Page 21 of 21 For Review OnlyArchitectural Engineering and Design Management 1 https://mc.manuscriptcentral.com/aedm 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60
Comparison of Construction Cost on Reducing Energy Consumption of Double- and Single-Layer Roof in Architecture Narumol Sansena1,Xaroj Phrawong2 and Sunsuda Jiemjit3 Faculty of Architecture, Rajamangala University of Technology Thanyaburi, Phathumthani 12110 Phone +66 2549 4771, Fax +66 2549 4775, *E-Mail: [email protected] Abstract This research aims to support and indicate the effects of energy efficiency in buildings by comparing the construction cost of double- and single-layer roof influencing energy usage in architecture. The heat was typically transferred into the buildings through both double- and single-layer roofs. Accordingly, OTTVEE program was used as a tool to analyze and calculate the breakeven point towards electricity and construction costs of the buildings. The results shown that double-layer roofs reduced more temperature better than single-layer roofs. In particular, the double-layer roofs with insulation (3-inch-thick) reduced the heat transfer from the roofs more efficiently, referred from RTTV at 3.14 W/m² on Nakhon Ratchasima province and 4.28 W/m² on Bangkok study areas. Meanwhile, RTTV of single-layer roofs with insulation was 7.18 W/m². These two case study areas, Nakhon Ratchasima province and Bangkok, RTTV of double-layer roofs without insulation were 11.51 W/sqm., and 10.70 W/sqm., respectively. Meanwhile, single-layer roofs made by concrete resulted in the highest RTTV up to 29.03 W/sqm. and 24.94 W/sqm., respectively. The calculation of breakeven by Regarding the calculation of breakeven point by comparing single-layer roof without insulation regarded as common buildings, the results shown that case of single-layer roof design with insulation has a payback period of 2.1 years in Nakhon Ratchasima province and 2.5 years in Bangkok. On the other hand, design of double-layer roofs without insulation has a payback period up to 10.8 and 13.2 years in Nakhon Ratchasima province and Bangkok, respectively. Meanwhile, design of double-layer roofs with insulation has a payback period within 9.7 and 15.48 years, respectively. Although, the construction of double-layer roofs may result in higher construction costs, given long-term concerns on environment, the consequence is considered worth investment. Moreover, double-layer roof design, in case of 2-meter-high construction, provides greater functions and benefits for residential usage. Keywords: Overall Thermal Transfer Value and Energy Estimation (OTTVEE), single-layer roofs, double-layer roofs, energy efficiency in buildings respectively. The occurring global warming is considered Introduction an urgent problem which requires all the sectors to Based on energy statistics of Thailand 2017, the coherently find the solutions. However, most population rate of energy consumption in residents was accounted 24 still tend to consume the energy in usual ways without percent, increasing from previous year by 3.6 percent any concerns in decreasing such usage, especially in significantly due to hot climate (Ministry of Energy, Bangkok metropolitan region and key provinces having 2017). Apparently, the energy consumption has currently wide range of facilities that lead to high energy been increased with the most usage found in industrial consumption. One of those common facilities is air sector, logistics service and residential usage, conditioners which are functioned to produce cool
ventilation inside the building. The energy consumed by 4. Analyse data towards topic of heat transfer air conditioners is ranked top among the rate of energy through roofs by OTTVEE program and calculate consumption used in residential and office buildings. the energy usage inside the buildings. Analyse Reasons behind such high-volume usage of air advantage and disadvantage of each roof type, conditioners are generally caused by the building designs materials, construction cost and breakeven point which are not primarily designed towards energy savings and afterwards determine the appropriate roof or efficiency. The air-conditioning system is then attributes installed to relieve the heat, considered as way of solving problem at its consequence. In fact, the heat is conducted 5. Determine the roof design concepts for into buildings through the walls and roofs, especially the architecture applicable for energy savings roofs which wholly absorb the daytime radiation (Department of Alternative Energy Development and Theory Efficiency, 2012) directly affecting the heat inside the Figure 1 shown roof structures including flat, buildings. This research aims to depict the difference between single- and double-layer roofs design towards pitched, hipped and broad and sheltering which the heat transfer into the buildings as well as presenting significantly affect the building designs, resulting in the comparison of construction cost and investment different designs of eaves. For example, closed eave returns from energy-efficiency construction. Accordingly, which does not have much of overhang, open eave which the study provides comprehensive aspects for sticks out beyond the roof or parapet eaves. Also, the stakeholders involved in architectural projects including beneath roof structure may be revealed as top of the attic. architects, engineers, building contractors, housing estate owners and general people to understand the importance of energy savings. Research Methods Figure 1: Model of Roof Structure Source: Kitipong Pholchan, 2005 The research was conducted towards following topics: 1. Study the concepts, theories and academic Research Tools reference related to roof construction in various designs and calculation of construction cost Overall Thermal Transfer Value (OTTV) and Roof 2. Determine the delimitation of research by Thermal Transfer Value (RTTV) Programs considering particular areas found with density of residential buildings designed with single- and Energy Development and Promotion Act B.E. double-layer roofs in common environment 2535 (1992) proclaimed Overall Thermal Transfer Value namely residence in Bangkok and main district in (OTTV) and Roof Thermal Transfer Value (RTTV) as Nakhon Ratchasima province the calculation of OTTV/RTTV value. Energy Research 3. Conduct field research, survey study areas, Institute of Chulalongkorn University has developed the conduct interview and take photos by gathering program called Overall Thermal Transfer Value and primary data related to the construction along with Energy Estimation (OTTVEE) for the calculation of accuracy and integrity of data by field surveying OTTV and RTTV values as well as the valuation of on physical data, materials and construction cost energy usage in buildings, allowing general people to easily implement the program along with obtaining the prompt results and simply understanding the valuation of program.
