Осы густа Капенга амал ойлады. Арыстан екшнп дангыраны алып кужырага xipin кеткенде, ол алка, 61пез1к, сакиналарын шеиiin тастап, сикырлы тастар салынган дорбаны алып безе женелдп Сенщ унщ негып вше калды? — деп арылдады арыстан кужыра шлнен.— Биле де, эн сал, эн сал да биле кане. Сол сол-ак екен, Капенганын сакиналары мен бшезштер1 сынгырлап, эндетш, билеп коя бердк О. Капенганы мм кугцарар? Эрине, ешмм чутцармас. ' KiM кемекке кетп жебер? Ешмм rin ri еске алмас, Ешмм кетп чутцармас, Арыстаннан жан цалмас. Арыстан дангыраларын жайластырып болып, езуш жалап койып, асыкпай ыргатылып кужырадан шыкты да... вз кезше 631 сенбей турып калды. Еснс алдынын шанын буркылдатып Эндетш, бите басып жаткан — Капенганын сакиналары мен 6Lne3iKTepi гана екен. Арыстанды ашу кернеп, курмреп коя бердо. Ал кыздьщ сикырлы тастар салынган дорбаны алып кеткенш квргенде, TinTi ызадан жарылып кете жаздады. Кайда кашып кете койды екен Капенга? Кекке ушып кетп ме, жерге сщш кетп ме? Ж алы кудорейе. жалбырап, арыл- дап-гуршдеп арыстан тедорекп тугел сузш шыкты. EipaK жан баласын кезжире алмады. Сонда арыстан тумсыгын кекке кетерш: — Сикырлы тастарым! Сикырлы тастарым! Кайдасьщ- дар? — деп курмреп айгай салды. Сосын тыц тындап ед), алыстан талып жеткен нэзж дауыс дауыстар естыдк — Bi3 мундамыз, кожайын! Б!з мундамыз! Арыстан дауыс шыккан жакка карай умтылып, лезде-ак Капенга кашкан сокпакты тауып алды. Сокпак exi айырылган тустарда арыстан токтай калып: — Сикырлы тастарым! Сикырла тастарым! Кдйдасын- дар? — дейдо. Тастардын даусын ecTin, арыстан Капенга кетш бара жаткан сокпакка кайта туседь Капенга бул кезде вз уйше жакындап та калган. Дорба- дагы сикырлы тастардыц арыстанга калай жауап кдтканын ол да естда. Олардыц даусы TinTi барган сайын катайып барады. Капенга сикырлы тастардан теэ1рек арылмаса, арыстаннан кутылмасын б Lnд i. Капенга келес1 жол айырыкка жеткенде, дорбаны сал 50
жагындагы сокпакка карай, эл! жеткенше алысырак лактырып тастап, е з1 он жакка бурылган сокпакпен женеле бердь Арыстан дэл осы жолайырыкда жеткенде, тура калып, тагы ун салды: — Сикырлы тастарым! Сикырлы тастарым! Кдйдасындар? — Bi3 мундамыз, кожайын! Арыстан жап-жакын жерден естьлген дауысты багдарга алып, сол жактары сокпакпен барын сала жупрда. Капенганы 1здеп алактаган калпы жанында жаткан юшкентай дорбаны байкамай ете шыкдан еда. Сол бет1мен ол ырсылдап шауып келео жолайырыкка дешн жетть Тура калып тары: «Сикырлы тастарым, кайдасындар?» деп еда, нэз!к дауыстар енд! арт жактан ест1пген. Арыстанды ыза буып, ол ецда Kepi жупрда. Сикырлы тас салынган дорбаны ол карацрыда тары да кермей кетш еде Осылайша, арыстан тац атканша арлы-берл1 шап- кылаумен болды. Ал Капенга болса уйше баягыда жетш алган еда. EKI Ж ОЛАУШ Ы (менде ертегШ) Жапан туздеп жалкы кыстак екен. Bip кун1 кас карая элп кыстакка жаяулап жол uierin, шаршап-шалдыккан eKi жола- ушы келш Kipefli. Кесемге кездесш, paciM бойынша сэлем- десш, жендерж айткан сон. 6ip тунеп аттанура руксат с у райды. — К,ош келшЫздер! — дейда кесем оларды ыкыласпен карсы алып.— Bi3 конагуар елм1з. К,ыстагымызда жолаушы- ларра арналгаи коналкы уй де бар, сол жерде ас iuiin, тыныгуларьща болады. Тек ecTepine тутындар, б1зде ежелден калган 6ip салт бар, конак уйыктап жатып, корылдамауга тик, корылдаса, олт!рт тастаймыз. ¥йкы успиде влпрем13, осыны умытпацдар. Соны айтып, кесем жолаушыларды коналкы уйге epTin апарады. Exeyi аукаттанып алып, тесешшке жантаяды. Кез- flepi uiiiiicimc-ы, eKi жолаушыныц 6 ipeyi бастырырылып корыл- дай бастайды. К,асындагы жолдасы оянып кетш, кулак салса, «кор-кор...» деген дыбыс есм лашыкты желпжтш-ак тур. Сырттан «дзин-дзин» деген дыбыс та шалынып калады. К,о- нактын корылын есттен кыстак тургындары пышак кайрауга KipicKen екен. Жолаушы ierin насырга шапканын Tycinin, тез ойлап, жолдасынын жанын сактап калар амалды таба кояды. К,орылдауык «кор-KopFa» баса берген сэтте, оныц корылына uiecin эн шыркай женеледк
3— К,ор-цор, цор-цор, Bi кунузсщ журдЫ жол, Жол азабын тарттыц мол! Мына келген мекенде, Юл жацсылар екен де, К,оналцылы>$ уш бар, К,онац кутер куш бар! К,ор-цор, цор-цор... Эуелете созган эн корыл дыбысын кемш кетед1, кыстак тургындары eHfli корыл орнына; «кор-кор» деген кайырмасы бар, ойнакы эуещй гана естидь Эннщ унаганы еоншама, жан алгыш бггкен пышактарын тастай салып, биге басады. Сэлден кейш тштен желюш, дацгыра кага бастайды. Баршасы 6ip ауыздан жолаушыньщ конида эшн Inin экетедь Билемеген жан калмайды. Эйелдер, балалар, еркектер, TinTi косемнщ e3i де тайрандап билеп жур. Ту hi бойы кос жолаушынын 6ipeyi корылдап, eKiHiuici эн айтып, ал кыстак тургындары билеп шыгады. Ертецше жолаушылар коштаспак болып, косемнщ уйше барады. Кесем сапар сэтж т1аеп, тырсиган эмиян усынады. — Мынау эмиян толы акша — екеущнщ тамаша енерле- piH уинн тартылган сый. Сендерд1ч аркаларында TyHi бойы эн шыркап, би билеп, 6ip жасап калдык. Ракмет! Жолаушылар кыстактан узаган сон, акшаны калай белюуда ойлап, бас катырысады. Корылдауык айтыпты: — K e6i маган THecLni. Егер мен корылдамасам, сен эн салмаган болар едщ де, 6i3 6ip тиын да алмай, кур кол аттанар едж. — Жен-ак,— депт1 оган эншь— Егер сен корылдамасан, мен эн шыркамас ед1м. Ал мен эндетпегенде сеж сезаз anripep еда. Пышак кайрагандарын вз кулагыммен естдам. Сондыктан акшаныц Re6i маган THecLni. — Жок, маган!... — Саган емес, маган!.. Осылайша exi жолаушы дауласа кетеда. К,анша айтысса да, пэтуаласа алмайды. BLnrim болсан, езщ айтшы, кайсысынш дурыс?
