คู่มือโครงการรักษ์ตา

คำนำ คู่มือ “โครงการ อบจ.ระยอง รักษ์ตา” เล่มนี้ จัดทาขึ้น เพอ่ื ให้ความร้แู ละนาไปใช้ เป็นแนวทางคัดกรองสายตาหาความผิดปกติเบื้องต้นด้วยตนเอง การดูแลดวงตา และการปฏิบัตติ ัวอย่างถกู ตอ้ ง เพือ่ ปอ้ งกันไม่ให้เกิดปัญหาเกี่ยวกับสุขภาพตาที่ร้ายแรง ซึ่งความผิดปกตดิ ้านสุขภาพตาส่งผลให้เกิดความผิดปกติที่หลากหลาย เช่น สายตาสั้น สายตายาว สายตาเอียง จอประสาทตาเสื่อม โรคต้อหิน โรคต้อเนื้อ และโรคต้อกระจก เป็นตน้ โดยปญั หาสขุ ภาพตาทก่ี ล่าวมาล้วนมีความสาคัญต่อการมองเห็นทั้งสิ้น ถ้าหาก ไม่ได้รบั การดแู ลทีถ่ กู ต้อง ดงั น้ัน การคดั กรองสายตาและการพบปญั หาสายตาได้รวดเร็ว ทาใหไ้ ดร้ บั การตรวจวินิจฉยั และการรักษาทเ่ี หมาะสม กองสาธารณสุข องคก์ ารบริหารส่วนจงั หวัดระยอง หวังเป็นอย่างยิ่งว่า คู่มือเล่มนี้ จะช่วยใหผ้ อู้ ่านไดร้ ับความรู้ ความเข้าใจในการดูแลดวงตา และทราบถึงลักษณะอาการ ของการเกิดปัญหาสุขภาพตาต่าง ๆ เพื่อให้รับการดูแลรักษาอย่างถูกต้องและสามารถ แกไ้ ขปัญหาไดท้ นั ท่วงที ลดการเกดิ ภาวะแทรกซ้อน รวมทั้งความพิการทางสายตาต่อไป งานส่งเสริมสุขภาพ ฝ่ายส่งเสริมสาธารณสขุ กองสาธารณสขุ องคก์ ารบริหารส่วนจงั หวัดระยอง กรกฎาคม 2565

สารบญั หนา้ เรือ่ ง 5 ความรูเ้ รื่องตา 7 ภาวะสายตาผิดปกติ 8 - สายตายาวโดยกาเนิด 9 - สายตายาวตามอายุ 10 - สายตาสน้ั - สายตาเอียง 11 โรคทางระบบสายตา 12 - ตอ้ หิน 13 - ต้อกระจก 14 - ต้อลม 15 - น้าวุ้นในตาเสือ่ ม 16 - จอประสาทตาเสือ่ ม 17 - ตาแหง้ - ตาแดง

สารบัญ (ตอ่ ) หนา้ เรื่อง 18 19 โรคทางระบบสายตา (ต่อ) 20 - ตากุ้งยิง - เบาหวานขึ้นตา 21 - ตาบอดสี 22 การดแู ลดวงตา 23 - ปฐมพยาบาลอุบัติเหตทุ ีเ่ กิดกับดวงตา 24 - การใช้ “ยาหยอดตา” 25 - ถนอมสายตาด้วยท่าโยคะ 26 - พฤติกรรมทาร้ายดวงตา - การดแู ลดวงตาไม่ใหเ้ สือ่ มก่อนวัย - วัยใดควร “ตรวจตา” เมื่อไหร่ อย่างไร บรรณานกุ รม คณะผู้จัดทา

ดวงตา โครงสรา้ ง และส่วนประกอบ

การทางาน ดวงตา ของดวงตา หนา้ ที่ของดวงตา

ภาวะสายตาผิดปกติ ปัจจยั และพฤติกรรมทีท่ าใหเ้ กิดอาการ อาการ พนั ธุกรรมจากพ่อแม่ทีส่ ายตายาวแต่กาเนิด มองวัตถุทีอ่ ยู่ใกลไ้ ม่ชดั แต่มองวตั ถุท่อี ยู่ไกลชดั กว่า ช่วงอายุ ในคนที่เปน็ มาก เป็นไดท้ ุกช่วงอายุ สามารถยาวนอ้ ยลงเรื่อยๆ ได้ อาจมองไกลไม่ชดั ไปดว้ ย โดยค่าสายตาจะคงท่เี มื่ออายุ 20 ปขี ึน้ ไป เกิดอาการตาล้า ปวดตา ปวดศีรษะ ลามไปยังตน้ คอ วธิ ีแกไ้ ข เหนื่อยลา้ หัวตือ้ คิด และตัดสินใจไดช้ า้ ลง ใส่แว่นสายตา ใส่คอนแทคเลนส์ หรือทาเลสิค