Energy Development and Promotion Act B.E. Results 2552 (2009) proclaimed the rate of Overall Thermal Transfer Value (OTTV) and Roof Thermal Transfer Results of Building Assessment Case Study 1 Value (RTTV) consumed in air conditioning areas of Case-comparison study on the design of single- and each building type to be within regulated values as below. double-layer roof for 2-story residence Types of Buildings Overall Thermal Roof Thermal Transfer Value Transfer Value (OTTV) (RTTV) (W / m²) (W / m²) (1) Education / Office 50 15 (2) Theatre / Shopping 40 12 Mall / Entertainment / Department Store / Figure 2: Scenery of 2-story residence, Housing Project, Mueang District, Nakhon Ratchasima Province Community (3) Hotel / Hospital / 30 10 Results of Building Assessment Condominium Table 1: Overall Thermal Transfer Value and Roof Thermal Transfer Value Details Standard Case of Case of Results Value single- double- (Passed/ Currently, residential building is not considered as (Set by layer roof layer roof Failed) one of the nine building types obligated to follow the design design laws. Nonetheless, this research aims to identify the Ministerial Passed energy efficiency in buildings compared with returns of Regulations) 25.57 construction cost to energy usage of single- and double- layer roofs used in architecture. The valuation was only OTTV 30* 25.57 applied to Overall Thermal Transfer Value (OTTV), (watt/m2) referred from building type 3 as shown in table 5.1 due to its continuous usage throughout the day. Herein, RTTV = RTTV 10* 29.03 11.51 Failed 10 watt/m2 of roof. (watt/m2) Therefore, other variables are controlled with Table 2: Comparison of OTTV and RTTV conditions stated for comparison as follows: * Referred from building type 3 by its continuous usage 1. Each case study is conducted with valuation throughout the day comparison between single- and double-layer roof through Roof Thermal Transfer Value Results of Building Assessment Case Study 1 (RTTV) Comparison in case of single-layer roof design 2. Each case study is conducted with valuation with and without insulation comparison on single-layer roof with and without insulation through Roof Thermal Case of single-layer roof design 15-cm-thick Transfer Value (RTTV) reinforced concrete roof without insulation and 9-mm- thick gypsum board (THB 135,611) 3. Each case study is conducted with valuation comparison on double-layer roof with and Case of single-layer roof design 15-cm-thick without insulation through Roof Thermal reinforced concrete roof with 3-inch-thick insulation and Transfer Value (RTTV) 9-mmthick gypsum board (THB 162,408)
Results of Building Assessment Details Standard Case of Case of Results Value single-layer single- (Passed/ (Set by roof design layer roof Failed) Heat Rate design with Ministerial without 3-inch Passed Double-layer roof with 3-inch-thick insulation Regulations) insulation insulation Double-layer roof without insulation 25.57 Single-layer roof with 3-inch-thick insulation OTTV 30* 25.57 Single-layer roof without insulation (watt/m2) Diagram 1: Comparison of Roof Thermal Transfer Value (RTTV) RTTV 10* 29.03 7.18 Passed (watt/m2) (with Electricity insulatio Energy kw/year n) Double-layer roof with 3-inch-thick insulation Table 3: Comparison of OTTV and RTTV Double-layer roof without insulation Single-layer roof with 3-inch-thick insulation Results of Building Assessment Case Study 1 Single-layer roof without insulation Comparison in case of double-layer roof design Diagram 2: Comparison of Electricity Energy (kw/year) with and without insulation Electricity Cost Case of double-layer roof design (THB/month) Roof 1 (top) white corrugated metal sheet roof Roof 2 (below) 15-cm-thick reinforced concrete roof Double-layer roof with 3-inch-thick insulation without insulation and 9-mm-thick gypsum board Double-layer roof without insulation Single-layer roof with 3-inch-thick insulation Case of double-layer roof design Single-layer roof without insulation Roof 1 (top) white corrugated metal sheet roof Roof 2 (below) 15-cm-thick reinforced concrete roof with Diagram 3: Comparison of Electricity Cost by Air-Conditioning System 3-inch-thick insulation and 9-mm-thick gypsum board (THB/month) Results of Building Assessment Details Standard Case of Case of Results Value double- double- (Passed/ (Set by layer roof layer roof Failed) design design Ministerial without with 3- Passed Regulations insulation inch-thick insulation Passed ) 25.57 (with insulatio OTTV 30* 25.57 3.14 (watt/m2) 10* 11.51 n) RTTV (watt/m2) Table 4: Comparison of OTTV and RTTV
Payback Results of Building Assessment Case Study 2 Period Comparison in case of single- and double-layer (month) roof design 2-story residence, Srinakarin Park Project, Srinakarin road, Bangkok Double-layer roof with 3-inch-thick insulation Double-layer roof without insulation Single-layer roof with 3-inch-thick insulation Single-layer roof without insulation Diagram 4: Comparison of Payback Period (month) Results from the valuation comparison of heat Figure 3: Scenery of 2-story residence, Srinakarin Park Project, reduction through roof of single- and double-layer roof, Srinakarin road, Bangkok with and with insulation; Roof Thermal Transfer Value (RTTV) of double-layer roof located in housing project, Exterior walls built with lightweight concrete bricks Mueang district, Nakhon Ratchasima province were Internal wall built with bricks plastered, painted in white and RTTV (W/m2) equals 29.03, 7.18, 11.51 and 3.14, respectively. The heat rate obtained from 158.80 m2 land 6mm green tinted glass was 15733.66 Btu/hr, 3891.41 Btu/hr, 6238.18 Btu/hr and 1701.81 Btu/hr. The calculation of electricity charge at Case of single-layer roof design 15-cm-thick kWh per year, given 8-hour daily heat absorption through reinforced concrete roof without insulation and 9mm roof, was 3960.54 kWh/year, 979.562 kWh/year, 1570.30 thick gypsum board (THB 135,611) kWh/year and 428.38 kWh/year. The electricity charge calculated per standard rate of Metropolitan Electricity Construction cost (total) THB 170,388.50 average