แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 8 ใช้นิเศการอสนอ เดือนสิงหาคม 2564

แผนการจัดการเรยี นรู้ที่ 8 หน่วยการเรยี นรู้ท่ี 8 การเก็บเก่ยี ว การจำหนา่ ย และการถนอมอาหารพชื ผกั เวลา 6 ชั่วโมง รหสั วิชา ง31241 รายวิชา การปลูกพชื ผกั ทั่วไป ครูผู้สอน นางสาวสินทวี บุญสมศรี ............................................................................................................................. ......................................................... 1. สาระสำคัญ การเก็บเกีย่ วพชื ผักใหม้ ีคุณภาพดี เปน็ ท่ีต้องการของผู้บรโิ ภค ผปู้ ลกู ควรรจู้ กั การเก็บเกย่ี วอย่าง ถูกวธิ ี จึงส่งผลใหผ้ กั มคี ุณภาพ ข้ันตอนสดุ ท้ายของการปลูกพืชผักเพอื่ การจำหนา่ ย คอื การตลาด จงึ จำเป็นตอ้ ง รูจ้ ักวธิ ีการจำหน่าย พชื ผัก ระบบการตลาด ระดับราคา ปญั หาการตลาด เป็นส่วนทสี่ ่งผลให้การปลกู พืชผักแบบครบวงจร 2. ผลการเรยี นรทู้ ่คี าดหวงั มคี วามรู้ความเขา้ ใจและสามารถเก็บเกย่ี วจำหนา่ ย และถนอมอาหารพืชผักได้ 3. จดุ ประสงค์การเรียนรู้ 1. เกบ็ เกี่ยวพชื ผักแตล่ ะชนดิ ได้ถูกวธิ ี 2. บอกระยะเวลาท่เี หมาะสม กับการเกบ็ เก่ียวพชื ผกั แต่ละชนิดได้ถูกต้อง 3. อธิบายเกย่ี วกับการเก็บเกีย่ วพชื ผักให้มคี ุณภาพได้ถูกต้อง 4. สามารถเกบ็ รักษาพชื ผกั แต่ละชนดิ ไม่ให้เสยี หายก่อนส่งตลาดได้ 5. สามารถแยกประเภทของพชื ผกั แต่ละชนดิ ตามความต้องการของตลาดไดถ้ ูกต้อง 6. บอกตลาดจำหน่ายพชื ผกั ราคายุติธรรมได้ 7. อธิบายวธิ ีการแปรรูปพชื ผักด้วยวธิ ีการต่าง ๆ ได้ 4. สาระการเรียนรู้ การเก็บเก่ียว การจำหน่าย และการถนอมอาหารพชื ผัก 1. การเกบ็ เกย่ี ว - เก็บเมอื่ ผกั ยงั อ่อนอยู่ - เก็บเม่ือผักโตเต็มท่ี - เก็บเมอ่ื ผลสกุ แลว้ 2. เครือ่ งมือและอุปกรณ์ในการเกบ็ เก่ียว 3. วิธกี ารเกบ็ เกย่ี วผกั และข้อควรระมัดระวัง ในการเกบ็ เกยี่ วพชื ผกั 4. วธิ ีการเก็บเกยี่ วผกั เพ่ือรับประทานให้มีคุณคา่ อาหารสูงทสี่ ดุ 5. วธิ เี ก็บเมล็ดพันธ์ุเพื่อไวท้ ำพันธุ์ - การคดั เลือกพันธุ์ - การเก็บรกั ษาเมลด็ พนั ธุผ์ กั 6. การเก็บรักษาพืชผกั – เก็บไว้ในตู้เย็น - เกบ็ ไวใ้ นหอ้ งเยน็ - เก็บไว้ในตู้แช่ - แชน่ ำ้ แขง็ - เกบ็ ไวใ้ น ท่ีอากาศถ่ายเทได้สะดวก 7. การยืดอายุพชื ผกั เพอ่ื รอการจำหนา่ ย - กอ่ นเก็บเกยี่ ว - หลังเกบ็ เกีย่ ว 8. การถนอมอาหารพืชผัก - การเตรยี มพชื ผกั - แหลง่ จำหน่าย - การขนส่ง - การหาตลาด 9. การจดั จำหน่ายพืชผกั 5. กจิ กรรมการเรียนรู้ ชัว่ โมงท่ี 31-32 1. ครแู จ้งจุดประสงคก์ ารเรียนรู้ 2. ให้นักเรียนทำแบบทดสอบก่อนเรียน จำนวน 10 ขอ้ 3. ครูนำรปู ภาพตวั อย่าง พืชผัก มาให้นักเรยี นได้ศึกษา และถามนักเรยี นวา่ พชื ผกั ดงั ตัวอยา่ งท่ีนักเรียน เห็น ควรมีหลกั การเก็บเก่ียวอยา่ งไร เพ่ือรักษาคุณภาพพืชผักให้ดี โดยครูกำหนดประเด็น ดงั น้ี 1. พชื ผักใชร้ าก 2. พชื ผักใชล้ ำตน้ ใต้ดิน 3. พชื ผักรับประทานใบ 4. พวกหอมกระเทียม 5. พืชผัก รับประทานดอก 6. พชื ผกั รบั ประทานผลและเมล็ด

