ICT1

4) ຄຣິກ ເວ໊ບໄຊດ Math type ເພືຼ່ີອດຳວໂຫດ 5) ຄຣກິ Download Now 6) ລຳຖຳ້ ຈົນຄອມພິວເຕດຳວໂຫດສຳເລັດ ແຫ່ີງຂ້ມັ ູນ: http://download.cnet.com/s/mathtype-6/ 96

10.ການຕດິ ຕັງ້ ແລະ ໃຊງ້ ານ Fx.DRAW.V.4000 ກ. ຄວາມຮ້ທົ່ວໄປກຽ່ ວກບ Fx.DRAW.V.4000 ເປັນໂປຣແກຣມທ່ີມປະໂຫຍດ ແລະ ຫນ້ຳສົນໃຈສຳລັບ ນັກຮຽນ-ຄູອຳຈຳນ ທັງຫມົດໃນກຳນອອກ ແບບຊອຟແວ ທີ່ມກຳນເຄຼ່ອີື ນໄຫວເຂ້ົັຳໄປໃນຮບູ ຮ່ຳງເລຂຳຄະນິດ (geometric) ທ່ຳນສຳມຳດນຳໃຊ້ໂປຣແກຣມນ້ັ ອອກແບບເປັນເອກະລກັ ຮູບຮ່ຳງທຳງເລຂຳຄະນດິ .ໜີ່ງຶ ໃນຄນນະສົມບັດທ່ີໂດດເດັ່ີນແມ່ນຄວຳມສຳມຳດທຈ່ີ ະຍ້ຳຍ ຮູບຮ່ຳງຕ່ຳງຂອງເລຂຳຄະນິດ. ໃນຂະນະທ່ີທ່ຳນສຳມຳດເລືຼອກເອົຳເລຂຳຄະນິດ ແລະ ຂະຫນຳດຂອງມມທີ່ ຕ້ອງກຳນ. ເປນັ ໂປຣແກຣມທເີ່ ໝຳະສຳຫັບໃຫ້ນັກສຶກສຳ ແລະ ຄູອຳຈຳນ. ດຳ້ ນກຳນແຕມ້ ຮູບ realization ຄວຳມເຂົຳັ້ ໃຈຄະນິດສຳດສ່ີິງທມີ່ ນັ ເປນັ ທີ່ທ່ຳນກຳລງັ ພະຍຳຍຳມໃນກຳນ ຜະລິດ ແລະ ໃຫ້ທ່ຳນມເຄີຼືອ່ ງມືຼກຳນອອກແບບໂດຍສະເພຳະ ເພຼ່ອີື ເຮດັ ໃຫວ້ ຽກເຮດັ ວຽກຂອງທຳ່ ນງຳ່ ຍຂ້ນັຶ . ຂ. ຂັນ້ ຕອນການຕິດຕງ້ັ . ກຳນດຳວໂຫລດແມ່ນມຫຳຍວທິ ໃນກຳນນຳໃຊ້ ເພຳະວ່ຳໃນອິນເຕເນັດເຮຳົ ຈະສັງເກດເຫນັ ວຳ່ : ມເວບັ ໄຊສ໌ ໃຫ້ເລອືຼ ກດຳວໂຫລດຢຢູ່ ່ຳງຫວງຫຳຍ, ແຕ່ໃນທນ່ີ ້ັຈະແນະນຳກຳນດຳວໂຫລດທີບ່ ຫ່ີ ຳຍຂ້ັນຕອນ ເຊິີ່ງມຄືຼ: 1) ເຊືຼຶອ່ີ ມຕອີ່ ິນເຕເິ ນດັ ຫຼື ສນັ ຍຳນ Wi-Fi 2) ຄຣກິ ເມນູ Google chrome ພິມໃນຊ່ອງຄົນັ້ ຫຳວຳ່ : Fx draw 4 download 3) ຄຣກິ ໃສເ່ ວບັ ໄຊສທ໌ ຕ່ີ ້ອງກຳນດຳວໂຫລດ ຄດືຼ ີ່ງັ ລ່ມນ:້ັ http://www.efofex.com/downloads.php 4) ຄຣກິ ດຳວໂຫດເອົຳເວຊ່ີັນທຖ່ີ ຼືກກັບລະບົບປະຕິບັດກຳນຂອງເຮຳົ 97

5) ລຖ້ຳໃຫຄ້ ອມພວິ ເຕດຳວໂຫດຈົນສຳເລດັ ຄ. ຮບຮາ່ ງ ແລະ ໜາ້ ຕ່າງການໃຊ້ງານຂອງ Fx.DRAW.V.4000 ເຊ່ີິງປະກອບໄປດ້ວຍແຖບເຄອ່ືຼີ ງມຼື ແລະ ຊດຄຳສັ່ີງຕ່ຳງໆ ທພ່ີ ້ອມໃຫເ້ ລຼອື ກໃຊງ້ ຳນຢຳ່ ງຫວງຫຳຍ. ແຖບເມນູກຳນໃຊ້ງຳນຄຳສີງ່ັ ຕ່ຳງໆ ແຖບເຄ່ີຼືອງມືຼທໃ່ີ ຊ້ແຕມ້ ໜຳ້ ຕ່ຳງກຳນເຮດັ ວຽກ ແລະ ສະແດງຮບູ ພຳບທີ່ແຕມ້ ແຫງ່ີ ຂມັ້ ນູ : http://www.efofex.com/downloads.php 11.ການຕິດຕງັ້ ແລະ ໃຊງ້ ານ SMATH Studio ກ. ຂັ້ມນທ່ວົ ໄປ. SMath Studio (ໂປຣແກຣມ SMath Studio ແລະຄະນິດສຳດ) ໂປຣແກຣມສຳລັບໂປຣແກຣມ ນັເ້ ອນ້ັ ວ່ຳ SMath Studio ມັນເປນັ ກຳນຄິດໄລ່ທຳງຄະນດິ ສຳດ ແລະ ວທິ ະຍຳສຳດ ເຄີື່ຼອງມຼສື ັນຍຳລັກຄອມພວິ ເຕ ຫືຼ ຫຳຍເກອຼື ບທກຮູບແບບ. ໂດຍບ່ີມ ຈຳກັດ, ທ່ຳນຈະນຳໃຊ້ສູດ ຫຼື ສົມຜົນ, ເວັກເຕ (vector) ແລະ ອຼືີ່ນໆ. ໂປຣ 98

ແກຣມດ່ີັງກ່ຳວຍັງສຳມຳດຊ່ວຍໃຫທ້ ຳ່ ນໄດ້ຄິດໄລ່ຜົນຜະລິດໄດ້ຢ່ຳງຖຼກື ຕ້ອງ. ສດູ ທ່ີກຽ່ ວຂ້ອງກັບກຳນຄິດໄລຂ່ ອງ ວິສະວະກຳ ຫືຼ ວິທະຍຳສຳດ ເຊງ່ີິ ແມ່ນກຳນຄດິ ໄລຂ່ ັນ້ ພືັຼ້ນຖຳນທສີ່ ດ ແລະ ງຳ່ ຍດຳຍ. ຊດຄຳສັີງ່ ກຳນໃຊ້ງຳນ ແຖບເຄືອີ່ຼ ງມືຼ ຕົວຢ່ຳງກຳນໃຊ້ງຳນ ແຫງ່ີ ຂັ້ມນູ :http://software.thaiware.com/6482-SMath-Studio.htm 12. ການຕິດຕງັ້ ໂປຣແກຣມປອ້ ງກນໄວຣສ (Antivirus) 1) ເຂັົຳ້ ສູ່ເວບັ ໄຊດ໌ www.eset.co.th ແລະຄລກິ ທີ່ດຳວນ໌ໂຫດ 2) ເລຼືອກດຳວນ໌ໂຫດ ESET Internet Security 3) ດບັ ເບນຄລິກໄຟລ໌ທ່ີດຳວນໂ໌ ຫດ eset internet_security_live_installer .exe ກດົ Ok 4) ເລືຼອກພຳສຳຂອງຕົວໂປຣແກຣມ ແລະກດົ ປມ່ ດຳເນນກຳນຕ່ີ 5) ຫງັ ຈຳກດຳວນໂ໌ ຫດໂປຣແກຣມຮຽບຮອ້ ຍແລ້ວໃຫ້ກົດປ່ມ ຂອ້ ຍຍອມຮບັ 99

6) ເລືອຼ ກ ເປດໃຊ້ງຳນກຳນກວດຫຳແອບພລິເຄຊນັ່ີ ທ່ີອຳດບ່ີເພິງ່ີ ປະສົງ ແລະຄລິກ ຕິດຕງ້ັ 7) ຫງັ ຈຳກຕດິ ຕງ້ັ ຮຽບຮອ້ ຍແລວ້ ຄລິກທ່ີປມ່ ສຳເລັດ 8) ໜ້ຳຕ່ຳງກຳນ ເປດໃຊ້ງຳນຜະລິດຕະພັນ ໃຫ້ປ້ອນ ໝຳຍເລກຜະລິດຕະພນັ ທ່ີໄດ້ຈຳກແຜ່ນ CD ຫລືຼ ຈຳກກຳນສັງ່ີ ຊ້ືັຼ ແບບອອນໄລນ໌ ລງົ ໃນຊ່ອງວ່ຳງ ແລະ ກົດເປດໃຊ້ງຳນ. 9) ໜ້ຳຕຳ່ ງກຳນເຊີອ່ືຼ ມຕີ່ເຄ່ີຼືອຂ່ຳຍ ໃຫ້ເລອືຼ ກລະຫວ່ຳງ ເຄີຼື່ອຂ່ຳຍສຳທຳລະນະ ຫືຼ ເຄື່ີອຼ ຂຳ່ ຍຢູ່ບຳ້ ນ ແລະບ່ອນ ເຮັດວຽກ ເພີືອ່ຼ ຄວຳມປອດໄພໃນກຳນເຊຼອື່ີ ມຕ່ີອນິ ເທຣເ໌ ນດັ 100

ຫັງຈຳກເປດໃຊ້ງຳນຮຽບຮ້ອຍແລ້ວໂປຣແກຣມຈະກ່ີກຳນອບັ ເດດຖຳນຂັ້ມນູ ໄວຣດັ ແລະ ເລມັ້ ສະແກນ ຄອມພວິ ເຕເທອຼືີ່ ທຳອດິ ໂດຍອັດຕະໂນມດັ . (ສວ່ ນກຳນສະແກນ ແລະ ກຳນຂ້ຳໄວຣັດແມ່ນຈະແນະນຳຕອນປະຕບິ ັດ ຕົວຈງິ ) 101

ຄາຖາມຄົ້ັນຄວ້າທ້າຍບົດ 1. ກຳນຕິດຕັງ້ ໄດຣ໌ເວຣ໌ ຄອມພວິ ເຕໃນ Windows 10 ມຂນ້ັ ຕອນແນວໃດ ? 2. ກຳນຕດິ ຕັ້ງ Ms. Office ມຂ້ນັ ຕອນກຳນປະຕບິ ັດແນວໃດ ? 3. ຂັ້ນຕອນກຳນ Activate Microsoft Office 2013, 2016, 2019 ມຂນ້ັ ຕອນແນວໃດ ? 4. ກຳນຕດິ ຕັ້ງພຳສຳລຳວມຂນັ້ ຕອນແນວໃດ ? 5. ກຳນຕດິ ຕງັ້ ໂປຣແກຣມປອ້ ງກນັ ໄວຣສັ (Antivirus) 6. ພວກນອ້ ງຮູຈ້ ກັ ໂປຣແກຣມທໃ່ີ ຊທ້ ຳງຄະນດິ ສຳດມໂປຣແກຣມໃດແດ່ ແລະ ແຕ່ລະໂປຣແກຣມ ຄນສົມບັດກຳນໃຊງ້ ຳນແນວໃດ? 7. ໃຫນ້ ກັ ສກຶ ສຳເຝິກປະຕິບັດກຳນດຳວໂຫດ ແລະ ຕິດຕັ້ງໂປຣແກຣມດ້ວຍຕົນເອງ ແລະ ສຶກສຳລຳຍ ລະອຽດເພມ້ັ ຕີືມຼ່ ໃນອນິ ເຕເນດັ ? 102

ບດົ ທີ 7 ລະບບົ ປະຕິບັດການຂອງມືຖື (Mobil Operating System) ຈດຸ ປະສົງ: ເມີ່ືອຮຽນຈົບບົດນແໍ້ ລວ້ ນັກສຶກສາສາມາດ: (ເວລາ 4 ຊ່ວົີ ໂມງ) - ຮູ້ຄວາມໝາຍ ແລະ ປະຫວດັ ຄວາມເປັນມາຂອງລະບບົ ປະຕິບັດການມຖື ື - ປະເພດຂອງລະບົບປະຕິບດັ ການມຖື ື - ນາໍ ໃຊ້ ແລະ ແກ້ໄຂບນັ ຫາການໃຊ້ງານ Smart Phone ໄດ້ - ຕດິ ຕງ້ໍັ ແລະ ໃຊງ້ ານ Applications ພ້ໍນື ຖານໄດ້ 1. ຄວາມໝາຍຂອງລະບບົ ປະຕິບັດການມຖື ື (Mobile Operating System) ຮູບພາບ: 7.1: ລະບບົ ປະຕິບດການມຖື ື ລະບົບປະຕິບັດການເທິງ Smartphone ຄື ຊອຟຕ໌ແວຣ໌ ທ່ີເຮັດຫນ້າທ່ີເປັນຕັວກາງລະຫວ່າງຮາດແວຣ ແລະ ຊອບແວຣ໌ ນໍາໃຊ້ທີ່ັວໄປ ການຈັດສັນຊັບພະຍາກອນໃນ Smartphone, ໃຫ້ການບໍລິການ ການຮັບ - ສົ່ີງ ແລະ ຈັດເກບັ ຂໍ້ມູນກັບ ຮາດແວຣ໌ ເຊີັ່ນ: ການສີ່ົງຂໍ້ມູນພາບໄປສະແດງຜົນຢູຈ່ ໍພາບ, ການສ່ີົງຂໍ້ມນູ ໄປເກັບ ຫື ອາ່ ນ ຈາກໜ່ວຍຄວາມຈາໍ , ການຮບັ ສີ່ົງຂໍ້ມູນໃນລະບົບເຄ່ີືອຂ່າຍ, ການສົ່ີງສັນຍານສຽງໄປອອກທາງລໍາໂພງ ຫື ການຈັດ ສັນເນ້ໍືອທີ່ໃນໜ່ວຍຄວາມຈາໍ ຕາມທີ່ຊອບແວຣ໌ປະຍຸກຕ້ອງການ ແລະ ເຮັດຫນ້າທີ່ຈັດສັນເວລາການໃຊ້ໜ່ວຍປະ ມວນຜົນກາງ ໃນກລໍ ະນທີ່ອະນຍຸ າດໃຫ້ຊອບແວຣ໌ນາໍ ໃຊ້ຫາຍໆ ຕວົ ເຮດັ ວຽກພອ້ ມໆກນັ ສະມາດໂຟນ ຄື ໂທລະສັບມືຖືທີ່ນອກຈາກໃຊ້ໂທອອກ ແລະ ຮັບສາຍແລວ້ ຍັງມແອບພລິເຄຊີັ່ນໃຫ້ໃຊ້ ງານຫວງຫາຍ ສາມາດຮອງຮັບການໃຊ້ງານອິນເທເນດັ ຜາ່ ນ 3G, 4G, Wi-Fi, ສາມາດໃຊ້ງານ Social network ແລະ ແອັບພ ລິເ ຄຊັ ່ີນສໍາລັບສົນທ ະນາ ກັນ ເຊັ່ີນ : LINE, YouTube, Facebook, What’s app, Twitter ແລະ ອນືີ່ ໆ ໂດຍທ່ີຜູ້ໃຊ້ສາມາດປບັ ແຕູ່ງລູກຫໍນ້ິ ການໃຊ້ງານສະມາດໂຟນໃຫ້ກົງກັບຄວາມຕອ້ ງການໄດ້ຫາຍກວາ່ ມື ຖືທາໍ ມະດາ ຜູ້ຜະລດິ ສະມາດໂຟນລນຸ້ ໃໝູ່ໆ ນຍິ ມົ ຜະລດິ ສະມາດໂຟນທ່ີມໜ້າຈລໍ ະບບົ ສັມຜດັ ໃສູ່ກ້ອງຖາ່ ຍຮບູ ທີ່ 103

ມຄວາມລະອຽດສູງ ອອກແບບດໄຊນ໌ໃຫ້ສວຍງາມທັນສະໄໝ ມແອບພລິເຄຊັ່ີນ ແລະ ລູກຫິໍ້ນທີ່ໜ້າສົນໃຈ ໂດຍ ລະບບົ ປະຕິບັດການທີ່ເຮາົ ຮູຈ້ ັກກນັ ດມດງີ່ັ ນໍ້: - ລະບບົ ປະຕິບດັ ການ Symbian - ລະບບົ ປະຕິບັດການ Android - ລະບບົ ປະຕິບັດການ IOS - ລະບບົ ປະຕບິ ັດການ BlackBerry - ລະບບົ ປະຕິບັດການ Windows Mobile 2. ລະບົບປະຕິບດັ ການ Symbian ຮູບພາບ: 7.2: ລະບົບປະຕບິ ດການ Symbian Symbian ຄື ລະບົບປະຕິບັດການ (Operating System) ທ່ີອອກແບບມາເພ່ືີອຮອງຮັບເທກໂນໂລຢການ ສີ່ືສານແບບຂາດສາຍ (Wireless) ຊ່ວຍໃນການສົີ່ງຂໍ້ມູນຂອງໂທລະສັບເຄີ່ືອນທ່ີເປັນຫັກ ເປນັ ລະບົບທ່ີໃຊ້ງານໄດ້ ງາ່ ຍ ມຄວາມປອດໄພສູງ ຊ່ວຍປະຢັດພະລັງງານ ແລະ ໃຊ້ໜ່ວຍຄວາມຈໍາທ່ີມຂະໜາດນ້ອຍ ເພີ່ືອຮອງຮບັ ກັບ ໂທລະສັບມຖື ືທງັ ໃນປະຈຸບນັ ແລະ ອະນາຄດົ . 3. ລະບົບປະຕບິ ັດການ Android ຮບູ ພາບ: 7.3: ລະບບົ ປະຕິບດການ Android 104

