เมือ่ วานนีม้ ีข่าวแผน่ ดินไหวเกดิ ข้ึน ไม่รุนแรงนัก ทุกคนไมต่ ้องตกใจ แตข่ ้าคงจะตอ้ งเข้าเมืองไปเยีย่ มหลานชายซัก 2 วัน ผมไปดว้ ยคนครับ เอาซิ เจ้าปืด๊ ! มีเจ้าอกี คนคงจะไมเ่ ป็นไร เกดิ มา ยังไมเ่ คย เห็นกรุงเทพฯ เลย แต่ห้ามว่นุ วายนะ ลําพงั ตวั ข้าเองกจ็ ะแยอ่ ย่แู ล้ว กบั ความว่นุ วายในกรงุ เทพฯ ครบั ผม 3

อะห้อย อะห้อย เมือ่ ไหรจ่ ะถึงสักทีครับลุงผู้ใหญ่ ไม่ไกลหรอก อีกไกลไหม ผมชักจะตาลายแลว้ มีแตต่ ึกสูงๆ ทัง้ นั้นเลย นั่น! ตึกนัน้ ไง 4

โอ้โฮ มีกีช่ ั้นครับ ลงุ ก็ไมร่ เู้ หมอื นกัน ทําไมมัน ลุงผูใ้ ห- ่ แตเ่ จา้ คํารณ ใหญโ่ ตจงั เลย อยชู่ น้ั ที่ 22 อะไรนะลุง เออ..! เจ้านี่ อยูต่ ั้งชัน้ ที่ 22 ยังงีล้ ุงจะขึน้ บันได ไมร่ ูอ้ ะไรเอาซะเลย เดีย๋ วนี้เค้ามีลิฟต์ ไหวเหรอ ใชก้ ันแล้ว ?ลปิ สติกเหรอลุง ไมใ่ ช่ โน่นไงลิฟต์ ที่เขาขน้ึ กัน เรว็ ๆ เข้าเจา้ ปื๊ด มัวแต่สงสัยอยู่นัน่ แหละ ประตูลิฟต์จะปดิ แล้ว เดี๋ยวก็ไมท่ ันหรอก ไปเถอะ 5

นนั่ ไงคาํ รณ สวัสดีครับลุง หลานชายของลงุ จะมาก็ไม่เห็นส่งข่าวมาบอกกอ่ นเลย จะได้ไปรับ แลว้ พาเดก็ ที่ไหนมาด้วยครับเนี่ย หนา้ ตาคุน้ ๆ เจ้าปื๊ด ลกู หลานในหมบู่ า้ น ออ๋ ! จําไดแ้ ล้วครับ ของเรานั่นแหละ ตัวโตขึ้นมากเลยนะ เอ็งจําไม่ได้หรอกเหรอ อ้าว! สวัสดีเพื่อน สุวิทย์ 6 เป็นไง สบายดีหรือ ระหวา่ งนัน้ พอดีสุวทิ ยไ์ ดแ้ วะมาเยี่ยม

เออ้ .. ลุงผูใ้ หญ่ ลุงผูใ้ หญ่ครับ นี่คุณสุวิทย์ เป็นนักธรณีวทิ ยา สวัสดคี รับ แตเ่ อ๊ะ! นกั ธรณวี ทิ ยา มีหนา้ ที่ส�ารวจช้ันหินและชัน้ ดิน พอดีเลย นกั ธรณวี ิทยา มีแรธ่ าตอุ ะไรบ้าง และคอยเตือนว่าพน้ื ทีไ่ หน ลุงกอ็ ยากถาม ลงุ กเ็ พง่ิ ไดย้ ิน ทอ่ี าจจะมภี ัยธรรมชาติ เชน่ พวกดินถล่ม โคลนไหล เรื่องแผ่นดินไหว เกิดการแยกตวั ของแผ่นดนิ ที่เราเรียกกนั วา่ ทเ่ี กดิ ขึ้นเมือ่ เร็วๆน้ี เขาทาํ หน้าทอ่ี ะไรกนั นะ มนั เปน็ ยังไงบา้ ง แผ่นดินไหวอะไรพวกน้แี หละครบั เย!้ ! นีก่ เ็ ทีย่ งพอดี ไปกนิ ขา้ วกันเถอะ 7 ลุงผูใ้ หญค่ อ่ ย ถามตอนกนิ ขา้ ว กแ็ ลว้ กัน