4. ครสู ุม่ ตัวแทนนักเรียน ออกมาอภปิ รายแต่ละประเดน็ และครูอธิบายเสรมิ ในสว่ นทบ่ี กพร่อง 5. นักเรยี นศึกษาใบความรู้เรอื่ ง ระยะการเกบ็ เก่ยี วพชื ผกั ทเ่ี หมาะสม และศึกษา ตารางแสดงอายุของผกั ชนิดต่าง ๆ ทเี่ หมาะสมแก่การเกบ็ เก่ยี ว เพ่ือจำหนา่ ย 6. ขออาสาสมัคร นกั เรียนจำนวน 3 คน ให้ออกไปเลา่ ประสบการณ์ ของตนเอง ในการเลอื กซ้ือพชื ผกั ท่ีมี จำหนา่ ยตามท้องตลาดและยกตวั อย่างประกอบ 7. ครู ตชิ ม ผลงานจากการเล่าประสบการณ์ของนักเรยี น ในเร่อื งของการเก็บเก่ยี วพชื ผกั ใหไ้ ดค้ ณุ ภาพ และ วธิ กี ารเกบ็ เกีย่ วพืชผกั 8. นักเรยี นซักถามข้อสงสยั และครอู ธบิ ายเพิ่มเตมิ ในส่วนทยี่ ังไม่สมบรู ณ์ กิจกรรมการเรียนรู้ ชว่ั โมงท่ี 33-34 1. ครูให้นกั เรยี นที่อาสมัคร จำนวน 3 คน ออกมา เลา่ ถงึ การเกบ็ พืชผักทีน่ กั เรียนปลูกที่บ้าน เชน่ การ ลา้ ง การตดั แต่ง การคัดขนาด การบรรจุ และให้นักเรียนเพิ่มเติมข้อมูลใหถ้ ูกต้อง 2. นักเรยี นพจิ ารณาภาชนะที่ใช้ในการบรรจุพืชผัก เช่น เข่งไมไ้ ผ่ ลังไม้ กล่องกระดาษ และถุงตาข่ายไน รอ่ น จากนั้น อาศยั ประสบการณก์ ารของตนร่วมในการอภิปราย ว่า ภาชนะแตล่ ะชนิดดงั กลา่ ว เหมาะสมท่ีจะใช้สำหรบั บรรจุผักชนดิ ใด อยา่ งไร 3. ครูอธิบายเสรมิ ข้อมูลทถ่ี ูกต้องและกล่าวย้ำวา่ “การบรรจุตอ้ งไมอ่ ัดแน่นเกนิ ไป จนเกิดความรอ้ นจะทำให้ เกดิ ความเสยี หาย” 4. ครูให้นกั เรยี นศึกษาคน้ ควา้ เกย่ี วกบั การเตรียมผัก การหาตลาดผักเพื่อจำหนา่ ย การขนส่ง และ การ จำหน่ายผกั 5. ครู อธบิ ายเพ่ิมเตมิ ในหวั ข้อเรอ่ื งท่ีนักเรียนศึกษา และ สรุป วา่ การขนสง่ ตอ้ งทำดว้ ยความระมดั ระวัง ทกุ ระยะ ตังแต่ขนยา้ ยผกั ออก จากแปลง การคัดขนาด การบรรจุผกั เพราะถา้ เกิดรอยช้ำ ฉีกขาด จะ เพ่ิมอตั ราการหายใจและทำให้เชอ้ื โรคเขา้ ทำลายได้ง่ายขน้ึ โดยหลักการแลว้ การขนส่งและการเก็บรกั ษา ควรทำในหอ้ งเยน็ เสมอ สำหรบั การขนส่งในประเทศไทย ขนส่งโดยรถยนต์ รถไฟ เรือ และเครื่องบิน 6. ครซู กั ถามนักเรียน ผทู้ ี่มีปญั หา และไม่เข้าใจ ในเนื้อท่ีเรียนมาใหซ้ กั ถามได้ และ รว่ มกันสรุป 7. แบ่งกลุม่ นกั เรียน ออกเป็น 4 กลุม่ ๆ ละ 7-8 คน ใหศ้ ึกษา เร่ือง การแปรรูปผลผลิตพืชผกั ใน ลกั ษณะของการถนอมอาหาร จากห้องสมดุ โรงเรยี น หรือ ตามแหล่งเรยี นร้ตู ่าง ๆ และ ทำเป็นรูปเลม่ รายงาน ส่งชัว่ โมงหน้า และ สง่ ตัวแทนกลุ่มออกไปนำเสนอข้อมูลหนา้ ชน้ั เรียน ตาม หัวข้อเรื่องทไ่ี ด้รบั มอบหมายให้ไปศึกษา กลุ่มละ 1 วธิ ี พร้อมยกตัวอยา่ ง กลมุ่ ที่ 1 การตากแห้ง กล่มุ ที่ 2 การดอง กลุ่มท่ี 3 การเชอ่ื ม – แช่อมิ่ กลุ่มที่ 4 การกวน กิจกรรมการเรียนรู้ ชัว่ โมงที่ 35 – 36 1. ครนู ำตวั อย่างของจริง และรูปภาพ เกี่ยวกับ การถนอมอาหารประเภทพชื ผกั มาใหน้ ักเรียนดู และ ให้ นกั เรยี นชว่ ยกนั อภิปราย ถงึ ความจำเปน็ ในการแปรรปู ผลผลิตประเภทพืชผกั 2. ให้นกั เรยี นแตล่ ะกลุ่ม ออกมานำเสนอผลงาน ในเรื่องทไ่ี ด้รบั มอบหมาย ในชว่ั โมงที่ 33 - 34 3. ครู กลา่ ว ตชิ ม ผลงาน และ เพม่ิ เติม เนื้อหาในส่วนทบี่ กพร่อง 4. นักเรียนทำแบบทดสอบหลังเรยี น 6. สอ่ื / แหล่งการเรียนรู้ 1. รูปภาพตัวอยา่ งพชื ผัก 2. รูปภาพเกย่ี วกบั การถนอม