ເປນັ ລະບົບປະຕບິ ັດການທີ່ຖກື ພັດທະນາໂດຍບໍລິສັດກູເກິນ (Google) ເຊ່ິີງເປນັ ລະບົບປະຕິບັດການແບບ Open-Source ເຊີິ່ງເປນັ ລະບົບປະຕິບັດການແບບເປດ ຫື ແບບຟຣນັ້ໍນເອງ, ດ່ີັງນ້ັໍນ ຜູ້ຜະລິດໂທລະສັບເຄື່ີອນທ່ີ ແລະ Tablet ຈ່ຶີງນິຍົມນໍາ Android ໄປໃຊ້ເປັນລະບົບປະຕິບັດການ (OS) ເຊັ່ີນ: HTC, Samsung (ໃນຕະກຸນ Galaxy). Android ເປັນລະບົບປະຕິບັດການສໍ າລັບອຸປະກອນພົກພາ ເຊັ່ີນ: ໂທລະສັ ບມືຖື, ແທັບເລບຄອມ (Tablet). ເຊີ່ິງພັດທະນາຂຶ້ໍນໂດຍ ບລໍ ິສັດແອນດອຍ ໂດຍ ທ່ານ ອິນດ້ໍ ລູບິນ. ຈາກນັ້ໍນບໍລິສັດແອນດອຍຖືກຍ ບລໍ ິສດັ ກູເກນ (google) ຊືໍ້ ແລະ ນໍາໄປພັດທະນາຕີໍ່ໃຫທ້ ັນສະໄໝຂຶ້ໍນເລໍື້ອຍໆ. ແອນດອຍໄດ້ເປັນທີ່ຮູ້ຈກັ ເມີື່ອ ວັນທ 5 ພຶດສະພາປ 2007 ແລະ ເລ່ີມປູ່ອຍອອກມາໃຫ້ທດົ ລອງໃຊ້ງານ ໃນປ 2008 ໂດຍມສັນຍາລັກທີ່ເປັນ ເອກະລັກທ່ີຮູ້ຈກັ ກັນໄປທວົ່ີ ໂລກຄື : ຫູນຸ່ ແອນດອຍ ແອນດອຍເປັນລະບບົ ປະຕິບັດການທ່ີໄດ້ຮັບການຕອບຮັບ ແລະ ມການພັດທະນາ ສະມາດໂຟນ ຈໍານວນ ຫາຍໃຫ້ຮອງຮັບການໃຊ້ງານ ໂດຍສະເພາະຈາກຜູ້ຜະລິດ ເຊ່ີັນ: HTC, LG, Motorola, Samsung ແລະ Sony Ericsson ທງັ ໝດົ ເຖິງບໍລິສັດຜູ້ຜະລິດອ່ືີນໆ ອກຈໍານວນຫາຍ ພາຍໃຕ້ການຊຸກຢູ້ຂອງ Google ຈນົ ມການຄາດ ການກັນວ່າພາຍ ໃນປ ຄສ. 2012 ລະບົບປະຕບິ ັດການຊະນິດ Open Source ຢູ່າງແອນດອຍຈະຄອງຕາດເຄ່ືີອງ ສະມາດໂຟນທ່ວີັ ໂລກໃນອັດຕາສ່ວນທີ່ມຄວາມນິຍມົ ຫາຍກວາ່ BlackBerry ແລະ IPhone ດ້ວຍຈຸດເດັີ່ນເລື່ີອງ ການເປດກວາ້ ງໃນການພັດທະນາແອບພລິເຄເຊ່ິີນ Android ຍັງມລະບົບການເຮັດວຽກງານເທິງບັນດາໂທລະສັບ Smartphone ຕາ່ ງໆ ບໍ່ີວ່າຈະເປັນການສັງ່ີ ການຈາກສຽງ (Voice Control) ການຈັດການອາລະບ້ໍາຮູບພາບ, ການ ເຂ້ົໍາເຖິງບນັ ຊລາຍຊ່ີືໂທລະສັບຢາູ່ ງວ່ອງໄວ ແລະ ຫາກຫາຍຮບູ ແບບ ບີ່ໍວ່າຈະຕ້ອງການຕິດຕີ່ໍຜ່ານທາງໂທລະສບັ , ທາງ SMS, ທາງ e-mail ຫື ຜ່ານທາງ Facebook, ການນໍາທາງໂດຍໃຊ້ໂປຣແກຣມ Google Maps ຮ່ວມກັບ ລະບົບຈພກິ ັດ (GPS) ທີ່ຝັງຢໃູ່ ນຕົວເຄື່ີອງສຂຽວສົດໃສ.  ລຸ້ນຂອງລະບົບປະຕບິ ດັ ການ Android. - Android 1.5 - Android 1.6 - Android 2.0/ 2.1 - Android 2.2 - Android 2.3  ຂ້ດໍ ີ ແລະ ຂເ້ໍ ສຍຂອງ Android - ຂໍ້ດ : ຄືເປັ ນມາດຕະຖາ ນເປ ດ ເຮັດໃຫ ້ເກ ດຄວາ ມຫ າ ກຫ າ ຍ ແລະ ມ ແອັບພິເຄຊັ້ໍ ນ (Application) ໃຫ້ເລືອກໃຊ້ຢູ່າງຫ ວງຫາຍ ແລະ ສາມາດເຊື່ີອມຕໍ່ີກັບບໍລິການຕ່າງໆຂອງ Google ໄດ້ຢູ່າງສະດວກ ເຊັີ່ ນ Gmail, Google talk, Google Maps ແລະ Google Search Engine ເປນຕົໍ້ນ. - ຂໍ້ເສຍ: ຄືບ່ີໍໄວເທີ່ົາ IOS ແລະ ການທີ່ເປັນລະບົບເປດເຮັດໃຫ້ມອຸປະກອນທີ່ໃຊ້ ໃນລະບົບມ ຫາຍຢີ່ຫ້ໍ, ຫາຍຂະໜາດຂອງໜ້າຈໍ ເຮັດໃຫ້ແອບັ ພເິ ຄຊັໍ້ນ (Application) ຕ່າງໆຕ້ອງພັດທະນາ ຄວາມສາມາດອອກໃຊວ້ ຽກໄດສ້ ະເພາະລ້ນຸ ເທົາີ່ ນໍ້ນັ ເນືີ່ອງຈາກອາດເກດບັນຫາເລ່ີືອງຄວາມກວ້າງ ຂອງໜາ້ ຈເໍ ປນັ ຕົນ້ໍ . 105

4. ລະບບົ ປະຕິບດັ ການ IOS ຮູບພາບ: 7.4: ລະບບົ ປະຕິບດການ IOS IOS ເປນັ ລະບບົ ປະຕິບັດການທີ່ຖືກພັດທະນາໂດຍບໍລິສັດແອັບເປນ (Apple) ເຊິ່ີງໃຊ້ໃນຜະລິດຕະພັນທ່ີ ບໍລິສັດແອັບເປນ (Apple) ເປັນຜູ້ຜະລິດອຸປະກອນສ່ືີສານພາຍໃຕ້ຢີ່ຫໍ້ Apple ເຊັີ່ນ: IPOD, IPAD ແລະ IPhone. ຄວາມເປັນມາຂອງ IOS ເລ່ີມຕົໍ້ນດວ້ ຍການເປດຕົວຂອງ IPhone ເມ່ີືອວນັ ທ່ີ 29 ມຖນຸ າ 2007 ໂດຍມ ຈດຸ ເລ່ີມຕໍົ້ນມາຈາກ IPhone ແລະ ໄດ້ມການພັດທະນາໄປເລໍື້ອຍໆ ສາມາດເຂ້ໍົາເຖິງ Application ໄດ້ຫາຍກວ່າ 600.000 App. ລະບົບປະຕິບັດການສາໍ ລັບສະມາດໂຟນຂອງບລໍ ິສດັ ແອບເປນ ໂດຍເລີ່ມຕົ້ໍນພັດທະນາສໍາລັບໃຊ້ໃນໂທລະ ສັບສະມາດໂຟນຢ່ີຫໍ້ໄອໂຟນ ແລະ ໄດ້ພັດທະນາຕໍ່ີໃຊ້ສໍາລັບ ເຄືີ່ອງຫ້ໍິນໄອພອດ ແລະ ໄອແພັດ ໂດຍລະບົບ ປະຕິບັດການນ້ໍສາມາດເຊ່ີືອມຕໍໄ່ີ ປຢັງ App Stores ສາໍ ລັບເຂາ້ົໍ ເຖິງແອັບພລິເຄຊັ່ີນ ຫາຍກວາ່ 300,000 ແອບັ ເຊ່ີິງ ມການດາວໂຫດໄປຫາຍກວ່າ ຫ້າພນັ ລ້ານຄັ້ໍງ ລະບົບປະຕບິ ັດການ IOS ຈາກ Apple ນັໍ້ນກາຍເປັນລະບົບທີ່ມ ສ່ວນແບູ່ງທາງດ້ານການໃຊ້ງານ ທາງອິນເຕເນັດຫາຍທ່ີສດຸ ມຮູບແບບການໃຊ້ງານທີ່ງ່າຍດາຍແຕູ່ແຝງໄປດ້ວຍລູກ ຫ້ໍິນຂອງລະບົບ Multitask ສາມາດສໍາຜັດໜ້າດຈໍເພີ່ືອສັີ່ງການໄດ້ຫາຍວ່າ 2 ຈຸດ ມລະບົບ Multitask ສາມາດ ເປດແອັບພລິເຄຊ້ໍັນເພື່ີອໃຊ້ງານພ້ອມກັນໄດ້ຫາຍໆ ແອັບພລິເຄຊໍ້ັນ ມຈຸດເດ່ັີນດ້ານຄວາມບນັ ເທງ ເຊີ່ັນ: ເບີິ່ງໜັງ ຟງັ ເພງ, ເກມຕາ່ ງໆ ນອກຈາກນ້ນັໍ ຢງັ ຮອງຮບັ ການເຊືີອ່ ມຕອ່ໍີ ນິ ເຕເນດັ ເຮດັ ໃຫ້ສາມາດໃຊ້ບໍລກິ ານອິນເທເນດັ ເຊັກ ອເມວ ຫື ເຂາົໍ້ ສູ່ເຄ່ີືອຂາ່ ຍສັງຄມົ ອອນໄລໄດ້ຢູ່າງງ່າຍດາຍ.  ລນຸ້ ຂອງລະບບົ ປະຕບິ ດັ ການ IOS. - ລນຸ້ 1X ເປດຕົວພ້ອມ I phone ຮຸນູ່ ທາໍ ອດິ . - ລຸ້ນ 2X ຮອງຮບັ ການໃຊງ້ ານໃນ I phone 3G ແລະ I pad touch. - ລຸນ້ 3X ຮອງຮັບການໃຊ້ງານໃນ I phone 3GS. - ລນຸ້ 4 ຮອງຮັບການໃຊ້ງານໃນ I phone 3GS. 106

- ລນຸ້ 5 ຮອງຮບັ ການໃຊ້ງານ I phone 4S ລຸ້ນນ້ໍມການປັບປູ່ຽນຮູບແບບໜ້າຕ່າງຂອງຟັງຊໍ້ັນຟ້ືໍນ ຖານ.  ຂ້ໍດີ ແລະ ຂ້ໍເສຍຂອງ IOS. - ຂໍ້ດ: ແມູ່ນມແອັບພິເຄຊ້ັໍນ (Application) ຫາກຫາຍມບໍລິການແອັບສະຕໍ (App Store) ແລະ ໂປຣແກມໄອທັສ (ITHUNES) ສະໜບັ ສະໜນູ ການຈັດການອຸປະກອນມເມນູການໃຊງ້ ານທີ່ວອງໄວ ແລະ ເຂາໍົ້ ໃຈງ່າຍໂປຣແກມເວບເບຣາົ ເຊ (Web Browser) ສະຟາລ (Safari) ຕອບສະໜອງໄດ້ວອ່ ງໄວ. - ຂໍ້ເສຍ: ແມູ່ນຜູ້ໃຊ້ວຽກບໍ່ີສາມາດອອກແບບປັບປູ່ຽນໜ້າຈໍໄດ້ຕາມຄວາມຕ້ອງການ , ບໍີ່ ສາມາດເຮັດວຽກໄດ້ພ້ອມໆກັນຫາຍຢູ່າງ ເຊີັ່ນ: ບ່ໍີສາມາດຟັງເພງພ້ອມກັບເປດເວບເບຣົາເຊ (Web Browser) ເພືີ່ອໃຊວ້ ຽກອນິ ເຕເນດັ ໄດ້. 5. ລະບບົ ປະຕບິ ດັ ການ BlackBerry ຮບູ ພາບ: 7.5: ລະບົບປະຕບິ ດການ BlackBerry ເປນັ ລະບບົ ປະຕິບັດການທ່ີເໝາະສໍາລັບຜູ້ໃຊ້ງານທີ່ໃຫ້ຄວາມສໍາຄັນກັບການຮບັ ອເມລ໌ແບບອດັ ໂນມດັ ໂດຍ ບໍີ່ຕ້ອງຄອຍຖ້າກົດປຸູ່ມກວດສອບ BlackBerry ໃຊ້ກົນໄກການກວດສອບອເມລ໌ແບບ Push Notification ນອກຈາກນັໍ້ນຍັງມການອອກແບບການຄ້ົໍນຂ້ມໍ ູນທດີ່ Research In Motion (RIM)  ຂດ້ໍ ີ ແລະ ຂເໍ້ ສຍຂອງ BlackBerry. - ຂ້ໍດ: ແມູ່ນ ເປັນລະບົບປະຕິບັດການທ່ີມການຮັກສາຄວາມປອດໄພສູງນິຍົມໃຊ້ວຽກໃນທາງ ທລຸ ະກິດເປນັ ຫັກສາມາດບລໍ ກິ ານຈດັ ການພະລັງງານແບດເຕຣໄດດ້ . - ຂໍ້ ເສຍ: ແ ມູ່ ນ ໂປຣແ ກມ ເວບເ ບຣົາ ເຊ (Web Browse) ເ ຮັ ດວຽກ ຊ້ າແ ອັ ບພ ິເ ຄຊັໍ້ ນ (Application) ມໃຫ້ເລືອກໃຊ້ວຽກນ້ອຍ ແລະ ມຄ່າໃຊ້ຈ່າຍໃນການດາວໂຫດ (Download) ຂອ້ ນຂາ້ ງສູງລວມທັງບີໍ່ສາມາດດາວໂຫດ(Download) ຫື ຟງັ ເພງແບບອອນລາຍ (online) ໄດ້. 6. ລະບົບປະຕບິ ດັ ການ Windows Mobile ຫື window phone 107

ຮູບພາບ: 5.6: ລະບບົ ປະຕບິ ດການ window phone ເປນັ ລະບບົ ປະຕບິ ດັ ການທ່ີພດັ ທະນາໂດຍບລໍ ິສັດໄມໂຄຣຊອຟ ເຊີິ່ງພັດທະນາຂຶນໍ້ ມາເພືີ່ອເປນັ ທາງເລອື ກໃຫ້ ກັບຜູ້ຜະລິດອຸປະກອນ ເພີື່ອນໍາລະບົບໄປໃຊ້ໃນອຸປະກອນໂທລະສັບ ລະບົບປະຕິບັດການ Window phone ເກດຂຶ້ໍນໃນຍຸກຂອງການແຂູ່ງຂັນ smartphone ຢູ່າງດຸເດອື ດໃນບນັ ດາ 3 ຄ່າຍທ່ີກໍາລັງແຂ່ງູ ຂັນກັນຄື: Android, IOS ແ ລະ window phone ລຽ ງຕາ ມ ລໍ າ ດັ ບ ສໍ າລັ ບ window phone ເ ປັ ນ software ຂອງ ບໍລິ ສັ ດ Microsoft ເປດຕົວຢູ່າງເປັນທາງການປະມານກາງປ 2010 ເປັນລະບບົ ປະຕິບດັ ການເພືີ່ອຮອງຮັບອປຸ ະກອນເທງ ມືຖືປະເພດ smartphone ແລະ Tablets. Window phone ອອກແບບມາເພື ່ີອໃຫ້ສາມາດໃຊ້ໄດ້ກັບ smartphone ໃນຂະໜາດທົີ່ ວໆໄປ ລວມທັ ງ Tablets ໂດຍໃນ Mobile ຫື smartphone ໃນປັດຈບຸ ນັ ຈະເປັນຂອງ Nokia ເຊນັີ່ : Lumia.  ຂໍດ້ ີ ແລະ ຂໍເ້ ສຍຂອງ - ຂ້ໍດ: ແມູ່ນສາມາດເຮັດການຮ່ວມກັບແອັບພິເຄຊັ້ໍນ (Application) ຂອງ Microsoft ໄດ້ດ ເຊນັ່ີ : Microsoft Exchange, Microsoft Office ແລະ Microsoft Outlook. - ຂໍເ້ ສຍ: ແມູນ່ ມ Application ໃຫໍ້ເລອື ກໜ້ອຍ, ໂປຣແກຣມເວບເບຣາົ ເຊ (Web Browser) ບີ່ຕໍ ອບສະໜອງໄວເທີ່ົາທ່ີຄວນ. ຄາຖາມຄ້ນໍົ ຄວາ້ ທາ້ ຍບດົ 1. ຈງ່ີົ ບອກຄວາມໝາຍຂອງລະບົບປະຕິບັດການມືຖື ? 2. ລະບບົ ປະຕິບດັ ການ Symbian ມປະຫວັດຄວາມເປັນມາ ແລະ ມຂໍດ້ - ຂເ້ໍ ສຍໃນການໃຊ້ງານແນວໃດ ? 3. ລະບົບປະຕິບດັ ການ Android ມປະຫວດັ ຄວາມເປັນມາ ແລະ ມຂດໍ້ - ຂ້ເໍ ສຍໃນການໃຊງ້ ານແນວໃດ ? 4. ລະບົບປະຕບິ ັດການ IOS ມປະຫວດັ ຄວາມເປນັ ມາ ແລະ ມຂໍດ້ - ຂເ້ໍ ສຍໃນການໃຊງ້ ານແນວໃດ ? 5. ລະບົບປະຕບິ ັດການ BlackBerry ມປະຫວັດຄວາມເປັນມາ ແລະມຂໍ້ດ - ຂໍ້ເສຍໃນການໃຊງ້ ານແນວໃດ? 6. ລະບບົ ປະຕບິ ດັ ການ Windows Mobile ຫື window phoneມປະຫວັດຄວາມເປນັ ມາ ແລະ ມຂດໍ້ - ຂ້ໍ ເສຍໃນການໃຊງ້ ານແນວໃດ ? 108

ບົດທີ 8 ການຕດິ ຕ້ັງ ແລະ ໃຊ້ງານ Applications ໃນ Smart Phone ຈຸດປະສົງ: ເມື່ອຼ ຮຽນຈບບດນີໍແ້ ລ້ວນກັ ສຶກສາສາມາດ: (ເວລາ 8 ຊຼ່ວໂມງ) - ຕດິ ຕໍັງ້ ແລະ ໃຊງ້ ານ Applications ພ້ືນໍ ຖານໄດ້ - ນາໃຊ້ ແລະ ແກ້ໄຂບັນຫາການໃຊງ້ ານ Smart Phone ໄດ້ - ຮູ້ ແລະ ເຂາ້ໍ ໃຈຄວາມສາມາດໃນການໃຊ້ງານຂອງ Applications ຕ່າງໆ 1. ການຕດິ ຕ້ັງ Application ຕາ່ ງໆຜ່ານ Google Play Store ໃນມືຖື Android Google Play Store ເປັນສູນລວມຂອງແອບຕ່າງໆ ແລະ ແຫຼ່ງຂ້ໍມູນຕ່າງໆຂອງກູເກີນ ບ່ຼວ່າຈະເປັນ ເພງ, ໜັງສື, ເກມ ແລະ ແອັບ ເປັນຕໍ້ນ. ຖ້າໃຜທ່ຼີໃຊ້ງານມືຖແື ອນດອຍຢູ່ກ່ຼຄນ້ ເຄີຍກັບ Google Play Store ເປັນຢູາ່ ງ ດີແນູ່ນອນ. ສາລັບຜູ້ໃຊ້ງານມໃື ໝູ່ທຼ່ີຫາກ່ຼໃຊ້ມືຖແື ອນດອຍເປັນເທືອຼ່ ທາອິດ ແລະຢງັ ບຼ່ຮູ້ວາ່ ຈະດາວໂຫດແອັບ ຕ່າງໆ ໄດ້ ແນວໃດ ກ່ຼສາມາດດາວໂຫດ ແອັບຕ່າງໆ ຈາກ Google Play Store ທ່ຼີສາມາດດາວໂຫດໄດ້ງ່າຍໆ ຜ່ານແອັບ Play Store ເທິງມືຖື ແຕູ່ກ່ອນຈະດາວໂຫດແອັບ ຈະຕ້ອງມີບັນຊີອີເມວຈາກກູເກີນເສຍກ່ອນ (Gmail) ແລະ ບ່ຼ ສາມາດໃຊ້ງານອີເມວຢີຼ່ຫ້ໍອຼື່ນໆໄດ້ ຖ້າໃຜຢັງບຼ່ມີ ແນະນາໃຫ້ໄປສະໝັກບັນຊີອເີ ມວ Gmail ກ່ອນດາວໂຫດແອັບ ສ່ວນໃຜທຼ່ີມີແລ້ວ ມາເບິ່ຼງວທິ ີການດາວໂຫດແອບັ ຈາກ Play Store ເລີຍ ເຊຼ່ິງມີຂ້ັໍນຕອນດຼັ່ງນີໍ້: ຕວຢ່າູ ງຕິດຕັໍ້ງ Google Chrome 1) ເລືອກແອັບ Play Store > ຖ້າຮູ້ຊ່ຼືແອບັ ທຼ່ີຕ້ອງການຈະດາວໂຫດໃຫ້ພມິ ໃສູ່ຊອ່ ງຄໍ້ນຫາ 109

