61170591(Innovation)

การพัฒนา นวัตกรรมการศึกษา โดย นางสาวปานชนก สาริวงค์ นิสิตช้ันปีท่ี 1 รหัสนิสิต 61170591 สาขาหลักสูตรและการสอน วิทยาลัยการศึกษา มหาวิทยาลัยพะเยา

การพัฒนานวัตกรรมการศึกษา • ความหมายของการพัฒนานวัตกรรมการศึกษา • ประเภทของนวตั กรรมการศึกษา • แหล่งสบื คน้ ตัวอย่างนวตั กรรม • ข้ันตอนการพัฒนานวัตกรรม • การเขยี นรายงานการพัฒนานวตั กรรม

ความหมายของ การพัฒนานวัตกรรมการศึกษา “นวัตกรรม” คือ การนาแนวความคิดใหม่หรือการใช้ประโยชน์จากสิ่ง ท่ีมีอยู่แล้วมาใช้ในรูปแบบใหม่ เพ่ือทาให้เกิดประโยชน์ทางเศรษฐกิจ หรือ “การทาในส่ิงที่แตกต่างจากคนอ่ืน โดยอาศัยการเปล่ียนแปลงต่าง ๆ (Change) ท่ีเกิดขึ้นรอบตัวเราให้กลายมาเป็นโอกาส (Opportunity) และ ถ่ายทอดไปสแู่ นวความคดิ ใหมท่ ่ีทาให้เกดิ ประโยชนต์ ่อตนเองและสงั คม” “นวตั กรรมทางการศึกษา” (Educational Innovation) หมายถึง การนาเอาส่ิงใหม่ซ่ึงอาจจะอยูใ่ นรปู ของความคดิ หรอื การกระทา รวมทัง้ สิง่ ประดษิ ฐก์ ็ตามเข้ามาใชใ้ นระบบการศึกษา เพ่ือมงุ่ หวงั ทีจ่ ะเปลยี่ นแปลงสิง่ ทีม่ ีอยูเ่ ดมิ ใหร้ ะบบการจดั การศึกษามีประสทิ ธภิ าพยิ่งขึ้น ทาใหผ้ เู้ รยี นสามารถ เกดิ การเรียนรูไ้ ดอ้ ยา่ งรวดเรว็ เกิดแรงจงู ใจในการเรียน และชว่ ยให้ ประหยดั เวลาในการเรยี น เช่น • การสอนโดยใช้คอมพวิ เตอร์ช่วยสอน • การใชว้ ดี ทิ ศั นเ์ ชิงโต้ตอบ(Interactive Video) • ส่ือหลายมิติ (Hypermedia) • อนิ เตอร์เนต็

ประเภทของนวัตกรรมการศึกษา แบง่ เป็น 5 ประเภท คือ 1. นวตั กรรมด้านสอื่ การสอน 2. นวัตกรรมด้านวิธกี ารจัดการเรยี นการสอน 3. นวตั กรรมทางด้านหลักสูตร 4. นวตั กรรมดา้ นการวัดและการประเมนิ ผล 5. นวัตกรรมดา้ นการบรหิ ารจัดการ

1. นวัตกรรมด้านสื่อการสอน ยกตัวอย่างเชน่ หนงั สืออิเลคทรอนิคส์ บทเรยี นคอมพิวเตอรช์ ่วยสอน บทเรียนCD/VCD บทเรียนการต์ ูน บทเรยี นเครือขา่ ย หนงั สอื เลม่ เล็ก ชดุ สอ่ื ผสม ชดุ เรียนรดู้ ว้ ยตนเอง ชุดการเรยี นรทู้ างไกล หนังสืออา่ นเพิ่มเติม ชดุ ครชู ว่ ยสอน ชดุ ฝกึ อบรม ชดุ เสรมิ สรา้ งลกั ษณะนิสัย ชุดเสรมิ ความร/ู้ ประสบการณ์ คูม่ ือการเรยี นรู้ คมู่ ือการทางานกลุ่ม ชุดสอนซอ่ มเสรมิ คู่มือการพัฒนาตนเอง ชดุ สอ่ื VDO, CD, VCD เกมส/์ บทละคร / บทเพลง แบบฝกึ ความพร้อม แบบเรียนเพ่ิมเตมิ ฯลฯ แบบฝกึ ทกั ษะตา่ งๆ

