วาสาร AMLO STATION ปีที่2 ฉ1

ISSN : 2821-997X (Print) • ปท ่ี 2 ฉบบั ที่ 1 ตลุ าคม 2564 - มีนาคม 2565



CONTENTS สารบัญ AMLO STATION 2ส่วนที่�่ 1 Leader Talk พล.ต.ต. ปิยิ ะพนั ธ์์ ปิิงเมือื ง 3สว่ นที่�่ 2 Editor’s Greeting 5นางสาวมืนตส์ นิ ่ เห็น็ พรอ้ มื ส่วนที่่� 3 AMLO Insider สำาำ นกั งาน ป็ป็ง. กบั ุการเป็ลย่� นแป็ลงยคุ ์ดจิ ัทิ ี่ลั กบั ุการจัดั การดา้ นข้า่ วสำาร สว่ นที่่� 4 11 AMLO Reviews • การจัดั การข้้อมูลู รายงานธุรุ กรรมูเพื่อ�่ ระบุตุ ััวตันและ หน้าที่�ข่ ้ององค์์กรอาชญากรรมูที่�ม่ ูล่ กั ษณะเป็น็ เค์รอ่ ข้า่ ย พ.ต.ที่. ธ์่รพงษ์์ ดุุลยวจิ ารณ์์ • มูาตัรการป็้องกันการที่จุ ัริตัในการดำาเนนิ งานข้องสำาำ นักงานป็้องกันและ 14 ป็ราบุป็รามูการฟอกเงิน นายสนธ์ยา เห็ลอื งเจรญิ ลาภ • ค์วามูโป็ร่งใสำข้องการเป็น็ ผูู้้รับุป็ระโยชนท์ ี่�แ่ ที่้จัรงิ ข้องนติ ับิ ุุค์ค์ลและบุคุ ์ค์ล ที่ม�่ ูก่ ารตักลงกนั ที่างกฎหมูาย 21นายพงศ์ธ์ ์ร ที่องดุว้ ง • แนวโนม้ ูการฟอกเงนิ ผู้า่ นนติ ัิบุุค์ค์ลในป็ระเที่ศไที่ย 28นายธ์เนศ์ สนุ ที่รโรปิกรณ์์ • ภาระการพื่สิ ำจู ันใ์ นค์ด่ฟอกเงนิ 34นายจรณ์นิ ที่ร์ ตง�ั เจรญิ สมืทุ ี่ร ส่วนที่่� 5 4146 AMLO & More • ข้อ 3 ค์าำ นางสาวกลุ ที่รพั ย์ ไศ์ละบาที่ • ค์วามูรบั ุผู้ดิ ในโลกโซเชย่ ล นายวรกจิ ที่ส่ กุ ะ

LEADER TALK สารจากเลขาธ์กิ ารคณ์ะกรรมืการปิอ้ งกนั และปิราบปิรามืการฟอกเงนิ พล.ต.ต. ปิยิ ะพนั ธ์์ ปิิงเมืือง วารสาร AMLO STATION ไดก้ า้ วสู่ ปี พ.ศ. 2565 ซงึ่ เปน็ ปแี หง่ การเปลยี่ นผา่ น ของหลายปัจจัยและเต็มไปด้วยเรื่องราวท้าทายต่าง ๆ มากมาย ท้ังในเรื่อง เลขาธิการคณะกรรมการปอ้ งกัน การระบาดของโรคโควิด - 19 ความเปล่ียนแปลงของสภาวะเศรษฐกิจ และความเป็นพลวัตของสังคมที่ไม่เคยหยุดนิ่ง เราไม่อาจปฏิเสธได้ว่า อุปสรรค และปราบปรามการฟอกเงิน ที่เกิดขึ้นภายใต้สถานการณ์โรคระบาดได้เปลี่ยนแปลงชีวิตเราอย่างมากมาย เราจึงมีความจ�าเป็นต้องเรียนรู้ และพัฒนาทักษะในด้านต่าง ๆ เพ่ือให้ก้าวทันโลก และสังคมอยู่เสมอ และด้วยความเปล่ียนแปลงอยู่ตลอดเวลาของสังคม ได้ส่งผล ให้เกิดความเปล่ียนแปลงของเทคโนโลยี เศรษฐกิจ และสังคม ตามมาด้วยปัญหา หลากหลายประการ รวมท้ังปัญหาการก่ออาชญากรรมท่ีทวีความรุนแรง และมีการปรบั เปล่ียนวิธกี ารกระท�าผิดทซ่ี บั ซ้อนมากขน้ึ ผมมีความห่วงใยถึงสถานการณ์การก่ออาชญากรรมในรูปแบบต่าง ๆ ที่ส่งผลกระทบและสร้างความเสียหายให้แก่ประชาชนจ�านวนมาก ในรูปแบบของ การใช้ประชาชนเป็นเครื่องมือในการฟอกเงิน การจ้างประชาชนเปิดบัญชีเพื่อใช้ บัญชีธนาคารในการฟอกเงิน โดยเฉพาะประชาชนกลุ่มเปราะบางทางสังคม ซ่ึงอาจตกเป็นเหย่ือและได้รับโทษตามกฎหมายในความผิดฐานฟอกเงินร่วมกับ ผกู้ ระทา� ความผดิ ตลอดจนในปจั จบุ นั ไดม้ กี ลมุ่ มจิ ฉาชพี ทมี่ าในรปู แบบแกง๊ คอลเซน็ เตอร์ ท�าการโทรศัพท์ไปหลอกลวงประชาชน โดยแอบอ้างว่าเป็นเจ้าหน้าที่รัฐ หรือเป็นเจ้าหน้าที่ของส�านักงาน ปปง. และมีการปลอมแปลงเอกสารต่าง ๆ ส่งให้ผู้เสียหายผ่านแอปพลิเคชัน Line มีการใช้ตราสัญลักษณ์ (Logo) ของส�านักงาน ปปง. เพื่อสร้างความน่าเช่ือถือโดยหลอกผู้เสียหายให้หลงเช่ือว่า ผู้เสียหายได้กระท�าผิดกฎหมาย และออกอุบายให้โอนเงินให้แก่เจ้าหน้าที่เพื่อ ทา� การตรวจสอบซง่ึ ขอเนน้ ยา�้ วา่ ทางสา� นกั งานปปง.ไมเ่ คยมกี ารออกเอกสารในลกั ษณะ ดังกล่าว หรือมีนโยบายให้ประชาชนโอนเงินเพื่อท�าการตรวจสอบแต่อย่างใด จึงขอใช้โอกาสนี้ เพื่อส่ือสารและขอความร่วมมือในการประชาสัมพันธ์แจ้งเตือน ประชาชนอย่าหลงเช่ือโดยเด็ดขาด หากมีข้อสงสัยสามารถโทรสอบถาม หรอื แจ้งเบาะแสได้ทีส่ ายด่วน ปปง. 1710 สดุ ทา้ ยน้ี ผมขอขอบคณุ ในความรว่ มมอื จากทกุ ฝา่ ยทที่ า� ใหส้ า� นกั งาน ปปง. สามารถปฏิบัติภารกิจเพ่ือคุ้มครองความสงบสุขของประชาชนได้ส�าเร็จลุล่วง ไปได้ด้วยดีเสมอมา และขอให้มั่นใจว่า ส�านักงาน ปปง. จะมุ่งมั่นและยืนหยัด ในการป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน เพื่อตัดวงจรอาชญากรรมและ เส้นทางการเงินของผู้กระท�าความผิด โดยยึดม่ันในความซื่อสัตย์สุจริตและ ความโปรง่ ใสเพอื่ ประโยชน์สขุ ของประชาชนตอ่ ไป AMLO STATION 2

Editor’s Greeting วารสารฉบบั นเ้ี ปน็ วารสารฉบบั ท่ี 2 ซง่ึ สา� นกั งานปอ้ งกนั และปราบปราม นางสาวมืนตส์ นิ ่ เห็น็ พรอ้ มื การฟอกเงินได้จัดท�าขึ้นด้วยความมุ่งม่ันในการน�าเสนอบทความภายใต้มิติ ของการเรยี นรรู้ ว่ มกนั โดยการนา� เสนอองคค์ วามรทู้ นี่ า่ สนใจในสภาวการณป์ จั จบุ นั ผู้อ�้ าำ นวยการกองนโยบายและยุทธศาสตร์ ด้วยตระหนักถึงภัยอันย่ิงใหญ่ของ “การฟอกเงิน” ท่ีส่งผลกระทบโดยตรง ต่อเศรษฐกิจ สังคม และการพัฒนาประเทศ โดยปัจจุบันท่ัวโลกได้ตระหนัก บรรณาธิการ และรบั รรู้ ว่ มกนั วา่ “การฟอกเงนิ ” ค์อ่ “ค์วามูผู้ดิ ที่างอาญาที่ร�่ า้ ยแรง” ซง่ึ หนว่ ยงาน ภายในและต่างประเทศ รวมทั้งภาคประชาสังคม ต้องประสานพลังร่วมกัน แก้ปัญหาโดยเร่งด่วน เพ่ือให้ม่ันใจว่าประเทศไทยมีระบบการป้องกัน และปราบปรามการฟอกเงินที่เข้มแข็ง สามารถป้องกันไม่ให้อาชญากรเข้าถึง แหล่งเงินทนุ และตัดวงจรอาชญากรรมอย่างไดผ้ ล ความหมายของ “การฟอกเงิน (Money Laundering)” ในปจั จุบัน ยังไม่มีกฎหมายใดก�าหนดค�านิยามไว้โดยเฉพาะ โดยพระราชบัญญัติป้องกันและ ปราบปรามการฟอกเงนิ พ.ศ. 2542 ซง่ึ เปน็ กฎหมายเฉพาะทบี่ งั คบั ใช้กบั ความผิด ฐานฟอกเงินได้บญั ญตั ิไว้เพียงนิยาม “ค์วามูผู้ิดฐานฟอกเงนิ ” เท่านนั้ แตห่ ากจะ กลา่ วใหเ้ ขา้ ใจความหมายของการฟอกเงนิ อยา่ งงา่ ยและรวบรดั มากทสี่ ดุ อาจกลา่ ว ได้วา่ “การฟอกเงิน” คอื การน�าเงินหรือทรัพย์สิน หรือประโยชนอ์ ื่นท่ีไดม้ าหรอื เกยี่ วขอ้ งจากการกระทา� ความผิด มาผ่านกระบวนการต่าง ๆ เพ่ือให้กลายสภาพ เปน็ เงนิ ทไ่ี ดม้ าโดยถกู ตอ้ งตามกฎหมาย และเพอื่ ใหผ้ กู้ ระทา� ผดิ สามารถครอบครองเงนิ ดังกล่าวได้อย่างถูกกฎหมาย ซ่ึงกระบวนการในการท�าเงินให้สะอาดเหล่านี้ เรยี กว่า “การฟอกเงนิ ” และมักจะเกีย่ วข้องกับบคุ คลหลายฝ่าย ทั้งในส่วนทีเ่ ปน็ ผู้สมคบกันกระท�าผิดหรือผู้รับผลประโยชน์ร่วมกัน และเหย่ือซึ่งเป็นประชาชน ผู้รู้เท่าไม่ถึงการณ์ โดยปัจจุบันได้ปรากฏเป็นภาพข่าวในสื่อต่าง ๆ อยู่เสมอ เช่น การฟอกเงินหรือการฉ้อโกงในรูปแบบแชร์ลูกโซ่ หรือการฟอกเงินโดยการจ้าง เปดิ บญั ชีธนาคารเพอื่ ใช้ในการฟอกเงนิ เป็นตน้ AMLO STATION 3

ช่วงระยะเวลาหลายปที ่ีผา่ นมา “ค์ด่แชร์ลูกโซ่” ท่เี กิดขน้ึ หลากหลายรปู แบบ ทา� ให้สังคมเริ่มใหค้ วามสนใจเก่ยี วกบั อาชญากรรมฟอกเงิน ในรูปแบบการกระท�าผิดโดยการหลอกลวงให้ประชาชนร่วมลงทุนเป็นเครือข่าย โดยการระดมทุน ดว้ ยการเสนอให้ผลตอบแทนสูงในระยะเวลาอนั สนั้ ด้วยวธิ กี ารนา� เงินของสมาชกิ ใหมม่ าหมนุ เวียนเป็นผลตอบแทนให้สมาชกิ เกา่ เพอื่ สรา้ งความนา่ เชอ่ื ถอื และทา้ ยทส่ี ดุ เมอ่ื ไมส่ ามารถหาสมาชกิ ใหมไ่ ดจ้ ะปดิ กจิ การหนไี ปในทสี่ ดุ ซง่ึ ทผ่ี า่ นมาไดม้ ปี ระชาชน ตกเปน็ เหยอื่ จา� นวนมากและเกดิ ความเสยี หายใหแ้ กส่ งั คมอยา่ งไมอ่ าจประมาณคา่ ได ้ แตส่ ง่ิ หนง่ึ ทสี่ งั คมตอ้ งหวนกลบั มาครนุ่ คดิ จากปัญหาเหล่านี้ คือ เพราะเหตุใดการก่ออาชญากรรมในรูปแบบเดิม ๆ จึงสามารถหวนกลับมาสร้างความเสียหาย ให้แกส่ ังคมซ�า้ แล้วซ�า้ เล่าเพ่ือรว่ มกันวเิ คราะห ์ “รากสำาเหตัุข้องป็ญั หา (Root cause analysis)” ที่จะน�าไปส่กู ารแก้ปัญหา อยา่ งยง่ั ยืนต่อไป วารสารฉบับนี้จึงได้มีการน�าเสนอเนื้อหาเกี่ยวกับแนวโน้มการฟอกเงินในรูปแบบต่าง ๆ รวมถึงในรูปแบบแชร์ลูกโซ่ และบทความท่ีน่าสนใจเก่ียวกับการฟอกเงินและการก่อการร้าย โดยความคาดหวังอย่างน้อยที่สุดเพ่ือให้เนื้อหาในวารสาร ฉบับนี้ สามารถสร้างองค์ความรู้เพื่อป้องกันมิให้อาชญากรรมในรูปแบบเดิมกลับมาท�าลายสังคม และเพ่ือไม่ให้ประชาชน กระทา� ความผดิ หรอื ตกเปน็ เหยอื่ อาชญากรรม และหวงั เปน็ อยา่ งยงิ่ วา่ บทความในวารสารฉบบั นจ้ี ะชว่ ยเพม่ิ องคค์ วามรใู้ หแ้ ก่ หน่วยงานภาครัฐ ภาคธุรกิจ ภาคเอกชน และภาคประชาชน เพื่อสร้างความตระหนักรู้ และสร้างจุดมุ่งหมายร่วมกัน ในการขยายองค์ความรู้เก่ียวกับการฟอกเงินให้อยู่เหนือมิติของการปกป้องของภาครัฐไปสู่การสร้างภูมิคุ้มกันทางสังคม อยา่ งเท่าทันสถานการณใ์ หแ้ กป่ ระชาชน วารสาร “AMLO STATION” ฉบับนี้ จึงขอฝากข้อความให้ชวนคิดร่วมกันว่า การปกป้องสังคมจากอาชญากรรม การฟอกเงนิ นนั้ มใิ ชเ่ ปน็ สงิ่ ทห่ี นว่ ยงานใดหนว่ ยงานหนงึ่ สามารถกระทา� ใหป้ ระสบความสา� เรจ็ ได ้ แตเ่ ปน็ หนา้ ทข่ี องทกุ หนว่ ยงาน และประชาชนทกุ คนตอ้ งรว่ มมอื กนั ในการสรา้ งและขยายองคค์ วามรใู้ หค้ รอบคลมุ ทกุ สงั คมและทกุ ทอ้ งถนิ่ เพอื่ รว่ มกนั ปอ้ งกนั อาชญากรรมในเชงิ รกุ และตดั โอกาสอาชญากรในการกอ่ อาชญากรรม ขอใหต้ ระหนกั เสมอวา่ ทกุ ครงั้ ทเ่ี ราไดล้ ะเลยหนา้ ทนี่ ไี้ ป เราได้สูญเสียต้นทุนของชีวิตจากความละเลยน้ัน ด้วยความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สินของตนเองและคนในครอบครัว ซง่ึ เปน็ ตน้ ทนุ ทปี่ ระเมนิ คณุ คา่ ไมไ่ ดแ้ ละเปน็ การยากยง่ิ ทจ่ี ะเยยี วยาใหก้ ลบั สสู่ ภาพเดมิ ได ้ ดงั นนั้ หนา้ ทใ่ี นการดแู ลสงั คมจงึ มใิ ช่ หน้าท่ขี องใครคนใดคนหนึง่ แตเ่ ปน็ “หน้าที่่ข� ้องป็ระชาชนที่กุ ค์น” “สำงั ค์มูที่ป�่ ็ลอดภยั ” จะเกดิ ขน้ึ ไดอ้ ยา่ งไร ทา้ ยทสี่ ดุ แลว้ หวงั เปน็ อยา่ งยง่ิ วา่ เมอื่ ผอู้ า่ นทกุ ทา่ นไดอ้ า่ นบทความในวารสาร ฉบับนีแ้ ลว้ จะค้นพบร่วมกันวา่ “ค์าำ ตัอบุ” เปน็ ประการใด AMLO STATION 4

