4) การใหค้ าแนะนาการใชป้ ยุ๋ หรอื การปรบั ปรงุ ดนิ คอื การใหค้ าแนะนาเกย่ี วกบั วธิ ีการจัดการทท่ี าให้ไดผ้ ลตอบแทนสงู ในการปลกู พชื เชน่ คาแนะนาเกย่ี วกบั ชนดิ อัตราและวิธีการใส่ปุ๋ย ท่ีเหมาะสม 51
วิธีการวเิ คราะหด์ นิ ในหอ้ งปฏบิ ัตกิ าร การวิเคราะห์ดินทางเคมีมขี อ้ ดีคอื สามารถวิเคราะห์ตัวอยา่ ง ดินได้เป็นจานวนมากโดยใช้เวลาน้อย ค่าใชจ้ า่ ยไม่แพงมากนัก ทาให้ สามารถรผู้ ลการประเมินความอุดมสมบูรณ์ของดินกอ่ นปลูกพชื ได้ และสามารถนาค่าวิเคราะหด์ ินไปเชอ่ื มโยงกบั ผลการทดลองปุ๋ยในไร่ นาเพอ่ื ใหค้ าแนะนาการใชป้ ุ๋ยหรือปูนอยา่ งเหมาะสมกอ่ นการปลูกพชื ได้ 52
รายการวเิ คราะห์ดนิ (1) คาความเปนกรดเปน็ ด่างของดิน (pH) (2) คาความต้องการปูน (Lime Requirement : LR) (3) ปรมิ าณอินทรียวตั ถุ (Organic Matter : OM) (4) ปริมาณสารทเ่ี ปนประโยชนต่อพืช ; ฟอสฟอรัส (P) โพแทสเซยี ม (K) แคลเซียม (Ca) แมกนีเซยี ม (Mg) แมงกานีส (Mn) ทองแดง (Cu) สังกะสี (Zn) เหล็ก (Fe) (5) ปรมิ าณเหลก็ ทเ่ี ปนสกัดได (Extract iron : active Fe) (6) ปรมิ าณอะลูมนิ มั ทแ่ี ลกเปลยี่ นได (Exchangeable aluminum : Exch. Al) (7) ความสามารถในการแลกเปลย่ี นประจบุ วก (Cation Exchange capacity : CEC) 53
(8) ปรมิ าณสารที่แลกเปล่ียนได้ ; โพแทสเซียม (K) โซเดียม (Na) แคลเซยี ม (Ca) แมกนเี ซยี ม (Mg) (9) คาการนาไฟฟาของดนิ (Electrical Conductivity : EC) (10) ปรมิ าณไอออนทล่ี ะลายนา้ ได ; โพแทสเซียม (K+) โซเดยี ม (Na+) แคลเซยี ม (Ca2+) แมกนีเซียม (Mg2+) ซัลเฟต (SO42-) คารบอเนต (CO32-) ไบคารบอเนต (HCO3-) คลอไรด (Cl-) (11) ความอิ่มตวั ของนา้ ในดนิ (Saturated Percentage: SP) (12) คาความตอ้ งการยปิ ซมั (Gymsum Requirement: GR) (13) ความชน้ื ในดิน (Moisture content of soil: MS) 54
ตารางท่ี 1 วิธีวเิ คราะห์ดนิ ทางเคมบี างรายการโดยสรุป รายการทว่ี เิ คราะห์ วธิ ีสกดั วิธวี ัดปรมิ าณ หนว่ ย pH ใช้นา้ กลัน่ อตั ราสว่ นดิน : ใช้ pH meter วัดในสาร หน่วย pH ซ่งึ มคี า่ นา้ =1:1 กวนประมาณครงึ่ แขวนลอยโดยตรง ระหว่าง 1-14 ชั่วโมง อินทรยี วตั ถุ ใชส้ ารเคมีออกซิไดส์ ไทเทรตออกซิไดซิงเอ เปอร์เซ็นต์ (%) อินทรียวตั ถใุ นดินจนหมด เจนต์ ทีเ่ หลือด้วยรีดวิ ซงิ เอเจนต์ ฟอสฟอรสั ทเี่ ปน็ ประโยชน์ สกดั ด้วยนา้ ยาสกดั ที่ วัดดว้ ย ppm P เหมาะสม spectrophotometer โพแทสเซยี มทแี่ ลกเปลย่ี น สกัดด้วยสารละลาย วดั ดว้ ย flame ppm K ได้ แอมโมเนยี มแอซเี ตต photometer หรือ atomic absorption spectrophotometer แคลเซยี มและ แมกนเี ซยี ม สกัดดว้ ยสารละลาย วัดด้วย atomic ppm Ca ที่แลกเปลย่ี นได้ แอมโมเนียมแอซเี ตต absorption ppm Mg spectrophotometer 55
