การปลูกทุเรียน

กรมส่งเสริมการเกษตร

การเลอื กพ้ืนที่ปลูกทเุ รยี น 1. แหลงนํ้า ตองมีแหลงน้าํ จดื ใหต นทเุ รียนไดเพยี งพอตลอดป 2. อุณหภมู ิและความชื้น ทเุ รยี นชอบอากาศรอ นชนื้ อุณหภมู ิทีเ่ หมาะสมอยูในชว งประมาณ 25-30 องศาเซลเซียสความช้นื สมั พทั ธในอากาศ ประมาณ 75-85% ถาปลูกในพ้นื ที่ท่มี อี ากาศแหงแลง มีอากาศรอ นจัดเย็นจดั และมลี มแรง จะพบปญหาใบไหมหรือใบรวง ตน ทุเรยี นไมเจรญิ เตบิ โตหรือเตบิ โตชาใหผ ลผลิตชา และนอ ยไมค ุม ตอการลงทุน 3. สภาพดนิ ควรเปน ดนิ รว น ดนิ รว นปนทราย ดนิ เหนยี วปนทราย ทม่ี กี ารระบายนา้ํ ดแี ละมหี นา ดนิ ลกึ เพราะทเุ รยี นเปน พชื ทอ่ี อ นแอ ตอสภาพนา้ํ ขัง ความเปน กรดดางของดินอยรู ะหวา ง 5.5-6.5 ถาจําเปน ตองปลูกทเุ รียนในสภาพดินทราย จาํ เปน ตอ งนําหนา ดนิ จากแหลงอ่ืนมาเสรมิ ตองใสป ุย คอกและตองดูแลเรอ่ื งการใหนํ้ามากเปน พเิ ศษ แหลงนํ้าตองเพียงพอ พนั ธ์ทุ ุเรยี น พนั ธ์ุทุเรียน ข้อดี ขอ้ เสยี ชะนี - ทนทานตอ โรครากเนา - ออกดอกดกแตต ิดผลยาก โคนเนา พอสมควร - เปนไสซ ึมงาย - ออกดอกงาย - ออ นแอตอโรคใบติด - เน้อื แหง รสดี สสี วย หมอนทอง - ราคาสงู กวา พนั ธุอ ื่น - ออ นแอตอ โรครากเนาโคนเนา กา้ นยาว - ตดิ ผลดีมากนํ้าหนกั ผลดี - เนอ้ื มากเมลด็ ลบี มกี ลนิ่ นอย เน้อื ละเอยี ดแหง ไมเ ละ ผลสุก แลวเกบ็ ไวไดนาน - ไมคอยเปน ไสซมึ - ตดิ ผลดี - คอนขา งออ นแอตอ โรครากเนา - ราคาคอ นขา งดี โคนเนา - น้าํ หนักผลดี - เปลือกหนา - เนอ้ื นอ ย - เปน ไสซึมคอ นขางงาย - ผลสุกเกบ็ ไวไ ดไมนาน กน ผล แตกงา ย - อายกุ ารใหผ ลชา

พันธ์ุทเุ รียน ขอ้ ดี ข้อเสยี กระดมุ - ไมมปี ญ หาไสซ ึมเพราะ - ออนแอตอโรครากเนา โคนเนา เปนพนั ธเุ บาเกบ็ เก่ยี วกอ น การปลกู ฝนตกชุก - ออกดอกเรว็ ผลแกเ รว็ จงึ ขาย ไดราคาดีในชว งตน ฤดู - ผลดก ติดผลงา ย - อายุการใหผลเร็ว การปลูก ฤดปู ลูก ถามกี ารจดั ระบบการใหน าํ้ อยางมปี ระสิทธภิ าพ สามารถดแู ลใหนาํ้ กับตนทุเรียนไดส มํา่ เสมอชวงหลงั ปลูกควร ปลกู ตง้ั แตเดือนมนี าคม-เมษายน แตถาหากจัดระบบนํ้าไมทันหรือยงั ไมอาจดูแลเรอ่ื งนา้ํ ไดค วรปลูกตนฤดฝู นเตรยี ม พื้นทกี่ ารปลกู ทเุ รียน 1. ไถ ขุดตอ ขุดรากไมเ กา ออกจากแปลง - พืน้ ทีด่ อนไมม ีปญหานา้ํ ทว มขงั : ไถกําจดั วัชพชื อยางเดียว - พน้ื ท่ดี อน มีแองที่ลุม น้าํ ขงั : ไถปรบั สภาพพื้นทใ่ี หเ รยี บ - พนื้ ทีล่ ุมหรอื ต่าํ มนี า้ํ ทวมขัง : ทาํ ทางระบายน้าํ หรือยกรอ ง 2. กําหนดระยะปลกู ระยะระหวางตนและระยะระหวา งแถวดา นละ 9 เมตร ปลกู ไดไ รล ะ 20 ตน การทําสวนขนาดใหญควรขยายระยะ ระหวา งแถวใหก วางขึน้ เพอื่ สะดวกตอ การนาํ เครื่องจักรกลตา งๆ ไปทํางานในระหวา งแถว 3. วางแนวและปกไมต ามระยะปลูกทีก่ าํ หนด วางแนวกาํ หนดแถวปลกู โดยคาํ นงึ วา แนวปลกู ขวางความลาดเทของพน้ื ทหี่ รืออาจกําหนดในแนวตง้ั ฉากกบั ถนน หรือกาํ หนดแถวปลูกไปในแนวทศิ ตะวนั ออก ตะวนั ตกและถา มีการจัดวางระบบนาํ้ ตองพิจารณาแนวทางจดั วางทอ ในสวน ดว ย จากน้นั จึงปก ไมต ามระยะทีก่ ําหนดเพือ่ ขุดหลุมปลูกตอไป วิธกี ารปลูกทเุ รยี นทําได2 ลกั ษณะ 1. วิธีการขดุ หลมุ ปลกู เหมาะกบั สวนท่ไี มมกี ารวางระบบนา้ํ 2. วิธีการปลกู แบบไมข ดุ หลมุ เหมาะกับสวนที่จดั วางระบบนาํ้ มขี อ ดคี อื ประหยัดแรงงานคา ใชจา ยในการขุดหลุม ดินระบายนาํ้ และอากาศดีรากเจริญเร็ว การปลูกทุเรียนแบบขุดหลุมปลูก 1. ขุดหลุมมีขนาดกวา งยาว และลกึ ดานละ 50 เซนติเมตร 2. ผสมปยุ คอกเกา ประมาณ 5 กโิ ลกรมั และปุยหนิ ฟอสเฟตคร่ึงกิโลกรมั คลกุ เคลากบั ดนิ ท่ีขดุ ขน้ึ มา กลบกลับคืนไป ในหลมุ สงู ประมาณ 2 ใน 3 ของหลุม 3. เตรยี มตนกลาทีแ่ ข็งแรงสมบูรณไมเปน โรค ไมมแี มลงทําลาย และมใี บยอดคสู ดุ ทา ยแกระบบรากแผก ระจายดี ไมขดมวนงออยกู นถงุ 4. ใชม ดี กรดี กน ถุงออก ถา พบรากขดงออยกู น ถงุ ใหต ัดออก 5. วางถุงตนกลาทีต่ ดั กน ถงุ ออกแลววางลงตรงกลางหลุม จัดใหตรงแนวกบั ตนอน่ื ๆ พรอมท้ังปรบั ระดบั สูงตํ่าของ ตน ทุเรียนใหรอยตอระหวางรากกับลําตน หรอื ระดับดินปากถุงเดิมสงู กวา ระดับดนิ ปากหลมุ เล็กนอ ย

6. ใชม ีดกรดี ดานขา งถุงจากลา งขึน้ บนทงั้ สองดา น 7. ดึงถุงพลาสติกออก ระมดั ระวงั อยา ใหดนิ ในถงุ แตก 8. กลบดนิ ทเ่ี หลือลงไปในหลมุ อยา กลบดนิ สงู ถงึ รอยเสยี บยอด หรือรอยทาบ 9. ปกไมห ลกั ขา งตนทเุ รยี นทปี่ ลูกแลว พรอมท้งั ผูกเชือกยดึ ไวเพอ่ื ปองกนั ลมพัดโยก 10. กดดินบริเวณโคนตน