2) ສາມາດກດເລອືຼ່ ນໜ້າຈໄປທາງດາ້ ນຂວາເພອ່ຼື ເບງ່ຼິ ໝວດໝູ່ຂອງແອັບ ຫື ເລືອກໄປທາງດາ້ ນຊ້າຍເພຼ່ອື ເບຼິງ່ ລາຍ ການແອັບທຼ່ຍີ ອດນຍິ ມ 3) ພິມຊ່ືຼແອບັ ທ່ຼີຕ້ອງການດາວໂຫດ ລະບບຈະສະແດງຊ່ຼືແອັບ ໃກ້ຄຽງກນັ ແບບອັດຕະໂນມດັ ຂ້ໍຶນມາໃຫ້ ຖາ້ ເຫັນ ແອັບທີຼ່ຕ້ອງການໃຫ້ກດເລອື ກຈາກນນັໍ້ ຈະເຂາ້ໍ ໄປຢງັ ໜາ້ ຕິດຕັໍງ້ ແອັບ ໃຫ້ກດປມູ່ ຕດິ ຕງັໍ້ (Install) 110

4) ກດປູ່ມ ຍອມຮບັ ແລະດາວໂຫດ ຈາກນໍ້ັແອບັ ກຈະກຼ່ການດາວໂຫດແລະຕິດຕງັ້ໍ ໃຫ້ອດັ ໂນມັຕິໂດຍມີ ແຖບສຖານະການດາວໂຫດສະແດງໃຫ້ຮູ້ 5) ໜາ້ ແອັບ ທຼີ່ຕິດຕງັໍ້ ສາເລດັ ຮຽບຮ້ອຍແລ້ວ ສາມາດກດປູ່ມ ເປີດ ເພືຼອ່ ໃຊ້ງານແອັບ ນໍັນ້ ໄດ້ເລີຍ ແຫຼ່ງຂໍ້ມມນູ : https://android.kapook.com/view51212.html 2. ແອບທຄີ່ ວນມຕີ ິດເຄີ່ອື ງໄວ້ສາໍ ລບຜ້ໃຊ້ງານອປຸ ະກອນມຖື ສື ະມາດໂຟນ ແລະ ແທບເລດຂອງ Android ແລະ IOS 111

2.1 Facebook ຮບູ ພາບ: 8.1: Facebook ເປັນແອບ Social Network ທຼີ່ໄດ້ຮັບຄວາມນຍິ ມຫາຍທ່ສຼີ ດໃນປະຈບັນ ເຊິ່ຼງຄວາມສາມາດຂອງຕັວແອັບ ຄງບ່ຼຕ້ອງເວ້ໍາຫຍັງຫາຍ ເພາະເຊືຼ່ອວ່າຫາຍຄນຮູ້ຈກັ ກນັ ດີຢູ່ແລວ້ ໂດຍການເຮັດວຽກຫັກໆຂອງ Facebook ນໍ້ັນຄື ການເບ່ິຼງຄວາມເຄ່ືຼອນໄຫວຂອງໝູ່ໝູ່ເພືຼ່ອນຈາກ Timeline ເທິງແອັບ ກງກັນຂາ້ ມຜູ້ໃຊ້ງານຢັງສາມາດແຊຣ໌ຮບູ , ວິ ດີໂອ ແລະສະຖານະການອັບເດດອນຼ່ື ໆ ເປັນຕ້ໍນ ໃຫ້ໝູ່ໝູ່ເພື່ຼອນຂອງເຈ້ໍາໄດ້ຕິດຕາມຄວາມເຄ່ືຼອນໄຫວຂອງເຈໍ້າໄດ້ ອີກດ້ວຍ. ດາວໂຫດ Facebook ສາລບັ Android ດາວໂຫດ Facebook ສາລັບ IOS 112

2.2 Facebook Messenger ຮູບພາບ: 8.2: Facebook Messenger ເປນັ ແອບັ ແຊັດອອນໄລນ໌ທຼ່ີຈະຊວ່ ຍໃຫ້ເຈໍ້າບຼ່ພາດການຕິດຕຼ່ກັບໝເູ່ ພອ່ືຼ ນ ຂອງເຈ້າໍ ເທງິ Facebook ໂດຍ ພາຍໃນຕວັ ແອບັ ນອກຈາກຈະສາມາດສຼງ່ ຂໍ້ຄວາມຫາກັນໄດ້ແລ້ວນນ້ໍັ ຢັງສາມາດແນບຮບູ , ແນບໄຟລ໌ ຫືບັນທຶກ ສຽງໃຫ້ກບັ ຄູ່ສນທະນາຂອງເຈໍ້າໄດ້ອີກດ້ວຍ ເໝາະສາລັບຜູ້ທ່ີຼຫິໍ້ເຟດບຸ໊ກເປັນຢາູ່ ງດ.ີ ດາວໂຫດ Facebook Messenger ສາລັບ Android ດາວໂຫດ Facebook Messenger ສາລບັ IOS 113

2.3 Instagram ຮບູ ພາບ: 8.3: Instagram ເປນັ ແອັບ ແຕູ່ງຮບູ Social Network ທ່ຼີໄດ້ຮບັ ຄວາມນຍິ ມຫາຍທີຼ່ສດໃນແອັບ ປະເພດດຽວກນັ ໂດຍພາຍໃນຕວັ ແອບັ ສາມາດຖ່າຍຮບູ , ແຕູ່ງຮູບ, ໃສູ່ຟນິ ເຕີຕ່າງໆ ພ້ອມແຊຣ໌ຮູບ ເພຼ່ືອໃຫ້ໝໝູ່ ູ່ເພືຼ່ອນຂອງເຈໍ້າໄດ້ ຕິດຕາມກນັ ເຊິງ່ຼ ຖ້າໝ່ເູ ພຼ່ອື ນຂອງເຈໍ້າມກັ ຫື ຖືກໃຈກຈະສາມາດກດ Like ຫລື Commend ພາບຂອງເຮາໄດ້ອກີ ດ້ວຍ. ດາວໂຫດ Instagram ສາລບັ Android ດາວໂຫດ Instagram ສາລບັ IOS 114

2.4 Twitter ຮູບພາບ: 8.4: Twitter ນບັ ເປັນອກີ ໜງຶ່ຼ ແອັບ Social Network ທ່ີຼໄດ້ຮບັ ຄວາມນຍິ ມບຼ່ໜອ້ ຍກວາ່ ແອັບອ່ືນຼ ໆ ໂດຍຜູ້ໃຊ້ ງານສາມາດໂພດຕຂ໌ ຄ້ໍ ວາມ (Tweet) ເພຼື່ອບອກຕຼ່ ຫື ແຊຣຂ໌ ້ໍມູນ (Retweet) ຕຈ່ຼ າກບກຄນອ່ຼືນໆ ທ່ຼີເຮາຕດິ ຕາມຢູ່ ໄດ້ ນອກຈາກຄວາມສາມາດທີຼ່ວາ່ ແລ້ວ Twitter ຢັງສາມາດໂພດຕ໌ຮູບພາບ, ຄລບິ ສຽງ ຫື ຄລບິ ວດີ ີໂອ ທີຼ່ຕອ້ ງ ການ ເພອື່ຼ ໃຫ້ໝເູ່ ພຼືອ່ ນ ຂອງເຈ້ໍາທ່ີຼຕິດຕາມຢໄູ່ ດ້ຮັບຊມໄດ້ອີກດ້ວຍ. ດາວໂຫດ Twitter ສາລບັ Android ດາວໂຫດ Twitter ສາລັບ IOS 2.5 LINE ຮູບພາບ: 8.5: LINE 115

ເປັນແອບັ ສຼ່ງຂໍ້ຄວາມຫາກັນ ຫື ແຊັດລມກັນເທິງໂທລະສັບມືຖືສະມາດໂຟນທຼ່ີໄດຮ້ ັບຄວາມນຍິ ມ ຫາຍທີ່ຼສດໃນປະເທດໄທ ໂດຍນອກຈາກ LINE ຈະສຼ່ງຂໍ້ຄວາມຫາກັນໄດ້ແລ້ວນໍ້ັນຢງັ ສາມາດສ່ຼງຮູບ, ວິດີໂອ, ຄລິບສຽງ ແລະ ວິດີໂອ, ສາມາດໂທລມກັນແບບເຫັນໜາ້ ກນັ ກ່ຼໄດ້ຢູ່າງງ່າຍດາຍ ຖືໄດ້ວ່າເໝາະກັບຂາແຊັດຫາຍໆ ຄນ. ດາວໂຫດ LINE ສາລັບ Android ດາວໂຫດ LINE ສາລັບ IOS 2.6 Skype ຮູບພາບ: 8.6: Skype ເປັນແອັບ ຫື ໂປຣແກຣມໂທຜ່ານອິນເຕີເນັດຟຣີ ທີ່ຼໄດ້ຮັບຄວາມນິຍມຫລາຍທຼ່ີສດໃນໂລກ ເຊິ່ຼງ ການເຮດັ ວຽກງານຫັກຂອງແອັບ ດງັຼ່ ກລ່າວນອກຈາກຈະສາມາດໂທຫາກນັ ໄດ້ແບບຟຣີໆແລ້ວ ຢງັ ສາມາດເປດີ ກອ້ ງ ລມກັນແບບເຫັນໜ້າເຫນັ ຕາກນັ ໄດ້ອີກດວ້ ຍ, ສາມາດສຼ່ງຂ້ໍມູນໄຟລເ໌ ອກະສານ, ຮບູ ພາບ ແລະ ວິດີໂອ ເປັນຕນໍ້ . ດາວໂຫດ Skype ສາລບັ Android ດາວໂຫດ Skype ສາລບັ IOS 2.7 YouTube ຮບູ ພາບ: 8.7: YouTube 116

ເປັນແອັບ ສາລບັ ເບງ່ິຼ ຄຣິບວີດີໂອໄດ້ທວ່ັຼ ໂລກບຼ່ວາ່ ຈະເປັນຂ່າວ, ສາລະໜາ້ ຮູ້, ລະຄອນ, ເພລງ ແລະ ຄລິບອ່ືຼນໆ ອີກຢູ່າງຫວງຫລາຍ ນອກຈາກນີໍ້ແລ້ວ YouTube ຢງັ ສາມາດເຂໍ້າໄປຈັດການວີດີໂອ, ເລືອກຕິດຕາມ ຊອ່ ງ (Cannel) ທຼີ່ເຮາມກັ , ເບງຼິ່ ວີດີໂອທ່ຼີແນະນາ, ເຂໍາ້ ເຖິງ Play list ໃນການເບິ່ຼງຄລິບວິດໂີ ອທງັ ໝດໄດ,້ ສາມາດ ອັບໂຫດວີດີໂອຂອງຕວເອງລງໄປເທິງ YouTube ໄດ້ອກີ ດວ້ ຍ ພຽງແຕູ່ຜູ້ໃຊ້ງານລງທະບຽນເຂ້ໍາສູ້ລະບບ (Sign In) ດວ້ ຍບຍັ ຊີ Gmail. ດາວໂຫດ YouTube ສາລັບ Android ດາວໂຫດ YouTube ສາລບັ IOS 2.8 Google chrome ຮູບພາບ: 8.8: Google chrome ເປັນແອັບ ເວບັ ບຣາວເ໌ ຊີຣ໌ ສາລບັ ການທ່ອງເວັບໄຊຕ໌ຕາ່ ງໆ ເທງິ ມຖື ສື ະມາດໂຟນ ທ່ຼີໄດຮ້ ັບຄວາມນຍິ ມ ຫາຍທສ່ຼີ ດ ຕວແອັບມີຟີເຈີຣ໌ຕາ່ ງໆ ໃຫ້ເລອື ກໃຊ້ງານໄດອ້ ີກດ້ວຍບ່ຼວ່າຈະເປນັ ການຕ້ັໍງຄ່າເກັບເວັບຯ ຖກື ໃຈໄວເ້ ບ່ງິຼ ພາຍຫັງໄດ້, ເປີດໄດ້ຫາຍໜາ້ ຕ່າງຕາມທຼ່ີຕອ້ ງການ ແລະ ຍງັ ມີລະບບຊ່ວຍຈາການທ່ອງເວບັ ຯ ເປັນຕ້ໍນ. ຮຽກໄດ້ ວ່າເໝາະສາລັບຜູ້ທີ່ຼມັກທ່ອງເວັບຯ ເທງິ ມືຖເື ປັນຢູາ່ ງຍ່ງຼິ . ດາວໂຫດ Google chrome ສາລບັ Android ດາວໂຫດ Google chrome ສາລບັ IOS 117

2.9 Google Maps ຮູບພາບ: 8.9: Google Maps ເປັນແອບັ ແຜນທີ່ຼນາທາງແບບ Navigator ຫື ໂປຣແກຣມແນະນາເສັນ້ໍ ທາງນ້ັໍນເອງ ໂດຍພາຍໃນຕັວແອັບ ນອກຈາກຈະສາມາດນາທາງໄດ້ແລວ້ ຢງັ ສາມາດເພຼມ່ີ ຂ້ໍມູນເສໍັນ້ ທາງຕ່າງໆ ທຼ່ີຜູ້ໃຊ້ຕ້ອງການໄດ້ອີກດວ້ ຍ ເໝາະສາ ລັບຜູ້ທຼ່ີຕອ້ ງຂບັ ລດເດີນທາງຢູ່ເລືອ້ໍ ຍໆ ເປນັ ຢ່າູ ງຍ່ິງຼ . ດາວໂຫດ Google Maps ສາລບັ Android ດາວໂຫດ Google Maps ສາລບັ IOS 2.10 Camera 360 Ultimate ຮບູ ພາບ: 8.10: Camera 360 Ultimate 118

ເປັນແອັບ ແຕູ່ງຮບູ ຢອດນິຍມທ່ີຼທກເຄ່ືຼອງຕ້ອງມີກຼ່ວ່າໄດ້ ເນືຼ່ອງຈາກສາມາດຈັດການຮບູ ພາບໄດ້ເປັນຢູ່າງດີ ບ່ຼວ່າຈະເປັນການຖ່າຍຮບູ ໃຫ້ພາບຂອງເຈໍ້າດີຂໍ້ຶນໄດ້ພາຍໃນກະພິບຕາ, ມີຟນິ ເຕີຣ໌ໃຫ້ເລືອກຕບແຕູ່ງ ແລະ ແຊຣ໌ ພາບລງໄປໃນ Social Network ຊື່ຼດຼ່ັງໄດ້ທັນທີ ເປັນຕ້ໍນ. ເຊຼ່ິງປະຈບັນ Camera360 Ultimate ນໍ້ັນມີຜູ້ໃຊ້ງານ ແລ້ວຫາຍກວາ່ 150 ລາ້ ນຄນທ່ັຼວໂລກ. ດາວໂຫດ Camera360 Ultimate ສາລັບ Android ດາວໂຫດ Camera360 Ultimate ສາລັບ IOS 2.11 What’s app ຮບູ ພາບ: 8.11: What’s app ເປນັ ແອັບ ແຊັດອອນໄລນ໌ຜາ່ ນມືຖືສະມາດໂຟນ ອີກໜຶ່ຼງແອບັ ທຼີ່ໄດຮ້ ັບຄວາມນິຍມມາຢາູ່ ງຍາວນານ ເຊຼ່ິງ ນອກຈາກ Whatsapp ຈະສາມາດສຼ່ງຂໍ້ຄວາມສນທະນາໄປມາໄດ້ແລ້ວນໍັ້ນ ຢັງສາມາດທ່ຼີຈະສ່ຼງຮູບພາບ, ບັນທຶກ ສຽງ ແລະ ຄລິບວີດີໂອຕາ່ ງໆ ໃຫ້ກັບໝູ່ເພື່ຼອນ ຫື ຄູ່ສນທະນາຂອງຕວເອງໄດ້ຢ່າູ ງວ່ອງໄວອກີ ດ້ວຍ. ໂດຍແອັບ ແຊັດດ່ັງຼ ກລ່າວນ້ີໍ ປະຈບັນໃນບ້ານເຮາຈະໄດ້ຮັບຄວາມນິຍມນ້ອຍລງກຕາມ ແຕູ່ເຊ່ຼືອວ່າຍງັ ມີອີກຫາຍໆຄນຢັງໃຊ້ ງານຢູ່. ດາວໂຫດ Whatsapp ສາລບັ Android ດາວໂຫດ Whatsapp ສາລັບ IOS 119

2.12Gmail ຮູບພາບ 8.12: Gmail ເປັນແອັບ ຮັບ - ສຼ່ງ ອີເມລ໌ທີຼ່ໄດ້ຮັບຄວາມນິຍມຫາຍທ່ີຼສດໃນປະຈບັນກວ່າໄດ້ ເນືຼ່ອງຈາກຕັວແອັບ ສາມາດ ຮັບ - ສຼງ່ ອີເມລ໌ໄດ້ຢູ່າງວອ່ ງໄວ ແລະ ປອດໄພ ໂດຍຄນສມບັດຂອງ Gmail ເທິງມຖື ືນ້ໍີຄືກັບການໃຊ້ງານ ເທງິ ໜ້າເວບັ ໄຊຕ໌ ບ່ຼວ່າຈະເປັນການແຈງ້ ເຕືອນ, ຮອງຮບັ ການລງຊືຼ່ເຂາໍ້ ໃຊ້ຫາຍບັນຊີ ແລະ ມລີ ະບບຄ້ນໍ ຫາອີເມລ໌ທ່ຼີ ວອງໄວ ເປັນຕນໍ້ . ດາວໂຫດ Gmail ສາລັບ Android ດາວໂຫດ Gmail ສາລບັ IOS 2.13 Major Movie Plus ຮູບພາບ 8.13: Major Movie Plus 120

ເປັນແອັບ ສາລບັ ຄນມັກການເບງິຼ່ ໜງັ ໂດຍສະເພາະ ໃນຕັວແອັບ ນອກຈາກຈະມຂີ ້ໍມນູ ໜງັ ເກຼາ່ ໜງັ ໃໝູ່ໃຫ້ຜູ້ ໃຊ້ງານໄດ້ເບ່ຼງິ ແລວ້ ຢງັ ສາມາດຈອງປີໍ້ໜງັ ລວ່ ງໜາ້ ຫື ເບິງຼ່ ຕາຕະລາງສາຍໜງັ ໄດ້ອກີ ດວ້ ຍ ແຕູ່ຜູ້ໃຊ້ງານສາມາດ ເລອື ກເບິຼ່ງໜງັ ຫື ຈອງຕວຜາ່ ນແອັບ ໄດ້ສະເພາະເຄືອເມເຈີຣ໌ເທຼາ່ ນັໍນ້ . ດາວໂຫດ Major Movie Plus ສາລບັ Android ດາວໂຫດ Major Movie Plus ສາລບັ IOS 2.14Foxit Mobile PDF ຮູບພາບ 8.14 : Foxit Mobile PDF ເປັນແອັບ ໂປຣແກຣມອ່ານ ແລະ ແກ້ໄຂໄຟລ໌ PDF ທີຼ່ໄດ້ຮັບຄວາມນິຍມບ່ຼໜອ້ ຍກວ່າໃຜ ເຊິຼ່ງ ນອກຈາກຈະຊວ່ ຍໃຫ້ຜູ້ໃຊ້ງານສາມາດເປີດເບິ່ຼງໄຟລ໌ ຫື ແກ້ໄຂ້ໄຟລ໌ວຽກຕ່າງໆ ທຼີ່ເປັນ PDF ໄດ້ ນອກນັໍ້ນຢັງ ສາມາດ ຮບັ - ສ່ງຼ ໄຟລ໌ກບັ ໝູ່ເພືອ່ຼ ນຜາ່ ນແອັບ ໄດ້ອກີ ດ້ວຍ. ດາວໂຫດ Foxit Mobile PDF ສາລບັ Android ດາວໂຫດ Foxit Mobile PDF ສາລບັ IOS 2.15 Longdo Dict ຮູບພາບ 8.15: Long do Dictionary 121

