คู่มือการสื่อสารของวัยรุ่นกับครอบครัว

รายชอื่ ผู้จัดทำ� คณะท�ำ งาน ทปี่ รึกษา 1. นางนฤภัค ฤธาทิพย์ 1. นายแพทย์ประเวช ตันติพวิ ฒั นสกลุ กองสง่ เสรมิ และพฒั นาสขุ ภาพจติ จติ แพทยผ์ ้เู ชี่ยวชาญด้านวัยรุ่น 2. นางสาวสตรีรตั น์ รจุ ริ ะชาคร 2. นางสาวนนั ทาวด ี วรวสุวสั กองสง่ เสรมิ และพฒั นาสขุ ภาพจติ ผอู้ ำ�นวยการกองส่งเสรมิ และพฒั นาสขุ ภาพจติ 3. นางสาวไอยรดา มารีอัมมัน 3. นางสาวอมรากลุ อนิ โอชานนท์ อดตี นักจิตวทิ ยาเชย่ี วชาญ กรมสุขภาพจิต กองสง่ เสรมิ และพฒั นาสขุ ภาพจติ 4. นางอรวรรณ ดวงจนั ทร ์ อดตี นักสังคมสงเคราะห์เชย่ี วชาญ กรมสขุ ภาพจิต 5. นางสาวรววิ รรณ ศรีสุชาติ อดตี นักสังคมสงเคราะห์ช�ำ นาญการพเิ ศษ กรมสุขภาพจิต คู่มือ การส่ือสารของ วยั รุ่นกับครอบครัว จัดทำ�โดย : กองสง่ เสริมและพฒั นาสุขภาพจิต กรมสขุ ภาพจติ ถนนตวิ านนท์ อำ�เภอเมือง จงั หวดั นนทบรุ ี 11000 พมิ พค์ รั้งที่ 1 : มนี าคม 2564 จ�ำ นวน 3,000 เล่ม พิมพ์ที่ : บริษทั บยี อนด์ พับลิสช่ิง จำ�กดั 4 คู่มือการส่อื สารของวัยรุน่ กับครอบครัว

ค�ำ นำ� บางครั้งวัยรุ่นมีเร่ืองอยากคุย อยากปรึกษากับพ่อแม่ผู้ปกครอง แต่ไม่กล้าพูด อาจเพราะความเกรงใจ กลัวโดนจับผิด โดนดุ คิดว่าพ่อแม่ ผ้ปู กครองม่งุ แตจ่ ะสั่งสอน กลัวพูดออกไปแล้วพ่อแม่ผ้ปู กครองไมเ่ ขา้ ใจ ด้วยช่วงวัยที่แตกต่างกันวัยรุ่นมักมีความคิดว่าพ่อแม่ผู้ปกครอง เป็นคนยุคเก่าหัวโบราณไม่เข้าใจคนรุ่นใหม่ ความเจริญทางเทคโนโลยีสมัย ใหมท่ �ำ ใหเ้ กดิ ชอ่ งวา่ งทางความคดิ บางครอบครวั คยุ กนั ไดไ้ มน่ านกเ็ รมิ่ อารมณ์ เสีย ทะเลาะกัน สิ่งเหล่านี้ล้วนทำ�ให้ความสัมพันธ์ในครอบครัวแย่ลง ดังน้ัน การส่ือสารของวัยรุ่นกับครอบครัวจึงเป็นเรื่องท่ีสำ�คัญ หากมีการสื่อสารที่ดี จะช่วยให้สามารถแสดงออกถึงความคิด ความต้องการของตนเองกับพ่อแม่ ผปู้ กครอง ท�ำ ใหเ้ ขา้ ใจในความคดิ ความรสู้ กึ ของกนั และกนั กอ่ ใหเ้ กดิ สมั พนั ธภาพ ที่ดใี นครอบครวั มากยิ่งขน้ึ คู่มือการสื่อสารของวัยรุ่นกับครอบครัวฉบับนี้ เป็นแนวทางให้วัยรุ่น สามารถส่ือสารกับพ่อแม่ผู้ปกครองได้ รวมทั้งเข้าใจว่าตนเองต้องการส่ือสาร อะไร ควรส่ืออย่างไร และสามารถเลือกช่วงเวลาท่ีเหมาะสม ท่ีสำ�คัญยังช่วย ให้เข้าใจในความคิดความรู้สึกของพ่อแม่ผู้ปกครอง มีเทคนิคในการสื่อสาร เรียนรู้การใช้คำ�พูดท่ีพ่อแม่ผู้ปกครองอยากฟัง รู้ว่าประเด็นใดท่ีอาจทำ�ให้ เกิดความขัดแย้ง รู้วิธีการระงับอารมณ์ สามารถนำ�ไปปรับใช้ในการพูดคุยกับ พ่อแม่ผู้ปกครอง เพื่อบอกความคิด ความต้องการให้พ่อแม่ผู้ปกครองเข้าใจ หรอื ยอมรบั ในสง่ิ ทพี่ ดู และหาแนวทางทเ่ี หมาะสมรว่ มกนั เพอื่ ลดความขดั แยง้ ภายในครอบครัว สามารถอยู่ร่วมกันด้วยสัมพันธภาพที่ดีและมีความสุข เพราะครอบครัวคือรากฐานของชีวิต เป็นพ้ืนฐานของความรัก ความเข้าใจ และสายสัมพนั ธ์อนั ดตี ่อกัน คณะผู้จดั ท�ำ ค่มู ือการส่ือสารของวยั รุ่นกบั ครอบครัว 5

สารบัญ เรอื่ ง หน้า การสือ่ สารของวยั รนุ่ กบั พ่อแมผ่ ปู้ กครอง 1 สภาพแวดลอ้ มทีส่ ่งผลตอ่ การสือ่ สาร 3 เข้าใจตนเอง 6 เข้าใจพ่อแม่ผ้ปู กครอง 9 เทคนคิ ในการสื่อสาร 12 ค�ำ พดู โดนใจหรือเกินตา้ น 16 ความขดั แยง้ 17 เทคนิคการระงบั อารมณ์ 18 ตัวอย่างการสนทนา 19 6 ค่มู ือการส่ือสารของวัยรุน่ กบั ครอบครัว

การส่ือสารของวัยรนุ่ กบั พอ่ แม่ผูป้ กครอง วัยรุ่นวัยเราเป็นวัยท่ีชอบทำ�ในสิ่งที่ท้าทายอยากเปล่ียนแปลง ตัวเองเพราะเป็นวัยท่ีต้องการค้นหาตัวตน ต้องการการยอมรับ แ ล ะ ยั ง เ ป็ น วั ย ท่ี ค า บ เ ก่ี ย ว ร ะ ห ว่ า ง วั ย เ ด็ ก กั บ วั ย ผู้ ใ ห ญ่ จึ ง มี ค ว า ม เปลี่ยนแปลงมากมายทำ�ให้ต้องปรับเปลี่ยนทั้งทางร่างกาย จิตใจ รวมถงึ พฤตกิ รรมการแสดงออก ประกอบกบั สงั คมปจั จบุ นั มกี ารเปลย่ี นแปลง ของสังคมและเทคโนโลยีอย่างรวดเร็ว การใช้ชีวิตท่ีเร่งรีบ ทำ�ให้ความคิด และประสบการณ์ของวัยรุ่นยุคปัจจุบันกับพ่อแม่ผู้ปกครองมีความแตกต่าง กันมาก จนพ่อแม่ผู้ปกครองตามไม่ทันความคิดของลูก ลูกก็ไม่เข้าใจวิธีคิด ของพ่อแม่ผู้ปกครอง ท่ีเติบโตมาอีกยุคหน่ึง จนอาจทำ�ให้เกิดความขัดแย้ง เกิดช่องว่างระหว่างวัย จึงจำ�เป็นต้องอาศัยการส่ือสารท่ีจะช่วยสร้าง ความเขา้ ใจและสร้างสัมพนั ธภาพทดี่ ตี ่อกัน การสื่อสารจะประสบผลสำ�เร็จได้วัยรุ่นควรเรียนรู้ ในเรื่อง สภาพแวดล้อมที่ส่งผลต่อการส่ือสาร การเข้าใจตนเอง เข้าใจพ่อแม่ ผปู้ กครอง เทคนคิ ในการสอ่ื สาร ค�ำ พดู ทโ่ี ดนใจหรอื เกนิ ตา้ น ความขดั แยง้ ทอี่ าจเกดิ ข้นึ และเทคนิคการระงับอารมณ์ คู่มอื การสอื่ สารของวยั รุน่ กบั ครอบครวั 1

สรปุ ก่อนอ่าน สภาพแวดล้อมท่สี ่งผลตอ่ การสอื่ สาร การเขา้ ใจสภาพแวดลอ้ มท่สี ง่ ผลต่อการสื่อสารช่วยใหเ้ ราสามารถสือ่ สารไดอ้ ย่างเขา้ ใจกนั ธรรมชาติของชว่ งวยั Digital Disruption วัยรุ่น ตอ้ งการเรียนรู้สิ่งใหมๆ่ การเปล่ียนแปลงอยา่ งรวดเรว็ ทำ�ในส่งิ ทีท่ า้ ทาย ตอ้ งการการยอมรับ มวี ถิ ชี วี ติ ในรปู แบบทไ่ี ม่คุ้นเคย พ่อแม่ผู้ปกครองตอ้ งการใหล้ ูก การปรบั ตวั ต่างกนั ท�ำ ใหไ้ ม่เข้าใจกนั มีความม่นั คง เป็นห่วงอนาคตลูก ใชป้ ระสบการณส์ อนลกู วถิ ีชีวติ Social Media ใช้ชีวติ เร่งรบี มีความกดดัน สอ่ื สงั คมออนไลน์ รวดเรว็ เวลาไมต่ รงกัน พูดคยุ กนั น้อยลง เกิดการเสพติดอนิ เตอรเ์ น็ต ท�ำ ใหเ้ กดิ ความเหินหา่ ง มคี วามสับสนในขอ้ มลู เปา้ หมายในการส่อื สาร รักษาความสัมพันธ์ หาเวลาพูดคุยกันอย่างสมํ่าเสมอ ประเด็นท่ีทำ�ให้เกิดความขัดแย้งควรหยุดหรือหลีกเล่ียง ไม่ควรใช้อารมณ์ในการพูดคุย ฟังกันให้มาก พูดกันด้วย เหตผุ ล หาทางออกท่ีเหมาะสมรว่ มกนั 2 คูม่ ือการสื่อสารของวยั รุ่นกบั ครอบครัว

