รหัสและบทเรียนโครงการสร้างคุณธรรม จริยธรรมและธรรมาภิบาล

1

2 THE DECODING รหัสและถอดบทเรยี นโครงการเสริมสรา้ งคุณธรรม จริยธรรม และธรรมาภิบาลในสถานศกึ ษา ปีงบประมาณ พ.ศ. 2561 หน่วยงานท่รี ับผดิ ชอบ : หน่วยศึกษานเิ ทศก์ และศูนยส์ ่งเสรมิ และพฒั นาอาชวี ศกึ ษาภาค 5 ภาค สานักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษาลกั ษณะโครงการ : โครงการตามพ.ร.บ.งบประมาณความสอดคลอ้ ง/เช่ือมโยง/ภายใตย้ ุทธศาสตร์ นโยบาย จดุ เน้น และมาตรการ : (1) นโยบายของรฐั บาลด้านการศึกษา ขอ้ 10 ปลูกฝงั ค่านยิ มและจิตสานกึ ทดี่ ี (2) นโยบายของกระทรวงศกึ ษาธิการ ขอ้ 9 ผลิตคนดอี อกสสู่ ังคม (3) ยทุ ธศาสตร์พัฒนาอาชวี ศึกษา ข้อ 1 การจดั การอาชวี ศึกษาเพ่อื ความมนั่ คงของสงั คมและ ประเทศชาติ (4) ยุทธศาสตร์ชาตวิ า่ ดว้ ยการปอ้ งกันและปราบปรามการทุจริต ระยะท่ี 3ทม่ี า : จากแผนแม่บทสง่ เสริมคุณธรรมแห่งชาติ ฉบบั ที่ 1 (พ.ศ. 2559 – 2564) ท่ีประชุมคณะกรรมการส่งเสริมคุณธรรมแห่งชาติเห็นชอบให้จัดทาคู่มือส่งเสริมคุณธรรมแห่งชาติ ที่มีเนื้อหาสาคัญเกี่ยวกับหลักนิยมคุณธรรม4 ประการ คือ พอเพียง มีวินัย สุจริต และจิตอาสา และนาไปทดลองใช้กับสถานศึกษาในสังกัดกระทรวงศกึ ษาธิการ หน่วยศึกษานิเทศก์ สานักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา เล็งเห็นความสาคัญของการนาหลักนิยมคุณธรรมดังกล่าวมาพัฒนาผู้เรียนอาชีวศึกษา โดยในปีงบประมาณ พ.ศ. 2560 จึงได้จัดทาโครงการเสริมสร้างคุณธรรม จริยธรรม และธรรมาภิบาลในสถานศึกษา ซ่ึงมีการพัฒนาหลักสูตรรายวิชากิจกรรมส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรม และเอกสารแนวทางการจัดกิจกรรมส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรม ในสถานศึกษาอาชีวศึกษา ท่ีผ่านการออกแบบโดยตัวแทนผู้บริหาร ครู จากสถานศึกษาอาชีวศึกษา ร่วมกับศึกษานิเทศก์ และหน่วยงานท่ีเกี่ยวข้องกับการสง่ เสริมคุณธรรม จริยธรรม และธรรมาภิบาล กาหนดเป็นแนวทางการจัดกิจกรรมฯ จานวน 6 หน่วยกิจกรรมโดยได้เสนอแนะขั้นตอน รูปแบบ วิธีการ ในการนาไปใช้ หรือประยุกต์ใช้ พร้อมกันนี้ สานักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา ได้เพ่ิมรายวิชา กิจกรรมส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรม ในกิจกรรมเสริมหลักสูตร ระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพ รหัสวิชา 2000-2007 และประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นสูง รหัสวิชา 3000-2005 เพ่ือให้สอดคล้องกับความต้องการของสถานประกอบการ โดยมีเป้าประสงค์ในการปลูกฝังค่านิยมและจิตสานึกท่ีดี ผลิตคนดีออกสู่สังคม เพ่ือให้เกิดผลลัพธ์ท่ีดี ต่อสังคมและประเทศชาติต่อไป และได้นาไปทดลองใช้กับสถานศึกษาอาชีวศึกษา นาร่อง จานวน 25 แห่ง เพ่ือพัฒนาครูผู้สอนในสถานศึกษาอาชีวศึกษาให้มีความรู้ ความเข้าใจและสามารถจัดการเรียนรู้กิจกรรมส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรม ในกิจกรรมเสริมหลักสูตร เพื่อส่งเสริมการจัดกิจกรรมส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรม และธรรมาภิบาลให้กบั ผ้เู รยี น ดังนี้