ເປັນແອັບ ດິກເຊິນນາຣີ ແປພາສາອັງກິດໃຫ້ເປັນໄທທ່ີຼໄດ້ຮັບຄວາມນິຍມສູງທ່ຼີສດໃນປະເທດໄທ ເຊຼ່ິງຕັວ ແອບັ ນ້ໍັນນອກຈາກຈະມີຈດເດຼັ່ນອກີ ຢູ່າງນອກຈາກການແປພາສາໄດ້ແລ້ວຢງັ ສາມາດແປພາສາເທງິ ໜ້າເວບັ ໄຊຕ໌ຕາ່ ງ ໆໄດ້ອີກດວ້ ຍ ເໝາະສາລບັ ຜູ້ໃຊ້ສະມາດໂຟນທີຼ່ຕ້ອງໄດໃ້ ຊ້ພາສາອັງກດິ ຢູ່ຕະຫອດ. ດາວໂຫດ Longdo Dict ສາລບັ Android ດາວໂຫດ Longdo Dict ສາລັບ IOS 2.16Team viewer ຮບູ ພາບ 8.16:Team viewer ເປັນແອັບ ຕັວຊ່ວຍຄວບຄມຄອມພິວເຕີສາລັບຜູ້ໃຊ້ສະມາດໂຟນ ໂດຍພາຍໃນຕວແອັບ ນອກຈາກຈະ ສາມາດຄວບຄມຄອມພິວເຕີໄດ້ຈາກໄລຢະໄກແລ້ວ ແລະຢັງສາມາດຊ່ວຍໃນການຖ່າຍໂອນໄຟລ໌ໄປມາຈາກ ຄອມພິວເຕີໄລຍະໄກໄດ້ອີກດ້ວຍ ເໝາະສາລບັ ຜູ້ທ່ຼີຕອ້ ງໃຊ້ງານໃນດ້ານນ້ີໍຢູ່ເປນັ ປະຈາ. ດາວໂຫດ Teamviewer ສາລບັ Android ດາວໂຫດ Teamviewer ສາລບັ IOS 2.17VLC ຮູບພາບ 8.17: VLC 122

ເປັນແອັບ ເບ່ຼິງໜັງຟັງເພງຢອດນິຍມ ສາລັບຜູ້ໃຊ້ສະມາດໂຟນອີກໜ່ຶຼງຕວກວ່າໄດ້ ເນືຼ່ອງຈາກພາຍໃນຕັວ ແອັບ ທີຼ່ສາມາດຊ່ວຍໃຫ້ເຈໍ້າໄດ້ຫລິ້ໍນວດີ ີໂອ, ເບ່ິຼງວີດີໂອກລິບແລະຮັບຊມພາບຢນຕຣ໌ໄດ້ຢູ່າງງ່າຍດາຍແລ້ວນັ້ໍນ VLC ຢັງສາມາດຮອງຮັບໄຟລໜ໌ ັງຕາ່ ງ ໆ ໄດທ້ ກນາມສກນອີກດ້ວຍ ໂດຍທີຼ່ບ່ຼຕ້ອງຜ່ານກຣະບວນການແປລງໄຟລ໌ ແຕູ່ຢູ່າງໃດໃຫ້ເສຍເວລາແລະສາມາດເລືອກປັບພາບແລະສຽງໄດ້ຕາມຕອ້ ງການອີກເຊຼັນ່ ກັນ ດາວໂຫດ VLC ສາລັບ Android ດາວໂຫດ VLC ສາລບັ IOS 2.18TuneIn Radio ຮບູ ພາບ 8.18: Tune In Radio ເປນັ ແອັບ ຟັງວິດທະຢອອນໄລນທ໌ ີຼ່ໄດ້ຮັບຄວາມນິຍມຈາກຜູ້ໃຊ້ງານທ່ັຼວໄປອກີ ຕວໜຶ່ຼງກວ່າໄດ້ ເນ່ຼືອງຈາກ ພາຍໃນຕັວແອັບ ສາມາດເລອື ກຟັງເພງ, ຂ່າວ ຫື ລາຍການຕາ່ ງໆ ຕາມສະຖານີວທິ ະຢໄດ້ທ່ຼວໂລກແບບບ່ຼມີສະດດ ເຊອ່ຼື ໄດ້ວ່າໜາ້ ຈະຖືກໃຈໃຜຫາຍໆຄນ ໂດຍສະເພາະຜູ້ທ່ີຼມກັ ຟງັ ວດິ ທະຢໃນມືຖື. ດາວໂຫດ Tune In Radio ສາລບັ Android ດາວໂຫດ Tune In Radio ສາລບັ IOS 2.19QR Reader ຮູບພາບ 8.19: QR Reader 123

ເປັນແອັບ ສາລບັ ສ້າງ ແລະ ອາ່ ນ QR Code ເທງິ ມືຖືສະມາດໂຟນທັງ Android ແລະ IOS ທີ່ຼໄດຮ້ ບັ ຄວາມນິຍມກວາ່ ໃຜ ໂດຍຕັວແອບັ ສາມາດສແກນບາຣ໌ໂຄ້ດໄດງ້ ່າຍ ໆ ພາຍໃນພຣິບຕາຈາກກລອ້ ງມືຖືຂອງເຈາໍ້ ເອງ ເຊ່ງິຼ ຖືໄດ້ວາ່ ສະດວກແລະໃຊ້ງານງາ່ ຍ ເໝາະສາລັບຜູ້ທີຼ່ຕ້ອງການສ້າງນາມບດັ ຣຕາ່ ງ ໆ ຫລືເຊກັ ສິນຄາ້ ດາວໂຫດ QR Reader ສາລບັ Android ດາວໂຫດ QR Reader ສາລັບ IOS 2.20 Speed test ຮູບພາບ 8.20: Speed test ເປນັ ແອບັ ທດສອບຄວາມໄວອນິ ເຕເີ ນດັ ເທງິ ມືຖສື ະມາດໂຟນທຼີ່ມີຄວາມວ່ອງໄວ ແລະ ຖກື ຕ້ອງທຼ່ສີ ດຕວ ໜງຶ່ຼ ກວາ່ ໄດ້ ເຊ່ຼິງນອກຈາກຈະສາມາດວດັ ຄວາມໄວໄດ້ແລ້ວນໍ້ນັ Speed test ຢງັ ສາມາດບນັ ທກຶ ປະຫວດັ ການທດ ສອບຄວາມໄວໄດ້ອກີ ດ້ວຍ. ດາວໂຫດ Speedtest ສາລັບ Android ດາວໂຫດ Speedtest ສາລັບ IOS ແຫ່ຼງຂມໍ້ ູນ: https://men.kapook.com/view117977.html 124

ຄາໍ ຖາມຄນ້ັົ ຄວ້າທາ້ ຍບດົ 1. ການຕິດຕ້ງັໍ Application ຜາ່ ນ Google Play Store ໃນມຖື ື Android ແລະ IOS ມີຂໍນັ້ ຕອນແນວໃດ ? 2. ນັກສຶກສາລອງຂຽນແອັບຕາ່ ງໆທີຼ່ໃຊໃ້ ນອປະກອນສະມາດໂຟນ ແລະ ແທບັ ເລັດຂອງ Android ແລະ IOS ມີ ໂປຣແກຣມໃດແດູ່ທີພ່ຼ ວກນ້ອງຮ້ຈູ ັກ ແລະ ແຕ່ລູ ະໂປຣແກຣມມີຄວາມສາມາດໃນການໃຊ້ງານແນວໃດ ? 3. ນກັ ສຶກສາເຝິກປະຕບິ ັດການຕິດຕ້ໍງັ ແອບັ ຕາ່ ງໆທໃີ່ຼ ຊໃ້ ນອປະກອນສະມາດໂຟນຂອງຕວເອງເບຼິ່ງ. 125

ບົດທີ 9 ເຄ່ອື ຂາ່ ຍອິນເຕເີ ນັດ ຈດຸ ປະສົງ: ເມິອ່ ຮຽນຈບົ ບົດນ້ີໍແລ້ວນກັ ສຶກສາສາມາດ: (ເວລາ 4 ຊິ່ົວໂມງ) - ຮູ້ຈກັ ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາຄັນຂອງອນເຕເີ ນັດ - ອະທບາຍປະຫວັດຄວາມປະເພດຂອງ Internet ແລະ ປະເພດຂອງອນເຕເີ ນດັ - ຮູ້ເຄອ່ິ ຂ່າຍອນເຕີເນັດໄຮສ້ າຍ (Wireless LAN) ແລະ ປະເພດຂອງເຄິອ່ ຂ່າຍອນເຕເີ ນດັ ແບບໄຮສ້ າຍ - ເຊິອ່ ມຕອ່ິ ນເຕີເນັດແບບໄຮສ້ າຍໄດ້ - ຮູ້ຫກັ ການເຮັດວຽກຂອງລະບບົ ອນເຕີເນດັ ແບບໄຮ້ສາຍ - ຮູ້ຈັກການບລການອນເຕເີ ນດັ (Internet services) ຕາ່ ງໆ - ຮູ້ຈກັ ການໄຫຂອງຂ້ມໍ ູນ (Data flow/transfer) 1. ປະເພດຂອງເຄອື່ ຂ່າຍອນິ ເຕເີ ນດັ ເພນ່ິ ໄດແ້ ບງ່ ເຄິອ່ ຂ່າຍອນເຕີເນັດອອກເປນັ 3 ເຄິ່ອຂາ່ ຍໃຫຍຄ່ : - ໃຊ້ຄວາມສາມາດທາງກາຍຍະພາບຂອງເຄອ່ິ ຂາ່ ຍເປນັ ເກນ - ໃຊ້ລັກສະນະໜ້າທກິ່ີ ານເຮດັ ວຽກໃນຄອມພວເຕີເປນັ ເກນ - ໃຊລ້ ະດັບຄວາມປອດໄພຂອງຂໍມ້ ນູ ເປັນເກນ. ຮູບພາບ 9.1: ເຄອິ່ ຂ່າຍອນເຕີເນັດ 1.1 ໃຊ້ຄວາມສາມາດທາງກາຍຍະພາບຂອງເຄອື່ ຂາ່ ຍເປນັ ເກນ ແບງ່ ອອກເປນັ 3 ປະເພດຄ: LAN (Local Area Network), MAN (Metropolitan Area Network) ແລະ Wan (Wide Area Network) 126

ກ. LAN (Local Area Network): ລະບບົ ເຄອື່ ຂ່າຍລະດັບທ້ອງຖນິ່ື ລະບົບເຄິ່ອຂ່າຍທ້ອງຖິ່ນເປັນລະບົບເຄ່ິອຂ່າຍທີ່ິໃຊ້ງານຢູ່ໃນບລເວນທີິ່ບ່ິກວ້າງ ອາດໃຊ້ຢູ່ພາຍໃນ ອາຄານດຽວກັນເຊ່ັິນ: ພາຍໃນມະຫາວທະຍາໄລ, ອາຄານສານັກງານ, ຄງັ ສນຄ້າ ຫ ໂຮງງານເປນັ ຕ້ນົໍ . ການສ່ົິງຂມໍ້ ູນ ສາມາດສ່ງົິ ໄດດ້ ວ້ ຍຄວາມໄວສູງ ແລະ ມຂີ ້ໍຜດພາດໜ້ອຍ, ລະບົບເຄິ່ອຂາ່ ຍແບບທ້ອງຖິ່ນຈຶິ່ງຖກອອກແບບມາໃຫ້ ຊ່ວຍຫຼຸດຕນ້ົໍ ທນຶ ແລະ ເພີໍ້ມປະສດຕພາບໃນການເຮັດວຽກ ແລະ ໃຊອ້ ປຸ ະກອນຕາ່ ງໆຮ່ວມກັນໄດ້ງ່າຍຂຶໍນ້ . ຂ. MAN (Metropolitan Area Network): ລະດັບເຄື່ອຂາ່ ຍລະດັບເມອງ ເປັນລະບົບເຄ່ິອຂ່າຍທ່ິີມີຂະໜາດຢູ່ລະຫວ່າງກາງ Lan ແລະ Wan ເປັນລະບບົ ເຄ່ິອຂາ່ ຍທີໃິ່ ຊ້ພາຍໃນ ເມອງ ຫ ແຂວງເທ່ົິານໍັ້ນການເຊ່ິອມຕ່ິຈະອາໄສລະບບົ ບລການເຄິ່ອຂ່າຍສາທາລະນະ ຈ່ຶິງເປັນເຄິ່ອຂ່າຍທິ່ີໃຊ້ກັບ ອງົ ການທີ່ມິ ີສາຂາຫ່າງໄກ ແລະ ຕອ້ ງການເຊ່ມິ ຕ່ສິ າຂາເຫ່ິາົ ນນໍ້ັ ເຂ້ໍາົ ຮ່ວມກັນ ເຊັ່ິນ: ທະນາຄານເປັນຕ້ໍົນ. ຄ. Wan (Wide Area Network) ລະບບົ ເຄື່ອຂ່າຍລະດັບປະເທດ ຫ ເຄື່ອຂ່າຍບລໍ ເິ ວນ ກວ້າງ ເປັນລະບບົ ເຄ່ິອຂ່າຍທິ່ີຕດຕ້ັໍງໃຊ້ງານຢູ່ລະຫວ່າງກວ້າງ ເຊ່ິັນ: ລະບົບເຄິ່ອຂ່າຍທ່ິີຕດຕໍ້ັງໃຊ້ງານທົ່ິວ ໂລກເປັນເຄ່ິອຂ່າຍທິ່ີເຊິ່ອມຕ່ິຄອມພວເຕີ ຫ ອປຸ ະກນທີິ່ຢູ່ຫ່າງໄກກັນເຂົໍ້າດ້ວຍກັນ ອາດຈະຕ້ອງເປັນການຕດຕ່ິ ສ່ິສານກັນໃນລະດັບປະເທດ, ຂ້າມທະວີບ ຫ ທົິ່ວໂລກກິ່ໄດ້ ໃນການເຊິ່ອການຕດຕ່ິນ້ັໍນຈະຕ້ອງມີການຕ່ິເຂ້ໍົາກັບ ລະບົບການສິສ່ ານຂອງອົງການໂທລະສັບ ຫ ການສ່ິສານຂອງປະເທດເສຍກອ່ ນ ເພາະຈະເປນັ ການສົິງ່ ຂໍ້ມູນອາດໃຊ້ ອປຸ ະກອນໃນການສິ່ສານເຊິັ່ນ: ໂມດ່ຽມ (Modem) ມາຊ່ວຍ. ຮູບພາບ 9.2: ເຄອ່ິ ຂາ່ ຍອນເຕີເນັດ ແບບ LAN, MAN ແລະ WAN 1.2 ໃຊ້ລກັ ສະນະໜາ້ ທກີ່ື ານເຮັດວຽກໃນຄອມພວິ ເຕີເປນັ ເກນແບງ່ ເປັນ 2 ປະເພດດ່ັືງນີ້ ກ. Peer-to-Peer Network (ເຄອ່ື ຂ່າຍແບບເທົື່າທຽມ) ເປນັ ການເຊ່ິມຕິ່ເຄ່ິອງຄອມພວເຕີເຂໍ້ົາດ້ວຍກັນ ໂດຍເຄິ່ອງຄອມພວເຕີແຕລ່ ະເຄິ່ອງຈະສາມາດແບ່ງ ຊບັ ພະຍາກອນຕາ່ ງໆບ່ິວ່າຈະເປນັ ໄຟລ໌ ຫ ເຄ່ິອງພມເຊ່ິງກັນ ແລະ ກນັ ພາຍໃນເຄິ່ອຂ່າຍໄດ້ ເຄ່ອິ ງແຕ່ລະເຄິ່ອງຈະ ເຮັດໜ້າທີິ່ຢາ່ ງເທາົິ່ ທຽມກນັ ບ່ິມເີ ຄ່ິອງໃດເຄອິ່ ງໜຶ່ິງເປັນຫັກ ການເຊິ່ມຕແິ່ ບບນໍ້ີມກັ ໃຊ້ໃນລະບົບທ່ມິີ ີຂະໜາດນອ້ ຍ 127

ທ່ມີິ ີເຄ່ິອງໃຊ້ບິ່ເກີນ 10 ເຄິ່ອງ ແຕ່ການເຊິ່ມຕິແ່ ບບນໍີ້ມີຈຸດອ່ອນເລ່ິອງຄວາມປອດໄພຕ່ິາ ແຕ່ກ່ິເປັນຮູບແບບທີິ່ໃຊ້ ໄດງ້ ່າຍ ແລະ ໃຊໄ້ ດດ້ ີ. ຂ. Client - Server Network (ເຄອ່ື ຂ່າຍແບບຜໃ້ ຊ້ບລໍ ິການ ແລະ ຜໃ້ ຫບ້ ລໍ ິການ) ເປັນລະບົບທມິີ່ ີເຄ່ິອງຄອມພວເຕີທຸກເຄ່ິອງມກີ ານເຮັດວຽກຄກນັ ເທິ່ົາທຽມກນັ ພາຍໃນລະບົບ ແຕ່ ຈະມີເຄ່ິອງຄອມພວເຕີພຽງເຄອິ່ ງໜິ່ຶງເປັນ Server ທ່ີິເຮັດໜ້າທິ່ີໃຫ້ບລການຊັບພະຍາກອນຕ່າງໆ ໃຫກ້ ັບ Client ຫຶ ເຄອ່ິ ງທ່ິີຂໃຫ້ບລການ ເຊ່ິງອາດຈະຕອ້ ງເປນັ ເຄິ່ອງທິີ່ມປີ ະສດຕພາບຂ້ອນຂ້າງສູງ ເຖງຈະເຮັດໃຫ້ການບລການມີ ປະສດຕພາບຕາມໄປດ້ວຍ ຂໍ້ດີຂອງລະບບົ ເຄິ່ອຂາ່ ຍ Client - Server ເປັນລະບົບທິ່ີມີການຮັກສາຄວາມປອດໄພ ສງູ ກວ່າລະບບົ ແບບ Peer To Peer ເພາະວ່າການຮກັ ສາທາງດ້ານຄວາມປອດໄພນັໍ້ນ ຈະຕໍັ້ງຢູ່ເຄິ່ອ Server ພຽງ ເຄອິ່ ງດຽວ ເຮັດໃຫ້ເບິ່ງແຍງຮກັ ສາງາ່ ຍ ແລະ ສະດວກໃຊ້ລະດັບຄວາມປອດໄພຂອງຂ້ມໍ ູນເປນັ ເກນ. 1.3 ປະເພດເຄື່ອຂ່າຍຕາມລະດບັ ຄວາມປອດໄພຂອງຂໍມ້ີ ນ ເພນິ່ ໄດ້ແບງ່ ເຄ່ິອຂາ່ ຍຕາມລະດັບຄວາມປອດໄພຂອງຂ້ໍມູນອອກເປັນ 3 ປະເພດຄ: ອນເຕເີ ນັດ (Internet), ອນຕາເນດັ (Intranet) ແລະ ເອັກຕຣາເນດັ (Extranet) ກ. ອິນເຕເີ ນດັ (Internet) ຮບູ ພາບ 9.3: ເຄອິ່ ຂາ່ ຍອນເຕເີ ນັດ ອ ນເ ຕ ີ ເ ນັ ດ ໃ ຊ້ ໂ ປ ຣໂ ຕຄ ອນທ ີ ິ່ ເ ອີ ້ໍ ນ ວ່ າ “TCP/IP (Transport Connection Protocol/Internet Protocol)” ໃນການສິ່ສານຂ້ໍມູນຜ່ານເຄ່ິອຂ່າຍເຊິ່ງໂປຣໂຕຣຄອນນີ້ໍ ເກີດຈາກໂຄງການຂອງກະຊວງປ້ອງກັນ ປະເທດຂອງສະຫະລັດ ໂຄງການນ້ໍີມີຊ່ິວ່າ ARPANET (Advanced Research Projects Agency Network) ໃນປີ ຄສ. 1975 ຈຸດປະສງົ ຂອງໂຄງການນີໍ້ເພອິ່ ເຊິ່ອມຕິ່ຄອມພວເຕີທ່ີຢິ ູ່ໄກກນັ ແລະ ພາຍຫັງຈິຶ່ງໄດ້ການົດໃຫ້ເປັນ ໂປຣໂຕຣຄອນມາດຕະຖານໃນເຄ່ິອຂ່າຍອນເຕີເນັດ ໃນປະຈຸບັນອນເຕເີ ນັດໄດ້ເປັນເຄ່ິອຂ່າຍສາທາລະນະເຊິ່ງບິ່ມຜີ ູ້ ໃດ ຫ ອົງກອນໃດອງົ ກອນໜຶ່ິງເປັນເຈ້າົໍ ຂອງຢ່າງແທຈ້ ງ ການເຊ່ິອມຕ່ິເຂ້ົໍາອນເຕີເນັດຕອ້ ງເຊ່ິອມຕິ່ຜ່ານອົງກອນທີິ່ ເອ້ໍີນວ່າ “ISP (Internet Service Provider)” ຜູ້ໃຫ້ບລການດ້ານອນເຕີເນັດ ເຊິ່ງຈະເຮັດໜ້າທ່ິີໃຫ້ບລການໃນ 128

ການເຊ່ິອມຕ່ິເຂ້າໍົ ກບັ ອນເຕີເນດັ ນໍັນ້ ຂມ້ໍ ູນທຸກຢາ່ ງທິ່ສີ ິົ່ງຜ່ານເຄອ່ິ ຂ່າຍ ທຸກຄົນສາມາດເບິ່ງໄດ້ ນອກຈາກຈະມີການໃສ່ ລະຫດັ ລບັ ເຊິງ່ ຜໃູ້ ຊຕ້ ອ້ ງການດົ ເອງ. ອນເຕີເນດັ ເປນັ ເຄ່ິອຂ່າຍສາທາລະນະເຊ່ິງ ຜໃູ້ ຊ້ສາມາດເຂໍ້ົາເບ່ິງຂໍ້ມູນຕ່າງໆທຖີ ກຕີພມລງົ ໃນອນເຕເີ ນັດໄດ້ ອນເຕເີ ນັດຈະເຊິ່ອມແຫ່ິງຂ້ໍມນູ ຕາ່ ງໆ ເຂາ້ໍົ ດ້ວຍກັນບ່ິວ່າຈະເປັນອົງກອນທຸລະກດ, ມະຫາວທະຍາໄລ, ໜ່ວຍງານ ຂອງລດັ ຖະບານ ຫ ແຫິ່ງຂໍ້ມນູ ສວ່ ນບຸກຄົນ, ອົງກອນທລຸ ະກດຫາຍອົງກອນໄດ້ໃຊອ້ ນເຕີເນັດຊ່ວຍໃນການເຮັດ ການຄ້າເຊັິ່ນ: ການແລກປຽ່ ນຂໍ້ມູນຂ່າວສານ, ການຕດຕ່ິຊໍ້ຂາຍທາງອນເຕີເນັດ ແລະ ການຮຽນຜ່ານອນເຕີເນັດ ເປນັ ຕໍົນ້ . ຂ. ອິນຕຣາເນັດ (Intranet) ເຄື່ອຂ່າຍສວ່ ນບກຸ ຄົນ ຮບູ ພາບ 9.4: ເຄ່ອິ ຂາ່ ຍອນຕຣາເນດັ ກງົ ກັນຂ້າມກັບອນເຕເີ ນັດ ອນຕຣາເນັດເປນັ ເຄ່ິອຂາ່ ຍສ່ວນບກຸ ຄົນທິໃ່ີ ຊ້ເທັກໂນໂລຍີອນເຕີເນັດ ເຊັ່ນິ : ເວ໊ບ , ອເີ ມວ, FTP ເປັນຕົ້ໍນ. ອນຕຣາເນດັ ໃຊ້ໂປຣໂຕຄອລ TCP/IP ສາລັບການຮັບສົ່ິງຂ້ໍມນູ ຄກັນກັບອນເຕີເນັດ ເຊ່ິງ ໂປຣໂຕຄອລນໍີ້ສາມາດໃຊ້ໄດ້ກັບຮາດແວລ໌ຫາຍໆປະເພດ ແລະ ສາຍສັນຍານຫາຍປະເພດ ຮາດແວລ໌ທິ່ໃີ ຊສ້ ້າງເຄິ່ອ ຂ່າຍບິ່ໄດ້ໃຊ້ປັດໃຈຫັກຂອງ ອນຕຣາເນັດ ແຕ່ເປັນຊອບແວລ໌ ທິ່ີເຮດັ ໃຫ້ອນຕຣາເນັດເຮັດວຽກໄດ້ ອນຕຣາເນັດ ເປນັ ເຄອ່ິ ຂາ່ ຍທີິ່ສ້າງຂ້ຶໍນສາລບັ ພະນັກງານໃນອົງກອນໃຊ້ເທ່ິົານ້ັໍນ ຫ ຖ້າມກີ ານແລກປ່ຽນຂ້ໍມູນກບັ ໂລກພາຍນອກ ຫ ອນເຕີເນັດ ອົງກອນນັໍ້ນໆ ກ່ິສາມາດການົດນະໂຍບາຍໄດ້ ໃນຄະນະທີິ່ແຊຣຂ໌ ້ໍມູນ ອນເຕີເນັດນ້ໍັນຍັງບ່ິມີອົງ ປະກອບໃດທິ່ີສາມາດຄວບຄຸມການແລກປ່ຽນຂມ້ໍ ູນໄດ້ ເມ່ິອເຊິອ່ ມຕ່ິເຂໍົ້າກບັ ອນເຕເີ ນັດ ພະນັກງານບລສດັ ສາມາດ ຕດຕ່ິສ່ິສານກັບໂລກພາຍນອກເພ່ິອການຄົໍ້ນຫາຂໍ້ມູນ ຫ ເຮັດທຸລະກດຕ່າງໆ ການໃຊ້ໂປຣໂຕຄອລ TCP/IP ສາມາດເຮັດໃຫ້ຜູ້ໃຊ້ສາມາດເຂົໍ້າໃຊ້ເຄິ່ອຂ່າຍຈາກບ່ອນທ່ິີຫ່າງໄກໄດ້ (Remote Access) ເຊັ່ິນ: ບ້ານ, ເວລາ ເດນີ ທາງໄປໃນບອ່ ນອ່ນິ ໆ ເປັນຕນົໍ້ . 129

ຄ. ເອັກຕຣາເນັດ (Extranet) ຮບູ ພາບ 9.5: ເຄອິ່ ຂາ່ ຍເອກັ ຕຣາເນັດ ເອັກຕຣາເນັດ ເປັນເຄິ່ອຂ່ານເຄ່ິງອນເຕີເນັດ ເຄ່ິງອນຕຣາເນັດ ໝາຍເຖງ ເຄິ່ອຂ່າຍທ່ີິເຊ່ິອມຕິ່ລະຫວ່າງ ອນຕຣາເນັດຂອງສອງອົງກອນ ດິ່ັງນໍ້ັນ, ຈະມີບາງສ່ວນຂອງເຄ່ິອຂ່າຍທ່ິີເປັນເຈ້ໍົາຂອງຮ່ວມກັນລະຫວ່າງສອງອົງ ກອນ ຫ ບລສັດ ການສ້າງອນຕຣາເນັດຈະບິ່ຈາກັດດວ້ ຍເທັໂນໂລຍີ ແຕຈ່ ະຍາກເລິອ່ ງນະໂຍບາຍເລອ່ິ ງຄວາມປອດ ໄພຂອງຂໍ້ມູນທ່ິີທັງສອງອົງກອນຕ້ອງຕົກລງົ ກັນເຊັິ່ນ: ອົງກອນໜ່ິຶງອາດຈະອານຸຍາດ ໃຫ້ຜູ້ໃຊ້ຂອງອີກອົງກອນ ໜຶ່ິງລ໋ອກອນເຂ້ໍົາລະບົບອນຕຣາເນດັ ຂອງຕວົ ເອງ ຫ ບ່ິ ເປັນຕົ້ໍນ. ການສ້າງເອກັ ຕຣາເນັດຈະເນ້ໍນັ ເລິ່ອງລະບົບການ ຮກັ ສາຄວາມປອດໄພຂອງຂໍມ້ ູນ ລວມທັງການຕດຕ້ັໍງ (Firewall) ແລະ ການເຂົໍ້າລະຫົດຂ້ໍມນູ ສງິ່ ທິີ່ສາຄັນທ່ິສີ ຸດກ່ິ ຄ ນະໂຍບາຍການຮັກສາຄວາມປອດໄພຂອງຂໍ້ມນູ ແລະ ການບັງຄບັ ໃຊ້. 2. ເຄ່ອື ຂ່າຍອິນເຕເີ ນດັ ໄຮ້ສາຍ (Wireless LAN) ໝາຍເຖງລະບົບເຄ່ິອຂ່າຍແບບໄຮ້ສາຍ ຫ Wireless LAN ຫ WLAN ເປັນການເຊ່ິອມຕ່ິຄອມພວເຕີ ເປນັ ເຄ່ິອຂ່າຍແບບໄຮ້ສາຍ (ບິ່ຈາເປັນຕ້ອງເດີນສາຍເຄເບ້ນໍ ) ເໝາະສາລັບການຕດຕໍ້ັງໃນສະຖານທິີທ່ ່ີິບສິ່ ະດວກໃນ ການເດນີ ສາຍ ຫ ໃນສະຖານທິີ່ທິ່ີຕ້ອງການຄວາມສວຍງາມ , ຮຽບຮອ້ ຍ ແລະ ເປັນລະບຽບ ເຊ່ິັນ: ສະໜາມບນ, ໂຮງແຮມ, ໂຮງຮຽນ ແລະ ຮ້ານອາຫານ ເປນັ ຕນໍ້ົ . 3. ຫກັ ການເຮັດວຽກຂອງລະບົບ Wireless LAN ການເຮັດວຽກຈະມີອຸປະກອນໃນການຮບັ ສົ່ິງສັນຍານ ແລະ ການກະຈາຍສັນຍານ ຫ ມິີ່ເອີ້ໍນວ່າ Access Point ແລະ ມີ PC Card ທ່ິີເປັນ LAN Card ໃນການເຊິ່ອມຕກິ່ ັບ Access Point ໂດຍສະເພາະການເຮັດວຽກ ຈະໃຊຄ້ ້ໍນວທະຍຸເປັນການຮບັ ສົິ່ງສນັ ຍານ ໂດຍມີໃຫ້ເລອກໃຊຕ້ ້ັໍງແຕ່ 2.4 ຫາ 2.4897 Ghz ແລະ ສາມາດເລອກ Config ໃນ Wireless Lan (ພາຍໃນລະບົບເຄ່ິອຂາ່ ຍ Wireless Lan ຄວນເລອກຊອ່ ງສັນຍານດຽວກັນ). 4. ປະເພດຂອງເຄ່ືອຂາ່ ຍແບບ Wireless LAN ເພນິ່ ໄດ້ແບງ່ ປະເພດຂອງເຄອ່ິ ຂ່າຍແບບ Wireless Lan ອອກເປນັ 2 ແບບ ຄ: 130

4.1 ການເຊ່ືອມຕແໍື່ ບບ Ad-hoc (Peer to peer) ຮູບພາບ 9.6: ເຄອິ່ ຂາ່ ຍອນເຕເີ ນັດໄຮ້ສາຍແບບ Ad-hoc (Peer to peer) ແລະ Wireless LAN  ໄລຍະທາງການເຊ່ອື ມຕືໍ່ຂອງລະບົບ Wireless LAN  ກ. ຄວາມໄວພາຍໃນອາຄານ: - ໄລຍະ 50 ແມດັ ໄດ້ຄວາມໄວປະມານ 11 Mbps - ໄລຍະ 80 ແມັດ ໄດ້ຄວາມໄວປະມານ 5.5 Mbps - ໄລຍະ 120 ແມັດ ໄດ້ຄວາມໄວປະມານ 2 Mbps - ໄລຍະ 150 ແມດັ ໄດ້ຄວາມໄວປະມານ 1 Mbps ຂ. ຄວາມໄວພາຍນອກອາຄານ: - ໄລຍະ 250 ແມັດ ໄດຄ້ ວາມໄວປະມານ 11 Mbps - ໄລຍະ 350 ແມັດ ໄດ້ຄວາມໄວປະມານ 5.5 Mbps - ໄລຍະ 400 ແມັດ ໄດ້ຄວາມໄວປະມານ 2 Mbps - ໄລຍະ 500 ແມດັ ໄດຄ້ ວາມໄວປະມານ 1 Mbps 1 Mbps 2 Mbps 5.5 Mbps 11 Mbps ຮບູ ພາບ 9.7: ຄວາມໄວຂອງການຖ່າຍໂອນຂມ້ໍ ນູ ຂອງເຄິ່ອຂາ່ ຍອນເຕີເນດັ ແບບໄຮ້ສາຍ 131

5. ການໄຫຂອງຂ້ໍີມນ (Data flow/transfer) ຮູບພາບ 9.8: ການໄຫຂອງຂ້ມໍ ູນ ການສສິ່ ານຂໍ້ມູນລະຫວ່າງ ອປຸ ະກອນ ຮບັ -ສິ່ົງ 2 ຊດຸ ສາມາດເຮັດໄດ້ 3 ຮບູ ແບບ (Model) ຄ: 5.1 Simplex ຄ ການສິ່ສານທ່ີິເກດີ ຂໍຶ້ນໄດ້ພຽງທດດຽວ ຕະຫອດເວລາການ ເຊ່ິອມຕ່ິ ຈະມີພຽງອຸປະກອນຊຸດດຽວເທິົ່າ ນັ້ໍນທ່ິີເຮັດໜ້າທີິ່ສ່ົິງຂໍ້ມູນ (Transmitter) ແລະ ອຸປະກອນອີກຊຸດໜຶິ່ງເຮັດໜ້າທ່ິີຮັບຂໍ້ມູນ (Receiver) ເຊັິ່ນ: ການສ່ິສານລະຫວ່າງ Mainframe ກັບ Monitor ດິັງ່ ຮູບ. 5.2 Half-Duplex ຄ ການສິ່ສານທ່ີິອປຸ ະກອນທັງສອງຊຸດ ສາມາດສິ່ົງ ແລະ ຮັບຂ້ໍມູນໄດ້ ເຊ່ິງອຸປະກອນແຕ່ລະຊຸດບິ່ສາມາດ ເຮັດໜ້າທີິ່ສອງຢ່າງພອ້ ມໆກັນໄດ້ ໃນເວລາດຽວກັນ ຈະມີພຽງອຸປະກອນຊຸດດຽວເທົ່ິານັ້ໍນ ເຮັດໜ້າທີິ່ສົິ່ງຂໍ້ມູນ ໃນຂະນະທິ່ີອຸປະກອນອີກຊຸດໜ່ິຶງ ຮັບຂໍ້ມູນ ເຊ່ິງອຸປະກອນຄູ່ນີໍ້ ສາມາດສະລັບບົດບາດ ໜ້າທີິ່ໄດ້ ຕະຫລອດ ການເຊ່ິອມຕິ່ ເຊັິ່ນ: ການສິ່ສານວທະຢຸຮັບ - ສົິ່ງ (CB : Citizen Band) ການສິ່ສານເທ ງພອດ (Port) ອະນຸ ກາຂອງລະບົບອຸດສາຫະກ າ ເປັນຕ້ໍົນ. ໃນກລະນີທົິ່ວໄປລະຫວ່າງການສິ່ສານແບບ Half Duplex ຝ່າຍທີ່ິສົ່ິງຂໍ້ ມນູ ໃນຂະນະນ້ັໍນ ຕ້ອງລະບຸຂາ່ ວສານ 3 ສ່ວນ ໄດ້ແກ່ ຊ່ິຫໝາຍເລກຜູ້ສ່ິົງ, ຂ້ໍຄວາມທ່ິີຕ້ອງການສົິ່ງ ແລະລະຫັດ ທິ່ີບອກວາ່ ການສງິ່ົ ຂໍ້ມນູ ໄດ້ສາເລດັ ແລ້ວ ພ້ອມຈະຮບັ ຂໍ້ມນູ (ເຊັິ່ນ over ຮູ້ແລ້ວປຽ່ ນ ເປນັ ຕນ້ໍົ ). 5.3 Full-Duplex ຄ ການສິ່ສານທ່ີິອຸປະກອນທັງສອງຊຸດ ສາມາດສິ່ົງ ແລະ ຮັບຂ້ໍມນູ ໃນຂະນະດຽວກັນໄດ້ ໂດຍມີຂໍ້ການົດ ວ່າ ສັນຍານການສ່ິສານຕ້ອງສາມາດຮອງຮັບທດທາງຂອງຂໍ້ມູນໄດ້ທັງສອງທາງ ເຊ່ິງອາດເຮັດໄດ້ 2 ຮູບແບບ ໄດແ້ ກ່. 132

- ການເຊ່ິອມຕ່ິອປຸ ະກອບດວ້ ຍ ຊ່ອງສັນຍານະ 2 ຊ່ອງ ແຢກອອກຈາກກັນເປັນອດສະຫະ ໂດຍ ທ່ິີແຕ່ລະຊ່ອງເຮດັ ໜາ້ ທ່ິີຖ່າຍໂອນຂ້ໍມນູ ໃນທດທາງກງົ ກັນຂາ້ ມກັນ ແລະ - ການເຊ່ິອມຕິ່ ມີພຽງຊ່ອງສັນຍານະດຽວ ແຕ່ສາມາດຮອງຮັບການຖ່າຍໂອນຂໍ້ມູນໄດ້ທັງສອງ ທດທາງ ຕັວຢ່າງການສ່ິສານດ້ວຍລະບົບ Full Duplex ໄດ້ແກ່ ໂທລະສັບຕໍ້ັງໂຕະ ແລະ ມຖ ເຊງ່ິ ຄູ່ສນົ ທະນາທີ່ິກຽ່ ວຂອ້ ງສາມາດລົມພອ້ ມໆ ກນັ ໄດ້ ແລະ MSN Messenger ເປນັ ຕ້ນົໍ . (ແຫ ່ ງ ຂ ້ໍ ມ ູ ນ : http://silverxonic.blogspot.com/2013 /08 /direction-of-data-flow.htmlອັ ບໂ ຫ ດວັ ນ ທ ີ ່ິ 2 ສງຫາ ຄສ. 2013 ) ຄໍາຖາມທາ້ ຍບົດ 1. ເພິ່ນໄດແ້ ບງ່ ເຄິ່ອຂ່າຍອນເຕີເນັດອອກເປນັ ຈັກປະເພດ ຄປະເພດໃດແດ່ ? 2. ເຄິ່ອຂ່າຍອນເຕີເນັດໄຮສ້ າຍໝາຍເຖງຫຍງັ ? 3. ການໄຫຂອງຂໍມ້ ູນມີຈກັ ຮບູ ແບບ, ຄຮບູ ແບບໃດແດ່ ແລະ ແຕລ່ ະຮູບແບບແຕກຕ່າງກັນແນວໃດ ? 133