3. ใบความรู้เร่ือง การเก็บเกย่ี ว การจำหน่าย และการถนอมอาหารพชื ผกั 4. แบบทดสอบกอ่ นและหลงั เรียน 5. แบบฝึกหดั 6. ห้องสมุดโรงเรยี นและแหลง่ เรียนรตู้ ่าง ๆ 7. การวดั และการประเมนิ ผล วธิ ีวดั และประเมนิ ผล - สังเกต ซกั ถาม และตอบคำถาม - ประเมนิ จากเจตคติ คุณธรรม - สงั เกตการรว่ มอภิ ปรายกลมุ่ - ผลงานนกั เรียน - ตรวจแบบทดสอบก่อนและหลังเรยี น - ตรวจแบบฝกึ หดั เคร่อื งมอื วดั และประเมินผล - แบบสงั เกต ซักถาม และตอบคำถาม - แบบประเมนิ เจตคติ คุณธรรม - แบบประเมินการร่วมอภิ ปรายกลมุ่ - แบบประเมนิ ผลงานนักเรียน - แบบทดสอบก่อนและหลงั เรียน เรือ่ ง การจำหน่าย และการถนอมอาหารพชื ผัก - แบบฝึกหดั การปฏบิ ตั ิดูแลรักษาพืชผกั เกณฑก์ ารวดั และประเมินผล - แบบสงั เกต ซักถาม และตอบคำถาม ต้องไดค้ ะแนนไมน้ ้อยกวา่ ร้อยละ 70ผ่านเกณฑ์ - แบบประเมินเจตคติ คุณธรรม ตอ้ งไดค้ ะแนนไมน่ ้อยกว่า ร้อยละ 70 ผ่านเกณฑ์ - แบบประเมนิ สังเกตการรว่ มอภิปรายกล่มุ ต้องได้คะแนนไม่นอ้ ยกวา่ ร้อยละ 70 ผ่านเกณฑ์ - แบบประเมินผลงานนักเรียน ต้องได้คะแนนไมน่ อ้ ยกวา่ รอ้ ยละ 70 ผา่ นเกณฑ์ - แบบทดสอบต้องไดค้ ะแนนไม่น้อยกว่ารอ้ ยละ 50 ผ่านเกณฑ์ - แบบฝึกหัด นกั เรียนทุกคนต้องส่งแบบฝกึ หัด

บนั ทึกผลการจดั การเรียนรู้ ผลการจัดการเรียนรู้ 1. การจัดการเรยี นรูต้ ามแผนการจัดการเรยี นเรียนร้ทู ี่ 1 เร่ือง การวิเคราะหค์ วามต้องการของตลาดไมด้ อกไม้ ประดบั นักเรียนจำนวน ..................คน ผลปรากฏว่านักเรียนสามารถ ( ) รู้ เข้าใจ ใหค้ วามสำคญั และตัง้ ใจเรยี น ( ) ปฏิบตั ิกจิ กรรมตามทไ่ี ดร้ บั มอบหมาย ผ่าน จำนวน ........... คน คดิ เปน็ ร้อยละ ......... ไม่ผา่ น จำนวน..........คน คิดเป็นรอ้ ยละ.............. 2. นกั เรยี นผา่ นคุณลกั ษณะอันพึงประสงค์ ผ่าน จำนวน ........... คน คดิ เปน็ รอ้ ยละ ......... ไม่ผา่ น จำนวน..........คน คดิ เปน็ รอ้ ยละ.............. 3. นักเรียนผ่านการประเมนิ สมรรถนะทสี่ ำคัญ ผา่ น จำนวน ........... คน คิดเป็นร้อยละ ......... ไม่ผา่ น จำนวน..........คน คดิ เปน็ ร้อยละ.............. 4. การประเมินเศรษฐกิจพอเพียง ผา่ น จำนวน ........... คน คิดเปน็ รอ้ ยละ ......... ไมผ่ ่าน จำนวน..........คน คิดเปน็ ร้อยละ.............. 5. เวลาในการจัดการเรียนรู้ ( ) ตรงตามแผน ( ) น้อยกว่าแผน ( ) มากกวา่ แผน 6. การใชส้ อื่ / แหล่งเรียนรู้ ( ) ตรงตามแผน ( ) ไมต่ รงตามแผน เพราะ .................................................................................................. ปัญหาและอปุ สรรค 1. นกั เรียนท่ีไม่ผา่ นการทดสอบ การปฏิบัตกิ จิ กรรมไดด้ ำเนนิ การแก้ โดย……………………………………………………………………………………………………………………… ผลการแก้ไข( ) ผ่าน ( ) ไม่ผา่ น โดย……………………………………………………………………………………………………………………… ผลการแกไ้ ข( ) ผา่ น ( ) ไม่ผา่ น 2. นกั เรยี นท่ีไม่ผา่ นการประเมนิ สมรรถนะทสี่ ำคัญแก้ไขโดย โดย……………………………………………………………………………………………………………………… ผลการแกไ้ ข( ) ผ่าน ( ) ไม่ผา่ น 3. นกั เรียนทีไ่ ม่ผ่านการประเมนิ เศรษฐกิจพอเพยี งแกไ้ ขโดย โดย……………………………………………………………………………………………………………………… ผลการแกไ้ ข( ) ผ่าน ( ) ไมผ่ า่ น ขอ้ เสนอแนะ / แนวทางแกไ้ ข ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ลงชือ่ ผูส้ อน (นางสาวสนิ ทวี บุญสมศรี .)

