e-book 6206810033 นางสาวอิสญาภรณ์ ภักดีโชติ

ก คำนำ E- book เรื่อง อวยั วะภายนอก เลม่ นีเ้ป็นสว่ นหนงึ่ ของรายวิชาสขุ ศกึ ษาป.6 สร้างขนึ ้ เพื่อให้นกั เรียนได้ ศกึ ษาค้นคว้าหาความรู้ เเละได้ศกึ ษาอยา่ งเข้าใจเพ่ือเป็นประโยชน์กบั การเรียน ผ้จู ดั ทาหวงั ว่ารายงานเลม่ นีจ้ ะเป็นประโยชน์กบั ผ้อู า่ นหรือนกั เรียนทก่ี าลงั หาข้อมลู เรื่องนีอ้ ยหู่ ากมี ข้อแนะนาหรือข้อผิดพลาดประการใดผ้จู ดั ทาขอน้อมรับไว้เเละขออภยั มา ณ ทนี่ ี่ด้วย จดั ทาโดย นางสาวอสิ ญาภรณ์ ภกั ดีโชติ สาขาการประถมศกึ ษา ชนั้ ปีที่3 รหสั นกั ศกึ ษา 6206810033

สำรบญั ข เร่ือง หน้ำ แบบทดสอบก่อนเรียน 1-5 เร่ือง อวยั วะในระบบย่อย 6-9 เรื่อง ปาก 10-12 เรื่อง คอหอย-หลอดอาหาร 13-15 เรื่อง กระเพาะอาหาร 16-17 เร่ือง ลาไส้เลก็ 18-20 เร่ือง ลาไส้ใหญ่- ไส้ตง่ิ 21-23 เรื่อง ตบั -ตบั ออ่ น-ถงุ นา้ ดี 24-27 แบบทดสอบหลงั เรียน 28-32 เฉลยแบบทดสอบ 33 อ้างองิ 34

1 คำชแี้ จง ให้นักเรียนเลือกคำตอบท่ถี กู ท่สี ุดเพยี งข้อเดยี ว 1. การยอ่ ยอาหาร เริ่มจากอวยั วะใดเป็นอนั ดบั 2. นา้ ลายในปาก มีประโยชน์อย่างไร แรก ก. ชว่ ยให้คอช่มุ ช่ืน ข. ช่วยให้อาหารละลาย ก. ปาก ค. ชว่ ยหล่อเลีย้ งฟันให้แขง็ แรง ข. ลาไส้เลก็ ง. ชว่ ยให้กลืนอาหารได้ง่ายขึน้ ค. หลอดอาหาร ง. กระเพาะอาหาร

2 3. อาหารที่รับประทานเข้าไป จะมีการย่อยท่ี 4. ในกระเพาะอาหาร มีนา้ ย่อย ทางานได้ดีเม่ือ ไหนบ้าง อยภู่ าวะใด ก. ปาก ลาไส้เล็ก ลาไส้ใหญ่ ก. เป็นกรด ข. ปาก กระเพาะอาหาร ลาไส้เลก็ ข. เป็นด่าง ค. ปาก กระเพาะอาหาร ลาไส้ใหญ่ ค.เป็นกลาง ง. ปาก หลอดอาหาร กระเพาะ ง. เป็นอะไรก็ได้ขนึ ้ อย่กู บั อาหารที่รับประทาน อาหาร เข้าไป

3 5. กระเพาะอาหาร ทาหน้าท่ียอ่ ยอาหารประเภท 6. อาหารทกุ ประเภทท่ีเรารับประทาน ใด เข้าไป จะย่อยครัง้ สดุ ท้ายท่ีใด ก. ไขมนั ก. ปาก ข. โปรตีน ข. ลาไส้เลก็ ค. คาร์โบไฮเดรต ค. ลาไส้ใหญ่ ง. วติ ามินและเกลือแร่ ง. กระเพาะอาหาร

7. ตบั มีส่วนเกี่ยวข้องกบั การยอ่ ยอาหาร 4 อย่างไร 8. เพราะเหตใุ ดเวลาที่กินอาหารจาพวก ก. ผลติ นา้ ดียอ่ ยไขมนั แปง้ เมื่อเคีย้ วไปนานๆ จงึ รู้สกึ ว่ามีรส ข.ผลิตนา้ ยอ่ ยโปรตีน หวาน ค.ผลติ เอนไซม์ยอ่ ยโปรตีน ง. ผลติ นา้ ย่อยคาร์โบไฮเดรต ก. เพราะนา้ ลายมีรสหวาน ข. เพราะในแปง้ มีนา้ ตาลผสมอยู่ ค. เพราะนา้ ลายในปากมีรสหวาน ง. เพราะนา้ ยอ่ ยในนา้ ลาย ชว่ ย ย่อยแปง้ ให้เป็นนา้ ตาล