3 ภาค สถานศึกษา จงั หวดัภาคเหนอื 1. วิทยาลัยการอาชีพฝาง เชียงใหม่ 2. วทิ ยาลัยการอาชีพเทิง เชียงรายภาคตะวันออกเฉยี งเหนือ 3. วิทยาลยั เทคนิคตาก ตาก 4. วทิ ยาลยั เทคนิคอุตรดิตถ์ อตุ รดติ ถ์ภาคกลาง 5. วทิ ยาลัยอาชีวศึกษาแพร่ แพร่ภาคใต้ 1. วทิ ยาลยั การอาชีพศรขี จรภมู ิ สรุ ินทร์ 2. วทิ ยาลัยเทคนิคเขาวง กาฬสินธ์ุภาคตะวนั ออกและ 3. วิทยาลยั สารพดั ช่างศรีสะเกษ ศรีสะเกษกรงุ เทพมหานคร 4. วทิ ยาลยั เกษตรและเทคโนโลยีบรุ รี มั ย์ บรุ ีรมั ย์ 5. วิทยาลัยการอาชีพวารนิ ชาราบ อบุ ลราชธานี 1. วิทยาลยั เทคนิคราชบุรี 2 ราชบรุ ี 2. วทิ ยาลัยการอาชีพปราณบุรี ประจวบครี ีขันธ์ 3. วิทยาลยั การอาชีพบ้านแพ้ว สมุทรสาคร 4. วิทยาลยั การอาชีพเนนิ ขาม ชยั นาท 5. วทิ ยาลยั การอาชีพหนองแค สระบุรี 1. วิทยาลยั เกษตรและเทคโนโลยรี ะนอง ระนอง 2. วิทยาลัยเทคนคิ ถลาง ภเู ก็ต 3. วทิ ยาลยั เทคนคิ สชิ ล นครศรีธรรมราช 4. วิทยาลยั สารพัดชา่ งสงขลา สงขลา 5. วทิ ยาลัยอาชีวศกึ ษานครศรธี รรมราช นครศรธี รรมราช 1. วิทยาลยั พณิชยการเชตุพน กรงุ เทพมหานคร 2. วทิ ยาลยั เทคนคิ มีนบรุ ี กรุงเทพมหานคร 3. วิทยาลัยการอาชีพนวมินทราชทู ศิ กรงุ เทพมหานคร 4. วทิ ยาลัยสารพัดชา่ งพระนคร กรงุ เทพมหานคร 5. วิทยาลัยเทคนคิ นนทบุรี นนทบุรี