หาวสั ดุคลมุ โคนตนแลวรดนาํ้ ตามใหโชก 11. จดั ทํารมเงาใหต นทุเรียนทีเ่ พิ่งปลูก โดยใชทางมะพราว ทางจาก แผงหญา คา ทางระกาํ หรอื ตาขา ยพรางแสง เมื่อทเุ รียนตง้ั ตัวดแี ลว ควรปลดออก หรืออาจปลูกไมเ พอ่ื ใหร มเงา เชน กลวยก็จะชวยเปน รม เงาและเพ่ิมความชน้ื ในสวน ทเุ รยี นไดเปน อยา งดโี ดยเฉพาะในชวงฤดแู ลง ท่อี ากาศแหงและมแี สงแดดจัด 12. แกะผาพลาสติกทีพ่ ันรอยเสยี บยอดหรอื ทาบออกเมอื่ ปลูกไปแลว ประมาณ 1-2 เดือน การปลูกทุเรียนแบบไมข ุดหลุม 1. โรยปุยหนิ ฟอสเฟต 500 กรัม หรอื ประมาณหนงึ่ กระปอ งนมครง่ึ ตรงตาํ แหนงท่ีตองการปลกู กลบดินบางๆ 2. นําตน พนั ธมุ าวาง แลว ถากดนิ ขาง ๆ ขึน้ มาพูนกลบ แตถาหากเปนดินรว นปนทราย ดนิ ทราย ดนิ จะไมเกาะตวั กัน ควรใชวิธขี ดุ หลมุ ปลูก หรือจะใชว ธิ ีดัดแปลง 3. วิธดี ดั แปลง คอื นาํ หนาดนิ จากแหลง อน่ื มากองตรงตาํ แหนงท่ีจะปลกู กองดินควรมีขนาดเสน ผา ศนู ยกลางประมาณ 1 เมตร สงู 15 เซนตเิ มตร แหวกกลางกองดินโรยปุย หินฟอสเฟตในชอ งทแ่ี หวกไวกลบดินบางๆ วางตน พนั ธดุ ีลงตรงชอง ท่ีแหวกไวกลบดินทับ 4. การแกะถงุ ออก ตอ งระมัดระวงั อยาใหด นิ แตก อาจทาํ ไดโ ดยกรีดกน ถงุ ออกกอ น แลว นําไปวางในตาํ แหนง ท่ีปลูก กรดี ถงุ พลาสตกิ ใหข าดจากลางขน้ึ บน แลวจงึ คอยๆ ดึงถงุ พลาสตกิ ออกเบาๆ 5. ระมัดระวังอยากลบดินใหสงู ถงึ รอยเสียบยอดหรอื รอยทาบ 6. หาวัสดคุ ลมุ โคน และจัดทาํ รมเงาใหกบั ตนทุเรียนเหมอื นการปลูกโดยวธิ ขี ดุ หลมุ การปฏิบัติรกั ษาทเุ รยี น การปฏบิ ัติดแู ลทุเรียนในชว่ งก่อนให้ผลผลิต เปน สงิ่ สาํ คัญท่ีจะทําใหทุเรียนเจริญเตบิ โตอยางรวดเร็ว และใหผลผลติ ไดเ รว็ ขึ้น 1. ในระหวา งรอทเุ รยี นใหผ ลผลติ ในชว งแรกควรปลกู พชื แซมเสรมิ รายไดโ ดยเลอื กพชื ใหต รงกบั ความตอ งการของตลาด 2. เมอ่ื ตรวจพบทุเรียนตายหลงั ปลูกใหท าํ การปลูกซอ ม 3. การใหน ํา้ ชวงเวลาหลงั จากปลกู จะตรงกบั ฤดฝู น ถา มฝี นตกหนักควรทาํ ทางระบายนํ้า และตรวจดูบรเิ วณหลุม ปลกู ถาดนิ ยุบตัวเปนแองมนี าํ้ ขงั ตอ งพนู ดนิ เพ่มิ ถาฝนทิง้ ชว ง ควรรดนํ้าใหดนิ มคี วามชื้นอยูเสมอ ในปตอ ๆ ไปควร ดูแลรดนาํ้ ใหต น ไมผลอยางสม่าํ เสมอ และในชว งฤดูแลงควรใชวัสดคุ ลมุ ดนิ เพื่อชว ยรกั ษาความชนื้ ในดนิ เชน ฟางขา ว หญา แหง 4. การตัดแตง กง่ิ ปท่ี 1-2 ไมควรตดั แตง ปลอยใหต นทเุ รียนเจริญเติบโตอยางเตม็ ที่ ปต อ ๆ ไป ตัดแตง กง่ิ แหง กง่ิ แขนง กง่ิ กระโดงในทรงพุม ก่งิ เปนโรคออก เล้ียงกงิ่ แขนงทส่ี มบรู ณท่อี ยูในแนวขนาน กับพ้ืน (ก่ิงมุมกวาง) ไวในปรมิ าณและทิศทางเหมาะสม โดยใหก ิง่ ลางสดุ อยูสงู จากพ้ืนดินประมาณ 80-100 เซนติเมตร 5. การปองกันกาํ จดั ชวงแตกใบออ น : ควรปอ งกันกําจดั โรคใบตดิ เพลี้ยไกแจเ พล้ียไฟ ไรแดง ชว งฤดฝู น:ปองกนั กําจดั โรครากเนาโคนเนา และควบคมุ วัชพชื โดยการปลูกพชื คลุมดินและอาจจะกาํ จัดโดยใชแ รงงาน ขดุ ถาก ถอน ตัด พยายามหลกี เล่ยี งการใชสารเคมเี พราะตน ทุเรยี นยงั เลก็ อยลู ะอองสารเคมีอาจจะไปทําลายตนทุเรียน

6. การทํารมเงาในชว งฤดูแลง แสงแดดจัดมาก ทาํ ใหท เุ รยี นใบไหมไดค วรทาํ รมเงาให 7. การใสปยุ ควรทาํ ดงั นี้ - ใสปุยหลงั จากตัดแตง ก่ิง - ใสป ยุ พรอ มกับการทําโคน คอื ถากวัชพืชบริเวณใตท รงพุม หวา นปยุ และพรวนดินนอกชายพุ มขน้ึ มาก ลบใตทรงพมุ ใหม ลี ักษณะเปน หลงั เตา และขยายขนาดของเนินดินใหกวางขึ้นตามขนาดของทรงพมุ หรือจะใสปยุ โดยวิธี ใชไ มปลายแหลมแทงดินเปนรูหยอดปยุ ใสแ ละปดหลมุ เปนระยะหท ่วั บรเิ วณใตทรงพมุ วธิ หี ลังนแ้ี มจะเปลืองแรงงานแตชว ย ลดการสูญเสียของปุยจากการระเหย หรอื ถูกน้าํ ชะพา - หวา นปยุ คอกกอ นและตามดวยปุยเคมี - ควรใสป ุยในบริเวณใตทรงพุมโดยรอบ และใหหา งจากโคนตน ประมาณ 20-30 เซนตเิ มตรขึ้นไป ขึ้นกับ ขนาดทรงพุม ปริมาณและเวลาใสป ยุ ปท ี่ 1 : ใสป ุยและทําโคน 4 ครั้ง (เดือนเวนเดอื น) ครั้งท่ี 1-3 ใสป ยุ คอก 5 กโิ ลกรัมตอตน (ประมาณ 1 ปบ) คร้ังที่ 4 - ใสปยุ คอก 5 กโิ ลกรัมตอตน (ประมาณ 1 ปบ) - ใสปุยเคมีสตู ร 15-15-15 หรอื 16-16-16 ประมาณ150-200 กรัมตอตน (ครง่ึ กระปองนมขน ) ปต อๆ ไป (ระยะท่ที เุ รยี นยงั ไมใ หผลผลิต):ใสปุยและทาํ โคน 2 คร้งั (ตน ฤดูฝนและปลายฤดูฝน) ครง้ั ท่ี 1 (ตนฝน) ใสปยุ เคมสี ตู ร 15-15-15 หรือ 16-16-16ประมาณครง่ึ ถงึ 3 กิโลกรัมตอตน คร้งั ท่ี 2 (ปลายฝน) ใสป ุยคอก 15-50 กิโลกรมั ตอ ตน (ประมาณ 3-10 ปบ ) ใสป ุยเคมีสูตร 15-15-15 หรือ 