ภาวะสายตาผิดปกติ ปัจจัย และพฤติกรรมที่ทาให้เกิดอาการ เกดิ จากความเสือ่ มของกลา้ มเนือ้ ตาที่ใชใ้ นการมองใกล้ วธิ ีสังเกตง่ายๆ และแก้วตาทข่ี าดความยืดหยุ่น จึงไม่สามารถปรับโฟกสั ว่าเริ่มสายตายาว ในการมองระยะใกลไ้ ด้ จากเดิมทีเ่ คยอ่านเขียนหนังสือ ช่วงอายุ อาการ ที่ระยะห่างจากตา 1 ฟุต แล้วชัด แต่ตอนนีก้ ลับไม่ชดั 40 ปี ขึ้นไป มองใกลไ้ ม่ชัด ตอ้ งใชว้ ิธีเลื่อนหนังสือออกหรือ และจะยาวมากขึ้นตามอายุ หากเดิมสายตาปกติ ตอ้ งหรี่ตาให้เลก็ ลง เพื่อชว่ ยให้ จะยังมองไกลได้ชดั อยู่ อ่านหนงั สือชดั ขึ้น ซึ่งจะทาใหร้ สู้ ึกปวดหัว วธิ ีแก้ไข ไกล ใกล้ ลามไปยังตน้ คอ เหนือ่ ยล้า หัวตือ้ คิดและตัดสินใจไดช้ ้าลง ใช้แว่นสายตาทม่ี ีเลนสน์ ูน เฉพาะเวลาท่ี มองใกลห้ รือใชแ้ ว่นตาโปรเกรสชฟี ไม่สามารถแกไ้ ข ดว้ ยการใส่คอนแทคเลนส์ หรือผา่ ตัดได้

ภาวะสายตาผิดปกติ ปจั จัย และพฤติกรรมที่ทาให้เกิดอาการ อาการ มองวตั ถุท่อี ยู่ไกลไม่ชดั แต่มองวตั ถทุ ีอ่ ยู่ใกลช้ ัดเจนกว่า พนั ธกุ รรมจากพ่อแม่ที่สายตาสนั้ เกดิ อาการตาล้า ปวดตา มีพฤตกิ รรมการใช้สายตามองใกล้มากเกินไป ปวดศีรษะ ลามไปยังต้นคอ เป็นเวลานาน ไม่ว่าจะเปน็ การอ่านหนงั สือ เหนื่อยล้า หัวตือ้ ใช้คอมพิวเตอร์ เล่นโทรศพั ท์มือถือ คิดและตดั สินใจไดช้ ้าลง หรือดูทวี ีใกลๆ้ ช่วงอายุ เกดิ ได้ทกุ ช่วงอายุและค่าสายตา มีโอกาสส้ันเพิม่ ขึ้นเรื่อยๆ วธิ ีแกไ้ ข ใส่แว่นสายตา ใส่คอนแทคเลนส์ หรือทาเลสิค

ภาวะสายตาผิดปกติ ปัจจัย และพฤติกรรมท่ที าให้เกิดอาการ คนส่วนใหญ่มกั เกดิ มาพร้อมกบั สายตาเอียงเลก็ น้อยอยู่แลว้ มองเห็นภาพซอ้ นหรือบิดเบีย้ ว และอาจเกดิ ร่วมกบั ภาวะสายตาสัน้ และสายตายาวแต่กาเนิด มองไม่ชดั ท้งั ไกลและใกล้ โดยมีที่มาจากพนั ธกุ รรมของพ่อแม่ทีส่ ายตาเอียง เหน็ แสงกระจายรอบดวงไฟ อาการ ตาลา้ ปวดตา ปวดศีรษะ ลามไปยงั ตน้ คอ ช่วงอายุ เหนือ่ ยล้า หวั ตือ้ คิด และตัดสินใจไดช้ า้ ลง เกดิ ไดท้ ุกช่วงอายุ แต่ตอนเดก็ ๆ วิธีแกไ้ ข จะมีความสามารถเพ่งใหช้ ดั ได้ จึงอาจไม่แสดงอาการ ใส่แว่นสายตา ใส่คอนแทคเลนส์ หรือทาเลสิค

เกดิ จากการที่ความดันลกู ตาสงู ตอ้ หิน จนเกดิ การกดทบั ขั้วประสาทตา ทาใหเ้ ซลลป์ ระสาทตาถกู ทาลาย อาการ และลดลงเรือ่ ยๆ หากปล่อยไวไ้ ม่รกั ษา อาจทาให้สญู เสียการมองเห็นในทีส่ ุด ส่วนใหญ่ไม่มีอาการ มักตรวจพบโดยบังเอิญ อาการตามวั เป็นอาการที่พบไดใ้ นระยะท้ายของโรค กลุ่มเสีย่ ง อายุ 40 ปขี ึน้ ไป วิธีสงั เกตอาการ มีญาติสายตรงเป็นต้อหิน เคยมอี บุ ัติเหตุทางตา สังเกตว่าตามองเหน็ ชัดหรือไม่ สายตาสัน้ มากหรือยาวมาก โดยปดิ ตาทีละขา้ งเพือ่ สังเกตความคมชดั และความกว้างของการมองเหน็ ใช้ยาสเตียรอยดเ์ ปน็ ประจา ยาหยอด การรักษา การผ่าตดั ผทู้ ี่สงสัยว่าเป็นต้อหิน ลดความดันลูกตา ควรไปพบจักษุแพทย์ เลเซอร์ เพื่อรบั การวินิจฉัย ลดความดันลูกตา สมนุ ไพร อาหารเสริม และการนวดตา และรักษาอย่างทันท่วงที ไม่สามารถรกั ษาโรคต้อหินได้