4 ในปงี บประมาณ พ.ศ. 2561 หนว่ ยศึกษานิเทศกไ์ ดด้ าเนนิ โครงการเสริมสรา้ งคุณธรรม จรยิ ธรรม และธรรมาภบิ าลในสถานศกึ ษา โดยมีวตั ถุประสงคเ์ พื่อ (1) พฒั นาครผู ู้สอนในสถานศึกษาอาชวี ศกึ ษาให้มีความรู้ ความเข้าใจและสามารถจัดการเรียนรู้ กจิ กรรม ส่งเสรมิ คุณธรรม จรยิ ธรรม ในกจิ กรรมเสริมหลกั สูตร รวมทัง้ บรู ณาการในรายวชิ าอื่น ๆ (2) ส่งเสรมิ การจดั กิจกรรมสง่ เสริมคณุ ธรรม จริยธรรม และธรรมาภบิ าลใหก้ บั ผู้เรียน (3) พฒั นาแนวทางสง่ เสริมการจัดกิจกรรมปอ้ งกนั การทุจริตในสถานศึกษาอาชีวศกึ ษา (4) เผยแพร่ตัวอยา่ งการจัดการเรียนรหู้ ลกั สตู รรายวิชากิจกรรมส่งเสรมิ คณุ ธรรม จรยิ ธรรม และธรรมาภิบาลใหส้ ถานศกึ ษาอาชวี ศึกษา (5) ปลูกฝังผเู้ รยี นใหม้ ีคณุ ธรรม จริยธรรม และธรรมาภิบาล ตามมาตรฐานการศกึ ษาวิชาชพี ท้ังน้ี โดยกาหนดกจิ กรรมในโครงการ ประกอบด้วย (1) การประชุมเชิงปฏิบัติการจัดการเรียนรู้รายวิชากิจกรรมส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรม ในกิจกรรมเสริม หลักสูตร โดยขยายผลในสถานศึกษาอาชีวศึกษา จานวน 40 แห่ง ระหว่างวันที่ 12-15 มีนาคม 2561 ณ โรงแรมทาวน์ อิน ทาวน์ กรุงเทพฯ (มสี ถานศึกษาเข้ารว่ มเพมิ่ เตมิ รวมท้ังสนิ้ 44 แห่ง) (2) การประชุมเชิงปฏิบัติการจัดทาแนวทางส่งเสริมการจัดกิจกรรมป้องกันการทุจริต ระหว่างวันที่ 24-26 เมษายน 2561 ณ โรงแรมทาวน์ อิน ทาวน์ กรงุ เทพฯ (3) การนิเทศเพ่ือส่งเสริมติดตามการจัดการเรียนรู้หลักสูตรรายวิชากิจกรรมเสริมสร้างคุณธรรม จริยธรรม และธรรมาภิบาลในสถานศกึ ษาอาชวี ศกึ ษา ระหว่างเดือนมิถุนายน-กรกฎาคม 2561 (4) การประชมุ ปฏบิ ัตกิ ารแลกเปลี่ยนเรียนรู้และจัดนิทรรศการการจัดการเรียนรู้รายวิชากิจกรรมเสริมสร้าง คุณธรรม จริยธรรม และธรรมาภิบาลของสถานศึกษากลุ่มเป้าหมาย ระหว่างวันที่ 22-24 สิงหาคม 2561 ณ โรงแรมทาวน์ อนิ ทาวน์ กรงุ เทพฯ ของสถานศกึ ษากล่มุ เป้าหมาย 40 แหง่ สาหรบั กิจกรรมท่ี 4 ผ้เู ข้าร่วมประชุมได้แก่ ศึกษานิเทศก์ ครูนักเรียน นักศึกษา โดยมีเป้าหมายพัฒนาความรู้ความเข้าใจการจดั การเรียนรู้ และถอดบทเรียนการดาเนินงานหลักสูตรรายวิชากิจกรรมส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรม จากครูผู้สอนและผู้เรียนของสถานศึกษาอาชีวศึกษากลุ่มเป้าหมายที่เข้าร่วมในกิจกรรมที่ 1 ทั้งภาครัฐและเอกชนเพอ่ื ใหส้ ถานศึกษาอ่ืนสามารถใช้เป็นแนวทางดาเนินการจดั การเรยี นรู้ต่อไป จานวน 43 แหง่ ดังน้ี ภาค สถานศกึ ษา จงั หวดัภาคเหนือ 1. วิทยาลยั เทคนคิ พิชยั อตุ รดิตถ์ 2. วิทยาลยั การอาชีพลอง แพร่ 3. วิทยาลัยการอาชพี สอง แพร่ 4. วิทยาลัยการอาชีพบา้ นตาก ตาก 5. วทิ ยาลัยการอาชีพจอมทอง เชยี งใหม่ 6. วทิ ยาลัยเทคโนโลยโี ปลเิ ทคนคิ ลานนา เชียงใหม่ 7. วิทยาลยั อาชวี ศึกษาเชียงราย เชยี งราย 8. วิทยาลยั อาชีวศึกษาแม่สาย เชยี งราย 9. วิทยาลยั เทคนคิ กาญจนาภเิ ษกเชยี งราย เชยี งราย

