หน่วย7 ความรุนแรงในสังคม

๗หนว่ ยการเรียนรู้ที่ ความรุนแรงในสงั คม จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้ ๑. มีส่วนรว่ มในการปอ้ งกันความเสยี่ งตอ่ การใช้ยา การใชส้ ารเสพติดและความรนุ แรง เพอื่ สุขภาพของตนเอง ครอบครวั และสงั คมได้ ๒. ใช้ทกั ษะการตัดสินใจแก้ปัญหาในสถานการณท์ เ่ี สยี่ งต่อสุขภาพและความรนุ แรง

ความรุนแรงและแนวทางแก้ไขปัญหาความรุนแรง ความรุนแรง (violence) หมายถึง การกระทาใดๆ ทเ่ี กดิ ขึ้นโดยเจตนา เป็นการละเมดิ สทิ ธสิ ่วนบุคคลทง้ั ทางกาย วาจา จิตใจ และทาง เพศ โดยการบงั คบั ขูเ่ ข็ญ หรอื ทารา้ ยจิตใจด้วยวาจา การใชก้ าลงั กายกระทากับผู้อนื่ เพื่อทาร้ายร่างกายใหไ้ ด้รับบาดเจ็บ และการลว่ ง ละเมดิ ทางเพศ เป็นผลทาให้เกิดความทกุ ขท์ รมานทง้ั ร่างกายและจติ ใจแก่ผู้ถูกกระทา (พรสุข หุ่นนริ นั ดร,์ ๒๕๕๐) ความรุนแรง แบ่งออกเป็น ๓ ประเภท ได้แก่ • การทารา้ ยรา่ งกาย เชน่ การทบุ ตี ตบ เตะ ตอ่ ย ทาใหร้ า่ งกายได้รบั บาดเจ็บหรือเสียชวี ิต • การทาร้ายทางด้านจติ ใจและอารมณ์ การพูดจาก้าวรา้ ว ดหู ม่นิ ดูแคลน เสียดสี ล้อเลยี น โดยใช้ถ้อยคาหยาบคาย การขม่ ขู่ คกุ คามกกั ขัง หนว่ งเหน่ียว กดี กนั • การทารา้ ยทางเพศ การลว่ งละเมดิ ทางเพศ เชน่ การใชว้ าจาพูดให้เกดิ ความอาย หรอื เสอื่ มเสยี การกระทาอนาจาร การข่มขืน เป็นต้น

ปญั หาความรนุ แรง ปัญหาความรนุ แรงสามารถแบง่ เป็น ๓ ลักษณะ ไดแ้ ก่ • ปญั หาความรนุ แรงในครอบครัว • ปัญหาความรุนแรงในโรงเรียน และ ปัญหาความรนุ แรงในสงั คม ดังมีรายละเอียดตามตาราง

ปญั หาความรนุ แรงในครอบครวั ประเภทของความรุนแรงในครอบครวั ความรนุ แรงที่เกดิ ข้ึนในครอบครัว มีหลายประเภท ได้แก่ • การข่มเหงหรอื ทารา้ ยภรรยา เปน็ ความรนุ แรงในครอบครัวทส่ี ามีกระทาตอ่ ภรรยา เชน่ ดดุ ่า ทุบตี ขม่ ขืน กระทาทารุณทาง เพศ เป็นต้น • การขม่ เหงหรือทาร้ายบตุ ร เปน็ ความรุนแรงทพี่ อ่ แม่กระทาต่อลูก หรือผ้ใู หญใ่ นครอบครวั กระทาตอ่ เด็ก เช่น กดขีข่ ม่ เหงหรือ การทาโทษโดยขาดเหตุผล การพูดจากา้ วร้าว เป็นตน้ • การขม่ เหงหรือทารา้ ยระหวา่ งพน่ี ้อง เชน่ พ่ตี ีหรอื ทารา้ ยนอ้ ง พข่ี ม่ ขืนน้อง เปน็ ตน้ • การข่มเหงหรือทาร้ายผู้สูงอายุ เช่น ทอดทิ้ง ปลอ่ ยให้อดอาหาร ไม่ได้รบั การดูแล เปน็ ตน้ ระดบั ความรุนแรงในครอบครัว เรยี งตามลาดบั ดงั น้ี ลกั ษณะความรุนแรงในครอบครวั • การทะเลาะโตเ้ ถยี ง การดถู กู เหยยี ดหยาม การด่าทอ การขเู่ ขญ็ การกกั ขัง • การทารา้ ยรา่ งกาย • การทารา้ ยรา่ งกายด้วยอวัยวะหรืออาวธุ จนไดร้ บั บาดเจบ็ หรอื เสียชวี ติ • การทาร้ายจิตใจ • การทาร้ายทางเพศ การขม่ ขนื โดยคูส่ มรส หรอื เครอื ญาติ • การทาร้ายเดก็ เม่ือมคี วามขัดแยง้ ในครอบครวั • การทาร้ายผสู้ งู อายุ • การขม่ ขนื คู่สมรส • การกระทาทารุณทางเพศ • การใช้ความรุนแรงทางสังคม • การใชค้ วามรุนแรงทางเศรษฐกจิ