ตอ้ กระจก ภาวะทีเ่ ลนสแ์ ก้วตาขุ่นไม่ใส เหมือนปกติทาใหม้ องไม่ชดั หรือคุณภาพการมองเหน็ ลดลง สาเหตุของโรค ปจั จัยภายใน ปจั จัยภายนอก ความเสือ่ มตามอายุ การผา่ ตัดหรืออบุ ตั ิเหตุบริเวณดวงตา ความผดิ ปกติทางพันธุกรรม การอักเสบภายในดวงตา โรคบางอย่าง เช่น เบาหวาน การใช้ยากลุ่มสเตียรอยด์ การสมั ผสั แสงยูวี (รวมถึงแสงแดด) เปน็ เวลานาน ระยะแรก อาการและการรักษา ระยะทา้ ย อาการ ทาใหส้ ายตาสน้ั สายตาเอียง และมีตามวั เกดิ ตอ้ หิน ทาให้ปวดตา ตาแดง ความดนั ตาสูงขึ้น เพิม่ ขึ้นจากความขุ่นของเลนสแ์ ก้วตา มองเห็นลดลงจนอาจตาบอดได้ การรกั ษา การผ่าตดั สลายตอ้ กระจก รกั ษาโดยการใช้แว่นตาหรือผา่ ตัด และใส่เลนสแ์ ก้วตาเทยี ม สลายต้อกระจก เพือ่ ให้การมองเห็นชัดขึ้น การปอ้ งกนั ไม่ซือ้ ยาหยอดตาตามาใช้เอง สวมแว่นตาหรือแว่นกันแดด ควรปรึกษาจกั ษแุ พทย์ ป้องกนั การกระทบกระแทก บริเวณดวงตาและแสงยวู ี

ตอ้ ลม เกิดจากการเสือ่ มของเยื่อบบุ ริเวณตา สาเหตขุ องโรค ดวงตาสมั ผัสแสงยวู ีเป็นประจา สามารถเกดิ ขึน้ ได้กับทุกเพศทุกวัย โดยเฉพาะผู้ที่มีอายตุ ้ังแต่ 35 ปีขึน้ ไป ดวงตาสัมผัสฝนุ่ ควนั ความร้อน และลมบ่อยๆ ตาแห้งบ่อยๆ อาการของโรค (จากการใช้สายตาอย่างหนัก) ตมุ่ นนู ขนาดเล็กสีเหลือง รสู้ ึกเหมือนมีสิง่ แปลกปลอม บนผิวบริเวณตาขาว เชน่ เม็ดทราย หรือเศษผง อยู่ในดวงตา ตาแห้ง เคืองตา แสบตา คันตา บางรายมีอาการตาแดง และมีการอักเสบร่วมดว้ ย ตาบวม การป้องกนั การรักษา สวมแว่นกนั แดด ป้องกันแสงยูวี หากไม่รุนแรง การรักษาจะเป็นการปอ้ งกนั ไม่ให้รนุ แรงมากขึน้ หยอดน้าตาเทียมให้ความชมุ่ ช้นื พักสายตาจากคอมพิวเตอร์ หากเกดิ การอกั เสบ แนะนาพบจกั ษุแพทย์ ปอ้ งกนั ตาแหง้ อาจต้องใช้ยาลดการอกั เสบบางชนดิ ซึง่ ไม่ควรซื้อใชเ้ อง เนือ่ งจากมีผลขา้ งเคียง

นา้ วุน้ ในตาเส่อื ม ในลกู ตาของเราจะมีวุน้ ตา เปน็ ส่วนประกอบในลกู ตา ซึง่ จะอยู่ระหว่างตัวเลนส์ กบั ตวั จอประสาทตา มีหนา้ ทีใ่ นการคงภาวะตวั ลกู ตาไว้ มีส่วนประกอบหลกั เปน็ นา้ โปรตีน และเส้นใย เมื่ออายุมากขึน้ ว้นุ ตาก็เริ่มเสื่อม เมื่อวุ้นตาเริ่มเสื่อมตวั กลายสภาพเปน็ น้า เส้นใยไฟเบอร์ขนาดเลก็ ในตาจะหดจบั กันเปน็ ก้อนตะกอนขุ่น และวุ้นตาจะลอกออกจากผวิ จอตา สาเหตุ อาการ อายุมาก 40 ปีขึน้ ไป เห็นตะกอน หรือหยากไย่ ภาวะสายตาสัน้ มากๆ ลอยไปมา ใชง้ านดวงตาทีห่ นัก เหน็ เงาดาจุดใหม่เพิม่ ขึน้ จอ้ งจอมากเกนิ ไป อย่างรวดเรว็ ได้รบั การกระทบกระเทือน เห็นแสงคล้ายฟา้ แลบ ที่ดวงตา หรือแสงแฟลชจาก การผา่ ตัด กล้องถ่ายรปู โรคที่มีการอักเสบภายในลูกตา เหน็ เงาดาลอยไปมาในตา วนุ้ ตาเสื่อมเปน็ ภาวะทีไ่ ม่ต้องรักษา เนื่องจากไม่มีอนั ตราย แต่ควรสงั เกต การรกั ษา การมองเห็นของตนเองอย่างสมา่ เสมอ หากมีจดุ ลอยจานวนมากขึ้น มองเหน็ แสงฟ้าแลบ ตามัวลงคล้ายมีม่านบัง ควรรีบมาปรึกษาจกั ษแุ พทยท์ ันที