5 ภาค สถานศึกษา จงั หวดัภาคตะวนั ออกเฉียงเหนอื 1. วิทยาลยั เทคนิคคเู มือง บุรีรัมย์ภาคกลาง 2. วทิ ยาลัยเทคนิคอดุ รธานี อุดรธานีภาคตะวันออกและกรงุ เทพมหานคร 3. วทิ ยาลยั การอาชพี กุมภวาปี อุดรธานี 4. วิทยาลยั การอาชีพหนองหาน อดุ รธานี 5. วทิ ยาลยั การอาชีพบา้ นผือ อดุ รธานี 6. วิทยาลยั สารพดั ชา่ งอุดรธานี อดุ รธานี 7. วทิ ยาลยั อาชีวศกึ ษาอุดรธานี อดุ รธานี 8. วิทยาลัยบริหารธุรกจิ และการทอ่ งเทย่ี ว อุดรธานี อดุ รธานี 9. วิทยาลัยเกษตรและเทคโนโลยี อดุ รธานี อดุ รธานี 10. วิทยาลัยเทคนิคกาญจนาภเิ ษก อดุ รธานี อดุ รธานี (ไม่ได้เขา้ รว่ มกิจกรรมท่ี 4) 1. วิทยาลยั เกษตรและเทคโนโลยีชัยนาท ชยั นาท 2. วทิ ยาลยั การอาชพี วิเศษชยั ชาญ อา่ งทอง 3. วทิ ยาลัยการอาชพี อูท่ อง สุพรรณบุรี 4. วิทยาลัยสารพดั ชา่ งบรรหาร แจ่มใส สุพรรณบุรี 5. วทิ ยาลัยอาชีวศึกษาสุพรรณบรุ ี สุพรรณบรุ ี 6. วิทยาลยั เทคโนโลยสี หวทิ ยบ์ ริหารธรุ กจิ สุพรรณบรุ ี 7. วิทยาลยั การอาชีพสองพน่ี ้อง สุพรรณบุรี 8. วิทยาลยั เกษตรและเทคโนโลยีสพุ รรณบุรี สพุ รรณบุรี 9. วทิ ยาลยั เทคนคิ สพุ รรณบุรี สุพรรณบุรี 1. วิทยาลยั การอาชพี นครนายก นครนายก 2. วิทยาลัยการอาชีพพนมสารคาม ฉะเชิงเทรา 3. วิทยาลยั การอาชพี กบินทร์บรุ ี ปราจีนบุรี 4. วิทยาลัยเทคนคิ ปราจนี บรุ ี ปราจีนบรุ ี 5. วิทยาลัยการอาชีวศกึ ษาปทมุ ธานี ปทมุ ธานี 6. วทิ ยาลยั เทคโนโลยีการจัดการเพชรเกษม กรงุ เทพมหานคร 7. วทิ ยาลยั เทคโนโลยีพณิชยการ กรงุ เทพมหานคร ภาษานุสรณ์บางแค กรุงเทพมหานคร 8. วิทยาลัยเทคโนโลยภี าคตะวนั ออก กรงุ เทพมหานคร

6 ภาค สถานศกึ ษา จังหวัดภาคใต้ พทั ลุง 1. วิทยาลยั เทคนิคปา่ พะยอม พทั ลุง 2. วทิ ยาลยั การอาชีพควนขนุน สุราษฎรธ์ านี 3. วทิ ยาลยั การอาชพี เวยี งสระ ตรัง 4. วทิ ยาลยั เทคนิคตรงั นครศรธี รรมราช 5. วิทยาลยั การอาชพี นครศรีธรรมราช นครศรีธรรมราช 6. วทิ ยาลยั อาชวี ศึกษาวีรศลิ ปิน สงขลา 7. วทิ ยาลัยเทคโนโลยีและการจัดการ สงขลา สงิ หนคร 8. วิทยาลัยการอาชพี สมเดจ็ เจ้าพะโคะ จากการประชุมเชิงปฏิบัติการปฏิบัติการแลกเปลี่ยนเรียนรู้และจัดนิทรรศการการจัดการเรียนรู้รายวิชากิจกรรมเสริมสร้างคุณธรรม จริยธรรม และธรรมาภิบาลของสถานศึกษากลุ่มเป้าหมายที่จัดข้ึนระหว่างวันท่ี22-24 สิงหาคม 2561 ณ โรงแรมทาวน์ อิน ทาวน์ กรุงเทพฯ นั้น พบว่า แต่ละสถานศึกษามีการนาเอาการจัดกิจกรรม ส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรม และการป้องกันการทุจริต เข้าไปอยู่ในหลักสูตรและแผนการเรียน แตกต่างกันขึ้นกับบริบทของแต่ละสถานศึกษา ด้วยรูปแบบการประชุมเชิงปฏิบัติการแบบใหม่ ท่ีเรียกว่า “Mindstorming” หรือ การระดมจติ ใจ เปน็ กระบวนการทาใหส้ ภาวะความรักแบบเพื่อนมนุษย์ เผยตัวท่ามกลางผู้คนในเวที / การประชุม / การพูดคุยกัน โดยอาศัยพลังกลุ่มและเหน่ียวนาซึ่งกันและกัน ความรักแบบเพ่ือมนุษย์เปรียบเหมือนแสงสว่าง ส่งผลให้ความเช่ือที่ครอบงาหรืออัตตาท่ีเปรียบความมืดมิด หายไปเอง จากน้ันแต่ละคนในท่ีน้ันจะรู้ไดเ้ องว่าอะไรเป็นอะไร นอกจากน้ี เป็นการเปิดโอกาสให้แกนนา ทุกข่ายท่ีสนใจหรือมีทักษะการนาเวที ได้แก่วิทยากร (Lecturer) สาหรับนาเวทีบรรยาย, วิทยากรกระบวนการ (Facilitator) สาหรับนาเวทีระดมสมอง แต่ต้องการเพิ่มเติมทักษะการนาเวที ในรูปแบบใหม่ ซ่ึงมีผู้ทาหน้าที่ดาเนินเวทีท่ีเรียกว่า \"ผู้เหนี่ยวนากระบวนการ\"(Mentor) ทาให้การแลกเปล่ียนพูดคุยจนนาไปสู่สาระสาคัญของการถอดรหัสและบทเรียนจากกลุ่มเป้าหมายที่จะนาไปส่คู วามสาเร็จ และข้ามพ้นความท้าทายอุปสรรคปัญหามาได้จนเกิดเป็นรหัสและบทเรียนในการทากิจกรรมส่งเสรมิ คณุ ธรรม จรยิ ธรรม และธรรมาภบิ าลในสถานศกึ ษา โดยสามารถสรุปได้ดังนี้