แนวทางการพัฒนาสื่อที่นามาใช้ในการเรียนการสอน 1. การพัฒนาบทเรียนคอมพิวเตอร์ช่วยสอน กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ เร่ืองการคูณ สาหรับนักเรียนช้นั ประถมศึกษาปที ่ี 4 2. การพัฒนาชดุ การเรยี นรดู้ ้วยตนเอง เรื่องระบบนิเวศ สาหรบั นกั เรียนชั้นมธั ยมศึกษาปีท่ี 4 3. การพัฒนาสื่อประสมเพ่ือใช้ในการสอนดนตรี - นาฏศิลป์ชุดราวงมาตรฐาน ระดับชั้น ประถมศึกษาปีที่ 6 4. การพัฒนาชุดฝึกทักษะเรื่องการอ่านหนังสือและวารสารภาษาอังกฤษ สาหรับนักเรียนชั้น มธั ยมศกึ ษาปที ี่ 5 5. การพฒั นาสอ่ื คอมพวิ เตอร์ชว่ ยสอน ความรูเ้ บ้ืองตน้ เกี่ยวกบั การวิจัย 6. การพัฒนาส่ือมัลติมีเดียด้วยโปรมแกรมคอมพิวเตอร์เรื่องการปลูกผักปลอดสารเคมีใน กระถาง สาหรบั นักเรยี นชนั้ มัธยมศึกษาปที ่ี 1 7. การพฒั นาหนงั สอื อ่านเพิม่ เตมิ สาระพระพุทธศาสนา เร่ือง หลักธรรมทาง พระพุทธศาสนา สาหรบั นักเรียนช้นั ประถมศกึ ษาปที ี่ 2 8. การพัฒนาชุดกิจกรรมการเรียนรู้โดยโครงงานวิทยาศาสตร์ เรื่องสิ่งมีชีวิต สาหรับนักเรียน ช้ันประถมศึกษาปีท่ี 6 9. การพฒั นาชุดกจิ กรรมเพือ่ ส่งเสริมความคดิ สรา้ งสรรคส์ าหรบั เดก็ ปฐมวัย 10. การพัฒนาหนังสือส่งเสริมการอ่าน เรื่องคุณธรรมจริยธรรม สาหรับนักเรียนช้ัน ประถมศกึ ษาปีที่ 3

2. นวัตกรรมด้านวิธีการจัดการเรียนการสอน ยกตวั อยา่ ง เชน่ การสอนแบบรว่ มมือร่วมใจ (Cooperative Learning) • การสอนแบบโครงสร้างความร(ู้ Graphic Organizer) • การสอนแบบศนู ยก์ ารเรยี น (Learning Center) • การสอนแบบสบื เสาะหาความร(ู้ Inquiry Based) • การสอนแบบบรู ณาการ (Integrate Teaching) • การสอนดว้ ยรูปแบบซิปปา (CIPPA Model) • การสอนแบบโครงงาน (Project Method) • การสอนด้วยรปู แบบการเรียนเป็นค(ู่ Learning Cell) • การสอนโดยใชก้ ิจกรรมในแหลง่ ชุมชน(Community Activities) • การสอนแบบทดลอง (Laboratory Method) • การสอนแบบโครงการ (Project Method) • การสอนแบบแบ่งกลุ่มทา(Committee Work Method)