AMLO INSIDER สา� นักงาน ปิปิง. กับการเปิล่�ยนแปิลงยคุ ดุิจทิ ี่ัลกับการจดั ุการดุ้านข่าวสาร กองสอ�ื สารองคก์ ร ส�านักงาน ปิปิง. ยกระดุบั ความืรว่ มืมือื ที่กุ ภาคสว่ น ขบั เคลอื� นมืาตรการปิอ้ งกนั และปิราบปิรามืการฟอกเงนิ อยา่ งเขม้ ืขน้ มืงุ่ จดั ุการปิญั ห็าดุา้ นขอ้ มืลู ขา่ วสารอยา่ งมืป่ ิระสทิ ี่ธ์ภิ าพ โดุยยดึ ุปิระเที่ศ์ชาตแิ ละปิระชาชนเปิน็ สา� คญั ในยุค์ที่่�สำังค์มูโลกตั้องเผู้ชิญกับุป็ัญหาจัากสำถานการณ์การแพื่ร่ระบุาดข้องโรค์ตัิดเช้่อไวรัสำโค์โรน่า 2019 (COVID-19) ที่ร�่ ะบุาดตัง้ั แตัป่ ็ลายป็ี 2562 ถงึ ป็จั ัจับุ ุนั ซง�ึ นอกจัากจัะสำง่ ผู้ลกระที่บุดา้ นสำาธุารณสำขุ ้แลว้ ยงั สำง่ ผู้ลกระที่บุ ตัอ่ กจิ ักรรมูที่างเศรษฐกจิ ัภายในป็ระเที่ศรวมูถงึ ระบุบุเศรษฐกจิ ัโลกเป็น็ อยา่ งมูาก และสำถานการณด์ งั กลา่ วยงั เป็น็ ตัวั เรง่ ให้ภาค์การเงินเป็ล�่ยนผู้่านไป็สำู่ดิจัิที่ัลเร็วข้ึ้นสำ่งผู้ลให้เกิดป็ัญหาอาชญากรรมูฟอกเงินในรูป็แบุบุใหมู่เพื่�ิมูมูากข้้ึน โดยเฉพื่าะการฉ้อโกงที่�่เก่�ยวกับุการป็ลอมูแป็ลงผู้ลิตัภัณฑ์ที่างการแพื่ที่ย์ มูาตัรการกระตัุ้นเศรษฐกิจั การหลอกลวง ที่างโที่รศพั ื่ที่แ์ ละที่างอนิ เตัอรเ์ นต็ ั ซง�ึ ถอ่ วา่ เป็น็ ภยั ค์กุ ค์ามูที่ท่� ี่กุ หนว่ ยงานที่วั� โลกใหค้ ์วามูสำาำ ค์ญั และเรง่ ดาำ เนนิ มูาตัรการ ด้านการป็้องกนั และป็ราบุป็รามูอย่างเข้ม้ ูข้น้ ในปีงบประมาณ พ.ศ. 2565 นี ้ แม้วา่ เรายงั คงต้อง เผชญิ กบั สถานการณป์ ญั หาของโรคระบาด แตส่ า� นกั งาน ปปง. ยั ง ค ง มุ ่ ง ขั บ เ ค ล่ื อ น ก า ร ด� า เ นิ น ก า ร ต า ม ภ า ร กิ จ ห ลั ก ของหน่วยงานในการด�าเนินมาตรการด้านการป้องกัน และปราบปรามการฟอกเงิน และการต่อต้านการสนับสนุน ทางการเงินแก่การก่อการร้ายและการแพร่ขยายอาวุธ ที่มีอานุภาพท�าลายล้างสูง ให้เหมาะสมกับบริบทโลก ท่ีเปล่ียนแปลงไปตลอดเวลาภายใต้ข้อจ�ากัดและมาตรการ ด้านการสาธารณสุขอันเป็นผลมาจากสถานการณ์การเกิด โรคระบาด COVID-19 รวมทั้งการให้ความส�าคัญกับ การจดั การปญั หาดา้ นขอ้ มลู ขา่ วสาร ซง่ึ เปน็ ผลมาจากเทคโนโลยี ดิจิทัลเข้ามามีบทบาทส�าคัญโดยเฉพาะเร่ืองข่าวปลอมซึ่ง ส่งผลกระทบต่อความเช่ือมั่นและภาพลักษณ์ของหน่วยงาน โดยการนา� ระบบเทคโนโลยสี ารสนเทศมาชว่ ยในการดา� เนนิ การ ซึ่งมผี ลการด�าเนินงานทส่ี า� คญั ดังนี้ AMLO STATION 5

AMLO INSIDER • ขับเคลื่อนนโยบายสู่การปฏิบัติอย่างมีประสิทธิภาพ มุ่งด�าเนินมาตรการด้านการป้องกันและปราบปราม การฟอกเงนิ และการตอ่ ตา้ นการสนบั สนนุ ทางการเงนิ แกก่ ารกอ่ การรา้ ยและการแพรข่ ยายอาวธุ ทม่ี อี านภุ าพทา� ลายลา้ งสงู โดยยึดความมั่นคงของประเทศและการชว่ ยเหลือประชาชนเปน็ ส�าคัญ • การสร้างมาตรฐานการปฏิบัติงาน โดยการจัดท�าแผน • พัฒนาระบบการบริหารจัดการและบุคลากรให้เป็น ยุทธศาสตร์รวมถึงแผนงานต่าง ๆ ทั้งในระดับหน่วยงาน มืออาชีพ โดยการส่งเสริมและสนับสนุนให้บุคลากรเข้ารับ และระดบั ประเทศ อยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ เชอ่ื มโยงและมรี ะบบ การฝึกอบรมเพ่ือพัฒนาทักษะความเช่ียวชาญในสายงาน เพ่ือบรรลุเป้าหมายท้ังในระดับหน่วยงานระดับประเทศ ในหลักสูตรทั้งภายในและภายนอกหน่วยงานผ่านระบบ และระดับสากล โดยเน้นการสืบสวนขยายผลเพ่ือน�าไปสู่ ออนไลน์ รวมถึงการจัดให้ส�านักงาน ปปง. เป็นองค์กร การยึดและอายัดทรัพย์สินท่ีเก่ียวกับการกระท�าความผิด แหง่ การเรยี นร ู้ ผา่ นการถา่ ยทอดและแลกเปลยี่ นองคค์ วามรู้ อย่างเข้มข้น เพื่อแก้ไขปัญหาความเดือดร้อนของประชาชน ร่วมกนั ระหวา่ งบุคลากรภายในส�านกั งาน ปปง. ในกิจกรรม เปน็ สา� คญั ตา่ ง ๆ เช่น การจดั โครงการพัฒนาเจ้าหน้าทีส่ �านักงาน ปปง. • ผลักดันการปรับปรุงแก้ไขและยกร่างกฎหมายท่ีส�าคัญ ดา้ นการบรหิ ารจดั การความร ู้ ในการปอ้ งกนั และปราบปราม และอยู่ในความรับผิดชอบของส�านักงาน ปปง. เช่น การฟอกเงิน โครงการพัฒนาเจ้าหน้าท่ีส�านักงาน ปปง. ร่างพระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน สู่การเป็นองค์กรแห่งการเรียนรู้ในการป้องกันและ (ฉบับที่ ...) พ.ศ. .... ร่างพระราชบัญญัติป้องกันและ ปราบปรามการฟอกเงิน กิจกรรม ปปง. แบ่งปันความรู ้ ปราบปรามการสนบั สนนุ ทางการเงนิ แกก่ ารกอ่ การรา้ ยและ และประสบการณ ์ เปน็ ตน้ เพอ่ื ใหบ้ คุ ลากรสามารถปฏบิ ตั งิ าน การแพร่ขยายอาวุธท่ีมีอานุภาพท�าลายล้างสูง (ฉบับท่ี ...) ได้อย่างมปี ระสิทธิภาพ มีมาตรฐาน และเป็นมอื อาชีพ พ.ศ. .... เปน็ ต้น โดยบูรณาการการท�างานรว่ มกบั หน่วยงาน และภาคเี ครือขา่ ยทุกภาคส่วน AMLO STATION 6

AMLO INSIDER • บรู ณาการความรว่ มมอื ระหวา่ งหนว่ ยงานทง้ั ในและตา่ งประเทศ เพอ่ื บรรลถุ งึ เปา้ หมายดา้ นความมนั่ คงของประเทศ ภายใต้หลักกฎหมายว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน และกฎหมายว่าด้วยการป้องกันและปราบปราม การสนบั นนุ ทางการเงินแก่การกอ่ การรา้ ยและการแพร่ขยายอาวธุ ที่มอี านภุ าพทา� ลายลา้ งสงู • ขบั เคลอื่ นการดา� เนนิ การและความรว่ มมอื ระหวา่ งประเทศ • บูรณาการความร่วมมือระหว่างหน่วยงานภายใน เป็นไปตามหลักปฏิบัติสากล โดยผลักดันการปฏิบัติตาม และภายนอกในการบังคับใช้มาตรการทางกฎหมาย มาตรฐานสากลดา้ นการปอ้ งกนั และปราบปรามการฟอกเงนิ ดา้ นการปอ้ งกนั และปราบปรามการฟอกเงนิ และการสนบั สนนุ และการต่อต้านการสนับสนุนทางการเงินแก่การก่อการร้าย ทางการเงินแก่การก่อการร้ายและการแพร่ขยายอาวุธ (AML/CFT) เพ่ือเพ่ิมประสิทธิผลในการป้องกันและ ที่มีอานุภาพท�าลายล้างสูง เช่น การประชุมหารือร่วมกับ ปราบปรามอาชญากรรมทเ่ี กย่ี วกบั การฟอกเงนิ การสนบั สนนุ สา� นกั งานตา� รวจแหง่ ชาต ิ เพอ่ื กา� หนดแนวทางการประสานงาน ทางการเงินแก่การก่อการร้ายและการแพร่ขยายอาวุธ ในการบูรณาการการท�างานร่วมกันในคดีค้ามนุษย ์ ที่มีอ�านาจท�าลายล้างสูง รวมถึงการรักษาเสถียรภาพ เพ่ือเพิ่มศักยภาพในการด�าเนินการด้านการยึดและอายัด ระบบการเงนิ ระหวา่ งประเทศ ซ่งึ จะเพม่ิ บทบาทการทา� งาน ทรัพย์สินกับผู้ต้องหาและด�าเนินคดีฐานฟอกเงินกับ ดา้ นการปอ้ งกนั และปราบปรามการฟอกเงนิ และการตอ่ ตา้ น กลุ่มผู้กระท�าความผิดที่อยู่เบ้ืองหลังแบบขุดราก ถอนโคน การสนับสนุนทางการเงินแก่การก่อการร้าย (AML/CFT) และคุ้มครองสิทธิของประชาชน การบูรณาการการท�างาน ในเวทีระหว่างประเทศ และส่งเสริมภาพลักษณ์ท่ีดีในฐานะ ร่วมกับทุกภาคส่วนในการด�าเนินการเกี่ยวกับทรัพย์สิน ประเทศท่ีมีการด�าเนินงานตามมาตรฐานสากล รวมถึง ของขบวนการลักลอบคา้ สัตว์ป่าขา้ มชาต ิ เป็นต้น เพิ่มความน่าเชื่อถือด้านการค้าการลงทุนระหว่างประเทศ • ใหค้ วามส�าคัญกบั การจัดการปญั หาด้านข้อมูล อันจะน�าไปสู่ความร่วมมือระหว่างประเทศต่อไปในอนาคต ข่าวสารให้เหมาะสมกบั สงั คมยคุ ดจิ ทิ ัล โดยส�านักงาน ปปง. ได้เสนอคณะรัฐมนตรีในคราวประชุม ดงั ทไ่ี ดก้ ลา่ วไปขา้ งตน้ แลว้ วา่ ในปจั จบุ นั เทคโนโลยี คณะรัฐมนตรี เมื่อวันที่ 15 มีนาคม 2565 เพื่อพิจารณา ดจิ ทิ ลั เขา้ มามบี ทบาทสา� คญั โดยไดข้ ยายขอบเขตการสนทนา ให้ความเห็นชอบให้ประเทศไทยสมัครเข้าเป็นสมาชิกของ ของผู้คนให้เปิดกว้างมากข้ึนท้ังในเชิงพื้นที่และเชิงปริมาณ คณะท�างานเฉพาะกิจเพื่อด�าเนินมาตรการทางการเงิน ท�าให้การส่งข้อมูลข่าวสารไปสู่ประชาชนเป็นไปอย่างได้ผล (Financial Action Task Force: FATF) ซ่ึงคณะรัฐมนตร ี ทันต่อกระแสที่เกิดข้ึน และมีลักษณะการกระจายแบบ ได้มีมติเห็นชอบตามท่ีส�านักงานป้องกันและปราบปราม ทุกทิศทางและมีระบบการตอบสนองอย่างรวดเร็ว การฟอกเงิน (สา� นักงาน ปปง.) เสนอ สามารถสื่อสารได้แบบสองทิศทาง แต่ในขณะเดียวกัน AMLO STATION 7

AMLO INSIDER ก็เกิดการสร้างข่าวปลอมทั้งโดยเจตนาและไม่เจตนา ควบคกู่ บั การใชเ้ ทคโนโลยแี ละนวตั กรรมการสอ่ื สารสมยั ใหม่ โดยเฉพาะในสอ่ื สงั คมออนไลน ์ ดังนนั้ ขอ้ มูลบนโลกโซเชียล ในงานดา้ นการประชาสัมพันธ์ และจะมฐี านขอ้ มลู ทที่ นั สมยั จึงมีทั้งข้อมูลข่าวสารท่ีไม่ผ่านการคัดกรอง การรับข่าวสาร เพอื่ สรา้ งความรคู้ วามเขา้ ใจทที่ นั ตอ่ สถานการณแ์ กป่ ระชาชน บางครง้ั เปน็ เรือ่ งความคิดเหน็ ความร้สู กึ มากกว่าความจริง ครอบคลมุ ทกุ กล่มุ เป้าหมาย สว่ นใหญแ่ ลว้ ขา่ วปลอมมกั ทา� ขน้ึ เพอ่ื ชกั นา� บคุ คลในทางทผี่ ดิ • บูรณาการด้านข้อมูลขา่ วสารกบั หนว่ ยงานทเ่ี กี่ยวข้อง เช่น หรือชักจูงน�าพาเพ่ือสร้างความสนใจเพื่อผลประโยชน์ ศูนย์ต่อต้านข่าวปลอมประเทศไทย (Anti-Fake News ทางการค้า ทางการเมือง หรือเพื่อสร้างความชวนเชื่อ Center Thailand) ส�านักงานต�ารวจแห่งชาติ เป็นต้น ให้คลอ้ ยตามหรอื ทา� ใหเ้ สียหายตอ่ บคุ คล หนว่ ยงาน องค์กร เพอ่ื ตรวจสอบขอ้ มลู และชแ้ี จงทา� ความเขา้ ใจขอ้ มลู ทถี่ กู ตอ้ ง สถาบัน หรือต้องการให้ได้ผลประโยชน์ทางใดทางหนึ่ง อยา่ งเรง่ ดว่ นตอ่ เนอ่ื ง รวมทง้ั การจดั ทา� สอื่ หรอื ขา่ วประชาสมั พนั ธ์ ซงึ่ สง่ ผลกระทบตอ่ ความเชอื่ มนั่ และภาพลกั ษณข์ องหนว่ ยงาน (Press Release) ผา่ นชอ่ งทางตา่ ง ๆ ได้แก ่ สอื่ มวลชน วทิ ยุ โทรทศั น์สอ่ื สงั คมออนไลน์ และช่องทางของสา� นักงาน ปปง. ได้แก่ เว็บไซต์ส�านักงาน ปปง. สายด่วน 1710 ส่ือสังคม ออนไลน์ สื่อส่ิงพิมพ์ สื่อประชาสัมพันธ์ ป้ายไฟตัวอักษรว่ิง Full Color Display • จัดท�าฐานข้อมูลในการอ�านวยความสะดวกด้านข้อมูล ข่าวสาร ได้แก่ เว็บไซต์ส�านักงาน ปปง. ส่ือสังคมออนไลน ์ สายดว่ น 1710 เพอ่ื ใหป้ ระชาชนสามารถตรวจสอบ สอบถาม หรอื ตดิ ตามขา่ วสารตา่ ง ๆ ทถี่ กู ตอ้ งและเปน็ จรงิ ไดอ้ ยา่ งสะดวก รวดเร็ว รวมท้ังจัดช่องทางในการอ�านวยความสะดวก ประเด็นนี้เป็นเรื่องท่ีรัฐบาลให้ความส�าคัญ กับประชาชนในการติดต่อ แจง้ เบาะแส หรือสอบถามข้อมูล เปน็ อยา่ งมาก เนอ่ื งจากปญั หาดงั กลา่ วสง่ ผลกระทบหลายดา้ น ใหเ้ พยี งพอด้วย โดยเฉพาะดา้ นความมนั่ คงและระบบเศรษฐกจิ ตงั้ แตร่ ะดบั บคุ คล • การส่งข้าราชการส�านักงาน ปปง. เป็นวิทยากรบรรยาย จนถึงระดับประเทศ จึงได้ก�าชับให้ทุกหน่วยงานท่ีเกี่ยวข้อง ในหลักสูตรของหน่วยงานภายนอก เพื่อเป็นการเผยแพร่ ด�าเนินการจัดการปัญหาดังกล่าวอย่างเข้มข้น ในส่วนของ ความรู้เก่ียวกับกฎหมายฟอกเงินแก่หน่วยงานท่ีเก่ียวข้อง สา� นกั งาน ปปง. ได้ด�าเนนิ การประชาสัมพนั ธ์เชิงรกุ รวมทั้ง ทง้ั ภาครัฐและเอกชน การสร้างเครือข่ายความร่วมมือท้ังในระดับประเทศ และระดบั พนื้ ท ี่เพอ่ื ชว่ ยการประชาสมั พนั ธ ์และสง่ ขอ้ มลู ขา่ วสาร ไปสู่ประชาชนเป็นไปอย่างได้ผล ทันต่อกระแสท่ีเกิดข้ึน และถกู ตอ้ งตรงความเปน็ จรงิ ปอ้ งกนั ปญั หาการเกดิ ขา่ วปลอม และช่วยแจ้งเตือนประชาชนไม่ให้กระท�าความผิดหรือ ตกเปน็ เหยอ่ื ของกลมุ่ มจิ ฉาชพี โดยใชก้ ลยทุ ธใ์ นการประชาสมั พนั ธ์ ที่เหมาะสม มีลักษณะท่ีกระชับ ชัดเจน และเข้าใจง่าย เพอื่ สรา้ งการรบั รแู้ กป่ ระชาชนอยา่ งถกู ตอ้ ง ทวั่ ถงึ และตอ่ เนอื่ ง AMLO STATION 8