บนั ทกึ การนิเทศการสอน - ความเหน็ ของหัวหนา้ กลุ่มสาระการเรียนรู้ ............................................................................................................................. ......................................................... .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ......................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ลงชอ่ื (นางสาวสินทวี บุญสมศรี ) .............../.............../............. - ความเห็นของหวั หน้ากลุ่มงานวิชาการ ............................................................................................................................. ......................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................................................................... ....... ............................................................................................................................ .................................................. ลงช่ือ ( นางสุภาพ สุทธสิ น ) .............../.............../............. - ความเห็นของผู้บริหารโรงเรยี น ............................................................................................................................. ......................................................... ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ......................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ลงชอื่ ( นายฐาปนพงศ์ รมิ หนองอ่าง) .............../.............../.............

รายวชิ า การปลกู พชื ผกั ท่วั ไป ใบความรู้ เรื่อง ชน้ั มธั ยมศึกษาปที ี่ 4 รหัสวิชา ง31241 การจำหนา่ ยผักประเภทต่าง ๆ 1. การเก็บเกี่ยว การเก็บเกย่ี วทถี่ กู ตอ้ งกับระยะพอเหมาะ ของผักแตล่ ะชนดิ เพ่ือให้ได้ผักท่ีมีคุณภาพดี ใน เร่อื งธาตุอาหาร มีรสดี ได้นำ้ หนกั มาก ซ่ึงเปน็ เทคนิคสำคญั มาก ผู้ปลกู ผกั ต้องพจิ ารณาให้ดีว่าต้องการเกบ็ ผัก ระยะใด ผกั โดยทั่วไป มีการเกบ็ เก่ียว 3 ระยะ 1. เก็บเกี่ยวเมื่อผักยังอ่อนอยู่ เช่น แตง บวบ ถว่ั ต่าง ๆ 2. เกบ็ เกี่ยวเมื่อผักโตเตม็ ที่ เช่น ฝักทอง กะหล่ำตา่ ง ๆ ฯลฯ 3. เก็บเกี่ยวเมื่อผลสกุ แล้ว เช่น มะเขือเทศ แตงโม แตงไทย ฯลฯ เคร่ืองมือและอุปกรณ์ในการเกบ็ เก่ียว เครือ่ งมือทีค่ วรใช้ ไดแ้ ก่ 1. มีดที่ใชใ้ นการเกบ็ ได้แก่ มีดพบั หรอื มีดคม ๆ สำหรบั ใช้ตัด 2. รถเขน็ ล้อเดยี วสำหรบั ลำเลียงผกั 3. ภาชนะใสผ่ ัก เช่น เข่ง ตะกร้า 4. บวั รดนำ้ เพราะผักบางชนิดต้องเก็บโดยการถอนขน้ึ มา แล้วตอ้ งรดน้ำใหเ้ ปียกดชกก่อน 5. เชือกสำหรับมัดผัก 6. จอบหรอื เสียมใช้สำหรับขดุ ผกั ประเภทหวั หรือราก ตา่ ง ๆ วิธเี กบ็ เก่ียวหรอื ขอ้ ควรระวังในการเกบ็ เกี่ยวพชื ผัก 1. เวลาท่เี ก็บผกั ควรเปน็ เวลาเช้าตรู่ หรือตอนเย็น เช่น ไมค่ วรเก็บในขณะท่มี ีแสงแดดจัด ทำใหผ้ กั เห่ยี วเรว็ 2. ใช้มดี คม ๆ ตดั เพ่อื ป้องกันไมใ่ ห้ก่ิงหรือโคนผักชำ้ 3. ผกั ทเ่ี ก็บเก่ียวไดห้ ลายคร้ัง ต้องระวงั ไม่ใหต้ ้นผักหรือสว่ นท่เี หลืออยชู่ ำ้ 4. ภาชนะท่ีใสต่ อ้ งสะอาด และสะดวกในการจบั 5. เกบ็ เมื่อโตไดข้ นาดตามความตอ้ งการของตลาด 6. เมือ่ เกบ็ ผกั แล้วตอ้ งนำเขา้ ทีร่ ่ม โปร่ง ไม่วางซอ้ นทับกนั แน่นจนเกนิ ไป จะทำใหผ้ กั ชำ้ 7. ทำความสะอาดผกั ผกั บางชนดิ เมอ่ื เก็บมาแล้วต้องล้างน้ำทำความสะอาด หรือพรมน้ำท้ิงไว้ ไดแ้ ก่ ผกั กาด ต่าง ๆ หอมแบ่ง คะน้า ผกั บงุ้ ผักกาดขาว ผกั ชี ตั้งโอ๋ แตผ่ กั บางชนิดไม่ควรล้างนำ้ ได้แก่ แตงกวา มะระ พรกิ มะเขือเทศ หอมหวั ใหญ่ ฟกั ทอง บวบ กะหลำ่ ปลี กะหลำ่ ดอก

