สุขศึกษา ม. 2 หน่วยที่ 8

สุขภาพกายและสุขภาพจิตมีความสมั พนั ธ์กนั อย่างใกล้ชิด ถ้าสุขภาพกายดีกจ็ ะส่งผลให้ สขุ ภาพจิตดีด้วย ในทานองเดียวกนั ผทู้ ี่มีสขุ ภาพจิตดีกจ็ ะส่งผลให้ร่างกายมีความสมบูรณ์ แขง็ แรงไม่เจบ็ ป่ วย การเรียนร้เู กี่ยวกบั ความสมั พนั ธ์ของภาวะสมดลุ ของสขุ ภาพกายและ สุขภาพจิต รวมทงั้ วิธีการปฏิบตั ิตนเพ่ือสร้างเสริมสุขภาพกายและสุขภาพจิตจะทาให้ เกิดทักษะในการดูแลสุขภาพมีความสมดุลของสุขภาพกายและสุขภาพจิต ส่งผลดี ต่อการดาเนินชีวิต การเรียนและคณุ ภาพชีวิต

ความสมดุลของสุขภาพกายและสุขภาพจิต สุขภาพกาย (Physical Health) หมายถึง สภาวะของร่ างกายมีความสมบูรณ์แข็งแรง มีการเจริญเติบโตอย่างปกตแิ ละมพี ฒั นาการสมกบั วัย ระบบต่างๆ ของร่างกายทางานเป็ นปกติและ มี ป ร ะ สิ ท ธิ ภ า พ ร่ า ง ก า ย มี ค ว า ม ต้ า น ท า น โ ร ค ดี ป ร า ศ จ า ก โ ร ค ภั ย ไ ข้ เ จ็ บ และทุพพลภาพ สุ ข ภ า พ จิ ต ( Mental Health) ห ม า ย ถึ ง ค ว า ม ส า ม า ร ถ ข อ ง บุ ค ค ล อ ยู่ ใ น ส ภ า พ กา ร เ ป ล่ีย น แ ป ลง ต่ อ สั ง ค ม แ ล ะ มีส่ิ ง แ ว ด ล้ อ ม ต่ าง ๆ ไ ด้ ดี ค ว า ม สั ม พัน ธ์ อัน ดี ง า ม กับบุคคลอ่ืน จิตใจมีความสดชื่ น ร่ าเริงแจ่ มใส มีความม่ันคงทางจิตใจ ควบคุมอารมณ์ได้ดี ไม่มคี วามขดั แย้งหรือสับสนภายในจิตใจสามารถแก้ไขปัญหาต่างๆได้ และดารงชีวติ อย่ไู ด้อย่างมีความสุข

ความสมดุลของสุขภาพกายและสุขภาพจิต ความสมดุลของสุขภาพกายและสุขภาพจิต หมายถึง สภาวะที่ร่างกายและจิตใจ มีความปกติในดา้ นความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งกนั การฝึ กสมาธิจะทาให้สขุ ภาพกายและสุขภาพจิตมีความสมดลุ

ความสมดุลของสุขภาพกายและสุขภาพจิต ลกั ษณะของผมู้ ีสุขภาพกายดี การนอนหลับเป็ นการพกั ผ่อน ทีด่ ีทีส่ ุด ๑. มีการเจริญเติบโตทางด้านร่างกายทส่ี มวยั สมส่วน ๒. กล้ามเนือ้ ส่วนต่างๆ ของร่างกายมีความแขง็ แรง ๓. มีความอดทนของระบบหายใจและระบบ ไหลเวยี นเลือดดี ๔. มคี วามอ่อนตัวท่ดี ี ๕. มคี วามคล่องแคล่วในการเคล่ือนไหว ๖. กนิ อาหารได้เป็ นปกติ ไม่เบ่ืออาหาร ๗. พกั ผ่อนนอนหลบั ได้ตามปกติ

ความสมดุลของสุขภาพกายและสุขภาพจิต ลกั ษณะของผมู้ ีสุขภาพจิตดี ๑. มีความพอใจในตนเอง ผมู้ ีสุขภาพจิตดี ๒. มีความรักในตวั ผอู้ ่ืน คือผมู้ ีมนุษยส์ มั พนั ธด์ ี ๓. เป็ นคนท่ียอมรับและสามารถเผชิญกบั ความจริงในชีวิตได้ ๔. เป็นคนที่มีความเชื่อมน่ั ในตนเอง ๕. เป็นคนมีความรับผิดชอบ รู้จกั หนา้ ท่ีของตนเอง ๖. เป็นคนที่มีลกั ษณะยดื หยนุ่ ไม่เจา้ ระเบียบ ๗. เป็ นคนท่ีมีความอดทนและกลา้ ยนื ยนั ในสิ่งท่ีถูกตอ้ ง ๘. เป็นคนท่ีมีมนุษยสมั พนั ธ์ เขา้ กบั คนอ่ืนไดง้ ่าย ๙. เป็ นคนท่ียอมรับความแตกต่างระหวา่ งบคุ คลไดด้ ี