AMLO INSIDER จากการขบั เคล่อื นนโยบายและด�าเนินมาตรการที่ผา่ นมา สง่ ผลให้ในคร่งึ ปแี รกของปงี บประมาณ พ.ศ. 2565 สา� นักงาน ปปง. มกี ารด�าเนนิ การในรายคดสี า� คัญและผลการดา� เนนิ การท่ีเกย่ี วข้อง เชน่ • รายคด ี นางสาวพยิ ดา ทองคา� พนั ธ ์ กบั พวก ซงึ่ มพี ฤตกิ ารณ์ ที่เป็นการฉ้อโกงประชาชนอันเข้าลักษณะเป็นความผิด กระท�าความผิดเก่ียวกับการฉ้อโกงประชาชนตามประมวล มูลฐานตามมาตรา 3 (3) และความผิดฐานฟอกเงิน กฎหมายอาญา อันเข้าลักษณะความผิดมูลฐานตาม ตามมาตรา 5 แห่งพระราชบัญญัติป้องกันและปราบปราม มาตรา 3 (3) แห่งพระราชบัญญัติป้องกันและปราบปราม ก า ร ฟ อ ก เ งิ น พ . ศ . 2 5 4 2 ซึ่ ง ส� า นั ก ง า น ป ป ง . ก า ร ฟ อ ก เ งิ น พ . ศ . 2 5 4 2 ซ่ึ ง ส� า นั ก ง า น ป ป ง . โดยคณะกรรมการธุรกรรมได้มีมติยึดและอายัดทรัพย์สิน โดยคณะกรรมการธุรกรรมได้มีมติยึดและอายัดทรัพย์สิน ท่ีเกี่ยวกับการกระท�าความผิดในรายคดีน้ี รวมจ�านวน ไปแลว้ จา� นวน 3 ครงั้ รวมกวา่ 95 รายการ มลู คา่ รวมประมาณ 2 คร้ัง รวมกว่า 109 รายการ มูลค่ารวมประมาณ 12,448,774.85 บาท โดยได้เปิดรับค�าร้องขอคุ้มครองสิทธิ 220,222,621.43 บาท โดยไดเ้ ปดิ รบั คา� รอ้ งขอคมุ้ ครองสทิ ธิ ผูเ้ สยี หายไปแล้ว จ�านวน 3 ครง้ั ในชว่ งเดือนกันยายน 2564 ผูเ้ สียหายไปแลว้ จ�านวน 1 ครั้ง ในช่วงเดอื นกนั ยายน 2564 ถึงเดือนมกราคม 2565 และต่อมาคณะกรรมการธุรกรรม และคณะกรรมการธุรกรรมมีมติให้ส�านักงาน ปปง. ไดม้ มี ตใิ หส้ า� นกั งาน ปปง. สง่ เรอ่ื งใหพ้ นกั งานอยั การยน่ื คา� รอ้ ง ส่งเร่ืองให้พนักงานอัยการย่ืนค�าร้องขอให้ศาลมีค�าส่ัง ขอให้ศาลมีค�าส่ังให้น�าทรัพย์สินท่ียึดและอายัดดังกล่าว ให้น�าทรัพย์สินตามค�าส่ังคณะกรรมการธุรกรรมท่ี พร้อมดอกผลไปคืนหรือชดใช้แก่ผู้เสียหายแทนการสั่งให้ ย. 159/2564 เร่ือง ยึดและอายัดทรัพย์สินที่เกี่ยวกับ ทรัพย์สินดังกล่าวตกเป็นของแผ่นดิน รวมจ�านวนผู้ท่ีได้รับ การกระท�าความผิดไว้ชั่วคราว รายนายประสิทธ์ิ เจียวก๊ก การคมุ้ ครองสิทธิในรายคดีน้ที งั้ สิน้ 117 ราย กับพวก ลงวันท่ี 8 กันยายน 2564 จ�านวน 78 รายการ • รายคดี นายประสิทธ์ิ เจียวก๊ก กับพวก ซ่ึงมีพฤติการณ ์ รวมมลู คา่ ประมาณ 127,739,719.88 บาท พรอ้ มดอกผลคนื แห่งการกระท�าความผิดเกี่ยวกับการฉ้อโกงประชาชน หรือชดใช้คืนให้แก่ผู้เสียหายแทนการขอให้ทรัพย์สิน ตามกฎหมายอาญาหรอื ความผดิ ตามกฎหมายวา่ ดว้ ยการกยู้ มื เงนิ ตกเปน็ ของแผน่ ดิน สา� นกั งาน ปปง. ยงั คงมงุ่ มนั่ ปฏบิ ตั งิ านเพอ่ื นา� ไปสกู่ ารยดึ และอายดั ทรพั ยส์ นิ ทเ่ี กย่ี วกบั การกระทา� ความผดิ อยา่ งเขม้ ขน้ เพอ่ื แกไ้ ขปญั หาความเดอื ดรอ้ นของประชาชน รวมถงึ การขบั เคลอ่ื นงานดา้ นการปอ้ งกนั และปราบปรามการฟอกเงนิ ใหม้ มี าตรฐาน เป็นท่ียอมรับในระดบั สากล ตามวิสัยทศั นส์ �านักงาน ปปง. ทวี่ ่า “เป็นมอื อาชพี ด้านการปอ้ งกันและปราบปรามการฟอกเงิน ภายใตห้ ลกั ธรรมาภิบาลและมีมาตรฐานสากล” AMLO STATION 9

AMLOreviews AMLO STATION 10

AMLO reviews 22กาปริจีหดัส็ุนกา�า้ าทนรี่่�ขขักอ้องมงือูลางรคานย์กงรปาอินปาิธช์งุรญก.ารกรรมืรเพมืทอื� ี่ม่�รืะ่ลบักตุ ษัว์ณต์นะเแปิล็นะเครอื ขา่ ย1 Handling of Transaction Report Data to Identify and Function of Networked Organized Crime Syndicates พนั ตา� รวจโที่ ธ์ร่ พงษ์์ ดุลุ ยวจิ ารณ์์ ผูู้้เช�่ยวชาญเฉพื่าะด้านสำ่บุสำวนสำอบุสำวนที่างการเงิน สิ่งส�าคัญประการหนึ่งในการด�าเนินมาตรการ ป็ฏบิ ุตั ัหิ นา้ ที่่� ผู้อู้ าำ นวยการกองค์ด่ 4 ทางอาญาหรอื มาตรการเกยี่ วกบั ทรพั ยส์ นิ ตามกฎหมายตา่ ง ๆ และกฎหมายว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน คอื การสบื สวนสอบสวนเพอ่ื รวบรวมพยานหลกั ฐาน และพยาน หมากรุกแต่ละตัว หรือที่เรียกว่า “ตััวหมูาก” หลกั ฐานทส่ี า� คญั ประการหนง่ึ คอื “รายงานการที่าำ ธุรุ กรรมู” หากแยกกันอยู่ตามล�าพังจะมองไม่เห็นถึงความเช่ือมโยง “รายงานการที่ำาธุุรกรรมู” เป็นพยานหลักฐาน และเสน้ ทางการเดนิ หมาก อยา่ งไรกต็ ามหากหมากรุกเหล่าน ้ี เก่ียวกับการท�าธุรกรรมทางการเงินซึ่งจะท�าให้ทราบ ถูกควบคุมโดยผู้เล่นที่เดินตัวหมากด้วยการวางแผน และใช้ยืนยันได้ว่าบุคคลใดมีการท�าธุรกรรมทางการเงินไปยัง และก�าหนดหน้าที่ของตัวหมากแต่ละตัวโดยแฝงไว้ด้วย บุคคลใด หากอธิบายรายงานการท�าธุรกรรมแต่ละรายการ การผสมผสานและการเชอ่ื มตวั หมากเขา้ หากนั อยา่ งเปน็ ระบบ ทตี่ รวจพบและมคี วามสา� คญั ใหเ้ ขา้ ใจและสามารถเหน็ ภาพรวม ตัวหมากเหล่านั้นย่อมกลายเป็นขุมพลังที่น�าไปสู่เป้าหมาย อยา่ งงา่ ย อาจเปรยี บเทยี บรายงานการทา� ธรุ กรรมกบั การเลน่ ท่ีผเู้ ลน่ นนั้ ไดก้ �าหนดไวใ้ นตอนต้น คลา้ ยกับวิธีการขององค์กร หมากรุก (Chess) จะพบว่า รายการท�าธุรกรรมทางการเงิน อาชญากรรมท่ีก�าหนดบทบาทตัวละครในการแสดงไว้ต่างกัน แตล่ ะรายการนน้ั เปน็ เสมอื นหมากรกุ แตล่ ะตวั บนกระดานหมากรกุ ตามภารกจิ เพอ่ื เปา้ หมายความสา� เรจ็ ของการกอ่ อาชญากรรม ทมี่ คี วามสา� คญั มากนอ้ ยแตกตา่ งกนั ไป และได้ไปซึ่งทรพั ยส์ ินทเ่ี ก่ยี วกบั การกระท�าความผิด 1 บทความนเ้ี ปน็ ความเหน็ ทางวชิ าการของผ้เู ขยี น ทางส�านักงานปอ้ งกันและปราบปรามการฟอกเงนิ และกองบรรณาธิการ ไม่จ�าตอ้ งเห็นพอ้ งด้วย AMLO STATION 11

AMLO reviews ฝา่ ยผบู้ งั คบั ใชก้ ฎหมายทม่ี เี ปา้ หมายในการปราบปราม ท้ังพยานบุคคล พยานวัตถุ พยานเอกสาร รวมถึงพยาน จับกุมหรือด�าเนินการกับทรัพย์สินท่ีเก่ียวกับการกระท�า ทางนิติวิทยาศาสตร์ หรือพยานที่รวบรวมได้ทางเทคโนโลย ี ความผิดจึงต้องมีการคิดท่ีเป็นกระบวนการไม่แตกต่าง ต่าง ๆ เพื่อให้ทราบถึงเวลา สถานที่เกิดเหตุ ระยะเวลา จากองค์กรอาชญากรรม ด้วยการก�าหนดข้ันตอนวิธีการ ในการสอบสวน การควบคมุ ตวั ผถู้ กู กลา่ วหา เปน็ ตน้ การรวบรวม ตามภาพรวมปญั หาและองคาพยพของอาชญากรรมเปน็ ลา� ดบั แรก พยานหลักฐานเหล่านี้ มักมีข้อจ�ากัดด้านเวลา ข้อจ�ากัดของ จากนั้นจึงก�าหนดบทบาทภารกิจแต่ละหน่วยงานให้เชื่อมโยง อ�านาจหน้าที่ ตลอดจนข้อจ�ากัดด้านกฎหมายหลายประการ อยา่ งคขู่ นานระหวา่ งกนั เพอื่ ใหเ้ กดิ ประสทิ ธภิ าพในการปราบปราม ท�าให้การสอบสวนเพื่อน�าไปสู่การได้มาซ่ึงพยานหลักฐาน องค์กรอาชญากรรมเหลา่ น้ัน โดยการเดินตวั หมากของผู้เลน่ ที่ครอบคลุมและครบถ้วนสมบูรณ์เป็นไปได้ยาก ส่งผลให้ จะมีการสร้างความเช่ือมโยงอย่างเป็นระบบบนเกมกระดาน โอกาสทจี่ ะสามารถมองเหน็ ภาพรวมอยา่ งกวา้ งของเครอื ขา่ ย ซ่ึงอาจมีการเสียตัวหมากบางตัวไปเพื่อไปสู่เป้าหมาย องค์กรอาชญากรรมขนาดใหญ่ท่ีมีการกระท�าความผิด ของเกมหมากรุก เพื่อให้ได้มาซ่ึงข้อมูลและพยานหลักฐาน ทเี่ ชอื่ มโยงกนั ในแตล่ ะคดเี ตม็ ไปดว้ ยขอ้ จา� กดั ตลอดจนการเกดิ เหตุ ของคดีและน�ามาสร้างฐานข้อมูลและความเช่ือมโยงกับ ของคดีแต่ละคดีมักเกิดในท้องท่ีต่าง ๆ หลายท้องที่ทั้งในคด ี คดีอื่น ๆ ขององค์กรอาชญากรรมนั้น เพ่ือให้เห็นภาพรวม ทเี่ กดิ เหตใุ นจงั หวดั เดยี วกนั ตา่ งจงั หวดั ภมู ภิ าคเดยี วกนั หรอื ทเี่ ปน็ ระบบ และมสี ว่ นประกอบทเี่ ชอ่ื มโยงจากภาพใหญท่ ส่ี ดุ ต่างภูมิภาค ท�าให้เกิดข้อจ�ากัดทางกฎหมายด้านเขตอ�านาจ ไปหาสว่ นท่ียอ่ ยทีส่ ุดในองคาพยพขององคก์ รอาชญากรรม การสืบสวนคดีอาญาซ่ึงเป็นอุปสรรคต่อประสิทธิภาพ การปราบปรามการกระทา� ความผดิ เกย่ี วกบั อาชญากรรม และประสิทธิผลในการปราบปรามอาชญากรรม การบังคับ โดยใช้มาตรการทางอาญาน้ันเป็นวิธีการหน่ึงของรัฐที่ม ี ใช้กฎหมาย และการใชม้ าตรการทางอาญา ความส�าคัญในล�าดับต้นเพ่ือน�าตัวบุคคลท่ีกระท�าความผิด ส�านักงาน ปปง. มีจุดแข็ง (Strengths) ที่เกิดจาก มาลงโทษ แตก่ ารรวบรวมพยานหลกั ฐานในคดอี าญามกั มขี อ้ จา� กดั อา� นาจหนา้ ทตี่ ามกฎหมายวา่ ดว้ ยการปอ้ งกนั และปราบปราม หลายประการ ทั้งในด้านการขอข้อมูลพยานหลักฐานต่าง ๆ การฟอกเงิน คือ การจัดเก็บฐานข้อมูลอิเล็กทรอนิกส ์ โดยเฉพาะพยานหลกั ฐานทางการเงนิ เพอ่ื ทจี่ ะทราบขอ้ เทจ็ จรงิ จากรายงานการท�าธุรกรรมทางการเงินและทรัพย์สินที่ได้รับ หรือการพิสูจน์ความผิด เช่น การรวบรวมพยานหลักฐาน ข้อมูลจากสถาบันการเงิน2 และผู้มีหน้าท่ีในการรายงาน 2 มาตรา 13 เมื่อมกี ารท�าธรุ กรรมกบั สถาบันการเงิน ใหส้ ถาบันการเงินมีหน้าท่ตี ้องรายงานการท�าธุรกรรมนั้นตอ่ สา� นกั งาน เมอ่ื ปรากฏว่าธรุ กรรม ดงั กลา่ วเป็น (1) ธุรกรรมที่ใช้เงินสดมีจา� นวนเกนิ กวา่ ทก่ี �าหนดในกฎกระทรวง (2) ธุรกรรมทเ่ี ก่ียวกบั ทรพั ย์สินทมี่ มี ลู ค่าเกินกวา่ ทีก่ �าหนดในกฎกระทรวง หรือ (3) ธรุ กรรมทม่ี เี หตุอันควรสงสัย ทัง้ น้ี ไมว่ ่าจะเปน็ ธรุ กรรมตาม (1) หรอื (2)หรอื ไมก่ ็ตาม ในกรณีที่ปรากฏว่ามีข้อเท็จจริงใดท่ีเก่ียวข้องหรืออาจจะเป็นประโยชน์ในการยืนยันหรือยกเลิกข้อเท็จจริงเก่ียวกับธุรกรรมที่สถาบัน การเงนิ ได้รายงานไปแลว้ ให้สถาบนั การเงนิ รายงานขอ้ เท็จจรงิ นน้ั ใหส้ �านกั งานทราบโดยไมช่ กั ช้า AMLO STATION 12

