ระบบย่อยอาหารง่ายๆ

การย่อยอาหารในช่องปากของคน 51

การย่อยอาหารในกระเพาะอาหาร • อยภู่ ายในช่องทอ้ งดา้ นซา้ ย ใตก้ ระบงั ลม • มีผนงั กลา้ มเน;ือหนา แขง็ แรงมาก ยดื หยนุ่ ไดด้ ี • ขยายความจุไดถ้ ึง 500-2,000 ลบ.ซม. • มีกลา้ มเน;ือหูรูด 2 แห่ง คือ ติดกบั หลอดอาหาร และบริเวณต่อกบั ลาํ ไสเ้ ลก็ • ผนงั ดา้ นในของกระเพาะอาหารบุดว้ ยเซลลบ์ ุผวิ 3 ชนิด 52

กระเพาะอาหาร (stomach) 53

กระเพาะอาหาร(stomach) ต่อมแกสตริก (gastric gland) ประกอบด้วยเซลล์ 3 ชนิด 1.mucous cell หล?ังเมือกป้องกันไม่ให้ เซลล์กระเพาะถกู ย่อย 2.parietal cell หล?ังกรดเกลือ (HCl) 3.chief cell หล?ัง pepsinogen กรดเกลือเปล?ียน pepsinogen เป็ น pepsin acid chyme ส่วนผสมของอาหารท?ี กลืนลงไปกับนําk ย่อย 54

โครงสร้ างกระเพาะอาหาร 55

สรุปการย่อยอาหารในกระเพาะอาหาร กระเพาะอาหาร ผนงั กระเพาะฮอร์โมนแกสตริน หลงBั กระตุน้ การหลง=ั อาหาร กรดไฮโดรคลอริก & เพปซิโนเจน เพนซิน ยอ่ ย พนั ธะเพปไทด์ ได้ พอลิเพปไทดข์ นาดเลก็ + ไดเพปไทด์ + กรดอะมิโน 56

การย่อยอาหารในกระเพาะอาหารของคน 57

การย่อยอาหารในลาํ ไส้เลก็ • อาหารทีQยอ่ ยแลว้ บางส่วนและยงั ไม่ไดย้ อ่ ยจะเคลืQอนผา่ น กลา้ มเน;ือหูรูดของกระเพาะอาหารเขา้ สู่ลาํ ไสเ้ ลก็ • ลาํ ไสเ้ ลก็ มีลกั ษณะเป็นท่อ 6-7 เมตร แบ่งเป็น 3 ส่วน 1. ดูโอดินมั ยาวประมาณ 25 cm. 2. เจจูนมั ยาวประมาณ 2.50 m. 3. ไอเลียม ยาวประมาณ 4 m. • การยอ่ ยอาหารในลาํ ไสเ้ ลก็ เกQียวขอ้ งกบั การทาํ งานของตบั อ่อน และผนงั ลาํ ไสเ้ ลก็ 58

ลาํ ไส้เลก็ (small intestine) -เป็ นส่วนท+มี ีการย่อยและดดู ซมึ อาหาร มากท+สี ุด -เป็ นส่วนท+ยี าวท+สี ุดของทางเดนิ อาหาร ในคน ยาว 6 ม. -ส่วนต้นของลาํ ไส้เลก็ เรียก duodenum ยาว 25ซม. ทาํ หน้าท+รี ับอาหาร(acid chyme)จาก กระเพาะอาหาร และย่อยต่อโดยอาศัยนํา\\ ย่อยจากตบั อ่อน นํา\\ ดจี ากตบั และถุงนํา\\ ดี และ นํา\\ ย่อยจากลาํ ไส้เลก็ เอง 59

การย่อยโปรตนี ในลาํ ไส้เลก็ ของคน ในลาํ ไส้เลก็ มี peptidase enzyme 2 ชนิด 1.Endopeptidase สลายพนั ธะเปปไทด์ในสายโปรตนี เช่น trypsin, chymotrypsin 2.Exopeptidase สลายพนั ธะเปปไทด์จากปลายด้าน นอกของสายโปรตนี เช่น carboxypeptidase, aminopeptidase (สร้างจากเซลล์ลาํ ไส้เล็ก) -dipeptidase ย่อย dipeptide -เปปไทด์เลก็ ๆจะถกู ย่อยต่อโดยdipeptidaseได้เป็ นกรดอะมโิ น 60

การทาํ งานร่วมกนั ของเอนไซมจ์ ากตบั อ่อนและลาํ ไสเ้ ลก็ สร้างนJาํ ยอ่ ยโปรตีน 61

การย่อยไขมันในลาํ ไส้เลก็ ของคน • ตบั ทาํ หนา้ ที,สร้างน0าํ ดี (bile) เกบ็ ไวท้ ี,ถุง น0าํ ดี ( gall bladder ) • น0าํ ดีมีส่วนประกอบที,สาํ คญั คือ เกลือน0าํ ดี (bile salt) ช่วยใหไ้ ขมนั แตกตวั เป็นหยด ไขมนั เลก็ ๆ และแทรกรวมกบั น0าํ ไดใ้ นรูป อิมลั ชนั (emulsion) • ตบั อ่อนและเซลลท์ ี,ผนงั ลาํ ไสเ้ ลก็ จะสร้าง เอนไซมล์ ิเพส ซ,ึงจะยอ่ ยไขมนั ที,อยใู่ นรูป อิมลั ชนั ใหเ้ ป็นกรดไขมนั และกลีเซอรอล • เกลือน0าํ ดีถูกดูดซึมท,ีลาํ ไสใ้ หญ่ เพื,อใหต้ บั นาํ กลบั มาใชใ้ หม่ 62