БИШ1 К,¥С (австралиялыц даен тайпасыныц ертегШ) Нам-ба-ди деген эйел езшщ дызымен 6ipre ан аулаганды унатушы еда. Тайпаластары эйелдщ мунысын жен кере дой- мады. Ан куып, дадгып жургенде Варра-вилберу устап экетсе, дайтпек? Булай дегенде, даендердщ ойлаганы — эсте де кэртемш Нам-ба-ди емес-тш. Олар жас суду Бролга уийн аладдайтын. бйткеж ол — тайпадагы ен KepiKTi, ец кецшдд ен били дыз еда. взге эйелдер еркектер билеп жатканда бумерангтарын сартылдатып, кетзрш керген TepiHi соддылап, корробори энш айтып, дарап турганды гана бшетш. Ал Бролганьщ eHepi тттен окшау еда. Ол журт 6LneTiH бид| гана билемей, жаца билер ойлап табатын. Эр энге лайыд белек би тандайтын. Б1рде кездер1 шодтай жайнап, куйындай ympuice, б1рде кербез дозгалып, всем сыргып, далди женеледд енд! 6ip дарасад, дайтадан шыр квбелек айналып, мын буралып, He6ip дияпат димылдарга басданын кересщ... Осындай артыдша енер1мен атап>1 алысда кеткен дызды тайпаластары мадтан тутатын. Оны Варра-вилберу алып ке- тер деп дордатын да. Варра-вилберу деген — ит тумсыгы батпас далыцды, жылан Д1рмес жынысты жайлаган адам жепш дубыжыдтар едд Журттыд ескертуше дарамай, Нам-ба-ди баягыша ацда дызын 6ipre экетт журдд Кундердщ куншде, анда жургенде шыиында да Варра-вилберу буларга тутдиылдан бас салып, устап алды. Олар урган кезде Нам-ба-ди дулап Tycin, OTipix елген боп, 53
кимылсыз жата бердь Эйелд1 квтерт турактарына алып келд|, 6 ipaK кызга тшспедк кунде би летт койып, рахатка батпакшы ед1. «Б]зден корыкпа, ез1ч 6ipre жур»,— деп колына тас пышак миггилд1 де устатып койды. Келе жатып, кыз байкатпай пышакты 6ip шетке тастай салды. Турактарына жеткен сон Варра-вилберу пышакты сурады. Олар Нам-ба-дид1 сойып, мушелеп, жипктеп, казанга салмак ед1. Бролга пышакты демалган жерлершде умыт калдырып кеткешн айтты. — Bi3 барып, алып келгенше, сен ешкайда кетпей, осында бол,— дедо олар кызга. Варра-Вилберу узап, кершбей кеткен кезде, шешеа жат- кан орнынан атып турды да, exeyi уйлерше карай каша женелдк Варра-Вилберу кайтып келсе, кыз да жок, е л т калды деген uiemeci де жок — зым-зия. Булар ызадан жарылып кете жаздады. Exi кашкынды кайта устап экелмесе, 6yriH би де жок, азык та жок. — Uleuieci 6i3fli алдап, oTipix елген екен гой,— дест1 олар.— Асыгайык, стар тайпаластарына жеткенше устап алайык. TinTi ж етт алса да устаймыз! Даендер Варра-Внлберуд1 бес каруын асынып кутул1 едк Муны керш Варра-Вилберу кейш карай каша женелд! де, даендер сондарынан куып бердк Bipax куып жете алмай, хеши кайтты, ары карай куа беру де xayinTi едд. Даендер кеэдершщ карашыгындай xepin, элпештеп, эспеттеп отырган куанышта- рынан айырыла жаздаган сон, катты ашуланып, дереу жи- ылып, кенес курды. К,айткенде де Варра- Вилберуд! курту керек десть 1штершдеп exi акылгей виринун1 жауды устау ушш ез- дершщ Мулли-Мулли деген уйкы Heci — рухтарын куйынга мшпзш ж!бермек болды. Рухтарды кетерген куйын шырк ympuiin, жердщ шанын буркырата зымырады. Варра-Вилбе- pyfli куып ж етт, алдарын орай, кешн кайтарды. — Б1з куйыннын алдына ту ст алып, ж упрт отырайык,— дед1 6ip Kici жепш емннпсше,— iueuieci мен кызын жол-же- некей какшып экетш, 6 ip бушрге карай жалт берем1з. К,уйын б1зден адасып, жалындагы баска б 1реулерд| uie женеледь Б13Д1Н жолымызга ешк1м келденец турмауга тик. Жас Брол га 6i3flixi болады, алдымызда буралып би билейд!, ал шешесш кешкклн сойып жейм1з. Сейтш олар барган сайын кушешп, Tonin келе жаткан алапат куйыннын алдына тусш, жупре женелдь Куйын куып келе жаткан Варра-Вилберуfli кергенде даендер каруларын