ບົດທີ 10 ການພົວພນັ ລະຫວ່າງ ICT ແລະ ສງັ ຄມົ (THE RELATIONSHIP BETWEEN ICT AND SOCIETY) ຈດຸ ປະສົງ: ເມີອ່ື ຮຽນຈົບບດົ ນແ້ົີ ລ້ວນກັ ສກສາສາມາດ: (ເວລາ 8 ຊ່ົວີ ໂມງ) - ເຂ້າົ ໃຈການໃຊ້ ICT ໃນຊວີ ິດປະຈໍາວັນໃນປັດຈບັນ (ICT in Everyday Life) - ຄນປະໂຫຍດ ແລະ ໂທດຂອງ ICT - ຮູ້ ແລະ ສາມາດນາໃຊ້ການບໍລິການຕາ່ ງໆໃນອິນເຕີເນດັ (Internet services) - ເຂົ້າໃຈຮບູ ແບບການເຮດັ ວຽກທາງໄກ (Teleworking) - ເຂົ້າໃນຄວາມໝາຍຂອງ E-learning - ຮູ້ຈັກນໍາໃຊ້ E-Learning ເຂ້ົາໃນການຈດັ ການຮຽນ - ການສອນ - ຮູ້ຈກັ ອົງປະກອບສາໍ ຄນັ ຂອງ E-Learning - ສາມາດໃຊ້ງານ E-mail ເບອົ້ື ງຕົນ້ ໄດ້ - ຮູ້ສງັ ຄມົ ອອນໄລນ໌ (Social Media) ທີ່ຄນົ ນຍິ ມົ ໄຊ້ທວົ່ີ ໂລກໃນປັດຈບັນ - ຮູ້ຈກັ ການປອ້ ງກນັ ຕວົ ເອງເມືອໃຊໄ້ ອຊທີ ີ (Protection when using ICT) - ຮູ້ຈັກ ແລະ ສາມາດການປອ້ ງກັນຂ້ມົໍ ນູ (Data security) 1. ການໃຊ້ ICT ໃນຊີວດິ ປະຈາວນັ (ICT in Everyday Life) ໃນອະດີດ ICT ແມ່ນຖືວ່າໄກຕົວຫຼາຍມີພຽງແຕ່ກ່ມຄົນ ຫຼື ບາງຄົນທີ່ໃຊ້ລະບົບ ICT ເຂົ້າໃນການ ປະຕບິ ັດວຽກງານຂອງພວກເຂາົ . ແຕປ່ ະຈບັນ ICT ໄດ້ເຂົ້າມາມີບົດບາດໃນຊວີ ິດປະຈໍາວນັ ເພາະວ່າ ICT ໄດ້ເຂົ້າ ມາເປນັ ສວ່ ນໜີ່ງຂອງຊີວດິ ມະນດ. ປະຈບັນທກຄົນແມ່ນໄດ້ຮັບຂ້ໍົມນູ ຂາ່ ວສານຕາ່ ງໆຈາກໜັງສືພິມ, ວທິ ະຍ ແລະ ໂທລະພາບ. ນອກຈາກນ້ົີພວກເຮົາຍງັ ໄດ້ຮບັ ຂໍົ້ມູນຈາກອິນເຕີເນັດ, ເຟສບກ ຫືຼ ເວບ໊ ບລ໋ອກຕ່າງໆ ການສືີ່ສານ ສາມາດເຮັດໄດ້ໄວ ແລະ ສະດວກສະບາຍຍິງ່ີ ຂ້ົນ. ໃນດ້ານການເຮັດວຽກໃນອົງການຕ່າງໆ ICT ມບີ ົດບາດສໍາຄນັ ຫຼາຍສາມາດຊ່ວຍໃນການເກບັ ຮັກສາຂໍົ້ມູນ ໃຫ້ເປັນລະບົບ ເມືີ່ອຕອ້ ງການຂ້ມໍົ ູນເຫ່າຼີົ ນນ້ົັ ມາປະມວນຜົນກ່ີໍສາມາດໃຊ້ໄດ້ຢ່າງງ່າຍດາຍ, ຖກື ຕ້ອງ ແລະ ຊັດເຈນ, ICT ຊ່ວຍໃຫ້ການຕິດຕໍີ່ສີື່ສານໄດ້ຢ່າງວ່ອງໄວ ເຊີ່ັນ: ການຕິດຕີໍ່ສືີ່ສານດ້ານທລະກິດ, ການຄ້າ ແລະ ສາມາດ ພັດທະນາວຽກງານຂອງຕົວເອງໄດ້. ໃນດ້ານການສກສາ ແມ່ນໄດ້ມີການພັດທະນານັກຮຽນໃຫ້ມີຄວາມຮູ້ຄວາມສາມາດຢ່າງເຕັມທີ່, ICT ໄດ້ ຖືກນໍາມາໃຊເ້ ພືີ່ອປບັ ປງຄນນະພາບ ການຮຽນ - ການສອນ ແລະ ຄູຜູ້ສອນຄວນມີເຕກັ ນິກການສອນທຫ່ີ ຼາກຫາຼ ຍ ແລະ ຄໄູ ດ້ນໍາໃຊ້ເຕກັ ໂນໂລຢີເຂົ້າຊ່ວຍໃນການຈັດ ການຮຽນ - ການສອນ ຫຼາຍຂ້ນົ ເຊີນັ່ : - ການສອນກ່ຽວກັບອິນເຕເີ ນັດ ແລະ ເວບໄຊທ໌ທີ່ົວໂລກໂດຍການສ່ົີງສັນຍານຜາ່ ນດາວທຽມເຊ່ີັນ: ຮຽນ ແບບ E-Learning - ການສອນແບບກອງປະຊມທາງໄກໂດຍການໃຊ້ວດິ ີໂອຄອລ - ບດົ ຮຽນແບບບດົ ເລອ່ີື ງສ້ັນົ ແລະ multimedia - ການສ້າງວດີ ໂິ ອຊວ່ ຍສອນ ເຊັ່ີນ: ຂ້ມົໍ ນູ ແບບຊດີ ີ (CD-ROM), ດີວດີ ີ (DVD-ROM), MP4 ເປນັ ຕ້ນົ . 134

2. ປະໂຫຍດຂອງ ICT ICT ໄດເ້ ຂາົ້ ມາມບີ ົດບາດຕກ່ໍີ ານສກສາຢາ່ ງຫຼາຍ ໂດຍສະເພາະເທັກໂນໂລຢີທາງດ້ານຄອມພິວເຕີ ແລະ ການ ສ່ີືສານໂທລະຄມົ ມະນາຄມົ ມີບດົ ບາດທີ່ສໍາຄັນຕີ່ໍການພັດທະນາການສກສາຄ:ື - ICT ເຂົ້າມາມີສ່ວນຊ່ວຍໃນເລີ່ືອງການຮຽນຮູ້ປະຈບັນມີເຄີື່ອງມືເຄື່ີອງໃຊ້ທ່ີຊ່ວຍສະໜັບສະໜູນການ ຮຽນຮູ້ຫາຼ ຍຢ່າງເຊັີ່ນ: ມີລະບົບຄອມພິວເຕີຊ່ວຍສອນ (CAI), ມີລະບົບມັນຕິມີເດຍ (Multimedia), ລະບົບວິດີ ໂອອອນດີມານດ໌ (Video on Demand), ວິດີໂອທີວີຄອນເຟີເຣນຊ໌(Video Teleconference), ແລະ ອິນເຕີ ເນດັ (Internet) ເປັນຕົ້ນ. ລະບົບເຫຼົ່ີານ້ີົເປັນລະບບົ ສະໜັບສະໜນູ ການຮບັ ຮູ້ຂມ້ົໍ ູນຂ່າວສານ ແລະ ການຄ້ົນຫາຂໍົ້ ມນູ ຂ່າວສານເພ່ອີື ການຮຽນຮູ້. - ICT ເຂົ້າມາສະໜັບສະໜູນການຈດັ ການສກສາໃນການຈດັ ການສກສາສະໄໝໃໝ່ຈໍາເປນັ ຕອ້ ງອາໄສຂ້ໍົມູນ ຂາ່ ວສານເພີ່ືອການວາງແຜນການດໍາເນີນການ ການຕິດຕາມ ແລະ ປະເມນີ ຜນົ . - ICT ເຂົ້າມາຊ່ວຍໃຫ້ການສືີ່ສານລະຫວ່າງບກຄນົ ເກືອບທກວົງການ ທັງທາງດາ້ ນການສກສາຈໍາເປັນຕ້ອງ ອາໄສການສ່ີືສານລະຫວ່າງຜູ້ສອນກັບຜູ້ຮຽນ, ຜູ້ຮຽນກັບຜູ້ຮຽນ ເປັນຕນົ້ . ເຊິ່ີງຈະຊ່ວຍເພ່ີມປະສດິ ທິພາບໃນຂະ ບວນການຮຽນ - ການສອນ ແລະ ການການເຮັດວວຽກໃນຫຼາຍດາ້ ນໂດຍອາໄສ ການສືີ່ສານ ແລະການການເຮດັ ວ ວຽກໃນຫຼາຍດ້ານ ເຊ່ັີນ ການໃຊ້ໂທສບັ ມືຖ,ື ໂທລະສານ, ທວີ ຄີ ອນເຟເີ ຣນ ແລະ ໄປສະນອີ ິເລັກໂທຣນິກເປນັ ຕົ້ນ. ຄນປະໂຫຍດຈາກການນາໍ ລະບບົ ICT ມາປະຢກໃຊ້ ສາມາສະຫຼຸບໄດ້ດັີງ່ ນ້ີົ:  ສ້າງຄວາມບນັ ເທີງຫາຼ ຍຊະນດິ ເຊີນ່ັ : ເຄ່ອືີ ງຫຼົ້ນີ ວດິ ໂີ ອ, ເກມ, ອິນເຕີເນັດ, ແລະອືີນ່ ໆ.  ໃຊ້ໃນອດສາຫະກາໍ ລດົ ແຮງງານຂອງມະນດ ເພ່ີມກໍາລັງການຜະລດິ .  ເສມີ ຂະຫຍາຍຄນນະພາບຂອງຊີວິດ. ສະພາບການດາໍ ລົງຊີວດິ ຂອງເມືອງ, ຄອບຄົວ, ແລະອ່ີນື ໆໄດ້ຖືກ ພັດທະນາ, ການນໍາໃຊລ້ ະບົບການສື່ສີ ານເພ່ີອື ອໍານວຍຄວາມສະດວກໃນການສ່ສືີ ານ.  ເພືີອ່ ຮັກສາສະພາບແວດລອ້ ມໃນປ່າທໍາມະຊາດທີ່ຍາກທີ່ຈະເຂົາ້ ເຖິງເຊັີນ່ ການຄມ້ ຄອງປາ່ ໄມ.້ ມີຮູບພາບ ດາວທຽມເພ່ີືອຊວ່ ຍໃນການສໍາຫຼວດ.  ໃຊ້ລະບບົ ຄວາມປອດໄພໂດຍໃຊກ້ ະດານຄວບຄມ ຫືຼ ລະບບົ ຄວບຄມຄອມພວິ ເຕ.ີ  ໃຫ້ຄວາມສະດວກໃນການສອນແລະການຮຽນຮູ້ , ເຊ່ີັນວິທະຍາສາດ, ໃຊ້ຄອມພິວເຕີເພື່ີອຈັດຮຽງ ຄະແນນ ແລະ ອນ່ືີ ໆ.  ຊ່ວຍຊີວດິ ປະຈາໍ ວັນເຊນ່ີັ : ການຄວບຄມເຄີືອ່ ງປບັ ອາກາດ. ລະບົບຄວບຄມໄຟຟ້າ  ມະນດສາມາດຮຽນຮຕູ້ ົວເອງຈາກການຍດຖືອີເມລ.  ມີເຕັກໂນໂລຢທີ ີ່ຊ່ວຍໃຫສ້ າມາດສສີ່ື ານໄດໄ້ ວ, ເຊີ່ນັ : ໂທລະສບັ ມືຖື, ອີເມລ, ແລະ ອີ່ນື ໆ. 3. ການບລິການຕ່າງໆໃນອິນເຕເີ ນັດ (Internet services) ກ. World Wide Web (WWW) ເຄ່ອື ຂາ່ ຍໃຢແມງມຸມ ຮູບພາບ 7.1: World Wide Web 135

ເປັນການເຂ້ົາສູ່ລະບບົ ຂໍົ້ມູນລິ້ົງຂໍ້ົມູນໃນຮູບແບບຂອງ Interactive Multimedia ຄື ມີທັງຮູບພາບ, ຂ້ຄໍົ ວາມ, ພາບເຄີ່ືອນໄຫວ, ສຽງ ແລະວີດໂີ ອ ອີກທັງຂ້ໍົມູນເຫົຼ່ີານົ້ີຢັງໃຊ້ລະບບົ ທີ່ຮຽກວ່າ hypertext ຄື ຈະມີຄໍາ ສໍາຄັນ ຫຼື ຮູບພາບໃນຂົໍ້ມນູ ນັນົ້ ທີ່ຈະຊວ່ ຍໃຫ້ທ່ານ ເຂາ້ົ ສູ່ຣາຍລະອຽດທີ່ເລິກ ແລະ ກວ້າງຂວາງຢີ່ິງຂນົ້ ຄໍາສາໍ ຄັນດີ່ັງ ກລາ່ ວຈະເປັນຄໍາທີ່ເປັນຕົວໜາ ຫຼືຂີດເສນ້ົັ ໃຕ້ ພຽງ ແຕ່ທ່ານເລອື ກກົດ ທີ່ຄໍາ ທີ່ເປນັ ຕົວໜາ ຫຼື ຂດີ ເສ້ົັນໃຕ້ ນັນ້ົ ໆ ທ່ານກໍສາມາດເຂ້ົາສູ່ຂົ້ໍມູນເພ່ມີິ ເຕມິ ໄດຂ້ ໍົ້ມນູ ເຫີາ່ຼົ ນົີ້ຈະມີຜູ້ສາ້ ງຂ້ົນມາ ແລະ ເກັບໄວ້ໃນຄອມພິວເຕີ ຕາ່ ງໆ ທີັ່ວໂລກ. ຂ. ໄປສະນີອີເລັກໂທຣນກິ (Electronic Mail ຫ E-Mail) ເປນັ ບໍລິການໜີ່ງເທງິ ອິນເຕີເນດັ ທີ່ນິຍມົ ໃຊ້ກນັ ຫາຼ ຍຄືສງ່ົີ ຈດົ ໝາຍໂດຍທາງຄອມພິວເຕີເຖງິ ຜູ້ທີ່ມີບັນ ຊີອິນເຕີເນັດຄືກັນບໍ່ີວ່າຈະຢູ່ໃກ້ ຫືຼ ໄກຄົນລະຊກີ ໂລກຈົດໝາຍກໍຈະໄປເຖິງຢ່າງສະດວກວ່ອງໄວ ແລະ ງ່າຍດາຍ ໂປຣແກຣມທີ່ໃຊ້ ໄດ້ແກ່ Hotmail, Yahoo Mail ແລະ ຍັງມີ G-Mail ຕ່າງໆ ທີ່ໃຫ້ບໍລິການຢ່າງຫຼວງຫຼາຍໃນ ປະຈບນັ ຕາມຫນ່ວຍງານ ຫຼື ອງົ ກອນຕ່າງໆ. ຄ. Search Engine (ບລິການຄົນ້ ຫາຂ້ົມູນເທິງອນິ ເຕີເນັດ) ຮູບພາບ 7.2: Google Search Engine 136

Search Engine ເປັນເວັບໄຊຕ໌ທີ່ມີເຄືີ່ອງມືໃນການທີ່ຈະຄ້ົນຫາເວັບໄຊຕ໌ຕ່າງໆ ມາເກບັ ໄວ້ໃນຖານຂົ້ໍມູນ ຂອງຕົວເອງໂດຍອັດຕະໂນມັດ ເຊັີ່ນ Google.com ຫຼື Altavista.com ເຊິ່ີງເຄືີ່ອງມືນີ້ົ ມີຊີື່ເອີ້ົນວ່າ Search Robot ຈະເຮດັ ໜ້າທີ່ຄອຍຖາ້ ວງີ່ິ ເຂົ້າໄປອ່ານຂໍ້ົຄວາມຈາກໜ້າເວັບໄຊຕ໌ ຂອງເວັບຕາ່ ງ ໆ ແລ້ວນໍາມາຈດັ ລາໍ ດບັ ຄໍາ ຄ້ົນຫາ (Index) ທີ່ມີໃນເວັບໄຊຕ໌ເຫຼີົ່ານັ້ົນ ເກບັ ໄວ້ໃນຖານຂ້ໍົມູນຂອງຕົນເອງ ເມືີ່ອເຮົາເຂົ້າໄປໃຊ້ບໍລິການກັບ Search Engine. ງ. Instant Message (ບລິການສົນທະນາເທິງອນິ ເຕເີ ນັດ) ຮູບພາບ 7.3: Instant Message Instant Messaging ກໍຄືການສົນທະນາທາງໂທລະສັບຢ່າງໜີ່ງແຕ່ເປັນໃນຮູບຂອງຕົວອັກສອນ ພະນັກ ງານໃນບລໍ ິສັດທງັ ຂະໜາດນ້ອຍ ແລະ ໃຫຍ່ຕ່າງກໍີ່ໃຊ້ IM ເປັນເຄືີ່ອງມືໃນການສື່ີສານສໍາລັບຄົນອີກຈໍານວນຫາຼ ຍ IM ຄືການສ່ີືສານສາໍ ຮອງເມອື່ີ ອີເມລມີບັນຫາ ຫຼື ເຫດສກເສີນອ່ນີື ໆ. ຈ. Telnet ຮູບພາບ 7.4: Telnet ເປນັ ບລໍ ິການທີ່ຊ່ວຍໃຫ້ເຮົາສາມາດເຂົາ້ ສູ່ລະບົບຄອມພິວເຕີ ຄືກັບການໄປນີ່ັງໃຊ້ເຄືີ່ອງຄອມພິວເຕີ ຂອງບ່ອນນ້ົັນ ໂປຣແກຣມທີ່ຊ່ວຍໃຫ້ທາ່ ນໃຊ້ບໍລກິ ານນີ້ົໄດ້ຄື ໂປຣແກຣມ NCSA Telnet ເມອີື່ ເປີດໂປຣແກຣມ ແລວ້ ໃຫ້ພິມຄໍາສັີ່ງ Telnet ດ່ີັງໃນຮູບພາບຂ້າງລ່ມເມ່ືີອທາ່ ນໃຊ້ຄໍາສ່ີັງ Telnet ແລ້ວໃຫ້ພິມທີ່ຢູ່ຂອງແຫ່ຼີງຂົໍ້ມູນນ້ັົນ ທ່ານກໍຈະສາມາດເຂົາ້ ສູ່ລະບົບຂ້ໍົມນູ ນ້ັນົ ໆ. 137

ສ. FTP (File Transfer Protocol) ຮບູ ພາບ 7.5: FTP ຄື ບໍລິການທີ່ໃຊ້ໃນການໂອນຢ້າຍ file ຫຼື ຂ້ໍົມູນຈາກຄອມພິວເຕີໜ່ີງໄປຢັງອີກຄອມພິວເຕີໜີ່ງ ສາມາດໂອນຢ້າຍຂົ້ໍມນູ ເຊັີນ່ : ຮູບພາບ, ຂົຄ້ໍ ວາມ, ບົດຄວາມ, ຄູ່ມື ແລະໂປຣແກຣມຕ່າງໆ. ຊ. Web board (ບລິການກະດານຂ່າວ ຫ ເວບບອດ) ຮບູ ພາບ 7.6: Web Board WebBoard ຄືໂປຣແກຣມທີ່ເຮັດໜາ້ ທີ່ໃນລກັ ສະນະເປນັ ກະດານສົນທະນາ ເປັນກະດານແຈ້ງຂາ່ ວ ສານຂ້ົໍມູນ ແລະ ແລກປຽ່ ນຄວາມຄດິ ເຫັນເຊິງີ່ ກນັ ແລະ ກນັ . 138

4. ຄວາມໝາຍຂອງການເຮດັ ວຽກທາງໄກ (Teleworking) ຮບູ ພາບ 7.7: ການເຮັດວຽກທາງໄກ (Teleworking) Teleworking ຄືລັກສະນະການເຮັດວຽກງານທາງໄກ ງານຈະຖືກເຮັດໃນນ Virtual Office ເຊິ່ີງເປັນ ສະຖານທ່ີເຊ່ີິງຢູ່ຫ່າງໄກຈາກສາໍ ນັກງານຈິງໂດຍສະຖານທ່ີດັ່ີງກາ່ ວອາດເປນັ ບາ້ ນ ສໍານັກງານ ເຄີ່ືອນທີ່ ຫຼື ສູນກາງ ການເຮັດວຽກງານທາງໄກ (Tele center) ຕ້ອງປະກອບດ້ວຍອປະກອນສໍາລັບການສືີ່ສານກັບສໍານັກງານຫຼັກ ເຊິີ່ງພະນັກງານສາມາດເດີນທາງມາເຮັດວຽກໄດ້ໂດຍສະດວກ ຢດື ຢນ່ ໃນເລ່ືີອງເວລາ ແລະ ສະຖານທີ່ໃນການເຮັດ ວຽກ ໂດຍໃຊ້ເທັກໂນໂລຢີສີ່ືສານໂທລະຄົມມະນາຄົມ (Telecommunications) ມາແທນການທີ່ຄົນເຮົາຕ້ອງ ເດນິ ທາງໄປນີ່ງັ ເຮັດວຽກໃນຫ້ອງການທກມ້ົືເຊິີງ່ ສົີ່ງຜົນໃຫ້ຊີວິດເຮົາຕ້ອງໄດ້ຮບັ ຜົນກະທົບຈາກລາຄານ້ົາໍ ມນັ ໂດຍກົງ ເຮັດໃຫ້ຄ່າຄອງຊບີ ສງູ ແລະເສຍເວລາໃນການເດນິ ທາງ ທັງເຮັດໃຫ້ຮາ່ ງກາຍອ່ອນເພຍ ປະສິດທພິ າບຂອງການເຮັດ ວຽກງານຈີ່ງບ່ີໍສູງເທົີ່າທີ່ຄວນ Teleworking ໃຫ້ປະໂຫຍດແກ່ພະນກັ ງານເພາະຈະສາມາດຫຼຸດຄ່າຄອງຊີບ ແລະ ລດຜົນກະທບົ ຂອງລາຄານໍົາ້ ມັນອນັ ເກດີ ຈາກການເດີນທາງໄດ້ ຊ່ວຍໃຫ້ພະນກັ ງານແບ່ງເວລາໃນການເຮັດວຽກງານ ແລະການໃຊ້ຊວີ ິດໄດ້ຢາ່ ງສມົ ດນ ແລະລົງຕົວຫຼາຍຂົ້ນ ທັງຫມົດນົີ້ຢັງເປັນປະໂຫຍດແກ່ຫນວ່ ຍງານເພາະບໍີ່ຕ້ອງມີ ອາຄານສາໍ ນັກງານໃຫຍ່ໂຕຈ່ີງສາມາດລດຄ່າໃຊ້ຈ່າຍຂອງອາຄານສໍານັກງານໃຫຍ່ໂຕຈ່ີງສາມາດລດຄ່າໃຊ້ຈ່າຍຂອງ ສໍານັກງານລງົ ໄປໄດ້. 139