ตารางแสดงอายุของผักชนดิ ต่าง ๆ ทเี หมาะสมแกก่ ารเก็บเก่ียว ชื่อพชื อายกุ ารเก็บเก่ียว จากวนั ปลูกถงึ ลกั ษณะท่เี หมาะในการเก็บเก่ียว วนั เก็บเกี่ยวคร้ังแรก กะหล่ำปลี หัวแนน่ ใส เคาะดูมีเสยี งแนน่ และ กะหลำ่ ดอก 70-120 วัน จากวนั ยา้ ยปลกู แล้วแต่ละพนั ธ์ หนัก 70-100 วนั จากวันย้ายปลกู แลว้ แต่ ดอกสคี รีมอ่อน แนน่ และเรียบ คะน้า ขณะท่ดี อกยงั ไมบ่ าน ละพนั ธ์ ผกั กาดขาวปลี 70-101 50 วัน จากวนั เพาะเมลด็ ขณะทก่ี ำลังห่อยงั ไมแ่ ตก ผักกาดเขียวปลี 45 วัน จากวนั ย้ายกล้า ขณะทด่ี อกยงั ไมบ่ าน ผกั กาดหอม 70-90 วนั จากวนั เพาะเมล็ด ขณะทย่ี ังไมอ่ อกดอก และยงั อ่อนอยู่ 55-70 วนั จากวันเพาะเมลด็ ต้นเขียวสดอ่อน ยงั ไมล่ งหวั หอมแบ่ง 40-50 วนั จากวนั เพาะเมลด็ ขณะที่ยังไม่ออกดอก ผักชี 50 วันจากวันปลกู ขณะทเ่ี จรญิ เติบโตเต็มที่ แต่ยังไม่ 40-50 วนั จากวนั ปลกู ออกดอก ผักกาดเขยี ว -กวางตุ้ง 30-35 วนั จากวนั ปลูก ขณะทย่ี ังอ่อน ตน้ ยาวไมเ่ กนิ 1 ฟุต ผักบ้งุ 20-30 วัน จากวันปลูก กำลงั มสี ีเรือ่ ๆ 60-80 วัน แลว้ แต่พันธุ์ ขณะที่ฝักยงั ไม่แก่ มะเขือเทศ 50-60 วัน จากวนั ปลูก ขณะที่ฝักยังออ่ นเมลด็ ไมแ่ ก่ ถ่วั แขกและ 45-60 วัน ขณะที่ต้นและใบแห้ง ถัว่ ฟักยาว 85-180 วัน จากวนั ปลูก ขณะที่ผลยงั ไม่แก่มีสีเขียว ถวั่ ลันเตา 40 – 60 วนั จากวนั ปลูก ขณะทต่ี น้ และใบแห้ง หอมหัวใหญ่ 100 –120 วนั จากวันปลกู ยงั ออ่ นผลมหี นามอยู่ 30-5 วัน จากวันปลกู หวั มีสเี ขยี วและไม่แตก มะระ 30-45 วัน จากวนั ปลูก หัวยงั ไม่ฝอ่ กระเทยี ม 45-75 วนั จากวนั ปลกู หัวยังไมฝ่ ่อ แตงกวา 70-85 วัน จากวันปลกู ดว้ ยเมลด็ ขณะที่มือเกาะท่ีขัว้ ของผลแหง้ ฟัง กะหลำ่ ปม 45-60 วนั จากวันยา้ ยปลกู เสียงเคาะดังทบึ ( ไม่ก้อง ) พ้ืนสี ผกั กาดหัว 80 – 120 วัน จากวันปลูกแล้วแตล่ ะพนั ธ์ุ คอ่ นข้างเหลอื ง หรืออายหุ ลงั จาก แครอท ผสม ประมาณ 35 วัน แตงโม วธิ ีเกบ็ ผักเพอ่ื รับประทานใหม้ ีคณุ คา่ ทางอาหารสงู ทีส่ ดุ 1. ควรเก็บผักจากแปลงพอรับประทานในครั้งหนึง่ ๆ เทา่ น้ัน 2. ถ้ารบั ประทานผกั สด ควรเก็บกอ่ นรับประทานเล็กนอ้ ย ไม่ควรเก็บไวล้ ่วงหนา้ นาน ๆ 3. รับประทานผกั สกดีกว่ารบั ประทานผักทปี่ รงุ แล้ว แต่ถ้าจะต้ม กง ควรตม้ เพียงสุก ๆ ดิบ ๆ อยา่ ตม้ นานเกนิ ไป เพราะจะทำใหเ้ สียคุณคา่ ทางอาหาร