ขณะรับประทานอาหาร เกดิ แผน่ ดินไหวขึ้น ผมกลัวจังเลย ตึกมันจะถลม่ ไหมครับ เฮย้ ! มันเกดิ อะไรขึ้น? ไม่ต้องกลัวหรอก จริงไหมครับ สุวทิ ย์ เจา้ ปื๊ด แคส่ ัน่ ไหว เอ..เมือ่ กีแ้ ผน่ ดินไหว นิดหน่อย นานเท่าไหร่นะ คิดว่าประมาณซัก ลุงรู้สกึ วา่ เดี๋ยวนี้ 10 วนิ าที เพราะมันไหว มีแผ่นดินไหวเกดิ ขึ้น แป๊บเดียวนีน่ า บ่อยนะครับ 8

ในโลกนีม้ ีแผน่ ดินไหวเกดิ ข้นึ ทุกวัน แผน่ ดินไหวเกดิ ข้ึนไดอ้ ยา่ งไรครับ? ต่างๆ ตดิ ตอ่ กนั ไดร้ วดเร็วมาก ผมเคยอ่านหนังสือว่ามีปลาอานนท์หนุนอยู่ใต้โลก เวลามันขยับตัว กจ็ ะเกดิ แผน่ ดินไหว จรงิ รเึ ปลา่ ครับ ดังนัน้ ไม่วา่ แผน่ ดินไหวจะเกดิ ท่ีไหน ก็จะรกู้ ันหมดทันที แผ่นดนิ ไหวเกดิ จากธรรมชาติ เนอ่ื งจากพ้นื ผิวโลกมีลกั ษณะ เป็นแผน่ ๆ เคลื่อนท่ีไปมา กเ็ กดิ การชนกันบา้ ง มดุ ตัวกนั บา้ ง จนทําให้เกดิ การเสยี ดสี และแผ่นเปลือกโลก เกดิ การคดโค้ง โกง่ งอ มีการสะสมพลงั งาน เมื่อถงึ จุดๆหนง่ึ ก็จะปลดปลอ่ ย พลงั งานออกมาในรปู คล่ืนแผน่ ดนิ ไหว สว่ นทีเ่ กิด จากมนษุ ย์ เชน่ การระเบิดต่างๆ เกปาน็ รไสงรปา้ ื๊ดง!เขง่อืงนไหเกมบ็? กักนาํ้ กท็ ําให้เกิดแผ่นดนิ ไหวได้ 9

เปลา่ ครบั พ่ี ผมกําลังนกึ อย่วู า่ พ้นื ดินกม็ ีการสน่ั สะเทือนคลา้ ยกับแผน่ ดนิ ไหว ถา้ ผมเอากอ้ นหนิ ขนาดให ่มาก แตจ่ ะมขี นาดเลก็ มาก เลก็ นดิ เดยี วเทา่ นนั้ ทุ่มลงไปทีพ่ ืน้ มันจะเปน็ ยงั ไงครับ แบบนเี้ รียกวา่ เกดิ จากนาํ้ มือมนุษย์ ลุงเคยดูหนังกลางแปลง สาเหกตาุหรนตึ่งกขขอองแงอผุกน่ กดาินบไหาตวกจเ็ รปิงน็ ไหม? ใช่ครบั สาเหตจุ ากอกุ กาบาตน้ี นบั วา่ นอ้ ยมาก เมื่อเปรยี บเทยี บ กับสาเหตทุ ีเ่ กิดจาก การเคลอ่ื นไหวของเปลอื กโลก ออ้ ! ยงั มีอีกสาเหตหุ นง่ึ ทสี่ ําคัญคอื เกิดจากรอยเลอ่ื น หรอื รอยแตกบนเปลอื กโลก 10

สาํ คญั อย่างไรครบั ? แลว้ รอยเล่อื นน้ี ไม่เหมือนกัน มันเหมือน “ล้อเล่อื น” ท่เี ล่ือนไปเลื่อนมาไหมครับ แตก่ ็คล้ายกันตรงที่วา่ มันมีการเลือ่ น รอยSเลtrือ่ iนkeแ-นSวliรpะดับ “รอยเล่อื น” กค็ ือรอยแตกในหนิ แลว้ มีการเล่อื นตวั เม่ือเลื่อนตวั รอยNเลoือ่ rนmปalรกติ ครั้งหนง่ึ กจ็ ะทําใหเ้ กดิ แผ่นดนิ ไหว รอยTเhลrือ่ uนsยt้อน ในรอยเลอ่ื นหนง่ึ ๆ อาจจะเกิด ผมเคยดูแผนที่ธรณีวทิ ยา การเล่อื นตัวหลายๆ ครง้ั ได้ ประเทศไทย มีรอยเลือ่ น อยู่มาก แล้วโอกาสที่จะเกิด แผน่ ดนิ ไหวขนึ้ ในเมืองไทย มีไหมครับ? 11