5. E-Learning ຮບູ ພາບ 7.8: E-Learning ຄໍາວ່າ E-Learning ໂດຍທົີ່ວໆໄປຄວບຄມຄວາມ ໝາຍທີ່ກວ້າງຫຼາຍ ຄື ຈະໝາຍເຖິງ ການຮຽນໃນ ລັກສະນະໃດກໍໄດ້ ເຊ່ີິງໃຊ້ການຖ່າຍທອດເນອົື້ ໃນຜ່ານທາງອປະກອນອເີ ລັກໂທຣນິກສ໌ ບີໍ່ວາ່ ຈະເປນັ ຄອມພິວເຕີ, ເຄີື່ອຂ່າຍອິນເຕີເນັດ, ອິນຕຣາເນດັ , ເອັກຕຣາເນັດ ຫຼື ທາງສັນຍານໂທລະທັດ ຫຼື ສັນຍານດາວທຽມ (Satellite) ກໄໍ ດ້ເຊ່ີິງເນອືົ້ ໃນຂົ້ໍມູນຂ່າວສານອາດຢໃູ່ ນຮບູ ແບບການຮຽນທ່ີເຮົາຄ້ນເຄີຍກັນມາພໍສົມຄວານແລ້ວ ເຊັ່ນີ : ຄອມພິວ ເຕີຊ່ວຍສອນ (Computer-Assisted Instruction), ກ ານ ສອນ ເທ ິງ ເວັບ (Web-Based Instruction), ກ າ ນ ຮຽນອອນໄລນ໌ (On-line Learning) ການຮຽນທາງໄກຜ່ານດາວທຽມ ຫຼື ອາດຢູ່ໃນລັກສະນະທີ່ຢັງບໍີ່ຄ່ອຍແຜ່ ຫຼາຍໃນປະເທດເຮົາ ເຊັີ່ນ: ການຮຽນຈາກວິດີໂອ (Video On-Demand) ເປັນຕ້ົນ. (ຮສ. ດຣ. ຖະໜອມພອນ ເລົາຈະຣດັ ແສງ). E-Learning ໝາຍເຖິງ ການຮຽນ - ການສອນ ໃນລັກສະນະ ຫຼື ຮູບແບບໃດກໍໄດ້ ເຊ່ີິງການຖ່າຍທອດ ເນອົື້ ໃນນນ້ັົ ສາມາດເຮັດໄດ້ຜ່ານທາງສືີ່ອເິ ລັກໂທຣນິກສ໌ ເຊີັ່ນ: ຊີດີຣອມ, ເຄືອີ່ ຂ່າຍອິນເຕເີ ນັດ, ອິນຕຣາເນັດ, ເອັກ ຕຣາເນັດ ຫຼື ທາງສນັ ຍານໂທລະທັດ, ສັນຍານດາວທຽມ ເປັນຕົນ້ . ເຊ່ີິງການຮຽນລກັ ສະນະນີົ້ກາໍ ລງັ ໄດ້ຮັບຄວາມ ນິຍົມຫ ຼາຍ ເ ຊັີ່ນ ຄອມພິວເຕີຊ່ວຍສອນດ້ວຍຊີ ດີນອົມ , ການຮຽ ນ-ການສອນເທິງ ເວັບ (Web-Based Learning), ການຮຽນອອນໄລນ໌ (On-line Learning) ການຮຽນທາງໄກຜ່ານດາວທຽມ ຫຼື ການຮຽນດ້ວຍວີດີ ໂອຜ່ານອອນໄລນ໌ເປັນຕົ້ນ. (ນິຄົມ ວັງແສງ. 2012). http://chornnikom.blogspot.com/2012/11/e- learning.html E-learning ຄກື ານຮຽນຮູ້ແບບອອນໄລນ໌ ຫືຼ e-learning ຄືການສກສາຮຽນຮູ້ຜ່ານເຄື່ີອຂ່າຍຄອມພິວເຕີ, ອິນເຕີເນັດ (Internet) ຫຼື ອິນຕຣາເນັດ (Intranet) ເປນັ ການຮຽນຮູ້ດ້ວຍຕົນເອງ ຜູ້ຮຽນຈະໄດ້ຮຽນຕາມຄວາມ ສາມາດ ແລະ ຄວາມສົນໃຈຂອງຕົນເອງ ໂດຍເນືົອ້ ໃນຂອງບົດຮຽນເຊງ່ີິ ປະກອບດ້ວຍ ຂໍົ້ຄວາມ, ຮບູ ພາບ, ສຽງ, ວິ ດໂີ ອ ແລະ ມັດຕິມີເດຍ ອ່ີືນໆ ຈະຖືກສົ່ີງໄປຢັງຜູ້ຮຽນຜ່ານ Web Browser ໂດຍຜູ້ຮຽນ ຜູ້ສອນ ແລະ ເພີ່ືອນ ຮວ່ ມຊົ້ັນຮຽນທກຄົນສາມາດຕິດຕີ່ໍ, ປກສາ ແລະ ແລກປຽ່ ນຄວາມຄດິ ເຫັນລະຫວ່າງກັນໄດ້ ເຊ່ີັນດຽວກບັ ການ ຮຽນໃນຊ້ົັນຮຽນປົກກະຕິໂດຍອາໄສເຄື່ີອງມືການຕິດຕໍີ່ ສື່ີສານທີ່ທັນສະໄໝ (e-mail, web-board, chat) ຈີ່ງ 140

ເປັນການຮຽນສໍາລັບທກຄົນ, ທກຄົນສາມາດຮຽນໄດ້ທກເວລາ ແລະ ທກສະຖານທີ່ (Learn for all : anyone, anywhere and anytime) ແຫຼງ່ີ ຂົໍ້ມູນ: http://www.thai2learn.com ສະຫຼຸບ ຄໍາວ່າ E-Learning ໝາຍເຖິງ ການຮຽນຮູ້ທາງອີເລັກໂຕນິກ, e-Learning ເປັນຮູບແບບການ ຮຽນການສອນ ເຊີິ່ງໃຊ້ການຖາ່ ຍທອດເນືົ້ອໃນ (delivery methods) ຜ່ານທາງອປະກອນອີເລັກໂຕນິກ ບີໍ່ວ່າຈະ ເປນັ ຄອມພີວເຕີ, ເຄີ່ອື ຂ່າຍອນິ ເຕເີ ນັດ, ເອກັ ຕຣາເນດັ ຫຼື ທາງສນັ ຍານໂທລະສັບ, ດາວທຽມ ແລະ ໃຊ້ໃນຮູບແບບ ການນໍາສະເໜີເນອົ້ື ໃນຂໍມ້ົ ນູ ຂ່າວສານໃນຮູບແບບຕ່າງໆ. 6. ການນາໃຊ້ E-Learning ເຂົ້າໃນການຈັດການຮຽນ - ການສອນ ໃນປະຈບັນຄົນສ່ວນໃຫຍ່ເມື່ີອເວົ້າເຖິງ e-Learning ຈະໝາຍເຖິງການຮຽນເນ້ົືອໃນ ຫຼື ຂ້ໍົມູນຂ່າວສານ ເຊ່ີິງອອກແບບມາສາໍ ລັບການສອນ ຫືຼ ການອົບຮົມ ເຊິ່ີງໃຊ້ເທກັ ໂນໂລຢີຂອງເວັບ (Web Technology) ໃນການ ຖ່າຍທອດເນື້ົອໃນ ແລະ ເທັກໂນໂລຢີລະບົບການຈັດການ (Course Management System) ໃນການບໍລິຫານ ຈັດການງານສອນດ້ານຕ່າງໆໂດຍຜູ້ຮຽນທີ່ຮຽນຈາກ e-Learning ນີ້ົສາມາດສກສາເນອ້ືົ ໃນໃນລັກສະນະອອນໄລນ໌ ຫືຼ ຈາກແຜ່ນຊີດີຣອມກໍໄດ້ ນອກຈາກນີ້ົເນື້ົອໃນຂ້ໍົມູນຂ່າວສານຂອງ e-Learning ສາມາດນໍາສະເໜີໂດຍອາໄສ ເທັກໂນໂລຢີມັດຕິມີເດຍ (Multimedia Technology) ແລະ ເທັກໂນໂລຢີດ້ານສືີ່ການພົວພັນ (Interactive Technology) ທີ່ໄ ດ້ລິ ້ົງ e-Learning ເ ປັນຮູບແບບການຮຽນທ ີ່ເ ກີດຂ ົ້ນເ ພື່ີອ ຕອບສະໜອງ ການຮຽນໃ ນ ລັກສະນະທາງໄກ (Distance Learning) ຄື ເປັນຮູບແບບການຮຽນເຊິີ່ງຜູ້ຮຽນບີ່ໍຈໍາເປນັ ຕອ້ ງເດີນທາງມາຮຽນໃນ ສະຖານທີ່ດຽວກັນໃນເວລາດຽວກັນໂດຍຜູ້ຮຽນຈະຕ້ອງສກສາເນ້ືົອໃນຈາກ e-Learning Courseware ເຊິີ່ງ ໝາຍເຖງິ ສີ່ື ການຮຽນ-ການສອນ ທາງຄອມພິວເຕີທີ່ໄດ້ຮັບການອອກແບບ ແລະ ພັດທະນາຢ່າງມີປະສິດທິພາບ ເພືີອ່ ໃຊ້ໃນການນາໍ ສະເໜີເນອື້ົ ໃນຄວາມຮູ້ໃນລັກສະນະຂອງສີື່ປະສົມ (Multimedia) ມີການເນົ້ັນຄວາມຫຼາກຫຼາຍ ຂອງສ່ີື (non-linear) ມກີ ານອອກແບບກິດຈະກາໍ ເຊ່ິີງຜູ້ຮຽນສາມາດໂຕ້ຕອບກັບເນອືົ້ ໃນ (Interaction) ທງັ ຫມົດ ເຊັ່ີນ: ມີແບບຝ ກຫັດ ແລະ ແບບທົດສອບໃຫ້ຜູ້ຮຽນສາມາດກວດສອບຄວາມເຂົ້າໃຈໄດ້ ໂດຍເນື້ົອໃນ e-Learning Courseware ຈະມີການແບ່ງໄວ້ເປັນໝວດວິຊາ (module) ເມີ່ືອສກສາດ້ວຍຕົນເອງແລວ້ ຜູ້ຮຽນມີ ໜາ້ ທີ່ໃນການອະທິບາຍ, ແລກປ່ຽນຄວາມຄິດເຫັນທັງໝົດ ທັງການສອບຖາມບັນຫາຕ່າງໆກັບໝູ່ເພີ່ືອນຮ່ວມຊັ້ົນ ທາງອິເລັກໂທຣນິກສ໌ (ເຊ່ີິງໃນນແີ ມ່ນສອບຖາມບັນຫາກັນໃນລະບົບອອນໄລນ)໌ ຫັຼງຈາກນົ້ັນຜູ້ສອນອາດນັດໝາຍ ຜູ້ຮຽນມາ (ໃນຊັົນ້ ຮຽນ ຫຼື ໃນລັກສະນະອອນໄລນກ໌ ໍໄດ້) ແຕ່ບ່ໍີແມ່ນເພີອື່ ການສອນເພ້ົີມແບບການຮຽນທາງໄກໃນ ລກັ ສະນະເກີ່າົ ຫາກຜູ້ສອນສາມາດໃຊ້ເວລານ້ນົັ ໃນການເນັົ້ນເນອ້ືົ ໃນສາໍ ຄັນທ່ີຜູ້ສອນຮູ້ວ່າຜູ້ຮຽນມັກເກີດບນັ ຫາ ຫືຼ ຕອບບັນຫາທີ່ຜູ້ຮຽນພົບຈາກການສກສາດ້ວຍຕົນເອງແລ້ວກ່ອນທ່ີຈະມາຮຽນໃນຫ້ອງນ້ັົນເອງ ຢ່າງໃດກໍຕາມ ການ ຮຽນໃນລັກສະນະ e-Learning ກສໍ າມາດນໍາມາປັບໃຊ້ກບັ ການຮຽນໃນລັກສະນະປົກກະຕິໄດ້ ຖາ້ ນໍາມາໃຊ້ ຢາ່ ງ ຖືກວິທີ ຜູ້ສອນກໍບ່ີໍຈໍາເປັນຕ້ອງໃຊ້ວິທີການສອນໃນລັກສະນະບັນລະຍາຍ (Lecture) ເປັນສ່ວນໃຫຍ່ອີກຕໍີ່ໄປ ແລະ ສາມາດໃຊ້ເວລາໃນຫອ້ ງຮຽນໃຫ້ມີປະໂຫຍດສູງສດ ເພາະ e-Learning ສາມາດນາໍ ມາໃຊ້ແທນ ຫຼື ເສມີ ໃນ ສ່ວນຂອງການບັນລະຍາຍ ໄດ້ໂດຍສະເພາະຢ່າງຢິີ່ງໃນເນົື້ອໃນການຮຽນເຊິີ່ງເນັົ້ນການຈີື່ (Verbal Information) ແລະ ທັກສະທາງປັນຍາ (Intellectual Skills) ຍົກຕົວຢ່າງ ວິຊາ ເທັກໂນໂລຢີເພື່ີອການສກສາຜູ້ສອນຕ້ອງໄດ້ ອະທິບາຍຄວາມໝາຍຂອງເທັກໂນໂລຍີ, ເທັກໂນໂລຍີເພືີ່ອການສກສາ ແລະ ນະວັດຕະກໍາ ເຊີິ່ງຜູ້ສອນຕ້ອງໄດ້ ອະທິບາຍເນື ້ົອໃນລາຍລະ ອຽດທັ ງໝົດ ແລະ ຈະຕ້ອງໃຊເວລາໃນກ ານບັ ນລະຍາ ຍ (Lecture) ດັີ່ ງນັ້ົ ນ e-Learning ທີ່ອອກແບບມາດີ ສາມາດນໍາສະເໜີເນື້ົອໃນບາງຫົວຂົ້ໍແທນຜູ້ສອນໄດ້ໂດຍທີ່ຜູ້ສອນບໍີ່ຈາໍ ເປັນຕ້ອງ ສອນໃນຊ້ັົນຮຽນ ແລະ ຜູ້ສອນສາມາດໃຊ້ເວລາໃນຊັນ້ົ ຮຽນຢາ່ ງຄມ້ ຄ່າຫາຼ ຍຂ້ົນເຊນີັ່ : ການອອກແບບກດິ ຈະກາໍ ໃຫ້ 141

ຜູ້ຮຽນຄິດວເິ ຄາະແທນ. ໃນເວລາສອນຜູ້ສອນຕ້ອງໃຊ້ເວລາໃນຫ້ອງຮຽນໃຫ້ມີປະໂຫຍດສູງສດ ເຊ່ນີັ : ການເລອື ກ ກດິ ຈະກາໍ ທີ່ມີຄວາມໝາຍຕໍີ່ຄວາມເຂົ້າໃຈເນ້ົືອໃນການຮຽນໃຫ້ຜູ້ຮຽນໄດ້ມີໂອກາດລົງມືປະຕິບັດ ຫືຼ ການບັນລະ ຍາຍສະເພາະເນ້ືົອໃນທີ່ເປັນປະເດນັ ສໍາຄັນທີ່ຜູ້ຮຽນມັກຈະພົບບັນຫາ ຫືຼ ການໃຊ້ເວລາໃນການຕອບບັນຫາທ່ີຜູ້ ຮຽນພບົ ຈາກການທ່ີໄດສ້ ກສາ ດວ້ ຍຕນົ ເອງ ເປນັ ຕນົ້ . (ຮສ. ດຣ. ຖະໜອມພອນ ເລາົ ຈະຣດັ ແສງ) ແຫ່ຼງີ ຂໍ້ົມນູ : http://www.kroobannok.com/1586 7. ອົງປະກອບຂອງການຮຽນຮແູ້ ບບອອນໄລນ໌ ອົງປະກອບຂອງການຮຽນຮູ້ແບບອອນໄລນ໌ມີ 4 ອົງປະກອບສໍາຄັນຄື ໂດຍແຕ່ລະສ່ວນຕ້ອງໄດ້ຮັບການ ອອກແບບຢາ່ ງເໝາະສມົ ເມືີ່ອນາໍ ມາປະກອບເຂ້ົານໍາກັນແລ້ວເຮັດໃຫ້ລະບົບທັງໝົດສາມາດເຮັດວຽກປະສານກັນ ໄດເ້ ປັນຢາ່ ງດດີ ່ງີັ ນີົ:້ ກ. Content Delivery in Multiple Formats ສ່ວນປະກອບທາໍ ອິດຂອງ e-Learning ກີໍ່ຄື ເນົື້ອໃນວິຊາ ທີ່ຈະນໍາມາສ້າງເປັນ E-Content ເຊີິ່ງຈະໄດ້ມາ ຈາກອາຈານຜູ້ສອນໃນວິຊານົັ້ນໆ ໂດຍຕອ້ ງນໍາເນ້ົືອໃນດ່ັີງກ່າວມາສາ້ ງໃຫ້ຢູ່ໃນຮູບແບບຂອງມດັ ຕິມີເດຍສ່ີືປະສົມ ເພີ່ອື ທ່ີຈະສາມາດຮຽນຮູ້ຈາກຄອມພິວເຕີຜາ່ ນທາງລະບົບເຄືີ່ອຂາ່ ຍອິນເຕີເນດັ ໄດ້. ຂ. Management of Learning Experience ສ່ວນນົ້ີຈະເປັນສ່ວນຂອງລະບົບການຈັດການອີເລີນນີ່ິງ ຫຼື LMS (Learning Management System) ເປັນຊອຟແວຣ໌ທ່ີເປນັ ໂປຣແກຣມຖານຂໍົ້ມູນ ເພີ່ືອເຮັດໜ້າທີ່ຊ່ວຍໃນການຈັດການລະບົບການຮຽນ (Database Application Software) ໜ້າທີ່ຫັຼກໆ ໄດ້ແກ່ ການວາງແຜນການຮຽນ, ການລົງທະບຽນຜູ້ຮຽນ, ການເຜີຍແຜ່ ການຮຽນຜ່ານທາງອນິ ເຕີເນດັ , ການຕດິ ຕາມ ຜົນການຮຽນຂອງຜູ້ຮຽນ, ການວັດຜົນເຊີ່ງິ ຊໍຟຕ໌ແວຣ໌ດງ່ັີ ກລ່າວຈະເຂ້ົາ ມາຊວ່ ຍໃນລະບົບການຈດັ ການຂອງລະບົບການຮຽນ. ຄ. Networked Community of learners. ການສາ້ ງຊມຊມົ ຂອງການຮຽນຮູ້ ເນ່ີືອງຈາກຮຽນຮູ້ໃນລະບົບອີເລີນນ່ິີງເປນັ ການຮຽນຮູ້ໂດຍການຜ່ານລະບົບ ເຄືີ່ອຂ່າຍອິນເຕີເນດັ . ງ. Content Developers and Experts ສ່ວນສດທ້າຍກຄໍ ື ສວ່ ນຂອງຜູ້ຊ່ຽວຊານ ແລະ ຜູ້ພັດທະນາເນອື້ົ ໃນວິຊາໃຫ້ຖກື ຕ້ອງ ແລະ ເໝາະສົມ. ແຫ່ງຼີ ຂົໍ້ມູນ : http://www.thai2learn.com 8. ອງົ ປະກອບສາຄັນຂອງ E-Learning ກ. ລະບົບຈດັ ການການສກຶ ສາ (Management Education System) ບໍີ່ວ່າລະບົບໃດໃນໂລກກຕໍ ອ້ ງມີການຈັດການ ເພືີ່ອເຮັດໜ້າທ່ີຄວບຄມ ແລະ ປະສານງານ ໃຫ້ລະບົບດໍາເນີນ ໄປຢ່າງຖືກຕ້ອງ ອົງປະກອບນີ້ົສາໍ ຄັນທີ່ສດ ເພາະເຮັດໜ້າທີ່ໃນການວາງແຜນກໍານົດຫຼັກສູດ, ຕາຕະລາງເວລາ, ແຜນດ້ານບກລາກອນ, ແຜນວຽກດ້ານການບໍລິການ, ແຜນດ້ານງົບປະມານ, ແຜນວັດຖອປະກອນເຄືີ່ອຂ່າຍ, ແຜນປະເມີນຜົນການດາໍ ເນີນວຽກ ແລະ ເຮດັ ໃຫ້ແຜນທັງໝດົ ດໍາເນນີ ໄປຢ່າງຖກື ຕ້ອງທງັ ໝົດ ແລະ ນໍາຫາແນວ ທາງແກ້ໄຂ ເພອືີ່ ໃຫ້ລະບບົ ດາໍ ເນີນຕໄໍີ່ ປດວ້ ຍດີ ແລະ ບໍີ່ຢດຊະງັກ. ຂ. ເນົ້ອໃນລາຍວິຊາເປັນບດົ ແລະ ເປັນຂ້ົັນຕອນ (Contents) ໜາ້ ທີ່ຂອງຜູ້ຊ່ຽວຊານ ທ່ີໄດຮ້ ັບມອບໝາຍໃຫເ້ ປນັ ຜູ້ສອນຄື ການຂຽນຄາໍ ອະທິບາຍລາຍວິຊາ, ວາງແຜນ ການສອນ ໃຫ້ເໝາະສມົ ກບັ ເວລາ ກົງກັບຄວາມຕ້ອງການຂອງສັງຄົມ ສາ້ ງສີ່ືການສອນທີ່ເໝາະສມົ ແຢກບົດຮຽນ 142