การสอนแบบอภิปราย (Discussion Group) • การสอนแบบพฒั นาความสามารถเฉพาะ(Talents Unlimited) • วิธีสอนแบบหน่วย (Unit Teaching Method) • วิธีสอนแบบบทบาทสมมุติ(Role Playing) • วิธีสอนแบบวิทยาศาสตร(์ Scientific Method) • การเรียนการสอนโดยการแก้ปญั หา (Problem Solving) • กิจกรรมทีใ่ ห้นกั เรียนลงมอื ปฏิบตั ิ(Hands – on Activity) • เรยี นจากของเล่น (Learning from Toy) • วธิ ีสอนแบบอุปนยั (Inductive Method) • วธิ ีสอนแบบนิรนยั (Deductive Method) • วธิ ีการสอนโดยใช้หมวก 6 ใบ • วิธกี ารสอนโดยใช้ทกั ษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์

แนวทางการพัฒนาด้านวิธีการจัดการเรียนการ สอนแบบต่างๆ 1. การพัฒนารูปแบบการสอนแบบซปิ ปา (CIPPA MODEL) เร่อื ง พชื ดอก สาหรับ นักเรยี นช้นั มัธยมศกึ ษาปที ่ี 4 2. การพฒั นาการสอนแบบร่วมมอื รว่ มใจ เรอ่ื ง เศรษฐกจิ พอเพียง สาหรบั นกั เรยี นช้นั มัธยมศึกษา ปีที่ 4 3. การพฒั นาวิธีการสอนแบบฝึกทกั ษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตร์ เร่ืองอบุ ัติเหตุใน ชีวิตประจาวนั สาหรับนักเรยี นชัน้ มธั ยมศึกษาปีท่ี 3 4. การพฒั นาการสอนโดยใช้สถานการณ์จาลอง เรื่อง สิ่งแวดล้อม สาหรบั นกั เรียนช้นั มธั ยมศึกษา ปีท่ี 4 5. การพัฒนาการสอนสขุ ศกึ ษาเพื่อปอ้ งกันโรคเอดส์ ในโรงเรยี นมัธยมศึกษา สังกดั กระทรวงศึกษาธิการ 6. การพฒั นารปู แบบการสอนซ่อมเสริม เรอื่ ง นาฏศลิ ป์ สาหรบั นกั เรียนช้ัน ประถมศึกษาปที ี่ 6 7. การพฒั นารปู แบบการสอนแบบรว่ มมอื กันเรียนรู้เรื่องพระพุทธศาสนา ชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 8. การพัฒนารปู แบบการสอนเพื่อพฒั นาความคดิ สร้างสรรค์ทางวิทยาศาสตร์ เรอ่ื งกระบวนการ กร่อนท่ีเกดิ จากกระแสน้า สาหรบั นกั เรียนชัน้ มัธยมศกึ ษาปีที่ 2 9. การพัฒนารปู แบบการสอนวิชาภาษาอังกฤษเพอ่ื ปรับเปล่ยี นพฤตกิ รรมของนกั เรียนช้นั ประถมศึกษาปที ่ี 5 10. การพฒั นารูปแบบการสอนแบบซปิ ปา เรอ่ื งการทาโครงงาน สาหรบั นกั เรยี นช่วงชน้ั ที่ 1

