สามัคคีเภทคำฉันท์ มัธยมศึกษาปีที่ ๖

เร่ือง สามคั คีเภทคาฉันท์ ช้ันมธั ยมศึกษาปี ท่ี ๖

ผแู้ ตง่ นายชิต บรุ ทตั กวีในรชั กาลท่ี ๖

เนื้อเร่ืองย่อ พระเจา้ อชาตศตั รูแห่งกรุงราชคฤห์ แควน้ มคธ ทรงมีวสั สการ พราหมณ์ผูฉ้ ลาด และรอบรู้ศิลปศาสตร์เป็นท่ีปรึกษา มีพระประสงคจ์ ะขยายอาณาจกั ร ไปยงั แควน้ วชั ชีของเหล่ากษตั ริยล์ ิจฉวี ซ่ึงปกครองแควน้ โดยยึดมนั่ ในอปริหานิยธรรม (ธรรมอนั ไม่เป็ นที่ต้งั แห่งความเสื่อม) เนน้ สามคั คีธรรมเป็นหลกั การโจมตีแควน้ น้ีให้ได้ จะตอ้ งทาลายความสามคั คีน้ีให้ไดเ้ สียก่อน วสั สการพราหมณ์ปุโรหิตที่ปรึกษา จึงอาสา เป็ นไส้ศึกไปยุแหย่ให้กษตั ริยล์ ิจฉวีแตกความสามคั คี โดยทาเป็ นอุบายกราบทูลทดั ทาน การไปตีแคว้นวัชชี พระเจ้าอชาตศัตรู แสร้งกริ้ ว รับสั่งลงโทษให้เฆ่ียนวัสสการ พราหมณ์ อยา่ งรุนแรงแลว้ เนรเทศไป

เน้ือเร่ืองยอ่ ข่าวของวสั สการพราหมณ์ไปถึงนครเวสารี เมืองหลวงของแควน้ วชั ชี กษตั ริยล์ ิจ ฉวีรับสั่งใหว้ สั สการพราหมณ์เขา้ รับราชการกบั กษตั ริยล์ ิจฉวี ดว้ ยเหตุท่ีเป็ นผมู้ ีสติปัญญา มีวาทศิลป์ ดี มีความรอบรู้ในศิลปะวิทยาการ ทาใหก้ ษตั ริยล์ ิจฉวรี ับไวใ้ นพระราชสานกั ให้ พิจารณาคดีความและสอนหนังสือพระโอรส วสั สการพราหมณ์ไดท้ าหน้าที่อย่างเต็ม ความรู้ความสามารถ จนกษตั ริยล์ ิจฉวีไวว้ างพระทยั กด็ าเนินอุบายข้นั ต่อไป คือสร้างความ คลางแคลงใจในหมู่พระโอรส แลส้ ลุกลามไปถึงพระบิดา ซ่ึงต่างกเ็ ช่ือพระโอรส ทาใหข้ ่นุ เคืองกนั ไปทวั่ เวลาผา่ นไป ๓ ปี เหล่ากษตั ริยล์ ิจฉวกี แ็ ตกความสามคั คีกนั หมด แมว้ สั สการ พราหมณ์ตีกลองนดั ประชุม ก็ไม่มีพระองคใ์ ดมาร่วมประชุม วสั สการพราหมณ์จึงลอบส่ง ข่าวไปยงั พระเจา้ อชาตศตั รู ใหท้ รงยกทพั มาตีแควน้ วชั ชีไดอ้ ยา่ งง่ายดาย

ลกั ษณะคาประพนั ธ์





กาพยฉ์ บัง 16 เนมิตกเ์ ชษฐวทิ ยตุ ดร รอพอบวร มุหุตอุดมดีดล ใหฆ้ าตฆอ้ งชยั มงคล คารบสามหน เฉลิมพระฤกษเ์ บิกธง ถอดความ พราหมณ์ผใู้ หญ่รอจนถึงฤกษง์ ามยามดี กใ็ หต้ ีฆอ้ งชยั มงคล 3 คร้ังแลว้ กโ็ บกธงเป็น การเอาฤกษเ์ อาชยั



คุณค่างานประพนั ธ์ ๑.ด้านวรรณศิลป์ - ใชฉ้ นั ทลกั ษณ์ไดอ้ ยา่ งงดงามเหมาะสม โดยเลือกฉนั ทช์ นิดต่าง ๆ มาใชส้ ลบั กนั ตาม ความเหมาะสมกบั เน้ือเรื่อง จึงเกิดความไพเราะสละสลวย - ใชภ้ าษาที่เขา้ ใจง่าย เห็นภาพชดั เจน “ลูกข่างประดาทา รกกาลขวา้ งไป หมุนเล่นสนุกไฉน ดุจกนั ฉะน้นั หนอ” ตอนพระเจา้ อชาตศตั รูทรงเปรียบเทียบการแตกสามคั คีของ กษตั ริยล์ ิจฉวี

๒. ด้านสังคม - เนน้ โทษของการแตกความสามคั คีในหมู่คณะ - ดา้ นจริยธรรม เนน้ ถึงหลกั ธรรม อปริหานิยธรรม ซ่ึงเป็นธรรมอนั ไม่เป็นที่ต้งั แห่งความเส่ือม - เนน้ ถึงความสาคญั ของการใชส้ ติปัญญาตริตรอง และแกไ้ ขปัญหาต่าง ๆ โดยไม่ ตอ้ งใชก้ าลงั

ด้านการนาไปประยุกต์ใช้ในชีวติ ประจาวนั 1.ความสามคั คีปรองดองเป็นหลกั ธรรมสาคญั ของการอยรู่ ่วมกนั เป็นหมู่คณะ 2.หมู่คณะร่วมใจกนั แกป้ ัญหาต่างๆจะทาใหส้ งั คมอยรู่ อดได้ 3.ควรใชป้ ัญญาในการแกไ้ ขปัญหามากกวา่ การใชก้ าลงั 4.บุคคลตอ้ งมีวจิ ารณญาณ ไตร่ตรองเหตุผลที่ถูกตอ้ งในการคิดหรือการพดู เร่ืองต่างๆ

สวสั ดีค่ะ นางสาวบารียะ๊ สาและ 6206510059 S.2