ปัญหาความรนุ แรงในโรงเรยี น ลกั ษณะของความรุนแรงภายในโรงเรียน ลกั ษณะใหญ่ๆ ที่เกิดขึ้น จะเปน็ ดงั นี้ • การยกพวกตีกนั ของนกั เรยี นต่างโรงเรียน • นกั เรยี นทะเลาะววิ าทกนั จนถึงขน้ั ทาร้ายร่างกาย • นักเรียนหญงิ ถูกนกั เรียนชายข่มเหง รังแก หรอื ทาร้าย • นักเรยี นใชอ้ าวุธ เชน่ มดี ปนื ทาร้ายกนั ปญั หาความรนุ แรงในสงั คม ประเภทของความรนุ แรงภายในสังคม • ความรนุ แรงทางสังคม เช่น การข่มขืน การทารณุ กรรม การปล้น-จ้ี ชงิ ทรพั ย์ การฆาตกรรม การทาอนาจาร เปน็ ตน้ • ความรุนแรงทางการเมือง เชน่ การทาสงคราม การต่อสกู้ นั ดว้ ยวธิ ีการตา่ งๆ ของผู้ที่มีแนวคดิ ความเชื่อทางการเมอื งท่ี ขัดแย้งกัน เป็นตน้ • ความรุนแรงทางเศรษฐกิจ ไดแ้ ก่ การตอ่ ต้าน โดยการทาใหก้ ิจกรรมทางเศรษฐกจิ หยุดชะงกั ตัวอยา่ งเชน่ การนดั หยดุ งาน การปดิ โรงงาน

พฤตกิ รรมเส่ยี งและสถานการณ์เสีย่ งตอ่ ความรุนแรง พฤติกรรมเสยี่ ง พฤติกรรมทเี่ ปน็ สาเหตุให้เกิดความเสยี่ งต่อการดาเนนิ ชวี ติ อาจทาใหร้ ่างกายได้รบั สถานการณ์เสยี่ ง อันตรายสูญเสียหนา้ ท่ี ขาดโอกาสพัฒนาตามปกติ พิการ หรอื เสียชีวิต เหตกุ ารณท์ ก่ี าลังจะดาเนนิ ไปสู่ความอันตราย ความไมป่ ลอดภัยต่อสุขภาพ ชวี ิต และ ทรัพย์สนิ • ปัจจบุ ันเยาวชนไทยมพี ฤตกิ รรมเสี่ยงหลายประการ เช่น การเสพสารเสพติด การเลน่ การพนนั การทะเลาะวิวาท การเลน่ เกมคอมพิวเตอร์ เปน็ ต้น สิง่ เหลา่ น้ีอาจกอ่ ใหเ้ กดิ การใช้ความรนุ แรงได้ โดยขอยกพฤติกรรมเสย่ี งและ สถานการณเ์ สยี่ งต่อความรุนแรงเพยี งบางประเดน็ ดังน้ี