5 9. แอนนาให้ลกู ซงึ่ อย่ชู นั้ อนบุ าลดื่มนม 10. การปฎิบตั ติ นอย่างไร ช่วยให้ไมเ่ ป็น ทกุ วนั เพอ่ื ให้ร่างกายเจริญเติบโตเพราะ โรคกระเพาะอาหาร นมมีโปรตีน อยากทราบว่าโปรตีนใน นา้ นมมีการยอ่ ยท่ีอวยั วะใด ก. ดื่มนา้ มากๆ ข. ขบั ถ่ายเป็นเวลา ก. ปาก ค. เคีย้ วอาหารให้ละเอียดก่อนกลืน ข. ตบั อ่ออน ง. รับประทานอาหารให้ตรงเวลาทกุ มือ้ ค. ลาไส้ใหญ่ ง. กระเพาะอาหาร

เร่ือง อวยั วะในระบบย่อยอำหำร 6

7 อาหารท่ีเรากินเมื่อเข้าสรู่ ่างกายแล้วร่างกายยงั ไมส่ ามารถนาไปใช้ ประโยชน์ได้จะต้องผ่านกระบวนการการยอ่ ยอาหารให้เป็นสารท่ีมีขนาด เลก็ จนสามารถดดู ซมึ ผ่านผนงั ลาไส้เลก็ และลาเลียงไปตามกระแสเลอื ด สสู่ ว่ นต่าง ๆ ของร่างกาย

8 อวัยวะของระบบย่อยอำหำรประกอบด้วย 1.ปาก เป็นอวยั วะสว่ นแรกของระบบยอ่ ยอาหาร ภายในปากมีฟัน สนิ ้ และตอ่ มนา้ ลาย เป็นสว่ นประกอบในการยอ่ ยอาหารในปาก 2.หลอดอาหาร เป็นอวยั วะที่อาหารเคลอ่ื นท่ผี ่านเพื่อเข้าไปยงั กระเพาะอาหาร 3.กระเพาะอาหาร ทาหน้าท่ีบดอาหารและย่อยอาหาร

9 อวัยวะของระบบย่อยอำหำรประกอบด้วย 4.ลาไส้เลก็ ทาหน้าที่ย่อยอาหารและดดู ซมึ สารอาหารเข้าสู่ กระแสเลอื ด โดยมีตบั และตบั ออ่ นทาหน้าที่ผลติ นา้ ดีและนา้ ยอ่ ย ต่างๆเพื่อย่อยอาหารในลาไส้เลก็ 5.ลาไส้ใหญ่ ทาหน้าที่ดดู ซมึ นา้ แร่ธาตุ วิตามิน เข้าสกู่ ระแส เลอื ด 6.ทวารหนกั ทาหน้าที่กาจดั กากอาหารท่ีเหลอื ออกจากร่างกาย

เร่ือง ปำก 10

11 ควำมหมำย ปาก ประกอบไปด้วย ริมฝีปาก ลนิ ้ ฟัน และต่อมนา้ ลาย ซงึ่ ฟันจะชว่ ยในการกดั ตดั ฉีก และบดเคยี ้ วอาหาร ให้ ละเอียดง่ายตอ่ การยอ่ ยมากขนึ ้

12 ส่วนประกอบภำยในปำก ลนิ ้ จะชว่ ยในการคลกุ เคล้าอาหาร การกลนื อาหาร และมีสว่ น เก่ียวข้องกบั การรับรสอาหาร ซง่ึ สามารถรับรสหวานได้บริเวณปลายลนิ ้ รส ขม ได้บริเวณโคนลนิ ้ รสเปรีย้ ว ได้บริเวณข้างลิน้ ทงั้ 2 ข้าง รสเคม็ บริเวณ ด้านข้างของปลายลนิ ้ และจะกระต้นุ ให้ตอ่ มนา้ ลาย ขบั นา้ ลายออกมา ซงึ่ ใน นา้ ลายจะมีเอนไซม์อะไมเลส ท่ีช่วยในการย่อยแปง้ ให้มีขนาดโมเลกลุ เลก็ ลง จนกลายเป็นนา้ ตาล