алу да ойларына келмей, ац-тац боп турып калды. Варра- Вилберу, сол жупрген бетшде, 6 ipeyi — Нам-ба-дидк екншп- ci — жас Бролга кызды Lain алып, ж уйткт ете шыкты. Да- ендер есж жиып умтылганша, алыска узап та кетш едк — К,аруларывды кармандар! — деп айгай салды даендерге Мулли-Мулли куйын шшен, жауды екшелей куып бара Жас Бролга кызды кетерген Kici жепш алдыга озып, безш барады. Одан кешн келе жаткан Kici жепш куйыннын такап калгапын Kopin, Нам-ба-даод тастай кашты. К,уйынныц ект- шнен жыгыла жаздап келе жаткан Варра-Вилберу жандэрмен жолдарында кезжкен улкен eKi еменд1 кушактап, жабыса- жабыса калысты. Бролганы алып кашкан Kici жепш 6 ip колымен еменге жабысып, 6 ip колымен кызды устап, тырмы- сып тур. — Жйбере сал кызды, езщ кутыл тез!рек,— деп айгай салды екшшкй оган. — Бул кыз енд1 оларга буйырмайды,— дед! ана Kici жепш долданып,— мен ж1бере салганда да бул кыз ещц оларга жок! К,уйын кутырына ympuiin, дэу еменд1 сыкырлата ыргап, Kici жепштерд1 жапырактай жулкылап, ойран салды. Варра- Вилберу элдеб1р дуа сездерш куб!рлеп-сыбырлап, жас кыз Бролганы ж|бере салды. К.уйынныц соцынан ж у п р т келе жаткан даендер муны Kepin, мэз болысты. Олар найзаларын оцтайлай устап, таяп та калган едк алайда кызды жаракаттап алармыз деп лактыруга жасканган. Олар Kici жепштерд1 найзалап улгере алмады. К,утырЫна уйткыган куйын емендерд! туп-тамырымен копара жулып алып, дщше жабыскан Варра-Вилберумен коса сонау бижтеп кус жолыныд манына 6 ip-aK апарып тастады. Сол арадан Kepiiiin турган eKi кара дак осы кунге дейпн Варра-Вилберу деп аталады. К,ус жолы — Варрамбул бойымен журетшдердщ 6api сол Kici жепштерден коркатын кершедь Жулдызкурт терген даен картгары сол apaFa токтап от жагады. Олар жаккан оттып тутЫнен К,ус жолы — Варрамбул ершедь Ол жерге тек Kici жепш Варра-Вилберу жок кезде гана жетуге болады. Варра-Вилберу ара-тура жерге тусш, булди куйынм- ныц кейшне енш, ата жаулары — даендерд1 куады дейдс Хош, жираты окигага кайта оралайык. Даендер жаулары кезден гайып болтан кезде барып, Бролга кызды !здей ба- стады. (К,ыздыц iiieuieci бул уакытга 6ipre журген.) Бролга кыз ушты-куйл! жок болып шыкты. К,айда кеткешн ешк1м кермей калыпты. Олар айналаны сузш шыкты, BipaK 6ip сидиган улкен кустан баска ештере кездерше тусс кой- мады. Енд1 булар жираты емендер жулынгаи туска барып, TepipeKTeii b кест1. Тек тырнага уксас кустьщ iaineii баска
ештене кере алмады. Даендер кызды тары да сол Варра-Вил- беру алып Kerrire жорыды. Мулли-мулли рухтары емендерчмен Варра-Вилберуд1 ас- панда калдырып, жерге кайтып оралганда виринундар Брол- ганы да сонда тастап кеткен жоксыддар ма деп сурады. Рухтардын жауабына Караганда, Бролга ол жакка бармаган, Варра-Вилберудщ кызды ж1бере салганын булар да вз кез- дер1мен керген. Хош, кыз кайда сонда? Кднша бас катыр- ганмен. буган ешюм жауап таба алмады, ал жанары журген улкен кустан сурау ешммнщ де ойына келмедй Акыры да ендер Бролганы елд1 десш, жыласып-сыктасып мекендерше кайтты. Сосын туп кетерше кешш, кед жазыктыц баска 6ip киырына коныстанды — raicTi рэс1м1мен жерленбеген кыздыд аруагы бурынры турактарын манайлап журш алар деп корыкты. Кундердщ KyHi олар коныстарынын тед!регшде Бролга жоралган куш керген кустан аумайтын коп кус жайылып жургенш байкады. Жемге тойып алып, кустар элдеб1р га- жайып биге басар едь 1штершдеп ед улкеш — кесемдер1 екен. Оныд бш мулде езгеше-тш, т д т адамша билейтшдей кершген. Бажайлай караса, баяры ушты-кушн жогалып кет кен Бролга кыздыц бижен аумайтын еда. Кесем-кус ез тобын ашык аладга алып шыкты. Кереметп сонда Kepcerri олар: мойындарын эсем Hin, сыладдай басып, мыц буралып, жуз майысып, кербез керинп, не килы кимыл- дармен ауада киял жетпес галамат ернектер сызды. К,уйын- дай ушрипп, дедгелей калкып айналганда жазып ж!берген канаттары — Бролганыд колдарын еске салды. Бул уксастыкты айнытпай таныган даендер: — Бролга! Бролга! — деп айкай салды. Кус та тусшген сиякты, ейткеш булар жакка карап койып, езге кустармен 6ipre бид1 одан сайын кыздыра TycTi. Кешннен сол кус гайып болды, 6ipaK калгандары оныд бшн жаксы уйренш алган еда. Бролга кызды бшетж даендер каз1р жок, 6api баягыда елш калган, 6ipaK бугжде билейтж кустыд кулл1с1 — Бролга аталады. Нам-ба-ди де елген, каз1р сонау тудриык аспан тержде кызымен 6ipre турып жатыр. Варра-Вилберу кызын дуалап, бипп куска айналдырып ж1бергенж, кызы жер бепндеп калган eMipiH бипп кус кей- шнде еткергенж Нам-ба-ди осында келгенде 6ip-aK бинпть Осы окигадан кешн коныстарыныд тусынан 31рк1лдей шад- датып, булли куйыны етш бара жатса-ак, даен эйелдерк «Варра-Вилберу!» — деп шошына айкайлап, балаларын ку- шактарына кысып, бастарын юлем, тесешштермен буркеп.
алатын болды. А л еркектер каруларын кезенЁп, 6ip кездерЁ Бролга кызды урлап кеткен коркынышты, жексурын жаудьщ соцынан тура куады екен. АЛРАШ КЫ ГАУШО ( бразилияльщ унд1стердщ ep reiici) Баягыда ак адамдардьщ басынан бакайшыгына дейЁн к,ару- ланган 6ip жасагы жайкалган жасыл жазирага жорыкка ат- таныпты. Максаттары — ундЁстердЁ багьшдырып, кулдыкка са лу, оган кенбегендерш кырып-жою екен. Кдрауылда турран жауынгерлер олардыц жакындап кал- ганын минуано тайпасына хабарлап улгерЁптЁ. УндЁстер ссш сэтте-ак найза, садактарын сайлап, жер тарпыран аргымак- тарына ыргып-ыррып мшш, тоскауылра шырады. Ак тустшер- д1ц карасы KepiHiciMeH, ежелг1 кулыктарына басып, аттарыньщ тасасына жасырыиады. Жаура лап берер колайлы мезетг1 кутед!. Ак адамдар алыста жайылып журген neci3 аттарды бай- кап, каннен-каперс1з соларга карай 6еттейд1. Олар таяп кел- генде, ундастер лып етЁп атка конып, ажал жебесЁн карта боратып, жаура жапыра тиёптё. К,ул айдап кайтудан дэмелЁ келЁмсектердЁц берекесЁ кетЁп, шебЁ бузылып, бастары ауган жакка тырагайлай кашыпты. БЁр ак тустЁ жас жёгёт жарадар болып, урыс даласында калып койыпты. УндЁстер туткынды курендерЁне алып келЁп, жарасы жа- зылранша еркЁн журЁп-турсын деп, кол-аярын бос кояды. КейЁнЁрек курбандыкка шалармыз деседЁ. Тайпа кесемЁнЁд уыздай жас кызы душпан да болса, ержурек, кайсар жёгёттё Ёштей унатып, касына жакындап, энгЁмелесЁп журедЁ. Жарасы каракотырланып, сауыга бастаран жёгёттёц гитара жасамакка ойы кетедЁ. Керек-жарактыц бэрЁн эзЁрлеп алган coHj бф дарактьщ саясына жайгасып, жумыска кЁрЁседЁ. ЭуелЁ еменнен калыц тактай кесЁп, оны жонып, тегЁстеп, кажеттЁ калыпка тусЁрЁптЁ. У ндё, сазды болсын деп, бет какпагын тесЁп, ойык шыгарыпты. Содан соц аспапты сомбаренЁц шайырымен желЁмдеп курастырыпты да, Ёшек тарыпты. К,ыз бул уакытта туткын жЁгЁтке эбден бауыр басып кеткен едЁ, бос уакыттарыньщ бэрЁн екеуЁ бЁрге вткЁзетЁн. Ж ёгёттён одашада баяулата шерткен гитарына косылып, вз тайпасыныц сырлы эуендерЁн айтып беретЁн. 57
су — мухит жагалауындагы Опапе кыстагында туратын Тао- пута eciMfli сулуга гашык болып калады. Тахито Тао-путаны Опапеге тайпа кенесже барган жолы Kepinri. Эн шыркалып, би билент жаткан мереке устшде Тао-путадан кез айырмай, телм1рт карай бершть Тек жанына жакындап, кенш бивдруге батылы жетпеп-ri. Уйше оралган сон да Тао-путаны умыта алмайды. Тао- путанын бейнес1 KyHi-TyHi кез алдынан кетпейдй Ан кагьт, тау араласа, Тао-пута кулама жартастьщ басында отыркандай кершедь Балык аулай езенге барса, Тао-пута тал-терек та- сасында тыгылып тургандай елестейдь Сагынышы кун санап ултая туседь Еашыктык дерт1 мендеген Тахито Тао-путадан баска ой ойлаудан, дуниеде не болып жатканын бажайлаудан калады. Ен киыны — Тао-пута е'зш суйе ме, жок па, соны да бшмейдь Кещлшщ жалплз жубанышы — ваиата ароха екен. Ваиата ароха — багзыдан келе жаткан гашыктык сарыны, махаббат эуеш едь Ваиата ароха мэцгипк мухиттын бетше дуцкшп таулар ©Hin шыгып, жер жаралгалы, сол жерде маорилер пайда бол талы айтылушы едь Ваиата ароха гашык- тардыц кайгы-мунын сейитп, сэлемдерш 6ip-6ipiHe жетмзупп еда. Еашыгынын елесше е леп зл, санамен саргайган Тахито да ваиата арохага ез ансарын, жан сырын тепп, эн шыркапты. — О Кун! Тезгрек Kip ушце, нур жуз1цд/ жасырып, Тунек туссе, цайгы оты крлар ма екен басылып. Тао-пута! Сарсацга салып цойдыц сен меш, 03iydi ойлап еялд/м — сен 6api6ip келмедгц. вл1мш бе, жоч элде ripiMin бе, бглмедгм, КеудесЫде жаны жок,, мен 6ip журген сулдешн. Жаным меш цалдырып, сет 1здеп жур асыгып, Квзден аччан жасымнан мухит жатыр тасынып. ЕлеЫц кеп чинайды, чалмайды чыр соцымнан, Шачырып ал сен оны,— арылайын сорымнан. О, Тао-пута!.. Bip куш Тахито елдаз жаталауды кезда, жылап журеда. Кенет Ke3i дымкыл кумды жиекке толкын урып шытарып тастаган улу кабыршыгына туседа. К,олына алып караса, шлнде улу бар екен. Тахито улуды алаканында элдилеп отырып, сыбырлап сыр шертед1, KynipeHin эн айтады. Кемреп жещлейш калгандай болады. Тахито ойлапты: «Мумюн, бул улу Тао-путага менщ жайымды жетмзда барар»,— депть Улуды аузына такап, e3i шыгартан ваиата ароханы уш рет кайталап шыркапты да, cyFa ж1бершть
— Махаббаттыц ejuuici! Асыга квр! К,аИарлы мухиттыц шулаганынан да, Долы толцынныц тулаганынан да цорьщпа! Мен вз1цд1 аман жетмзудi сурап, ТустЫтен сомчан желге тапсырайын, Батыстан сощан желге бас урайын. Опапеге бар! Тао-путага бар! — denri. Ваиата ароханыц шерл! эуенше, бозбаланьщ жалынды сезше эсерленген улу ж у зт кете барады. Туепктщ жел1 де, батыстьщ жел1 де оны какпакылдап, Опапеге жетюзедь Улу жагага шыккан кезде Тао-пута да сол манда, улу тер т журед1 екен. Сэлемип улуды колына алады да кайтадан жерге тастай салады. вйткен! жагалауда одан repi ipLney улулар бырдай шашылып жаткан e;;i. Сэлден сон Тао-путаныц колына жа- нагы улу тары шнедй Бул жолы да кыз оны менсшбейдь BipaK салемпп улу кайта-кайта кыздын жолын кесе береди Акыры Тао-пута бунын эуелдеп улу екешн байкап, катты тацыркайды. Кдбыршагын Tecin, ж тк е eTxi3in, мойнына асып алады. Сулудын кек!рег!нде байыркалаган улу баяу уищеп, Та- хитонын салемш айта бастайды. К,ыз тыныстаган сайын 6ip кетерЫп, 6ip басылып, бозбаланьщ энш жетюзеди «О Тао- пута!..» деп «ah» урган Тахитоныц уш бойжеткенн!н кулагына сол кдлпы, айна-катешз есттедй Енд| Тао-путанын да журеинде махаббат оты тутаныпты. Ол ата-анасымен коштасып, туган фаресш тастап, ит тум- сыгы батпайтын карангы тогай, кунпрт шаткалдардан сескен- бей, жалгыз 63i Каитиге жол тартыпты. К,иын сапардагы жебеуннс! — бейтаныс бозбаланьщ эш гана едь Сол уакытта тез1м1 тугесшген, элденеш сезгендей журеп алып-ушкан Тахито да Каити мен Опапенщ арасындагы асу бермес алып тауды, мунарлы, мещреу орманды кезт, гашы- гынын мекенше карай бет тузеген болатын. Кундердщ куншде exeyi Мото взен!н!н бойында карсы ушырасады. Иен тауда кангырган exi жолаушы 6ip-6ipiHiH карасын xepiciMeH, yflipemcin, турып калады. Бвтен еркектен корыккан Тао-пута жалт 6epin, aFam тасасына жасырынады. А л Тахито тагы да суйгешмнщ елесш xepin турмын деп ойлайды. Сосын: — Мен1н журепм тек сен ушш согады, Тао-пута! Елее те болсац, касыма келий,— дейд! айкайлап. Тао-пута тыгылган жершен сыгалап, бейтаныс ж тттщ Тахито екенш таниды да, журекеше басып, карсы журедй Дауысы д!рищей ун катады:
— О, Тахито! Бул — елее емес, менщ ез1м. Куаныштан жуз! бал-бул жанган бозбала булттан шыккан кундей жайнап турган кызга кушагын жая умтылады. Тахито мен Тао-пута осылай табысыпты. Рашыдтар Dili — ваиата ароха ертепш тьщдаган жанныд баршасын желеп-жебей брп/'iwl
М АЗМ ¥Н Ы Су nepiciHiK туткыны.................................. Нтсунду сазы ............................................. Каракшы Лионго......................................... Энни Самба мен ди-киши.............................. бпз урлаган Ревзрс бжщ.............................. Жет1м кыздыц эш......................................... КуншициктщTy6i кайда апарып согатыиы туралы . Ертегшер калай пайда болды?...................... Уста 6«TcipiHi калай жасады?...................... Бака мен булбул................................................................. 43 Коан, коссм жэне доло..........................................................45 Арыстанныц алдында би билегенКапенга................................. 48 Exi жолаушы.....................................................................51 Биш! кус............................................................................ 53 Алгашкы гаушо.....................................................................57 Шайтан мен Хуан Капканныйайтысы.....................................58 Тахито мен Тао-пута..........................................................59
Search