จอประสาทตาเสอื่ ม เปน็ โรคทีเ่ กดิ จากความเสือ่ มบริเวณส่วนกลางของจอประสาทตาอาการมกั จะเกดิ ขึ้น แบบค่อยเป็นค่อยไป จึงทาใหค้ วามสามารถในการมองเหน็ ของผปู้ ว่ ยลดลง สาเหตุ อาการ มักพบในผู้ปว่ ยอายุ 50 ปขี ึ้นไป มองเหน็ ภาพบิดเบีย้ ว เห็นเส้นตรงเปน็ เสน้ คด ดื่มสรุ าและสบู บหุ รี่ มองไม่เห็นส่วนกลาง ของภาพ เผชิญกับแสงจ้าเป็นประจา การมองต้องใชแ้ สงเพิ่มขึ้น โรคประจาตัว เชน่ ความดนั โลหิตสูง มองเหน็ สีลดลง คอเลสเตอรอลสูง มีประวัติคนในครอบครัวเป็นโรคดังกล่าว การรกั ษา ปจั จุบนั ยงั ไม่มีการรกั ษา โดยมีวิธีการรักษา ได้แก่ และหลายวิธีร่วมกัน ให้หายขาด แต่สามารถชะลอ การฉีดยา กอ่ นการรกั ษาจกั ษุแพทย์ เพือ่ ใหจ้ อประสาทตา การใช้เลเซอรพ์ ลังงานตา่ และสารไวแสง ควรพูดคยุ กบั ผู้ปว่ ย เสื่อมช้าทีส่ ุด เลเซอรพ์ ลงั งานสงู เพื่อเลือกวิธีการรักษา ทีด่ ีทีส่ ุด

โรคตาแห้ง ภยั เงียบที่ไม่ควรละเลย โรคตาแหง้ เปน็ ภาวะน้าตา ทีม่ าหล่อลืน่ ลกู ตาไม่เพียงพอ สาเหตุ อาการ ฮอรโ์ มนไม่สมดลุ คุณภาพของน้าตาลลดลง ระคายเคืองและแสบตา ตาลา้ การใช้ยาบางชนิด เช่น ยาแก้แพ้ ยาลดความดนั โลหิต ยาคุมกาเนิด มองเห็นภาพ ยาตา้ นอาการซึมเศรา้ ไม่ชัด ใส่คอนแทคเลนสไ์ ม่ได้คุณภาพ ผ้ทู ีใ่ ส่คอนแทคเลนส์ เหมือนมีฝุ่นในดวงตา จ้องคอมพิวเตอร์, สมาร์ทโฟน นานเกินไป จะระคายเคืองมาก ตลอดเวลา อยู่ในห้องปรับอากาศที่มีอากาศแห้ง ปะทะแสงแดดและลม งดสูบบหุ รี่ กะพริบตาใหบ้ ่อยขึน้ หลีกเลี่ยงการใชส้ ายตา รบั ประทานอาหารท่มี ีประโยชนต์ ่อการสรา้ งน้าตา วิธีป้องกนั ติดต่อกนั เปน็ เวลานาน เชน่ OMEGA-3 พบมากในปลา อาหารทะเล ถว่ั เมลด็ พชื กลว้ ย หลีกเลี่ยงการใส่ คอนแทคเลนส์ หลีกเลี่ยงสถานการณท์ ีท่ าให้น้าตาระเหยเรว็ เปน็ เวลานาน เช่น ลมเป่าหนา้ สภาวะอากาศแห้ง

โรคตาแดง อาการ โรคเยือ่ บตุ าอักเสบ หรือ เป็นการอักเสบหรือติดเช้อื ของเยื่อบุตาซึง่ เปน็ เยอื่ บางใสทีค่ ลุมอยู่ด้านในของ เปลือกตาและบนตาขาว โรคติดต่อที่พบไดบ้ ่อยและมักระบาดในช่วงฤดฝู น การติดต่อ เคืองตา มือสัมผัส นา้ ตา ขีต้ าผู้ปว่ ย หรือของใชส้ ่วนตวั ร่วมกับผูป้ ว่ ย แมลงหวี่ แมลงวนั ตอมสิ่งสกปรก น้าตาไหล มีขต้ี า ตาแดงบวม หรือตอมตาผู้ป่วยแล้วไปตอมตาคนอื่นต่อ เดก็ ทีล่ งเล่นในน้าท่วมขัง การรกั ษา ซึง่ น้าจะมีความสกปรกสูง รกั ษาตามอาการ คือ ใช้ยาหยอดตา วิธีปอ้ งกัน เพื่อลดอาการระคายเคือง ลา้ งมือบ่อยๆ ด้วยนา้ และสบู่ให้สะอาดอยู่เสมอ หากตาพร่ามัว หรืออาการตาแดง ไม่ทเุ ลาภายใน 7 วัน ควรรีบไปพบแพทย์ ถ้ามีฝ่นุ ละอองหรือนา้ สกปรกเข้าตา ควรล้างตาด้วยน้าสะอาดทนั ที ไม่ควรขยีต้ า ไม่สมั ผัสร่างกาย หรือสิ่งของของผู้ป่วย ไม่ลงเล่นนา้ ท่วมขัง