13 เร่ืองคอหอย-หลอดอำหำร

14 ลักษณะของคอหอย คอหอย มีลกั ษณะคล้ายกรวย เป็นบริเวณทีท่ างเดนิ อาหารและ ทางเดินหายใจมาอย่รู วมกนั และแยกออกจากกนั ปคนละทาง มีหน้าท่ี ปอ้ งกนั ไมใ่ ห้อาหารลงไปในหลอดลมและชว่ ยในการให้อากาศออกทาง ปากหรือเข้าทางปาก คอหอยจะเป็นทางผา่ นของอาหารจากปากลงไปสู่ หลอดอาหาร

15 ลกั ษณะของหลอดอำหำร หลอดอำหำร เป็นทอ่ กล้ามเนือ้ เรียบยาวประมาณ 10 นิว้ ผนงั ด้านใน บดุ ้วยเยื่อเมือกช่วยในการหลอ่ ล่ืน สว่ นตนั และสว่ นปลายจะมี หรู ูด โดยหู รูดสว่ นบนชว่ ยปอ้ งกนั ไมใ่ ห้อากาศผ่านเข้าสหู่ ลอดอาหาร และหรู ูด สว่ นลา่ งปอ้ งกนั ไม่ให้กรดจาก กระเพาะอาหารผา่ นเข้าหลอดอาหาร หลอดอาหารไม่มีบทบาทในการย่อยอาหาร เป็นเพียงทางผ่านของอาหาร อาหารจะถกู ขบั เคลอื่ น โดยการหดตวั ของกล้ามเนือ้

เร่ือง กระเพำะอำหำร 16

17 ลักษณะของกระเพำะอำหำร กระเพำะอำหำร มีลกั ษณะเป็นถงุ ขนาดใหญ่ ผนงั ด้านในจะมเี ยื่อบกุ กระเพาะอาหารเป็นลอนใหญ่คล้ายลกู คลื่น เรียนกวา่ รูก้า (Ruga) เรียงตามแนวยาวของกระเพาะอาหารท่ีเยื่อบกุ กระเพาะอาหารจะมี ตอ่ มนา้ ย่อย ท่ีสร้างนา้ ยอ่ ยออกมาเพ่ือย่อยอาหารโดยมนี า้ ย่อยเพปซิน สาหรับย่อยโปรตนี นา้ ย่อยเรนนิ สาหรับย่อยโปรตนี ในนา้ นม และ นา้ ยอ่ ยไลเปสท่ีใช้ในการยอ่ ยไขมนั

เร่ือง ลำไส้เลก็ 18

19 ลำไส้เลก็ มีความยาวประมาณ 21 ฟตุ ขดไปมาอย่ใู นช่องท้อง ลาไส้ เลก็ แบง่ เป็น 3 สว่ นคอื -ลาไส้เลก็ สว่ นต้น ยาวประมาณ 1 ฟตุ -ลาไส้เลก็ สว่ นกลาง ยาวประมาณ 8 ฟตุ -ลาไส้เลก็ สว่ นปลาย ยาวประมาณ 12 ฟตุ

20 ลำไส้เลก็ เป็นบริเวณทมี่ ีการย่อยอาหารและการดดู ซมึ สารอาหาร มากที่สดุ โดยลาไส้เล็กจะผลิตนา้ ยอ่ ยท่ีใช้ในการยอ่ ยคาร์โปไฮเดรต และโปรตีน และจะมนี า้ ย่อยจากตบั อ่อน และนา้ ดจี ากถงุ นา้ ดี ถกู สง่ มาท่ีลาไส้เลก็ อาหารประเภทคาร์โปไฮเดรต ไขมนั และโปรตนี จะถกู ยอ่ ยเป็นโมเลกลุ ท่ีเลก็ จนร่างกายสามารถนาไปใช้ได้ ลาไส้สว่ นกลาง และสว่ นปลายจะเป็นบริเวณท่ีมีการดดู ซมึ สารอาหารมากท่ีสดุ เพราะ สารอาหารที่ได้จากการย่อยจะผ่านเข้าสหู่ ลอดเลอื ดและหลอด นา้ เหลืองของลาไส้เลก็ สว่ นกากอาหารจะเคล่อื นท่ีสลู่ าไส้ใหญ่