AMLO reviews ตามกฎหมาย3 นับแต่ ปี พ.ศ. 2542 ซ่ีงเป็นปีท่ีเร่ิมจัดต้ัง ธุรกรรมทางการเงินดังกล่าว จะแสดงให้เห็นถึงบทบาทและ ส�านักงาน ปปง. จนถึงปัจจุบัน กฎหมายว่าด้วยการป้องกัน การแบ่งหน้าที่กันท�าของเครือข่ายอาชญากรรม การปกปิด และปราบปรามการฟอกเงินจึงเป็นเคร่ืองมือส�าคัญท�าให้เกิด ตวั ตนทแี่ ทจ้ รงิ และการตดั ตอนกนั เองของขบวนการอาชญากรรม การจัดเก็บข้อมูล (Data) และสารสนเทศ (Information) เพอ่ื มใิ หม้ กี ารซดั ทอดถงึ ตวั ตนของผเู้ ปน็ ตวั การทอ่ี ยเู่ บอื้ งหลงั ท่ีสามารถน�ามาใช้ประโยชน์ในการปราบปรามการฟอกเงิน การก่ออาชญากรรมและเป็นผู้ได้รับประโยชน์ท่ีแท้จริงของ ไดอ้ ยา่ งมนี ยั ยะสา� คญั และสา� นกั งาน ปปง. ถอื เปน็ หนว่ ยงานเดยี ว ขบวนการอาชญากรรม การให้ความส�าคัญในการก�าหนด ในประเทศไทยท่ีมีข้อมูลดังกล่าวในความครอบครอง ประเดน็ หรอื ขอ้ สงั เกตขอ้ มลู รายงานการทา� ธรุ กรรมทง้ั ในอดตี อย่างไรก็ตาม ความส�าคัญเช่นว่าน้ีอาจไม่เกิดประโยชน์อันใด และปัจจุบันจึงมีความส�าคัญ เพราะเมื่อสามารถวิเคราะห์ หากไม่สามารถน�าข้อมูลน้ีมาใช้ประโยชน์ได้ ไม่ว่าจะเป็น รูปแบบและวิธีการท่ีใช้ในการท�าธุรกรรม รวมทั้งวิวัฒนาการ ด้านพยานหลักฐานทางคดี การระบุกลุ่มเครือข่ายขบวนการ ในการกอ่ อาชญากรรมของบรรดาอาชญากรไดอ้ ยา่ งเปน็ ระบบ ขององค์กรอาชญากรรมเพื่อให้เห็นภาพรวมอย่างกว้าง แล้วย่อมน�าไปสู่การสร้างมาตรการป้องกันและปราบปราม ของอาชญากรรมขนาดใหญ่ โดยเฉพาะอย่างย่ิง เม่ือได้น�า อาชญากรรมการฟอกเงินที่มีประสิทธิภาพให้กับประชาชน ข้อมูลเหล่านั้นมาประมวลผลและวิเคราะห์อย่างเป็นระบบ สังคม และประเทศชาตติ อ่ ไป 3 มาตรา 16 ให้ผู้ประกอบอาชีพดังต่อไปนี้มีหน้าที่ต้องรายงานการท�าธุรกรรมต่อส�านักงานในกรณีเป็นธุรกรรมท่ีใช้เงินสดมีจ�านวนเกินกว่า ที่ก�าหนดในกฎกระทรวง หรือเป็นธุรกรรมท่ีมีเหตุอันควรสงสัย ทั้งน้ี ผู้ประกอบอาชีพตาม (2) (3) (4) และ (5) ต้องเป็นนิติบุคคล เว้นแต ่ ในกรณีท่ีมีเหตุอันควรสงสัยท่ีมีพยานหลักฐานอันสมควรว่ามีการท�าธุรกรรมที่เก่ียวข้องหรืออาจเกี่ยวข้องกับการกระท�าความผิดมูลฐานหรือ ความผดิ ฐานฟอกเงนิ กบั ผปู้ ระกอบอาชพี ตาม (2) (3) (4) และ (5) ทม่ี ไิ ดเ้ ปน็ นติ บิ คุ คล ใหส้ า� นกั งานมอี า� นาจสง่ั เปน็ หนงั สอื ใหผ้ ปู้ ระกอบอาชพี ดงั กลา่ ว รายงานการทา� ธรุ กรรมต่อสา� นกั งาน (1) ผปู้ ระกอบอาชพี เกย่ี วกบั การดา� เนนิ การ การใหค้ า� แนะนา� หรอื การเปน็ ทปี่ รกึ ษาในการทา� ธรุ กรรมทเี่ กยี่ วกบั การลงทนุ หรอื การเคลอ่ื นยา้ ย เงินทุนตามกฎหมายวา่ ดว้ ยหลกั ทรัพยแ์ ละตลาดหลักทรัพย์ที่ไมใ่ ชส่ ถาบันการเงนิ ตามมาตรา 13 (2) ผปู้ ระกอบอาชพี คา้ อญั มณ ี เพชรพลอย ทองค�า หรือเครอื่ งประดบั ที่ประดบั ด้วยอญั มณ ี เพชรพลอย หรอื ทองค�า (3) ผ้ปู ระกอบอาชพี คา้ หรือให้เชา่ ซือ้ รถยนต์ (4) ผปู้ ระกอบอาชีพเก่ียวกับนายหน้าหรือตัวแทนซ้ือขายอสังหารมิ ทรัพย์ (5) ผปู้ ระกอบอาชพี คา้ ของเก่าตามกฎหมายว่าด้วยการควบคมุ การขายทอดตลาดและคา้ ของเกา่ (6) ผปู้ ระกอบอาชพี เกยี่ วกบั สนิ เชอ่ื สว่ นบคุ คลภายใตก้ ารกา� กบั สา� หรบั ผปู้ ระกอบธรุ กจิ ทม่ี ใิ ชส่ ถาบนั การเงนิ ตามประกาศกระทรวงการคลงั เกี่ยวกับการประกอบธรุ กิจสนิ เชอ่ื ส่วนบุคคลภายใตก้ ารก�ากับหรือตามกฎหมายวา่ ดว้ ยธุรกิจสถาบนั การเงนิ (7) ผู้ประกอบอาชีพเกี่ยวกับบัตรเงินอิเล็กทรอนิกส์ท่ีมิใช่สถาบันการเงินตามประกาศกระทรวงการคลังเก่ียวกับการประกอบธุรกิจ บัตรเงินอิเล็กทรอนกิ ส ์ หรอื ตามกฎหมายว่าดว้ ยธุรกจิ สถาบันการเงิน (8) ผปู้ ระกอบอาชีพเกีย่ วกบั บัตรเครดติ ทมี่ ิใช่สถาบันการเงินตามประกาศกระทรวงการคลังเกยี่ วกบั การประกอบธุรกจิ บตั รเครดิต หรอื ตามกฎหมายวา่ ด้วยธุรกจิ สถาบนั การเงิน (9) ผู้ประกอบอาชีพเก่ียวกับการช�าระเงินทางอิเล็กทรอนิกส์ตามกฎหมายว่าด้วยการควบคุมดูแลธุรกิจบริการการช�าระเงิน ทางอเิ ลก็ ทรอนิกส์ (10) ผู้ประกอบอาชพี ท่ดี า� เนนิ ธรุ กิจทางการเงินตามกฎหมายว่าดว้ ยการควบคุมการแลกเปล่ยี นเงนิ ทม่ี ิใชเ่ ปน็ สถาบันการเงนิ ซ่งึ ปรากฏ ผลจากการประเมินความเส่ียงที่เก่ียวกับการฟอกเงินหรือการสนับสนุนทางการเงินแก่การก่อการร้ายว่ามีความเส่ียงท่ีอาจถูกใช้เป็นช่องทาง ในการฟอกเงนิ หรือการสนบั สนุนทางการเงนิ แกก่ ารกอ่ การรา้ ย ทงั้ น ้ี ตามทีก่ �าหนดในกฎกระทรวง ในกรณีที่ปรากฏว่ามีข้อเท็จจริงใดที่เก่ียวข้องหรืออาจจะเป็นประโยชน์ในการยืนยันหรือยกเลิกข้อเท็จจริงเกี่ยวกับธุรกรรมท่ีได้รายงาน ไปตามวรรคหน่ึงแล้ว ให้บุคคลดังกล่าวรายงานข้อเท็จจริงน้ันให้ส�านักงานทราบโดยไม่ชักช้า ให้น�าความในมาตรา 14 มาใช้บังคับกับผู้มีหน้าท่ี รายงานตามวรรคหนึง่ ดว้ ยโดยอนุโลม เว้นแต่กรณีผู้มีหนา้ ทร่ี ายงานดงั กลา่ ว เป็นผู้กระท�าความผิดฐานฟอกเงนิ เสียเอง บุรรณานกุ รมู พระราชบญั ญตั ปิ อ้ งกนั และปราบปรามการฟอกเงนิ พ.ศ. 2542 AMLO STATION 13

AMLO reviews มื2า2ตรปิกี สาร�าปนิ้อกั งงกาันนกปาิปริทงี่จุ . รติ ในการดุา� เนินงาน ของสา� นกั งานปิ้องกนั และปิราบปิรามืการฟอกเงนิ 1 Measures to Prevent Corruption in The Operation of The Anti-Money Laundering Office นายสนธ์ยา เห็ลอื งเจรญิ ลาภ ผูู้้เชย�่ วชาญเฉพื่าะด้านนโยบุายและมูาตัรการ รองหวั หน้าศูนย์ป็ฏิบุตั ักิ ารตั่อตั้านการที่จุ ัรติ ั ส�านักงานป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน (สา� นกั งาน ปปง.) เปน็ หนว่ ยงานบงั คบั ใชก้ ฎหมายในการปอ้ งกนั ด้วยอ�านาจหน้าท่ีในการสืบสวนสอบสวนและ และปราบปรามการฟอกเงนิ และการปอ้ งกนั และปราบปราม เข้าถึงข้อมูลเพ่ือบังคับใช้กฎหมายดังกล่าว ส�านักงาน ปปง. การสนบั สนนุ ทางการเงนิ แกก่ ารกอ่ การรา้ ยและการแพรข่ ยาย จงึ มคี วามจา� เปน็ ตอ้ งกา� หนดมาตรการเพอื่ ปอ้ งกนั การทจุ รติ อาวธุ ทมี่ อี านภุ าพทา� ลายลา้ งสงู เพอื่ ดา� เนนิ การกบั ทรพั ยส์ นิ เพ่ือป้องกันไม่ให้บุคลากรของส�านักงาน ปปง. กระท�า ของผู้กระท�าความผิดมูลฐานและผู้เกี่ยวข้องสัมพันธ ์ การทจุ รติ หรอื นา� ขอ้ มลู ทไี่ ดจ้ ากการปฏบิ ตั หิ นา้ ทไ่ี ปแสวงหา และมีอ�านาจในการสืบสวนรวมท้ังเข้าถึงข้อมูลส่วนบุคคล ประโยชน์โดยมิชอบด้วยกฎหมาย รวมทั้งการกระท�า ทมี่ คี วามออ่ นไหว (Sensitive Data) อยา่ งนอ้ ยจา� นวน 3 ขอ้ มลู ในรปู ลกั ษณะอนื่ ซง่ึ มลี กั ษณะเปน็ การทจุ รติ ตอ่ หนา้ ทร่ี าชการ ดังตอ่ ไปน้ี อันอาจเกิดข้ึนในการปฏิบัติหน้าที่เพื่อบังคับใช้กฎหมาย 1) ข้อมลู ธุรกรรมหรอื ทรัพย์สนิ ดังกล่าว โดยปัจจุบันการปฏิบัติหน้าท่ีของบุคลากรของ 2) ขอ้ มูลการสือ่ สาร ส�านักงาน ปปง. อยู่ภายใต้มาตรการ จ�านวน 2 มาตรการ 3) ขอ้ มลู ทางคอมพิวเตอร์ ได้แก่ มาตรการทางกฎหมาย และมาตรการทางการบรหิ าร 1 บทความน้ีเป็นความเหน็ ทางวิชาการของผ้เู ขยี น ทางสา� นักงานปอ้ งกนั และปราบปรามการฟอกเงนิ และกองบรรณาธกิ ารไมจ่ �าตอ้ งเห็นพ้องดว้ ย AMLO STATION 14

AMLO reviews 1. มูาตัรการที่างกฎหมูาย มาตรการทางกฎหมายเป็นมาตรการท่ีก�าหนดข้ึน ภายใตบ้ ทบัญญัติของ มาตรา 102 มาตรา 113 มาตรา 61/14 และมาตรา 665 แหง่ พระราชบญั ญตั ปิ อ้ งกนั และปราบปราม การฟอกเงนิ พ.ศ. 2542 และทแี่ กไ้ ขเพม่ิ เตมิ ซงึ่ เปน็ กฎหมาย ท่ีกา� หนดโทษของเจ้าหนา้ ทีร่ ัฐในต�าแหนง่ ต่าง ๆ ที่มีอา� นาจ หน้าท่ีในการบังคับใช้กฎหมายซ่ึงกระท�าการอันมิชอบ ดว้ ยอา� นาจหนา้ ทซี่ ง่ึ ตนไดร้ บั มอบหมายจากกฎหมาย โดยเมอ่ื พิจารณาจากบทบัญญัติของกฎหมายดังกล่าว จะเห็นได้ว่า กฎหมายได้ก�าหนดโทษส�าหรับผู้กระท�าการโดยทุจริตหรือ กระทา� ความผดิ อาญาฐานฟอกเงนิ ตามกฎหมายวา่ ดว้ ยการปอ้ งกนั และปราบปรามการฟอกเงินไว้รุนแรง เน่ืองจากว่า การด�าเนินงานของส�านักงาน ปปง. เป็นการล่วงล�้าสิทธ ิ บางประการของผู้กระท�าความผิดมูลฐานและผู้เกี่ยวข้อง สัมพันธ์ในการท่ีจะต้องแสวงหาและพิสูจน์ทราบเก่ียวกับ ทรพั ยส์ นิ ของผกู้ ระทา� ความผดิ และผเู้ กยี่ วขอ้ งสมั พนั ธว์ า่ เปน็ ทรัพยส์ นิ ที่ไดม้ าจากการกระท�าความผิดมูลฐานหรือไม่ 2 มาตรา 10 กา� หนดโทษกรณ ี เจ้าพนกั งาน สมาชกิ สภาผูแ้ ทนราษฎร สมาชิกวุฒสิ ภา สมาชิกสภาทอ้ งถิน่ ผบู้ รหิ ารทอ้ งถน่ิ ข้าราชการ พนักงานองค์กร ปกครองสว่ นทอ้ งถน่ิ เจา้ หนา้ ทขี่ องรฐั พนกั งานองคก์ ารหรอื หนว่ ยงานของรฐั กรรมการหรอื ผบู้ รหิ ารหรอื พนกั งานรฐั วสิ าหกจิ กรรมการ ผจู้ ดั การ หรอื บคุ คลใดซง่ึ เปน็ ผมู้ อี า� นาจในการจดั การของสถาบนั การเงนิ หรอื กรรมการขององคก์ รตา่ ง ๆ ตามรฐั ธรรมนญู ผใู้ ดกระทา� ความผดิ ตามหมวดน ี้ ตอ้ งระวางโทษ เป็นสองเท่าของโทษท่ีก�าหนดไว้ส�าหรับความผิดนั้น และก�าหนดโทษกรณีกรรมการ อนุกรรมการ กรรมการธุรกรรม เลขาธิการ รองเลขาธิการ หรอื พนักงานเจา้ หนา้ ท่ตี ามพระราชบัญญัติน้ี ผูใ้ ดกระท�าความผิดฐานฟอกเงนิ ตามหมวด 1 แห่งพระราชบญั ญตั ิน้ี ตอ้ งระวางโทษเปน็ สามเทา่ ของโทษ ท่กี า� หนดไวส้ �าหรบั ความผิดนั้น 3 มาตรา 11 กรรมการ อนุกรรมการ กรรมการธรุ กรรม เลขาธกิ าร รองเลขาธิการ พนักงานเจา้ หน้าท ี่ เจา้ พนักงาน หรือข้าราชการผ้ใู ดกระท�าความผิด ตอ่ ตา� แหนง่ หนา้ ทรี่ าชการ หรอื กระทา� ความผดิ ตอ่ ตา� แหนง่ หนา้ ทใี่ นการยตุ ธิ รรมตามพระราชบญั ญตั ปิ ระมวลกฎหมายอาญาอนั เกยี่ วเนอื่ งกบั การกระทา� ความผดิ ตามหมวดน้ี ต้องระวางโทษเปน็ สามเท่าของโทษท่ีก�าหนดไวส้ �าหรับความผดิ น้นั 4 มาตรา 61/1 ก�าหนดโทษกรณี นายกรัฐมนตรี รัฐมนตรี หรือผู้ด�ารงต�าแหน่งทางการเมืองผู้ใดใช้หรือส่ังการให้คณะกรรมการธุรกรรม เลขาธิการ รองเลขาธกิ ารหรอื พนกั งานเจา้ หนา้ ทตี่ รวจสอบธรุ กรรมหรอื ทรพั ยส์ นิ หรอื ยบั ยง้ั การทา� ธรุ กรรม ยดึ หรอื อายดั หรอื ปฏบิ ตั กิ ารอนื่ ตามพระราชบญั ญตั นิ ี้ โดยมิให้พยานหลักฐานตามสมควรเพื่อกลั่นแกล้งหรือให้เกิดความเสียหายแก่ผู้หนึ่งผู้ใด หรือเพ่ือประโยชน์ในทางการเมือง หรือกระท�าการดังกล่าว โดยทุจริต ตอ้ งระวางโทษจา� คุกต้ังแตส่ ามปีถงึ สามสิบป ี หรอื ปรบั ต้งั แตห่ กหม่นื บาทถงึ หกแสนบาท หรือท้งั จา� ทัง้ ปรบั และกา� หนดโทษกรณี กรรมการ ธรุ กรรม เลขาธกิ าร รองเลขาธกิ ารหรอื พนกั งานเจา้ หนา้ ทผี่ ใู้ ดปฏบิ ตั ติ ามการใชห้ รอื การสง่ั การตามวรรคหนง่ึ โดยมชิ อบดว้ ยพระราชบญั ญตั นิ ้ี ตอ้ งระวางโทษ จ�าคกุ ตง้ั แต่สามปีถงึ สามสบิ ป ี หรือปรับตั้งแต่หกหม่นื บาทถึงหกแสนบาท หรือทัง้ จา� ทง้ั ปรับ 5 มาตรา 66 ก�าหนดโทษกรณีผู้ใดเปิดเผยข้อมูลหรือกระท�าการใด ๆ อันอาจท�าให้ลูกค้าหรือบุคคลภายนอกทราบเก่ียวกับการตรวจสอบเพ่ือทราบ ข้อเท็จจริงเกี่ยวกับลูกค้า การรายงานธุรกรรมหรือการส่งข้อมูลไปยังส�านักงาน ปปง. เว้นแต่เป็นการปฏิบัติตามกฎหมายหรือตามค�าสั่งศาลหรือ เปน็ การเปิดเผยข้อมูลระหวา่ งส�านกั งานใหญ่กบั สาขาของผู้มหี นา้ ท่ีรายงานตามมาตรา 13 และมาตรา 16 ที่ตัง้ อยู่ในหรอื ตา่ งประเทศเพ่ือดา� เนนิ การ อันเก่ียวเนื่องกับการปฏิบัติตามกฎหมายว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน หรือรู้ หรืออาจรู้ความลับในราชการเกี่ยวกับการด�าเนินการ ตามกฎหมายว่าด้วยการปอ้ งกันและปราบปรามการฟอกเงิน กระทา� ด้วยประการใด ๆ ใหผ้ ู้อ่ืนรหู้ รอื อาจรคู้ วามลบั ดงั กลา่ ว เว้นแตเ่ ป็นการปฏิบัติการ ตามหน้าทหี่ รอื ตามกฎหมาย ต้องระวางโทษจา� คกุ ไม่เกนิ ห้าป ี หรอื ปรับไม่เกนิ หน่งึ แสนบาท หรือทง้ั จา� ท้งั ปรับ AMLO STATION 15