Authority, given only cooling load calculation of air- cost at THB 1,026.43 per sqm. conditioning system, was THB 1,369.79, THB 317.70, THB 484.64 and THB 161.95, respectively. Referring to Case of double-layer roof design the payback period assessment of single-layer roof Roof 1 (top) white corrugated metal sheet roof cost at without insulation, the result shown that the case of THB 126,163 average cost at THB 492.82 per sqm. installing 3-inch-thick insulation gives the fastest Roof 2 (below) 15-cm-thick reinforced concrete roof payback period in 2.21 years with insulation installation without insulation and 9-mm-thick gypsum board cost increased by THB 26,797.50. Second was the case of double-layer roof with insulation, having a payback Results of Building Assessment period at 9.77 years due to additional 1-story roof construction cost and insulation installation cost of THB Details Standard Case of Case of Results 141,698. However, the electricity charge is subsequently Value single- double- (Passed/ the lowest among other case studies. (Set by layer roof layer roof Failed) design design Ministerial Failed** Regulation Failed s) OTTV 30* 32.92** 32.92** (watt/sqm.) RTTV 10* 24.94 10.70 (watt/sqm.) Table 5: Comparison of OTTV and RTTV
Results of Building Assessment Case Study 2 Results of Building Assessment Comparison in case of single-layer roof design Details Standard Case of Case of Results without and with insulation Value double- double- (Passed/ (Set by layer roof layer roof Failed) Case of single-layer roof design 15-cm-thick reinforced design design with concrete roof without insulation and 9-mm-thick gypsum Ministerial without 3-inch- Failed** board Regulations insulation thick Passed ) insulation (with 32.92** insulation OTTV 30* 32.92** 4.28 ) (watt/sqm.) Case of single-layer roof design 15-cm-thick reinforced RTTV 10* 10.70 concrete roof with 3-inch-thick insulation and 9-mm- thick gypsum board (watt/sqm.) Table 7: Comparison of OTTV and RTTV Results of Building Assessment Details Standar Case of Case of Results Heat Rate d Value single- double- (Passed/ OTTV (Set by layer roof layer roof Failed) (watt/sqm.) Minister design design without with 3- Failed** ial insulation inch-thick Passed Regulati insulation (with 32.92** 32.92** insulation) ons) 30* RTTV 10* 24.94 7.18 Double-layer roof with 3-inch-thick insulation (watt/sqm.) Double-layer roof without insulation Single-layer roof with 3-inch-thick insulation Table 6: Comparison of OTTV and RTTV Single-layer roof without insulation Results of Building Assessment Case Study 2 Diagram 5: Comparison of Roof Thermal Transfer Value (RTTV) Comparison in case of double-layer roof design Electricity with and without insulation Energy (kWh/year) Case of double-layer roof design Roof 1 (top) white corrugated metal sheet roof Double-layer roof with 3-inch-thick insulation Roof 2 (below) 15-cm-thick reinforced concrete roof Double-layer roof without insulation without insulation and 9-mm-thick gypsum board Single-layer roof with 3-inch-thick insulation Single-layer roof without insulation Case of double-layer roof design Roof 1 (top) white corrugated metal sheet roof Diagram 6: Comparison of Electricity Energy Rate (kWh/year) Roof 2 (below) 15-cm-thick reinforced concrete roof with 3-inch-thick insulation and 9-mm-thick gypsum board
Electricity layer roof design without insulation and with insulation Cost has a payback period of 13.2 and 15.48 years, (THB/month) respectively. Double-layer roof with 3-inch-thick insulation As a result, double-layer roof could reduce the Double-layer roof without insulation heat transfer more than single-layer roof. Nonetheless, Single-layer roof with 3-inch-thick insulation there are additional factors influencing the energy Single-layer roof without insulation efficiency towards Roof Thermal Transfer Value (RTTV). For instance, roof designs with different angles, roof materials, colour and types of insulation and locations. Conclusions and Suggestions Diagram 7: Comparison of Electricity Cost by Air-Conditioning System 1. Building design for energy efficiency, the (THB/year) roof part should be installed with insulation which could significantly reduce the heat Payback transfer through roof. Period (month) 2. Roof shade design, refer to the construction of double-layer roof by using top roof as a Double-layer roof with 3-inch-thick insulation shade for below roof, could likewise reduce Double-layer roof without insulation the heat transfer through roof. Single-layer roof with 3-inch-thick insulation Single-layer roof without insulation 3. Roof construction, in case of double-layer roof construction higher than 2 meters, the Diagram 8: Comparison of Payback Period (month) area on first-layer roof is available aside from heat reduction benefits. Results from the valuation comparison of heat reduction through roof of single- and double-layer roof, Bibliography with and with insulation; Roof Thermal Transfer Value (RTTV) of 2-story residence located in Srinakarin Park Energy Policy and Planning Office, Ministry of Energy, Energy project, Srinakarin road, Bangkok was 4.28 W/m2 Statistics of Thailand 2017, 2017 followed by single-layer roof with insulation having RTTV at 7.18 W/m2 and double-layer roof without Ministry of Energy, Department of Alternative Energy insulation having RTTV at 10.70 W/m2. Meanwhile, Development and Efficiency, Coordinating Center for Energy single-layer roof design with reinforced concrete has the Conservation Building Design, Knowledge of Roof Ventilation highest RTTV at 24.94 W/m2. Regarding the calculation System or Cool Roof, 2012 of breakeven point by comparing single-layer roof Kitipong Pholchan and Tad Sajjavatee, Building Construction without insulation regarded as common buildings, the Illustrated, Bangkok: S. Asia Press (1989) Co.,Ltd., results shown that case of single-layer roof design with insulation has a payback period of 2.5 years. For double- Trungjai Buranasomphop, Design of energy-efficient buildings, Bangkok: Energy Policy and Planning Office, 1996 Thanit Chindavanig, Architecture and Technology, Bangkok: Printing of Chulalongkorn University, 1997