3. นวัตกรรมทางด้านหลักสูตร ยกตวั อยา่ งเชน่ • หลกั สตู รสาระเพมิ่ เตมิ • หลกั สตู รทอ้ งถนิ่ • หลกั สตู รการฝึ กอบรม • หลกั สตู รกจิ กรรมพฒั นาผูเ้ รยี น แนวทางการพัฒนาหลกั สตู รใดๆ ทางด้าน การเรยี นการสอน 1. การพัฒนาหลกั สูตรสาระเพ่มิ เติม กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย เรื่อง ผญา สาหรับ นกั เรียนชว่ งช้นั ท่ี 4 2. การพฒั นาหลกั สตู รสาระเพม่ิ เตมิ เร่อื ง การสานตะกรา้ กล่มุ สาระการเรียนร้กู ารงาน อาชีพและเทคโนโลยชี น้ั ประถมศึกษาปีท่ี 5 3. การพัฒนาหลกั สูตรท้องถิน่ เร่ืองดอกไม้จนั ทน์ช้ันประถมศกึ ษาปีที่ 6 4. การพัฒนาหลกั สูตรท้องถิ่น เรือ่ งเมยี่ ง สาหรบั นักเรียนช้นั ประถมศกึ ษาปีที่ 5 5. การพฒั นาหลกั สตู รท้องถ่นิ รายวชิ า ท.031 เรอื่ ง นิทานพื้นบา้ น สาหรบั นกั เรยี นช้ัน มัธยมศกึ ษาตอนต้น 6. การพัฒนาหลกั สตู รฝกึ อบรมเพื่อพัฒนาจิตสานึกในอาชีพครู 7. การพัฒนาหลกั สตู รฝกึ อบรม เรือ่ ง เทคนคิ การสอนความคดิ สร้างสรรค์ สาหรบั ครู ประถม ศึกษา 8. การพฒั นาหลักสูตรท้องถิ่น เร่ืองการทาหมูยอสมุนไพร 9. การพฒั นาหลักสูตรกิจกรรมนักเรยี น เร่ืองการสรา้ งจติ สานึกสาธารณะ 10. การพัฒนาหลักสตู รกิจกรรมนกั เรยี น เรอ่ื งความมวี ินัยในตนเอง

4. นวัตกรรมด้านการวัดและ การประเมินผล ยกตวั อย่างเช่น • การสร้างแบบวัดตา่ ง • การสรา้ งเคร่อื งมอื • การประยุกตใ์ ชโ้ ปรแกรมคอมพวิ เตอร์ แนวทางการพัฒนาด้านการวัดและ การประเมนิ ผล 1. การสร้างแบบวดั ความมวี ินัยในตนเอง 2. การสร้างแบบวดั ความคิดสร้างสรรค์ 3. การสรา้ งแบบวดั แววครู 4. การพัฒนาคลังขอ้ สอบ 5. การพฒั นาระบบการลงทะเบียนผ่านเครอื ขา่ ยอินเตอรเ์ น็ต 6. การพัฒนาการใชบ้ ตั รสมารท์ การ์ด เพ่อื การใช้บรกิ ารของสถาบันศกึ ษา 7. การใช้คอมพวิ เตอรใ์ นการตัดเกรด 8. การพฒั นาระบบฐานข้อมูลโรงเรียน 9. การพฒั นาโปรแกรมการวเิ คราะหข์ ้อสอบ 10. การพฒั นาฐานข้อมลู ดา้ นการเงนิ ของโรงเรียน

5. นวัตกรรมด้านการบริหารจัดการ ยกตัวอย่างเช่น • การบรหิ ารเชงิ ระบบ • การบริหารเชงิ กลยุทธ์ • การบริหารแบบหลอมรวม • การบรหิ ารเชงิ บรู ณการ • การบริหารเชงิ วจิ ยั ปฎิบตั กิ าร • การบรหิ ารแบบภาคีเครอื ขา่ ย • การบรหิ ารโดยใชอ้ งค์กรเครอื ข่ายแบบรว่ มร่วมทา • การบรหิ ารโดยใช้โรงเรียน บา้ น วดั ชมุ ชน และสถาน ประกอบการ เป็นฐาน