การเข้าใจสภาพแวดลอ้ มท่ีส่งผลตอ่ สภาพแวดลอ้ ม การสือ่ สารชว่ ยให้เราสามารถสอ่ื สาร ทส่ี ่งผลต่อการ ไดอ้ ยา่ งเขา้ ใจกันท้งั สองฝ่ายและรักษา บรรยากาศและความสัมพนั ธอ์ ันดี ส่อื สาร ภายในครอบครวั ธรรมชาติของชว่ งวยั ...ความแตกตา่ งที่ควรเขา้ ใจ วยั รนุ่ เปน็ วยั ทต่ี อ้ งการเรยี นรสู้ ง่ิ ใหมๆ่ ท�ำ ในสงิ่ ทที่ า้ ทาย สามารถเลอื กทจี่ ะท�ำ หรอื ไมท่ �ำ อะไรเพอ่ื ใหเ้ กดิ การเปลยี่ นแปลงในทางทว่ี ยั รนุ่ เหน็ วา่ ดี ตอ้ งการมพี น้ื ทสี่ ว่ น ตัว และไดร้ บั การยอมรับ พ่อแม่ผู้ปกครองมีความรักลูกแบบไม่มีเงื่อนไขจึงต้องการให้ลูกมีความมั่นคง ในชีวิต และเป็นห่วงอนาคตลูกจึงมักใช้ประสบการณ์ที่มีในอดีตมาสอนลูก เพราะ ตอ้ งการใหล้ กู ไดด้ มี คี วามมน่ั คงสามารถดแู ลตวั เองไดเ้ มอ่ื ไมม่ พี อ่ แมผ่ ปู้ กครองอยดู่ ว้ ย Digital Disruption การเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วจากเทคโนโลยีดิจิทัล ทำ�ให้การใช้วิถีชีวิต ของวัยรุ่นและพ่อแม่ผู้ปกครองต่างกัน การสร้างนวัตกรรมใหม่ๆ ทำ�ให้ต้องรู้จักใช้ เทคโนโลยีที่พัฒนาอย่างรวดเร็ว พฤติกรรมการใช้ชีวิตมีการปรับเปล่ียนเร็วข้ึน จากวิถชี วี ติ เดมิ มาเรม่ิ มีวิถชี ีวติ ในรปู แบบที่เราไม่คนุ้ เคย วัยรุ่นสามารถปรับตัวได้อย่างรวดเร็ว ถูกกระตุ้นให้คิดเร็วตอบสนองไว ในขณะท่ีพ่อแม่ผู้ปกครองอาจปรับตัวให้ตามทันเทคโนโลยีได้ช้ากว่าประสบการณ์ ท�ำ ให้ยง้ั คดิ และไตรต่ รองจงึ อาจไมเ่ ท่าทนั วา่ วัยรุ่นก�ำ ลังคดิ และท�ำ อะไรอยู่ ค่มู อื การสอ่ื สารของวยั รนุ่ กับครอบครวั 3

วิถชี วี ติ เปา้ หมายในการส่ือสาร ในยุคปัจจุบันด้วยภาวะเศรษฐกิจ การพดู คยุ สอ่ื สารในครอบครวั เปา้ หมาย และสังคมความเจริญก้าวหน้าอย่างรวดเร็ว ทส่ี �ำ คญั คอื “การรกั ษาความสมั พนั ธ”์ การใช้ สังคมที่ใช้ชีวิตเร่งรีบมีความกดดันกับปัญหา เวลาพูดคุยกันอย่างสมํ่าเสมอ จะช่วยให้วัยรุ่น ต่างๆ ปัญหาการงาน การเงิน เวลาท่ีจะเจอ และพ่อแม่ผู้ปกครองได้เปิดใจทำ�ความเข้าใจ หน้ากันในครอบครัวไม่ตรงกัน การได้พูดคุย และสร้างความผูกพันกัน แต่บางครั้งเม่ือมี สนทนากันน้อยลง ทำ�ให้เกิดความเหินห่าง ประเด็นที่พูดคุยกันแล้วทำ�ให้เกิดความขัดแย้ง ในครอบครัว ดังน้ันการใช้เวลาร่วมกันอย่าง กค็ วรท่จี ะหยุดการพดู คยุ ในประเดน็ นน้ั ไวก้ อ่ น มีคุณภาพจะช่วยสร้างความสัมพันธ์ท่ีดีใน และหากไมใ่ ชป่ ระเดน็ สำ�คญั ในครอบครัวกค็ วร ครอบครัว แต่ถ้าไม่มีเวลาเจอหน้ากันจริงๆ หลกี เลยี่ งการพดู คุยในประเด็นเหล่านั้น การมี อาจใช้การสื่อสารทางโทรศัพท์มือถือทางไลน์ ความคิดเห็นไม่ตรงกันไม่ใช่เรื่องผิดแต่อย่าใช้ เพื่อสร้างสัมพันธภาพแม้จะไม่มีคุณภาพ อารมณ์ในการพูดคุย เม่ืออารมณ์เย็นลงแล้ว เทา่ กบั การเจอหนา้ กนั กย็ งั ดกี วา่ ไมไ่ ดพ้ ดู คยุ กนั หาโอกาสพูดคุยกัน แลกเปลี่ยนความคิดด้วย ข้อมูลและเหตุผล หาทางออกท่ีเหมาะสม รว่ มกนั รบั ฟงั กนั ใหม้ าก กจ็ ะยงิ่ เขา้ ใจกนั มากขน้ึ Social Media วัยรุ่นควรพูดคุยกับพ่อแม่ผู้ปกครอง เมื่อไม่แน่ใจในข้อมูลที่ได้รับเพื่อแลกเปลี่ยน สื่อสังคมออนไลน์ เช่น เฟชบุ๊ก ความคิดเห็นและข่าวสารร่วมกัน วัยรุ่นควร อนิ สตาแกรม วอทสแ์ อพ ทวติ เตอร์ การใชส้ อื่ จ�ำ กดั เวลาเลน่ Social Media เพอื่ ไปท�ำ กจิ กรรม เหลา่ นี้เปน็ เรอื่ งปกตขิ องวัยรุ่น แตห่ ากใช้เป็น ทส่ี ง่ ผลดตี อ่ สขุ ภาพของวยั รนุ่ เชน่ การนอนหลบั เวลานานและบ่อยครั้งอาจกระทบกิจกรรม พักผ่อน การออกกำ�ลังกาย ฯลฯ นอกจากน้ี ในชีวิตประจำ�วันโดยไม่รู้ตัว การส่ือสาร หากถูกกลั่นแกล้งรังแกทางโลกออนไลน์ ทร่ี วดเรว็ ทำ�ให้การเข้าถึงข้อมูลต่างๆ ได้ง่าย หรือไม่แน่ใจในข้อมูลที่ได้รับหรือถูกชักชวน จึงเกิดการเสพติดอินเตอร์เน็ต การรับข้อมูล ใหท้ �ำ ควรปรกึ ษาพ่อแม่ผ้ปู กครอง ข่าวสารท่ีมากมายทำ�ให้เกิดความสับสน ในข้อมูล เพ่ิมโอกาสให้วัยรุ่นเข้าถึงเน้ือหา ท่ีเป็นอันตรายและกระทบจิตใจโดยไม่รู้ตัว เกิดการเปรียบเทียบกับผู้อื่นทำ�ให้รู้สึกว่า ตนเองดอ้ ย หรอื อาจถกู ระรานบนโลกออนไลน์ (cyber-bullying) อาจหลงเชื่อหรือถูก หลอกลวงได้ 4 คมู่ ือการส่อื สารของวยั รนุ่ กบั ครอบครัว

สรปุ ก่อนอา่ น เขา้ ใจ สมอง ตนเอง วยั รนุ่ มีความยืดหยุน่ ในการการปรบั ตัว ชอบเสยี่ ง ไมร่ อบคอบ สมองเติบโตตามสิ่งทีส่ นใจ วัยรนุ่ ควรท�ำ ความเข้าใจตนเอง เพ่อื รู้จกั ตนเองให้มากขน้ึ Social media อาจท�ำ ให้เกิดความอยาก และความตอ้ งการมากเกนิ ไป การเปลีย่ นแปลงทางกาย อารมณ์ เปลีย่ นแปลงตามเพศของตน กังวลในรูปรา่ งและมคี วามร้สู กึ ทางเพศ เปล่ียนแปลงอย่างรวดเร็ว โกรธง่าย หายเรว็ มกั แสดงอารมณ์ ความต้องการการยอมรบั โดยขาดการกล่นั กรอง ใหค้ วามสำ�คัญกล่มุ เพอ่ื น อยากเปน็ ส่วนหน่งึ ของกลุ่ม ถา้ เมือ่ ใดทีร่ ู้สึกว่าตนเองดอ้ ยกว่า อาจแสดงพฤติกรรมท่ีไม่เหมาะสม หรือเรยี กร้องความสนใจ คมู่ ือการสือ่ สารของวยั รุน่ กับครอบครวั 5

เข้าใจตนเอง เคยไหมทว่ี ยั เรา มีความคิดว่า เพราะอะไรเรากบั พอ่ แม่จงึ พดู ขดั คอกนั เปน็ ประจ�ำ ความคดิ ก็ไมต่ รงกนั ลองมาท�ำ ความเขา้ ใจตนเอง ก่อนดีกวา่ เผอ่ื จะไดค้ ำ�ตอบท่ีสงสยั วัยรุ่นเปน็ วยั ทตี่ อ้ งคน้ หาตนเอง คน้ หาเส้นทางชีวติ คน้ หาเอกลักษณ์ ต้องการ ดูแลตัวเอง อยากได้รับการยอมรับ ไม่อยากพึ่งพาพ่อแม่ผู้ปกครอง สำ�หรับวัยรุ่น ในสมัยน้ี ร่างกายเปล่ียนแปลงเร็วขึ้น แต่การเป็นผู้ใหญ่ช้าลง เนื่องจากการเรียน ทำ�ให้ช่วงเวลาของวัยรุ่นยาวนานข้ึน ดังน้ันวัยรุ่นจึงควรทำ�ความเข้าใจตนเอง ในเรื่องต่างๆ ดังน้ี สมอง วัยรุ่นสมองส่วนหน้ายังเตบิ โต ไมเ่ ตม็ ที่ ขอ้ ดคี อื สมองมคี วามยดื หยนุ่ ในการปรบั ตวั กบั สง่ิ แวดลอ้ ม แตก่ ารคดิ ตดั สนิ ใจอาจยงั ไมร่ อบคอบ หนุ หนั พลนั แลน่ ชอบเสย่ี ง การใชส้ มองสว่ นใดซา้ํ ๆ วงจรสมองจะเติบโตตามสิ่งท่ีเราสนใจ หากวัยรุ่น ใชเ้ วลากบั Social media มากจนเกนิ ไป อาจท�ำ ให้ เกิดความอยากและการเปรียบเทียบกับคนอ่ืน ที่ล้วนสร้างภาพที่สวยงามบนโลกออนไลน์ เช่น อยากรวยอยากสบาย อยากประสบความสำ�เร็จ อยา่ งรวดเร็ว จนรสู้ กึ ว่าตนเองไม่ดี ชวี ิตไม่ดี พอ่ แม่ ก็ไม่ดี เกิดความกังวลเบ่ือหน่าย และซึมเศร้า ในทสี่ ุด การเปล่ยี นแปลงทางกาย วัยรุ่นมีร่างกายที่เปลี่ยนแปลงไปตามเพศของตน มากขน้ึ มสี วิ มกี ลนิ่ ตวั ในผหู้ ญงิ มหี นา้ อกและสะโพกขยาย ใหญข่ น้ึ ในผชู้ ายเสยี งจะหา้ ว มกี ลา้ มเนอื้ มากขนึ้ มหี นวด มเี ครา วยั รนุ่ จงึ อาจวิตกกงั วลในรูปร่างทีเ่ ปลีย่ นไป และ เร่ิมมคี วามรูส้ กึ ทางเพศ 6 คมู่ ือการส่อื สารของวัยรุ่นกับครอบครัว

