สุขศึกษา ม. 2 หน่วยที่ 2

วยั รุ่นเป็นวยั ท่ีมีการเปล่ียนแปลงทงั้ ด้านร่างกาย จิตใจ อารมณ์ สงั คม และสติปัญญา ซึ่งแตกต่างกนั ไปในแต่ละบคุ คล การเรียนรถู้ ึงปัจจยั ที่มีผลกระทบต่อการเจริญเติบโตและ พฒั นาการจะช่วยให้วยั รุ่นสามารถปฏิบตั ิตนได้อย่างถกู ต้องเหมาะสม ส่งผลให้มีการ เจริญเติบโตอย่างสมวยั

ปัจจัยทม่ี ผี ลต่อการเจริญเตบิ โตและพฒั นาการ พนั ธุกรรม หมายถึง ลกั ษณะของบุคคลท่ีได้รับการถ่ายทอดมาจากบรรพบุรุษโดยการสืบสายเลือด มาจาก พ่อ แม่ ป่ ู ย่า ตา ยาย ลักษณะท่ีได้รับถ่ายทอดมาในแต่ละบุคคลมีความแตกต่างกนั และมีผลต่อการ เจริญเติบโตและพฒั นาการ พนั ธกุ รรมเป็นลกั ษณะทางรา่ งกายและพฤติกรรมของบคุ คล ที่ได้รบั การถ่ายทอดมาจากบรรพบุรษุ

ปัจจัยทม่ี ีผลต่อการเจริญเติบโตและพฒั นาการ ๑.๑ โครโมโซม(Chromosome)เป็ นที่อย่ขู องหน่วยพนั ธุกรรมซ่ึงทาหน้าท่ีควบคุมและ ถ่ายทอด ข้อมูลเกยี่ วกบั ลกั ษณะทางพนั ธุกรรมต่างๆ ของสิ่งมชี ีวติ ซ่ึงในคนเราจะมีโครโมโซมอยู่ ๒๓ คู่ หรือ ๔๖ แท่ง โครโมโซม (ภาพขยาย)

ปัจจัยทมี่ ผี ลต่อการเจริญเติบโตและพฒั นาการ ๑.๒ จีน (Gene) เป็ นหน่วยพันธุกรรม ปรากฏอยู่บนโครโมโซม ในแต่ละโครโมโซม จะมจี นี เป็ นจานวนมาก ทาหน้าท่ีกาหนดลกั ษณะทางพนั ธุกรรม จีน (ภาพขยาย)

ปัจจัยทมี่ ผี ลต่อการเจริญเติบโตและพฒั นาการ ๑.๓ ดีเอ็นเอ (DNA) เป็ นสารเคมีชนิดหน่ึงที่เป็ นส่ วนประกอบที่สาคัญของจี น ซ่ึงเป็ นส่วนหน่งึ ของหน่วยพนั ธุกรรม ดีเอน็ เอ (ภาพขยาย)

ปัจจยั ทมี่ ผี ลต่อการเจริญเตบิ โตและพฒั นาการ สิ่งแวดล้อม เป็ นปัจจยั สาคญั และมีอทิ ธิพลต่อการเจริญเติบโตและพฒั นาการของวยั รุ่น ซึ่งส่ิงแวดล้อมจะเริ่มมีอทิ ธิพลต่อตัวเดก็ นบั ต้งั แต่เร่ิมปฏิสนธใิ นครรภ์มารดา จนกระทง่ั คลอดเป็ น ทารกและมีการเจริญเตบิ โตตามวยั ต่างๆ ๒.๑ ภาวะโภชนาการ เดก็ วยั เรียนและวยั รุ่นควรได้รับสารอาหารครบ ๕ หมู่ ในอาหารมือ้ หลกั ท้ัง ๓ มือ้ ในปริมาณทเ่ี พยี งพอ ท้งั ชนดิ และปริมาณ สัดส่วนพลงั งานจากอาหารควรได้รับ คาร์โบไฮเดรตร้อยละ ๕๐-๖๐ ไขมันร้อยละ ๓๐-๓๕ และโปรตีนร้อยละ ๑๐-๑๕ นอกจากนยี้ งั ควร ได้รับสารอาหารประเภทวติ ามนิ และแร่ธาตุอย่างเพียงพอ

ปัจจัยทมี่ ผี ลต่อการเจริญเตบิ โตและพฒั นาการ ๒.๒ การออกกาลังกาย การออกกาลังกายทีเ่ หมาะสมสาหรับวยั ได้แก่ การออกกาลงั กาย หรือการเล่นกฬี าท่ีมแี รงกดบนกระดูก ได้แก่ การเดนิ วงิ่ เป็ นเวลาอย่างน้อยสัปดาห์ละ ๓ วนั วนั ละ ๓๐ นาที อย่างต่อเนื่องเป็ นประจา การออกกาลงั กายเป็นประจาจะช่วยให้รา่ งกายมคี วามแขง็ แรง

