การปลูกทุเรียน

คาํ แนะนําที่ 17 กรมสง เสริมการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ PL-033 การปลกู ทเุ รยี น การเลอื กพน้ื ทป่ี ลกู ทเุ รยี น ทป่ี รกึ ษา จไุ รรตั น พันธุมโพธิ พันธทุ เุ รยี น กองเกษตรสมั พนั ธ การปลกู การปฏบิ ตั ดิ แู ลรกั ษาทเุ รยี น เรียบเรียง วนั ทนา บัวทรัพย การเกบ็ เกย่ี วและปฏบิ ตั กิ ารหลงั เกบ็ เกย่ี ว กองสง เสรมิ พชื สวน มนตรี วงศรกั ษพานิช กองสง เสรมิ พชื สวน การเลอื กพน้ื ทป่ี ลกู ทเุ รยี น ควรคาํ นงึ ถงึ 1. แหลง นํ้า ตองมีแหลงนาํ้ จดื ใหต น ทเุ รยี นไดเ พยี งพอตลอดป 2. อุณหภมู แิ ละความชน้ื ทุเรียนชอบอากาศรอ นชืน้ อุณหภมู ทิ ี่เหมาะสมอยูในชวงประมาณ 25-30 องศาเซลเซยี ส ความช้ืนสัมพัทธใ นอากาศประมาณ 75-85% ถา ปลูกในพืน้ ทีท่ ่ีมอี ากาศแหงแลง มอี ากาศรอ นจดั เยน็ จัด และมลี มแรง จะพบปญหาใบไหมหรือใบรวง ตนทเุ รยี นไมเ จรญิ เติบโตหรอื เติบโตชา ใหผลผลิตชา และนอ ยไมค มุ ตอ การลงทนุ 3. สภาพดนิ ควรเปนดินรว น ดนิ รว นปนทราย ดนิ เหนยี วปนทราย ทม่ี กี ารระบายนา้ํ ดแี ละมหี นา ดนิ ลกึ เพราะทุเรียนเปนพืชที่ออนแอตอสภาพนาํ้ ขงั ความเปน กรดดา งของดนิ อยรู ะหวา ง 5.5-6.5 ถาจาํ เปน ตองปลูกทุเรียนในสภาพดินทราย จาํ เปน ตอ งนําหนา ดนิ จากแหลง อน่ื มาเสรมิ ตอ งใสป ยุ คอกและตอ งดู แลเรอ่ื งการใหน ้ํามากเปน พเิ ศษ แหลง นํ้าตองเพียงพอ

พนั ธทุ เุ รยี น ขอ ดี ขอ เสยี พันธทุ เุ รยี น - ทนทานตอโรครากเนา - ออกดอกดกแตต ดิ ผลยาก โคนเนา พอสมควร - เปน ไสซ มึ งา ย - ออ นแอตอ โรคใบตดิ - ออกดอกงา ย - เนื้อแหง รสดี สีสวย - ราคาสงู กวา พนั ธอุ น่ื - ออนแอตอ โรครากเนา โคนเนา - ตดิ ผลดมี ากน้าํ หนกั ผลดี - เนอ้ื มากเมลด็ ลีบ มกี ลน่ิ นอ ย เน้อื ละเอยี ดแหง ไมเ ละ ผลสกุ แลว เกบ็ ไวไ ดน าน - ไมค อ ยเปน ไสซ มึ - ตดิ ผลดี - คอนขา งออ นแอตอ โรค - ราคาคอ นขา งดี รากเนา โคนเนา - นา้ํ หนกั ผลดี - เปลอื กหนา - เนอ้ื นอ ย - เปน ไสซ มึ คอ นขา งงา ย - ผลสกุ เกบ็ ไวไ ดไ มน าน กน ผล แตกงา ย - อายุการใหผลชา - ไมมีปญหาไสซึมเพราะ - ออนแอตอ โรครากเนา โคนเนา เปน พันธเุ บาเก็บเกยี่ วกอน ฝนตกชุก - ออกดอกเร็วผลแกเร็วจึงขาย ไดราคาดใี นชว งตน ฤดู - ผลดก ตดิ ผลงา ย - อายกุ ารใหผ ลเรว็