วธิ เี ก็บผักไว้ทำพนั ธุ์ ผู้ปลูผกั ควรรู้วธิ ีการีคัดเลอื กพันธุ์และวธิ ีเกบ็ เมลด็ พันธผ์ุ ักไวท้ ำพนั ธ์ุเอง ซ่ึงเปน็ การประหยดั ค่าใช้จา่ ยในการซ้อื เมล็ดพนั ธุ์ และไดเ้ มลด็ พันธท์ุ ่ีดี ตรงตามความต้องการ มวี ิธีการคัดเลือกและเกบ็ รักษาเมล็ด พันธุ์ ดังน้ี การคัดเลือกเมลด็ พันธุ์ มีหลักดังนี้ 1. ตอ้ งเลือกจากตน้ ทสี่ มบูรณ์แข็งแรง 2. ต้องเลอื กจากตน้ ทปี่ ราศจากโรค 3. ใหด้ อกใหผ้ ลตรงตามพนั ธนุ์ นั้ 4. เลือกเมลด็ พนั ธจ์ุ ากผลหรือจากฝักทสี่ มบรู ณ์ มีขนาดสมำ่ เสมอและแกเ่ ตม็ ท่ี การเกบ็ รกั ษาเมลด็ พันธ์ผุ กั เมือ่ เลือกเมลด็ พันธผ์ุ กั ได้ตามต้องการแลว้ ผึ่งไว้ในท่รี ม่ 3-4 วนั แลว้ นำไปผ่งึ แดด จนแห้งสนิท ดี และนำเมลด็ ที่ได้ไปคลกุ ยาป้องกันแมลง และยาป้องกนั รา แล้วบรรจุขวดปดิ ภาชนะใหแ้ นน่ นำไป เก็บไว้ในทโ่ี ปร่ง ๆ ไมท่ บึ อบั รอน หรอื มคี วามช้ืนสงู การเกบ็ รกั ษาพืชผกั การเกบ็ รกั ษาพชื ผกั เป็นส่งิ จำเปน็ มากเพอื่ ใหผ้ ักมีคุณค่าทางอาหารสูงเพราะบางครงั้ รบั ประทานอาหารไมห่ มด หรือจำหน่ายไม่หมด กต็ ้องเกบ็ รักษาไว้ การเก็บรักษาทำไดห้ ลายวิธี คอื 1. เกบ็ ไวใ้ นตเู้ ยน็ 2. เกบ็ ไว้ในห้องเยน็ 3. เกบ็ ไวใ้ นตแู้ ช่แขง็ 4. แชน่ ้ำแขง็ 5. เกบ็ ไวใ้ นทีเ่ ย็นอากาศถา่ ยเทได้สะดวก หรืออาจใชส้ ว่ นรากหรอื โคนแช่น้ำท้ิงไว้ก็ได้ การยดื พืชผักเพื่อรอกรจำหน่าย อาจทำได้ 2 ระยะ คือ 1. กอ่ นการเกบ็ เก่ียวอาจทำไดง้ ่าย ๆ โดยการให้นำ้ พืชผักให้น้อยลง แต่การยืดเวลาโดยวธิ ีน้ี ใช้ไดก้ ับพืชผักบาง ชนดิ และยดื เวลาได้ไมน่ านัก 2. หลังการเกบ็ เกย่ี วแลว้ เป็นวิธกี ารทีด่ ีและเหมาะสมท่ีสุด มิเชน่ น้ันผูป้ ลูกผกั ต้องนำผักส่งตลาดเพอ่ื จำหน่าย ทนั ที จะทำให้ผกั ลน้ ตลาด ราคาตกตำ่ มิฉะนั้นผู้ปลูกตอ้ งใช้วิธีนำผกั ไปเกบ็ รกั ษาไวแ้ ลว้ ค่อย ๆ ทยอยนำผัก ออกสูต่ ลาด โดยที่ไม่ทำให้คุณภาพของผักเสีย ทำไดโ้ ดยเกบ็ ไว้ในท่เี ยน็ การเก็บผกั ไว้ในท่ีเยน็ จะสำเรจ็ หรอื ไม่ ข้นึ อยกู่ ับปจั จัยหลายอยา่ ง ไดแ้ ก่ - อุณหภูมิ เป็นปจั จยั ทส่ี ำคัญมากในการเก็บรักษา พชื ผักให้มีคณุ ภาพดี และยาวนาน

ตารางอณุ หภูมิ ความชืน้ ในการเก็บรักษาพชื ผัก ช่อื ผัก อณุ หภมู ิ องศา C ความช้นื % เกบ็ ไว้ได้นาน กะหล่ำปลี 0 90-95 3-4 เดือน กะหลำ่ ดอก 0 80-90 3-4 สัปดาห์ -0.5-0 80-95 2-4 เดอื น ข้นึ ฉ่าย -0.5-0.0-4.4 85-90 ข้าวโพด 0-4.4 95-98 4-8 วัน 7.2-10 85-90 4-5 สปั ดาห์ แตง 0 90-95 3-4 สัปดาห์ มะเขือ 0 70-75 2-3 สปั ดาห์ ผักกาดหอม 0 85-90 6-8 เดือน หอมหัวใหญ่ 4.4-10 75-85 4-6 สัปดาห์ พรกิ 2.2-4.4 75-85 มันเทศ 3.3-10 85-90 2-10 วนั แตงโม 0 70-75 7-8 สัปดาห์ มันฝร่ัง 0 90-98 5-8 เดือน กระเทยี มแห้ง 6-8 เดอื น คะนา้ 1 เดือน - ความชน้ื มคี วามสำคัญในการเกบ็ รักษา พชื ผกั ของเรา ต้องมีการควบคมุ ความชน้ื แต่โดยทวั่ ไปความช้นื สูง พืชผักจะคายน้ำน้อย ทำให้ผักสดอยเู่ สมอ ไม่เห่ียวแต่มขี ้อเสียทำให้เชอื้ ราและเชื้อจลุ ินทรยี ์ เป็นตวั การทำให้ ผกั เนา่ เสยี ได้ง่าย ดังนน้ั ความชื้นไมค่ วรให้สูงหรอื ต่ำเกนิ ไป - อากาศ ออกซิจน มีความสำคัญในการหายใจของพืชทุกชนดิ ฉะนน้ั มนห้องเก็บผักต้องมอี ากาศถ่ายเทได้ดี เพือ่ ให้ออกซิเจนไดเ้ พียงพอตรงตามความต้องการของผัก - สภาพของผักทเ่ี กบ็ รกั ษารอการจำหน่าย เปน็ ปัจจัยหนงึ่ ทท่ี ำให้การเก็บรักษาผักได้นานเพียงใด สภาพของผักท่ีเหมาะในการเก็บรักษา คือ 1. ระยะท่ีพอเหมาะของผลิตผลผกั แตล่ ะชนิด 2. ไม่มโี รคและแมลงติดอยู่กับผัก 3. ไมม่ ีบาดแผล 4. พืชผกั ตอ้ งสด ไม่เหี่ยว - การกำจัดเชื้อโรคแลแมลง ในห้องเกบ็ ต้องรบี ฆ่าเช้อื โรค และแมลงเสียก่อน เพ่ือมิให้ทำลายพืชผกั ท่เี กบ็ รักษาการถนอมอาหารพืชผัก ในฤดูกาลท่ผี กั มาก ราคาถูก หากแกป้ ญั หาโดยการเกบ็ รักษาพชื ไว้ใน สภาพที่ สามารถควบคุมอุณหภมู ิ และความชื้น แต่ยังมีอกี วธิ ีหนึ่งท่ีนยิ มกันมากในขณะทผี่ ักราคาถูก คือ การเปลยี่ นรปู ผกั เสียใหม่ เพอื่ ให้เกบ็ ไว้ได้นาน ๆ และ ประกอบเป็นอาหรได้หลายอยา่ ง การเปลี่ยน สภาพของผัก ทำได้หลายวิธี คอื - การตากแหง้ - การดอง -การเชอื่ มหรือกวน - การทำเค็ม - การอดั ขวดหรอื อัดกระป๋อง