อารมณ์ มีอารมณ์เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว อารมณ์แปรปรวน ไม่ค่อยมีเหตุผล โกรธง่าย หายเร็ว บางเวลาอาจเหงา เศร้า ซึม ไม่เข้าใจ ตนเอง และมกั แสดงอารมณโ์ ดยขาดการกลนั่ กรอง ความตอ้ งการการยอมรับ วัยรุ่นจะให้ความสำ�คัญกับรูปร่างหน้าตา ของตนเอง เพราะต้องการเป็นที่สนใจและได้รับการ ยอมรับจากกลุม่ เพ่อื น อยากเปน็ ส่วนหนึง่ ของกลมุ่ มี ความเท่าเทียมกับเพ่ือน แต่ถ้าเมื่อใดที่รู้สึกว่าตนเอง ด้อยกว่า อาจเผลอแสดงพฤติกรรม บางอย่างที่อาจ ไม่เหมาะสม หรือบางคร้ังอาจต้ังใจทำ�เพื่อเรียกร้อง ให้เพ่อื นสนใจเราบา้ ง มคี วามคิดของตนเอง บ่อยคร้งั จะพบว่า “วัยรุ่น” มีความคิดเห็นไม่ตรงกับพ่อแม่ หากลองทบทวนดูจะเห็นว่า นอกจาก ตอ้ งการความเปน็ ตวั เอง ทงั้ ความคดิ มภี าษา ของกลุ่ม ต้องการการยอมรับ ที่สำ�คัญ ปฏิเสธไม่ได้ว่าสื่อสังคมออนไลน์ส่งผล ให้เราคล้อยตาม จนกลายเป็นค่านิยม ประจ�ำ วยั แตว่ ยั รนุ่ ตอ้ งไมล่ มื วา่ สอ่ื บางประเภท อาจถูกสร้างมาเพื่อต้องการผลประโยชน์ จากวัยรุ่น ดังนั้นการรับฟังมุมมองความคิด ของพ่อแม่ ก็จะช่วยให้วัยรุ่นมองรอบด้าน มากขึ้น คู่มอื การสอื่ สารของวัยรนุ่ กับครอบครวั 7

สรปุ กอ่ นอ่าน พ่อแมเข่ผ้าู้ปใกจครอง การสือ่ สารในครอบครัวจะไดผ้ ลดีนนั้ นอกจากวัยรนุ่ ควรเขา้ ใจตนเองแล้ว กค็ วรเขา้ ใจพ่อแมผ่ ู้ปกครอง ประสบการณ์ท่แี ตกตา่ ง ความกดดนั และความเครียด ในแต่ละวันพ่อแม่ผู้ปกครองใช้เวลาไป กับการทำ�งานได้รับข่าวสารไม่ตรงกับวัยรุ่น พ่อแม่มีความเครียดความกดดัน มีความเช่ือความคาดหวังจากประสบการณ์ ของตนเอง และอาจแสดงออกด้วย ในยุคของตนทำ�ให้คิดไม่ตรงกันกับลูก อย่างไร การบ่น ยิ่งทำ�ให้เกิดความไม่เข้าใจกัน กต็ ามวยั รนุ่ ควรตระหนกั ถงึ ความรกั ความหว่ งใย หากวัยรุ่นเข้าใจก็จะสามารถช่วย ของพอ่ แม่ ผ่อนคลายความเครียดและความกดดัน ให้แกพ่ อ่ แมผ่ ู้ปกครองได้ 8 คู่มือการสอื่ สารของวัยรุ่นกบั ครอบครวั

เขา้ ใจ การสื่อสารในครอบครัวจะได้ผลดีนั้นนอกจาก วัยรุ่นควรเข้าใจตนเองแล้วก็ควรเข้าใจพ่อแม่ผู้ปกครอง ผู้ปพกอ่ คแรมอ่ ง ด้วยว่า การสอน ส่ัง ห้าม ของพ่อแม่ผู้ปกครองนั้น ล้วนเป็นการสือ่ สารท่ีทา่ นค้นุ เคย และนอกจากนี้พ่อแม่ ผู้ปกครองอาจไม่รู้จะคุยอะไรกับลูก น่ันก็เพราะท่าน ปรบั ตัวไมท่ นั กบั การเปลีย่ นแปลงของลกู เช่นกนั สำ�หรับวัยรุ่นท่ีมีสัมพันธภาพท่ีดีกับพ่อแม่ ผู้ปกครองมาตั้งแต่วัยเด็ก จะเข้าใจและเห็นใจ ในความเครยี ด ความทกุ ขข์ องพอ่ แมผ่ ปู้ กครอง ท�ำ ให้ การปรับตัวเข้าหากันง่ายขึ้น ดังนั้นไม่ใช่เรื่องยากเลย ถา้ วยั รนุ่ หาเวลาพดู คยุ เปดิ ใจกบั พอ่ แมผ่ ปู้ กครองหากเรา เข้าใจว่าท่านก็มีปัญหา มีความทุกข์ใจ มีความกดดัน เรากจ็ ะเขา้ ใจทา่ นมากขน้ึ ทส่ี �ำ คญั คอื วยั รนุ่ ตอ้ งตระหนกั วา่ พอ่ แมร่ กั และหว่ งใยลกู ยง่ิ กวา่ ใคร การพยายามเขา้ ใจ วิธีคิด ส่ิงท่ีแต่ละฝ่ายประสบในการใช้ชีวิต จะช่วย เชื่อมโยงโลกคขู่ นานให้ประสานใกลช้ ิดกนั มากขึ้น ประสบการณท์ ี่แตกต่าง 9 ในแต่ละวนั พอ่ แมผ่ ปู้ กครองใชเ้ วลาไปกบั การท�ำ งาน ไมไ่ ด้ ตดิ ตามขอ้ มลู ขา่ วสารตา่ งๆ ในขณะทวี่ ยั รนุ่ ไดร้ บั ขา่ วสารทาง Social Media อย่างรวดเร็วและหลายช่องทาง ทำ�ให้พ่อแม่ผู้ปกครองได้ รับข่าวสารไม่ตรงกับวัยรุ่น ตามไม่ทันความคิดของลูก และพ่อแม่ ผู้ปกครองยังมีความเช่ือความคาดหวังจากประสบการณ์ที่พ่อแม่ ได้รับในยุคของตนทำ�ให้คิดแตกต่างเห็นไม่ตรงกันกับลูก แนวทาง ท่ีพ่อแม่เคยทำ�แล้วได้ผลดีก็อยากถ่ายทอดให้ลูกรู้และทำ�ตาม วัยรุ่นควรตระหนักถึงความรัก ความห่วงใยของพ่อแม่ รับรู้ ความคาดหวังที่พ่อแม่ต้องการคือ“อยากให้ลูกมีชีวิตท่ีดีและ มีความสุข” แต่ถ้าวัยรุ่นไม่เห็นด้วยก็ควรพูดคุยและอธิบาย หาแนวทางท่เี หมาะสมรว่ มกันกบั พอ่ แม่ผปู้ กครอง คมู่ อื การสือ่ สารของวยั รุน่ กับครอบครัว

ความกดดนั และความเครยี ด ลูกอาจไม่รู้ว่าพ่อแม่มีความเครียดความกดดันของตนเอง ซงึ่ พอ่ แมไ่ มอ่ ยากใหล้ กู รบั รถู้ งึ ปญั หาเหลา่ นน้ั จงึ ไมเ่ คยน�ำ ปญั หา มาพูดคุยกับลูก เพราะพ่อแม่ก็อยากให้ลูกยอมรับ ภาคภูมิใจ ในตวั พอ่ แม่ พอ่ แมอ่ าจแสดงออกดว้ ยการบน่ หงดุ หงดิ กย็ งิ่ ท�ำ ให้ เกิดความไมเ่ ข้าใจกนั ความเครียดของพ่อแมอ่ าจมาจากหน้าที่ การงาน ปัญหาการเงิน ปัญหาสุขภาพท่ีเริ่มเส่ือมถอย โรคประจำ�ตัวต่างๆ และยังเป็นช่วงวัยแซนวิชต้องดูแลลูก ในวัยรุ่นท่ีกำ�ลังเปล่ียนแปลง ทั้งต้องดูแลพ่อแม่ท่ีแก่ชรา ซึ่งอาจเจ็บป่วยจนดูแลตนเองไม่ได้ สิ่งเหล่าน้ีล้วนทำ�ให้พ่อแม่ เกิดความกดดันและความเครียดโดยที่ลูกไม่ได้รับรู้ภาวะเหล่าน้ี จึงคิดว่าพ่อแม่ควรทำ�ทุกอย่างให้ดี จนเพ่ิมความไม่เข้าใจ ต่อกันย่ิงข้ึน หากวัยรุ่นเห็นอกเห็นใจพ่อแม่ผู้ปกครอง ก็จะช่วยผ่อนคลายความเครียดและความกดดันให้แก่ พอ่ แมผ่ ปู้ กครองได้ 10 คู่มอื การส่ือสารของวัยรนุ่ กับครอบครวั

สรุปก่อนอา่ น เทสคอื่นิคสในากราร ต้งั ค�ำ ถาม รเู้ ขา รเู้ รา มีเป้าหมายวา่ จะพดู เรอ่ื งอะไร ให้ตง้ั ค�ำ ถามกบั ตัวเอง “รเู้ ขา” คอื รู้จักและเข้าใจธรรมชาตพิ อ่ แม่ผปู้ กครอง “เราต้องการอะไรในการพดู คุยกัน” “รู้เรา” คือ การพดู รูแ้ ละเขา้ ใจธรรมชาตขิ องตน สือ่ สารด้วยภาษา I Message การฟงั ทแ่ี สดงออกถงึ ความตอ้ งการของเรา และแสดงออกถงึ ความรกั ความห่วงใย ต้ังใจฟงั ไมด่ ว่ นโต้แยง้ ไมเ่ ลอื กรบั ฟงั เปิดใจรบั ฟังความคดิ เหน็ จดั การอารมณ์ พ่อแมผ่ ปู้ กครอง พึงระลกึ เสมอวา่ ต่างฝา่ ยต่างกต็ ้องการ การยอมรบั ซึง่ กนั และกนั ตง้ั ใจฟงั เพอ่ื เขา้ ใจความคดิ ของพอ่ แม่ ผปู้ กครอง วา่ ตอ้ งการอะไร ไม่ตดั สิน การจดั การอารมณ์ของตัวเอง ความคดิ หากเปน็ เร่ืองที่ก่อให้เกดิ สังเกตอารมณ์ ความขดั แย้ง ควรหลกี เล่ียง และควบคมุ อารมณ์ขณะพดู คุย หรอื ยุตกิ ารพูดคยุ หรอื ใช้วิธกี ารทท่ี �ำ ให้ หากควบคุมอารมณ์ไม่ได้ พ่อแม่อารมณเ์ ยน็ ลง ควรหยุดการพูดคยุ และหาวธิ ผี อ่ นคลาย สรา้ งความนา่ เชือ่ ถอื การสร้างความน่าเช่ือถือ ใหพ้ ่อแม่ผู้ปกครองไว้วางใจ ด้วยการรักษาคำ�พดู การรบั ผิดชอบหนา้ ที่ และกิจวัตรประจำ�วันตา่ งๆ ต้องใช้เวลาและความสมํ่าเสมอ ค่มู อื การสือ่ สารของวัยร่นุ กบั ครอบครัว 11