ตากงุ้ ยิง เกดิ จากการอกั เสบของต่อมไขมันบริเวณเปลือกตา หากมีอะไรมาอุดตันกจ็ ะทาให้ไขมันไม่สามารถระบายได้ ทาใหเ้ กดิ การอดุ ตันเปน็ ก้อนขึน้ ตากุง้ ยิง แบ่งออกเป็น อาการ ตากุ้งยิงภายนอก ตาก้งุ ยิงภายใน เจ็บๆ คันๆ บริเวณเปลือกตา บวมแดง ปวดบริเวณเปลือกตา มีตุ่มบวมเกดิ ขึน้ มีตุ่มบวมเกดิ ขึ้น เปน็ หวั ฝี หรือหัวหนอง ใน 4 - 5 วนั ที่ขอบเปลือกตาดา้ นนอก ด้านในของเปลือกตา การรักษา ประคบอุ่นบรเิ วณเปลือกตา เพื่อชว่ ยให้หนองระบายออกไดด้ ียิง่ ขึ้น พบแพทย์ หรือเภสัชกร เพื่อรบั ยาฆ่าเชอ้ื ชนดิ หยอด หรืออาจใชย้ ารับประทานร่วมดว้ ย ไม่บีบ หรือกดระบายหนองดว้ ยตนเอง ในกรณีรนุ แรง หรือไม่ตอบสนองต่อการรักษาดว้ ยยา แพทย์จะทาการเจาะหนองออกจากเปลอื กตา การป้องกัน หลีกเลี่ยงการใช้เครื่องสาอางแต่งหน้าใกลด้ วงตา เพราะจะทาความสะอาดไดย้ าก หรืออาจโดนภายในดวงตา และเกดิ อนั ตรายได้

เบาหวานขึน้ ตา เปน็ ภาวะแทรกซ้อนจากโรคเบาหวาน อาการ เกดิ จากการมีระดับนา้ ตาลในเลือดสงู เปน็ เวลานาน ทาให้เส้นเลือด มองเห็นจุด หรือเสน้ สีดา มองเห็นภาพบิดเบี้ยว ทีจ่ อประสาทตา (Retina) คลา้ ยหยากไย่ลอยไปมา ไดร้ บั ความเสียหาย ตามัว การมองเหน็ แย่ลง แยกแยะสีได้ยากขน้ึ วิธีป้องกนั เห็นภาพมืดเปน็ บางจุด สญู เสียการมองเหน็ หรือตาบอด ควบคุมระดบั นา้ ตาลในเลือด ความดัน หรือเป็นแถบๆ และระดับไขมนั ในเลือดให้อยู่ในเกณฑป์ กติ งดสูบบหุ รี่ และงดดืม่ แอลกอฮอล์ การรักษา หมัน่ สังเกตการมองเหน็ หากมีความผดิ ปกติเกดิ ขึ้น เชน่ ตาพร่ามัว ควรไปพบจกั ษแุ พทยท์ นั ที การรักษาเบาหวานขึน้ ตาระยะเริม่ แรก รับประทานยาเบาหวานตามทีแ่ พทย์สงั่ อย่างเครง่ ครดั แพทย์จะคอยดอู าการ ควบคมุ ระดบั นา้ ตาล ผทู้ ี่เปน็ เบาหวานควรตรวจตาเป็นประจาทกุ ปี การรกั ษาเบาหวานขึน้ ตาระยะกา้ วหนา้ สามารถรกั ษาดว้ ยใชก้ ารเลเซอร์หรอื ผา่ ตดั

ตาบอดสี เปน็ ภาวะการมองเห็นสีบางสีไดไ้ ม่ชดั หรือผดิ เพีย้ นไปจากผูม้ ีสายตาปกติ สาเหตุ โดยมกั พบในเพศชายมากกว่าเพศหญิง ผ้ทู ีเ่ ปน็ ตาบอดสีจะยงั คงมองเห็นภาพได้ชดั เจน กรรมพันธ์ุ แต่เห็นสีต่าง ๆ ผิดจากคนปกติ โดยไม่สามารถ มองเหน็ สีแดง สีเขียว หรือสีน้าเงินไดช้ ดั เจน บาดเจ็บบริเวณจอตา สารเคมี ผลขา้ งเคียงจากการใชย้ า อายุที่เพิม่ ขึ้น โรคอืน่ ๆ เช่น อัลไซเมอร์ โรคเบาหวาน อาการ จดจาและแยกสีต่าง ๆ ได้ไม่ชัดเจน สามารถมองเหน็ สีได้หลากหลายสี แต่อาจมองสีต่างๆ จากคนปกติ ในบางรายสามารถมองเห็นไดเ้ ฉพาะสีดา สีขาว และเทา แต่แทบไม่พบตาบอดสีประเภทนี้ ตาบอดสีโดยพันธุกรรมไม่สามารถ ตาบอดสีที่มีสาเหตมุ าจากสภาวะ รกั ษาให้หายขาดได้ จกั ษุแพทยอ์ าจแนะนา ใหส้ วมแว่นตาหรือคอนแทคเลนส์ หรือโรคประจาตัวอื่นๆ แพทย์จะรักษา เพือ่ กรองแสงบางสีออกไป จากสาเหตหุ ลกั ของโรค เพื่อชว่ ยให้อาการ โดยรวมดีขน้ึ