รายการทวี่ เิ คราะห์ วธิ ีสกัด วธิ วี ัดปรมิ าณ หน่วย ความตอ้ งการปนู เติมปูนหรอื สารละลาย จากคา่ pH ท่ีลดลงนามา กก. CaCO3 ตอ่ ไร่ ความเคม็ บฟั เฟอร์ pH 7 ปริมาณ คานวณปรมิ าณปูน ที่ใช้ ตา่ งๆ ลงไปในดนิ แล้ววดั สะเทินฤทธ์กิ รดในดิน ค่า pH ใช้นา้ กลั่นสกัดเกลอื ออก วัดด้วยเครอ่ื งวัดการนา เดซซิ เี มนต์ / เมตร จากดิน โดยสกัดในขณะที่ ไฟฟ้า หรือ มลิ ลิโมล์ / ซม. ดินอิ่มตวั ด้วยน้า 56
การแปลความหมายผลการวิเคราะหด์ นิ ปัจจบุ นั ใชห้ ลกั การประเมินความอุดมสมบูรณข์ องดนิ จากค่า วเิ คราะหท์ างเคมีของดนิ ทส่ี าคัญ ได้แก่ ความเป็นกรดเปน็ ด่างของดนิ ความจใุ นการแลกเปลย่ี นประจบุ วก ความอ่มิ ตวั ด้วยประจุบวกทีเ่ ปน็ ด่าง ปริมาณอินทรียวตั ถุ ปริมาณฟอสฟอรัสท่ีเปน็ ประโยชนแ์ ละปรมิ าณ โพแทสเซยี มท่ีเปน็ ประโยชน์ โดยทาการแบง่ ระดับความอุดมสมบรู ณข์ อง ดินออกเป็น 3 ระดบั คือ ต่า ปานกลาง และสงู ดงั แสดงในตารางที่ 2 อย่างไรก็ตามข้อมลู ทไ่ี ดจ้ ากการวิเคราะห์ดินเพียงอย่างเดยี ว จะ เปน็ เพยี งตัวเลขที่ไมม่ ีความหมายใดๆ หากไมน่ าตวั เลขน้ันไปหา ความสมั พนั ธก์ ับการเจริญเติบโตของพืชหรือการตอบสนองของพชื ตอ่ ระดับธาตุอาหารชนิดทตี่ อ้ งการประเมนิ ท่ีมีอยู่ในดนิ หรือในรูปของป๋ยุ ที่ ใส่เสียก่อน 57
ตารางที่ 2 วธิ กี ารประเมนิ ระดบั ความอดุ มสมบรู ณ์ของดนิ จากผลการวเิ คราะหด์ นิ ที่มา : กองสารวจดนิ (2523) ระดับความ ปรมิ าณ ความอม่ิ ตวั ดว้ ย ความจใุ นการ ปริมาณ P ที่ ปริมาณ K อดุ มสมบรู ณ์ อินทรยี วตั ถุ ประจบุ วกทเี่ ปน็ แลกเปลย่ี น ประจุ เปน็ ประโยชน์ ทเ่ี ปน็ ประโยชน์ ของดนิ (%) ด่าง บวก (me/ ดนิ 100 (ppm) (ppm) (%) กรัม ) ตา่ <1.5 <35 <10 <10 <60 (1) (1) (1) (1) (1) ปานกลาง 1.5-3.5 35-75 10-20 10-25 60-90 (2) (2) (2) (2) (2) สงู >3.5 >75 >20 >25 >90 (3) (3) (3) (3) (3) วธิ ปี ระเมินระดับความอดุ มสมบูรณข์ องดินใช้วิธกี ารใหค้ ะแนน (ตัวเลขทอ่ี ยู่ใน วงเล็บในตาราง ) ถ้าคะแนนเทา่ กับ 7 หรือนอ้ ยกวา่ ถือวา่ ดนิ มรี ะดบั ความอุดมสมบูรณ์ ตา่ ถา้ คะแนนอยูร่ ะหว่าง 8-12 ถอื วา่ ดินมคี วามอุดมสมบรู ณป์ านกลาง ถ้าคะแนน เท่ากับ 13 หรอื มากกวา่ ถือวา่ ดินมีความอดุ มสมบูรณส์ ูง 58
ตารางที่ 3 แสดงปฏกิ ิรยิ าของดิน (Soil reaction), pH (ดนิ : นา้ = 1:1) ระดบั (rating) pH เปน็ กรดจดั มาก (extremely acid) < 4.5 เปน็ กรดจดั (very strongly acid) 4.5-5.0 เปน็ กรดแก่ (strongly acid) 5.1-5.5 เป็นกรดปานกลาง (moderately acid) 5.6-6.0 เป็นกรดเล็กนอ้ ย (slightly acid) 6.1-6.5 เปน็ กลาง (neutral) 6.6-7.3 เปน็ ด่างอย่างอ่อน (slightly alkaline) 7.4-7.8 เป็นด่างปานกลาง (moderately alkaline) 7.9-8.4 เปน็ ด่างแก่ (strongly alkaline) 8.5-9.0 เปน็ ดา่ งจัด (extremely alkaline) >9.0 59
Search