7

8

9

10

11

12 แนวทางการบรู ณาการการส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรม และธรรมาภิบาล เขา้ ไปในกิจกรรมต่าง ๆ ตอ้ งเรม่ิ จากตัวเราเอง การเริ่มจากตวั เราเองนัน้ หมายความรวมถงึ ทั้ง ผบู้ รหิ าร ครผู ้สู อน ผู้เรยี น ระดบั ผูบ้ ริหาร ต้องศกึ ษาขอ้ มลู แนวทาง วธิ กี าร ทส่ี อดรับกบั เปา้ ประสงค์การส่งเสรมิ คุณธรรม จริยธรรมและธรรมาภิบาล โดยสรา้ งความเข้าใจและสนับสนุนให้จัดรายวิชากิจกรรมส่งเสริม คุณธรรมจริยธรรมในแผนการเรยี น และหรือให้ครูนาไปขยายผลสู่ผู้เรียนในกจิ กรรมเสรมิ หลักสูตร อาทิ กจิ กรรมลูกเสือวิสามญั กิจกรรมองค์การวชิ าชีพฯ กจิ กรรมคา่ ยคุณธรรม และกิจกรรม/โครงการอื่นๆ เชอ่ื มประสานกับหน่วยงานในพื้นท่ี เจา้ หน้าที่ภาครัฐ/ภาคเอกชน ชมุ ชน และผ้ปู กครองมสี ่วนรว่ มด้วย ระดับครูผู้สอน ต้องทาความเข้าใจ วางแผนดาเนินการร่วมกัน ต้องสื่อให้ผู้เรียนเห็น ความสาคัญในการพัฒนาตนให้มีคุณธรรม จริยธรรม และพฤติกรรมที่พึงประสงค์ โดยครูผู้สอนต้องช้ีแจง วัตถุประสงค์ของกิจกรรมสรปุ ส่ิงทไี่ ดเ้ รยี นรู้จากการทากิจกรรม และเปิดโอกาสใหผ้ เู้ รยี นไดส้ ะท้อนคิด ถงึ ส่งิ ที่ได้เรยี นรู้และจะนาไปปรบั ใช้ ระดับตัวผู้เรียน ต้องร่วมทากิจกรรมท่ีสถานศึกษาส่งเสริม สนับสนุนทั้งภายในและภายนอกสถานศึกษารวมทั้งมีส่วนร่วมในการออกแบบ วางแผนการจัดกิจกรรม นาเสนอต่อครู ผู้บริหาร เพ่ือนาไปดาเนินการ พัฒนาตนเอง สถานศกึ ษา ชุมชน ต่อไป