แนวทางการพัฒนากระบวนการบริหาร 1. การพฒั นารูปแบบการนิเทศเชิงระบบ เพ่อื การพฒั นาการเรียนการสอนของครรู ะดบั การศกึ ษาข้ันพ้ืนฐาน 2. การบริหารแบบร่วมมือร่วมใจ เพ่ือการพฒั นางานวิชาการ ระดบั ประถมศึกษา 3. การบริหารดว้ ยวฎั จกั รเดมงิ่ เพ่ือการพัฒนาคุณภาพงานวชิ าการ 4. การพัฒนาการบรหิ ารแบบ TOPSTAR เพือ่ พฒั นาคณุ ลกั ษณะอนั พงึ ประสงคข์ อง นักเรยี น 5. การพัฒนากระบวนการกลั ยาณมติ รวจิ ัยเพอื่ เพมิ่ ทกั ษะการท าวิจยั ในช้นั เรียน ของครู 6. การบรหิ ารงานกิจการนกั เรียนแบบรว่ มแรงร่วมใจ เพอื่ การแก้ปัญหายาเสพติดใน สถานศกึ ษา 7. การพฒั นาการนเิ ทศภายในแบบรอ้ ยเปอรเ์ ซน็ ต์ เพ่อื การเขียนแผนการจดั การเรียนรู้ ของครูระดับการศกึ ษาขัน้ พืน้ ฐาน 8. การพัฒนารูปแบบการบรหิ ารโดยใชช้ ุมชนเปน็ ฐาน เพ่อื พัฒนาจติ สานกึ ประชาธปิ ไตย ในสถานศึกษาขนั้ พนื้ ฐาน สาหรับนกั เรียนช่วงชัน้ ที่ 1 9. การพัฒนาการบรหิ ารแบบ ASTEAM เพ่ือการประกันคุณภาพภายในโรงเรยี นระดับ การศึกษาข้ันพ้นื ฐาน 10. การพฒั นากระบวนการบรหิ ารแบบพาคดิ พาท า เพอ่ื การทาวิจยั ของครูระดับ การศกึ ษาขัน้ พ้นื ฐาน ฯลฯ

แหล่งสืบค้นตัวอย่างนวัตกรรม 1. เวบ็ ไซต์ คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร 1) www.edu.nu.ac.th 2) self – Access room 3) สืบค้นฐานขอ้ มลู ผลงานวจิ ัย 4) พิมพค์ าสาคญั “ชอ่ื นวตั กรรมของท่าน” 2. เวบ็ ไซต์สานกั วทิ ยบริการ มหาวทิ ยาลัยมหาสารคาม 1) http://www.library.msu.ac.th 2) สืบค้นวทิ ยานิพนธแ์ ละงานวจิ ัย มมส 3) พมิ พ์ “..ชอ่ื นวัตกรรมของทา่ น..” 3. เว็บไซต์สานักวิทยบรกิ าร มหาวิทยาลยั เชยี งใหม่ 1) http://library.cmu.ac.th 2) e-thesis 3) พมิ พ์ “...ช่อื นวัตกรรมของทา่ น…” 4. เวบ็ ไซต์โครงการเครอื ขา่ ยหอ้ งสมุดในประเทศไทย สานกั งานคณะกรรมการการอดุ มศกึ ษา 1) http://tdc.thailis.or.th 2) Basic Search 3) พมิ พ“์ ..ชือ่ นวัตกรรมของทา่ น..” 5. เวบ็ ไซต์ ครบู า้ นนอกดอทคอม 1) www.kroobannok.com 2) ห้องเผยแพรผ่ ลงานวิจัย