16-16-16 ประมาณครึง่ ถงึ 3 กโิ ลกรมั ตอตน ปริมาณปุย เคมีท่ใี สใ นแตละครัง้ ขน้ึ กบั ขนาดของทรงพุม โดยยึดหลกั วา วดั จากโคนตน มายังชายพุมเปน เมตรไดเทาไร คอื จํานวนปุยเคมที ใี่ สเ ปนกโิ ลกรมั เชน ระยะจากโคนตนถงึ ชายพมุ 1 เมตร ใสปยุ 1 กโิ ลกรัม ระยะจากโคนตน ถึงชายพุม 2 เมตร ใสปุย 2 กิโลกรัม ระยะจากโคนตนถึงชายพมุ 2 เมตรครึง่ ใสป ยุ 2 กิโลกรัมคร่ึง การปฏิบตั ดิ ูแลทุเรียนในช่วงใหผ้ ลแลว้ เปน ส่ิงสําคัญทจ่ี ะทําใหท ุเรยี นออกดอกตดิ ผลมาก และใหผ ลผลิต คณุ ภาพดกี ารเตรียมตน ใหพรอมท่ีจะออกดอก คอื การเตรยี มใหตน ทุเรยี นมคี วามสมบรู ณม ีอาหารสะสมเพียงพอ เมื่อทุเรยี นมใี บแกท ัง้ ตน และสภาพแวดลอมเหมาะสม ฝนแลง ดิน มีความชื้นตํ่า อากาศเย็นลงเล็กนอยทุเรียนก็จะออกดอก ขั้นตอนตางๆ จะตองรีบดําเนินการภายหลังจาก เกบ็ เกีย่ วผลผลติ ดังน้ี 1. การตัดแตง กิ่ง หลังเก็บเกี่ยวใหรีบตัดแตงกิ่งแหง กิ่งเปนโรค กิ่งแขนง ดานในทรงพุมออกโดยเร็ว ทารอยแผลที่ตัดดวยสารเคมี ปอ งกนั กําจัด เชอ้ื รา หรือปูนแดงกินกบั หมาก 2. หลังตัดแตง กิ่ง ใหกาํ จัดวชั พชื และใสปุยทนั ที - ปุยคอก 15-50 กิโลกรมั ตอตน (ประมาณ 3-10 ปบ ) - ปุยเคมสี ูตร 15-15-15 หรือ 16-16-16 ในอตั รา 3-5 กก. ตอตน (ทเุ รียนตน ที่ขาดความสมบรู ณตอ งการปุยมากกวา ทุเรยี นตน ทม่ี คี วามสมบรู ณอ ยูแลว ทเุ รยี นตนท่ใี หผ ลผลิตไปมาก ตอ งการปยุ มากกวา ทุเรียนท่ใี หผลผลิตนอ ย)

3. ในชว งฤดูฝน - ถา ฝนตกหนัก จดั การระบายนาํ้ ออกจากแปลงปลูก - ถา ฝนท้ิงชว ง ใหรดนํ้าแกต นทเุ รียน - ควบคุมวชั พืช โดยการตัดและ หรอื ใชส ารเคมี - ปอ งกันกาํ จดั โรคแมลง เชน โรครากเนา โคนเนา โรคใบติด โรคแอนแทรกโนส เพลยี้ ไกแจ ไรแดงและเพลีย้ ไฟ 4. ในชวงปลายฤดูฝน - เมือ่ ฝนทง้ิ ชว ง ใหใสป ุยเคมีสูตร 8-24-24, 9-24-24 หรือ 12-24-12 2-3 กก.ตอตนเพอื่ ชว ยในการออกดอก - ใหก าํ จัดวชั พืชใตท รงพมุ กวาดเศษหญา และใบทุเรยี นออกจากโคนตน เพื่อใหด ินแหง เรว็ ขน้ึ - งดการใหน าํ้ 10-14 วัน เม่อื สังเกตเห็นใบทุเรียนเริม่ ลดลงตอ งเริม่ ใหนํา้ ทีละนอยเพอ่ื กระตุน ใหตามดอกเจรญิ อยา ปลอยใหขาดนาํ้ นานจนใบเหลืองใบตกเพราะตาดอกจะไมเจริญ และระวงั อยา ใหน้ํามากเกินไป เพราะชอดอกอาจเปล่ียน เปน ใบได วธิ ีใหน ํ้าทีเ่ หมาะสม คอื ใหน ้ําแบบโชย ๆ แลวเวนระยะ สังเกตอาการของใบและดอก เมื่อเหน็ ดอกระยะไขป ลามาก พอแลว ก็เพ่ิมปรมิ าณใหมากขนึ้ เร่ือยๆ จนสสู ภาวะปกติ