การเสพสารเสพตดิ • สารเสพติดนับเป็นปญั หาสาคญั ของประเทศชาติ แม้ว่าจะมกี ารรณรงค์ปอ้ งกนั และปราบปรามอย่างต่อเนอ่ื งจาก เจา้ หนา้ ท่ขี องรฐั กต็ าม แตก่ ย็ งั มเี ยาวชนจานวนไม่นอ้ ยทีต่ กเป็นทาสของสารเสพติดเนอ่ื งมาจากปัญหาครอบครัวและ สภาพแวดลอ้ ม ผลกระทบของสารเสพตดิ ทีก่ ่อให้เกดิ ความรุนแรง • นาไปสู่การกอ่ อาชญากรรมตา่ งๆ เช่น ลกั ขโมย ทาร้ายผอู้ ืน่ เป็นต้น เน่อื งจากเมื่อเสพสารเสพติดเป็นระยะเวลานาน • กอ่ ใหเ้ กิดผลกระทบต่อสขุ ภาพรา่ งกาย และจิตใจ มผี ลต่อระบบประสาท ทาใหผ้ เู้ สพสารเสพตดิ ขาดสติไม่สามารถ ควบคุมตนเองได้ และขาดการยงั้ คดิ จึงนาไปสกู่ ารทารา้ ยร่างกายตนเองและผอู้ ่นื ดังปรากฏ เป็นข่าวตามสอ่ื ตา่ งๆ

การเล่นการพนนั • โดยเฉพาะการเลน่ พนันบอลท่ีวัยรุน่ สามารถเข้าถึงได้ง่าย เพราะฟตุ บอลเปน็ กีฬาท่ีวัยรนุ่ ชืน่ ชอบอยแู่ ล้ว วยั รุ่นบางคนท่ี อาจเร่ิมตน้ เล่นพนนั บอลดว้ ยคดิ ว่าเล่นแค่ความสนุกสนาน แต่ไมน่ านกจ็ ะเรม่ิ ตดิ ใจ ในท่ีสดุ ก็จะถลาลกึ ลงไป และอาจ กอ่ ให้เกดิ ผลกระทบท่รี า้ ยแรงตามมา ผลกระทบของการเลน่ พนนั บอลท่ีกอ่ ใหเ้ กิดความรนุ แรง • นาไปสู่การเป็นผู้ขายสารเสพติดหรือคา้ ประเวณี เพอ่ื ต้องการหาเงินมาใชห้ นีพ้ นัน • กอ่ ใหเ้ กิดคดอี าชญากรรม เพราะผู้ตดิ การพนันมักจะทาทกุ วิถที าง เช่น ปล้น จ้ี ลกั ขโมย เปน็ ตน้ เพ่อื ใหไ้ ดเ้ งินมาเลน่ การ พนนั • หากเป็นหนี้ เม่ือถึงกาหนดแล้วไม่ชาระหนี้ จะถูกตามล่าตัวจากเจ้าหน้ี ซ่งึ อาจเป็นอันตรายตอ่ ตนเองหรอื บคุ คลใน ครอบครัว

การทะเลาะวิวาท • วัยรุ่นเป็นชว่ งวัยที่มีอารมณ์รนุ แรง ไม่ยอมใคร ขาดการยงั้ คิดหรอื ยับย้ังอารมณ์ บางคนมพี ฤตกิ รรมกา้ วรา้ ว และมัก ใชค้ วามรุนแรงเพ่อื เป็นทางออกในการแก้ปัญหา การก่อเหตุทะเลาะววิ าททเ่ี ปน็ ประเดน็ ใหญใ่ นปจั จบุ นั คอื คกู่ รณที ี่ แบง่ เปน็ ฝ่ายเป็นพวก ทาให้การแกป้ ัญหามคี วามซบั ซ้อนและแกไ้ ขได้ยาก ผลกระทบของการทะเลาะวิวาทท่ีก่อใหเ้ กดิ ความรุนแรง • ส่งผลใหบ้ คุ คลรอบข้างพลอยไดร้ บั ผลกระทบไปดว้ ย เชน่ บาดเจ็บ เสียชวี ติ เปน็ ตน้ เนอื่ งจากวยั ร่นุ อาจใชอ้ าวุธในการ ตอ่ สู้กัน • อาจถูกลงโทษ หรอื ดาเนนิ คดีตามกฎหมายตัง้ แต่อายุยงั นอ้ ย • ส่งผลใหเ้ ปน็ คนหวาดระแวง เพราะคดิ ว่าผอู้ ่ืนเป็นศตั รูกบั ตนอยู่ตลอดเวลา