เร่ือง ลำไส้ใหญ่- ไส้ต่งิ 21

22 ลำไส้ใหญ่ มีลกั ษณะเป็นท่อท่ีมีความยาวประมาณ 5 ฟตุ อยตู่ อ่ จากลาไส้เล็กแบง่ เป็น 3 สว่ น คอื -ลาไส้ใหญ่สว่ นต้น สว่ นนีจ้ ะมีไส้ตงิ่ อยดู่ ้วย -ลาไส้ใหญ่สว่ นกลาง ซง่ึ ยาวที่สดุ -ลาไส้ใหญ่สว่ นปลาย หรือไส้ตรง จะเป็นลาไส้ตรงทีม่ ีทางเปิดออก สภู่ ายนอกร่างกาย เรียกว่า ทวารหนกั ลาไส้ใหญ่จะทาการดดู นา้ จากกากอาหารกลบั คืนสรู่ ่างกาย จากนนั้ ลาไส้ใหญ่จะบีบตวั เพ่ือให้กากอาหารออกภายนอกร่างกายทางทวารหนกั

23 ไส้ต่งิ เป็นอวยั วะท่ีไม่มีการยอ่ ยอาหารใดๆเป็นสว่ นท่ีไม่มีประโยชน์ตอ่ ร่างกาย แตถ่ ้ามีเศษอาหารตกไปท่ีไส้ต่งิ จะเกิดการอกั เสบ บางครัง้ ไส้ต่งิ แตกเป็นอนั ตรายถงึ ชีวติ ได้ ถ้าไส้ติง่ อกั เสบต้องพบแพทย์ดว่ น

24 เร่ือง ตับ-ตบั อ่อน-ถงุ นำ้ ดี

25 ควำมหมำยของตับ ตับ เป็นอวยั วะภายในร่างกายท่ีมีขนาดใหญ่ที่สดุ มีหน้าที่ผลิตนา้ ดี แล้วสง่ ไปเก็บไว้ในถงุ นา้ ดี และตบั ยงั เป็นแหลง่ สะสมอาหารประเภท คาร์โบไฮเดรตในรูปของไกลโคเจน สะสมเหลก็ และวิตามินตา่ งๆ ตบั จะชว่ ยกาจดั ของเสยี ในเลือด เมื่อเลือดไหลผ่านเข้าสตู่ บั

26 ควำมหมำยของตับอ่อน ตับอ่อน จะอยใู่ ต้ตบั และกระเพาะอาหาร ตบั ออ่ นจะชว่ ยย่อย อาหาร โดยผลิตนา้ ย่อยตา่ ง ๆ คอื -นา้ ยอ่ ยทริปซิน ย่อยโปรตีน -นา้ ย่อยอะไมเลส ย่อยคาร์โบเดรต -นา้ ยอ่ ยไลเปส ยอ่ ยไขมนั

27 ควำมหมำยของถุงนำ้ ดี ถุงนำ้ ดี จะอย่ใู ต้ตบั ถงุ นา้ ดจี ะทาหน้าท่ีกกั เก็บนา้ ดที ่ีสร้างจากตบั และปลอ่ ยนา้ ดสี สู่ าไส้เลก็ เพื่อช่วยกระจายไขมนั ให้เป็นเม็ดเลก็ ๆ

28 1. การย่อยอาหาร เริ่มจากอวยั วะใดเป็น 2. นา้ ลายในปาก มีประโยชน์อย่างไร อนั ดบั แรก ก. ช่วยให้คอช่มุ ชื่น ข. ชว่ ยให้อาหารละลาย ก. ปาก ค. ช่วยหลอ่ เลีย้ งฟันให้แข็งแรง ข. ลาไส้เลก็ ง. ชว่ ยให้กลืนอาหารได้ง่ายขนึ ้ ค. หลอดอาหาร ง. กระเพาะอาหาร

29 3. อาหารที่รับประทานเข้าไป จะมีการย่อยท่ี 4. ในกระเพาะอาหาร มีนา้ ย่อย ทางาน ไหนบ้าง ได้ดีเมื่ออยภู่ าวะใด ก. ปาก ลาไส้เล็ก ลาไส้ใหญ่ ก. เป็นกรด ข. ปาก กระเพาะอาหาร ลาไส้เลก็ ข. เป็นดา่ ง ค. ปาก กระเพาะอาหาร ลาไส้ใหญ่ ค.เป็นกลาง ง. ปาก หลอดอาหาร กระเพาะ ง. เป็นอะไรก็ได้ขนึ ้ อย่กู บั อาหารที่ อาหาร รับประทานเข้าไป