Thanit Chindavanig, Komgrit Chukiatman and Primlab Wasuwat, Thailand Climate Data for Energy Efficiency, 2000 Soontorn Boonyatikarn, Energy. Efficient Home for Better Quality of Life: Design Techniques, 2nd Edition, Bangkok, Printing of Chulalongkorn University, 2002 Soraya Prawatrangkul, The Impact of Exterior Wall Mass on Thermal Comfort and Cooling Load in Building Design, Master’s thesis, Faculty of Architecture, Chulalongkorn University, 2000 Soraneeya Mandee, The Effect of Wall Materials and Opening on Heat Transfer in Pyramidal Shape Building: Case Study of Mahaviharn Dhamma, Wat Phra Sri Rattana Mahathat Vora Mahaviharn Phitsanulok, Master’s thesis, Faculty of Architecture, Chulalongkorn University, 2006 Energy Engineering Institute, Kasetsart University, Thailand Energy Outlook 2012, 2012 Metropolitan Electricity Authority, Electricity Cost Calculation, 2013
รูปแบบบา้ นพกั อาศยั ของคสู่ มรสขา้ มวัฒนธรรมในจังหวัดอดุ รธานี The Patterns of Residential Building of Cross Cultural Marriage in Udon Thani Province1 ณัฐวุฒิ เทย่ี งตรงa* Nattawut Thiangtong a Faculty of Architecture, Rajamangala University of Technology Thanyaburi, Pathum Thani, 12110, Thailand. *Corresponding author. E-mail: [email protected] ABSTRACT Cross cultural marriage is one of the phenomena occurring in the north east community of Thailand as a consequence of Vietnam’s war and the changing socio-economic environment in many provinces in this area such as Roi Et, Buri Rum, Khon Kaen, Udon Thani and Nakhon Ratchasima. This research aims at studying the residence formats affected by cross cultural marriage and suggesting the design of residence consistent with the northeastern community traits surrounded by the context of crossed country marriage. The research methodology consists of studying and digging into 2 aspects. The primary data are questionnaires regarding marriage satisfaction by interviewing and case studies. The secondary data are documents, articles, and research papers. There are 13 observations in the primary data in three districts of Udon Thani province, which are Ban Dung, Nong Wua So and Phen. The results comprise 2 sections. First, the residence formats in this study correspond to the northeastern architecture influenced by locals (after King Rama VI Reign) (Sutthitham, T., 2 0 0 1 :2 2 8 ), but have been adapted for usability and spouse’s taste. The majority of residences are similar to those in husband’s hometowns. Either, husbands, wife, both, or architecture companies take part in design. Second, the residence formats are suggested as a guidance for couples from cross cultural marriage to be consistent with community life, and help area utilization in three ways, i.e., a one-floor detached house costing 9,250 bahts/sq.m., a two-floor detached house costing 14,000 bahts/sq.m., and a one-floor detached house with high space under the house costing 13,000 bahts/sq.m. 1บทความนี้ได้รับทนุ สนบั สนนุ การวจิ ัยจากคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลยั เทคโนโลยรี าชมงคลธญั บุรี
Keywords: The pattern of building, residential building, cross cultural marriage, ISAN, north eastern of Thailand บทคดั ย่อ การแต่งงานข้ามวัฒนธรรมเป็นปรากฏการณ์อย่างหนึ่งที่เกิดข้ึนในพ้ืนท่ีชุมชนชาวอีสานอัน เน่ืองจากผลพวงของสงครามเวียดนามและบริบทของเศรษฐกิจสังคมที่เปล่ียนแปลงไป ดังจะเห็นได้ใน หลายจังหวดั ของภูมภิ าคตะวันออกเฉียงเหนอื เช่น ร้อยเอด็ บรุ รี มั ย์ ขอนแก่น อุดรธานี นครราชสีมา เป็นตน้ งานวิจัยน้ีมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาถึงรูปแบบบ้านพักอาศัยที่ได้รับผลกระทบจากการแต่งงานข้าม วัฒนธรรม และเสนอแนะแนวทางการออกแบบบ้านพักอาศัยที่สอดคล้องกบั ลักษณะชุมชนในเขตภูมิภาค อีสานซึ่งแวดล้อมด้วยบริบทของการแต่งงานข้ามวัฒนธรรม กระบวนการวิจัยประกอบด้วยการศึกษาและ ค้นคว้าข้อมูล 2 ส่วนคือ ข้อมูลปฐมภูมิ (แบบสอบถามความพึงพอใจในการใช้ชีวิตคู่ การสัมภาษณ์และ กรณีศึกษา) และข้อมูลทุติยภูมิ (เอกสาร บทความ และงานวิจัย) โดยส่วนของข้อมูลปฐมภูมินั้นมาจาก ตัวอย่างจานวนท้ังสิ้น 13 ตัวอย่างกระจายอยู่ใน 3 อาเภอของจังหวัดอุดรธานีคือ อาเภอบ้านดุง อาเภอ หนองวัวซอ และอาเภอเพ็ญ ผลการวิจัยประกอบด้วย 2 ส่วนพบว่า ส่วนท่ี1 รูปแบบบ้านพักอาศัยที่ ทาการศกึ ษามลี ักษณะท่ีสอดคล้องกับลักษณะทางสถาปัตยกรรมอีสานแบบทไ่ี ด้รับอิทธพิ ลชาวเมือง (หลัง รัชสมยั รัชกาลท่ี 6) (Sutthitham, T., 2001:228) แต่ได้มกี ารปรับเปล่ียนลกั ษณะของบา้ นพักอาศัยตามการ ใช้งานและรสนิยมของคู่สมรส ซึ่งส่วนใหญ่จะออกแบบบ้านพักอาศัยให้มีลักษณะคล้ายคลึงกับรูปแบบ บ้านพักอาศัยในภูมิลาเนาของฝ่ายสามีในต่างประเทศ ในส่วนของกระบวนการการออกแบบจะเกิดจากท้ัง สามหี รือภรรยาหรอื ท้งั สามแี ละภรรยาเป็นผูอ้ อกแบบร่วมกันและบางส่วนใช้บริษทั สถาปนิกเป็นผูอ้ อกแบบ ดงั น้ันผลการศึกษาในส่วนที่ 2 ผูว้ ิจัยจงึ ไดน้ าเสนอรูปแบบบ้านพักอาศัยเพื่อใช้เป็นแนวทางในการตัดสินใจ สาหรับคู่สมรสข้ามวัฒนธรรมให้มีความสอดคล้องกับวิถีชีวิตในชุมชนและเอ้ือประโยชน์ต่อการใช้งานของ พื้นท่ีด้วยกันท้ังหมด 3 รูปแบบ คือ 1) บ้านเดี่ยว 1 ช้ัน ใช้งบประมาณเฉลี่ย 9,250 บาทต่อตารางเมตร 2) บ้านเด่ียว 2 ชั้น ใช้งบประมาณเฉล่ีย 14,000 บาทต่อตารางเมตรและ 3) บ้านเดี่ยวใต้ถุนสูง ใช้ งบประมาณเฉลีย่ 13,000 บาทต่อตารางเมตร คาสาคัญ:รูปแบบอาคาร, บา้ นพักอาศยั , การสมรสขา้ มวัฒนธรรม, อีสาน บทนา ลกั ษณะชุมชนเดมิ ของอีสานหรือภาคตะวันออกเฉียงเหนอื นน้ั โดยส่วนใหญ่เป็นลักษณะครอบครัว ขยายที่มีปฏิสัมพันธ์ระหว่างครัวเรือนและชุมชนอย่างใกล้ชิดส่งผลให้การสร้างบ้านพักอาศัยหรือเฮือน (เรือน)ในภาคอีสานมีเอกลักษณ์เฉพาะตัวที่สอดคล้องและเหมาะสมกับสภาพแวดล้อมทางสังคม เศรษฐกจิ วฒั นธรรม และการใชง้ านของพ้นื ท่ีเป็นอย่างมาก
อย่างไรก็ตามด้วยสภาพสังคม เศรษฐกิจและวัฒนธรรมท่ีเปล่ียนแปลงไปอันเน่ืองจากโลกาภิวัตน์ โดยเฉพาะอย่างย่ิงการเกิดปรากฏการณ์การแต่งงานข้ามวัฒนธรรมที่สังเกตเห็นได้ชัดในเขตพ้ืนท่ีภูมิภาค อีสานหลายจังหวัดทาให้เกิดคาถามต่องานวิจัยเกี่ยวกับรูปแบบ บ้านพักอาศัยของคู่สมรสกลุ่มน้ีว่ามี รูปแบบที่แตกต่างไปจากเดิมหรือไม่อย่างไร เนื่องจากการแต่งงานข้ามวัฒนธรรมนั้นได้ก่อให้เกิดการ ผสมผสานทางวัฒนธรรมที่หลากหลายและส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของวิถีชีวิต สังคม เศรษฐกิจ วัฒนธรรม ความเป็นอยู่และอาจส่งผลต่อการเปล่ียนแปลงรูปแบบทางสถาปัตยกรรมของบ้านพักอาศัย ของคู่สมรสกลุ่มน้ีได้อีกดว้ ย ดังนั้นการไดท้ ราบและเข้าใจถงึ การเปลย่ี นแปลงภายใตบ้ รบิ ทนี้จะช่วยเพ่ิมพูน องค์ความรู้ทางสถาปัตยกรรมซึ่งนับเป็นส่วนหนึ่งในวิถชี ีวิตความเป็นอยู่และช่วยเสริมสร้างความเข้าใจต่อ การเปลย่ี นแปลงทางสงั คมและวัฒนธรรมท่ีเกิดขึ้นในภมู ภิ าคได้อีกดว้ ย ทบทวนวรรณกรรมและงานวิจัยทเี่ กี่ยวข้อง เนื่องด้วยลกั ษณะทางภูมศิ าสตรข์ องภาคตะวันออกเฉยี งเหนือหรือภาคอสี านซ่งึ มีสภาพแวดล้อมที่ ห่างไกลทะเล อากาศร้อนและแห้งแล้ง การต้ังถ่ินฐานโดยมากตั้งแต่อดีตของชุมชนจึงเลือกท่ีตั้งซึ่งใกล้ แหล่งนา้ มากท่สี ุด เพือ่ ประโยชน์ในการดารงชีพและการทาการเกษตรซึ่งเปน็ อาชีพหลักของชมุ ชน สง่ ผลทา ให้ลักษณะบ้านเรือนอีสานไทย-ลาวมีความแตกต่างไปจากบ้านเรือนในภูมิภาคอื่นๆ ท้ังน้ีลักษณะ โดยทว่ั ไปของเฮอื นหรือบา้ นพกั อาศัยพน้ื ถน่ิ อสี านไทย-ลาวน้นั จะมกี ารยกเสาสูงใต้ถนุ โล่ง เพือ่ ให้ลมผา่ นได้ สะดวก โดยตวั เรอื นจะมีฝาปิดกน้ั เฉพาะส่วนทเ่ี ป็นเรือนนอนและกั้นด้านนอกเป็นบางส่วน ท้งั นเ้ี รือนพื้นถิ่น อสี านอาจแบง่ เป็นประเภทหลกั ๆ ได้ดงั น้ี (Jiramanee, S., 2001:221) 1. เรือนแฝดมีเรือนโข่ง