การเล่นเกมคอมพิวเตอร์ • ปญั หาเยาวชนติดเกมคอมพิวเตอรท์ วคี วามรุนแรงมากขนึ้ เรื่อยๆ โดยมเี ด็กจานวนมากหนีโรงเรียนหรือขโมยเงนิ ของพ่อ แม่ไปเล่นเกมคอมพวิ เตอร์ตามร้านเกม ซึ่งก่อให้เกิดปัญหายาเสพติด การมว่ั สุมอบายมขุ เสยี การเรียน เป็นตน้ ผลกระทบของการเลน่ เกมคอมพิวเตอร์ท่ีกอ่ ใหเ้ กดิ ความรุนแรง • ส่งผลให้เกิดความเครยี ด เพราะผู้เลน่ เกมคอมพวิ เตอรต์ ้องหาวิธกี ารเอาชนะคู่ต่อสใู้ หไ้ ด้ จงึ ต้องครุ่นคดิ หาเทคนิคในการ ตอ่ สู้ตลอดเวลา • แสดงพฤตกิ รรมก้าวร้าวเลยี นแบบความรุนแรงจากเกมคอมพวิ เตอร์ • นาไปสกู่ ารกระทาความผิด เช่น ลกั ขโมยวง่ิ ราว จ้ี ปล้น เปน็ ต้น และอาจนาไปสู่วงจรการขายสารเสพติด เพ่อื หาเงนิ มา เลน่ คอมพวิ เตอร์

แนวทางปอ้ งกนั ปัญหาความรุนแรง แนวทางป้องกนั ปญั หาความรนุ แรงในครอบครัว ความรนุ แรงในครอบครัวเป็นสิ่งท่ีนาความทกุ ข์ ความเครยี ด มาใหก้ บั ครอบครวั ดงั นนั้ เราจึงควรหาแนวทางป้องกันปญั หา เพื่อใหค้ รอบครวั เกดิ ความสงบสขุ และเพือ่ ความสขุ ของคนในครอบครัว โดยแนวทางปอ้ งกนั ปญั หาความรุนแรงใน ครอบครัว มีดังน้ี • สมาชกิ ในครอบครวั ต้องปฏบิ ัติต่อกันดว้ ยความรัก ความจริงใจ และความเออื้ อาทร • เอาใจใส่ดแู ลซึง่ กันและกัน ให้อภัยเม่ือคนในครอบครวั ทาความผิด • หาโอกาสพูดคุยกนั ในครอบครัว และพูดคุยกนั ด้วยเหตผุ ล • แสดงความรสู้ ึกหรืออารมณ์ท่แี ทจ้ รงิ ออกมาอยา่ งตรงไปตรงมา ดีกว่าท่จี ะใช้อารมณ์ พดู ถากถาง เสยี ดสี หรือ ประชดประชันกัน • ทากิจกรรมร่วมกันในครอบครวั เช่น การออกกาลังกายด้วยกัน รบั ประทานอาหารร่วมกัน ไปเทีย่ วดว้ ยกัน เป็นตน้