ตง้ั คำ�ถาม มเี ปา้ หมายวา่ จะพดู เรอ่ื งอะไร เทสค่ือนิคสในากราร ใหต้ ง้ั ค�ำ ถามกบั ตวั เองวา่ “เราตอ้ ง การอะไรในการพูดคุย” จะทำ� ให้รู้เป้าหมายในการพูดคุย เช่น ตอ้ งการใชเ้ วลากบั ผปู้ กครอง ตอ้ งการ ป รึ ก ษ า ห า ท า ง อ อ ก ข อ ง ปั ญ ห า การพูดคุยกับพ่อแม่ผู้ปกครองวัยรุ่น ต้องการแลกเปล่ียนความคิดเห็น ควรเลือกช่วงเวลาที่ท้ังสองฝ่ายพร้อมจะ ห รื อ ต้องการขออะไรท่ีสำ�คัญ พดู คยุ และมโี อกาสทเ่ี หมาะสม การสอื่ สารควร ควรตระหนกั เสมอวา่ ไมค่ วรใหเ้ รอื่ ง เร่ิมจากทำ�ความเข้าใจให้ชัดเจนว่าต้องการ อะไรกต็ ามมาท�ำ ลายความสมั พนั ธ์ จะสอ่ื อะไร หาข้อมูลในเรอ่ื งนนั้ ๆ เพื่อพดู คยุ กับ ท่ดี ใี นครอบครวั พ่อแม่ผู้ปกครองด้วยข้อมูลและเหตุผลที่เพียงพอ ใช้คำ�พูดและท่าทางท่ีให้เกียรติกัน หลีกเลี่ยง การพูดจาเอาชนะกัน หรือการหาคนผิดควรให้ ความส�ำ คญั กบั การสรา้ งความสมั พนั ธใ์ นครอบครวั ท่ีจะเป็นรากฐานในการพัฒนาความสุขของเรา และครอบครวั รู้เขา รู้เรา “ร้เู ขา” คอื รูจ้ ักและเข้าใจธรรมชาตพิ อ่ แม่ผปู้ กครอง ตามวัยของท่าน เข้าใจถึงความคิดและความห่วงใยของพ่อแม่ ผู้ปกครอง เข้าใจถึงความแตกต่างระหว่างวัยที่มีความคิดและ ประสบการณท์ ต่ี า่ งกนั และค�ำ นงึ ถงึ ความรสู้ กึ ของพอ่ แมผ่ ปู้ กครอง วา่ ชอบหรอื ไมช่ อบอะไร ตอ้ งการอะไรจากเรา อารมณข์ องพอ่ แม่ ผู้ปกครองเป็นอย่างไรจะคยุ ต่อหรอื หยดุ ไวก้ ่อนดีกว่า “รเู้ รา” คอื รแู้ ละเขา้ ใจธรรมชาตขิ องตน เทา่ ทนั ความคดิ รวู้ า่ ตอ้ งการจะบอกอะไร รวู้ า่ อารมณต์ นเองขณะนี้เป็นแบบไหน ถ้าบรรยากาศในการพูดคุยไม่ดี สามารถควบคุมอารมณ์ตนเอง ได้หรอื ไม่ 12 คมู่ อื การส่ือสารของวยั รุน่ กับครอบครัว

การพดู การพูดให้นึกเสมอว่า วัยรุ่นอยากให้พ่อแม่พูดอย่างไรกับตนก็ควรพูดอย่างน้ันกับ พอ่ แม่ เชน่ พดู จากนั ดๆี ใชเ้ หตผุ ลไมใ่ ชอ้ ารมณห์ รอื อยากใหพ้ อ่ แมฟ่ งั เรา เรากค็ วรรบั ฟงั พอ่ แม่ ไม่อยากให้พ่อแม่บังคับจิตใจก็ควรพูดกับพ่อแม่เพ่ือบอกความรู้สึกและความต้องการ ของเราช่วยกนั คิดรว่ มกันกบั พอ่ แมเ่ พ่ือหาหนทางที่ยอมรบั ได้ท้งั ตวั เราและพอ่ แม ่ วธิ กี ารสอื่ สารทไ่ี ดผ้ ลดคี วรสอ่ื สารดว้ ยภาษา I Message ทแ่ี สดงความตอ้ งการของเรา และสะท้อนถึงความรัก ความหว่ งใย ผู้ฟงั จึงรู้สึกอบอนุ่ มีคณุ ค่า เกิดความเข้าใจท่ดี ตี อ่ กัน ท�ำ ใหค้ วามขดั แยง้ ทางอารมณล์ ดลง เปน็ การสอื่ สารทใี่ ชเ้ หตผุ ลมากกวา่ อารมณ์ และไมท่ �ำ ให้ ผู้ฟงั รู้สึกถูกตำ�หนิ ข้ันตอน 1) บอกความรู้สกึ ของเรา 2) บอกความตอ้ งการ และเร่มิ ตน้ ประโยคดว้ ย ของเราว่าต้องการให้ I-กMารสeือ่ sสsารaด้วgยe การกลา่ วสรรพนามเรยี กตนเอง ผปู้ กครองท�ำ อยา่ งไร รวมทงั้ เหตผุ ลท่ตี ้องการ “ฉัน หนู ผม ลูก” ให้ท�ำ เชน่ นั้น 3) ถามความคดิ เหน็ 4) ขอบคุณหรือชมเชย ของผู้ปกครองวา่ มี เมอ่ื อีกฝา่ ยทำ�ตาม ความรู้สึกต่อต้าน แตห่ ากไม่ทำ�ตาม หรือเห็นด้วยอย่างไร อย่าใช้อารมณ์และมาพูดคยุ ดว้ ยเหตผุ ลว่าจะแก้ไขอยา่ งไร ตวั อยา่ ง : “ท�ำ ไมพอ่ ไมอ่ อกก�ำ ลงั กายบา้ ง” ผู้ฟังส่วนใหญ่จะรู้สึกว่าตัวเองกำ�ลังโดนตำ�หนิอยู่ แต่เมื่อเปล่ียนคำ�พูดเป็น หนูอยากให้พ่อออกกำ�ลังกาย จะได้มีร่างกายที่แข็งแรง เรามาออกกำ�ลังกาย ด้วยกันดีไหมคะ คำ�พูดเช่นนนี้ ผู้ปกครองจะรับฟังและสร้างความรู้สึกที่ดีต่อกัน อย่าลืมขอบคุณคุณพ่อ เมือ่ ทา่ นยอมมาออกก�ำ ลงั กายกบั เรา คู่มือการสือ่ สารของวยั รุน่ กับครอบครัว 13

การฟัง จัดการอารมณ์พ่อแม่ ผปู้ กครอง ตั้งใจฟังในสิ่งท่ีผู้ปกครอง พูดจนจบไม่ด่วนโต้แย้ง ซ่ึงใน เรม่ิ จากการตงั้ ใจฟงั ฟงั เพอื่ บางครง้ั อาจขัดตอ่ ความรสู้ ึก หรือ เขา้ ใจความคดิ ของพอ่ แมผ่ ปู้ กครอง เป็นเรื่องท่ีวัยรุ่นไม่เห็นด้วยแต่ ว่าต้องการอะไร ไม่ตัดสินความ วยั รนุ่ ควรเปดิ ใจ ไมเ่ ลอื กรบั ฟงั แตค่ �ำ พดู คิดน้ัน ว่าถูกหรือผิด เพราะแต่ละ คนมีความคิดและประสบการณ์ ทเ่ี ราอยากฟงั หรอื ค�ำ พดู ทจี่ ะน�ำ มาใชโ้ ตแ้ ยง้ ที่แตกต่างกัน แต่ไม่ใช่ว่าต้องทำ�ตาม กบั พ่อแม่ผูป้ กครอง เปดิ กวา้ ง ทางความคดิ รับฟังความคิดเห็นต่าง พิจารณาไตร่ตรอง ทกุ อยา่ ง เปน็ การฟงั เพอื่ เขา้ ใจ และดวู า่ สง่ิ ใด ดว้ ยเหตผุ ล ถา้ ไมเ่ หน็ ดว้ ยควรคอ่ ยๆ อธบิ าย ทำ�ได้ ส่ิงใดทำ�ไม่ได้ เมื่อเข้าใจพ่อแม่แล้ว ให้ข้อมูลบอกความต้องการของตนเอง การตอ่ รองกจ็ ะงา่ ยขน้ึ หากเรอ่ื งทพ่ี ดู คยุ กนั ถามความคดิ เหน็ ของพอ่ แมว่ า่ ยอมรบั เราได้ ก่อให้เกิดความขัดแย้ง ควรหลีกเลี่ยงหรือ แคไ่ หน มแี นวทางทจี่ ะพบกนั ครง่ึ ทางไดไ้ หม ยุติการพูดคุยในเรื่องนั้น เพ่ือไม่ให้กระทบ แต่ถ้าพ่อแม่ผู้ปกครองยังไม่รับฟังให้ผ่าน กับความสัมพันธ์ท่ีดีในครอบครัว วัยรุ่น เรื่องนั้นไปก่อนเม่ืออารมณ์เย็นแล้วค่อยๆ อาจใช้วิธีการท่ีทำ�ให้พ่อแม่อารมณ์เย็นลง หาทางพูดคุยร่วมกันต่อไปในครั้งหน้า เชน่ การออดออ้ น การกอด การเปลย่ี นเรอ่ื ง พึงระลึกเสมอว่า ไม่ว่าจะเป็นวัยรุ่น หรือ เพื่อทำ�ให้อารมณ์ดี การขอเวลาเอาส่ิงที่ พ่อแม่ต่างก็อยากให้อีกฝ่ายยอมรับซ่ึงกัน พอ่ แม่พดู ไปคดิ ก่อน การไม่เถียง ไมโ่ ตแ้ ย้ง และกนั ข อ เ ว ล า น อ ก พั ก ใ ห้ อ า ร ม ณ์ เ ย็ น ล ง กั น ท้ังสองฝ่ายแล้วคอ่ ยมาคุยกันใหม่ 14 คู่มือการส่อื สารของวยั รุน่ กับครอบครวั

การจดั การอารมณ์ของตวั เอง การสื่อสารที่มีอารมณ์ลบเข้ามาเก่ียวข้อง ย่อมทำ�ให้ พดู คยุ กนั ไมร่ เู้ รอ่ื ง ดงั นนั้ ในขณะพดู คยุ ใหส้ งั เกตตวั เราเองวา่ มอี ารมณ์ อย่างไร สามารถควบคุมอารมณ์ขณะนั้นได้หรือไม่ หากไม่ได้ควรหยุด การพูดคุยกันเพราะพูดคุยกันต่อไปย่อมเกิดการทะเลาะรุนแรง ควรรอให้ อารมณผ์ ่อนคลายจึงกลบั มาพดู คยุ ดว้ ยเหตผุ ลอีกครง้ั สรา้ งความน่าเชอื่ ถอื การพิสูจน์ว่าเราเป็นผู้ใหญ่แล้ว เราคดิ เองไดแ้ ลว้ วธิ กี ารหนง่ึ คอื การท�ำ ใหพ้ อ่ แม่ไว้ใจ การสรา้ งความนา่ เชอื่ ถอื ต้องใช้เวลาและความสมํ่าเสมอ เช่น เมื่อพูดอะไรเราก็ควรรักษาคำ�พูด รับผิดชอบ หน้าท่ีและกิจวัตรต่างๆ การกิน การนอน การออกก�ำ ลงั กาย การอา่ นหนงั สอื เพอ่ื จดั การ ชวี ติ ใหเ้ ขา้ ท่ี ใหพ้ อ่ แมไ่ วใ้ จ เขา้ ใจความคาดหวงั ของพอ่ แม่ แลว้ เลอื กท�ำ ในสง่ิ ทท่ี �ำ ได้ หากสามารถ ทำ�ได้สมํ่าเสมอในท่ีสุดพ่อแม่ก็จะไว้ใจ และให้ อิสระในการคิด ตดั สินใจมากขนึ้ คู่มือการส่อื สารของวยั รนุ่ กบั ครอบครวั 15