AMLO reviews นอกจากน้ี ตามมาตรา 436 มาตรา 447 และ มาตรา 45/18 ได้ก�าหนดวิธีป้องกันเก่ียวกับผลประโยชน์ ทับซ้อนของผู้บริหารระดับสูง โดยก�าหนดคุณสมบัติและ ลักษณะต้องห้ามส�าหรับผู้ด�ารงต�าแหน่งเลขาธิการ ปปง. วา่ จะตอ้ งไมเ่ ปน็ กรรมการในรฐั วสิ าหกจิ หรอื กจิ การอนื่ ของรฐั ไม่เป็นกรรมการ ผู้จัดการ ท่ีปรึกษา หรือด�ารงต�าแหน่ง อืน่ ใดทม่ี ีลักษณะงานคลา้ ยกนั หรือมีผลประโยชน์เกยี่ วขอ้ ง ในห้างหุ้นส่วน บริษัท สถาบันการเงิน หรือประกอบอาชีพ หรือวิชาชีพอย่างอ่ืน หรือประกอบการใด ๆ อันขัดต่อ การปฏิบัติตามพระราชบัญญัติน้ี และด�ารงต�าแหน่งได้เพียง วาระเดียวไม่เกิน 4 ปี รวมทั้งให้ก�าหนดต�าแหน่งที่ปรึกษา สา� นกั งานใหแ้ กเ่ ลขาธกิ าร ปปง. ซง่ึ พน้ จากตา� แหนง่ โดยหา้ ม มใิ หแ้ ตง่ ตงั้ ผเู้ คยดา� รงตา� แหนง่ เลขาธกิ าร ปปง. เปน็ ผบู้ รหิ าร ส่วนราชการ รัฐวิสาหกิจหรือหน่วยงานใดของรัฐ เว้นแต่ ต�าแหน่งที่ปรึกษาส�านักงาน ปปง. และในมาตรา 61/29 ยงั ไดก้ า� หนดโทษปรบั ในกรณผี ทู้ เี่ คยดา� รงตา� แหนง่ เลขาธกิ าร ปปง. ท่ีด�ารงต�าแหน่งใด ๆ ในหรือเป็นลูกจ้างของหน่วยงาน 6 มาตรา 43 เลขาธกิ ารต้องมคี ุณสมบตั แิ ละไมม่ ลี ักษณะต้องหา้ ม ดังต่อไปน้ี (1) มคี วามร้คู วามเช่ียวชาญในทางเศรษฐศาสตร ์ การเงนิ การคลงั หรือกฎหมาย (2) ดา� รงตา� แหนง่ หรอื เคยดา� รงตา� แหนง่ รองเลขาธกิ าร หรอื ดา� รงตา� แหนง่ หรอื เคยดา� รงตา� แหนง่ อธบิ ด ี หวั หนา้ สว่ นราชการระดบั กรมขนึ้ ไป หรอื รองหัวหนา้ ส่วนราชการ ซง่ึ หวั หน้าส่วนราชการมฐี านะเทียบเทา่ ปลัดกระทรวง (3) ไมเ่ ปน็ กรรมการในรฐั วิสาหกจิ หรือกจิ การอืน่ ของรัฐ (4) ไม่เป็นกรรมการ ผู้จัดการ ท่ีปรึกษา หรือด�ารงต�าแหน่งอื่นใดที่มีลักษณะงานคล้ายกันหรือมีผลประโยชน์เกี่ยวข้องในห้างหุ้นส่วน บรษิ ทั สถาบันการเงินหรือประกอบอาชีพ หรอื วิชาชีพอยา่ งอนื่ หรอื ประกอบการใด ๆ อันขดั ต่อการปฏบิ ตั ิหน้าทต่ี ามพระราชบัญญัตินี้ 7 มาตรา 44 เลขาธิการมีวาระการด�ารงต�าแหน่งส่ีปีนับแต่วันที่พระมหากษัตริย์ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งต้ัง และให้ด�ารงต�าแหน่งได้เพียง วาระเดียว ให้เลขาธิการได้รับเงินเพ่ิมพิเศษเพ่ือประกันความเป็นอิสระและเป็นกลางในอัตราซึ่งรวมกันกับเงินเดือนและเงินประจ�าต�าแหน่ง แล้วเทียบเท่ากับเงนิ เดือนและเงินประจา� ตา� แหน่งของปลัดกระทรวง และใหไ้ ดร้ บั เงินเพ่ิมพิเศษจนกวา่ จะออกจากราชการ ให้ข้าราชการของส�านักงานซ่ึงได้รับแต่งตั้งเป็นพนักงานเจ้าหน้าที่เป็นต�าแหน่งที่มีเหตุพิเศษตามกฎหมายว่าด้วยระเบียบข้าราชการ พลเรือน และในการก�าหนดให้ได้รับเงินเพ่ิมส�าหรับต�าแหน่งท่ีมีเหตุพิเศษต้องค�านึงถึงภาระหน้าที่ คุณภาพของงาน และการด�ารงตนอยู่ใน ความยตุ ธิ รรมโดยเปรยี บเทยี บกบั คา่ ตอบแทนของผปู้ ฏบิ ตั งิ านอน่ื ในกระบวนการยตุ ธิ รรมดว้ ย ทง้ั น ้ี ใหเ้ ปน็ ไปตามระเบยี บคณะกรรมการโดยไดร้ บั ความเหน็ ชอบจากกระทรวงการคลงั 8 มาตรา 45/1 ภายในสองปีนับแตว่ ันทพี่ น้ จากตา� แหนง่ ผู้ซ่งึ พน้ จากต�าแหน่งเลขาธิการจะไปด�ารงต�าแหนง่ ใด ๆ ในหรอื เป็นลกู จ้างของหน่วยงาน ทเี่ ปน็ ผมู้ หี น้าท่ีรายงานตามมาตรา 13 และมาตรา 16 มิได้ 9 มาตรา 61/2 ผู้ใดฝา่ ฝนื มาตรา 45/1 ตอ้ งระวางโทษปรบั ไม่น้อยกวา่ สามเทา่ แต่ไม่เกนิ หกเทา่ ของค่าตอบแทนและรายไดอ้ น่ื ที่ไดจ้ ากการท�างาน นน้ั ค�านวณเป็นรายปี แต่ต้องไม่น้อยกวา่ หา้ แสนบาท AMLO STATION 16

AMLO reviews ท่ีเป็นผู้มีหน้าที่รายงานตามมาตรา 1310 และมาตรา 1611 2. มูาตัรการที่างการบุริหาร ภายในสองปนี บั แตว่ นั ทพ่ี น้ จากตา� แหนง่ โดยกา� หนดโทษปรบั นอกจากมาตรการทางกฎหมายที่ได้กล่าวมา เปน็ เงนิ ไมน่ อ้ ยกวา่ สามเทา่ แตไ่ มเ่ กนิ หกเทา่ ของคา่ ตอบแทน ขา้ งตน้ แลว้ สา� นกั งาน ปปง. ยงั ไดว้ างมาตรการทางการบรหิ าร และรายได้อ่ืนที่ได้จากการท�างานน้ันซ่ึงค�านวณเป็นรายปี เพื่อป้องกันการทุจริตภายในองค์กรภายใต้การด�าเนินการ แต่ตอ้ งไม่น้อยกว่าห้าแสนบาท ดังนี้ 10 มาตรา 13 เมื่อมกี ารทา� ธรุ กรรมกับสถาบันการเงนิ ใหส้ ถาบนั การเงินมหี น้าทต่ี อ้ งรายงานการทา� ธรุ กรรมนัน้ ตอ่ ส�านักงาน เมอ่ื ปรากฏวา่ ธรุ กรรม ดังกล่าวเป็น (1) ธุรกรรมที่ใชเ้ งินสดมจี �านวนเกนิ กวา่ ท่ีกา� หนดในกฎกระทรวง (2) ธุรกรรมที่เก่ียวกับทรัพย์สินท่ีมีมูลค่าเกนิ กว่าท่ีกา� หนดในกฎกระทรวง หรอื (3) ธรุ กรรมที่มีเหตอุ นั ควรสงสัย ทั้งน ี้ ไมว่ ่าจะเปน็ ธุรกรรมตาม (1) หรอื (2) หรอื ไม่กต็ าม ในกรณที ปี่ รากฏวา่ มขี อ้ เทจ็ จรงิ ใดทเี่ กย่ี วขอ้ งหรอื อาจจะเปน็ ประโยชนใ์ นการยนื ยนั หรอื ยกเลกิ ขอ้ เทจ็ จรงิ เกย่ี วกบั ธรุ กรรมทสี่ ถาบนั การเงนิ ไดร้ ายงานไปแล้ว ให้สถาบันการเงินรายงานขอ้ เทจ็ จรงิ นั้นให้สา� นกั งานทราบโดยไม่ชักช้า 11 มาตรา 16 ใหผ้ ปู้ ระกอบอาชพี ดงั ตอ่ ไปนม้ี หี นา้ ทต่ี อ้ งรายงานการทา� ธรุ กรรมตอ่ สา� นกั งานในกรณเี ปน็ ธรุ กรรมทใี่ ชเ้ งนิ สดมจี า� นวนเกนิ กวา่ ทก่ี า� หนด ในกฎกระทรวง หรอื เปน็ ธรุ กรรมทมี่ เี หตอุ นั ควรสงสยั ทง้ั น ้ี ผปู้ ระกอบอาชพี ตาม (2) (3) (4) และ (5) ตอ้ งเปน็ นติ บิ คุ คล เวน้ แตใ่ นกรณที มี่ เี หตอุ นั ควร สงสัยที่มีพยานหลักฐานอันสมควรว่ามีการท�าธุรกรรมที่เกี่ยวข้องหรืออาจเกี่ยวข้องกับการกระท�าความผิดมูลฐานหรือความผิดฐานฟอกเงินกับ ผปู้ ระกอบอาชพี ตาม (2) (3) (4) และ (5) ทม่ี ไิ ดเ้ ปน็ นติ บิ คุ คล ใหส้ า� นกั งานมอี า� นาจสง่ั เปน็ หนงั สอื ใหผ้ ปู้ ระกอบอาชพี ดงั กลา่ วรายงานการทา� ธรุ กรรม ตอ่ ส�านกั งาน (1) ผปู้ ระกอบอาชพี เกยี่ วกบั การดา� เนนิ การ การใหค้ า� แนะนา� หรอื การเปน็ ทปี่ รกึ ษาในการทา� ธรุ กรรมทเ่ี กยี่ วกบั การลงทนุ หรอื การเคลอื่ นยา้ ย เงินทุนตามกฎหมายว่าด้วยหลกั ทรัพยแ์ ละตลาดหลักทรัพยท์ ี่ไม่ใชส่ ถาบนั การเงินตามมาตรา 13 (2) ผ้ปู ระกอบอาชพี คา้ อัญมณี เพชรพลอย ทองคา� หรือเครื่องประดบั ทีป่ ระดับด้วยอญั มณ ี เพชรพลอย หรอื ทองคา� (3) ผปู้ ระกอบอาชีพค้าหรอื ใหเ้ ช่าซ้อื รถยนต์ (4) ผปู้ ระกอบอาชีพเกี่ยวกบั นายหน้าหรอื ตัวแทนซ้อื ขายอสังหาริมทรพั ย์ (5) ผปู้ ระกอบอาชพี คา้ ของเกา่ ตามกฎหมายว่าด้วยการควบคมุ การขายทอดตลาดและค้าของเกา่ (6) ผปู้ ระกอบอาชพี เกยี่ วกบั สนิ เชอื่ สว่ นบคุ คลภายใตก้ ารกา� กบั สา� หรบั ผปู้ ระกอบธรุ กจิ ทม่ี ใิ ชส่ ถาบนั การเงนิ ตามประกาศกระทรวงการคลงั เกยี่ วกับการประกอบธรุ กจิ สินเชื่อส่วนบุคคลภายใตก้ ารก�ากับหรอื ตามกฎหมายวา่ ด้วยธรุ กิจสถาบนั การเงิน (7) ผู้ประกอบอาชีพเก่ียวกับบัตรเงินอิเล็กทรอนิกส์ที่มิใช่สถาบันการเงินตามประกาศกระทรวงการคลังเกี่ยวกับการประกอบธุรกิจ บตั รเงนิ อิเลก็ ทรอนิกส ์ หรอื ตามกฎหมายว่าด้วยธรุ กจิ สถาบนั การเงิน (8) ผู้ประกอบอาชีพเกย่ี วกบั บตั รเครดติ ท่มี ใิ ชส่ ถาบันการเงนิ ตามประกาศกระทรวงการคลังเก่ยี วกบั การประกอบธุรกิจบตั รเครดติ หรอื ตามกฎหมายว่าดว้ ยธรุ กิจสถาบนั การเงิน (9) ผู้ประกอบอาชีพเกี่ยวกับการช�าระเงินทางอิเล็กทรอนิกส์ตามกฎหมายว่าด้วยการควบคุมดูแลธุรกิจบริการการช�าระเงินทาง อิเล็กทรอนกิ ส์ (10) ผปู้ ระกอบอาชพี ทด่ี �าเนนิ ธรุ กจิ ทางการเงินตามกฎหมายว่าดว้ ยการควบคุมการแลกเปลยี่ นเงนิ ทีม่ ิใชเ่ ป็นสถาบนั การเงนิ ซงึ่ ปรากฏ ผลจากการประเมินความเสี่ยงท่ีเก่ียวกับการฟอกเงินหรือการสนับสนุนทางการเงินแก่การก่อการร้ายว่ามีความเสี่ยงท่ีอาจถูกใช้เป็นช่องทาง ในการฟอกเงินหรอื การสนบั สนนุ ทางการเงนิ แก่การก่อการรา้ ย ท้ังน้ี ตามท่กี �าหนดในกฎกระทรวง ในกรณีที่ปรากฏว่ามีข้อเท็จจริงใดที่เก่ียวข้องหรืออาจจะเป็นประโยชน์ในการยืนยันหรือยกเลิกข้อเท็จจริงเก่ียวกับธุรกรรม ท่ีได้รายงานไปตามวรรคหนึ่งแล้ว ให้บุคคลดังกล่าวรายงานข้อเท็จจริงนั้นให้ส�านักงานทราบโดยไม่ชักช้า ให้น�าความในมาตรา 14 มาใช้บังคับ กบั ผู้มหี นา้ ทีร่ ายงานตามวรรคหนง่ึ ด้วยโดยอนุโลม เวน้ แต่กรณีผู้มีหนา้ ที่รายงานดงั กล่าว เป็นผู้กระทา� ความผดิ ฐานฟอกเงนิ เสยี เอง AMLO STATION 17