แนวทางปอ้ งกันปญั หาความรุนแรงในโรงเรยี น ความรนุ แรงในโรงเรยี นมักจะเกิดขนึ้ ระหวา่ งนักเรียนกับนักเรียน และระหวา่ งครูกบั นกั เรียน ทั้งทเี่ กดิ ขึน้ ในโรงเรยี นและ นอกโรงเรียน แตส่ ิง่ ที่น่าเป็นหว่ งคือ ความรนุ แรงทเี่ กดิ ขึ้นในโรงเรยี น เพราะส่งิ เหล่านี้ อาจหลอ่ หลอมให้นักเรยี นมี พฤติกรรมความรนุ แรง และออกไปก่อความรนุ แรงนอกสถานศกึ ษาได้ ซึ่งแนวทางการปอ้ งกันปญั หาความรนุ แรงในโรงเรียน มีดงั น้ี • สมาชกิ ในครอบครวั ต้องปฏบิ ัติต่อกนั ดว้ ยความรกั ความจรงิ ใจ และความเออ้ื อาทร • เอาใจใสด่ แู ลซง่ึ กนั และกัน ให้อภยั เม่อื คนในครอบครวั ทาความผดิ • หาโอกาสพูดคยุ กันในครอบครวั และพูดคุยกันดว้ ยเหตุผล • แสดงความร้สู กึ หรอื อารมณท์ ่ีแทจ้ ริงออกมาอยา่ งตรงไปตรงมา ดีกวา่ ท่จี ะใช้อารมณ์ พดู ถากถาง เสยี ดสี หรอื ประชดประชันกัน • ทากิจกรรมรว่ มกนั ในครอบครัว เช่น การออกกาลังกายดว้ ยกนั รับประทานอาหารร่วมกนั ไปเทยี่ วด้วยกนั เป็นตน้

แนวทางปอ้ งกันปัญหาความรุนแรงในสังคม ความรนุ แรงในสังคม เป็นความรุนแรงที่พบเหน็ ได้บอ่ ยมากตามขา่ วของสอื่ มวลชน เป็นการกระทารุนแรงต่อร่างกายและจติ ใจ ในรปู แบบตา่ ง ๆ เชน่ การชงิ ทรัพย์ ทารา้ ยรา่ งกาย ฆา่ ลา้ งแค้น ล่วงละเมิดทางเพศ การใชแ้ รงงานเด็กอย่างไมเ่ ปน็ ธรรม แนวทางการปอ้ งกนั ปญั หาความรนุ แรงในสังคม มดี งั นี้ • การฝึกจิตสาธารณะเพ่ือเสริมสรา้ งจิตลกั ษณะ ทาความดี มสี านึกต่อส่วนรวม พรอ้ มช่วยเหลือผอู้ ่นื ตาม ความสามารถและดว้ ยความบรสิ ทุ ธิ์ใจ • การสง่ เสริมการอยรู่ ว่ มกันโดยสงบสขุ ถอ้ ยทีถ้อยอาศยั มีความเอือ้ อาทร มีความไว้วางใจกนั • จัดการคุม้ ครองความปลอดภัยแก่สตรี เดก็ ผู้สงู อายุ และผู้ด้อยโอกาส • ออกกฎหมายควบคุมการพกพาและมอี าวุธปืนไวใ้ นครอบครอง • ป้องกนั การคา้ อาวธุ และการคา้ ผดิ กฎหมายอยา่ งเข้มแข็ง ใช้เวลาวา่ งในทางสร้างสรรค์ • ตดิ ตามความเคลอื่ นไหวของผู้ก่อการร้าย และเตอื นภัยแก่ประชาชนล่วงหนา้ ถงึ การกอ่ การรา้ ย • จัดกาลังเพ่ือตอ่ สกู้ บั อาชญากรรม • หลกี เล่ยี งจากการเป็นเหย่ือของความรนุ แรงในสงั คม ไม่นาตนเข้าไปเส่ยี งในสถานการณท์ ไ่ี มน่ ่าไว้วางใจ