ค�ำ พดู โดนใจหรอื เกนิ ต้าน คำ�พูดทถี่ ูกใจจะชว่ ยชูก�ำ ลังใจให้กับพ่อแม่ สว่ นคำ�พูดท่ีรุนแรงเกนิ จะรบั ไหวบางค�ำ กเ็ ปรยี บ ดังคมมีดท่กี รีดแทงใจของพอ่ แม่ได้เชน่ กนั ค�ำ พดู โดนใจ ค�ำ พดู ทพ่ี อ่ แมผ่ ปู้ กครองอยากฟงั ฟงั แลว้ ชนื่ ใจ จะมลี กั ษณะทแ่ี สดงถงึ ความขอบคณุ ใหก้ �ำ ลงั ใจ แสดงความรกั ความหว่ งใย เชน่ ขอบคณุ ขอโทษ เหนอ่ื ยไหม กนิ อะไรยงั สๆู้ หนูเป็นหว่ งนะ รักนะ หนสู ัญญาจะดูแลตัวเองไม่ต้องเปน็ ห่วง ค�ำ พดู เกนิ ตา้ น ค�ำ พดู ทค่ี ณุ คดิ วา่ ธรรมดาแตพ่ อ่ แม่ ฟงั แลว้ เจบ็ ปวดใจ 1. พอแลว้ รแู้ ล้ว 2. มีอะไรอกี ไหม ไม่มอี ะไรจะวางสายละนะ เสยี เวลา 3. พดู ยงั ไงพ่อกบั แม่กไ็ ม่เขา้ ใจหรอก ไมต่ ้องถามแล้วนะ 4. บอกกีค่ ร้งั แล้วว่าอย่าท�ำ ถึงทำ�ไปกไ็ มเ่ ห็นจะมอี ะไรดขี ้ึนมา 5. ความคิดแบบนี้มันโบราณไปแล้ว ยคุ นีท้ ำ�อยา่ งนี้ไม่ไดห้ รอก 6. บอกก่ีคร้ังแล้วว่าไม่ต้องเข้ามาจัดห้อง เห็นไหมหล่ะ หาของไม่เจออีกแล้ว วันหลัง ไม่ตอ้ งยุง่ 7. ผมรูว้ า่ ผมจะกนิ อะไร วนั หลงั ไม่ต้องท�ำ เผ่อื 8. ผมโตแลว้ ผมรูว้ ่าผมจะตอ้ งท�ำ ยงั ไง พดู อย่ไู ด้ รำ�คาญ 9. ของเก่า ๆ พวกนีเ้ ก็บไวท้ �ำ ไม รกบา้ นเปลา่ ๆ ใช้การอะไรก็ไมไ่ ด้ 10. ท�ำ ไมไม่เป็นเหมือนพอ่ แมบ่ า้ นอนื่ เขาบา้ ง 11. ถ้าไม่ร้อู ะไรอยา่ พูดดกี วา่ 12. ถ้ายงั เปน็ แบบนอ้ี ยู่ ก็ไม่ตอ้ งมาคุยกนั อีก 13. ถ้าไปอยทู่ อี่ ืน่ มันคงจะดกี วา่ น้ี 14. หยดุ พดู ซกั ทีได้ไหม ไมอ่ ยากฟัง 15. อยากอยคู่ นเดยี ว อย่ามาวนุ่ วายได้ไหม   16 คมู่ อื การส่อื สารของวยั รนุ่ กับครอบครวั

ความขัดแย้ง ความขดั แยง้ เปน็ เรอื่ งธรรมดา ความคิดเห็นท่ีวัยรุ่นและพ่อแม่ ท่เี กิดข้นึ ได้ในครอบครัวเนื่องจากมี ผปู้ กครองมกั คดิ ไมต่ รงกนั เชน่ การเรยี น ความคดิ เหน็ ประสบการณค์ วามเชอื่ การใช้เงิน การใช้เวลาว่าง การเล่นเกม การรับข่าวสาร รวมถึงเป้าหมาย การคบเพ่ือน การมีแฟน การเลือกเพศ ท่ีแตกต่างกันในแต่ละวัย หากมุ่งแต่ การเมอื ง เปน็ ตน้ เมอื่ เกดิ ความขดั แยง้ ขน้ึ ควรหลกี เลย่ี งการโตเ้ ถยี งเพอื่ เอาชนะกนั เอาชนะและไม่ทำ�ความเข้าใจสาเหตุของ และการใช้อารมณ์ หากขัดแย้งรุนแรง ความขดั แย้งนนั้ ความขัดแยง้ ก็จะรุนแรงข้นึ ควรพักให้อารมณ์เย็นก่อนแล้วจึงพูด และเมื่อปล่อยให้เกิดความขัดแย้งเกิดข้ึน คุ ย กั น ด้ ว ย เ ห ตุ ผ ล แ ล ะ ค ว า ม เ ข้ า ใ จ เป็นประจำ�ก็จะลดทอนความสัมพันธ์อันดี อย่าปล่อยให้ความไม่เข้าใจสะสมนาน ในครอบครัว จนยากแกไ้ ข เรอื่ งบางเร่ืองไมส่ �ำ คัญมาก พอท่ีจะมาโต้เถยี งกนั ความคิดบางอยา่ ง ไม่มีใครผิดไม่มีใครถูกเป็นความคิด ความเช่ือของแต่ละคน การยอม รับฟังแสดงถึงการเห็นคุณค่า ความเคารพ ความรกั ทม่ี ีใหแ้ กก่ นั เป็นส่ิงท่ีจะช่วยให้บรรยากาศ ในครอบครัวดีข้ึนและท่ีสำ�คัญ คอื การรจู้ กั ขอโทษ รจู้ กั ใหอ้ ภยั คู่มือการสือ่ สารของวยั รุ่นกบั ครอบครัว 17

เทคนคิ การระงับอารมณ์ นกับาเลรข การนับเลข เม่อื เจอสถานการณท์ ่ีท�ำ ให้เราเกิด อารมณ์ ก่อนที่เราจะเอ่ยปากโต้เถียง ตามความเคยชิน ลองหายใจเขา้ ออกลกึ ๆ แลว้ นบั 1 ถงึ 10 ชา้ ๆ ใหค้ วามคดิ อยู่ที่ตัวเลขที่นับ ลืมคำ�พูด และความคิดที่เข้ามาในหัว นับเลขไปเรอ่ื ย ๆ จนรู้สกึ อารมณเ์ ยน็ ลง ขอนอเวกลา ขอเวลานอก หากสถานการณ์ที่พบทำ�ให้ เราเกิดอารมณ์ แม้นับเลขก็แล้ว แต่ยังไม่สามารถระงับ อารมณ์ได้ อาจจะลองขอตัวเดินออกไปจากเหตุการณ์ เพื่อหาท่ีเงยี บๆ แล้วลองฝกึ หายใจ อาจใช้เวลา 10-30 นาที การขอเวลานอกเป็นการเดินออกจากสถานการณ์ เพื่อให้ต่างคนไดพ้ ักได้สงบสตอิ ารมณ์ของตนเอง หกาารยฝใกึจ การฝึกหายใจ การฝึกหายใจเป็นอีกวิธีที่ช่วย ให้เกิดความผ่อนคลายและสามารถระงับอารมณ์ได้ เป็นอย่างดี ซ่ึงควรฝึกอย่างสมํ่าเสมอเพ่ือให้เคยชินเป็น อัตโนมัติ 1. นงั่ ในทา่ ทสี่ บายแลว้ หลบั ตา คอ่ ยๆ หายใจเขา้ พรอ้ มนับเลข 1 ถงึ 4 เป็นจงั หวะชา้ ๆ 1…2…3…4… ให้ รู้สกึ ว่าท้องพองออก 2. ขณะท้องพองออกกลั้นลมหายใจเอาไว้นับ 1…2…3…4… 3. ค่อยๆ ผ่อนลมหายใจออก โดยนับ 1 ถึง 8 อย่างช้าๆ 1…2…3…4…5…6…7…8… พยายามหายใจ ออกมาใหห้ มด สังเกตวา่ หนา้ ท้องแฟบลง 4. ทำ�ซ้ําอีก โดยให้หายใจเข้าช้าๆ กล้ันไว้แล้ว หายใจออก โดยช่วงเวลาที่หายใจออกให้นานกว่าช่วง เวลาหายใจเข้า 18 คู่มอื การสือ่ สารของวยั ร่นุ กบั ครอบครัว

การตัวสอนย่าทงนา การเรยี นที่ใฝฝ่ ันกับความหวังของแม่ อีก 2 เดือนจะจบ ม.3 แลว้ ม้ินต้องเลือกสายการ เรยี นต่อ ม.4 มน้ิ อยากเรียนสายศิลป-์ ค�ำ นวณ แต่แมน่ ะซอิ ยากให้เขา้ วทิ ย-์ คณติ มิ้นจะทำ�ยงั ไงดี นะ ออ๋ ลองคุยกับแม่ดูดีกวา่ ........... มิ้น แมส่ วัสดีคะ่ แมม่ นิ้ อยากเรียนสายศิลป์ค�ำ นวณได้ไหมคะ แบบเคย ๆ แม่ ท�ำ ไมล่ะ? ม้ิน มนิ้ ไม่ชอบเรียนวิทย์-คณติ แม ่ แต่ วิทย-์ คณิต มันไปไดห้ ลายทางนะ มิ้น ม้นิ ไม่ชอบ ไมอ่ ยากเรยี น อกี อยา่ ง ศลิ ป์-คำ�นวณก็ไปไดห้ ลายทางเหมือนกัน แม่ อยา่ มาเถยี ง บอกให้เรียนกเ็ รยี นสิ! มิ้น มิ้นเรยี นไม่เก่ง ไมถ่ นัด เรียนไปก็ไม่รู้เรอ่ื งหรอก แม่ ท�ำ ไมจะเรยี นไมร่ ู้เรอื่ ง ลกู ป้าข้างบา้ นยังเรียนเลย! ม้ิน กบ็ อกว่าไม่ชอบ ไม่ถนดั ทำ�ไมแม่ไม่ฟงั กันบ้าง !!!! มน้ิ แมส่ วัสดคี ่ะ แม่ขามิน้ ขอตอ่ ม.ปลาย สายศลิ ปค์ ำ�นวณ ไดม้ ัย้ คะ? แม ่ เพราะอะไร ม้ินถงึ อยากเรียนศลิ ป์ค�ำ นวณละ่ ลกู ? มน้ิ ม้ินคดิ วา่ มิน้ ไมถ่ นดั วทิ ย-์ คณิตค่ะ แม่ ลองเรียนดกู อ่ นไหม อาจจะดีกวา่ ทีค่ ิดก็ได้นะ มิ้น มน้ิ เรยี นไม่เก่ง กลัวเรียนไม่ไหว กลวั ต้องมาเสียเวลาดรอปเรยี น อกี อย่างม้ินคดิ วา่ มิน้ มีความสุขกับการเรยี นศลิ ป-์ ค�ำ นวณ มากกวา่ คะ่ แม่ แตว่ ทิ ย์คณิตจะดีตอ่ ตัวม้ินในอนาคตนะ ไปต่อได้อีก จะดีกวา่ ไหม หลายทางเลยลูก ถา้ ...มนิ้ มิน้ ขอเรียนในส่งิ ทมี่ ิน้ ชอบได้ไหมคะ ม้นิ สัญญาวา่ ม้นื จะตง้ั ใจเรียน สายน้จี ริงๆ นะคะ แม่ ถ้าแมใ่ ห้ม้นิ เรียน มิ้นจะไม่ทำ�ให้แมผ่ ดิ หวังใชไ่ หมลูก? มิ้น ใช่ค่ะแม่ ม้ินสญั ญา คู่มือการสื่อสารของวยั รุน่ กบั ครอบครัว 19