AMLO reviews 2.1 การจัดั ที่ำาค์มู่ ู่อการป็ฏบิ ุตั ัิงาน 2.2 การป็ระเมูินค์วามูเสำ�่ยงการทีุ่จัริตัและจััดที่ำา กระบวนงานต่าง ๆ เช่น กระบวนงานก�ากับดูแล แผู้นบุริหารค์วามูเสำ่ย� งการทีุ่จัรติ ั ผู้มีหน้าท่ีรายงาน กระบวนงานยึดหรืออายัดทรัพย์สิน สา� นกั งาน ปปง. มกี ารนา� กระบวนการประเมนิ ความเสย่ี ง กระบวนงานบริหารจัดการทรัพย์สิน กระบวนงานจัดซ้ือ การทจุ รติ มาใชใ้ นองคก์ ร โดยใหบ้ คุ ลากรของสา� นกั งาน ปปง. จดั จา้ ง เปน็ ตน้ เพอื่ ลดการใชด้ ลุ พนิ จิ ของเจา้ หนา้ ท ่ี และเพอ่ื ให้ มีส่วนร่วมในการพิจารณาความเสี่ยงการทุจริตที่อาจ เจา้ หนา้ ทปี่ ฏบิ ตั งิ านเปน็ ไปตามมาตรฐานเดยี วกนั อยา่ งถกู ตอ้ ง เกิดข้ึนจากการด�าเนินงานในกระบวนงานต่าง ๆ ท่ีอยู่ใน ตามระเบียบกฎหมาย ผู้รับบริการหรือผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย ความรับผิดชอบของหน่วยงานภายในส�านักงาน ปปง. สามารถตรวจสอบข้ันตอนการด�าเนินงานว่าเป็นไปตาม และรว่ มกนั พจิ ารณาแนวทางปอ้ งกนั มใิ หน้ า� ไปสกู่ ารทจุ รติ ได้ มาตรฐานที่ก�าหนดไว้หรือไม่ เพื่อให้เกิดความโปร่งใส ซ่ึงจะช่วยเป็นหลักประกันในระดับหนึ่งว่าการด�าเนินงาน ในการปฏิบัติงาน และให้หน่วยงานภายในส�านักงาน ปปง. ของส�านกั งาน ปปง. จะไม่มีการทุจรติ หรือในกรณีทพี่ บกับ ก�ากับติดตามผลการปฏิบัติตามคู่มือฯ ภายใต้กรอบ การทจุ รติ ทไ่ี มค่ าดคดิ โอกาสทจี่ ะประสบปญั หากจ็ ะนอ้ ยกวา่ วตั ถุประสงค์ จ�านวน 3 ประการ ดงั น้ี องค์กรที่ไมม่ กี ารประเมนิ ความเส่ียงการทุจริต หรอื หากเกิด (1) ตดิ ตามการปฏบิ ตั งิ านของเจา้ หนา้ ทใ่ี หเ้ ปน็ ไปตาม ความเสียหายก็จะเป็นความเสียหายท่ีน้อยกว่าองค์กรที่ไม่มี คู่มือฯ และมุ่งเน้นในกระบวนงานที่ให้บริการประชาชน การนา� ระบบการประเมนิ ความเสย่ี งมาใช ้ เพราะไดม้ กี ารเตรยี ม หรอื ประชาชนมสี ว่ นรว่ มในการดา� เนนิ งานเพอื่ ใหม้ มี าตรฐาน การปอ้ งกนั ไวล้ ว่ งหนา้ โดยใหเ้ ปน็ สว่ นหนงึ่ ของการปฏบิ ตั งิ าน เดียวกัน ประจา� โดยไมใ่ ชเ่ ปน็ การเพมิ่ ภาระงานใหแ้ กห่ นว่ ยงานภายใน (2) กา� กบั ดแู ล แนะนา� เจา้ หนา้ ทท่ี กุ คนใหป้ ฏบิ ตั งิ าน ส�านกั งาน ปปง. แตอ่ ยา่ งใด ครบทกุ ขั้นตอนดว้ ยความถูกต้องตามค่มู อื ฯ 2.3 การค์วบุค์มุ ูและเสำรมิ ูสำรา้ งค์วามูป็ระพื่ฤตัแิ ละ (3) รวบรวมปญั หาอปุ สรรคในการปฏบิ ตั งิ านจรงิ กบั วนิ ัยข้า้ ราชการ กระบวนงานตามคู่มือฯ เพื่อใช้ประโยชน์ในการทบทวน ส�านักงาน ปปง. ได้ก�าหนดมาตรการเพ่ือเป็นการ กระบวนงานใหม้ คี วามเหมาะสมและสอดคลอ้ งกบั การปฏบิ ตั งิ าน เสรมิ สรา้ งและพฒั นาใหผ้ ู้ใตบ้ งั คับบัญชามวี นิ ัย และปอ้ งกัน ตามภารกจิ ปจั จบุ นั มใิ หผ้ ใู้ ตบ้ งั คบั บญั ชากระทา� ผดิ วนิ ยั ใหบ้ งั เกดิ ผลในทางปฏบิ ตั ิ อย่างแท้จริง โดยออกประกาศค�าส่ัง 666/2561 ลงวันท่ี 19 พฤศจกิ ายน 2561 เรอ่ื ง มาตรการควบคมุ และเสรมิ สรา้ ง ความประพฤติและวินัยข้าราชการส�านักงานป้องกัน และปราบปรามการฟอกเงิน เพ่ือเป็นการเสริมสร้างและ พัฒนาให้ผู้ใต้บังคับบัญชามีวินัย และป้องกันมิให้ผู้ใต้บังคับ บญั ชากระทา� ผดิ วนิ ยั ใหบ้ งั เกดิ ผลในทางปฏบิ ตั อิ ยา่ งแทจ้ รงิ ภายใตห้ ลกั การ ขา้ ราชการสา� นกั งาน ปปง.ตอ้ งปฏบิ ตั หิ นา้ ท่ี ด้วยความซื่อสัตย์ สุจริต เป็นไปตามกฎหมายและระเบียบ ของทางราชการอย่างถูกต้อง และต้องรักษาวินัยตามที่ กา� หนดไวใ้ นหมวด 6 วนิ ยั และการรกั ษาวนิ ยั แหง่ พระราชบญั ญตั ิ ระเบียบข้าราชการพลเรือน พ.ศ. 2551 โดยการให ้ AMLO STATION 18

AMLO reviews ผู้บังคับบัญชากวดขัน ควบคุม ก�ากับ ดูแลผู้ใต้บังคับบัญชา ให้ปฏิบัติหน้าที่ด้วยความซื่อสัตย์สุจริต รักษาวินัยโดย เคร่งครัดอยู่เสมอ และผู้บังคับบัญชาต้องเอาใจใส่ สังเกตการณ์ ขจัดเหตุที่อาจก่อให้เกิดการกระท�าผิดวินัย ในเร่ืองอันอยู่ในวิสัยท่ีจะป้องกันตามควรแก่กรณี ตลอดจน เสรมิ สรา้ งและพฒั นาใหผ้ ใู้ ตบ้ งั คบั บญั ชามวี นิ ยั โดยการปฏบิ ตั ติ น เปน็ แบบอยา่ งทดี่ ี สรา้ งขวญั และกา� ลงั ใจในอนั ทจ่ี ะเสรมิ สรา้ ง และพฒั นาทศั นคต ิจติ สา� นกึ และพฤตกิ รรมของผใู้ ตบ้ งั คบั บญั ชา ให้เป็นผู้มีวินัย และปกครองดูแลผู้ใต้บังคับบัญชาด้วย ความเสมอภาคและเท่ียงธรรม หากพบผู้ใต้บังคับบัญชา กระท�าผดิ ทางอาญาหรือวนิ ัย หรือมพี ฤติการณไ์ ม่เหมาะสม หรืออาจก่อให้เกิดความเสียหาย ให้รีบด�าเนินการแก้ไข ท้ังนี้ ผู้บังคับบัญชาท่ีละเลย นอกจากจะต้องถูกพิจารณา ความบกพรอ่ งแลว้ อาจถกู พจิ ารณางดเลอื่ นเงนิ เดอื นประจา� ป ี หรืออาจถูกพิจารณางดการเลื่อนต�าแหน่งที่สูงข้ึนในรอบป ี หรืออาจถูกพิจารณาปรับเปล่ียนต�าแหน่งหน้าที่หรือ 2.4 มูาตัรการตัรวจัสำอบุ การพื่จิ ัารณาดาำ เนนิ การ เปลยี่ นแปลงหนา้ ทคี่ วามรบั ผดิ ชอบเพอ่ื ใหเ้ กดิ ความเหมาะสม และการค์วบุค์ุมูตัรวจัสำอบุการป็ฏิบุัตัิงานข้องพื่นักงาน ในโอกาสแรกตามควรแกก่ รณี เจัา้ หนา้ ที่ต�่ ัามูกฎหมูายวา่ ดว้ ยการป็อ้ งกนั และป็ราบุป็รามู การฟอกเงนิ พื่.ศ. 2556 ระเบียบคณะกรรมการธุรกรรมว่าด้วยการรับเรื่อง การตรวจสอบ การพจิ ารณาดา� เนนิ การ และการควบคมุ ตรวจสอบ การปฏิบัติงานของพนักงานเจ้าหน้าที่ ตามกฎหมายว่าด้วย การป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน พ.ศ. 2556 ได้ก�าหนดหลักเกณฑ์ในการรับเร่ือง การตรวจสอบรายงาน ข้อมูลหรือข้อเท็จจริงเกี่ยวกับการท�าธุรกรรม การกระท�า ความผิดมูลฐาน การฟอกเงิน การสนับสนุนทางการเงิน แกก่ ารกอ่ การรา้ ยหรอื ทรพั ยส์ นิ ทเี่ กยี่ วกบั การกระทา� ความผดิ เพื่อด�าเนินการตามพระราชบัญญัติป้องกันและปราบปราม การฟอกเงิน พ.ศ. 2542 และพระราชบัญญัติป้องกัน และปราบปรามการสนับสนุนทางการเงินแกก่ ารก่อการร้าย พ.ศ. 2556 การเสนอเรื่องหรือส�านวนคดีต่อคณะกรรมการ ธรุ กรรม และกา� หนดมาตรการควบคมุ ตรวจสอบการปฏบิ ตั งิ าน ของพนักงานเจ้าหน้าท่ีเพ่ือให้เป็นไปด้วยความเรียบร้อย AMLO STATION 19

AMLO reviews มปี ระสทิ ธภิ าพและเปน็ มาตรฐานเดยี วกนั ภายใตก้ ารควบคมุ ตรวจสอบโดยผู้บังคับบัญชาทุกระดับอย่างใกล้ชิด โดยก�าหนดให้พนักงานเจ้าหน้าที่ผู้รับผิดชอบต้องรายงาน ความคบื หนา้ เกยี่ วกบั ผลการปฏบิ ตั งิ านตอ่ ผอู้ า� นวยการกองทกุ ๆ ระยะเวลา 30 วนั และใหจ้ ดั ทา� สมดุ คมุ เรอ่ื งหรอื คมุ สา� นวนคดี ในส่วนของตนเพื่อบันทึกข้อมูลเกี่ยวกับการปฏิบัติงาน และผลการดา� เนินการตามแบบท่ีเลขาธกิ ารกา� หนด ในกรณพี นกั งานเจา้ หนา้ ทผ่ี รู้ บั ผดิ ชอบกระทา� การฝา่ ฝนื หรือไม่ปฏิบัติตามระเบียบน้ี เลขาธิการอาจพิจารณา ดา� เนนิ การแกผ่ นู้ น้ั ตามกฎหมายหรอื ระเบยี บทเ่ี กย่ี วขอ้ ง และ ตรวจสอบใหเ้ จา้ หนา้ ทภี่ ายใตบ้ งั คบั บญั ชาปฏบิ ตั ติ ามระเบยี บน ี้ หากปรากฏขอ้ เทจ็ จรงิ วา่ ผอู้ า� นวยการสว่ นหรอื ผอู้ า� นวยการกอง ให้ถือว่าผู้อ�านวยการส่วนหรือผู้อ�านวยการกองดังกล่าว แลว้ แตก่ รณ ี ละเลยไมใ่ หค้ วามชว่ ยเหลอื แนะนา� หรอื ไมค่ วบคมุ กระท�าการฝ่าฝืนหรือไม่ปฏิบตั ิตามระเบียบน้ดี ้วย จากมาตรการท้ังสองดังกล่าวข้างต้น เป็นการวาง ระบบเพื่อป้องกันมิให้เกิดการทุจริตในการปฏิบัติหน้าท ่ี ซ่ึงส่งผลให้ผู้กระท�าความผิดมูลฐานและผู้เก่ียวข้องสัมพันธ์ ไม่สามารถน�าทรัพย์สินที่ได้จากการกระท�าความผิดไปใช้ ในการกอ่ อาชญากรรมอนื่ ไดอ้ กี และสามารถนา� ทรพั ยส์ นิ ทย่ี ดึ หรอื อายดั ไดจ้ ากผกู้ ระทา� ความผดิ ไปคนื ใหแ้ กผ่ เู้ สยี หายตาม มาตรการคุ้มครองสิทธิผู้เสียหายภายใต้กฎหมายว่าด้วย การป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน ซึ่งจะช่วยสร้าง ความมัน่ ใจและเปน็ ท่ีพึ่งของประชาชนไดอ้ ย่างแทจ้ ริง บุรรณานกุ รมู พระราชบญั ญตั ิปอ้ งกนั และปราบปรามการฟอกเงิน พ.ศ. 2542 พระราชบัญญตั ริ ะเบยี บข้าราชการพลเรือน พ.ศ. 2551 พระราชบัญญตั ิป้องกันและปราบปรามการสนับสนนุ ทางการเงินแก่การกอ่ การรา้ ย พ.ศ. 2556 ระเบียบคณะกรรมการธุรกรรมว่าด้วยการรับเรื่อง การตรวจสอบ การพิจารณาด�าเนินการ และการควบคุม ตรวจสอบการปฏบิ ตั งิ านของพนกั งานเจ้าหน้าท่ ี ตามกฎหมายว่าด้วยการปอ้ งกันและปราบปรามการฟอกเงนิ พ.ศ. 2556 AMLO STATION 20

AMLO reviews 2คว2ามปืโิปี ิสรง่ �าในสขกั องงกาานรเปปิิน็ ปผิงรู้ บั. ปิระโยชนท์ ี่แ�่ ที่จ้ รงิ ของนติ บิ คุ คล และบคุ คลที่ม่� ืก่ ารตกลงกนั ที่างกฎห็มืาย1 Transparency and Beneficial Ownership of Legal Entities and Arrangements นายพงศ์ธ์ ์ร ที่องดุว้ ง ผูู้้อำานวยการสำ่วนนิตัิการ กองกฎหมูาย บทความฉบบั ทแ่ี ลว้ ผเู้ ขยี นไดอ้ ธบิ ายถงึ ความหมายของ “ผู้รู้ บั ุป็ระโยชนท์ ี่แ่� ที่จ้ ัรงิ ” ซง่ึ หมายถงึ ผรู้ บั ประโยชน์ ทแ่ี ทจ้ รงิ ในทางกฎหมายและเจา้ ของผรู้ บั ผลประโยชนใ์ นทางพฤตนิ ยั หรอื ตามความเปน็ จรงิ และ “นติ ับิ ุคุ ์ค์ลหรอ่ บุคุ ์ค์ล ที่ม่� ูก่ ารตักลงกนั ที่างกฎหมูายที่ต�่ ัอ้ งแจัง้ ข้อ้ มูลู ข้องผู้รู้ บั ุป็ระโยชนท์ ี่แ�่ ที่จ้ ัรงิ และเกณฑก์ ารเป็น็ ผู้รู้ บั ุป็ระโยชนท์ ี่แ่� ที่จ้ ัรงิ ” ในหัวข้อที่ 1 และหัวข้อท่ ี 2 ซึง่ บทความในฉบบั นี ้ จะเป็นการอธิบายในส่วนส�าคัญท่ีเกยี่ วขอ้ งกับผรู้ บั ประโยชนท์ ่ีแทจ้ รงิ ของนิติบุคคลและบุคคลท่มี กี ารตกลงกันทางกฎหมายต่อจากความเดมิ ฉบับที่แลว้ ในหัวข้อท ่ี 3 – 5 ดังน ้ี 3. วิธีการแจ้งขอ้ มูลผรู้ บั ประโยชน์ทแ่ี ท้จริง 4. ประโยชน์ทจ่ี ะได้รับจากข้อมูลผู้รับประโยชนท์ ี่แท้จริง และ 5. บทสรปุ 3. วธิ ์ก่ ารแจง้ ขอ้ มืลู ผรู้ ับปิระโยชน์ที่�่แที่จ้ รงิ หลายประเทศก�าหนดให้นิติบุคคลและบุคคล ที่แท้จริง (the People with Significant Control ท่ีมีการตกลงกันทางกฎหมายตามประเภทที่ก�าหนดใน (PSC) register) จะถูกแจ้งไปที่ Companies House กฎหมายภายในต้องแจ้งข้อมูลผู้รับประโยชน์ท่ีแท้จริง หากเป็นบริษัท หรือหากเป็นกองทรัพย์สินต้องแจ้งไปท ่ี ต่อหน่วยงานของรัฐ ส่วนวิธีการแจ้งนั้นส่วนใหญ่ใช้ระบบ The UK Land Registry2 หรอื ประเทศไอร์แลนด์มีการผา่ น การจดทะเบียน (Register of Beneficial Ownership) กฎหมายท่ีช่ือ Irish Statutory Instrument No. 110 โดยหน่วยงานท่ีจะเป็นหน่วยรับจดทะเบียนน้ันแล้วแต่ว่า (SI 110) of 2019 โดยได้จัดต้ังหน่วยงานกลางที่เรียกว่า จะก�าหนดให้เป็นอ�านาจของหน่วยงานใด หรือบางประเทศ A Central Register of Beneficial Ownership จะมหี นว่ ยงานกลางทรี่ บั จดทะเบยี นขอ้ มลู ผรู้ บั ประโยชนท์ แี่ ทจ้ รงิ ประเทศเนเธอร์แลนด์ มีการผ่านกฎหมายท่ีชื่อ Law อย่างกรณีของประเทศอังกฤษการแจ้งข้อมูลผู้รับประโยชน์ No. 35179 เพอ่ื กา� หนดใหม้ กี ารจดทะเบยี นขอ้ มลู ผรู้ บั ประโยชน์ 1 บทความน้เี ปน็ ความเห็นทางวิชาการของผู้เขียน ทางส�านักงานป้องกันและปราบปรามการฟอกเงนิ และกองบรรณาธกิ าร ไมจ่ า� ต้องเหน็ พอ้ งดว้ ย 2 Department for Business, Energy & Industrial Strategy. Beneficial Ownership Registrer : Enhancing Transparency of Beneficial Ownership. Retrieved from https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/ file/606411/beneficial-ownership-transparency-summary-responses.pdf. AMLO STATION 21