13 กล่าวโดยสรุป การมองการดาเนินกิจกรรม/โครงการ มีวิธีการท่ีแตกต่างกัน แต่มีเป้าประสงค์ท่ีเหมือนกัน การดาเนินการต้องบูรณาการท้ัง 3 ส่วน (ส่วนท่ี 1.ผู้บริหาร 2.ครูแกนนา/ครูผู้สอน/คณะทางาน3.นักเรียน นักศึกษา) ให้ขับเคลื่อนไปพร้อมๆ กัน แต่ละคนมีวิธีการท่ีต่างกันอาจจะมอง จาก Bottom up สู่Top down หรือ Top down สู่ Bottom up ก็ได้ สู่การขยายผลในทุกรายวิชา หากพิจารณาตามกระบวนการควรดาเนินการตามหลัก PDCA =Plan (การวางแผน) Do= (ปฏิบัติ) Check= (การตรวจสอบ) Act=(การดาเนินการให้เหมาะสม) ตามหลักของ Walter Shewhart โดยแต่ละระดับก็มีบทบาทที่เอื้อต่อการดาเนินกิจกรรมได้ดังน้ี ระดับผู้บริหาร เห็นความสาคัญในการบูรณาการคุณธรรม จริยธรรม และพฤติกรรมท่ีพึงประสงค์ ในรายวิชาโดยชี้แจงทาความเข้าใจกบั ครทู กุ คนในการพัฒนาผู้เรียนให้มีความรู้ และทักษะ ควบคู่คุณธรรม จริยธรรมและพฤติกรรมทพี่ งึ ประสงค์ในรายวิชาทีร่ ับผิดชอบ ระดับครู ดาเนินการออกแบบ วางแผนจัดกิจกรรมการเรียนรู้บูรณาการด้านความรู้ ด้านทักษะ ด้านคุณธรรม จริยธรรม พฤติกรรมที่พึงประสงค์ ตามเน้ือหาสาระและจุดประสงค์ของรายวิชา จัดกิจกรรม และวัดประเมินผลพฤตกิ รรมผเู้ รียนทง้ั 3 ดา้ นดงั กล่าว ดงั นั้น คณุ ธรรม จรยิ ธรรม เรมิ่ จากตวั เราเอง เป็นจดุ เริ่มตน้ ทด่ี ีในการทจ่ี ะเปล่ียนแปลงตนเองให้ เป็นคนมีคณุ ธรรม จริยธรรม มีระเบียบวินัย ซ่ือสัตย์ ไม่คดโกงต่อสังคม เพ่ือเป็นแบบอย่าง หรือต้นแบบท่ีดีให้กับบุคคลอ่ืนเม่ือตัวเราเองมี ความตระหนัก เข้าใจในเร่ืองคุณธรรม จริยธรรม สิ่งเหล่าน้ีจะส่งผลต่อคนรอบข้าง คือ ครอบครัวชุมชน สังคม ครู ผู้บริหาร เปล่ียนแปลงไปด้วย แค่เพียง ผู้บริหาร ครู ผู้เรียน“เปล่ียนวิธีคิดชีวิตก็เปล่ียน”“ปรับวิธีเรียนเปลี่ยนวิธีสอน” “ดูแล้วทานาเอาไปใช้” ในการพัฒนาตนเอง ชุมชน สังคม ประเทศชาติ ก็เปลย่ี นแปลงและขบั เคลอื่ นอย่างเป็นองค์รวมได้

14 ผลการอภิปรายจากสถานศกึ ษาทเ่ี ข้ารว่ มโครงการสร้างเสริมคุณธรรม จริยธรรม และธรรมาภิบาลในสถานศึกษา กลุ่มเป้าหมายที่เข้าร่วมได้สะท้อนความคิดเห็นเกี่ยวกับการจัดกิจกรรมส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรม และธรรมาภิบาลในสถานศกึ ษา โดยแบง่ ออกเป็น 4 ประเดน็ เพ่ือความเข้าใจและพฒั นา ดงั ต่อไปน้ี 1. ความคิดเห็นของผู้เข้าร่วมโครงการฯ ต่อคาถาม “หากไม่มีกิจกรรมส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรมฯ จะเป็นอย่างไร?” แบ่งออกเป็น 2 ประเด็น คอื ต่อตนเอง และต่อชมุ ชน สงั คม ประเทศ 1.1. ต่อตนเอง ไดแ้ ก่ จะทาให้เกดิ ความเห็นแก่ตัว ขาดโอกาสในการเรียนรู้เพ่ือพัฒนาตนเอง ขาดการอบรมท่ีดี ขาดความกล้าแสดงออก ขาดระเบียบวินัย ไม่ซื่อสัตย์ ขาดการคิด วิเคราะห์ แยกแยะ บูรณาการอย่างเป็นองคร์ วม ผู้บริหาร ครู ไมก่ ล้าท่ีจะเปล่ียนแปลงตนเองให้ดีข้ึนเพือ่ เป็นแบบอยา่ งทด่ี ใี หก้ บั บุคคลอ่ืนๆ ในการเป็นจุดเปลี่ยนทางความคิดเพ่ือเสริมสร้างระเบียบวินัยให้กับตนเอง จะไม่ก่อให้เกิดการปลูกจิตสานึกที่ดี ให้ผู้เรียนมีความจริงใจ สจุ รติ และไม่มโี อกาสไดร้ ้จู ักเพ่อื นใหม่ 1.2. ตอ่ ชุมชน สงั คม และประเทศ ได้แก่ จะทาให้เกิดการทุจริตคอรัปช่ันท่ีปลูกฝังให้กับ ผู้บริหาร ครูนักเรียน นักศึกษา ตั้งแต่ยังเด็กโดยไม่รู้ตัว ขาดการแบ่งปัน ขาดการมีส่วนร่วมในสถานศึกษา นาไปสู่การสร้างปัญหาที่เป็นภาระต่อชุมชน สังคม และประเทศ ทาให้ไม่มีความรับผิดชอบต่อสังคมเกิดข้ึน คนในสังคมแตกแยก