การปลกู ฤดปู ลกู ถามกี ารจดั ระบบการใหน า้ํ อยา งมปี ระสทิ ธภิ าพ สามารถดแู ลใหน า้ํ กับตนทุเรียน ไดสมํ่าเสมอชว งหลงั ปลกู ควรปลกู ตง้ั แตเ ดอื นมนี าคม-เมษายน แตถาหากจัดระบบนาํ้ ไมท นั หรือยงั ไมอาจดแู ลเรอ่ื งนา้ํ ได ควรปลกู ตน ฤดฝู นเตรยี มพน้ื ทก่ี ารปลกู ทเุ รยี น 1. ไถ ขดุ ตอ ขดุ รากไมเ กา ออกจากแปลง - พน้ื ทด่ี อนไมม ปี ญ หานา้ํ ทว มขงั : ไถกาํ จัดวัชพืชอยางเดียว - พน้ื ทด่ี อน มแี อง ทล่ี มุ นา้ํ ขงั : ไถปรับสภาพพื้นที่ใหเรียบ - พนื้ ท่ีลุมหรือตํ่ามนี า้ํ ทว มขงั : ทําทางระบายนา้ํ หรอื ยกรอ ง 2. กําหนดระยะปลกู ระยะระหวา งตน และระยะระหวา งแถวดา นละ 9 เมตร ปลกู ไดไ รล ะ 20 ตน การทําสวนขนาด ใหญ ควรขยายระยะระหวางแถวใหกวางขึ้น เพอ่ื สะดวกตอ การนําเครอ่ื งจกั รกลตา งๆ ไปทาํ งานใน ระหวางแถว 3. วางแนวและปกไมตามระยะปลูกทก่ี าํ หนด วางแนวกาํ หนดแถวปลูกโดยคํานงึ วา แนวปลกู ขวางความลาดเทของพน้ื ท่ี หรอื อาจกาํ หนดใน แนวตั้งฉากกับถนน หรือกําหนดแถวปลกู ไปในแนวทิศตะวนั ออก ตะวนั ตก และถา มกี ารจดั วางระบบนา้ํ ตองพิจารณาแนวทางจดั วางทอ ในสวนดว ย จากนนั้ จงึ ปก ไมตามระยะทก่ี าํ หนดเพอ่ื ขดุ หลมุ ปลกู ตอ ไป วธิ ีการปลูกทุเรียนทาํ ได 2 ลกั ษณะ 1. วธิ กี ารขดุ หลมุ ปลกู เหมาะกบั สวนทไ่ี มม กี ารวางระบบนา้ํ 2. วธิ กี ารปลกู แบบไมข ดุ หลมุ เหมาะกบั สวนทจ่ี ดั วางระบบนา้ํ มีขอดีคือ ประหยดั แรงงานคา ใชจ า ยในการขดุ หลมุ ดนิ ระบายน้าํ และอากาศดี รากเจริญเร็ว การปลกู ทเุ รยี นแบบขดุ หลมุ ปลกู 1. ขุดหลมุ มขี นาดกวา งยาว และลึกดานละ 50 เซนตเิ มตร 2. ผสมปุยคอกเกาประมาณ 5 กิโลกรัม และปยุ หินฟอสเฟตครึง่ กิโลกรมั คลกุ เคลา กบั ดนิ ทข่ี ดุ ข้ึนมา กลบกลบั คนื ไปในหลมุ สงู ประมาณ 2 ใน 3 ของหลมุ 3. เตรยี มตน กลา ทแ่ี ขง็ แรงสมบรู ณ ไมเ ปน โรค ไมม แี มลงทาํ ลาย และมีใบยอดคูสุดทายแก ระบบรากแผกระจายดี ไมข ดมว นงออยกู น ถงุ 4. ใชมีดกรดี กน ถงุ ออก ถา พบรากขดงออยกู น ถงุ ใหต ดั ออก 5. วางถุงตนกลา ทต่ี ดั กน ถงุ ออกแลว วางลงตรงกลางหลมุ จดั ใหต รงแนวกบั ตน อน่ื ๆ พรอมทั้ง ปรับระดับสูงตํ่าของตนทุเรียนใหรอยตอระหวางรากกับลําตนหรือระดับดินปากถุงเดิมสูงกวาระดับดิน