ปฐมพยาบาลอุบัติเหตุ ท่เี กิดกับดวงตา ฝุ่น ผง แมลง เศษดิน เข้าตา บริเวณตาขาวกระพริบตาเบาๆ แต่ถีๆ่ เล็กน้อย ลา้ งตาดว้ ยนา้ สะอาด และกรอกตาไปมา ใช้มมุ ผ้าสะอาดเขี่ยผงออก ถา้ ผงอยู่ลึก ควรรีบพบแพทย์ สารเคมีเข้าตา ของแหลมทิม่ ดวงตา ลา้ งตาด้วยนา้ สะอาดให้ไวทส่ี ดุ นอนหลับตา ห้ามใชม้ ือดึงของแหลมออก ผู้ที่ใส่คอนแทคเลนส์ ต้องรีบถอดออก อย่ากรอกตาไปมา เพราะเพิม่ ความเสียหาย แล้วรีบลา้ งตารีบไปพบแพทย์ นาผ้าก๊อซที่สะอาดปดิ ดวงตา เพื่อตรวจให้ละเอียด รีบพบแพทยท์ ันที ถกู กระแทกที่ดวงตา ประคบดว้ ยความเย็นทนั ที รีบไปพบแพทย์ หากมีอะไรเข้าตา อย่าขยีต้ าเดด็ ขาด เพราะอาจทาให้ตาแดง กระจกตาเป็นแผล หรือทาให้เสียดวงตาได้

กกาารรใใชช้ ้ ““ยยาาหหยยออดดตตาา”” น้าตาเทียม เหมาะกบั คนที่ตาแหง้ ข้อควรระวงั นา้ ตาเทียมแบบหลอดใชว้ ันตอ่ วันเท่านั้น ยาหยอดยา เหมาะกบั คนทีเ่ ป็นโรคภูมิแพต้ า หรือ โรคตาอืน่ ๆ ข้อควรระวงั ใช้ภายใต้การดแู ลของแพทย์ ยาปา้ ยตา เหมาะกบั ตาแดงจากการติดเชอ้ื หรือหลังผ่าตดั ตา ข้อควรระวงั ใช้เมื่อแพทยส์ ่งั เท่านนั้ สิง่ ทีค่ นมักทาผิด หยอดจนทว่ มตา ใช้ยาทีเ่ ปดิ ไว้นานเกนิ 1 เดือน หยอดแค่ 1 - 2 หยด เสี่ยงตาติดเช้อื ลืมปิดฝา ทาให้เช้อื โรคปนเปื้อน ใชย้ าผดิ ลาดับ ควรใช้ยาหยอด หรือนา้ ตาเทียม กอ่ นยาป้ายใชห้ ่างกนั 5-10 นาที ใช้ของเพือ่ น เสีย่ งตาติดเชอ้ื หรือใช้ผดิ โรค

ถนอมตา ด้วยทา่ โยคะ กอ่ นเริ่มบริหารโยคะดวงตา อย่าลืมถอดแว่น หรือคอนแทคเลนส์ออก และล้างมือใหส้ ะอาดกอ่ นนะคะ Step 1 หลับตา ถูฝ่ามือ จนรู้สึกอุ่น แนบฝ่ามือท่เี ปลือกตา 1 นาที หายใจลึก ๆ เอามือออก ลืมตาขึน้ Step 2 เคลื่อนลูกตาจากซา้ ยไปขวา โดยมองตรงไปทไ่ี กล ๆ จากมุมซ้ายสดุ ไปยังมุมขวาสุด 4 ครง้ั Step 3 ทาซา้ Step 1 แล้วเคลื่อนสายตาจากมุมขวาบน ลงมามมุ ซา้ ยล่าง ลกั ษณะทแยงมุม 4 ครงั้ Step 4 ทาซา้ Step 1 แล้วกวาดสายตาเปน็ วง ตามเขม็ นาฬิกา 4 รอบ Step 5 ทาซ้า Step 1 แล้วเคลือ่ นสายตาจากบนสดุ ลงมาล่างสดุ ชา้ ๆ 4 คร้ัง Step 6 ทาซ้า Step 1 อีกคร้ัง เปน็ อันจบท่าบริหาร ถา้ ยุ่งจนไม่มีเวลาโยคะดวงตา ลองใชว้ ิธีเหล่านีด้ ู หลับตาส้ันๆ 5 นาที สวมแว่นตา กนิ อาหารวิตามินเอสูง วันละ 4 ครงั้ ทีช่ ่วยกรอกแสงยวู ี และผลไมต้ ระกูลเบอร์รี่