15ไม่รักและสามัคคีกันท้ังในและภายนอกและองค์กร พลเมืองจะไม่ได้รับการพัฒนาจิตใจ มนุษย์ สังคม แห้งแล้งและคนท่มี ีจิตอาสาลดน้อยลง ความคิดเห็นของผู้เข้าร่วมโครงการฯ ต่อคาถาม “หากมีกิจกรรมส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรม จะเป็นอย่างไร?” จะก่อให้เกิดการปลูกจิตสานึกท่ีดีให้ผู้เรียนความจริงใจ สุจริต ได้รู้จักเพ่ือนใหม่ ผู้บริหาร ครู กล้าท่ีจะเปลี่ยนแปลงตนเองใหด้ ีขึ้นเพ่ือเปน็ แบบอย่างท่ดี ีใหก้ บั บุคคลอน่ื ๆ ในการเป็นจุดเปลี่ยนทางความคิดเพื่อเสริมสร้างระเบียบวินยั ให้กับตนเอง โดยใช้กจิ กรรม/โครงการดังกล่าว สรา้ งพลเมอื งทดี่ อี อกสู่สังคม เกิดการรวมกลุ่ม ไม่สร้างปัญหาให้ผู้อื่น จะไม่ก่อให้เกิดการสานสัมพันธ์ระหว่างครูและผู้เรียนให้เกิดความสามัคคีกันในสถานศึกษา เพื่อสรา้ งแนวคิด วธิ ีการ ทส่ี ามารถต่อยอดสูช่ มุ ชน สังคม ประเทศ พฒั นาจิตใจมนษุ ย์ทกุ คนใหม้ จี ิตอาสาเพ่ิมมากขน้ึ 2. ส่ิงท่ีผู้เข้าร่วมโครงการฯ ต้องการพัฒนาในการจัดกิจกรรมส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรม และธรรมาภิบาล ในสถานศกึ ษา ไดแ้ ก่ ครูผสู้ อนควรนากจิ กรรมส่งเสริมคณุ ธรรม จรยิ ธรรม บูรณาการในกระบวน การเรียนรู้รายวชิ าทรี่ บั ผิดชอบ ใหเ้ กิดความต่อเนือ่ ง และมกี ารใช้ส่อื การเรียนการสอนที่ทันสมยั 3. ประโยชน์ท่ีได้รับจากกิจกรรมส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรมและธรรมาภิบาลในสถานศึกษา ได้แก่ ครูได้หลักการ แนวทาง รูปแบบ วิธีการ การเรียนการสอนท่ีสอดแทรก บูรณาการ การจัดกิจกรรมในทุกรายวิชา เน้นผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง ผู้เรียนได้ประสบการณ์ตรงจากการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกัน เกิดแนวคิดความรู้ใหม่ๆ เพิ่มมากขน้ึ 4. ขอ้ เสนอแนะท่ไี ด้รับจากกิจกรรมส่งเสริม คุณธรรม จริยธรรมและธรรมาภบิ าลในสถานศกึ ษา 4.1. ควรให้ผบู้ รหิ ารแตล่ ะสถานศกึ ษารับรูแ้ นวทาง วิธกี าร ท่จี ะนาไปปฏิบัติจริงในสถานศึกษาของตนนาไปขับเคลื่อนการดาเนินงานในสถานศึกษา โดยเน้นผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง ในการสร้างความตระหนัก รู้ถึงคุณธรรม จริยธรรม ในสถานศึกษาของตน 4.2. ควรปรับความเขา้ ใจกับผมู้ สี ่วนเก่ียวข้องและใหค้ วามรใู้ นเอกสารแนวทางการจัดกิจกรรมส่งเสริมคุณธรรม จรยิ ธรรม ในสถานศกึ ษา ให้แต่ละสถานศึกษานาไปใช้ ไมใ่ ชน่ ากจิ กรรมคณุ ธรรม จริยธรรมที่สถานศึกษาดาเนินการอยู่แล้วเป็นประจาตามปฏิทินการดาเนินงานสถานศึกษามานาเสนอเป็นผลการดาเนินงานการจัดกจิ กรรมส่งเสริมคุณธรรม จรยิ ธรรม ในสถานศึกษา หากจะมานาเสนอควรมกี ารพัฒนากจิ กรรมเพ่ิม 4.3. ควรมีการจัดโครงการฯ/กิจกรรม ในแต่ละภูมิภาคก่อน แล้วจึงคัดเลือกมานาเสนอ ร่วมกันท่ีสว่ นกลาง โดยควรจดั ชว่ งเวลาปิดภาคเรียนของนกั เรียน นักศึกษาทีท่ าให้ผเู้ ขา้ รว่ มกิจกรรมเพ่มิ มากข้ึน 4.4. ควรปรบั ปรงุ เน้ือหาในแนวทางการจัดกิจกรรมส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรม ในสถานศึกษา ท่ีเป็นสอื่ ประกอบการจัดการเรยี นรู้ให้มีความทนั สมยั 4.5. ควรจดั ฝึกอบรมใหค้ วามรโู้ ครงการ/กิจกรรมให้แก่ผู้เก่ียวข้องในสถานศึกษาให้เข้าใจอย่างถูกต้องกอ่ นนาไปดาเนินการจัดกิจกรรมใหก้ บั ผู้เรียน 4.6. ควรพัฒนาปรับปรุงกิจกรรมให้มีรูปแบบที่น่าสนใจเพิ่มขึ้น อาทิ การใช้เกมกระดานหรือboard game การจดั การเรยี นรู้แบบ Active learning การทาหนงั สัน้ ส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรม การเรียนรู้นอกห้องเรียนรว่ มกบั ชุมชน เป็นต้น