การย่ อยคาร์ โบไฮเดรต • ตบั อ่อนสร้างเอนไซมอ์ ะไมเลสแลว้ ส่งมาทCีลาํ ไสเ้ ลก็ เพืCอยอ่ ยแป้งไกลโคเจนและเดกซ์ทรินใหเ้ ป็นมอลโทส • เซลลผ์ นงั ดา้ นในลาํ ไสเ้ ลก็ ส่วนดูโอดินมั จะผลิตเอนไซมม์ อลโทสยอ่ ยมอลโทส • ผนงั ลาํ ไสเ้ ลก็ ผลิตเอนไซมซ์ ูเครสยอ่ ยซูโครส ใหเ้ ป็นกลูโคสและฟรักโทส และเอนไซมแ์ ลกเทส ยอ่ ยแลกเทสใหเ้ ป็นกลูโคส และกาแลกโทส 63

การย่อยอาหารในลาํ ไส้เลก็ ของคน sucrase, maltase, lactase 64

การดดู ซมึ อาหารในลาํ ไส้เลก็ ของคน • ความหนาแน่นของวลิ ลสั 20-40 หน่วยต่อ 1 ตร.มม.ภายในวลิ ลสั มีหลอดเลือดฝอยและท่อน@าํ เหลือง -การดดู ซมึ สารอาหารส่วนใหญ่เกดิ ท?ลี าํ ไส้เลก็ (jejunumและileum) 65 -เกดิ เลก็ น้อยท?ลี าํ ไส้ใหญ่

การดูดซึมอาหาร • เป็นกระบวนการนาํ สารอาหารเขา้ สู่เซลล์ กระเพาะอาหาร • ดูดซึมสารท5ีละลายในลิพิดไดด้ ี เช่น แอลกอฮอล์ และยาบางชนิด ลาํ ไส้เลก็ • ดูดซึมสารอาหาร นJาํ วติ ามิน และแร่ธาตุๆ • ผนงั ดา้ นในของลาํ ไสเ้ ลก็ บุดว้ ยเซลลบ์ ุผวิ ชJนั เดียว เรียกวา่ วลิ ลสั (vilus) ทาํ หนา้ ทีBดูดซึมสารอาหาร 66

การดดู ซมึ สารอาหารโปรตนี และนําU ตาล กรดอะมโิ น มอโนแซ็คคาไรด์ ไมโครวลิ ลสั หลอดเลือดฝอย อวยั วะ ตบั ร่างกาย หัวใจ 67

การดดู ซมึ สารอาหารพวกไขมัน กรดไขมนั +กลเี ซอรอล อวยั วะ/ ไมโครวลิ ลสั ร่างกาย ไตรกลเี ซอไรด์ ทว7ี ลิ ลสั หัวใจ หลอดนําI เหลืองฝอย 68

ลาํ ไส้ใหญ่ (lage intestine) • ยาวประมาณ 1.50 เมตร • ประกอบดว้ ยส่วนโคลอน ไสต้ รง (rectum) และทวารหนกั (anus) ส่วนประกอบของลาํ ไส้ใหญ่ 69

การดดู ซมึ สารอาหารทoลี าํ ไส้ใหญ่ • ดูดซึมน)าํ วติ ามิน และแร่ธาตุ • มีแบคทีเรียพวก Escherichia coli ช่วยสงั เคราะห์วติ ามิน K B12 กรดโฟลิก , ไบโอทิน 70

กระบวนการย่อยอาหารของคน ปาก 4 ชม. ลาํ ไสใ้ หญ่ ทวารหนัก 8-9 ชม. โคลอน ชม.ที< 12 ไส้ ตรง 71

ลาํ ไส้ใหญ่(large intestine) ลาํ ไส้ตรง(rectum) และทวารหนัก(anus) -ลาํ ไส้ใหญ่ทาํ หน้าทQดี ดู นําa และเกลือแร่ -กากอาหารในลาํ ไส้ใหญ่เคลQือนแบบ peristalsisและอยู่ในลาํ ไส้ใหญ่ นาน 12-24 ชม. -ลาํ ไส้ตรงเป็ นทQเี กบ็ กากอาหาร ซQงึ อุดมด้วยจุลลนิ ทรีย์และเซลลูโลส -ระหว่างลาํ ไส้ตรงและทวารหนักมีหรู ูด (sphincter) 2 อัน อันแรกอยู่ใต้อาํ นาจจติ ใจ ส่วนอีกอันอยู่นอกอาํ นาจจติ ใจ 72