การจำหน่ายผกั เปน็ ข้ันตอนสุดทา้ ยของการทำอาชีพสวนผัก มีสงิ่ ทต่ี ้องคำนึงถึง คอื 1. การเตรียมพืชผัก หมายถงึ การจัดพชื ผกั ใหเ้ ป็นทน่ี า่ ซื้อ นา่ รบั ประทาน เป็นท่ีพอใจของผู้ซือ้ การเตรยี ม พืชผกั ประกอบไปดว้ ยการทำความสะอาดผกั ทจ่ี ำหน่าย หรอื ตดั เอาส่วนทีเ่ ป็นโรคหรือสว่ นที่ไม่สวยทง้ิ แล้ว ลา้ งใหส้ ะอาด จัดแบง่ ประเภทของพชื ผัก โดยการแบ่งขายคนละราคา การบรรจุหบี หอ่ หรือใสภ่ าชนะทจี่ ะ ลำเลียง เพื่อการขนส่ง 2. การหาตลาดการปลูกผัก เพ่ือการจำหน่ายผู้ปลกู จะตอ้ งรู้แหลง่ จำหน่าย รู้จักหาตลาดจำหน่าย รูค้ วามตอ้ งการ ของตลาด และลักษณะของพืชผักที่มีผู้นิยมบริโภค การหาตลาดของประเทศไทยนน้ั อาจติติดต่อจำหน่าย ใหแ้ ก่องค์การ รา่ นค้า ที่รับซอ้ื ไปจำหนา่ ย อีกต่อหนึ่ง แก่แมค่ ้าทีข่ ายอยูป่ ระจำในตลาด นำไปจำหนา่ ยเอง หรืออาจจำหนา่ ยแบบ road side market เพอ่ื จำหน่ายข้างถนนขายให้ผูผ้ ่านไปมาอีกครั้งหน่ึง 3. การขนส่ง การนำผักไปส่ตู ลาด ต้องอาศยั การลำเลยี งขนส่งโดยเฉพาะ ทอ้ งถ่ินท่ีปลูกผกั อยหู่ ่างไกลตลาด จำหนา่ ยผัก เรอ่ื งการขนสง่ เปน็ ปญั หาสำคัญมาก เราจงึ เลือกเอาวธิ ีทสี่ ะดวกและรวดเร็ว และประหยดั คา่ ใช้จ่าย ปลอดภัย ไว้ก้อน เพราะพืชผักอาจเก็บไดน้ าน หากขนสง่ นาน ล้าชา้ จะทำใหร้ าคาผักตกต่ำ หรือ เสียหาย 4. การจำหนา่ ยผัก ผ้ขู ายต้องมีศิลปะในการตกแตง่ ผัก การวางพืชผกั จำหน่าย เป็นเร่ืองที่สำคัญทีก่ สิกรควร คำนึงถึง การวางตำแหนง่ ของผกั ทำให้ผักนา่ ซื้อดึงดุดความสนใจของผ้ซู อ้ื ให้อยากซื้อ การวางผกั ทั้งดีและไม่ ดปี ะปนกนั จะทำใหผ้ ซู้ ้ือหมดความสนใจ และประการสำคัญอกี ประการหน่ึง ผขู้ ายจะต้องซ่ือสัตย์ไม่คดโกงเอา เปรยี บและขายในราคาทเี ปน็ ธรรม กับคณู ภาพของพืชผัก ราคาควรไม่สูงและไมต่ ำ่ กว่าราคาในท้องตลาด

ใบงาน หน่วยการเรียนรู้ที่ 8 การเกบ็ เกย่ี ว การจาหน่าย และการถนอมอาหารพืชผกั …………………………………………………………. คำชแ้ี จง จงเติมลงในช่องว่างใหส้ มบูรณ์ 1. ถ้าผกั มีมากเกนิ ไป และจำหน่ายไมท่ ัน เราจะจดั การอยา่ งไรบา้ ง เพื่อให้พืชผักเก็บเกยี่ วไวไ้ ดน้ านและ ขายไดร้ าคา ดี 1…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 2…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 3………………………………………………………………………………………….……………………………………………… 4…………………………………………………………………………………………………………………………………………… 5…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 6…………………………………………………………………………………….…………………………………………………… 2. จงบอกข้อควรระวังในการเกบ็ เกยี่ วผกั 1…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 2…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 3………………………………………………………………………………………….……………………………………………… 4…………………………………………………………………………………………………………………………………………… 1. การตลาดเกี่ยวกับพืชผกั ผู้จำหน่ายจะตอ้ งคำนึงถงึ เร่อื งใด 1…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 2…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 3………………………………………………………………………………………….……………………………………………… 4…………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2. เครื่องมือและอุปกรณใ์ นการเกบ็ เกีย่ ว เครอื่ งมือทีค่ วรใช้ ไดแ้ ก่ ......................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................ ............................................................................................................................. ............................................. ............................................................................................................................. ............................................. .................................................................................... ............................................................ .......................... 3. วิธีเก็บเก่ียวหรือขอ้ ควรระวงั ในการเก็บเก่ยี วพืชผกั .................................................................................................................. ....................................................... ............................................................................................................................. ............................................ ........................................................................................................................................ .................................. ................................................................................................................ ..........................................................

