องค์ประกอบนาฏศิลป์ไทย

องค์ประกอบของนาฏศิลป์ไทย องค์ประกอบของนาฏศิลป์น้ันจะประกอบไปด้วยการร้อง การบรรเลงดนตรี และการ ฟอ้ นรา ทั้งนีเ้ พราะการแสดงออกของนาฏศิลป์ไทยจะต้องอาศยั บทร้องนา ทานองเพลง ประกอบการแสดง เพราะฉะน้ันกอ่ นที่จะมาเป็นนาฏศิลป์ไทยได้ จะต้องประกอบไปด้วย องค์ประกอบสาคญั ๆ ท่ที าให้เกดิ ความงดงามของนาฏศิลป์ไทยต่อไปนี้ ๑) การฟ้อนรา การฟ้อนราหรือลีลาท่าทาง เปน็ ทา่ ทางของการเยอื้ งกรายฟอ้ นรา ที่สวยงามโดยมีมนษุ ย์เป็นผปู้ ระดิษฐ์ท่าราเหล่านั้นให้ถกู ต้องตามแบบแผนรวมท้ังบทบาท และลกั ษณะของตวั ละคร ประเภทของการแสดง และการสื่อความหมายที่ชัดเจนของตัว ละคร

๒) จงั หวะ จังหวะเปน็ ส่วนย่อยของบทเพลงที่ดาเนินไปเปน็ ระยะและสม่าเสมอ การฝึกหัดนาฏศิลป์ไทยจาเป็นต้องใช้จงั หวะเป็นพืน้ ฐานในการฝึกหดั เพราะจงั หวะเป็น สิง่ ที่เกิดขึ้นจากธรรมชาติและมีอยู่ในตัวมนษุ ย์ทุกคน หากผเู้ รียนมีทกั ษะทางการฟังจังหวะ แล้วก็จะสามารถราได้สวยงาม แต่ถ้าผเู้ รียนไมเ่ ข้าใจจังหวะก็จะทาให้ราไม่ถกู จงั หวะหรือ เรียกว่า “บอดจังหวะ” การรากจ็ ะไมส่ วยงามและไมถ่ ูกต้องตามหลกั ของนาฏศิลป์ไทย ๓) เนื้อร้องและทานองเพลง การแสดงลีลาท่าราแต่ละคร้ังจะต้องสอดคล้องตาม เนอื้ ร้อง และทานองเพลง ทั้งนีเ้ พอ่ื บอกความหมายของท่ารา ถ่ายทอดอารมณ์ ความรู้สึก ในการแสดงได้ตามเนอื้ เรอื่ ง ตลอดจนสามารถสือ่ ความหมายให้กบั ผู้ชมให้เข้าใจได้ตรงกนั เช่น การแสดงอารมณ์รกั ผู้ราจะประสานมือทาบไวท้ ี่หน้าอก ใบหน้ายมิ้ ละไม สายตามอง ไปยงั ตวั ละครท่รี าคู่กนั เป็นต้น

๔) การแต่งกาย การแต่งกายในการแสดงนาฏศิลป์ สามารถบ่งบอกถึงยศ ฐานะและ บรรดาศกั ดิ์ของผู้แสดงละครตวั น้ันๆ โดยเฉพาะการแสดงโขน การแต่งกายจะเปรียบเสมือน แทนสีกายของตัวละคร เช่น เมอ่ื แสดงเป็นทศกณั ฐ์ผู้แสดงจะต้องแต่งกายด้วยชุดสีเขียวมี ลายปกั เปน็ ลายหน้าสิงห์ สวมหวั โขนยกั ษ์สีเขียว (ศีรษะทศกัณฐ์) พระรามแต่งกายสีเขียว-แดง หนมุ านจะต้องแตง่ สีขาว-แดง เป็นต้น ทศกัณฐ์ พระราม หนมุ าน

๕) การแตง่ หนา้ การแต่งหน้าเป็นองค์ประกอบหนึง่ ทีท่ าให้ผแู้ สดงสวยงาม และ อาพรางข้อบกพร่องของใบหน้าผแู้ สดงได้ นอกจากนกี้ ็ยังสามารถใช้วิธกี ารแต่งหน้าเพื่อ บอกวยั บอกลกั ษณะเฉพาะของตัวละครได้ เช่น แต่งหน้าคนหนุ่มให้เป็นคนแก่ แตง่ หน้าให้ ผแู้ สดงเปน็ ตวั ตลก เป็นต้น

๖) เครื่องดนตรีทีบ่ รรเลงประกอบการแสดง การแสดงนาฏศิลป์จาเป็นอย่างยิ่งที่ ต้องใช้เครือ่ งดนตรีบรรเลงประกอบการแสดงดงั นนั้ ผแู้ สดงจะต้องราให้สอดคล้องตามเนอื้ ร้องและทานองเพลง ๗) อปุ กรณ์การแสดงละคร การแสดงนาฏศิลป์ไทยบางชดุ อาจต้องมีอปุ กรณ์ ประกอบการแสดงด้วย เช่น ระบาพัด ระบานกเขา ฟอ้ นเทยี น ฟอ้ นเลบ็ ฟอ้ นรม่ เปน็ ต้น อุปกรณ์แต่ละชนิดที่ใช้ประกอบการแสดงจะต้องสมบรู ณ์ สวยงาม และ สวมใส่ไดพ้ อดี หากเป็นอุปกรณ์ที่ต้องใช้ประกอบการแสดง เช่น ร่ม ผู้แสดงจะต้องมีทักษะในการใช้อุปกรณ์ ได้อย่างคล่องแคล่ว วางอยู่ในระดบั ที่ถกู ต้องสวยงาม

จากข้อมูลข้างต้น จะเห็นว่ากว่าจะเป็นนาฏศิลป์ไทยที่สวยงามได้น้ัน จะต้องผ่าน กระบวนการต่างๆ และองค์ประกอบมากมาย เพอ่ื ให้นาฏศิลป์ไทยมีความงดงามตามหลกั ของสนุ ทรียะเมอ่ื ได้รบั ชมรบั ฟงั แล้วจะได้เกิดความชน่ื ชมและชน่ื ชอบในการแสดงนาฏศิลป์ไทย ดังนั้น เมื่อเราเกิดเปน็ คนไทยและอาศัยในประเทศไทย จึงควรท่จี ะร่วมกนั อนรุ ักษ์และสืบทอด ศิลปะความงดงามของนาฏศิลป์ไทยซ่งึ เป็นศิลปะของชาติ ให้คงอยสู่ ืบทอดต่อไปชวั่ ลูกสืบหลาน ด้วยมลู เหตุสาคญั ที่ว่า นาฏศิลป์ของไทยน้ันเป็นอตั ลกั ษณท์ ี่สาคัญของชาติไทย เราจึงควรท่จี ะ รักษาและสืบทอดสิ่งทีเ่ ปน็ เอกลักษณข์ องชาติให้คงอยู่สืบไป