ปัจจัยทมี่ ผี ลต่อการเจริญเตบิ โตและพฒั นาการ ๒.๓ การเจ็บป่ วย ปัญหาสุ ขภาพที่พบบ่ อยในเด็กวัยเรียนและวัยรุ่ น ได้ แก่ อุบัติเหตุ โรคติดเชื้อทางเดนิ หายใจ โรคผวิ หนัง ภาวะโภชนาการต่าหรือเกนิ ฟันผุ ปัญหาสายตาและการได้ ยนิ การใช้สารเสพตดิ และปัญหาสุขภาพจิต สวนหน้ากากอนามยั ป้องกนั การแพร่กระจายโรคติดเช้ือทางเดินหายใจ

ปัจจัยทมี่ ผี ลต่อการเจริญเติบโตและพฒั นาการ ๒.๔ ฐานะทางเศรษฐกิจ ครอบครัวอาจไม่ มีเวลาหรื อไม่ มีเงินเพียงพอในการ เลี้ยงดูเด็กให้ เจริญเติบโตและมีพัฒนาการอย่ างเต็มศักยภาพ เช่ น การจัดหาอาหาร ที่มีคณุ ค่าทางโภชนาการสูง การกินอาหารท่ีมปี ระโยชน์ช่วยให้มกี ารเจริญเติบโตสมวยั

ปัจจัยทมี่ ผี ลต่อการเจริญเตบิ โตและพฒั นาการ ๒.๕ สภาพแวดล้อมทางสังคม เป็ นปัจจัยที่มีผลต่อการเจริญเติบโตและพัฒนาการ ของวัยรุ่นในทุกด้าน โดยสภาพแวดล้อมทางสังคมน้ันรวมถึงวัฒนธรรมและขนบธรรมเนียม ประเพณี ศาสนา ความเช่ือ ค่านิยม ตลอดจนวถิ ชี ีวติ ทว่ี ยั รุ่นต้องเผชิญอย่ดู ้วย สถานศึกษาและสถานที่สาธารณะต้องกาหนดเขตปลอดบหุ ร่ี

ปัจจยั ทม่ี ผี ลต่อการเจริญเตบิ โตและพฒั นาการ การอบรมเลี้ยงดู เป็ นปัจจัยท่ีสาคัญประการหนึ่งที่มีผลต่อการเจริญเติบโต และพฒั นาการ ท้ังนีเ้ น่ืองจากเด็กจะซึมซับสิ่งต่างๆ ท่ีได้จากการอบรมเลีย้ งดูของพ่อแม่ หรือผู้ปกครอง ถ้าเลี้ยงดูอย่างถูกต้องเหมาะสมจะส่ งผลให้เด็กมีบุคลิกภาพที่ดี มกี ารปรับตัวและแก้ไขปัญหาได้ดี ตลอดจนมพี ัฒนาการท่ีดีและสมวยั สามารถใช้ชีวิตอยู่ ร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมีความสุข

สรุป วยั รุ่นเป็ นช่วงวยั ทม่ี ีการเปลี่ยนแปลงท้ังทางร่างกาย จิตใจ อารมณ์ สังคม และสติปัญญา ในแต่ ละบุคคลจะมีการเจริญเติบโตและพัฒนาการแตกต่างกัน ท้ังนีเ้ นื่องมาจากปัจจัยท่ีเกี่ยวข้องหลาย ประการ ประการแรก ได้แก่ พนั ธุกรรม โดยถ่ายทอดผ่านทางโครโมโซม จีน และดีเอ็นเอ โรคทาง พันธุกรรมที่ถ่ายทอดแบบจีนด้อย ได้แก่ โรคธาลัสซีเมีย คนเผือก ตาบอดสี ปัจจัยประการที่สอง คือ สิ่งแวดล้อม ซึ่งประกอบด้วยสุขภาพของทารกในครรภ์ ภาวะโภชนาการการออกกาลงั กาย การเจ็บป่ วย ฐานะทางเศรษฐกิจ สิ่งแวดล้อมทางสังคม การบริการทางสุขภาพ ส่วนปัจจัยประการที่สาม คือ การอบรมเลีย้ งดูของพ่อแม่ หรือผู้ปกครอง เด็กวัยรุ่นที่สามารถปรับตัวให้เข้ากบั ส่ิงแวดล้อมและ มพี ฤตกิ รรมการดแู ลสุขภาพตนเองอย่างถูกต้องเหมาะสม จะส่งผลต่อการเจริญเติบโต และพฒั นาการอย่าง เต็มศักยภาพเป็ นทรัพยากรมนุษย์ท่ีมคี ณุ ค่าของสังคมและประเทศชาติ หน่วยก่อน สารบญั หน่วยต่อไป