จงบอกลักษณะของการเก็บเก่ียวพืชผัก ดังต่อไปนี้ ชอื่ พืช ลักษณะการเก็บเกี่ยว กะหลำ่ ปลี ................................................................................................................................... …………………………………………………………………………………………………………………….. คะนา้ ................................................................................................................................... …………………………………………………………………………………………………………………….. ผกั กาดกวางตงุ้ ................................................................................................................................... …………………………………………………………………………………………………………………….. ผกั กาดหัว ................................................................................................................................... …………………………………………………………………………………………………………………….. มะเขือเทศ ................................................................................................................................... …………………………………………………………………………………………………………………….. ถวั่ ฝกั ยาว ................................................................................................................................... …………………………………………………………………………………………………………………….. แตงกวา ................................................................................................................................... …………………………………………………………………………………………………………………….. หอมแดง ................................................................................................................................... หอมแบ่ง …………………………………………………………………………………………………………………….. กระเทียม ผกั บุ้ง ................................................................................................................................... …………………………………………………………………………………………………………………….. ................................................................................................................................... …………………………………………………………………………………………………………………….. ................................................................................................................................... ……………………………………………………………………………………………………………………..

แบบสงั เกตความสนใจ วชิ า การปลูกพืชผกั ทั่วไป แผนการจดั การเรียนรูท้ ่ี 8 การจำหน่ายผักชนิดต่าง ๆ ชนั้ ม . 4 หัวข้อการปฏิบัตงิ าน ………………………………………………… วันท่ี …………………………… เลข ช่ือ - สกลุ การ การฟัง การ การ รวม หมายเหตุ ที่ นำเสนอ 5 ซกั ถาม เสนอแน 20 งาน 5 5 ะ 5 เกณฑ์การให้ คะแนน 5 ดมี าก 4 ดี 3 ปานกลาง 2 พอใช้ 1 ควรปรบั ปรงุ

แบบประเมนิ เจตคติ คุณธรรม วิชา การปลกู พืชผกั ท่ัวไป รหสั วชิ า ง31241 แผนการจดั การเรยี นรทู้ ่ี 8 การจำหนา่ ยผักชนดิ ต่าง ๆ ชั้น ม …4…. เลขท่ี ชอ่ื – สกลุ ตรง ่ตอ เวลา ค(ว1า)ม อยากรู้ อคยวาากเมห็มีน เหตุ(ผ1)ล(1) ความ ร่วม ืมอ ค(ว1า)ม เสียสละ (รว1)ม คะแนน (5) (ลงช่ือ)……………………….…….ผ้ปู ระเมิน (……………………………) ……./……………/……… เกณฑ์การประเมิน ระดบั ดี ได้ระดบั คะแนน 4-5 คะแนน ระดับพอใช้ ไดร้ ะดับคะแนน 2-3 คะแนน ระดับปรับปรุง ได้ระดับคะแนน 0-1 คะแนน

แบบสังเกตการรว่ มอภปิ รายกลุ่ม วิชา การปลกู พืชผักท่ัวไป แผนการจัดการเรียนร้ทู ่ี ………………… หัวข้อการปฏบิ ัตงิ าน ………………………………………………… วันท่ี …………………………… ช่อื กลุ่ม ……………………………………………………ชั้น ม …………… รายการประเมนิ รวม 20 ช่อื - สกลุ การ กระบวน การมสี ่วน ความ หมายเหตุ นำเสนอ การกลมุ่ รว่ ม/ซักถาม รับผดิ ชอ (5) (5) (5) บ (5) 5 = ดมี าก 4 = ดี 3 = ปาน กลาง 2 = พอใช้ 1= ปรบั ปรงุ ความคิดเห็นของครผู ้สู อน ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………… (ลงช่อื )……………………….…….ผู้ประเมนิ (……………………………) ……./……………/………

แบบบนั ทึกการส่งงาน รายวิชา การปลกู พชื ผกั ทั่วไป รหัสวิชา ง30241 หัวข้อการปฏิบตั ิงาน ………………………………………………… วันที่ …………………………… ช่อื กลุ่ม ……………………………………………………………. ชน้ั ……………………….. หวั ข้อการประเมนิ ( คะแนน ) รวม หมายเหตุ ชื่อ - สกลุ เลขที่ ความ ูถกต้อง ครบ ้ถวน ( 5 ) ชัดเจนเ ้ขาใจ ่งาย 5) ความประ ีณต (5) ความรับผิดชอบ( 5) 25 คะแนน ระดับคุณภาพ 5 = ดีมาก 4 = ดี 3 = ปานกลาง 2 = พอใช้ 1= ปรบั ปรงุ ความคิดเหน็ ของครผู ู้สอน ………………………………………………………………………………………………………………………………… (ลงช่ือ)……………………….…….ผูป้ ระเมิน (……………………………)