มีครบั ! มีรอยเลอ่ื นบางแนวในเขตภาคเหนอื ภาคตะวนั ตก และภาคใต้ เราเรยี กกนั ว่า “รอยเล่อื นมีพลงั ” เป็นบรเิ วณที่กอ่ กําเนดิ แผ่นดินไหวได้ ดังนั้นจึงตอ้ งระวังไว้บา้ งก็ดีเหมือนกนั แผน่ ดนิ ไหวในโลก ขนาดแผน่ ดนิ ไหวมีหน่วยวัดความสน่ั สะเทอื น แลว้ ประเทศไทยเคย มีขนาดซักเท่าไหร่ล่ะ เป็นรกิ เตอร์ เท่าทีเ่ คยวดั ได้ ขนาดสงู สดุ มีแผน่ ดินไหวขนาด ประมาณ 9.5 รกิ เตอร์ ท่ีประเทศชิลี ใหญส่ ุดเท่าไหร?่ จะเกดิ นานๆคร้งั อาจจะชว่ งระยะ 1,000 ปี เกิดขึน้ 1 ครง้ั ไม่เหมอื นแผน่ ดนิ ไหวขนาด ปานกลาง เชน่ 4-6 ริกเตอร์ จะเกดิ บ่อย แต่ถา้ ขนาด 1-3 ริกเตอร์ อาจจะแทบทกุ วนั เลย 12

เทา่ ที่บันทกึ ได้ ประมาณ 5.9 รกิ เตอร์ โอ้โฮ! ตัง้ 5.9 รกิ เตอร์ เกิดแถวกาญจนบุรี แผน่ ดนิ ไหวครั้งนั้น แลว้ ที่กรุงเทพฯนี้ ไม่ได้มีอันตรายต่อชีวติ และทรัพย์สินเลย ตกึ ไมโ่ ยกไหวและไมพ่ ังเลยหรือ ตกึ สูงในกรุงเทพฯ ก็สัน่ เหมือนกัน แต่เมื่อกอ่ นไมค่ อ่ ยมี ตึกสูงมากนัก จงึ ไม่ค่อยน่ากลัว เดีย๋ วนีม้ ีตึกสูงเกดิ ขึ้นมาก แต่ลุงผูใ้ หญ่ไมต่ อ้ งกลัวครับ เพราะในตกึ สูงส่วนใหญ่ จะมีการออกแบบต้านแรงแผน่ ดนิ ไหวเผื่อเขา้ ไปดว้ ยแล้ว กฎกระทรวงมหาดไทย เร่ืองกาํ หนดการรบั น�้าหนกั ความต้านทาน ความคงทนของอาคาร และพ้นื ดินทีร่ องรับอาคารในการต้านทานแรงสัน่ สะเทอื นของแผน่ ดินไหว พ.ศ. 2550 ใหก้ ารกอ่ สร้างอาคาร ทก่ี าํ หนดไว้ในกฎกระทรวงน้ี วิศวกรต้องออกแบบอาคารให้รบั แรงส่ันสะเทอื นของแผ่นดินไหวได้ ในพื้นทีด่ ังนี้ “บริเวณเฝา้ ระวงั ” หมายถงึ พนื้ ที่หรอื บรเิ วณทอี่ าจไดร้ บั ผลกระทบจากแผน่ ดนิ ไหว ไดแ้ ก่ จงั หวดั กระบ่ี ชุมพร พงั งา ภูเก็ต ระนอง สงขลา และจงั หวดั สรุ าษฎร์ธานี รวม 7 จังหวัด “บรเิ วณที่ 1” หมายถงึ พืน้ ที่หรอื บริเวณทเ่ี ปน็ ดนิ อ่อนมากที่อาจไดร้ บั ผลกระทบจาก แผน่ ดนิ ไหวระยะไกล ได้แก่ กรงุ เทพมหานคร นนทบุรี ปทมุ ธานี สมุทรปราการ และจงั หวดั สมุทรสาคร รวม 5 จงั หวัด “บริเวณที่ 2” หมายถงึ พืน้ ที่หรอื บริเวณที่อยใู่ กลร้ อยเล่อื นทอี่ าจได้รบั ผลกระทบจาก แผ่นดนิ ไหว ไดแ้ ก่ จังหวดั กาญจนบุรี เชียงราย เชยี งใหม่ ตาก นา่ น พะเยา แพร่ แม่ฮ่องสอน ลาํ ปาง และจงั หวดั ลําพนู รวม 10 จังหวัด 13