ເປັນບົດ ມີການມອບໝາຍວຽກເມ່ີືອໝົດບົດທີ່ຮຽນ ແລະ ເຮັດສະຫຼຸບເນືົ້ອໃນໄວ້ຕອນທ້າຍຂອງແຕ່ລະບົດ ພຣອ້ ມແນະນາໍ ແຫງຼີ່ ອ້າງອງິ ເພມິ່ີ ເຕິມໃຫ້ໄປສກສາຄົນ້ ຄວ້າ. ຄ. ສາມາດສ່ືສານລະຫວາ່ ງຜູ້ຮຽນ ແລະ ມວນຊນົ ຫ ລະຫວາ່ ງຜຮູ້ ຽນນາກັນ ທກຄົນໃນຊນົັ້ ຮຽນສາມາດຕິດຕສໍີ່ ່ີືສານກນັ ໄດ້ ເພີື່ອຫາຂ້ົໍມູນ ຊວ່ ຍເຫືຼອ ແລກປ່ຽນຄວາມຄດິ ເຫັນ ຫືຼ ຕອບຄໍາຖາມ ເພືີ່ອໃຫ້ການສກສາມີປະສິດທິຜົນສູງສດ ສີ່ືທ່ີໃຊ້ອາດເປັນ E-mail, ໂທລະສັບ, Chat board, WWW board, ICQ ຫຼື ບໍລິການໃນ Google ເຊັ ່ີນ: google drive, google classroom, pallet ເປັນຕົ້ນ . ຜູ້ສອນສາມາດກວດວຽກບ້ານຂອງຜູ້ຮຽນ ພ້ອມສະແດງຄວາມຄິດເຫັນຕໍີ່ວຽກບ້ານຂອງຜູ້ຮຽນ ຢາ່ ງສະໝີ່ໍາສະເໝີ ແລະ ເປດີ ເຜີຍຜົນການກວດວຽກບ້ານ ເພືອ່ີ ໃຫ້ທກຄນົ ຮູ້ວ່າ ງານແຕ່ລະແບບມຈີ ດບົກຜ່ອງຢ່າງໃດ ເມີ່ອື ແຕ່ລະຄົນ ຮູ້ຈດບົກຜອ່ ງຂອງຕົນ ກຈ່ໍີ ະສາມາດກັບໄປປບັ ປງຕົວເອງ ຫືຼ ອ່ານເລ່ີອື ງນົນ້ັ ເພມີົ້ ເຕີມເປນັ ພິເສດໄດ້. ງ. ວດັ ຜນົ ການຮຽນ (Evaluation) ວຽກບາ້ ນທ່ີອາຈານມອບໝາຍ ຫືຼ ແບບຝກຫັດທ້າຍບົດ ຈະເຮັດໃຫ້ຜູ້ຮຽນມີປະສບົ ການ ແລະ ເຂົ້າໃຈເນືົ້ອ ໃນວິຊາຫາຍຂ້ົນ ຈົນສາມາດນໍາໄປປະຢກໃຊ້ ແກ້ບນັ ຫາໃນອະນາຄົດໄດ້ ແຕ່ການຈະຜ່ານວິຊາໃດໜ່ີງໄປນ້ັົນ ຈະ ຕອ້ ງມີເກນມາດຕະຖານ ເພີ່ອື ວັດຜົນການຮຽນ ເຊິີ່ງເປນັ ການຮັບຮອງວາ່ ຜູ້ຮຽນຜ່ານເກນ ຈາກສະຖາບັນໃດ ຖ້າບໍີ່ ມີການສອບກໍ່ີບອກບໍ່ີໄດ້ວ່າຜ່ານ ຫຼື ບ່ໍີ ພຽງແຕ່ເຂົ້າຮຽນຢ່າງດຽວ ຈະບ່ໍີໄດ້ຮັບຄວາມເຊີ່ືອຖືຫຼາຍ ເພາະຮຽນຢ່າງ ດຽວ ຜູ້ສອນອາດສອນດີ ສອນເກີັ່ງ ສື່ີການສອນສອດຄ່ອງ ເໝາະສົມ ຄັກ ດີເລດີ ແຕ່ຜູ້ຮຽນນັີ່ງຫຼັບ ຫືຼ ໂດດຮຽນ ກໍບໍີ່ສາມາດນໍາການຮັບຮອງວ່າການເຂົ້າຮຽນນັົ້ນ ໄດ້ມາດຕະຖານ ເພາະຜ່ານການອົບຮົມ ບໍີ່ແມ່ນຜ່ານເກນ ມາດຕະຖານຈາກການສອບ ດ່ັີງນ້ົັນ ການວັດຜົນການຮຽນ ຈີ່ງເປັນການສ້າງມາດຕະຖານ ທີ່ຈະນາໍ ຜນົ ການສອບໄປ ໃຊ້ງານໄດ້ ດ່ງີັ ນ້ົນັ E-learning ທ່ີດີຄວນມີການສອບ ວາ່ ຜາ່ ນເກນມາດຕະຖານ ຫືຼບໍີ່. ແຫຼ່ີງຂມໍ້ົ ນູ : http://learners.in.th/blog/artkhim/328090 (Mr. Nattiyakorn Viroonphan) 9. ການໃຊງ້ ານ E-mail Email ຫຍໍົ້ມາຈາກ electronic mail (ແປລວ່າ ໄປສະນີອິເລັກໂທຣນິກສ໌) ໝາຍເຖິງການສືີ່ສານ ຫຼື ການສົ່ີງຂ້ໍົຄວາມ ໂນ້ດ ຫືຼບັນທກອອກຈາກຄອມ ພວິ ເຕີຣ໌ເຄີອື່ ງໜ່ີງ ຜ່ານໄປເຂ້ົາເຄືີ່ອງປາຍທາງ (terminal) ຫືຼເຂົ້າ ເຄືີ່ອງຄອມພິວເຕີອີກເຄີ່ືອງໜີ່ງໂດຍສົີ່ງຜ່ານທາງລະບົບເຄືີ່ອຂ່າຍ (network) ຜູ້ສີົ່ງຈະຕ້ອງມີເລກທີ່ຢູ່ (e-mail address) ຂອງຜູ້ຮັບ ແລະຜູ້ຮັບກໍສາມາດເປີດຄອມພິວເຕີຮຽກຂ່າວສານນົ້ັນອອກມາເບິີ່ງເມື່ີອໃດກໍໄດ້ ໂດຍ ປົກກະຕິ ຈະບມໍີ່ ີການພມິ ຂ້ົໍຄວາມ ຫຼື ຂ່າວສານນັ້ນົ ລງົ ແຜ່ນເຈ້ຍ ນັບວາ່ ເປັນການປະຫຢດັ ກະດາດໄປໄດ້ສ່ວນໜີ່ງ ໂດຍທົີ່ວໄປ ຖືກັນວ່າເປັນງານສ່ວນໜີ່ງຂອງສໍານັກງານອັດຕະໂນມັດ (office automation) ປະຈບັນໄດ້ຮັບ ຄວາມນຍິ ົມເປັນຈໍານວນຫາຼ ຍ. (ພົດຈະນານກົມຄາໍ ສບັ ຄອມພິວເຕີ ໄທ-ອັງກິດ). E-mail ຄື ຈດົ ໝາຍ ທ່ີໃຊ້ຮັບສີ່ງົ ກັນໂດຍຜາ່ ນເຄ່ືີອຂ່າຍຄອມພິວເຕີ ບາງແຫງ່ ໃຊ້ສະເພາະພາຍໃນ ບາງແຫ່ງ ໃຊ້ສະເພາະພາຍນອກອົງກອນ (ສໍາລັບເຄີື່ອຂາ່ ຍຄອມພິວເຕີທີ່ມຂີ ະໜາດໃຫຍ່ທີສ່ ດໃນໂລກຄື internet) ການໃຊ້ ງານກໍເໝືອນກບັ ເຮົາພິມຂໍ້ົຄວາມໃນໂປຣແກຣມ Microsoft word ຈາກນັົ້ນກໍຄລກິ ຄໍາສັ່ີງ ເພ່ືີອສ່ົີງອອກໄປໂດຍ ຈະມຊີ ່ືີຂອງຜູ້ຮັບ ເຊິີ່ງເຮົາເອີ້ນົ ວ່າ Email Address ເປນັ ຫັຼກໃນການຮບັ - ສົ່ີງຂມ້ໍົ ູນ. E-mail (Electronic Mail) ເປັນບໍລິການໃນຮູບແບບດຽວກັບການ ຮັບ-ສົີ່ງ ຈົດໝາຍ ແຕ່ກຕ່າງກັນຢູ່ຄື ໃຫ້ບໍລິການຜາ່ ນລະບົບເຄື່ີອຂ່າຍຄອມພິວເຕີ ແລະ ໂປຣແກຣມທ່ີເຮດັ ໜ້າທີ່ນີ້ົໂດຍສະເພາະຜູ້ໃຊ້ຕ້ອງຮຽນຮູ້ວທິ ີ ການໃຊ້ໂປຣແກຣມສໍາລັບ ຮບັ -ສີງົ່ mail ແລະ ຕ້ອງຮູ້ທີ່ຢູ່ຂອງຜູ້ຮບັ ປາຍທາງ. 143

ກ. ສ່ວນປະກອບຂອງຊ່ື Email Address ຈະປະກອບດວ້ ຍ 3 ພາກສວ່ ນຄື: [email protected] 1) Your name ຄື ຊ່ີືທ່ີເຮົາສາມາດຕັງົ້ ເປັນຊືີ່ຫຍັງກໍໄດ້ (ແຕ່ຕອ້ ງບ່ີໍຊົ້ໍາກບັ ຂອງຄົນອີນື່ ) 2) ເຄືີ່ອງໝາຍ @ ຄື ໃຊ້ສາໍ ລບັ ກັົ້ນລະຫວາ່ ງ ຊືີ່ ກັບ ຊີ່ືເວບັ ໄຊຕ໌ ຫຼື domain name 3) Gmail.com ຄື ຊ່ືີເວບັ ໄຊຕ໌ ຫືຼ domain name ຂ. ຊະນິດຂອງການຮັບສງື່ົ E-mail 1) ຮັບສີ່ງົ ໂດຍໃຊ້ໂປຣແກຣມ E-mail ໂດຍສະເພາະ ເຊັີນ່ Outlook Express, Eudora 2) ຮບັ ສົ່ງີ ໂດຍຜາ່ ນ Web site ເຊັນ່ີ www.sanook.com, www.yahoo.com 3) ຮັບສົີ່ງໂດຍຜາ່ ນ Web Browser ເຊັີ່ນ Netscape, Google Chrome, Baidu, Firefox, IE ເປັນຕົນ້ . ຄ. ການຮັບ - ສົ່ງື E-mail ແບບທີື່ 1: ຕາມປກົ ກະຕິຈະຕອ້ ງມກີ ານກາໍ ນົດ Configuration ເພີື່ອ ກໍານດົ Incoming Mail ແລະ Outgoing Mail Server ເຊ່ິງີ ເຮັດໃຫ້ເກດີ ຄວາມຫຍ້ງຍາກໃນການ check mail ເນືີອ່ ງຈາກບາງຄນົ ບໍີ່ໄດ້ມີເຄອ່ືີ ງຄອມພິວເຕີເປນັ ຂອງຕົນເອງ ຫືຼ ບາງຄົນອາດຈະຕອ້ ງເດນີ ທາງເລືົ້ອຍໆ ເຮັດໃຫ້ບ່ໍີສະດວກ. ງ. ການຮບັ - ສືົ່ງ E-mail ແບບທືີ່ 2 ຄື check email ຜ່ານ Web site ຈີ່ງມີຜູ້ນິຍົມຫາຼ ຍທີ່ສດໃນ ໂລກ ເນີ່ືອງຈາກບ່ໍີຈໍາເປັນຕ້ອງກໍານົດ Configuration ພຽງສະໝັກເປັນສະມາຊິກກັບ Web site ທີ່ໃຫ້ບໍລິການ ພຽງແຕ່ເຮົາຈືີ່ຊືີ່ User ແລະ Password ເທີ່ົານັົ້ນ ກໍສາມາດຈະກວດສອບ E-mail ໄດ້ຈາກທີ່ຕ່າງໆ ທັີ່ວໂລກ (ການລງົ ທະບຽນເພີ່ືອກອກ E-mail ແບບທີ່ 2 ນີ້ົຈະເປນັ ການໃຫ້ບໍລກິ ານຟຣີ!) ຈ. Web site ທໃ່ືີ ຫ້ບລກິ ານ E-mail ຟຣີ ໄດ້ແກ່ o http://www.sanook.com o http://www.hotmail.com o http://www.chaiyo.com o http://www.gmail.com ສ. ວທິ ີການໃຊ້ງານທວ່ືົ ໄປ o TO - ໝາຍເຖິງ ຊືີ່ E-mail ສໍາລັບຜູ້ຮັບ o FROM - ໝາຍເຖິງ ຊີື່ E-mail ສໍາລັບຜູ້ສີົງ່ o SUBJECT - ໝາຍເຖິງ ຫວົ ຂ້ໍົເນ້ືົອໃນຂອງຈົດໝາຍ o CC - ໝາຍເຖງິ ສາໍ ເນົາ E-mail ສະບັບນົີ້ໄປໃຫ້ອີກບກຄົນໜີ່ງ o BCC - ໝາຍເຖງິ ສາໍ ເນາົ E-mail ສະບບັ ນົ້ີໄປໃຫ້ອກີ ບກຄົນໜງ່ີ ແຕ່ຜູ້ຮັບ (TO) ຈະບໍ່ີຮວູ້ າ່ ເຮົາສາໍ ເນາົ ໃຫ້ໃຜດວ້ ຍ o ATTACHMENT - ສງ່ົີ file ຂໍ້ົມູນແນບໄປພຣ້ອມກັບ E-mail ແຫງ່ຼີ ຂ້ົໍມນູ : https://guru.sanook.com/2397/ 144

ຊ. ຂ້ດົ ີຂອງ E-mail ເມອ່ື ປຽບທຽບກັບການສືົງ່ ຈົດໝາຍທາມະດາ ແລະ Fax ຄ o ຄວາມໄວຂອງການສົີ່ງ E-mail ໃຊ້ເວລາໃນການເດີນທາງເຖິງປາຍທາງບີໍ່ເຖງິ 1 ນາທີໃນ ຂະນະທີ່ຈົດໝາຍທາໍ ມະດາຕ້ອງໃຊ້ເວລາຢ່າງນອ້ ຍ 1 ມົື້. o ການເກັບຮັກສາຄວາມລັບ E-mail ທີ່ສົ່ີງເຖິງຜູ້ຮັບປາຍທາງຈະຖືກເກບັ ລົງໃນ mail box ຂອງຜູ້ຮບັ ແຕ່ລະຄົນ ເຊີ່ິງຜູ້ອື່ີນບີໍ່ສາມາດເປີດອ່ານຂ້ໍົຄວາມທ່ີສ່ີົງໄປໄດ້ ນອກຈາກຜູ້ຮບັ ທີ່ ເປນັ ເຈົ້າຂອງເທີົ່ານົນັ້ . ໃນຂະນະທີ່ຈົດໝາຍທາໍ ມະດາ ຫືຼ Fax ມີໂອກາດທີ່ຈະຖືກຜູ້ອືີນ່ ເປີດ ອ່ານກອ່ ນເຖງິ ມຜື ູ້ຮບັ ແທໆ້ ໄດ້. o ຄວາມແນ່ນອນຂອງ E-mail ທີ່ສ່ົີງອອກໄປ ຫາກບໍ່ີເຖິງຜູ້ຮັບປາຍທາງກໍ່ີຈະຖືກສ່ົີງກັບມາ ຍງັ ຜູ້ສົີ່ງໂດຍອັດຕະໂນມັດ ເຮັດໃຫ້ຜູ້ສ່ີງົ ຮ້ວູ ່າ E-mail ເດີນທາງໄປເຖງິ ຜູ້ຮັບ ຫຼື ບໍີ່. o ຄນນະພາບຂອງຂົ້ໍມູນ ຜູ້ຮັບສາມາດອາ່ ນຂໍົ້ຄວາມຂອງ E-mail ໄດ້ຈາກຈໍພາບຄອມພິວເຕີ ຫືຼ ຈະໃຫ້ພິມອອກທາງເຄືອ່ີ ງພິມກໍໄດ້. o ຂໍົ້ມູນທີ່ຈະສົ່ີງທາງ E-mail ສາມາດສ່ີົງໄດ້ທັງຂໍົ້ຄວາມ, ຮູບພາບ, ສຽງ ແລະ ພາບເຄ່ີືອນ ໄຫວເຊິ່ີງຜູ້ຮັບສາມາດເປີດອ່ານ ຟັງ ຫືຼ ເບິີ່ງໄດ້ໃນທັນທີ, Talk (Conversation on screen) ເປັນການສົນທະນາແບບ Real time ຜາ່ ນທາງຄອມພິວເຕີໂດຍການພິມຂົ້ໍຄວາມ ເທງິ ຈພໍ າບແລກປ່ຽນກບັ ຜູ້ໃຊ້ອີກຄົນໜີ່ງທີ່ກໍາລັງໃຊ້ເຄ່ີືອງຄອມພິວເຕີ. ແຫີງຼ່ ຂົ້ໍມູນ: (http://www.kjn.ac.th/web/node/284) 10.ສັງຄມົ ດຽວກນັ (Virtual Communities) ຮບູ ພາບ 7.9: ສະຖຕິ ິການໃຊ້ Social Messenger ທົີວ່ ໂລກປີ 2019 ໃນປະຈບັນ ເຮົາຄົງພບົ ເຫັນສັງຄົມເຄືີ່ອຂ່າຍ ກັນຫາຼ ຍຂົ້ນ ບໍີ່ວາ່ ຈະເປັນ ເວ໊ບ Punlao, MySpace, Hi5, Facebook ເຊິ່ີງສັງຄົມປະເພດນີົ້ ເຮົາຮຽກອີກຢ່າງໜີ່ງໄດ້ວ່າ ສັງຄົມດຽວກັນ “Virtual Communities” ໂດຍ ການຂະຫຍາຍຕົວຂອງສງັ ຄົມປະເພດນົີ້ ເປັນໄປດ້ວຍຄວາມວອ່ ງໄວຢ່າງສູງ ເປນັ ການຂະຫຍາຍຕົວແບບທະວີຄູນ ຢ່າງເຊີ່ັນ: ຖາ້ ເຮົາຮູ້ຈັກເພື່ີອນຄົນໜ່ີງ ເຮາົ ກຈໍ ະຮູ້ຈັກເພີ່ືອນຂອງເພີ່ືອນໄປໃນຕົວດ້ວຍ ແລະຫາກເຮົາຮູ້ຈັກເພ່ີືອນ 145