ปากหลมุ เลก็ นอ ย 6. ใชมีดกรดี ดา นขา งถงุ จากลา งขน้ึ บนทง้ั สองดา น 7. ดึงถุงพลาสตกิ ออก ระมดั ระวงั อยา ใหด นิ ในถงุ แตก 8. กลบดินทเ่ี หลอื ลงไปในหลมุ อยา กลบดนิ สงู ถงึ รอยเสยี บยอด หรือรอยทาบ 9. ปกไมห ลกั ขา งตน ทเุ รยี นทป่ี ลกู แลว พรอ มทง้ั ผกู เชือกยึดไวเ พอ่ื ปองกนั ลมพัดโยก 10. กดดนิ บรเิ วณโคนตน หาวสั ดคุ ลมุ โคนตน แลว รดนา้ํ ตามใหโชก

11. จัดทาํ รม เงาใหต น ทเุ รยี นทเ่ี พง่ิ ปลกู โดยใชทางมะพราว ทางจาก แผงหญาคา ทางระกํา หรือตาขายพรางแสง เมอ่ื ทเุ รยี นตง้ั ตวั ดแี ลว ควรปลดออก หรอื อาจปลกู ไมเ พอ่ื ใหร ม เงา เชน กลวยก็จะ ชวยเปนรมเงาและเพม่ิ ความชน้ื ในสวนทเุ รยี นไดเ ปน อยา งดี โดยเฉพาะในชวงฤดูแลงที่อากาศแหง และมีแสงแดดจัด 12. แกะผา พลาสตกิ ทพ่ี นั รอยเสยี บยอดหรอื ทาบออกเมอ่ื ปลกู ไปแลว ประมาณ 1-2 เดอื น การปลกู ทเุ รยี นแบบไมข ดุ หลมุ 1. โรยปุยหินฟอสเฟต 500 กรัม หรอื ประมาณหนง่ึ กระปอ งนมครง่ึ ตรงตําแหนง ทต่ี อ งการ ปลูกกลบดนิ บางๆ 2. นําตนพนั ธมุ าวาง แลว ถากดนิ ขา ง ๆ ขน้ึ มาพนู กลบ แตถ า หากเปน ดนิ รว นปนทราย ดนิ ทราย ดนิ จะไมเ กาะตวั กนั ควรใชว ธิ ขี ดุ หลมุ ปลกู หรอื จะใชว ธิ ดี ดั แปลง 3. วิธีดดั แปลง คอื นาํ หนา ดนิ จากแหลง อน่ื มากองตรงตําแหนงที่จะปลูก กองดนิ ควรมขี นาด เสนผาศูนยก ลางประมาณ 1 เมตร สูง 15 เซนตเิ มตร แหวกกลางกองดนิ โรยปยุ หนิ ฟอสเฟตในชอ งท่ี แหวกไว กลบดนิ บางๆ วางตน พนั ธดุ ลี งตรงชอ งทแ่ี หวกไวก ลบดนิ ทบั 4. การแกะถงุ ออก ตอ งระมดั ระวงั อยา ใหด นิ แตก อาจทาํ ไดโ ดยกรดี กน ถงุ ออกกอ น แลวนาํ ไป วางในตําแหนง ทป่ี ลกู กรดี ถงุ พลาสตกิ ใหข าดจากลา งขน้ึ บน แลวจึงคอยๆ ดงึ ถงุ พลาสตกิ ออกเบาๆ 5. ระมัดระวงั อยา กลบดนิ ใหส งู ถงึ รอยเสยี บยอดหรอื รอยทาบ 6. หาวสั ดคุ ลมุ โคน และจัดทาํ รม เงาใหก บั ตน ทเุ รยี นเหมอื นการปลกู โดยวธิ ขี ดุ หลมุ