แบบนี้กด็ ีนะ จะไดเ้ กดิ ความ จะเหน็ วา่ แผน่ ดินไหวที่เกดิ ในบา้ นเรา ปลอดภัยต่อทรัพยส์ ินของ คอ่ นข้างมีขนาดเลก็ เมื่อเปรียบเทียบกับญีป่ ุ่น พวกเราเอง เป็นมาตรการหน่งึ ฟลิ ปิ ปินส์ หรือ พมา่ ซึง่ ประเทศเหล่านั้น ในการป้องกันและบรรเทา ตัง้ อยูใ่ นบรเิ วณทีเ่ รียกวา่ “แนวแผ่นดนิ ไหว” จึงเกดิ แผน่ ดินไหวบอ่ ย แผ่นดนิ ไหว บางครั้งอาจรุนแรงมาก ออ้ ..เป็นอย่างนีน้ ี่เอง ทีญ่ ี่ปุน่ จงึ เกดิ แผ่นดินไหวบอ่ ยๆ จนชาวญีป่ ุ่นไม่คอ่ ยตกใจกันมาก เหมือนกับคนไทย ทีน่ านๆ เจอครั้งนงึ เลยตกใจกันมากเกนิ เหตุ แผน่ ดนิ ไหวเมือ่ กี้นี้ มีขนาดและ ความรุนแรงไมม่ ากนักใช่ไหม? ใช่ ความรุนแรงไมม่ ากนัก 14

เรื่องขนาดและความรุนแรงของแผน่ ดนิ ไหวนี้ มีหลายคนมักจะใชส้ ับสนกัน เชน่ เมือ่ เกิดแผน่ ดนิ ไหวทีพ่ ม่า มีขนาด 6 ริกเตอร์ เครื่องวัดแผ่นดนิ ไหวที่พมา่ ก็จะวัดได้ 6 รกิ เตอร์ ที่เมืองไทยก็จะวัดได้ 6 รกิ เตอร์ และทีจ่ ีนก็จะวัดได้ 6 ริกเตอรเ์ หมือนกัน เพราะมันเป็นการวัดที่จุดเหนือศูนยเ์ กดิ ฉะนั้น ไมว่ ่าจะวัดตรงจุดไหนๆ ก็จะมีขนาดเทา่ กันหมด แต่ความรุนแรงทีเ่ กิดจะแตกต่างกันออกไป ขน้ึ อยู่กับวา่ พื้นทีอ่ ยูใ่ กล้จุดทีเ่ กดิ แผน่ ดินไหวแคไ่ หน ถ้าใกลก้ จ็ ะมีความรุนแรงมาก และหา่ งออกไปกจ็ ะมีความรุนแรงน้อยลง แตถ่ ้าเกดิ ใกลช้ ุมชนมาก กจ็ ะมีความรุนแรงมาก เกิดเสียหายมากก็จะถือว่ามีความรุนแรงมาก 15

สรุปกค็ ือ ความรุนแรงของแผน่ ดนิ ไหว แต่ละครัง้ วัดโดยความรู้สกึ และผลกระทบกับมนุษย์ มากนอ้ ยแค่ไหนนั่นเอง ใชไ่ หม สุวิทย์? 7 รกิ เตอร์ แต่เกดิ ในปา่ เขา ห่างจากชุมชนมาก ก็ถือว่าไมม่ ีผลกระทบ เพราะไมก่ ่อเกิดความเสียหายต่อคน แต่บางทีแผน่ ดนิ ไหวขนาดแค่ 6 หรือ 7 ริกเตอร์ ก็อาจกอ่ ให้เกิด ความรุนแรงได้มาก ดังเช่นที่เมืองโกเบ ประเทศญี่ปุ่น จุดเหนือศูนย์เกดิ แผน่ ดินไหว เกิดใกลเ้ มืองโกเบมาก เลยก่อให้เกดิ ผลกระทบอยา่ งรุนแรง มีคนตายเกือบ 6,000 คน บ้านเรือนเสียหายมาก ประชาชนไร้ทีอ่ ยู่อาศัย 100,000 คน ถือว่ามีความร้ายแรงมากทีเดียว 16