แนวคิด/ข้อคิด “การเรยี นที่ใฝ่ฝนั กับความหวังของแม่” พ่อแม่ผู้ปกครองจะมีความคิดว่าการเรียนต่อของลูกในสายการเรียนท่ีดี ทำ�ให้มีโอกาสเลือกศึกษาต่อในมหาวิทยาลัยได้หลากหลาย และมีโอกาสเรียน จบมาไดง้ านท�ำ ทดี่ มี คี วามมนั่ คง เปน็ ความหวงั ของพอ่ แมผ่ ปู้ กครอง ในบางครงั้ พ่อแม่ผู้ปกครองจึงคิดแทนลูกว่าควรเรียนอะไร แต่หากอยากเรียนในสาย การเรียนท่ีชอบแล้วพ่อแมผ่ ้ปู กครองไมเ่ ห็นดว้ ย ลูกควรมีข้อมูลมาอธิบายและทำ�ให้พ่อแม่ผู้ปกครองม่ันใจว่าส่ิงที่เลือก จะสามารถทำ�ได้ดี และสามารถสร้างอนาคตที่ดีได้ เพื่อสร้างความเข้าใจและ ความเช่ือมน่ั ใหพ้ ่อแมผ่ ูป้ กครอง บอลอยากซื้อรองเท้าใหม่ บอลเป็นนักกีฬาอยากซอ้ื รองเท้าใหม่ “รองเท้ามันเก่าแล้วอะอยากได้คู่ใหม่ จะบอกแม่อย่างไรด”ี บอล แม่ แม ่ วา่ ไงลกู บอล บอลอยากไดร้ องเทา้ คใู่ หม่อะ แบบเคย ๆ แม่ แม่ ไม่มีเงินลูก บอล โหแ่ มอ่ ยากได้คูใ่ หมจ่ ริงๆ แม ่ กบ็ อกวา่ ไมม่ เี งินไง บอล ถา้ แมไ่ มซ่ อื้ รองเทา้ คใู่ หมใ่ หน้ ะบอลจะไมไ่ ปโรงเรยี น แม ่ ลองดู แมจ่ ะตีให้ บอล แมค่ รบั จะดถีก้าว..่า.ไหม แม ่ ว่าไงลูก บอล คือวา่ บอลอยากได้รองเท้าค่ใู หมอ่ ะแม่ แม ่ ใช้ไปก่อนไมไ่ ด้เหรอลกู แมม่ เี งินไม่พอเราต้องประหยดั ลูก บอล อืมมันไม่ไหวแลว้ หละแมด่ ูพื้นรองเทา้ สมิ นั สึกหมดแลว้ อะเดินทเี จบ็ เท้าเลยแม่ แม่ อา้ วหรอ ตอนนี้แมม่ เี งนิ ไม่พอ รอแมเ่ กบ็ เงนิ หน่อยนะลูก บอล ง้นั ผมจะรอนะแม่ แตว่ ่าผมเนี้ยจะช่วยแม่เก็บเงินดว้ ย โอเคไหมแม่ แม่ ดมี ากเลยลูก ลกู แม่น่ารกั ทสี่ ดุ เลย 20 คู่มือการสื่อสารของวัยรนุ่ กบั ครอบครัว

แนวคดิ /ขอ้ คิด “บอลอยากซ้ือรองเทา้ ใหม”่ การขอใหพ้ อ่ แมผ่ ปู้ กครองซอื้ รองเทา้ ให้ มเี รอื่ งของการเงนิ เขา้ มาเกยี่ วขอ้ ง จงึ ขน้ึ อยู่กบั วา่ พ่อแม่ผปู้ กครองมแี นวทางการใชจ้ ่ายอยา่ งไร บางครัง้ พ่อแม่อาจ มีข้อจำ�กัดเร่ืองรายได้ ควรเห็นใจพ่อแม่และต้องทำ�ความเข้าใจว่าพ่อแม่มีเงิน พอท่ีจะชอื้ ให้หรือไม่ พ่อแม่เองอาจมีปัญหาทางการเงนิ หรือค่าใช้จ่าย หากเปน็ เช่นน้ัน เราควรมีส่วนร่วมรับผิดชอบแค่ไหน พ่อแม่ผู้ปกครองมีส่วนช่วย แค่ไหน เราช่วยทำ�อะไรเพ่ิมเติมได้บ้าง เพื่อแลกกับเงินในการนำ�ไปซื้อของ ทต่ี อ้ งการ เชน่ เกบ็ สะสมเงนิ เอง ท�ำ งานพเิ ศษ หรอื การชว่ ยพอ่ แมท่ �ำ งานบา้ น เพ่อื แบง่ เบาภาระ ไลฟ์สไตล์ของซนั วนั เนย้ี วนั หยุด ต่ืนสายเสยี หนอ่ ยดีกวา่ จะเอาใหส้ ดุ ไปเล๊ยยยยยยยยยยยยยยยย แม ่ ซนั ตื่นหรือยงั อะ สายแล้วนะ เมอื่ ไหร่จะตน่ื แบบเคย ๆ จะนอนกนิ บา้ นกินเมืองไปถงึ ไหน ซนั โอย้ ยยย แม่ ซนั จะนอน อยา่ มากวนได้ไหมเนีย้ แม ่ จะไม่ใหป้ ลุกได้ไง นมี่ ันก่โี มงแล้ว!!!! ซนั แมโ่ อย้ ยย แม ่ ตืน่ ซนั โอย้ ยยย วนั หยุดจะขอนอนกอ่ นไม่ได้หรอ แม ่ จะนอนอะไรนักหนา ตืน่ มาช่วยงานแมไ่ ด้แลว้ นะ ซนั ไมเ่ อา!!!! ซันจะนอน แม ่ ซันตนื่ หรือยงั นะลูก สายแลว้ นะ 21 ซัน แม่ วนั หยดุ ทง้ั ทจี ะขอนอนต่นื สายหน่อยไม่ได้หรอื แม่ 21 แม ่ จะตนื่ กโี่ มงล่ะ สายแลว้ นะ ตน่ื มาชว่ ยงานแมห่ น่อยซิ จะดกี ว่าไหมซนั โอ้ยยยยแม่ เอางแ้ี ม่ ซันขออีกครง่ึ ช่วั โมงแลว้ กัน เด๋ยี วซันไปช่วยแม่ทำ�งานบ้าน ท�ำ ทุกอย่างเลยดไี หมแม่ ถ้า...แม ่ กไ็ ด้ เดี๋ยวอีกคร่งึ ชั่วโมง แมม่ าปลุกใหม่ ซัน เออแม่ เกรดซนั เทอมนใ้ี กลจ้ ะออกแลว้ ถา้ ซนั ไดม้ ากกวา่ เทอมท่แี ลว้ ซันขอนอนตน่ื สายในวนั หยุดนะ แม่ ก็ไดถ้ ้าซนั รบั ผิดชอบงานตวั เองไดแ้ มก่ ต็ กลง ซนั ขอบคณุ ครับแม่ คมู่ ือการส่อื สารของวยั รุน่ กับครอบครวั

แนวคิด/ขอ้ คิด “ไลฟส์ ไตลข์ องซัน” การนอนตื่นสายของวัยรุ่น ปัญหานี้วัยรุ่นอาจไม่ได้คิดอะไรมาก แค่คิดว่า เรียนหนักมา 5 วัน วันหยดุ ก็ขอนอนตน่ื สายบา้ ง อยากพักผ่อน แตพ่ ่อแม่ผ้ปู กครอง มกั ไมค่ อ่ ยเขา้ ใจคอยปลกุ และหาวา่ ขเี้ กยี จซะงนั้ วยั รนุ่ ควรท�ำ ความเขา้ ใจวา่ การนอน ต่ืนสายของลูกเป็นเรื่องที่พ่อแม่ผู้ปกครองมักเป็นห่วงและคาดหวังเช่นเดียวกับ เรอื่ งอน่ื ๆ เชน่ พอ่ แมอ่ าจคดิ วา่ ลกู ควรรบั ผดิ ชอบงานบา้ น ควรท�ำ การบา้ นใหเ้ สรจ็ ควรท�ำ กจิ กรรมร่วมกนั กับครอบครัว ไมห่ มกตัวอยแู่ ต่ในห้อง ถา้ รู้วา่ พ่อแมห่ ว่ งอะไร แล้วแสดงให้เห็นว่าเรื่องนี้ไม่ได้ส่งผลเสียหายก็จะเจรจาได้ ส่ิงสำ�คัญคือการสร้าง ความน่าเชื่อถือในสายตาพ่อแม่ น่ันคือ การพูดคุยกับพ่อแม่ว่าเม่ือต่ืนแล้วจะทำ� อะไรบ้าง เชน่ ท�ำ งานบา้ นทร่ี บั ผดิ ชอบให้เสรจ็ ท�ำ การบ้านให้เรยี บรอ้ ย ปัญหาการนอนต่ืนสาย เป็นเรื่องเล็กๆ ที่เหมาะจะเป็นหัวข้อเริ่มต้น ในการฝกึ การสอื่ สารตอ่ รองกบั พอ่ แม่ เพราะเปน็ รปู ธรรมงา่ ยตอ่ การตอ่ รอง จงจำ�ไว้ว่า การเจรจาต่อรองจะสำ�เร็จ ภายใต้เง่ือนไขการรับผิดชอบตัวเองได้ จัดการเวลาได้ดี จัดระบบชีวิตให้เข้าที่จะช่วยให้เรามีความน่าเช่ือถือและต่อรอง เรื่องต่างๆ ได้งา่ ยข้นึ ZZZ Z 22 คมู่ อื การสอื่ สารของวยั รนุ่ กับครอบครัว