ทักษะการตัดสนิ ใจและการแก้ปัญหาในสถานการณเ์ สี่ยงตอ่ ความรนุ แรง ทักษะการตัดสินใจ เปน็ ความสามารถในการตัดสินใจเก่ยี วกับเรือ่ งราวตา่ งๆ ในชีวติ ไดอ้ ย่างมีระบบ โดย ทกั ษะการแกป้ ญั หา ประเมินทางเลอื กและผลทไี่ ดจ้ ากการตดั สินใจเลอื กทางที่ถูกต้องเหมาะสม ก็จะมผี ลตอ่ การมสี ขุ ภาพทด่ี ีท้งั ร่างกายและจติ ใจ เป็นความสามารถในการจดั การกับปัญหาท่เี กิดขน้ึ ได้อย่างมีระบบ ทาใหไ้ มเ่ กิดความตงึ เครยี ดทางกายและจิตใจ จนอาจลกุ ลามเปน็ ปัญหาใหญ่ท่ไี มส่ ามารถแกไ้ ขได้ • การทาความเข้าใจในกระบวนการแก้ปญั หาและการตดั สนิ ใจ จึงเป็นส่ิงทีม่ ีความจาเป็นเปน็ อย่างย่ิง ทั้งนี้เพื่อเปน็ การลดความเสยี่ งของการตดั สินใจท่ีผิดพลาด สามารถตดั สนิ ใจได้ทันเวลา และสง่ ผลกระทบตอ่ บุคคลต่างๆ ท่ี เก่ียวข้องนอ้ ยทีส่ ดุ

• การแก้ปญั หาเป็นกระบวนการของความพยายามที่บุคคลร่วมกันพิจารณาอย่างสุขมุ รอบคอบ เพือ่ หาวธิ กี ารแกป้ ัญหา อปุ สรรคตา่ งๆ จนทาใหก้ ารดาเนนิ การบรรลเุ ป้าหมายทตี่ ้องการ โดยท่ัวไปแล้วกระบวนการแก้ปญั หาจะมดี ้วยกนั ทงั้ หมด ๖ ขัน้ ตอน ๑ จาแนกแยกแยะปญั หาหรอื เป้าหมาย ๒ กาหนดทางเลือกของการแกป้ ัญหา ๓ จัดตง้ั วัตถปุ ระสงค์ ๔ ตดั สนิ ใจเลอื กแนวทางการแกป้ ัญหาทเี่ หมาะสมกบั บรรทัดฐานมากทส่ี ุด ๕ ดาเนนิ การแก้ปญั หา ๖ ประเมนิ ผลการแก้ปญั หา

การจัดกิจกรรมป้องกนั ความเสีย่ งต่อการใช้ความรนุ แรง การจดั กจิ กรรมป้องกันความเส่ียงตอ่ การใชค้ วามรุนแรงในครอบครวั • รับประทานอาหารร่วมกนั อาจใชเ้ วลาช่วงมื้อเย็นในวนั หยุด เน่อื งจากสมาชกิ อยู่ พรอ้ มหนา้ กัน • หาเวลาพกั ผ่อน หรอื ไปเทยี่ วรว่ มกันอยา่ งนอ้ ยสปั ดาหล์ ะ ๑ ครงั้ • ทากจิ กรรมตา่ งๆ รว่ มกนั เชน่ ดโู ทรทศั น์ ออกกาลังกาย ปลกู ต้นไม้ เป็นตน้

การจัดกจิ กรรมปอ้ งกันความเส่ียงต่อการใช้ความรุนแรงในโรงเรียน • โรงเรียนควรจัดระบบดูแลชว่ ยเหลอื นกั เรียนให้เข้มแขง็ โดยเพ่ิมการมสี ่วนรว่ มของ ชุมชน และผู้ปกครอง • จดั กจิ กรรมในชน้ั เรียน โดยครูอาจยกกรณีตวั อย่างการใช้ความรุนแรงที่เป็นเหตกุ ารณ์ สมมติ หรือเปน็ เรอื่ งท่เี กดิ ข้นึ จริงนามาเลา่ ใหน้ ักเรยี นฟงั

การจดั กิจกรรมป้องกันความเสย่ี งตอ่ การใชค้ วามรุนแรงในสังคม • รวมกลุ่มกันระหวา่ งคนในชมุ ชน หากพบเหน็ ผทู้ ี่อาจมกี ารใชค้ วามรนุ แรง ให้แจ้งเหตุ แก่เจา้ หน้าท่ตี ารวจ หรือผ้ทู ่ีเกี่ยวขอ้ งให้รบั ทราบ • จดั กจิ กรรมเพื่อสรา้ งความสมั พันธอ์ นั ดรี ะหวา่ งบคุ คลในชุมชน เชน่ การแข่งขันกีฬา การทาประโยชน์เพื่อสว่ นรวม