พฤติกรรมทำรา้ ยดวงตา สบู บุหรี่ เสี่ยงโรคต้อกระจก จอประสาทตาเสือ่ ม เบาหวานขึน้ ตา ม่านตาอกั เสบ รบั ประทานอาหารไม่มีประโยชน์ ทาใหข้ าดวิตามินในการดแู ลดวงตา ดืม่ น้าน้อย ส่งผลโดยตรงต่อการผลิตนา้ ตา ไม่สวมแวน่ กันแดด ที่ช่วยใหค้ วามชุ่มชืน้ แกด่ วงตา เสี่ยงตอ้ ลม ตอ้ เนื้อ ขย้ตี า ทาลายเสน้ เลือดฝอย บริเวณรอบดวงตา พักผ่อนไม่เพียงพอ กอ่ เกดิ ริ้วรอยรอบดวงตา ใตต้ าหมองคลา้ ไม่เคยตรวจสุขภาพตา ตาแห้ง และมองเหน็ ไม่ชดั โรคตาบางชนดิ ไม่แสดงสญั ญาณเตือน เช่น ตอ้ หินเฉียบพลนั

การดแู ลดวงตา ไม่ใหเ้ สอ่ื มก่อนวัย พักสายตาบา้ ง ตามสูตร 20 - 20 - 20 นอนหลบั พกั ผ่อนให้เพียงพอ ไม่ใชส้ ายตามากจนเกนิ ไป สวมแว่นกนั แดด หรือใส่หมวก กางร่ม เพื่อเลีย่ งแสงแดด เข้าสู่ดวงตา โดยเฉพาะในหน้ารอ้ น เวน้ ระยะสายตา เวน้ ระยะสายตากบั จออิเล็กทรอนิกส์อย่างเหมาะสม และไม่จอ้ งจอนานเกนิ ไป มองตน้ ไม้สีเขยี ว ทาใหร้ ู้สึกสดชืน่ ลดการเมือ่ ยลา้ จากการทางานเป็นเวลานาน 6 ผกั - ผลไม้ มี “ลทู ีนสงู ” บารุงสายตา ผกั ใบเขียว แครอท บูลเบอรร์ ี ฟักทอง ขา้ วโพด กวี ี่

วัยใดควร “ตรวจตา” เมอ่ื ไร อยา่ งไร อายุ 65 ปีขึ้นไป มักมีโรคตาที่เสื่อมตามวัย ควรตรวจตาปีละครงั้ อายุ 40 - 65 ปี เริม่ เข้าสู่วัยผ้สู ูงอายุ อาจพบโรคตา ควรไดร้ ับการตรวจ 1 - 2 ปตี ่อครง้ั อายุ 20 - 29 ปี อายุ 30 - 39 ปี อาจไม่พบโรคตามากนกั สายตาเริ่มเปลีย่ นแปลง นอกจากมีอาชีพ ควรไดร้ ับการตรวจ ที่เสีย่ งต่ออบุ ัติเหตุ ปีละ 2 ครั้ง อายุ 6 - 20 ปี มกั มีภาวะสายตาผิดปกติ สายตาสัน้ ยาว หรือเอียง อายุ แรกเกิด - 5 ปี ตรวจดวงตา สายตา ภาวะตาเข และป้องกนั ภาวะตาขี้เกยี จ

บรรณานุกรม กนกวรรณ ยุตตธิ รรม./(2565).//โรคตาแห้ง รไู้ ว้ก่อนป้องกันได้./สืบค้น/29 มิถุนายน 2565. ///////จาก https://www.ram-hosp.co.th/news_detail/1878 เกวลิน เลขานนท์./(2563).//โรคตอ้ กระจก./สืบคน้ /27 มิถนุ ายน 2565. ///////จาก/https://www.newtv.co.th/news/67215 เกวลิน เลขานนท์./(2564).//ตากงุ้ ยิง./สืบค้น/29 มิถนุ ายน 2565. ///////จาก/https://www.rama.mahidol.ac.th/th/infographics/188 ความร้เู รอ่ื งตา./(2562). สืบคน้ /27 มิถนุ ายน 2565,//จาก/https://lasikcenter.eent.co.th/about-sight/ คาแนะนาการใชย้ าหยอดตา./(2564)./สบื ค้น/27 มิถุนายน 2565. ///////จาก/https://www.vibhavadi.com/Health-expert/detail/179 ชมพูนุท ภมู ิรัตนประพิณ./(2565).//เคลด็ ลับการดแู ลสขุ ภาพตา ไม่ใหเ้ สือ่ มก่อนวัย./สืบคน้ /5 กรกฎาคม 2565. *******จาก/https://mgronline.com/goodhealth/detail/9650000027439 ณฐมน ศรสี าราญ./(2563).//โรคต้อลมตอ้ เนื้อ./สืบคน้ /29 มิถุนายน 2565. ///////จาก/http://www.phyathai.com/article_detail/3364/th/โรคตอ้ ลมตอ้ เนือ้ _โรคตาใกลต้ วั ? branch=PYT1 ถนอมดวงตา ด้วยท่า โยคะ./(2563)./สืบคน้ /1 กรกฎาคม 2565. ///////จาก/https://iwearopticaloutlet.com/ถนอมดวงตา-ดว้ ยทา่ -โยคะ/ ปรญิ ญ์ โรจนพงศพ์ นั ธ์ุ./(2563).//โรคต้อหิน./สืบคน้ /27 มิถุนายน 2565. ///////จาก/https://chulalongkornhospital.go.th/kcmh/line/โรคต้อหิน-ภยั รา้ ยที่อาจ/ พิมพ์สิริ ชมะนนั ทน์./(2565).//นา้ วุน้ ในตาเสื่อม./สบื ค้น/27 มิถุนายน 2565. ///////จาก/https://www.trsclasik.com/post/นา้ วุ้นในตาเสือ่ ม-vitreous-degeneration-โดย-พญ- พิมพส์ ิริ-ชมะนนั ทน์ ภฤศ หาญอุตสาหะ./(2564).//หวานจนขึ้นตา รูจ้ ักกับภาวะเบาหวานขึน้ จอตา./สืบค้น/29 มิถนุ ายน 2565. ///////จาก/https://www.rama.mahidol.ac.th/ramachannel/infographic/diabetics-230321/