มีลักษณะเป็นเรือนสองหลังปลูกสร้างคู่กัน โดยมีระเบียงหรือเรือนโข่งก้ัน ระหวา่ งเรอื นทงั้ สองหลงั นนั้ ทาใหต้ ัวเรือนโข่งซง่ึ มีโครงสรา้ งเปน็ ของตนเองเกิดเปน็ พื้นท่ีว่างและสามารถร้ือ ย้ายไปปลูกในพ้นื ที่อน่ื ได้ 2. เรือนเด่ียวไม่มีเรือนโข่ง จะเป็นเรือนท่ีมีขนาดเล็กกว่าเรือนแฝด ส่วนประกอบของเรือนมีเพียง เรือนนอนเพียงหลังเดียว แต่จะมีการต่อชานและร้านแอ่งน้าด้านหน้าเฉลียง เพื่อเป็นพ้ืนท่ีใช้สอยเพิ่มเติม ขน้ึ มา 3. เรือนช่ัวคราว เกิดขึ้นเมื่อเป็นการออกเรือนใหม่ของครอบครัวที่อาจยังมีฐานะไม่มั่นคงพอ เพื่อ ใช้เป็นที่พักอาศัยชั่วคราว โดยไม่มีการก้ันห้อง โดยเรือนชั่วคราวน้ีอาจเกิดจากการต่อเติมจากอาคารเดิม เช่น การต่อเติมเพิงจากเล้าข้าวจะเรียกว่า เกยต่อเล้า หรือการสร้างเป็นกระต๊อบเล็กๆ ซ่ึงอาจเรียกว่า ตูบ โดยใช้วสั ดุทส่ี ามารถหาได้โดยท่ัวไปในท้องถน่ิ มาใชใ้ นการตอ่ เตมิ ด้านองคป์ ระกอบของเรือน สามารถแยกพิจารณาได้เปน็ 3 ส่วนคอื (Jiramanee, S., 2001:225) 1. สว่ นประกอบของเรอื นและเนือ้ ทีใ่ ชส้ อยหลักทีส่ าคญั ได้แก่ ตวั เรือนใหญ่ ชานโล่งท่มี ีหลงั คาคลุม ชานแดด (สาหรับปูเส่ือ นั่งพักผ่อนและรับประทานอาหาร) เรือนครัว ร้านแอ่งน้าและยุ้งข้าว
(Klungboonkrong V. and Petsunghan P., 2003:27) ซึ่งรูปแบบของส่วนประกอบของเรือนน้ีจะเป็นไป โดยเรยี บง่าย ไม่ซบั ซอ้ น 2. โครงสร้างเสาและพื้น รวมถึงฝาเรือน ซึ่งประกอบไปด้วย เสาเฮือนซึ่งเป็นเสาหลักท่ีทาหนา้ ทใี่ น การรองรับน้าหนักของตัวเรือน เสาแฮก (เสาแรก) และเสาขวัญ (เสาโท) เป็นเสาเรือนท่ีใช้ในการประกอบ พธิ กี รรม โดยเสาทง้ั สองจะผูกเสาด้วยสิง่ ที่เปน็ มงคลแกต่ ัวเรือนและผู้พักอาศัย และจะใชเ้ ป็นเสาคู่หน่ึงของ เรอื นนอนทจี่ ะสรา้ งขนึ้ นอกจากนีย้ งั มเี สาค้า ซงึ่ จะเปน็ เสาทรี่ ับนา้ หนกั ตวั เรอื นและมตี าแหนง่ อยใู่ ต้พ้ืน 3. โครงสร้างและส่วนประกอบของหลังคา โดยส่วนใหญ่เป็นหลังคามุงจั่วด้วยหญ้าหรือกระเบ้ือง ไม้ (แป้นมุง) ซ่ึงต่อมาเร่ิมมีการเปลี่ยนแปลงเป็นสังกะสี องค์ประกอบท่ีสาคัญของหลังคาได้แก่ ยอดและ ปั้นลม อกไก่ สะยัวหรือจันทัน ดั้ง ข่ือ ยิงลมซึ่งหมายถึง ตัวไม้ที่ใช้สาหรับยึดระหว่างจ่ัวกับจั่ว แป แป้นมุง และแปน้ หลบ เปน็ ตน้ ท้ังนี้พัฒนาการของรูปแบบบ้านพักอาศัยท่ีเกิดข้ึนในแถบอีสานลุ่มแม่น้าชีนี้สามารถแบ่งออกได้ เป็น 2 ช่วงคือ บ้านแบบดั้งเดิม (ก่อนปลายรัชสมัยราชการที่ 6) และบ้านแบบท่ีได้รับอิทธิพลชาวเมือง (หลงั รัชสมยั รัชกาลที่ 6) (Sutthitham, T., 2001:228) โดยบ้านแบบด้ังเดิมนั้นสร้างข้ึนเพ่ือประโยชนใ์ ช้สอยด้านเกษตรกรรมและเป็นทพี่ ักอาศัยไปพร้อม กนั การปลูกเรือนหรือบา้ นใหม่จะเกิดข้ึนเมื่อมีการยา้ ยถ่ินฐานไปยังพื้นที่ใหม่หรือเมื่อลูกสาวของครอบครัว จะแตง่ งาน ทง้ั น้ีเพอ่ื เป็นการตอ้ นรบั ลูกเขยซง่ึ จะเป็นสมาชกิ ใหมข่ องครอบครัว นอกจากน้ีลักษณะของบา้ น ใหม่ท่ีสร้างข้ึนยังคงมีพื้นฐานมาจากเรือนเดี่ยวสาหรับนอน และอาจขยายตัวบ้านออกไปในกรณีของการ ต่อเติมเมื่อลูกสาวและลูกเขยไม่ได้ย้ายออกไปอีกด้วย การต่อเติมนั้นอาจเกิดขึ้นจากการต่อชานโล่งที่มี หลังคาคลุม (เรือนเกย) 2 เรือนให้ชนกันหรือสร้างเรือน 2 เรือนที่มีชายคาติดกันแต่มีเสาโครงสร้างแต่ละ เรือนแยกจากกันซ่ึงหากพิจารณาจากแผนผังแสดงเรือนขยายจะสามารถพิจารณาได้จากภาพท่ี 1 (Jiramanee, S., 2001:219) ส่วนบ้านแบบที่ได้รับอิทธิพลชาวเมืองน้ันแบ่งออกได้เป็น 4 ลักษณะย่อยคือ (Sutthitham, T., 2001:230) 1. เรือนป้ันหยา หมายถึง เรือนท่ีมีหลังคาทรงป้ันหยาเป็นองค์ประกอบ ตัวเรือนยกเสาสูง มุง สงั กะสี ขนาดของตวั เรือนมีพน้ื ทีใ่ หญ่กวา่ บ้านแบบดงั้ เดิม 2. เรือนร้านค้าและมีระเบียงหน้า หมายถึง เรือนไม้สองชั้นหลังคาจั่ว แบ่งเป็นที่อยู่อาศัยช้ันบน และขายของในชนั้ ลา่ ง เนอ่ื งจากอยู่ติดกับเส้นทางการสัญจร ประตูเปดิ ปิดมกั ใช้บานเฟยี้ มไม้ 3. เรือนประยุกต์ หมายถึง เรือนท่ีไม่มีแบบแผนในการปลูกสร้างขึ้นอยู่กับความชอบและความ คดิ เหน็ ของเจา้ ของบา้ น ท้งั นอ้ี าจเป็นลักษณะของเรือนปั้นหยาและเรือนร้านคา้ ควบคู่กัน 4. เรือนสมัยใหม่ หมายถึง เรือนที่มีการเลียนแบบจากรูปแบบบ้านตามส่ือต่างๆที่ปรากฏ หรือ รปู แบบบา้ นที่ขอได้จากเทศบาล ซึ่งจะนิยมสรา้ งเปน็ บ้านสองชน้ั ปิดทึบทั้งชน้ั บนและช้นั ลา่ ง ก่ออฐิ ฉาบปูน
และใช้หน้าต่างสาเร็จรูป โดยรูปแบบท่ีเป็นท่ีนิยมในช่วง พ.ศ. 2525 – 2535 นั้นคือ บ้านทรงซาอุ และ ในชว่ งหลงั ปี พ.ศ. 2535 จะนิยมสรา้ งบ้านทมี่ รี ูปแบบตามบา้ นจัดสรรในตวั เมอื งมากขึน้ เล้าข้าว เรือนขยายของลกู สาว เล้าขา้ ว หลังจากแตง่ งานแล้ว เรือนขยายของลูกสาว เกยต่อเลา้ เรอื นขยายของลกู สาว หลงั จากแต่งงานแลว้ เรอื นพอ่ แม่ หลงั จากแต่งงานแลว้ เรอื นขยายของลูกสาว เกยต่อเล้า เรือนขยายของลูกสาว หลงั จากแตง่ งานแล้ว หลังจากแตง่ งานแล้ว เรือนขยายของลูกสาว เลา้ ขา้ ว หลังจากแตง่ งานแลว้ บรเิ วณทด่ี นิ พอ่ แม่ ภาพที่ 1 แผนผงั เรอื นขยาย ที่มา: ปรบั ปรงุ จาก (Jiramanee, S., 2001:219) ท้ังน้ีรูปแบบบ้านพักอาศัยแบบด้ังเดิมและแบบท่ีได้รับอิทธิพลชาวเมืองน้ันจะมีความแตกต่างกัน ทั้งในส่วนรูปแบบ ลักษณะของอาคารและการใช้พ้ืนที่ โดยอาคารพักอาศัยแบบด้ังเดิมนั้นลักษณะอาคาร จะเป็นอาคารไมใ้ ต้ถุนสงู เพ่ือเลี้ยงสตั ว์หรือเกบ็ อปุ กรณท์ างการเกษตร ลกั ษณะบ้านมีการต่อเติมขยบั ขยาย ตามจานวนผู้พักอาศัยและจะไม่ติดเครื่องปรับอากาศเนื่องจากจะใช้การออกแบบลักษณะอาคารเป็นตัว ช่วยในการถ่ายเทอากาศให้มีความสบายในการพักอาศัย ส่วนการใช้พื้นท่ีภายในจะมีการออกแบบเพื่อให้ ใช้เป็นพื้นท่ีเอนกประสงค์ก่อน จากนั้นจึงค่อยปรับเปล่ียนไปสู่การใช้งานในพ้ืนที่ส่วนอื่นๆ ซ่ึงจะมีความ แตกต่างอย่างเห็นได้ชัดจากแบบบ้านที่ได้รับอิทธิพลชาวเมืองซ่ึงมีลักษณะการใช้งานสอดคล้องกับ พฤติกรรมคนเมืองคือ เป็นอาคารก่ออิฐฉาบปูนและใช้เครื่องปรับอากาศเป็นหลัก ส่วนของโครงสร้างหลัก จะเป็นคอนกรีตเสริมเหล็กซึ่งแตกต่างจากอาคารบ้านพักอาศัยแบบดั้งเดิมท่ีใช้ไม้เป็นโครงสร้างหลักของ อาคาร อย่างไรก็ตามรูปแบบบ้านพักอาศัยแบบดั้งเดิมและแบบที่ได้รับอิทธิพลชาวเมืองนั้นอาจมีการ เปล่ียนแปลงตามกาลเวลาและความนิยม อีกท้งั การแต่งงานข้ามวัฒนธรรมทเี่ กิดขึ้นในเขตภูมิภาคอีสานน้ี ได้ส่งผลทาให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในด้านวัตถุตามมา โดยสิ่งที่สามารถสังเกตเห็นได้ชัดในชุมชนคือ บาง ครัวเรือนเมื่อลูกสาวแต่งงานข้ามวัฒนธรรม ภายหลังแต่งงานแล้วได้ปลูกสร้างบ้านเรือนใหม่ซ่ึงมีขนาด
ใหญ่และมีลักษณะแตกต่างไปจากบ้านเรือนเดิมโดยท่ัวไป โดยบ้านเรือนท่ีสร้างใหม่น้ียังถือเป็น เครื่องหมายท่ีแสดงสถานภาพทางสังคมและวัฒนธรรมของครวั เรือนฝ่ายหญงิ อกี ดว้ ย (Promphakping B. and et al., 2008) การผสมผสานทางวัฒนธรรมท่ีเกิดขึ้นจากการแตง่ งานนี้ อาจส่งผลกระทบทาให้รปู แบบ บ้านพักอาศัยท่ีเคยเป็นอยู่มีการเปลี่ยนแปลงไปจากเดิมเช่น เดิมคู่สมรสอาจเคยพักอาศัยในบ้านที่มี รปู แบบดงั้ เดมิ แต่เมื่อแต่งงานขา้ มวัฒนธรรมแล้ว บ้านใหม่ที่สร้างขนึ้ กลับมีรูปแบบบ้านเป็นแบบตะวันตก (Chaikitpinyo, K. Sriladlao, M. and Jirawatcharadet, P., 2017) เป็นต้น การเปล่ียนแปลงของรูปแบบ บา้ นพักอาศัยนี้อาจเกิดข้ึนเนื่องจากผู้หญิงหลายต่อหลายคนตดั สินใจแตง่ งานข้ามวัฒนธรรม เพ่ือต้องการ ให้ฐานะทางเศรษฐกิจและสังคมของตนเองดีขึ้น (Boonmathya, R., 2005) โดยหลังจากการแต่งงานข้าม วัฒนธรรมแล้วพบว่า สถานะทางเศรษฐกิจและความเป็นอยู่ของครัวเรือนของผู้หญิงท่ีแต่งงานข้าม วัฒนธรรมน้ันโดยส่วนใหญ่มีฐานะที่ดีข้ึนมากและดีข้ึนค่อนข้างมาก (Preedaphan, T. Ayuwat, D. Adsakul, S., 2015) ในจานวนนี้หลังจากแต่งงานแล้วได้มีการปลูกบ้านเรอื นใหม่และตอ่ เตมิ บ้านเรือนเดิม ให้กับบิดามารดาอีกด้วย ดังน้ันการเปลี่ยนแปลงที่เกิดข้ึนย่อมเป็นส่วนหนึ่งท่ีสะท้อนให้เห็นถึงการ เปล่ยี นแปลงในวิถชี ีวิตในชมุ ชน วตั ถุประสงคแ์ ละขอบเขตการศกึ ษา การศึกษาวิจัยในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ซ่ึงแบ่งออกเป็น 2 ส่วนคือ 1. เพ่ือศึกษาถึงรูปแบบบ้านพัก อาศยั ทไ่ี ดร้ บั ผลกระทบจากการแตง่ งานข้ามวัฒนธรรมและ 2. เพ่อื เสนอแนะแนวทางการออกแบบบ้านพัก อาศัยที่สอดคล้องกับลักษณะชุมชนในเขตภูมิภาคอีสานซึ่งแวดล้อมด้วยบริบทของการแต่งงานข้าม วัฒนธรรมโดยอาศัยการศกึ ษาและวิเคราะห์จากขอ้ มูลปฐมภูมิ (แบบสอบถามความพึงพอใจในการใช้ชีวิต คู่ การสัมภาษณแ์ ละกรณศี ึกษา) และข้อมูลทุติยภูมิ (เอกสาร บทความ และงานวิจัย) ทั้งนี้ข้อมูลปฐมภูมิที่ ใช้จานวนทั้งสิ้น 13 ตัวอย่างซ่ึงเลือกมาแบบเฉพาะเจาะจงจากการสอบถามผู้นาชุมชนน้ัน ได้จากการลง พื้นท่ีในจังหวัดอุดรธานี ซึ่งเป็นหนึ่งในจังหวัดท่ีมีการแต่งงานข้ามวัฒนธรรมสูงสุดเป็นอันดับ 3 จากการ สารวจของสานักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติในปี พ.