16คณะกรรมการท่ปี รึกษา ผูช้ านาญการด้านการจัดการเรยี นการสอนอาชวี ศกึ ษา1. นางสาววลั ลภา อยทู่ อง และกระบวนการเรียนรู้ หวั หน้าหน่วยศกึ ษานเิ ทศก์2. นางผอ่ งพรรณ จรัสจนิ ดารัตน์ ผู้อานวยการมลู นิธคิ นเหน็ คน3. นายปกรณ์ สวุ รรณประภา หน่วยศกึ ษานเิ ทศก์คณะกรรมการดาเนินงาน หนว่ ยศึกษานเิ ทศก์ วทิ ยาลยั เทคนคิ ตาก1. นางวิยดา วัฒนาเมธี วทิ ยาลัยอาชวี ศึกษาแพร่ วิทยาลยั อาชวี ศกึ ษา2. นายประพนธ์ จุนทวเิ ทศ วทิ ยาลัยเทคนิคเขาวง วทิ ยาลยั เทคนคิ เขาวง3. นายวทิ ยา ม่ันเติม วิทยาลยั เทคนคิ ปราจนี บุรี วิทยาลัยเกษตรและเทคโนโลยชี ยั นาท4. นางสาวรชั ต์ธร พรหมศิลป์ วิทยาลยั สารพัดชา่ งศรสี ะเกษ มูลนธิ ิคนเห็นคน5. นางสาวพรรณลักษณ์ มหาวนั มูลนิธิคนเหน็ คน มูลนธิ คิ นเหน็ คน6. นายดาวไทย เบาราญ มลู นธิ ิคนเหน็ คน7. นายวริ ฬุ ห์ นาสุอินทร์8. นายกรกฎ รอดพลู9. นางราตรี มงคลนมิ ติ10. นายสุระภี ผกาพนั ธ์11. นางสาววีรญา เดชเฟ่อื ง12. นางสาวประภาพรรณ สีหาฤทธิ์13. นายปาฏิหาริย์ มาตสะอาด14. นายณภัทร พงษแ์ พทย์