ขั้นตอนการพัฒนานวัตกรรม ขัน้ ตอนการวจิ ัยเชงิ การพัฒนา (Research and Development) โดยทวั่ ไปมกั กาหนดเป็น 3 ข้ันตอนดงั น้ี ขั้นท1ี่ การสร้างและหาประสทิ ธิภาพ โดยดาเนนิ การในขั้นตอนย่อยๆ ดงั น้ี • ศึกษาเอกสารและงานวิจยั ท่เี ก่ยี วข้อง • ยกรา่ งนวตั กรรม (ส่ือ วิธกี ารสอน หลกั สตู ร การวดั และการประเมินและ กระบวนการบริหาร) • เสนอผูเ้ ชยี่ วชาญ • ทดลองใชก้ ับกลมุ่ ตัวอยา่ ง/เปา้ หมาย 1, 2,……. • (อาจจะหาประสทิ ธภิ าพ E1/E2) ขัน้ ท่ี 2 ศึกษาผลการนาไปใช้ • นาไปใชก้ บั กลมุ่ ตวั อย่าง/กลุ่มเปา้ หมาย • ทาการทดสอบผลและประเมนิ ผลการใช้ โดยอาจจะ - เปรยี บเทียบกอ่ นใชแ้ ละหลงั ใช้ ( ใช้ t-test แบบ t-pair) - เปรียบเทยี บกบั เกณฑท์ กี่ าหนด ( ใช้ t-test แบบ one-sample) ขน้ั ที่ 3 ประเมนิ ผล • ใชแ้ บบวัดความพงึ พอใจ แบบวดั ทศั นคตแิ บบวดั ความคดิ เห็น หรือใชร้ ปู แบบ ประเมนิ ใดๆ เพือ่ การประเมนิ ผลการใช้นวตั กรรมนน้ั

กล่าวโดยสรุปข้ันตอนการพัฒนานวัตกรรม คือ เร่ิมต้นด้วยการสร้างหรือการพัฒนา ซ่ึงหมายถึงการยกร่าง นวัตกรรมข้ึนมาใหม่ หรอื การพัฒนาวัตกรรมท่ีมีอยู่แล้วให้ดีขึ้น จากนั้นสู่ ขั้นตอนการนานวัตกรรมไปใช้หมายถึง การนานวัตกรรมไปใช้กับ กลุ่มเป้าหมาย เพ่ือรับรองผลว่ามีผลการใช้อยู่ในระดับดี โดยยืนยันจาก ผลการทดสอบ และในขั้นตอนสุดท้ายคือ การประเมินผลการใช้ นวัตกรรม หมายถึงการสอบถามความคิดเห็น หรือความพึงพอใจท่ีมีต่อ นวัตกรรมนั้นๆ ว่าดีมีประโยชน์ มีคุณค่า สามารถนาไปใช้ได้เป็นอย่างดี โดยยนื ยันจากเคร่ืองมือการวัดและประเมนิ ผลนวัตกรรมน้ัน

การเขียนรายงานการพัฒนานวัตกรรม การเขียนรายงานการพัฒนานวัตกรรมเต็มรูปแบบ จะแบง่ ส่วน สาคัญออกได้ 3 ส่วนคือ (1) ส่วนนา (2) ส่วนเนื้อความ (3) ส่วนอา้ งองิ

บรรณานุกรม มนสชิ สทิ ธิสมบรู ณ์, (2549) ระเบียบวิธีวิจยั . คณะศกึ ษาศาสตร์. มหาวทิ ยาลยั นเรศวร. มนสชิ สทิ ธสิ มบูรณ์, (2549) ชดุ ฝึกปฏบิ ตั ิการเหนอื ตารา: การทาวจิ ยั ในช้ันเรียน. คณะศกึ ษาศาสตร์. มหาวทิ ยาลยั นเรศวร. มนสชิ สทิ ธิสมบูรณ์, (2550) ชุดฝกึ อบรมเหนือตารา : การทาวจิ ัยเพอ่ื เลอ่ื นวิทฐานะ. คณะศึกษาศาสตร์. มหาวิทยาลยั นเรศวร. Grundy,S. and Kemmis, S. (1982) Educational action research in Australia: In S. Kemmis(ed) The Action Research Reader. Victoria: Deakin University Press. Henry , C. and McTaggart, R. (1997). EAE 717 Action Research and Critical Social Science. EAE 430/632, Unit Guide, The Faculty of Education, Victoria: Deakin University Press. Kemmis, S. and McTaggart, R.(1988), The Action Research Planner. Third substantially revised edition, Victoria: Deakin University Press. Aldershot.