โอ้ย..น่ากลัวมากนะ แผน่ ดินไหวที่ญีป่ ุ่น ไม่สง่ ผลกระทบ มาถงึ ไทย เนือ่ งจากระยะทางหา่ ง ลักษใณนเะมแือบงบไนที้คยนงไะม!เ่ กดิ กันมาก แตส่ ง่ิ ทีเ่ ราเป็นหว่ งคือ การเกิดแผ่นดินไหวในพมา่ ดังเช่น ขา่ วที่ออกเมือ่ วันก่อน เราไมค่ วร ประมาท เตรียมรับเหตุการณบ์ า้ ง ก็ดีเหมือนกันครับ ลงุ ไดย้ นิ มาวา่ นี่ก็เปน็ เรอื่ งท่ีสาํ คญั อีกเรอื่ งหนง่ึ แผน่ ดนิ ไหว เพราะเวลาเกดิ แผ่นดินไหวขนาดใหญน่ น้ั ทําใหด้ นิ ถล่ม อาจจะมผี ลต่อพ้นื ที่ลาดชนั และเขาสงู ไดด้ ว้ ยเหรอ? บริเวณเชิงเขาลาดชนั ซึง่ อาจเกดิ ดินถลม่ ลงมา และเปน็ อันตรายต่อบา้ นเรอื น ในพื้นที่ใกล้เคียงได้ 17

!เอ.. ผมเหน็ จะต้องไป อยูใ่ กลเ้ ชิงเขามากเลย ผมจะตอ้ งไปบอกให้แกรู้ด้วย ตักเตือนใหล้ ูกบา้ นผม ได้เตรียมพรอ้ มไวบ้ า้ งกด็ ี เร่อื งดนิ ถลม่ กเ็ คยเกดิ ที่ไตห้ วนั ซ่งึ มีขนาดรนุ แรง ทาํ ใหเ้ กิดดนิ ถลม่ ทําใหบ้ ้านเรือนเสยี หายมากมาย ก็อาจจะมกี ารเกดิ แผน่ ดนิ แยก หรอื เกดิ ไฟไหม้ตามมา ซงึ่ เราต้องระมดั ระวงั เหมือนกัน โอ.้ . นีก่ บ็ า่ ยโมงแล้ว ผมต้องไปทํางานตอ่ เอาไวไ้ ปคยุ กนั ตอ่ ทคี่ อนโดคํารณก็แลว้ กนั 18

เย็นนีห้ ลังจากเลกิ งาน แวะให้ได้นะ จะได้คุยกันตอ่ ไดเ้ ลยเพือ่ น อา้ ว! แล้วผมกบั ลงุ ผู้ใหญ่จะทํายงั ไงล่ะครบั กว่าพค่ี าํ รณจะเลกิ งาน กอ็ กี ต้งั หลายชว่ั โมง ไมเ่ ป็นไร เดี๋ยวพีไ่ ปส่ง สุวิทย์ เจอกัน ทีค่ อนโดก็แล้วกัน ขอบคุณมากที่แวะมา เยน็ นี้นะ 19

ตอนเย็นท่คี อนโดของคํารณ สวุ ิทยแ์ วะมาคยุ ดว้ ยและอย่เู ป็นเพ่อื น เป็นไงบ้างปื๊ด น่นั สคิ รับ แม้กระทั่งคอนโดของพี่คํารณน้ี ในกรุงเทพฯมีแต่ กย็ งั สงู ตงั้ 15 ชั้น น่ากลัวจังเลย ตกึ สูงๆ รถกต็ ดิ แถม นี่ถ้าเกดิ แผ่นดนิ ไหวขึ้นมาอีก มี ควันพษิ อีก เดี๋ยวนี้ กรุงเทพฯ ไมน่ า่ อยูเ่ ลย จะตอ้ งทาํ อย่างไรครบั เม่อื อย่บู นตกึ สูงๆ อยูต่ ่างจังหวัดนะ่ ดีแล้ว ลุงกย็ ังสงสัยอยูเ่ หมือนกันว่า ถ้าเกดิ ขึ้นแลว้ เราจะวงิ่ ออกจากตกึ คงตอ้ งใช้เวลามากเลย 20