30 5. กระเพาะอาหาร ทาหน้าท่ีย่อยอาหาร 6. อาหารทกุ ประเภทท่ีเรารับประทานเข้าไป จะ ประเภทใด ย่อยครัง้ สดุ ท้ายท่ีใด ก. ไขมนั ก. ปาก ข. โปรตีน ข. ลาไส้เลก็ ค. คาร์โบไฮเดรต ค. ลาไส้ใหญ่ ง. วติ ามินและเกลือแร่ ง. กระเพาะอาหาร

31 7. ตับ มีสว่ นเก่ียวข้องกบั การยอ่ ย 8. เพราะเหตใุ ดเวลาท่ีกินอาหารจาพวกแปง้ อาหารอย่างไร เม่ือเคีย้ วไปนานๆ จงึ รู้สกึ ว่ามีรสหวาน ก. ผลติ นา้ ดียอ่ ยไขมนั ก. เพราะนา้ ลายมีรสหวาน ข.ผลิตนา้ ยอ่ ยโปรตีน ข. เพราะในแปง้ มีนา้ ตาลผสมอยู่ ค.ผลติ เอนไซม์ย่อยโปรตีน ค. เพราะนา้ ลายในปากมีรสหวาน ง. ผลิตนา้ ย่อยคาร์โบไฮเดรต ง. เพราะนา้ ยอ่ ยในนา้ ลาย ช่วยย่อย แปง้ ให้เป็นนา้ ตาล

32 9. แอนนาให้ลกู ซงึ่ อยชู่ นั้ อนบุ าลด่ืม 10. การปฎิบตั ติ นอย่างไร ช่วยให้ไม่เป็นโรค นมทกุ วนั เพือ่ ให้ร่างกายเจริญเตบิ โต กระเพาะอาหาร เพราะนมมีโปรตีน อยากทราบวา่ โปรตีนในนา้ นมมีการย่อยที่อวยั วะใด ก. ดื่มนา้ มาก ๆ ข. ขบั ถ่ายเป็นเวลา ก. ปาก ค. เคีย้ วอาหารให้ละเอียดก่อนกลืน ข. ตบั ออ่ อน ง. รับประทานอาหารให้ตรงเวลาทกุ มือ้ ค. ลาไส้ใหญ่ ง. กระเพาะอาหาร

33 1.ตอบ ก. ปำก 2.ตอบ ง. ช่วยให้กลืนอำหำรได้ง่ำยขนึ้ 3.ตอบ ง. ปำก หลอดอำหำร กระเพำะอำหำร 4.ตอบ ก. เป็ นกรด 5.ตอบ ข. โปรตีน 6.ตอบ ข.ลำไส้เล็ก 7.ตอบ ก.ผลิตนำ้ ดีย่อยไขมัน 8.ตอบ ง. เพรำะนำ้ ย่อยในนำ้ ลำย ช่วยย่อยแป้งให้เป็ นนำ้ ตำล 9.ตอบ ข. ตับอ่อน 10.ตอบ ง. รับประทำนอำหำรให้ตรงเวลำทกุ มือ้

34 อวยั วะในระบบยอ่ ยอาหาร [ออนไลน์] เข้าถงึ ได้จาก : https://sites.google.com/site/bodyssystems/rabb-yxy-xahar สว่ นประกอบภายในปาก[ออนไลน์] เข้าถงึ ได้จาก : https://www.slideshare.net/GhofranAlnabilsy/digestive-system-50151589 หลอดอาหาร[ออนไลน์] เข้าถึงได้จาก : https://sites.google.com/site/hmwdrangkay/a-phdaedai/a-kd-phaaphi ลาไสส่ ้เล็ก[ออนไลน์] เข้าถึงได้จาก :https://th.wikipedia.org/wiki ลาไส้ใหญ่[ออนไลน์] เข้าถึงได้จาก : http://suthep61.blogspot.com/2018/08/blog-post_9.html ตบั และถงุ น้า ดี[ออนไลน์] เข้าถงึ ได้จาก :https://www.bloggang.com/m/viewdiary.php?id=rattanakosin&month=07- 2012&date=27&group=1&gblog=90

เร่ือง ระบบย่อยอำหำร รำยวิชำ สุขศกึ ษำและพลศึกษำ จัดทำโดย นำงสำวอสิ ญำภรณ์ ภกั ดีโชติ 6206810033 ปี ท่ี 3 คณะศกึ ษำศำสตร์และ ศลิ ปะศำสตร์ สำขำกำรประถมศึกษำ เสนอ อำจำรย์ ปิ ยวรรณ ขอจติ ต์เมตต์