งานอดิเรกของปอนด์ วนั นว้ี นั หยดุ มเี วลาว่างเล่นเกม เลน่ สักหนอ่ ยดีกวา่ ...จดั ไป แม ่ ปอนด์ ท�ำ อะไรอยู่ ปอนด์ เล่นเกมแม่ แม ่ เล่นอะไรนกั หนา วันๆ เล่นแตเ่ กม แบบเคย ๆปอนด ์ โหแม่ วันหยดุ ท้ังทีจะขอพักผอ่ นหนอ่ ยไม่ได้หรอ แม่ ดูน้องจนี สิ เขายงั นัง่ อ่านหนังสอื เลย ปอนด ์ แต่เกมก็ได้ฝกึ ภาษานะแม่ แม่ ไร้สาระ เอาเวลาไปนัง่ อา่ นหนังสอื ดกี วา่ ไหม อา้ ววววลูกคนนี้ แม ่ ปอนด์ ทำ�อะไรอยู่ลูก ปอนด์ เล่นเกมครบั แม่ แม่ เลน่ อะไรนกั หนา วันๆ เลน่ แต่เกม จะดถีก้าว..่า.ไหม ปอนด ์ ก็เกมมันสนกุ มากเลยครบั นี้ปอนด์ไดฝ้ กึ ภาษา จากเกมดว้ ยนะ แม ่ ดีจงั เลย แต่อย่าลมื พักสายตาบ้างนะลกู ปอนด ์ ครบั แม่ เดี๋ยวปอนด์ขออีก 1 ชัว่ โมง ปอนดจ์ ะไปอา่ นหนงั สือเลย แม ่ ดมี ากจะ้ ลูก แนวคิด/ข้อคิด “งานอดเิ รกของปอนด์” การเลน่ เกมส�ำ หรบั พอ่ แมผ่ ปู้ กครองคดิ วา่ เปน็ การเสยี เวลา เสยี เงนิ ทอง เสยี สขุ ภาพ สายตาเสยี นา่ จะเอาเวลาไปอา่ นหนงั สอื ศกึ ษาหาความรู้ แลว้ พอ่ แมผ่ ปู้ กครองกไ็ มเ่ ขา้ ใจ ว่าในเกมมอี ะไร จะทำ�ใหล้ กู เสียคนหรือไม่ ฉะนั้นวยั รุ่นควรแบง่ เวลาในการเล่นเกม ใหเ้ หมาะสมและอธบิ ายหรอื พดู คยุ กบั พอ่ แมถ่ งึ สง่ิ ทเ่ี ลน่ อยเู่ พอื่ ใหพ้ อ่ แมส่ บายใจ วา่ ไม่ไดท้ �ำ อะไรที่ไมด่ ี เลน่ เพอื่ ผอ่ นคลายความเครยี ด ไดพ้ ดู คยุ กบั เพอ่ื นในเกม และได้ประโยชนจ์ ากเกมอย่างไร ค่มู ือการสอื่ สารของวยั รุ่นกับครอบครวั 23

ส้มเป็นเปดาก็ รสต์ าวี้สชังนั้สมรธั รยคมข์ ตอน้ งวฉนั นั นแีเ้ ลป็นะผวันอเงกเดิ พเพ่ืออ่ืนนของสม้ และสม้ อยากจะไปกินเลย้ี งที่บ้านเพื่อน สม้ คดิ วา่ จะบอกแม่ หรอื ขออนญุ าตแม่อย่างไร แมถ่ งึ จะอนญุ าตให้ไป และไม่โดนว่า ส้ม แม่ !!! สม้ ไปบ้านเพ่ือนนะ แบบเคย ๆ แม ่ ไปท�ำ ไม ไปทำ�อะไร ส้ม ไปกนิ งานเลยี้ งวนั เกิดเพ่ือน แม่ บา้ นเพอ่ื นคนไหน! บ้านอย่ไู หน! มีใครไปบา้ ง? สม้ เพ่อื นท่ี ร.ร. บา้ นแถวๆ นแี้ หละ แม ่ กบ็ อกมาสวิ า่ บา้ นคนไหน แถวๆ นีค้ ือแถวไหน สม้ กแ็ ถวๆ นี้ แหละแมจ่ ะถามอะไรเยอะแยะ! แม่ ไมต่ ้องไปเลย นอนอยบู่ า้ นนแ่ี หละ! ส้ม จะห้ามอะไรนักหนา โตแลว้ หา้ มอยูไ่ ด้! สม้ แมค่ ะ แม ่ วา่ ไงลกู ? สม้ สม้ ขออนญุ าตไปกนิ เลี้ยงงานวนั เกดิ เพือ่ นนะคะ จะดถีก้าว..่า.ไหม แม่ เพื่อนคนไหน บา้ นอยู่ไหน ไกลรึเปลา่ ? ลูก ส้ม บ้านชมพู่ ลกู ปา้ แมว บ้านอยหู่ ลงั ตลาดน่ีเองคะ่ แม ่ ออ๋ บ้านป้าแมว แลว้ จะกลับตอนก่ีโมง มใี ครไปบ้าง? สม้ กลบั 3 ทมุ่ คะ่ มเี พอ่ื นผหู้ ญงิ 4 คน แมก่ ร็ จู้ กั และเคยมาบา้ นเราดว้ ย แม่ แม่อนุญาต ไปเถอะ เดีย๋ ว 3 ทุม่ แม่ไปรบั นะ ส้ม ได้คะ่ แม่ ขอบคุณค่ะ แนวคิด/ข้อคดิ “ปาร์ตี้สังสรรคข์ องฉนั และผองเพื่อน” พอ่ แมผ่ ปู้ กครอง รกั และเปน็ หว่ งลกู ยง่ิ ถา้ ไปตามบา้ นเพอื่ น ไม่ไดอ้ ยู่ในสายตา ยง่ิ เปน็ หว่ งมาก เนอื่ งจากเปน็ สถานทป่ี ดิ และไมร่ วู้ า่ ไปรวมกลมุ่ ท�ำ อะไร ยง่ิ ถา้ กลบั ดกึ กย็ ง่ิ เปน็ หว่ ง ดงั นนั้ ลกู ควรอธบิ ายถงึ เหตผุ ลและรายละเอยี ดวา่ ไปทไี่ หนกบั ใคร ไปอยา่ งไร โดยให้ข้อมูลท่ีแท้จริง ที่สำ�คัญหากสัญญาอะไรกับพ่อแม่ผู้ปกครองก็ควรทำ�ให้ได้ตามท่ี สญั ญาไว้ เพือ่ ให้พอ่ แม่ผปู้ กครองสบายใจและไวใ้ จวา่ ลกู จะปลอดภัยและดูแลตวั เองได้ 24 คมู่ อื การส่อื สารของวยั รนุ่ กับครอบครวั

บอสเปน็ เดก็ ผชู้MายyคนนPงึ uทม่ี pเี พpอื่ yนเยlอoะvมาeกๆแตอ่ ยมู่ าวนั หนง่ึ บอสไดเ้ จอกบั แพร บอสรสู้ กึ วา่ ชอบแพรมากๆ แลว้ หลงั จากนน้ั บอสก็ไดล้ องคยุ กบั แพรไปสกั พกั จนจะตกลงขอแพรเปน็ แฟน แตบ่ อสจะขอพอ่ ยงั ไงด.ี .. บอส พ่อ!!! บอสวา่ บอสจะขอมแี ฟน พอ่ แกจะมแี ฟนตอนน้ีหรอ!! แบบเคย ๆ บอส ใช่พอ่ ทำ�ไมอ่ะ พ่อ แตแ่ กยงั เดก็ อยเู่ ลยนะ นค่ี ดิ จะมีแฟนตอนนีห้ รอ ไม่ไดน้ ะ!! บอส แตม่ นั กไ็ มไ่ ดเ้ สยี หายอะไรนพี่ อ่ พอ่ จะมาบงั คบั ผมท�ำ ไมเนยี่ หะ พอ่ กบ็ อกแลว้ ไงวา่ ไมไ่ ด้ นแี่ ก่อยา่ มาเอาแต่ใจน่ะ บอส พอ่ เลิกบงั คับได้ปะ? พอ่ อย่ามาพดู กับพอ่ แบบนน้ี ะ พ่อไมช่ อบ! จะดถีกา้ว..า่ .ไหม บอส พอ่ ครับ!! คือว่าบอสจะขอมีแฟนนะครบั พอ่ หา ตอนนห้ี รอ? บอส ใชค่ รับพอ่ เค้าเป็นเพ่ือนในโรงเรยี นเดยี วกับบอส ครบั พ่อ แตบ่ อสยังเดก็ อยู่เลยนะ บอส แตถ่ า้ พ่ออนุญาต ผมสัญญาเลยนะว่าจะไม่ทำ�ให้เสียการเรยี นเด็ดขาดเลยพอ่ พอ่ ท�ำ ได้ใชไ่ หม บอส ได้สพิ ่อ ถา้ พอ่ กับแม่โอเคนะ ผมบอกไดเ้ ลยผมจะพาเคา้ มาท�ำ ความรู้จกั กบั พ่อแม่ด้วย พอ่ อะๆๆ แลว้ อย่าท�ำ อะไรท่ไี มด่ หี ละ บอส ไดค้ รับพอ่ ผมสญั ญาเลยนะวา่ จะไมท่ ำ�เร่ืองไม่ดเี ด็ดขาด เชอ่ื ใจผม พ่อ ได้ อยา่ ทำ�ให้พอ่ ผิดหวังนะ บอส ขอบคณุ ครบั แนวคดิ /ขอ้ คดิ “My Puppy love” การมีแฟนไม่ใช่เรื่องผิดหรือไม่ดีถ้าอยู่ในขอบเขตท่ีควร การท่ีพ่อแม่ห้ามไม่ให้มี แฟน สว่ นหนง่ึ เพราะหว่ งใยและกลวั วา่ จะท�ำ ใหไ้ ขวเ้ ขวจนเสยี อนาคต ดงั นน้ั หากสามารถ ท�ำ ใหพ้ อ่ แมไ่ วใ้ จเชอื่ ใจวา่ การมแี ฟนไมม่ ผี ลกระทบตอ่ อนาคต แสดงใหพ้ อ่ แมร่ วู้ า่ สามารถ รบั ผิดชอบตนเอง พฤติกรรมและการเรยี นได้ เช่น มีแฟนแล้วช่วยเหลอื กันเรือ่ งการเรยี น คบกนั ในสายตาพอ่ แม่ ไปไหนกบ็ อกกลา่ วใหพ้ อ่ แมร่ บั ทราบ รบั ผดิ ชอบหนา้ ทไ่ี ดค้ รบถว้ น พอ่ แมก่ ็จะวางใจ ดังนนั้ การมแี ฟนแล้วพอ่ แม่ยอมรบั หรือไม่ ขึ้นอยูก่ บั วา่ ตวั เรา จะพสิ จู น์ใหพ้ ่อแม่ไวว้ างใจ แค่ไหน นน่ั เอง คมู่ ือการสอื่ สารของวยั รุน่ กับครอบครวั 25