บรรณานุกรม (ตอ่ ) มญั ชิมา มะกรวัฒนะ./(2560).//7 พฤติกรรมที่ทาร้ายดวงตา./สบื ค้น/5 กรกฎาคม 2565 ///////จาก/https://www.xn--12c4bzbza2bj4p.com/single- post/7พฤต-กรรมท-ทาร-ายดวงตา โรคตาบอดสี เป็นอย่างไร?./(2565)./สืบค้น/1 กรกฎาคม 2565. ///////จาก/https://www.sikarin.com/ health/โรคตาบอดสี-เปน็ อย่างไร วิมลรัตน์ ประทีปะเสน./(2564).//โรคจอประสาทตาเสือ่ ม./สืบค้น/29 มิถุนายน 2565. ///////จาก/https://www.sikarin.com/health/จอประสาทตาเสื่อม-อาการ#:~:text=จอประสาทตา ///////เสือ่ ม%20เป็น,ภาพทีเ่ หน็ บิดเบีย้ ว สายจินต์ อิสีประดิฐ./(2562).//วัยใดควรตรวจตาเมื่อไร อย่างไร./สืบค้น/6 กรกฎาคม 2565. ///////จาก/https://pshospitalproduct.business.site/posts/6797510693329385115 สายตายาวโดยกาเนิด./(2564)./สืบค้น/27 มิถุนายน 2565. ///////จาก/https://www.blockdit.com/posts/6190e6e42e47da0cae555ed9 สายตายาวตามอายุ./(2564)./สบื ค้น/27 มิถุนายน 2565. ///////จาก/https://www.blockdit.com/posts/6190e6e42e47da0cae555ed9 สายตาสน้ั ./(2564)./สืบคน้ /27 มิถุนายน 2565. ///////จาก/https://www.blockdit.com/posts/6190e6e42e47da0cae555ed9 สายตาเอียง./(2564)./สืบค้น/27 มิถุนายน 2565. ///////จาก/https://www.blockdit.com/posts/6190e6e42e47da0cae555ed9 สานกั การแพทย์ กรงุ เทพมหานคร./(2565).//โรคตาแดง./สืบค้น/29 มิถนุ ายน 2565. ///////จาก/https://webportal.bangkok.go.th/msdbangkok/page/sub/23751/Infographic-โรคตาม ///////ฤดกู าลหนา้ ฝน/1/info/284007/โรคตาแดง เหมือนพลอย นิภารกั ษ์./(2563).//อุบัติเหตุ สิ่งแปลกปลอมเขา้ ตา./สืบค้น/29 มิถุนายน 2565. ///////จาก/https://sriphat.med.cmu.ac.th/th/knowledge-652

ผูจ้ ัดทำ ทปี่ รึกษา นายปิยะ ปติ ุเตชะ นายกองคก์ ารบริหารส่วนจงั หวัดระยอง นายแพทยช์ ยั วฒั น์ จตพุ ร เลขานกุ ารนายกองคก์ ารบรหิ ารส่วนจังหวดั ระยอง นายสุริยะ ศิรวิ ัฒน์ หัวหนา้ ฝ่ายสิง่ แวดล้อม รักษาราชการแทน ผูอ้ านวยการกองสาธารณสุข คณะทำงาน นางสาวผกาพร เชอ่ื มชติ พยาบาลวิชาชีพปฏิบตั ิการ นางอนสุ รา กันนกิ า พยาบาลวิชาชีพปฏิบัติการ นายปริญญา ป่นุ เอือ้ ง นกั โภชนาการปฏิบัติการ ว่าที่รอ้ ยตรีหญิงศิริลกั ษณ์ บูชา ผู้ช่วยนกั วิชาการสาธารณสุข นางสาวกนกวรรณ ทีนา้ คา ผู้ช่วยนักวิชาการสาธารณสุข นางสาวธญั ญลกั ษณ์ ทรพั ย์เจริญ ผชู้ ่วยนักโภชนาการ นางสาวณิภาพร ไพรวงษ์ ผู้ช่วยโภชนากร