AMLO reviews ที่แท้จริงไปยัง The Netherlands Chamber of สว่ นวธิ กี ารแจง้ นน้ั หลายประเทศใชว้ ธิ กี ารทางอเิ ลก็ ทรอนกิ ส ์ Commerce3 ประเทศกรีซได้ผ่านกฎหมายช่ือ Hellenic (Electronic Register) โดยอาจมกี ารกา� หนดเปน็ เวบ็ ไซตก์ ลาง Anti - Money Laundering and Terrorist Financing Law เพ่ือให้ผู้มีหน้าท่ีแจ้งข้อมูลสามารถเข้าไปจดทะเบียนตาม (L. 4557/2018) (AML/CFT Law) เพือ่ กา� หนดใหม้ ีการแจ้ง แบบฟอรม์ ทกี่ า� หนด เชน่ ในประเทศในยโุ รปแทบทกุ ประเทศ ขอ้ มลู ไปยงั Central Beneficial Owner Register ประเทศสเปน กา� หนดชอ่ งทางเวบ็ ไซตใ์ หน้ ติ บิ คุ คลและบคุ คลทม่ี กี ารตกลงกนั มีการก�าหนดในกฎหมาย Spanish Ministry of Justice ทางกฎหมายสามารถเขา้ ไปลงทะเบยี นผไู้ ดร้ บั ประโยชนท์ แ่ี ทจ้ รงิ 5 Ministerial Order 319/2018 เพื่อแจ้งข้อมูลไปยัง ทง้ั น ้ี ขอ้ มลู เจา้ ของผไู้ ดร้ บั ประโยชนท์ แี่ ทจ้ รงิ นน้ั บางประเทศ Centralised Body for the Prevention of Money ถือว่าเป็นข้อมูลสาธารณะที่ประชาชนเข้าถึงได้ยกตัวอย่าง Laundering หรอื ฝรง่ั เศสก�าหนดใหแ้ จง้ ไปยงั The Registre เชน่ ประเทศองั กฤษ เดนสม์ ารก์ และประเทศเนเธอรแ์ ลนด6์ du Commerce et des Société4 แตก่ ม็ อี กี หลายประเทศทจี่ า� กดั สทิ ธใิ นการเขา้ ถงึ ขอ้ มลู ดงั กลา่ ว จากการศึกษากฎหมายของต่างประเทศ ส่วนใหญ่ ไว้เฉพาะผู้ที่มีหน้าท่ีเก่ียวข้องเท่านั้น เช่น ประเทศฝร่ังเศส จะมกี ารกา� หนดใหเ้ จา้ ของผไู้ ดร้ บั ประโยชนท์ แี่ ทจ้ รงิ ตอ้ งแจง้ ประเทศเยอรมัน และ ประเทศฟินแลนด์ เป็นต้น7 ขอ้ มลู ไปยงั หนว่ ยงานกา� กบั นติ บิ คุ คลหรอื บคุ คลทมี่ กี ารตกลงกนั ส่วนบางประเทศประชาชนทั่วไปสามารถเข้าถึงได ้ ทางกฎหมาย แต่ก็มีบางประเทศท่ีก�าหนดให้แจ้งไปยัง ภายใตข้ อ้ จา� กดั และตอ้ งจา่ ยคา่ ธรรมเนยี ม เชน่ ประเทศไซปรสั กรมสรรพากร เช่น กรณีของประเทศไอร์แลนด์ เป็นต้น อติ าล ี กรซี และฮงั การ ี เปน็ ตน้ 8 สา� หรบั ประเทศไทย ผเู้ ขยี น เห็นว่าข้อมูลเจ้าของผู้ได้รับประโยชน์ท่ีแท้จริงเป็นข้อมูล สว่ นบคุ คล แมเ้ ปน็ ขอ้ มลู ทอี่ าจมกี ฎหมายกา� หนดใหส้ ามารถ จัดเก็บหรือน�าไปประมวลผลได้ตามอ�านาจหน้าท่ี แต่ก็ควร จ�ากัดสิทธิเฉพาะผู้ที่มีหน้าที่เก่ียวข้องเท่านั้นท่ีจะสามารถ เข้าถึงข้อมูลได้ ทั้งนี้ เพ่ือป้องกันการน�าข้อมูลดังกล่าวไปใช้ ในทางทผี่ ดิ และสรา้ งความเดอื ดรอ้ นเสยี หายแกเ่ จา้ ของขอ้ มลู แตห่ ากประชาชนทวั่ ไปตอ้ งการเขา้ ถงึ ขอ้ มลู กค็ วรใชช้ อ่ งทาง ตามกฎหมายวา่ ดว้ ยข้อมูลขา่ วสารของราชการ 3 Government information for entrepreneurs. UBO register for ultimate beneficial owner. Retrieved from https://business. gov.nl/regulation/ubo-register-ultimate-beneficial-owner/. 4 G-20. Guide to Beneficial Ownership Information: Legal Entities and Legal Arrangements. Retrieved from https://star.world- bank.org/sites/default/files/g20_bo_country_guide_france.pdf. 5 KPMG International. UBO disclosure requirements within the EU. Retrieved from https://assets.kpmg/content/dam/kpmg/ xx/pdf/2018/07/gls-transparency-register-web.pdf. 6 UK parliament. Registers of beneficial ownership Research Briefing. Retrieved from https://commonslibrary.parliament.uk/ research-briefings/cbp-8259. 7 FEDERALE OVERHEIDSDIENST FINANCIËN. UBO REGISTER. Retrieved from https://finance.belgium.be/en/E-services/regis- ter-beneficial-owners. 8 Schmidt & Schmidt. What is the Register of Beneficial Ownership and which countries have already implemented it?. Re- trieved from https://schmidt-export.com/news/what-register-beneficial-ownership-and-which-countries-have-already-imple- mented-it. AMLO STATION 22

AMLO reviews 4. ปิระโยชนท์ ี่�จ่ ะไดุร้ บั จากข้อมืลู ผู้รบั ปิระโยชน์ที่แ�่ ที่้จริง รายงานผลการศึกษาเร่ืองแนวโน้มการฟอกเงิน มีการน�าเงินเข้าระบบ (Placement) ด้วยการกระจายเงิน ในประเทศไทย: ศกึ ษาเฉพาะกรณกี ารฟอกเงนิ ผา่ นนติ บิ คุ คล เขา้ บญั ชีเงนิ ฝากในนามของนิติบคุ คล รวมทงั้ ลงทนุ ในหน่วย และธุรกิจบังหน้า ทนายความและนักบัญชี บริษัทน�าเที่ยว ลงทุนของธนาคารพาณิชย์และซ้ืออสังหาริมทรัพย ์ ทรัสต์ต่างประเทศที่ด�าเนินการในประเทศไทย การเล่นแชร ์ เพอื่ กลบเกล่ือนรอ่ งรอยเงนิ ท่ไี ด้จากการกระทา� ความผิด ท่ีมีการฉ้อโกงและการฟอกเงินผ่านองค์กรไม่แสวงหาก�าไร จากการวิเคราะห์ข้อมูลค�าส่ังยึดและอายัดทรัพย์ ซง่ึ จดั ทา� โดยสถาบนั วจิ ยั เพอ่ื การพฒั นาประเทศไทย ทเี่ สนอตอ่ ในช่วง ปี พ.ศ. 2555 – 2562 ของส�านักงานป้องกันและ สา� นกั งานปอ้ งกนั และปราบปรามการฟอกเงนิ เมอ่ื เดอื นมถิ นุ ายน ปราบปรามการฟอกเงนิ (สา� นกั งาน ปปง.) จา� นวน 1,359 คา� สงั่ 2564 พบว่า รูปแบบการฟอกเงินผ่านนิติบุคคล พบคดีท่ีนิติบุคคลเข้ามาเก่ียวข้องในความผิดมูลฐานและ ของไทยไม่แตกต่างจากคดีตัวอย่างท่ีเคยเกิดขึ้นท่ัวโลก ความผิดฐานฟอกเงินท้ังหมด 76 ค�าส่ัง โดยพบนิติบุคคล เน่ืองจากการจดทะเบียน จัดต้ังบริษัทจ�ากัดในประเทศไทย เข้ามาเก่ียวข้องในความผิดมูลฐานมากถึง 201 แห่ง สามารถทา� ไดง้ า่ ย รวมถงึ ยงั มกี ารใชห้ นุ้ ชนดิ ไมร่ ะบชุ อ่ื ผถู้ อื ได้ ซ่ึงเก่ียวข้องในคดีความผิดมูลฐานฉ้อโกงมากท่ีสุด9 ซึ่งเป็นจุดอ่อนส�าคัญที่จะถูกใช้เป็นช่องทางในการจัดต้ัง คอื มจี า� นวนบรษิ ทั มากถงึ 130 แหง่ ทถี่ กู ตงั้ ขน้ึ มาบงั หนา้ เพอ่ื ใช้ บรษิ ทั บงั หนา้ โดยอาชญากรจะนา� เงนิ ทไี่ ดจ้ ากการกระทา� ผดิ ฉ้อโกงภาษ ี ฉ้อโกงสถาบันการเงิน รวมถงึ เปิดบรษิ ัทบงั หน้า มาฟอกเงนิ ผา่ นการจดั ตง้ั นติ บิ คุ คลทง้ั ในรปู แบบของการจดั ตง้ั เพอื่ หลอกลวงและฉอ้ โกงประชาชน รองลงมา คอื มนี ติ บิ คุ คล บรษิ ทั ท่ีไม่ไดม้ กี ารประกอบกิจการจริง (Shell Company) ทเ่ี กยี่ วขอ้ งกบั คดที จุ รติ ตอ่ หนา้ ท1ี่ 0 โดยผกู้ ระทา� ผดิ นา� เงนิ จาก บริษัทที่มีการประกอบธุรกิจจริง (Front Company) การทจุ รติ มาฟอกเงนิ ผา่ นการจดั ตงั้ นติ บิ คุ คล จา� นวน 36 แหง่ 9 พระราชบญั ญตั ปิ อ้ งกนั และปราบปรามการฟอกเงนิ พ.ศ. 2542 และทแ่ี กไ้ ขเพม่ิ เตมิ มาตรา 3 ในพระราชบญั ญตั นิ ้ี “ความผดิ มลู ฐาน”หมายความวา่ (3) ความผิดเกี่ยวกับการฉ้อโกงประชาชนตามประมวลกฎหมายอาญาหรือความผิดตามกฎหมายว่าด้วยการกู้ยืมเงินท่ีเป็น การฉอ้ โกงประชาชน (18) ความผิดเกี่ยวกับการลักทรัพย์ กรรโชก รีดเอาทรัพย์ ชิงทรัพย์ ปล้นทรัพย์ ฉ้อโกง หรือยักยอก ตามประมวลกฎหมายอาญา อนั มีลกั ษณะเป็นปกติธรุ ะ 10 พระราชบญั ญตั ปิ อ้ งกนั และปราบปรามการฟอกเงนิ พ.ศ. 2542 และทแี่ กไ้ ขเพม่ิ เตมิ มาตรา 3 ในพระราชบญั ญตั นิ ี้ “ความผดิ มลู ฐาน”หมายความวา่ (5) ความผดิ ตอ่ ตา� แหนง่ หนา้ ทร่ี าชการ หรอื ความผดิ ตอ่ ตา� แหนง่ หนา้ ทใ่ี นการยตุ ธิ รรมตามประมวลกฎหมายอาญา ความผดิ ตามกฎหมาย วา่ ดว้ ยความผิดของพนักงานในองค์การหรือหนว่ ยงานของรฐั หรอื ความผิดต่อตา� แหนง่ หนา้ ทีห่ รอื ทจุ ริตต่อหน้าทต่ี ามกฎหมายอื่น AMLO STATION 23

AMLO reviews ขณะทมี่ นี ติ บิ คุ คลเกย่ี วขอ้ งในคดยี าเสพตดิ 11 อกี จา� นวน 14 แหง่ beneficial ownership of legal persons) และขอ้ แนะนา� ท ่ี 25 โดยนติ บิ คุ คลเหลา่ นถ้ี กู จดั ตงั้ ขนึ้ มาบงั หนา้ เพอื่ ใชใ้ นการรบั เงนิ ความโปร่งใสและผู้รับประโยชน์ท่ีแท้จริงของบุคคล โอนเงนิ ทไ่ี ด้จากการคา้ ยาเสพตดิ ท่ีมีการตกลงกันทางกฎหมาย (Transparency and เมอื่ วเิ คราะหข์ อ้ มลู ความผดิ ดงั กลา่ วจากฐานขอ้ มลู beneficial ownership of legal arrangements) โดยระบุ ของส�านักงานต�ารวจแห่งชาติ กรมสอบสวนคดีพิเศษ ว่าเกณฑ์ทางกฎหมายมีความสอดคล้องเพียงบางส่วน กองบังคับการปราบปรามการกระท�าความผิดเกี่ยวกับ (Partially Compliant) เน่ืองจากยังขาดมาตรการทาง อาชญากรรมทางเศรษฐกิจ (บก.ปอศ.) และส�านักงาน กฎหมายหลายประการ อาทิ นิติบุคคลไม่ต้องรายงาน คณะกรรมการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด (ป.ป.ส.) และเกบ็ ขอ้ มลู การเปน็ เจา้ ของผรู้ บั ผลประโยชน์ และไมม่ กี ลไก ปี พ.ศ. 2562 พบสถติ กิ ารดา� เนนิ คดยี าเสพตดิ กวา่ 350,000 คด1ี 2 ในการระบุตัวตนของเจ้าของหรือผู้รับผลประโยชน์จาก สถิติการด�าเนินคดีพิเศษด้านอาชญากรรมทางเศรษฐกิจ หุ้นชนิดไม่ระบุชื่อผู้ถือ (bearer share) และไม่มีมาตรการ เช่น ความผิดเกี่ยวกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ เพื่อให้ม่ันใจว่าจะไม่มีการใช้หุ้นชนิดไม่ระบุช่ือผู้ถือเพื่อ บริษัทมหาชน ภาษีตามประมวลรัษฎากร ภาษีสรรพสามิต การฟอกเงิน13 ดังน้ันหากประเทศไทยมีมาตรการ การแลกเปล่ียนเงินตรา การฟอกเงิน และการกู้ยืมเงิน ทางกฎหมายที่ก�าหนดให้แจ้งข้อมูลการเป็นเจ้าของผู้รับ ท่ีเป็นการฉ้อโกงประชาชน จ�านวน 185 คดี และสถิติ ผลประโยชนจ์ ะสง่ ผลดดี ังตอ่ ไปนี้ การด�าเนินคดีด้านการปราบปรามการทุจริตของส�านักงาน 4.1 ตามกฎกระทรวงการตรวจสอบข้อเท็จจริง คณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ เกยี่ วกบั ลกู คา้ พ.ศ. 2563 กา� หนดใหผ้ มู้ หี นา้ ทรี่ ายงานธรุ กรรม (ส�านักงาน ป.ป.ช.) ปี พ.ศ. 2562 อกี กวา่ 930 คดี ซ่งึ แม้ว่า ต้องระบุผู้รับประโยชน์ที่แท้จริงของนิติบุคคล องค์กร คดเี หลา่ นอี้ าจไมไ่ ดเ้ ปน็ คดคี วามผดิ ฐานฟอกเงนิ ทกุ คดกี ต็ าม ไม่แสวงหาก�าไร หรือบุคคลที่มีการตกลงกันทางกฎหมายที่ แต่ก็สะท้อนให้เห็นถึงแนวโน้มและความเสี่ยงที่นิติบุคคล เป็นลูกค้า โดยสร้างความสัมพันธ์ทางธุรกิจกับผู้มีหน้าที่ จะถูกน�ามาใชบ้ ังหน้าเพือ่ ฟอกเงินในคดีดังกลา่ วเพม่ิ มากข้นึ รายงานธรุ กรรม ในทางปฏบิ ตั นิ น้ั การคน้ หาตวั บคุ คลธรรมดา ได้เชน่ กนั ทเี่ ปน็ ผรู้ บั ประโยชนท์ แ่ี ทจ้ รงิ ทา� ไดค้ อ่ นขา้ งยาก เนอ่ื งจากไมม่ ี นอกจากน้ี ตามรายงานการประเมนิ การปฏบิ ตั ติ าม ฐานข้อมูลผู้รับประโยชน์ที่แท้จริงในการตรวจสอบและ มาตรฐานสากลของประเทศไทย ปี พ.ศ. 2560 พบว่า ระบุตัวบุคคลผู้ได้รับผลประโยชน์ท่ีแท้จริงได้ ซึ่งหากมี ประเทศไทยเป็นหน่ึงในประเทศท่ีมีความเส่ียงจากการใช้ ฐานข้อมูลดังกล่าวจะท�าให้ผู้มีหน้าท่ีรายงานและหน่วยงาน นติ บิ คุ คลบงั หนา้ เพอื่ การฟอกเงนิ และประเทศไทยยงั ถกู ระบุ ของรัฐหรือผู้ที่เกี่ยวข้องสามารถเข้าถึงข้อมูลน้ัน เพื่อใช ้ วา่ มขี อ้ บกพรอ่ งในขอ้ แนะนา� ที่ 24 ความโปรง่ ใสและการเปน็ ในการตรวจสอบอนั เปน็ การสรา้ งธรรมาภบิ าลในการประกอบ ผ้รู ับประโยชนท์ ่แี ท้จริงของนติ บิ ุคคล (Transparency and ธุรกิจหรือการด�าเนินงาน เช่น Corporation Act 2001 11 พระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน พ.ศ. 2542 และท่ีแก้ไขเพ่ิมเติม มาตรา 3 ในพระราชบัญญัตินี้ “ความผิดมูลฐาน” หมายความวา่ (1) ความผดิ เกยี่ วกบั ยาเสพตดิ ตามกฎหมายวา่ ดว้ ยการปอ้ งกนั และปราบปรามยาเสพตดิ หรอื กฎหมายวา่ ดว้ ยมาตรการในการปราบปราม ผกู้ ระทา� ความผิดเก่ยี วกับยาเสพตดิ 12 อนชุ ติ ไกรวิจติ ร. 25 กันยายน 2562. ปปส. สรปุ ผลการจับยาเสพตดิ ปี 62 มลู ค่ากว่า 6 หมนื่ ลา้ น ยึดยาบ้ากว่า 512 ล้านเมด็ . เดอะสแตนดารด์ . สืบค้นจาก https://thestandard.co/annual-drug-arrests-2019/. 13 Asia/Pacific Group on Money Laundering (APG), (2560), หน้า 10. AMLO STATION 24