กกี อี้ ยากเป็นสาว กีก้ี เป็นเด็กนกั เรียนชาย ชั้น ม.2 ของโรงเรียนแหง่ หนึ่ง กกี มี้ ีความรูส้ กึ วา่ ตวั เองไม่ได้ร้สู ึกอยากเปน็ ผู้ชาย กกี ้คี ดิ วา่ จะทำ�อย่างไรใหพ้ อ่ แมร่ บั รวู้ ่าเขาเปน็ ... ในสงิ่ ทีร่ ัก และจะทำ�อย่างไรใหพ้ อ่ แมย่ อมรับในส่งิ ท่ีเขาเป็น... กกี ้ี แม่ !!!!!!!!!! แม่ ว่ายังไงลูก? กกี ้ ี คือ กีม้ เี รอ่ื งจะบอกแม่ แบบเคย ๆ แม ่ มีอะไร กีก ้ี ถา้ เกิดว่าก้ีพูดไปแลว้ อะ แม่อย่าโกรธกีน้ ะ แม ่ กพ็ ูดมาซกั ที ลลี าอยไู่ ด้ กีกี้ คือ ก้ีไม่ไดอ้ ยากเปน็ ผชู้ าย แลว้ กไ็ มไ่ ดช้ อบผูห้ ญิงดว้ ยอะ แม่รบั ได้ปะ? แม่ อะไรนะ!!!! กีก ้ี คอื กีไ้ มไ่ ด้อยากเปน็ ผชู้ าย แล้วกไ็ มไ่ ด้ชอบผ้หู ญิง แมร่ บั ได้ไหม? แม ่ ไมโ่ อเค! ทำ�ไมแกถึงท�ำ ตวั แบบน้ไี ปได้ ถา้ พอ่ แกรู้แกโดนด่าแนๆ่ กีกี้ ทำ�ไมอะแม่ มันเป็นเรือ่ งร้ายแรงอะไรอะ ทำ�ไมตอ้ งดา่ กนั ดว้ ย ไมเ่ ขา้ ใจ!!! กีก ้ี แม่ครับ... แม ่ วา่ ไงลกู ? กกี ้ี คือ กี้มเี รือ่ งจะบอกแม่แตว่ า่ บอกไปแล้วกลวั แมจ่ ะโกรธก้นี ะ จะดกี ว่าไหม แม่ เปน็ อะไรรึเปลา่ ลกู ไหนบอกแม่มาสิ ถ้า... กีกี้ คอื กลัวว่าพูดไปแลว้ แมจ่ ะผดิ หวังและเสียใจในตัวก้ี แตถ่ ้าเกดิ ก้ไี มพ่ ดู กก้ี ็จะร้สู ึกอึดอดั ไม่มคี วามสุขอะแม่ แม ่ มอี ะไรก็พดู มาเลยลูก แม่รอฟงั อยู่ กกี ี ้ คือ กี้รูส้ ึกวา่ กไ้ี มไ่ ด้อยากเป็นผู้ชาย และกไ็ มช่ อบผ้หู ญิง อะแม่ แม่รบั ไดไ้ หมอะ? แม ่ อืม... ยงั ไงก้ีก็เป็นลูกของแม่ แมต่ อ้ งรับได้สิ แตข่ อเวลาแมท่ ำ�ใจระยะหนึ่งนะลกู กีกี ้ โอแ้ ม่ ขอบคุณมากนะครับแม่ ท่ีเขา้ ใจไม่โกรธที่กีเ้ ปน็ แบบนี…้ แม่ ขอแคล่ กู เป็นคนดี ไมท่ �ำ อะไรทีม่ ันไมถ่ กู ไม่ควรกพ็ อแลว้ กกี ี้ กีส้ ัญญาจะทำ�ตัวดีๆ ตัง้ ใจเรียนหนงั สอื 26 คู่มอื การสือ่ สารของวัยรนุ่ กบั ครอบครวั

แนวคิด/ขอ้ คิด “กีกี้อยากเปน็ สาว” ปญั หาเพศสภาพของลกู สว่ นใหญพ่ อ่ แมผ่ ปู้ กครองมกั รบั ไมไ่ ดใ้ นชว่ งแรก เมอื่ เวลาผา่ นไป พ่อแม่ผู้ปกครองพบว่าลูกทุกข์ใจที่พ่อแม่ไม่ยอมรับและคิดได้ว่าลูกไม่ได้ทำ�ตัวเสียหายอะไร เป็นเด็กดี แต่ไม่สามารถเปลี่ยนลูกได้ จึงควรช่วยให้ลูกเติบโตและมีความเป็นตัวของตัวเอง พ่อแม่ผู้ปกครองจะทำ�ใจได้ ช้าหรือเร็วขึ้นกับความพร้อมของพ่อแม่ ควรให้เวลาพ่อแม่ในการ ปรบั ใจ ดงั นนั้ การสอื่ สารควรดคู วามพรอ้ มของพอ่ แม่ เมอ่ื พอ่ แมพ่ รอ้ มจะรบั ฟงั ก็พูดคุยกับพ่อแม่ให้เข้าใจว่าแม้เรามีเพศสภาพเช่นน้ีแต่เราก็สามารถเป็นคนดี ทำ�ในสงิ่ ท่ีดีได้ เทรนมีความคดิ ต่างจากพอ่ เทรนเป็นเด็กกจิ กรรมไปรว่ มกจิ กรรมแลว้ พ่อไม่เหน็ ดว้ ยกบั ความคดิ น้นั ท�ำ ใหม้ ีปัญหาทะลาะกนั บ่อย เทรนจะทำ�อยา่ งไรให้พอ่ เข้าใจและรบั ฟัง พอ่ จะไปไหน? ลูก เทรน ผมจะไปร่วมชุมนุมครบั พอ่ พอ่ นีจ่ ะไปทำ�ไม มนั อนั ตรายนะลูก แบบเคย ๆ เทรน ทำ�ไมอ่ะพ่อ ผมดแู ลตวั เองไดน้ ะ พ่อ แตพ่ ่อไม่ใหไ้ ป เทรน แต่มันเป็นสิทธขิ์ องผมท่ีจะไปนะพอ่ พอ่ ไม่มีสทิ ธมิ์ าห้ามผม พ่อ แตม่ ันกเ็ ป็นสิทธิ์ของพอ่ เหมอื นกนั ทีจ่ ะหา้ มไม่ให้ลกู ไป เทรน แต่พอ่ จะมาบังคบั ผมแบบนไ้ี มไ่ ด้นะ พ่อ ได้สิลูก พอ่ สั่งไม่ให้ลกู ไป กลบั ขน้ึ หอ้ งไปเลยนะ เทรน ผมไมก่ ลับ พอ่ นี่ ลูกจะเปน็ ลูกทไ่ี มเ่ ชอื่ ฟังพอ่ ฟงั แม่งนั้ หรอ กลับข้ึนหอ้ งไป คู่มอื การสือ่ สารของวยั รนุ่ กบั ครอบครัว 27

เทรน พ่อครับ คอื ผมอยากไปรว่ มชมุ นุม จะดถกี า้ว..่า.ไหม พ่อ อย่าไปเลยนะลกู อยู่บา้ นเราสบายกวา่ ลกู ไปแล้วมนั อันตราย รูไ้ หม เทรน แต่...ผมศกึ ษาขอ้ มลู เรอื่ งพวกน้ีมานะพอ่ รสู้ กึ วา่ มนั ยังไม่ถกู ต้อง ผมก็เลยจะไปชุมนุมเรยี กรอ้ งนะครับ พ่อ แต่ท่ีพอ่ ได้ข้อมลู มาอีกอย่างนะ ซึ่งมนั เป็นคนละมุมกบั ทลี่ ูกได้มา ตรงเนี่ยลูกคดิ ว่าไง เทรน ผมคดิ วา่ ขอ้ มลู ของผม มาจากแหลง่ ขอ้ มลู ทน่ี า่ เชอ่ื ถอื ไดน้ ะพอ่ คดิ วา่ จะเปน็ แบบนน้ั ครบั พ่อ อมื้ ... ถา้ ยังงัน้ เอาอย่างนน้ี ะ เรามาคยุ แลกเปลย่ี นความคิดเห็นกันไหม ว่าเรอื่ งไหนมันนา่ เชอื่ ถอื มากกว่ากัน เทรน ไดค้ รบั พอ่ ........ แนวคดิ /ขอ้ คดิ “เทรนมคี วามคดิ ตา่ งจากพ่อ” ความเห็นต่างทางข้อมูลข่าวสารท่ี ได้รับมา ต้องตระหนักว่าพ่อแม่ ลกู รบั สอ่ื คนละชดุ ดงั นนั้ หากจะพดู คยุ สอื่ สารกนั ตอ้ งถามตนเองวา่ ตอ้ งการอะไร พดู คยุ ถงึ ความ จรงิ หรอื ตอ้ งการเอาชนะกนั การพดู คยุ ตอ้ งปรบั กระบวนการคดิ ไมเ่ อาชนะกนั ไมค่ วรโกรธหรอื โมโห เมอ่ื มคี วามเหน็ ตา่ งกนั เพราะกาลเวลาท�ำ ใหค้ นเราเปลย่ี นความคดิ ได้ แตค่ วรรกั ษาสมั พนั ธภาพใน ครอบครวั เปน็ ส�ำ คญั ดงั นนั้ การพดู คุยจึงควรค�ำ นงึ ถงึ ความพรอ้ มในบ้าน ดังน้ี 1. ความพรอ้ มในการยอมรบั ฟงั กนั สงู ท�ำ ใหก้ ารพดู คยุ เปน็ พนื้ ทแี่ ลกเปลยี่ น เพอ่ื ดวู า่ แตล่ ะ คนมีข้อมูลอะไร เป็นการแลกเปล่ียนโดยเคารพให้เกียรติซ่ึงกันและกัน เป็นโอกาสในการเรียนรู้ โดยความเหน็ ตา่ งไม่จ�ำ เปน็ ตอ้ งมีข้อสรปุ เพราะในวันน้เี รามีความเช่ือชดุ นึง ในเวลาต่อมาเราอาจ จะเปลยี่ น อาจมคี วามคิด ความเช่ือไมเ่ หมือนเดมิ สิ่งสำ�คัญคอื ความใส่ใจกันระหว่างพ่อแม่ลูก 2. ความพรอ้ มระดบั ปานกลางคอื พูดคุยกันไดใ้ นระดบั หนง่ึ แต่พอแตะในเรื่องความเช่อื ความศรทั ธากจ็ ะเกดิ อารมณ์ ในกรณนี ตี้ อ้ งมขี อ้ ตกลงรว่ มกนั วา่ หากเราจะพดู คยุ กนั แตจ่ ะไมก่ า้ วกา่ ย กันในบางเรื่อง เชน่ การวิพากษ์วิจารณ์ท่ีเก่ียวกับสถาบนั และความเชอื่ ทางศาสนา เป็นต้น 3. ความพร้อมในการยอมรบั ฟงั กันนอ้ ย คอื คยุ เรอ่ื งน้ีกันทีไรอารมณ์เสีย หัวรอ้ นทงั้ สอง ฝ่าย หากเปน็ เชน่ น้ี ควรวางเรอ่ื งนี้ไว้กอ่ น หลีกเล่ยี งความขัดแย้ง สง่ิ ส�ำ คญั คือต้องเข้าใจว่าทกุ คน มสี ิทธิ์คดิ และเช่อื ตา่ งกนั แต่การสร้างความผูกพนั ในบ้านก็ต้องมีต่อไป 28 ค่มู ือการสื่อสารของวัยรนุ่ กบั ครอบครวั