การปฏบิ ตั ดิ แู ลรักษาทุเรยี น การปฏบิ ตั ดิ แู ลทเุ รยี นในชว งกอ นใหผ ลผลติ เปน สง่ิ สาํ คัญที่จะทาํ ใหท เุ รยี นเจรญิ เตบิ โตอยา งรวดเรว็ และใหผ ลผลติ ไดเ รว็ ขน้ึ 1. ในระหวา งรอทเุ รยี นใหผ ลผลติ ในชวงแรกควรปลูกพืชแซมเสริมรายได โดยเลือกพืชใหต รง กับความตอ งการของตลาด 2. เมื่อตรวจพบทุเรียนตายหลังปลูกใหทาํ การปลกู ซอ ม 3. การใหน า้ํ ชว งเวลาหลงั จากปลกู จะตรงกบั ฤดฝู น ถา มฝี นตกหนกั ควรทําทางระบายนา้ํ และ ตรวจดบู รเิ วณหลมุ ปลกู ถาดินยบุ ตวั เปน แอง มนี ้ําขงั ตอ งพนู ดนิ เพม่ิ ถาฝนท้งิ ชวง ควรรดนา้ํ ใหด นิ มี ความชน้ื อยเู สมอ ในปต อ ๆ ไป ควรดูแลรดน้ําใหตน ไมผ ลอยา งสม่าํ เสมอ และในชว งฤดแู ลง ควรใชว สั ดุ คลุมดิน เพอ่ื ชว ยรกั ษาความชน้ื ในดนิ เชน ฟางขา ว หญาแหง 4. การตดั แตง กง่ิ ปที่ 1-2 ไมค วรตดั แตง ปลอ ยใหต น ทเุ รยี นเจรญิ เตบิ โตอยา งเตม็ ท่ี ปตอ ๆ ไป ตัดแตงกิ่งแหง กง่ิ แขนง กง่ิ กระโดงในทรงพมุ กง่ิ เปน โรคออก เล้ียงกง่ิ แขนง ที่สมบูรณที่อยูในแนวขนานกบั พน้ื (กง่ิ มมุ กวา ง) ไวใ นปรมิ าณและทศิ ทางเหมาะสม โดยใหก ง่ิ ลา งสดุ อยู สูงจากพ้นื ดนิ ประมาณ 80-100 เซนตเิ มตร 5. การปอ งกนั กาํ จัด ชว งแตกใบออ น : ควรปอ งกนั กาํ จดั โรคใบตดิ เพลี้ยไกแจ เพลี้ยไฟ ไรแดง ชวงฤดูฝน:ปองกันกําจัดโรครากเนาโคนเนาและควบคุมวัชพืชโดยการปลูกพืชคลุมดิน และอาจจะกาํ จดั โดยใชแ รงงานขดุ ถาก ถอน ตดั พยายามหลกี เลย่ี งการใชส ารเคมเี พราะตน ทเุ รยี นยงั เล็กอยลู ะอองสารเคมอี าจจะไปทาํ ลายตน ทเุ รยี น 6. การทํารม เงา ในชว งฤดแู ลง แสงแดดจดั มาก ทําใหทุเรียนใบไหมได ควรทาํ รม เงาให 7. การใสปุยควรทําดงั น้ี - ใสปุยหลังจากตดั แตงก่งิ - ใสปุยพรอมกับการทาํ โคน คอื ถากวัชพืชบริเวณใตทรงพุม หวา นปยุ และพรวนดนิ นอกชายพุม ขน้ึ มากลบใตท รงพมุ ใหม ลี กั ษณะเปน หลงั เตา และขยายขนาดของเนนิ ดนิ ใหก วา งขน้ึ ตาม ขนาดของทรงพมุ หรอื จะใสป ยุ โดยวิธีใชไ มป ลายแหลมแทงดนิ เปน รหู ยอดปยุ ใสแ ละปด หลมุ เปน ระยะ ใหท่ัวบริเวณใตท รงพมุ วธิ หี ลงั นแ้ี มจ ะเปลอื งแรงงานแตช ว ยลดการสญู เสยี ของปยุ จากการระเหย หรือถูก นา้ํ ชะพา - หวา นปยุ คอกกอ นและตามดว ยปยุ เคมี - ควรใสปุยในบริเวณใตท รงพมุ โดยรอบ และใหหางจากโคนตนประมาณ 20-30 เซนติเมตรขึ้นไป ขน้ึ กบั ขนาดทรงพมุ ปรมิ าณและเวลาใสป ยุ ปท ่ี 1 : ใสปุยและทาํ โคน 4 คร้ัง (เดอื นเวน เดอื น) ครง้ั ท่ี 1-3 ใสป ยุ คอก 5 กโิ ลกรมั ตอ ตน (ประมาณ 1 ปบ) ครง้ั ท่ี 4 - ใสป ยุ คอก 5 กโิ ลกรมั ตอ ตน (ประมาณ 1 ปบ)