ศ. 2546 (อันดับ 1 คือ จังหวัดนครราชสีมาและอันดับ 2 คือ จังหวัดขอนแก่น) ท้ังนี้กลุ่มตัวอย่างทั้งหมดมาจาก 3 อาเภอคือ อาเภอบ้านดุงจานวน 6 ตัวอย่าง อาเภอหนองวัวซอจานวน 6 ตัวอย่างและอาเภอเพ็ญจานวน 1 ตัวอย่าง นอกจากนี้จังหวัดอุดรธานียังนับเป็นอีกหน่ึงจังหวัดท่ีมีการศึกษาถึงพัฒนาการการเปล่ียนแปลงของเรือน พื้นถิ่นในภาคอีสาน ซ่ึงเป็นผลจากการเปลี่ยนแปลงทางด้านสังคม เศรษฐกิจและวัฒนธรรม อีกด้วย (Satiennam, T. and Thungsakul, N., 2016)
การแตง่ งานข้ามวฒั นธรรม ผลพ วงของการตั้งฐาน ทัพ ใน ช่วงสงครามเวียดน าม ได้เอ้ือให้ เกิดการแต่งงาน ข้ามวัฒ น ธรรม ระหวา่ งหญงิ ชาวไทยและชายชาวต่างชาติขนึ้ โดยเฉพาะในพน้ื ท่ีจงั หวัดอดุ รธานีท่ีไดถ้ กู เลอื กให้เป็นหนง่ึ ใน ท่ีต้ังกองกาลังระหว่างพักรบและเป็นสถานที่พักผ่อนเพ่ือคลายความตึงเครียดของทหารอเมริกัน ดังน้ันใน ปลายทศวรรษ 1960 จึงนับเป็นจุดเริ่มต้นของการมีปฏิสัมพันธ์ระหว่างหญิงไทยชาวชนบทกับชาย ชาวต่างชาติ (Lapanun P., Mattariganord D. and Apichatvullop Y., 2007) นอกจากน้ีการเกิดอาชีพ เมียเช่าหรือภรรยาช่ัวคราวเพื่อให้บริการแก่ทหารอเมริกันในระหว่างอยู่ในประเทศไทยนั้นบางส่วนได้ พัฒนาความสัมพันธ์ไปสู่การแต่งงานระหว่างกัน โดยผู้หญิงเหล่านี้บางส่วนได้เดินทางไปใช้ชีวิตใน ต่างประเทศหลังการถอนทัพทหารกลับ และบางส่วนสามีชาวต่างชาติซ่ึงเป็นทหารน้ันเลือกกลับมาใช้ชีวิต ในวัยเกษียณกับภรรยาชาวไทย (Cohen Erik, 2003) ในภูมิลาเนาของฝ่ายหญิง ทั้งนี้หลังการถอนทัพ ทหารออกจากประเทศไทยผู้หญิงบางส่วนยังคงยึดอาชีพการให้บริการต่อไป แต่ทั้งนี้การลดลงของกลุ่ม ลูกคา้ ชาวต่างชาตินั้นกลบั ไดร้ ับการชดเชยด้วยนโยบายส่งเสริมการทอ่ งเทย่ี วจากรัฐบาลที่สนับสนุนให้เกิด การท่องเท่ียวจากต่างชาติเพื่อนารายได้กลับเข้าประเทศมากขึ้น (Lapanun P., Mattariganord D. and Apichatvullop Y., 2007) ด้วยเหตุนี้จึงส่งผลทาให้การแต่งงานข้ามวัฒนธรรมยังคงเกิดขึ้นมาโดยตลอด สอดคล้องกับผลการศึกษาของ NESBD (2003) ทพ่ี บวา่ รอ้ ยละ 54 ของการแตง่ งานขา้ มวฒั นธรรมระหว่าง หญิงไทยกับชายชาวต่างชาติน้ันเกิดขน้ึ จากการพบเจอกนั จากสถานทท่ี างานของฝ่ายหญิงโดยเฉพาะอย่าง ยิ่งสถานบันเทิง (ร้อยละ 20 จากการแนะนาของคนในครอบครัว เครือญาติและเพ่ือน และอีกร้อยละ 26 จากการเดินทางและการติดตอ่ ส่วนตวั ) ภายหลังจากการแต่งงานข้ามวัฒนธรรม คู่สมรสบางส่วนตัดสินใจกลับไปใช้ชีวิตร่วมกันใน ต่างประเทศแต่ยงั คงวางแผนเดินทางกลับมาบ้านเพือ่ เยย่ี มญาติและครอบครวั ในประเทศไทยเปน็ ครัง้ คราว ตามโอกาสและเทศกาลสาคญั เช่น วนั ขึน้ ปใี หมห่ รือวันสงกรานต์ เป็นตน้ ในขณะท่บี างสว่ นตัดสินใจใช้ชีวติ ร่วมกันในประเทศไทยซึ่งกรณีหลังนี้ได้ส่งผลกระทบให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทั้งทางด้านเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรมต่อชุมชนหรือพ้ืนที่ที่คู่สมรสอยู่อาศัย จากการศึกษาของ Thiangtong V. (2008:26) พบว่า การใช้จ่ายของคู่สมรสข้ามวัฒ นธรรมได้ทาให้การจ้างงาน และผลิตภัณ ฑ์มวลรวมของภาค ตะวนั ออกเฉียงเหนอื เพ่มิ สูงขนึ้ 747, 094 คน และ 8,666 ลา้ นบาทตามลาดบั ในขณะที่ผลกระทบทางด้าน สังคมและวัฒนธรรมที่เกิดข้ึน Boonmathya, R. (2005:35) พบว่าในชุมชนท่ีมีการแต่งงานข้ามวัฒนธรรม น้ันจะเกิดวัฒนธรรมร่วมสมัยที่มีลักษณะลูกผสม ซึ่งหน่ึงในลักษณะดังกล่าวคือ กลุ่มคู่สมรสข้าม วัฒนธรรมมักจะนิยมสร้างบ้านเรือนสมัยใหม่แบบตะวันตก โดยเป็นอาคาร 2 ช้ัน มีลักษณะของการก่ออิฐ ฉาบปูน มีห้องนอน ห้องน้า (ชักโครก) ห้องครัว และรั้วสมัยใหม่กั้นเพื่อให้เกิดขอบเขตที่ชัดเจน แต่ท้ังน้ี ยังคงมีวัฒนธรรมท้องถิ่น (อีสาน) แทรกตัวอยู่ เช่น การทาครัวหรือปรุงอาหารท่ีเกิดข้ึนยังคงนิยมทานอก บา้ น ใช้เตาถา่ นมากกว่าเตาสมยั ใหม่ รับประทานอาหารโดยการน่ังเส่ือรวมกลุ่มกันมากกวา่ น่ังรับประทาน
อาหารท่ีโต๊ะในลักษณะจานเดี่ยว เป็นต้น ทั้งนี้แม้ว่าชุมชนดังกล่าวจะมีการปลูกสร้างบ้านเรือนสมัยใหม่ แบบตะวันตกของกลุ่มคู่สมรสข้ามวัฒนธรรมเกิดข้ึนจนสามารถสังเกตเห็นได้อย่างชัดเจน แต่การศึกษา รปู แบบบา้ นพักอาศยั ของคู่สมรสขา้ มวัฒนธรรมทีเ่ กดิ ขึน้ นี้กลับยงั มีอยูน่ อ้ ยมาก ความสนใจตอ่ ประเด็นการ เปล่ยี นแปลงดงั กลา่ วจงึ นามาสู่การศึกษาและวิจยั รปู แบบบ้านพักอาศยั ของคู่สมรสขา้ มวฒั นธรรมในครงั้ น้ี ผลการศึกษา ผลจากการศึกษาข้อมูลปฐมภูมิท่ีรวบรวมได้ทั้ง 13 ตัวอย่างซ่ึงเป็นคู่สมรสข้ามวัฒนธรรมโดย ภรรยาเปน็ ชาวไทยและสามเี ปน็ ชาวตา่ งชาตินนั้ พบวา่ ผลการศึกษาส่วนที่1: ภาพรวมของรปู แบบบ้านพักอาศัยท่ีไดร้ ับผลกระทบจากการแต่งงานข้าม วัฒนธรรมนั้นได้รบั การออกแบบโดยสามีชาวตา่ งชาติแต่เพียงผู้เดยี วจานวน 6 หลัง ภรรยาเป็นผู้ออกแบบ แต่เพียงผู้เดียวจานวน 3 หลัง ออกแบบรว่ มกันระหว่างภรรยาชาวไทยและสามีชาวต่างชาติจานวน 3 หลัง และว่าจ้างบริษัทสถาปนิกนอกพ้ืนท่ีเป็นผู้ออกแบบอีกจานวน 1 หลัง โดยทั้งหมดน้ีส่วนใหญ่แล้วรูปแบบ บ้านพักอาศัยจะมีลักษณะเป็นบ้านเดี่ยว 1 ชั้น (จานวน 8 หลัง) เป็นบ้านเดีย่ ว 2 ช้ัน (จานวน 3 หลัง) และ เปน็ บา้ นเดยี่ ว 2 ชน้ั ท่ีมีใต้ถนุ อีก 2 หลงั ทัง้ น้ีสามารถพิจารณารายละเอียดไดจ้ ากตารางท่ี 1 นอกจากน้ีเมือ่ พจิ ารณาถึงปจั จัยทสี่ ง่ ผลกระทบต่อการตดั สนิ ใจสรา้ งบ้านพกั อาศยั ของกลุ่มคู่สมรส ขา้ มวัฒนธรรมจากตัวอย่างท้ังหมดแล้ว ผลการวจิ ยั พบว่า 1) รสนยิ มและความชอบสว่ นตัวเป็นปจั จัยอันดับแรกทีก่ าหนดรปู แบบบา้ นพักอาศัย โดยในกรณที ี่ สามีชาวต่างชาติเป็นผู้ออกแบบแต่เพียงผู้เดียวนั้น ส่วนใหญ่จะออกแบบบ้านพักอาศัยให้มีลักษณะ คล้ายคลึงกับรูปแบบบ้านพักอาศัยในภูมิลาเนาของตนในต่างประเทศ ซึ่งกรณีนี้อาจทาให้เกิดปัญหาใน เรือ่ งความร้อนสะสมทีเ่ กิดขึน้ ภายในบา้ น กรณที ีบ่ ้านพักอาศัยนั้นมีภรรยาชาวไทยเป็นผูอ้ อกแบบแต่เพยี งผู้ เดยี วรปู แบบบ้านพักอาศัยจะไดร้ บั อทิ ธิพลจากรสนิยมและความชอบสว่ นตวั ของภรรยา โดยนาตวั อย่างมา จากรูปแบบบ้านพักอาศัยของหมู่บ้านจัดสรรในตัวเมืองหรือในพ้ืนที่ท่ีตนทางานอยู่มาเป็นตัวอย่างในการ ออกแบบ ทั้งน้ีรูปแบบบ้านพักอาศัยน้ียังคงทาให้เกิดปัญหาเร่ืองของความร้อนสะสมไม่ต่างไปจากกรณี ก่อนหน้า ส่วนกรณีท่ีเป็นการออกแบบร่วมกันระหว่างภรรยาชาวไทยและสามีชาวต่างชาติ รวมท้ังกรณี ว่าจ้างบรษิ ัทสถาปนิกเปน็ ผู้ออกแบบน้ันพบวา่ รูปแบบบา้ นพักอาศัยทกี่ ่อสร้างมีความเหมาะสมกบั วิถชี ีวิต ความเป็นอยแู่ ละบริบทของชุมชนของคู่สมรสมากที่สุด 2) งบประมาณการกอ่ สรา้ ง เปน็ อีกปัจจยั ทสี่ าคัญในการกาหนดรูปแบบบา้ นพักอาศยั ซึ่งสว่ นใหญ่ มาจากงบประมาณของสามีชาวต่างชาติเปน็ หลกั 3) รูปแบบการใช้ชีวิตของคู่สมรสข้ามวัฒนธรรม หากบ้านท่ีสร้างนั้นคู่สมรสพักอาศัยอยู่เอง รปู แบบบ้านพกั อาศัยจะมีการออกแบบใหเ้ อื้อประโยชน์ตอ่ การใชพ้ น้ื ทม่ี ากท่ีสุดซ่งึ โดยมากเปน็ คู่สมรสกลุ่ม ตัวอย่างท่ีอยู่ในเขตพื้นที่อาเภอหนองวัววอ ในทางตรงกันข้ามหากบ้านหลังน้ันเป็นบ้านซึ่งคู่สมรสจะพัก