เอกสารประกอบการเรียบเรียง 1. สาํ นกั งานสงเสรมิ การเกษตรภาคกลาง, 2534, เอกสารวชิ าการการ บริหารศตั รไู มผ ลโดยวธิ ีผสาน. ชยั นาท. หนา 1/1-1/21. 2. สาํ นกั งานสง เสริมการเกษตรภาคตะวันออก, 2534, ทุเรียนภาคตะวันออก. ระยอง. 118 หนา . 3. สมาคมชาวสวนผลไมจ ังหวดั ระยองและสํานกั งานเกษตรจงั หวดั ระยอง,2536, บันทกึ ชาวสวนผลไม, ระยอง. 102 หนา. 4. ศูนยวจิ ัยพชื สวนจนั ทบรุ ี, 2533, ปจจยั และเทคนิคการเพิ่มการติดผลในทุเรียน. เอกสารประกอบการฝก อบรม หลกั สูตรเทคโนโลยเี พ่ือการผลติ ทุเรยี นใหมีคุณภาพ. วนั ที2่ 7 ธนั วาคม2533. 39 หนา. 5. ศนู ยว จิ ยั พืชสวนจนั ทบุรี, 2534, ปจ จัยและการจดั การเพอ่ื เพิ่มปรมิ าณและคณุ ภาพผลผลติ ของทเุ รียน.เอกสาร ประกอบการฝกอบรมหลักสูตรเทคโนโลยเี พ่ือการผลติ ทุเรียนใหม คี ุณภาพวันท9ี่ มกราคม 2534. 26 หนา . 6. ศนู ยวิจัยพืชสวนจันทบรุ ,ี 2534, การเตรยี มสภาพตน เพ่ือการชักนําใหออกดอก. เอกสารประกอบการฝกอบรม หลักสูตรเทคโนโลยเี พื่อการผลติ ทุเรยี นใหม ีคณุ ภาพ วันท่ี13 มิถุนายน2534. 16 หนา . 7. ศนู ยว จิ ยั พชื สวนจนั ทบรุ ี, 2536. เอกสารวิชาการพฒั นาการใชสารคัลทารกับการผลติ ทเุ รยี นกอนฤดกู รมวชิ าการ เกษตร,30 หนา . 8. หิรัญ หิรญั ประดษิ ฐและคณะ, 2536. เทคนิคการผลิตทุเรียนกอ นฤดู, วารสารสงเสรมิ การเกษตร ปท ี่23 ฉบบั ที่ 67 มถิ ุนายน 2536. หนา 2-9.

------------------------------ที่ปรึกษา------------------------------ จไุ รรตั น์ พันธุมโพธิ กรมสง่ เสริมการเกษตร ------------------------------เรียบเรียง------------------------------ วนั ทนา บัวทรัพย์ มนตรี วงศ์รักษพ์ านิช กรมสง่ เสริมการเกษตร -------------------จดั ทำเป็นหนงั สืออเิ ล็กทรอนิกส-์ ------------------ ศนู ย์วทิ ยบรกิ ารเพื่อสง่ เสริมการเกษตร สำนกั พัฒนาการถา่ ยทอดเทคโนโลยี กรมส่งเสรมิ การเกษตร โทร. 0-2579-5517 E-Mail: [email protected]