- ใสป ยุ เคมสี ตู ร 15-15-15 หรอื 16-16-16 ประมาณ150-200 กรมั ตอ ตน (ครึ่งกระปอง นมขน) ปต อๆ ไป(ระยะที่ทุเรียนยังไมใหผลผลิต):ใสปุยและทาํ โคน 2 ครั้ง (ตน ฤดฝู นและปลายฤดู ฝน) ครั้งที่ 1 (ตน ฝน) ใสป ยุ เคมสี ตู ร 15-15-15 หรือ 16-16-16ประมาณครง่ึ ถงึ 3 กโิ ลกรมั ตอ ตน ครั้งที่ 2 (ปลายฝน) ใสป ยุ คอก 15-50 กโิ ลกรมั ตอ ตน (ประมาณ 3-10 ปบ) ใสป ยุ เคมสี ตู ร 15-15-15 หรอื 16-16-16 ประมาณครง่ึ ถงึ 3 กโิ ลกรมั ตอ ตน ปริมาณปยุ เคมีท่ีใสในแตล ะครง้ั ขน้ึ กบั ขนาดของทรงพมุ โดยยึดหลกั วา วัดจากโคนตน มายงั ชายพมุ เปน เมตรได เทาไร คอื จาํ นวนปยุ เคมที ใ่ี สเ ปน กโิ ลกรมั เชน ระยะจากโคนตนถึงชายพุม 1 เมตร ใสป ยุ 1 กิโลกรัม ระยะจากโคนตนถึงชายพุม 2 เมตร ใสป ยุ 2 กิโลกรัม ระยะจากโคนตนถึงชายพุม 2 เมตรครง่ึ ใสป ยุ 2 กโิ ลกรมั ครง่ึ การปฏิบัติดูแลทุเรียนในชวงใหผลแลว เปน สง่ิ สาํ คัญที่จะทาํ ใหท ุเรยี นออกดอกตดิ ผลมาก และใหผลผลิต คุณภาพดี การเตรยี มตน ให พรอมท่ีจะออกดอก คอื การเตรยี มใหต น ทเุ รยี นมคี วามสมบรู ณ มอี าหารสะสมเพยี งพอ เมอ่ื ทเุ รยี นมี ใบแกทั้งตน และสภาพแวดลอมเหมาะสม ฝนแลง ดนิ มคี วามชน้ื ตา่ํ อากาศเย็นลงเลก็ นอยทุเรียนก็จะ ออกดอก ขน้ั ตอนตา งๆ จะตอ งรบี ดําเนินการภายหลังจากเกบ็ เก่ยี วผลผลติ ดงั น้ี 1. การตดั แตง กง่ิ หลังเก็บเกี่ยวใหรีบตัดแตงกิ่งแหง กง่ิ เปน โรค กง่ิ แขนง ดา นในทรงพมุ ออกโดยเรว็ ทารอยแผล ท่ีตัดดว ยสารเคมปี อ งกนั กาํ จัด เชอ้ื รา หรอื ปนู แดงกนิ กบั หมาก 2. หลงั ตดั แตง กง่ิ ใหกําจัดวัชพืชและใสปุยทันที - ปยุ คอก 15-50 กโิ ลกรมั ตอ ตน (ประมาณ 3-10 ปบ) - ปยุ เคมสี ตู ร 15-15-15 หรือ 16-16-16 ในอตั รา 3-5 กก. ตอ ตน (ทุเรียนตนที่ขาดความสมบูรณตองการปุยมากกวาทุเรียนตน ทม่ี คี วามสมบรู ณอ ยแู ลว ทุเรียน ตนท่ีใหผ ลผลติ ไปมาก ตอ งการปยุ มากกวา ทเุ รยี นทใ่ี หผ ลผลติ นอ ย)