ผมคิดออกแล้ว !เดี๋ยวกอ่ น ถ้าจะใหเ้ ร็ว กล็ งลฟิ ต์ซคิ รับ พีจ่ ะอธิบายให้ฟังเกีย่ วกับ การป้องกันตนเอง จากภัยแผน่ ดนิ ไหวกอ่ น แรกสุด ควรมีการเตรียมพร้อมดา้ นตา่ งๆ เช่น จัดเตรียมเครื่องอุปโภค บริโภค ยารักษาโรค อุปกรณ์นิรภัย มีการวางแผนเตรียมการปอ้ งกันไว้บา้ ง กจ็ ะเป็นการดี มิใช่นอ้ ย ส่วนตอนสาํ คญั คือ ขณะเกิดเหตแุ ผ่นดนิ ไหว เราจะทําอย่างไรดี จะวงิ่ ลงลิฟต์แบบเจ้าปื๊ดว่าดไี หม ผิดถนัดเลยล่ะ ห้ามลงลฟิ ตโ์ ดยเด็ดขาด กรีด๊ ..ด! ชว่ ย ดว้ ย! ลิฟท์สั่น 21

เพราะวา่ ขณะทเ่ี กิดแผน่ ดนิ ไหว ไฟฟา้ อาจจะดบั ลิฟทก์ ็ไมท่ ํางาน ดีไม่ดีติดอย่ใู นลิฟตอ์ ีก อันตรายมากเลย แล้วผมจะทํายงั ไงดีครบั ตัง้ สติให้มั่นคง อย่าตกใจให้มาก จนเกินเหตุ กอ่ นอืน่ ควรมุดลงไปอยู่ใต้ โต๊ะที่แข็งแรงทันที เพื่อปอ้ งกันจาก สงิ่ รว่ งหล่น 22

โตะ๊ จะพัง มัย้ พี?่ ! อยูห่ ่างจากสงิ่ ที่ อึย๊ ! หนา้ ตา่ งรา้ วเลย ไมม่ ั่นคงแข็งแรง อยูห่ า่ งๆ ดีกว่า!! อยูห่ า่ งจากหน้าต่าง ประตู สายไฟฟา้ ส่ิงหอ้ ยแขวน จา๊ ก! ช่วยด้วย ตกตกึ ! 23

ใหหา้หกยกดุ ํารลถังจขนับกรวถ่า แผ่นดนิ จะหยุดไหว ถ้าอย่ภู ายนอกอาคาร ให้หลกี เล่ียงการอยใู่ กล้ อาคารสงู กําแพง และ เสาไฟฟ้า หลงั จากน้ัน ใหอ้ อกจากอาคารท่ชี ํารดุ โดยดว่ น เพราะอาจเกิด พงั ทลายลงมา สาํ หรบั ผทู้ อี่ าศยั อย่ใู กลช้ ายฝัง่ ทะเล ใหร้ บี ออกจากชายฝัง่ เพราะอาจมคี ลน่ื สึนามิ โถมซัดชายฝัง่ ได้ 24

ถ้ามีผบู้ าดเจ็บ ควรเปิดวิทยุรับฟัง กร็ บี นาํ ส่งโรงพยาบาล สถานการณ์จากทาง โดยด่วน ราชการ ไม่ควรทาํ ใหเ้ กิด ประกายไฟ เช่น จดุ ไฟแชค็ จุดเตาแกส๊ ไมใ่ ชโ้ ทรศัพท์ โดยไมจ่ าํ เป็น ไปดูหนังกันไหม อย่างที่เขาว่ากันว่า ลุงก็เพิ่งจะมีความรู้เกยี่ วกบั ปลอดภัยไว้ก่อนใช่ไหมลุง แผ่นดินไหวอยา่ งละเอียด จะได้นาํ เอาไปบอกกบั ชาวบา้ น เพอื่ เตรยี มการ ปอ้ งกันไว้กอ่ น 25

อ้าว! คํารณมาพอดี โอย๊ ..รถตดิ มากเลย เจ้าของบ้านทา� ไม ช่วงเย็นๆกเ็ ป็นอย่างนีแ้ หละ มาชา้ จงั เลย ดีครับ เอ่อ..มา มากนิ ขนมกันกอ่ นดีไหม แลว้ คอ่ ยคุยกันตอ่ กําลังอยากกนิ ผมขอเปน็ นา้ํ เย็นดกี วา่ ของหวานๆ พอดี พูดมาก คอแห้งจังเลย 26

เออนี่! สุวทิ ย์ อ๋อ..จําได้ เรอื่ งที่เราคยุ กนั คา้ งไว้ กก็ าํ ลงั คุยให้ เมอ่ื ตอนบา่ ยน่ะ จําไดไ้ หม ปื๊ดฟัง ตอนผมนั่งมาในรถเมล์ สงสัยว่าความรุนแรงอันเนื่องมาจากแผน่ ดนิ ไหว มันมีกี่ระดับ และระดับไหนจะเป็นอันตราย อ้อ..เหมาะเลย ผมกต็ ั้งใจจะมาพูดเรื่องนี้ ก็เลยเตรียมแผนภูมมิ าดว้ ย 27

ระดับความรุนแรงแผน่ ดินไหว ตามมาตราเมอร์คัลลี่ รคุนวแารมง สภาพของแผน่ ดินไหว ความรุนแรง รคนุ วแารมง สภาพของแผ่นดนิ ไหว ความรุนแรง คนธรรมดา 7 ฝาหอ้ งแยกร้าว 1 จะไม่รูส้ ึก แรง กรุเพดานร่วง แตเ่ ครอ่ื งวัด มาก สามารถตรวจจบั ได้ คนที่มคี วามรสู้ ึกไว 8 ต้องหยดุ ขบั รถยนต์ 2 จะร้สู กึ วา่ ตึกรา้ ว อ่อน แผ่นดินไหว ทํา ปลอ่ งไฟพงั เลก็ นอ้ ย ลาย 9 3 คนทีอ่ ย่กู บั ท่ี ทํา บ้านพังตามแถบ เบา ร้สู กึ วา่ ลาย รอยแยกของแผ่นดิน พน้ื ที่สั่น สู- เสยี ทอ่ นา้ํ ทอ่ แกส๊ ขาดเป็นตอนๆ 4 แผ่นดนิ แตกอ้า พอ คนที่สัญจรไปมา ตกึ แข็งแรงพงั ประ ร้สู กึ ได้ 10 รางรถไฟคดโคง้ มาณ วินาศ ดนิ ลาดเขาเคล่อื นตัว ภยั หรอื ถล่มตอนชันๆ ตกึ ถลม่ สะพานขาด 5 คนที่นอนหลบั ทางรถไฟ ทอ่ นา้ํ ค่อน ก็ตกใจต่นื และสายไฟใต้ดนิ ข้าง เสยี หาย แผน่ ดนิ แรง ถลม่ นาํ้ ทว่ ม 6 ต้นไมส้ ัน่ 12 ทุกสงิ่ ทุกอย่างบน แรง บ้านแกว่ง มหา พ้นื ดินแถบนั้น สง่ิ ปลูกสรา้ ง วิบตั ิ เสียหายโดยส้ินเชิง บางชนดิ พงั พืน้ ดินเคลื่อนตวั เปน็ ลกู คลน่ื สภาพความรุนแรงของแผน่ ดินไหว แบง่ ออกเปน็ 12 ระดับ เร่มิ จากความรุนแรงนอ้ ยสุดคือ ระดับ 1 ไปจนถึงระดับ 12 เป็นระดับความรุนแรงสูงสุด ซง่ึ เปรียบเทียบกับการเกดิ แผน่ ดินไหวเมื่อตอนเที่ยงนี้ ชว่ งทีเ่ รากนิ ข้าว ความรุนแรงจะอยูท่ ี่ระดับประมาณ 3-4 เท่านัน้ เอง ไมน่ ่าตกใจมาก 28