อาศยั เฉพาะช่วงที่เดินทางกลับมาประเทศไทยเชน่ ในช่วงเทศกาลสงกรานต์ หรอื ปีใหม่ และปล่อยให้ญาติ ฝา่ ยหญงิ เปน็ ผู้ดูแลบ้านพกั ให้น้ัน กรณนี ้กี ารใชป้ ระโยชน์ของพนื้ ทบี่ า้ นหลังดังกล่าวมกั จะมีการปรบั เปล่ยี น ใหเ้ หมาะสมตามวถิ ชี ีวิตของผู้พกั อาศยั ในช่วงเวลาน้นั เป็นครงั้ คราวไป ตารางท่ี 1 การออกแบบและการก่อสร้างอาคารพักอาศัยของคู่สมรสขา้ มวัฒนธรรม พ้ืนที่/ ผ้อู อกแบบ ลกั ษณะบ้าน พนื้ ท่ี งบประมาณ ระยะเวลา ระยะเวลา แหลง่ ทมี่ าของ หลังที่ (ตารางเมตร) โดยเฉลี่ย ออกแบบ กอ่ สร้าง ผ้รู ับเหมา โดยประมาณ (บาท) อ.บา้ นดงุ บ้านเด่ยี ว 1 ชั้น 100 1,000,000 6 เดอื น 12 เดอื น ท้องถ่นิ 1 สามี บ้านเดี่ยว 1 ชน้ั 80 800,000 3 เดอื น 6 เดือน ท้องถิ่น 2 สามี บา้ นเด่ียว 1 ชน้ั 150 2,000,000 12 เดือน 10 เดอื น ทอ้ งถน่ิ +สามี 3 สามี บา้ นเดี่ยว 1 ชั้น 160 800,000 4 เดือน 10 เดอื น ท้องถน่ิ 4 สามี บ้านเด่ียว 1 ชั้น 70 700,000 5 เดือน 10 เดอื น ทอ้ งถน่ิ 5 ภรรยา บา้ นเดย่ี ว 2 ชนั้ 250 5,000,000 10 เดอื น 10 เดือน นอกพ้ืนที่ 6* บรษิ ัทสถาปนกิ บา้ นเด่ียว 1 ชั้น 80 800,000 6 เดอื น 10 เดือน ทอ้ งถน่ิ อ.หนองววั ซอ บา้ นเดย่ี ว 1 ช้ัน 80 800,000 6 เดอื น 10 เดอื น ท้องถิ่น บ้านเดี่ยว 1 ชน้ั 80 500,000 3 เดือน 6 เดอื น ท้องถิ่น 7 สามี บ้านเดย่ี ว 2 ชน้ั 200 3,000,000 6 เดอื น 10 เดอื น ทอ้ งถิ่น 8 ภรรยา บา้ นเดี่ยว 2 ชน้ั 120 1,000,000 6 เดอื น 10 เดือน ทอ้ งถิ่น 9 สามีและภรรยา บา้ นเดี่ยว 2 ชน้ั 250 1,500,000 6 เดือน 12 เดือน ทอ้ งถิ่น 10 สามีและภรรยา 11 สามีและภรรยา บา้ นเดยี่ ว 2 ชั้น 500 8,000,000 10 เดือน 12 เดอื น ท้องถนิ่ 12* ภรรยา อ.เพญ็ 13 สามี ที่มา: ผลจากการวิจยั หมายเหตุ: 1) ปัจจัยที่ใช้ในการประเมินราคาเฉลี่ยต่อตารางเมตรของบ้านแต่ละหลังได้แก่ ลักษณะบ้านที่ วัสดุก่อสร้าง และการตกแต่งซง่ึ แต่ละหลงั มีความแตกตา่ งกนั ในรายละเอยี ด 2) บา้ นหลงั ที่ 6 และ 12 เป็นบา้ นเดย่ี ว 2 ชน้ั ทีม่ ีใต้ถุนสูง 4) เนื่องจากร้อยละ 90 ของบ้านกลุ่มตัวอย่างที่สารวจ (12 หลังจากท้ังหมด 13 หลัง) ก่อสร้างข้ึน โดยการว่าจ้างผู้รับเหมาท้องถิ่น ทาให้ปัญหาที่พบจากการก่อสร้างบ้านพักอาศัยโดยส่วนใหญ่คือ การ ก่อสรา้ งจรงิ ไม่ตรงตามแบบที่หารือซ่ึงได้ตกลงกันระหว่างนายจ้างและผู้รับจ้าง ซึ่งพบมากในกรณีของการ กอ่ สรา้ งบ้านก่ออิฐฉาบปูนและทาสี สว่ นกรณบี า้ นครง่ึ ไม้ครึ่งปูนนั้นจะเกิดปญั หาน้ีไม่มากนัก เนอ่ื งจากชา่ ง
ท้องถ่ินมีความชานาญเชิงช่างเกี่ยวกับรูปแบบบ้านพักลักษณะดังกล่าวอยู่บ้างและแบบบ้านในลักษณะ คร่ึงไม้ครงึ่ ปูนน้ไี ม่มีความซับซ้อนมากนัก 5) ในกลุ่มคู่สมรสข้ามวัฒนธรรมท่ีภรรยาชาวไทยวัยกลางคน (middle adulthood) มีอายุต้ังแต่ 40 - 60 ปีลกั ษณะบ้านพักอาศัยจะมคี วามโดดเด่นแปลกแยกจากลักษณะโดยทัว่ ไปของบ้านเรอื นในชมุ ชน แต่บ้านพักอาศัยท่ีมีลักษณะโดดเด่นแปลกแยกน้ีจะลดน้อยลงไปในกลุ่มคู่สมรสข้ามวัฒนธรรมที่ภรรยา ชาวไทยอยู่ในวัยผู้ใหญ่ตอนต้น (early adulthood)คือ อายุตั้งแต่ 20 – 40 ปีนอกจากน้ีในกลุ่มคู่สมรสข้าม วัฒนธรรมกลุ่มหลังยังให้ความสาคัญกับการเลือกใช้วัสดุในการก่อสร้างที่มีคุณภาพได้มาตรฐาน ราคา เหมาะสม และยังพบอีกด้วยว่าคู่สมรสกลุ่มหลังน้ีมักมีส่วนร่วมในขั้นตอนการออกแบบและก่อสร้าง มากกวา่ กลมุ่ ค่สู มรสข้ามวัฒนธรรมกล่มุ แรก 6) เม่ืออาศัยเกณฑ์การพิจารณาถึงพัฒนาการของรปู แบบบ้านพักอาศัยท่ีเกิดข้ึนในแถบอีสานลุ่ม แม่น้าชีจากการศึกษาของ Sutthitham, T. (2001:228) พบว่าบ้านพักอาศยั ของกลุ่มค่สู มรสขา้ มวฒั นธรรม ในกลุ่มตัวอย่างกว่าร้อยละ 76 หรือจานวน 10 หลังมีลักษณะเป็นบ้านพักอาศัยแบบเรือนสมัยใหม่ ซึ่ง คล้ายบา้ นจัดสรรโดยท่ัวไปและท่เี หลือร้อยละ 24 หรือจานวน 3 หลังมลี ักษณะเป็นบา้ นพักอาศัยแบบเรอื น ประยกุ ตร์ ะหว่างเรอื นปนั้ หยาและเรอื นรา้ นคา้ ผลการศึกษาส่วนที่ 2: จากผลการศึกษาและวิจัยท่ีได้ในส่วนที่ 1 จะพบว่ารูปแบบบ้านพักอาศัย ของคู่สมรสข้ามวัฒนธรรมกลุ่มตัวอย่าง เม่ือพิจารณาจากภาพลักษณ์ภายนอกบ้านพักเหล่าน้ีอาจไม่มี ความแปลกแยกแตกต่างไปจากบ้านพักอาศัยอื่นๆ ท่ีตั้งอยู่ในชุมชนเท่าใดนัก แต่ท้ังน้ีเมื่อพิจารณาถึง รปู แบบการใช้ชีวิต วัฒนธรรมประเพณี สังคมและงบประมาณของคูส่ มรสเหลา่ นี้ รูปแบบบ้านพกั อาศยั ของ คู่สมรสข้ามวัฒนธรรมที่ผู้วิจัยเสนอเพ่ือใช้เป็นแนวทางในการตัดสินใจนั้น จะเป็นรูปแบบบ้านที่เอ้ือ ประโยชน์ต่อการใช้งานของพื้นท่ี สอดคล้องกับวิถีชีวิตความเป็นอยู่ของผู้พักอาศัยและชุมชน รวมทั้งมี ความคมุ้ ค่ากับงบประมาณในการก่อสร้าง ซึ่งประกอบด้วยรปู แบบบ้านทั้งหมด 3 รปู แบบคือ บ้านเด่ียว 1 ชนั้ บา้ นเดี่ยว 2 ช้ันและบ้านเดยี่ วใต้ถุนสงู ซึง่ มรี ายละเอยี ดดงั นี้ 1) แบบบ้านเด่ียวชั้นเดียว ซึ่งมีลักษณะท่ีโดดเด่นคือ เป็นบ้านพักอาศัยช้ันเดียว ก่ออิฐฉาบปูน และทาสี ลักษณะทางสถาปัตยกรรมได้ออกแบบโดยคานึงถึงความต้องการของคสู่ มรสและลักษณะอาคาร โดยรอบภายในชุมชนทั้ง 3 อาเภอที่กลุ่มตัวอย่างอาศัยอยู่ จากภาพท่ี 2 แบบบ้านเดี่ยวชั้นเดียวจะพบว่า การใชป้ ระโยชน์ของพ้นื ท่ีภายในจะใหค้ วามสาคญั กับการใช้งานของผู้อยู่อาศัยเปน็ หลัก โดยแบบบ้านน้จี ะ ประกอบด้วย 1 ห้องนอน 2 ห้องน้า 1 ห้องครัว 1 ห้องรับแขกและพ้ืนที่จอดรถ มีการกั้นห้องและแบ่ง สัดส่วนพ้ืนที่การใช้งานอย่างชัดเจน ลักษณะของบ้านในรูปแบบน้ีมาจากความต้องการของคู่สมรสท่ี ต้องการใช้งานพื้นท่ีตามลักษณะการใช้ชีวิตของสังคมเมืองและเพ่ือให้มีความสอดคล้องกับลักษณะ บ้านพักอาศัยของฝ่ายสามีที่มีรูปแบบบ้านเป็นแบบตะวันตก อย่างไรก็ดีเพื่อให้รูปแบบบ้านพักอาศัย
ดังกล่าวมีความกลมกลืนกับสภาพแวดล้อมภายในชุมชนและเหมาะสมกับสภาพภมู ิอากาศ บ้านพักอาศยั ในรูปแบบน้ีจะมีขนาดไม่ใหญ่มากนัก โดยมีพ้ืนท่ีใช้งานเฉล่ียอยู่ที่ 100 ตารางเมตรและใช้งบประมาณ เฉลีย่ 9,250 บาทตอ่ ตารางเมตร ทาให้มีค่ากอ่ สรา้ งเฉลี่ยตอ่ หลังคือ 925,000 บาท ภาพท่ี 2 แบบบา้ นเดยี่ วชนั้ เดยี ว ท่มี า : ผลจากการวจิ ัย 2) แบบบา้ นเดี่ยว 2 ชั้น ซ่ึงมีลักษณะท่ีโดดเด่นคือ เป็นบ้านพกั อาศยั 2 ชน้ั ครงึ่ ไม้ ครึง่ ปนู กอ่ อิฐ ฉาบปูน ทาสี และมีบางส่วนเป็นใต้ถุนสูง โดยในส่วนของบ้านชั้นท่ี 1 จากภาพท่ี 3 แบบบ้านเดี่ยว 2 ช้ันน้ี ประกอบด้วย 1 ห้องน้า 1 ห้องครัว 1 ห้องรับประทานอาหาร และ 1 ห้องรับแขก โดยพื้นท่ีซ่ึงติดกับ ห้องรับแขกนี้ได้ออกแบบให้มีระเบียงเช่ือมต่อออกไปเพ่ือให้สามารถใช้งานในลักษณะเอนกประสงค์จาก การทากิจกรรมตา่ งๆ ได้ตลอดท้ังวัน พื้นท่ีการใช้งานในส่วนของระเบียงนี้ไดร้ ับการพัฒนามาจากพื้นท่ีของ เฮือนพ้ืนถิ่น โดยปรับให้มีความสอดคล้องกับวิถีชีวิตท่ีมีความร่วมสมัยและเป็นสังคมเมืองมากยิ่งข้ึนแต่ ยังคงมีรปู แบบการใช้ชีวิตท่ีทากิจกรรมรว่ มกันในระหว่างเครอื ญาติของคนในท้องถ่ินหรอื ชนบทผสมผสาน สอดแทรกอยู่ ในส่วนของบ้านช้ันท่ี 2 ออกแบบให้มีการใช้โครงสรา้ งไม้ โดยพ้ืนท่ีการใชง้ านประกอบด้วย 2 ห้องนอน 2 ห้องน้า ซ่ึงในแต่ละห้องนอนน้ันจะมีพื้นที่แตง่ ตัวเพิ่มมากข้นึ ทาให้ขนาดของห้องนอนจากแบบ บ้านในกรณีนี้มีขนาดใหญ่ใหญ่กว่าแบบบ้านในกรณีบ้านเดี่ยว 1 ช้ันอยู่มาก ดังน้ันจะเห็นได้ว่าแบบบ้าน
เดี่ยว 2 ช้ันนี้ได้รับการออกแบบมาเพื่อตอบสนองท้ังความต้องการส่วนตัวของคู่สมรสและเพ่ือต้องการให้ เครือญาติได้มีพื้นที่ในการทากิจกรรมร่วมกันอีกด้วย ซ่ึงแสดงถึงลักษณะของรูปแบบบ้านพักอาศัยท่ีมี ความร่วมสมัยมากข้ึน สาหรับรูปแบบบ้านพักอาศัยในกรณีน้ีออกแบบให้มีพ้ืนท่ีใช้งานโดยเฉล่ียประมาณ 270 ตารางเมตร 14,630 บาทต่อตารางเมตรจะได้ราคาค่าก่อสรา้ ง 4,000,000 บาท ภาพที่ 3 แบบบ้านเดี่ยว 2 ชั้น ทีม่ า : ผลจากการวิจยั 3) แบบบ้านเดี่ยวใต้ถุนสูง เดิมการออกแบบเฮือนพ้ืนถ่ินใต้ถุนสูงจะมีลักษณะท่ีโดดเด่นคือ ออกแบบเพ่ือให้มีพ้ืนท่ีใช้งานเอนกประสงค์และสามารถเก็บเครื่องมือทางการเกษตรได้ ทั้งน้ีจากผล การศึกษาพบว่าในเขตพื้นที่อาเภอบ้านดุงและหนองวัวซอนั้น ผู้ออกแบบได้มีการพัฒนาและประยุกต์เอา ลักษณะเด่นของเฮือนพื้นถ่ินและเฮือนใต้ถุนสูงมาปรบั ใช้ รวมทั้งเป็นการออกแบบโดยการนาบ้านเดิมของ ภรรยาชาวไทยมาปรับปรุง/ต่อเติม ดังน้ันรูปแบบบ้านที่นาเสนอจึงค่อนข้างมีความร่วมสมัยระหว่างแบบ บ้านด้ังเดิมและแบบบ้านสมัยใหม่ ดังจะเห็นได้จากภาพท่ี 4 แบบบ้านเดีย่ วใต้ถุนสูง โดยพ้ืนท่ีในส่วนชั้นที่ 1 ออกแบบให้มีระเบียงเพื่อใช้งานได้ในลักษณะท่ีหลากหลาย โดยพื้นท่ีส่วนน้ีเปิดให้เป็นพื้นท่ีโล่งซ่ึงจะ สามารถใช้เป็นพ้ืนท่ีสาหรับรับประทานอาหาร ห้องครัว ห้องรับแขก หรืออ่ืนๆ ตามความต้องการของผู้พัก อาศัย โดยจะมีการกั้นเป็นหอ้ งเฉพาะพน้ื ที่สว่ นของห้องน้าจานวน 1 หอ้ งเท่าน้ัน สาหรบั พื้นท่ีในสว่ นชั้นท่ี 2
ออกแบบให้ใช้โครงสร้างไม้เป็นหลัก และจะเป็นพื้นที่สาหรับผู้พักอาศัยหรือเจ้าของบ้านโดยเฉพาะ เนื่องจากพื้นที่ในชั้นน้ีจะประกอบด้วย 2 ห้องนอน 2 ห้องน้าและโถงซ่ึงเชื่อมต่อกับบันไดท่ีจะเข้าสู่ตัวบ้าน จากด้านนอกโดยตรง ซ่ึงแบบบ้านในลักษณะนี้ยังคงให้ความรู้สึกสะดวกสบายแก่คู่สมรสข้ามวัฒนธรรม และในขณะเดียวกันยังสามารถคงไว้ซึ่งรูปแบบวิถีชีวิตชนบทได้อย่างดีอีกด้วย ทั้งน้ีพื้นที่ใช้งานเฉล่ียโดย เฉลี่ยประมาณ 250 ตารางเมตร 13,000 บาทต่อตารางเมตรจะไดร้ าคาค่าก่อสร้าง 3,250,000 บาท ภาพที่ 4 แบบบา้ นเดี่ยวใตถ้ ุนสงู ที่มา : ผลจากการวิจยั สรุปผลและขอ้ เสนอแนะ จากการศึกษาสถานภาพผลงานวิชาการการศึกษาเรือนพื้นถ่ินในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของ ประเทศไทยโดย Satiennam, T. and Thungsakul, N. (2016) ซ่ึงมีข้อสังเกตว่า โดยภาพรวมของผลงาน วิชาการซ่ึงเก่ียวข้องกับการศึกษาเรือนพื้นถิ่นน้ัน ยังไม่ปรากฏการศึกษามากนักเกี่ยวกับการปรับเปล่ียน ทางวัฒนธรรมจากกลุ่มชาติพันธุ์ด้ังเดิมสู่ชาวอีสานร่วมสมัยและการเข้ามาอยู่ในพ้ืนท่ีของกลุ่มคนจาก ภูมิภาคอื่นๆ ของประเทศที่มีอิทธิพลต่อการปรับเปลี่ยนและการดารงอยู่ของเรือนพื้นถ่ินในภาคอีสานซึ่ง เป็นปรากฏการณ์ทางสังคมท่ีเกิดข้ึนในปัจจุบันน้ัน งานวิจัยเพื่อศึกษารูปแบบอาคารพักอาศัยของคู่สมรส
ข้ามวัฒนธรรมในจังหวัดอุดรธานีคร้ังนี้ได้ช่วยให้เข้าใจและทราบถึงลักษณะการเปล่ียนแปลงทางสังคม และวัฒนธรรมท่ีเกิดข้ึนซ่ึงส่งผลกระทบต่อการเปลี่ยนแปลงรปู แบบบ้านพักอาศัยของชุมชนอีสาน โดยผล การศึกษาท่ีได้รับนับเป็นการเพ่ิมพูนองคค์ วามรู้ท่ีเก่ียวข้องในแงม่ ุมใหม่ๆ เกี่ยวกับการศกึ ษาเรอื นพ้ืนถ่ินใน มติ ิท่ีสมั พนั ธ์กบั กล่มุ ชาติพนั ธ์ุมากยงิ่ ข้นึ อย่างไรก็ตาม จากผลการศึกษาที่ได้ข้างต้นซึ่งแสดงให้เห็นว่าการแต่งงานข้ามวัฒนธรรมนี้ ก่อให้เกิดการผสมผสานทางวัฒนธรรม อันเป็นผลทาให้เกิดการเปล่ียนแปลงรูปแบบบ้านพักอาศัยท่ี แตกต่างไปจากเดิมอยู่บ้างนั้น เป็นเพียงแนวทางเสนอแนะเบ้ืองต้นซึ่งอาจเหมาะสมและสอดคล้องใน บริบทของชุมชนและพ้ืนท่ีของจังหวัดอุดรธานีเท่านั้น ความเข้าใจและองค์ความรู้ท่ีมากขึ้นภายใต้บริบท การแต่งงานข้ามวัฒนธรรมนี้ยังจาเป็นที่จะต้องมีการศึกษา ค้นคว้า และลงพื้นที่เพื่อทาการวิจัยในชุมชน อ่ืนๆ เพ่ิมเติม ทั้งนี้เพ่ือให้เข้าใจและสามารถเสนอแนะ เปรียบเทียบรูปแบบบ้านพักอาศัยในแนวทางท่ี แตกต่างไปจากเดมิ และเพื่อเอ้อื ประโยชนใ์ หก้ บั ผู้พักอาศัย พนื้ ทแ่ี ละชุมชนไดม้ ากทส่ี ุด กิตตกิ รรมประกาศ บทความน้ีได้รบั ทุนสนับสนุนการวิจัยจากคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราช มงคลธัญบรุ ี References Boonmathya, R. (2005). Phanya Farang : Phuying Issan Kap Kan Taengngan Kham Watthanatham. (In Thai) [Cross – Cultural Marriage: Northeastern Women and the Cross – Cultural Marriage]. Journal of Mekong Societies. 1(2). 1-53. Chaikitpinyo, K. Sriladlao, M. and Jirawatcharadet, P. (2017). Kan Plianplaeng Thang Setthakit Sangkhom Lae Watthanatham Khong Ying Thai Thi Taengngan Kap Chai Chaotangchat Nai Changwat Nakhon Ratchasima. (In Thai) [Economic, Social, and Cultural Status Changes of Thai Women Marrying Foreign Men in Nakhon Ratchasima Province]. Journal of the Association of Researchers. 22 (1). 114 – 123. Cohen Erik. (2003). Transnational Marriage in Thailand: The Dynamics of Extreme Heterogamye in Baure, Thomas G. and Bob Mckercher, eds. Sex and Tourism: Journeys of Romance, Love, and Lust. New York: The Haworth Hospitality Press. Jiramanee, S. ( 2 0 0 1 ) . Sathapattayakam Phuen Thin Issan (Sai Watthanathum Thai Lao). [Northeastern Vernacular Architecture (Thai – Lao Culture)]. In Tandikul, Ch. (Ed). Khwam Lak Lai Khong Ruan Phunthin Thai. (In Thai) [The variety of Thai Traditional House]. (216 – 226). Bangkok: Silpakorn University.
Klungboonkrong V. and Petsunghan P. (2003). Huean Issan. [House with Northeastern style] (In Thai). In Thungsakul, N. (Ed). Isan Satha Pat: (special edition): Sathapattayakam Isan. [Isan Architectural (special edition)]. (25 – 55). Khonkaen: Klang Nana Wittaya Printing. Lapanun P., Mattariganord D. and Apichatvullop Y. (2007). Kan Taengngan Kham Watthanatham : Kansueksa Sathanaphap OngKhwamru. (In Thai) [Cross – Cultural Marriage]. 1 vol. Khon Kaen: Center of Research on Plurality in the Mekong Region Khon Kaen University. Mattariganond, D. ( 2 0 0 6 ) . Thai Kap Farang: Kan Taengngan Kham Wattathanatham Nai Prawattisat Sangkhom Sayam. (In Thai) [Thai and Foreigner: Cross Cultural Marriage in the Siam’s History]. Art and Culture. 27(5). 79 – 92. Office of The National Economics and Social Development Board. (2 0 0 3 ). Chiwit Mai Khong Ying Thai Nai Tangdaen. (In Thai) [New Life of Thai Women in Foreign Countries]. Bangkok. Preedaphan, T. Ayuwat, D. Adsakul, S. (2 0 1 5 ). Setthakit Lae Khwam Pen Yu Khong Khrua Ruean Phuying Thi Somrot Kham Watthanatham Nai Chonnabot Issan. (In Thai) [Economic and Wellbeing of the Cross - Cultural Marriage Women in Rural Issan]. KKU Research Journal (Graduate Studies). 3 (1). 12- 23. Promphakping B., Ponbumrung A., Promphakping N., Boonjue S., Phuangket S., Khungsaeng K., Pankhum P., Sriprom P. and Sedar K. (2008). Kan Taengngan Kham Watthanatham Khong Phuying Chonnabot Nai Phak Issan. (In Thai) [Cross – Cultural Marriage in the Northeast of Thailand]. Humanties & Social Sciences. 25 (1). 1-24. Satiennam, T. and Thungsakul, N. (2 0 1 6 ). Sathanaphap Phon Ngan Wichakan Kansueksa Ruean Phuen Thin Nai Phak Tawan ok Chiangnuea. (In Thai) [The Status of Academic Outputs in Vernacular House Study in the Northeast of Thailand]. Academic Journal: Faculty of Architecture, Khon Kaen University. 15 (1). 59 – 75. Sutthitham, T. (2001). Ban Phak Ar Sai Nai Esaan. [Rural Housing in the Northeast]. In Tandikul, Ch. (Ed). Khwam Lak Lai Khong Ruan Phunthin Thai. (In Thai) [The variety of Thai Traditional House]. (227 – 237). Bangkok: Silpakorn University. Thiangtong, V. (2008). Phonkrathop Khong Khusomrot Chaotangchat Thi Mi Toh Setthakit Issan. (In Thai) [Economic Impact of Cross – Cultural Marriage on the Northeast of Thailand). Humanties & Social Sciences. 25 (1). 33 – 55.
Search