3. ในชว งฤดฝู น - ถา ฝนตกหนกั จดั การระบายนา้ํ ออกจากแปลงปลกู - ถาฝนทิ้งชว ง ใหร ดนา้ํ แกตนทุเรียน - ควบคุมวัชพืช โดยการตดั และ หรอื ใชส ารเคมี - ปองกันกําจดั โรคแมลง เชน โรครากเนา โคนเนา โรคใบตดิ โรคแอนแทรกโนส เพลี้ยไกแจ ไร แดงและเพลย้ี ไฟ 4. ในชว งปลายฤดฝู น - เมอ่ื ฝนทง้ิ ชว ง ใหใ สป ยุ เคมสี ตู ร 8-24-24, 9-24-24 หรือ 12-24-12 2-3 กก.ตอ ตน เพ่ือชว ยในการออกดอก - ใหกําจัดวัชพืชใตทรงพุม กวาดเศษหญา และใบทุเรียนออกจากโคนตน เพอ่ื ใหดนิ แหง เรว็ ขึน้ - งดการใหน ้ํา10-14 วัน เมอ่ื สงั เกตเหน็ ใบทเุ รยี นเรม่ิ ลดลงตอ งเรม่ิ ใหน า้ํ ทลี ะนอ ยเพอ่ื กระตนุ ใหตามดอกเจรญิ อยา ปลอ ยใหข าดนา้ํ นานจนใบเหลอื งใบตกเพราะตาดอกจะไมเ จรญิ และระวังอยาให น้ํามากเกินไป เพราะชอ ดอกอาจเปลย่ี นเปน ใบได วิธีใหน า้ํ ที่เหมาะสม คอื ใหน ้าํ แบบโชย ๆ แลวเวนระยะ สงั เกตอาการของใบและดอก เมอ่ื เหน็ ดอกระยะไขปลามากพอแลว กเ็ พม่ิ ปรมิ าณใหม ากขน้ึ เรอ่ื ยๆ จนสูสภาวะปกติ เอกสารประกอบการเรยี บเรยี ง 1. สํานกั งานสง เสรมิ การเกษตรภาคกลาง, 2534, เอกสารวชิ าการการ บรหิ ารศตั รไู มผ ลโดย วิธีผสาน. ชัยนาท. หนา 1/1-1/21. 2. สํานกั งานสง เสรมิ การเกษตรภาคตะวนั ออก, 2534, ทเุ รยี นภาคตะวนั ออก. ระยอง. 118 หนา. 3. สมาคมชาวสวนผลไมจ งั หวดั ระยองและสํานกั งานเกษตรจงั หวดั ระยอง,2536, บันทึกชาว สวนผลไม, ระยอง. 102 หนา. 4. ศูนยวิจัยพืชสวนจันทบุรี, 2533, ปจจัยและเทคนิคการเพิ่มการติดผลในทุเรียน. เอกสาร ประกอบการฝก อบรมหลักสตู รเทคโนโลยเี พ่อื การผลิตทุเรียนใหมคี ณุ ภาพ. วันที่ 27 ธนั วาคม 2533. 39 หนา. 5. ศูนยวิจัยพืชสวนจันทบุรี, 2534, ปจจัยและการจัดการเพื่อเพิ่มปริมาณและคุณภาพผลผลิต ของทุเรียน.เอกสารประกอบการฝก อบรมหลกั สูตรเทคโนโลยเี พือ่ การผลติ ทุเรียนใหม คี ุณภาพวันที่ 9 มกราคม 2534. 26 หนา. 6. ศูนยวิจัยพืชสวนจันทบุรี, 2534, การเตรยี มสภาพตน เพอ่ื การชกั นําใหอ อกดอก. เอกสาร ประกอบการฝก อบรมหลกั สูตรเทคโนโลยเี พอ่ื การผลติ ทุเรยี นใหมีคุณภาพ วันที่ 13 มถิ นุ ายน 2534. 16 หนา. 7. ศูนยวิจัยพืชสวนจันทบุรี, 2536. เอกสารวชิ าการพฒั นาการใชส ารคลั ทารก บั การผลติ ทุเรยี นกอ นฤด.ู กรมวิชาการเกษตร,30 หนา. 8. หิรัญ หิรัญประดิษฐ และคณะ, 2536. เทคนคิ การผลติ ทเุ รยี นกอ นฤด,ู วารสารสง เสรมิ การ เกษตร ปที่ 23 ฉบับที่ 67 มถิ นุ ายน 2536. หนา 2-9. จดั ทาํ เอกสารอิเล็กทรอนิกสโดย : สาํ นกั สง เสรมิ และฝก อบรม มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร