19_3-Body F and Electrolyte

ของเหลวในรา่ งกายและอเิ ลคโทรไลท์ Body fluids & electrolytes รศ.ดร.วรรณภา อชิ ดิ ะ [email protected] เนอ้ื หาวชิ า ของเหลวในรา่ งกาย (Body fluids) อเิ ลคโทรไลท์ (Electrolytes) ภาวะเสยี สมดลุ ของของเหลว (Fluid imbalance) ภาวะบวม (Edema)

Body fluids & electrolytes ของเหลวในรา่ งกาย (Body fluids) ของเหลวในรา่ งกาย  60% น้าหนักตวั Protein 18% Fat 15% Mineral 7% ปจั จยั ทม่ี ผี ลตอ่ ปรมิ าณนา้ : ปรมิ าณทไ่ี ดร้ บั (Intake) Drink Metabolism ปรมิ าณทส่ี ญู เสยี (Output) Skin RS tract Urine, Feces 2

Body fluids & electrolytes สว่ นของของเหลวในรา่ งกาย (Body fluid compartments) 1. ของเหลวในเซลล์ (Intracellular fluid,ICF) 3 =2/3 ของเหลวในรา่ งกาย = 40% น้าหนักตวั 2. ของเหลวนอกเซลล์ (Extracellular fluid,ECF) =1/3 ของเหลวในรา่ งกาย = 20% น้าหนักตวั นา้ เลอื ด (Plasma) 5% น้าหนักตัว นา้ ระหวา่ งเซลล์ (Interstitial fluid) 15% น้าหนักตวั นา้ ขา้ มเซลล์ (Transcellular fluid) 1-3% น้าหนักตวั 25%ECF ------- Plasma 75%ECF ------- Interstitial fluid

ของเหลวนอกเซลล ์ Body fluids & electrolytes Extracellular fluid 4 25%ECF ------- Plasma 75%ECF ------- Interstitial fluid ปรมิ าณเลอื ด = นา้ เลอื ด + เม็ดเลอื ด ~ 8% น้าหนักตวั หนา้ ท่ี ขนสง่ สาร (Transport) ปฎกิ รยิ าเคมี (Chemical reaction) ตวั ทาละลาย (Solvent)

อเิ ลคโทรไลท์ Body fluids & electrolytes (Electrolytes) 5

Body fluids & electrolytes อวยั วะทเ่ี กยี่ วขอ้ งกบั ความสมดลุ ของนา้ และเกลอื ระบบหายใจ ระบบหวั ใจและหลอดเลอื ด ระบบขบั ถา่ ยปัสสาวั ตอ่ มไรท้ อ่ ตอ่ มใตส้ มอง ADH Adrenal cortex Parathyroids หนา้ ท่ี รักษาศกั ยไ์ ฟฟ้าของเยอื่ หมุ ้ เซลล์ 6 รักษา osmolality ของของเหลวในสว่ นตา่ งๆของรา่ งกาย ควบคมุ สมดลุ ของกรด-ดา่ ง เป้นตวั นาสารสอื่ ประสาท (neurological and neuromuscular conduction)

Body fluids & electrolytes การเสยี สมดลุ ของของเหลว (Fluid imbalance) 1. ภาวะบวม (Edema) Intracellular fluid edema Extracellular fluid edema 2. ภาวะขาดน้า (Dehydration) 3. ภาวะน้าเกนิ (Overhydration) 7

Body fluBidos &deylecftlruoliydtess ภาวะบวม (Edema) Intracellular fluid edema (1) ขาดพลังงาน (2) ขาดสารอาหาร Extracellular fluid edema (1) มกี ารรั่วของของเหลวจากน้าเลอื ดไปยงั ชอ่ งวา่ งระหวา่ งเซลล์ (2) ระบบน้าเหลอื งอดุ ตัน 8

Body fluids & electrolytes Extracellular edema การแลกเปลยี่ นของของเหลวในรา่ งกาย : นา้ เลอื ด vs นา้ ระหวา่ งเซลล์ Proteins (albumin) กลไกการแลกเปลยี่ น 1. แรงดนั นา้ --------- การกรอง (Hydrostatic p.) (Filtration) 2. แรงดนั จากโปรตนี  การดดู กลบั (Osmotic p. or (Reabsorption) Colloid osmotic p.) Arterial-capillary - Filtration Venu-capillary - Reabsorption 9

Arterial-capillary - Filtration Body fluids & electrolytes Venu-capillary - Reabsorption 5+25=30 35 25 5+25=30 25 25 35+0=35 5 0 25+0=25 5 0 Arterial-capillary - Filtration Venu-capillary - Reabsorption Extracellular Edema Kf = สมั ประสทิ ธกิ์ ารกรอง (capillary filtration coefficient) Pc = แรงดนั น้าใน capillary (capillary hydrostatic pressure) Pif = แรงดนั น้าในชอ่ งวา่ งระหวา่ งเซลล์ (interstitial fluid hydrostatic pressure) p = แรงดนั จากโปรตนี ใน capillary (capillary plasma colloid osmotic pressure) if = แรงดนั จากโปรตนี ในชอ่ งวา่ งระหวา่ งเซลล์ (interstitial fluid colloid osmotic pressure) 10

References Boron WF, Boulpaep EL. Medical physiology : a cellular and molecular approach, 2nd ed., International ed. Philadelphia : Saunders, 2009. Costanzo LS. Physiology, 4th Philadelphia : Saunders,2010 Barrett KE, Boitano S, Barman SM, Brooks HL. Ganong's Review of Medical Physiology, 25th ed., The McGraw-Hill Companies, Inc. 2016 Hall JE. Guyton and Hall Textbook of medical physiology,12th ed., Philadelphia : Saunders, 2011. Koeppen BM, Stanton BA. Berne & Levy Physiology 6th ed. Mosby Elsevier, 2010. 11