ความสัมพนั ธ์ของสุขภาพกายและสุขภาพจิต ๑. จิตใจมีส่วนก่อให้เกิดโรคทางกาย เช่น เวลาเครียดมากๆ จะมีฮอร์โมนความเครียดเกิดข้ึนและส่งต่อ อวยั วะระดบั เซลล์ ทาให้เซลลท์ างานหนกั ๒. โรคทางกายมีส่วนทาให้จิตใจหดหู่ ซึมเศร้าได้ เช่น ทอ้ งอืดอาหารไม่ย่อย จะรู้สึกอึดอดั แน่นทอ้ ง อาจทาใหน้ อนไม่หลบั ต่ืนมาไม่สดชื่น อารมณ์แปรปรวน หงุดหงิดงา่ ย การมเี พื่อนที่ดีทาให้มคี นคอยให้คาปรกึ ษา

วธิ ีการสร้างสมดุลของสุขภาพกายและสุขภาพจิต ๑. หม่ันออกก าลังกายหรื อเล่ นกี ฬาเพื่ อเสริ มสร้ างให้ ร่ างกายแข็ งแรงสมบู รณ์ ควรออกกาลงั กายคร้ังละประมาณ๓๐ นาที อยา่ งนอ้ ยสปั ดาห์ละ ๓ วนั อยา่ งสม่าเสมอ เช่น เดินเร็ว วิ่ง กระโดดเชือก ถีบจกั รยาน วา่ ยน้า เตน้ แอโรบิก ไทเกก๊ หรือเล่นกีฬาอื่นๆ ๒. กิ นอาหารที่ มีประโยชน์และจาเป็ นต่อร่ างกาย ดื่ มน้ าให้เพียงพอในแต่ละวัน ค ว ร กิ น อ า ห า ร ใ ห้ ถู ก สุ ข ลัก ษ ณ ะ ส ะ อ า ด ป ล อ ด ภัย ค ร บ ๕ ห มู่ โ ด ย แ ต่ ล ะ ห มู่ ให้มีหลากหลายในสดั ส่วนท่ีเหมาะสม

วธิ ีการสร้างสมดุลของสุขภาพกายและสุขภาพจิต ๓. พกั ผอ่ นให้เพียงพอ ตอ้ งมีการนอนหลบั ให้เพียงพอไม่นอ้ ยกวา่ ๗-๘ ชว่ั โมง ช่วยให้การฟ้ื นฟพู ละกาลงั ซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอ ช่วยใหร้ ะบบตา่ งๆ ของร่างกายทางานไดอ้ ยา่ ง เป็ นปกติ ช่วยใหส้ มองปลอดโปร่ง เรียนรู้และจดจาส่ิงต่างๆ ไดอ้ ยา่ งแม่นยา ๔. เสริมสร้างจิตใจให้แขง็ แรง โดยการฝึกทกั ษะการดูแลจิตใจเพื่อรับมือกบั ความเครียดโดยการ ฝึ กผอ่ นคลายจิตใจสม่าเสมอ ฝึ กมองโลกในแง่ดี ๕. คอยสังเกตดูแลเอาใจใส่ตวั เองท้งั ร่างกายและจิตใจว่าอยู่ในภาวะสมดุลหรือไม่ ทาอะไร เกินไปหรือทาส่ิงใดขาดไป เช่น กินมากเกินไปหรือไม่

วธิ ีการสร้างสมดุลของสุขภาพกายและสุขภาพจิต การพกั ผอ่ นนอนหลบั ได้ตามปกติ การปลกู ต้นไม้ จะทาให้เป็นผทู้ ่ีมีสขุ ภาพกายดี เป็นการผ่อนคลายความเครยี ด

สรุป สุขภาพกายและสุขภาพจิตมีความสมั พนั ธก์ นั อยา่ งใกลช้ ิดเม่ือสุขภาพดา้ นใดบกพร่องก็จะ ส่งผลกระทบถึงสุขภาพอีกดา้ นหน่ึงดว้ ยทุกคนจึงควรให้ความสนใจและเอาใจใส่ในการดูแล สุขภาพกายและสุขภาพจิตท้งั ในเวลาปกติและเวลาท่ีเจบ็ ป่ วย สร้างความสมดุลของกายและจิตใจ โดยการหมน่ั ออกกาลงั กายกินอาหารที่มีประโยชน์ พกั ผอ่ นใหเ้ พยี งพอ เสริมสร้างจิตใจให้แขง็ แรง โดยการฝึกความคิดเชิงบวก การรู้จกั จดั การความเครียด รวมท้งั การฝึกสมาธิจะช่วยให้สุขภาพกาย และจิตของเราสมบูรณ์ หน่วยก่อน สารบญั หน่วยต่อไป