นัน่ หมายถึง ใช่! แตถ่ ้ารนุ แรงระดบั 6 ข้ึนไป จะมีความ ยังไมเ่ กิดความ เสียหายเกดิ ข้ึน ดงั เชน่ เมือ่ ปี 2537 เสียหายใช่ไหม? เกดิ แผน่ ดนิ ไหวที่ อ.พาน จ.เชียงราย ขนาดประมาณ 5.1 ริกเตอร์ แตม่ คี วามรุนแรง ระดบั 6-7 ทาํ ให้อาคารรา้ ว ใช้การไม่ได้ แตเ่ หตกุ ารณแ์ บบน้มี ักจะเกิดนานๆครัง้ นงึ ครับ เออ่ ..คอ่ ยสบายใจหน่อย แต่ถา้ จะใหด้ ี ด้วยความยนิ ดีเลยครับ ลุงกอ็ ยากจะขอเชิญคุณสุวิทย์ ลุงผูใ้ หญ่ แต่คงตอ้ งเปน็ มาชว่ ยใหค้ วามรูก้ ับชาวบา้ นที่หมูบ่ ้าน วันเสาร-์ อาทติ ย์ ของลุงหนอ่ ยจะได้ไหม ผมจะไดไ้ ปเที่ยวซะเลย 29

พร่งุ นีเ้ ชา้ ลุงคงต้องรีบกลบั ว้า.. จะกลับแล้วเหรอลุงผู้ใหญ่ ไปบอกชาวบา้ นให้ร้ลู ว่ งหนา้ ผมยังไม่ได้ไปเที่ยวทีไ่ หนเลย ไวก้ อ่ น อีกอยา่ งลงุ ก็หมดหว่ ง เหน็ หลานคาํ รณปลอดภยั ลงุ กส็ บายใจแลว้ ไวค้ ราวหน้าก็แลว้ กันน่า... อย่าดือ้ สิปืด๊ คืนนี้สุวิทย์คา้ งทีน่ ี่ ได้เลย ก่อนซิ พรุ่งนีเ้ ชา้ จะได้ เพื่อน สถานีรถไฟด้วยกัน 30

͸ºÔ ´¡Õ ÃÁ·Ã¾Ñ ÂÒ¡Ã¸Ã³Õ ›´¤›™¶ ª³ ›q ¢©m» ”³ ›ƒ§º Ãͧ͸ºÔ ´¡Õ ÃÁ·Ã¾Ñ ÂÒ¡Ã¸Ã³Õ ›´¤›  §ª¥·¬„º Ãͧ͸ºÔ ´¡Õ ÃÁ·Ã¾Ñ ÂÒ¡Ã¸Ã³Õ ›´¤™ª ¥›Œº ¯›‰†q ¼ÍŒÙ Òí ¹Ç¡ÒÃÊÒí ¹¡Ñ ¸Ã³ÇÕ ·Ô ÂÒʧÔè áÇ´ÅÍŒ Á ›´¤Â§ª¶ ¬›¶ ¥ƒ³ «´¬ƒ§º ©‰ªq ¼ÍŒÙ Òí ¹Ç¡ÒÃÊÇ‹ ¹Ç¨Ô ÂÑ ÃÍÂàÅÍ×è ¹Á¾Õ Å§Ñ ›´¤¬©º ™¶ ¤q Ƭ©º ¥¥• ÃǺÃÇÁáÅÐàÃÕºàÃÕ§ ›´¤¥·Œ´¬´¤™¯‰ ¢´ ƒ´¥—q ›» ››³ ™©¥¥•ªƒ³ –¥¶ ´ŒÆ Š—¶ ¥  £¶  †q ¥‰³Ë ™·Ê  Š´Ï ›©›§£m  ¦«¢´†£ Š–³  £¶  qĖ¤ ¬´Ï ›ƒ³ š¥•©· ™¶ ¤´¬‰¶Ê 閧¯n £ƒ¥£™¥ ³ ¤´ƒ¥š¥•· ˜›› ¥²¥´£„—¥´ŒÂ™©· ƒ¥‰º ™ ± ę¥ª ³ ™q ę¥¬´¥ ©œÉ ƍ—q ZZZGPUJRWK  £¶  ™q Ê· œ¥¶«™³ š›´Â ¥¬Š´Ï ƒ–³  ę¥ª ³ ™q ę¥¬´¥ (PDLOWDQDSUHVV#JPDLOFRP ¯ƒ¬´¥‹œœ³ ›ÂË· ›| §„¶ ¬™¶ š„ζ ¯‰ƒ¥£™¥ ³ ¤´ƒ¥š¥•· ƒ¥²™¥©‰™¥ ³ ¤´ƒ¥š¥¥£Œ´—ö §²¬‰¶Ê 閧¯n £

3