AMLO reviews ของออสเตรเลีย, Code de Commerce ของฝร่ังเศส, CommercialRegistration Rules, MOJ Ordinance No. 23 of 1964 ของญป่ี นุ่ และ THE COMPANIES ACT, 2013 ของอินเดีย, Companies Act 2006 ของอังกฤษ และ COMPANIES (AMENDMENT) ACT 2017 ของ สงิ คโปร์ 14 เปน็ ตน้ และชว่ ยลดความเสย่ี งในการใชน้ ติ บิ คุ คล องค์กรไม่แสวงหาก�าไร หรือบุคคลท่ีมีการตกลงกันทาง กฎหมายในทางทผ่ี ดิ ได้ 4.2 เปน็ การดา� เนนิ การตามอนสุ ญั ญาสหประชาชาติ วา่ ดว้ ยการตอ่ ตา้ นการทจุ รติ (United Nations Convention against Corruption: UNCAC) ซ่ึงประเทศไทยได้ลงนาม และให้สตั ยาบนั เข้าเป็นภาคอี นุสัญญา UNCAC เมือ่ วนั ที่ 9 ธันวาคม 2546 และวันที่ 1 มนี าคม 2554 ตามล�าดบั ทัง้ น้ี ในหมวดที่ 2 เรอื่ งมาตรการปอ้ งกนั (Preventive Measures)15 4.3 ประเทศไทยเข้าเป็นสมาชิก Global Forum ของอนุสัญญาฉบับดังกล่าวมีข้อเรียกร้องและสนับสนุนให้ on Transparency and Exchange of Information for ประเทศสมาชกิ มงุ่ เนน้ การเสรมิ สรา้ งความโปรง่ ใสดา้ นการเงนิ Tax Purposes (Global Forum) โดยได้แจ้งยืนยัน ของภาคเอกชน โดยเฉพาะเร่ืองข้อมูลการเป็นผู้ได้รับ การดา� เนนิ การตามมาตรฐานดา้ นการแลกเปลยี่ นขอ้ สนเทศแบบ ผลประโยชนท์ ่แี ทจ้ รงิ เพอ่ื ประโยชน์ในการตดิ ตามทรัพยส์ นิ อตั โนมตั ิ (Automatic Exchange of Information:AEOI) ทไี่ ดจ้ ากการทจุ รติ คนื รวมถงึ การดา� เนนิ การเพอ่ื ใหผ้ บู้ งั คบั ใช้ สา� หรบั การแลกเปลย่ี นขอ้ มลู ทางการเงนิ ในระยะเวลาทเ่ี หมาะสม กฎหมาย และหน่วยงานขา่ วกรองทางการเงนิ ทง้ั ในประเทศ และต่อมา Global Forum ได้ตอบรับการเข้าเป็นสมาชิก และต่างประเทศ สามารถเข้าถึงข้อมูลผู้ได้รับผลประโยชน์ ของประเทศไทยในลา� ดบั ที่ 139 เมอ่ื วนั ที่ 25 มกราคม 2560 ท่ีแท้จริงจากนิติบุคคลได้อย่างทันท่วงที เพื่อสนับสนุน ซึ่งประเทศไทยจะต้องเข้ารับการประเมิน (Peer Review) กระบวนการสืบสวนสอบสวนกรณีทุจริตและการฟอกเงิน ในเร่ืองการแลกเปล่ียนข้อสนเทศทางภาษีระหว่างประเทศ และเสริมสร้างการปฏิบัติตามอนุสัญญา UNCAC ในส่วน ในช่วงไตรมาส 1 ของปี 2565 และหากประเทศไทย ทเี่ กี่ยวข้องให้มีประสทิ ธผิ ลย่ิงข้ึน ได้รับคะแนนจากการประเมินในระดับ Non-compliant 14 Congress.GOV. Retrieved from https://www.loc.gov/law/help/beneficial-ownership/disclosure-beneficial-ownership.pdf 15 The United Nations Convention against Corruption, article 12, paragraph 2 (c),explicitly mentions transparency among private entities, including measures regarding the identity of legal and natural persons involved in the establishment and management of corporate entities, and article 52, paragraph 1, obliges States parties to require financial institutions to verify the identity of customers and determine the identity of beneficial owners of funds deposited into high-value accounts. As guardian of the Convention, UNODC thus already has a specific legal mandate to support measures regarding beneficial ownership transparency. Retrieved from https://www.unodc.org/documents/treaties/UNCAC/WorkingGroups/ ImplementationReviewGroup/4-6June2018/V1802075e.pdf. AMLO STATION 25

AMLO reviews หรอื Partially compliant ทางสหภาพยโุ รป (The European Union: EU) จะจัดให้ประเทศไทยเป็นประเทศท่ีไม่ให้ ความรว่ มมือทางภาษี (Non-cooperative jurisdiction in tax matters หรอื the EU blacklist) ขณะเดยี วกนั กลมุ่ จี 20 (G20) และ OECD จะจัดให้ประเทศไทยเป็นประเทศ ทไ่ี มส่ ามารถปฏบิ ตั ติ ามมาตรฐานดา้ นความโปรง่ ใสทางภาษไี ด้ เชน่ เดยี วกนั โดยหนงึ่ ในหวั ขอ้ ในการประเมนิ การแลกเปลย่ี น ข้อสนเทศแบบร้องขอ (EOIR Peer Review) คือ การมีอยู่ การเข้าถงึ และการแลกเปลี่ยน ข้อมลู ของผู้เป็นเจา้ ของและ ข้อมูลอัตลักษณ์บุคคล (Availability of Ownership and Identity Information) โดยแบ่งออกได้เป็น ข้อมูลผู้เป็น 5. บที่สรปุ ิ เจ้าของตามกฎหมาย (Legal Ownership Information) การแจง้ ขอ้ มลู ผรู้ บั ประโยชนท์ แี่ ทจ้ รงิ เปน็ มาตรการ ข้อมูลของผู้ได้รับผลประโยชน์ท่ีแท้จริง (Beneficial ส�าคัญในการสร้างความโปร่งใสของนิติบุคคลและบุคคลที่มี Ownership Information) และข้อมูลอัตลักษณ์บุคคล การตกลงกันทางกฎหมาย และถูกหยิบยกในเวทีระหว่าง (IdentityInformation)ของนติ บิ คุ คลและขอ้ ตกลงทางกฎหมาย ประเทศหลาย ๆ เวทีเพ่ือผลักดันให้ประเทศต่าง ๆ ทกุ ประเภท (Legal Entities and Legal Arrangement) นา� มาตรการดงั กลา่ วมาใชใ้ นการตอ่ ตา้ นการฟอกเงนิ การทจุ รติ ดังนั้น หากประเทศไทยได้รับการพจิ ารณาให้อยใู่ น และการหลบเลี่ยงภาษี ส�าหรับประเทศไทยจากสถิติการ กล่มุ ประเทศท่ีควรเฝ้าระวงั ของสหภาพยโุ รป (EU list) หรอื ด�าเนินคดีของหนว่ ยงานตา่ ง ๆ ที่ผา่ นมาพบการใช้นติ ิบุคคล ของ OECD/กลุ่มจี 20 (OECD/G20list) อาจก่อให้เกิด องค์กรไม่แสวงหาก�าไร หรือบุคคลที่มีการตกลงกัน ผลกระทบที่ส�าคัญทางเศรษฐกิจและการเงินได้ หรือแม้ว่า ทางกฎหมายบางรายในการกระทา� ความผดิ ในรปู แบบตา่ ง ๆ ประเทศไทยจะไม่ได้รับการพิจารณาให้อยู่ในกลุ่มเฝ้าระวัง ดังน้ัน การสร้างความโปร่งใสของการเป็นผู้รับประโยชน์ ดังกล่าว แต่ได้การได้รับคะแนนการประเมินในระดับ ที่แท้จริงในการประกอบธุรกิจหรือการด�าเนินงานของ Non-compliantหรอื Partiallycompliantคะแนนการประเมนิ นติ บิ คุ คล องคก์ รไมแ่ สวงหากา� ไร และบคุ คลทมี่ กี ารตกลงกนั ดังกล่าวจะส่งสัญญาณเชิงลบให้กับนักลงทุนต่างชาติ ทางกฎหมาย จึงเป็นมาตรการส�าคัญที่ประเทศไทยควร เช่นกัน เน่ืองจากความเป็นไปได้ท่ีอาจถูกจัดให้อยู่ในกลุ่ม ผลักดันเป็นกฎหมายเช่นเดียวกับนานาประเทศ โดยต้อง ประเทศเฝ้าระวังในอนาคต และยังสูญเสียภาพลักษณ์ท่ีดี อาศัยความร่วมมือของหลายฝ่ายท้ังภาครัฐและเอกชน จากการท่ีประเทศไทยอาจถูกมองเป็นประเทศท่ีเอื้อต่อ และแรงสนบั สนนุ จากรฐั บาลและฝา่ ยนติ บิ ญั ญตั อิ ยา่ งจรงิ จงั การหลกี เลยี่ งภาษี (Safe haven for tax evasion) และขาด ต้องติดตามกันต่อไปว่ากฎหมายฉบับนี้จะสามารถเกิดขึ้น ความโปรง่ ใสทางภาษรี วมถงึ เปน็ จดุ เปราะบางดา้ นการปอ้ งกนั ในประเทศไทยได้หรือไม่ และปราบปรามการฟอกเงนิ อกี ด้วย AMLO STATION 26

AMLO reviews บุรรณานกุ รมู ภาษาไที่ย อนุชิต ไกรวิจิตร. 25 กันยายน 2562. ปปส. สรุปผลการจับยาเสพติดปี 62 มูลค่ากว่า 6 หมื่นล้าน ยึดยาบ้า กว่า 512 ลา้ นเมด็ . เดอะสแตนดารด์ . สืบค้นจาก https://thestandard.co/annual-drug-arrests-2019/. ภาษาตั่างป็ระเที่ศ Asia/Pacific Group on Money Laundering (APG) (2560). Department for Business, Energy & Industrial Strategy. Beneficial Ownership Registrer : Enhancing Transparency of Beneficial Ownership. Retrieved from https://assets.publishing.service.gov. uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/606411/beneficial-owner- ship-transparency-summary-responses.pdf. FEDERALE OVERHEIDSDIENST FINANCIËN. UBO REGISTER. Retrieved from https://finance.belgium.be/ en/E-services/register-beneficial-owners. Government information for entrepreneurs. UBO register for ultimate beneficial owner. Retrieved from https://business.gov.nl/regulation/ubo-register-ultimate-beneficial-owner/. G-20. Guide to Beneficial Ownership Information: Legal Entities and Legal Arrangements. Retrieved from https://star.worldbank.org/sites/default/files/g20_bo_country_guide_france.pdf. KPMG International. UBO disclosure requirements within the EU. Retrieved from https://assets.kpmg/content/dam/kpmg/xx/pdf/2018/07/gls-transparency-register-web.pdf. Schmidt & Schmidt. What is the Register of Beneficial Ownership and which countries have already implemented it?. Retrieved from https://schmidt-export.com/news/what-register- beneficial-ownership-and-which-countries-have-already-implemented-it. UK parliament. Registers of beneficial ownership Research Briefing. Retrieved from https:// commonslibrary.parliament.uk/research-briefings/cbp-8259. UNODC.The United Nations Convention against Corruption.Retrieved from https://www.unodc.org/ documents/treaties/UNCAC/WorkingGroups/ImplementationReviewGroup/4-6June2018/ V1802075e.pdf. กฎหมูาย พระราชบัญญตั ิปอ้ งกนั และปราบปรามการฟอกเงนิ พ.ศ. 2542 AMLO STATION 27

AMLO reviews แนวโนม้ ืการฟอกเงินผา่ นนติ บิ ุคคลในปิระเที่ศ์ไที่ย1 Money Laundering Trends in Thailand2 นายธ์เนศ์ สนุ ที่รโรปิกรณ์์ ผู้อู้ าำ นวยการสำว่ นวจิ ัยั และพื่ฒั นา กองนโยบุายและยทุ ี่ธุศาสำตัร์ สำำานักงานป็้องกันและป็ราบุป็รามูการฟอกเงิน (ส�านักงาน ปปง.) ได้ร่วมกับสถาบันวิจัยเพ่ือการพัฒนา ประเทศไทย (TDRI) ท�าการศึกษาวิจัย เรื่อง “แนวโน้ม การฟอกเงินในประเทศไทย: ศกึ ษาเฉพาะกรณีการฟอกเงิน ผ่านนิติบุคคล และธุรกิจบังหน้า ทนายความและนักบัญช ี บรษิ ทั น�าเท่ียว ทรัสต์ตา่ งประเทศท่ีด�าเนนิ การในประเทศไทย การเล่นแชร์ท่ีมีการฉ้อโกงและการฟอกเงินผ่านองค์กร ไม่แสวงหาก�าไร” เพื่อศึกษาปรากฏการณ์การฟอกเงินผ่านนิติบุคคล ใ น ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ในช่วงอดีตท่ีผ่านมา เพื่อวิเคราะห์สาเหตุการถูกฉ้อโกง และการเพิม่ จ�านวนของคดฟี อกเงนิ ในประเทศไทย3 ซึง่ จากการศกึ ษาพบข้อมูลเชิงประจกั ษท์ ส่ี ามารถวิเคราะหร์ ูปแบบ และแนวโน้มการฟอกเงนิ ผา่ นนติ ิบุคคลในประเทศไทยอย่างมีนัยยะสา� คัญหลายประการ ตลอดระยะเวลาท่ีผ่านมา แม้ประเทศไทยได้พยายามแก้ปัญหาการฟอกเงินอย่างต่อเน่ือง และมีการบังคับใช้ “พระราชบัญญตั ปิ ้องกนั และปราบปรามการฟอกเงนิ พ.ศ. 2542” เพอื่ ใหเ้ ปน็ เครื่องมอื ของเจ้าหน้าท่รี ฐั ในการปอ้ งกนั และแกไ้ ขปญั หาการฟอกเงิน ตลอดจนมีการแกไ้ ขปรบั ปรงุ กฎหมายต่าง ๆ ทจี่ ะสามารถยบั ยั้งและป้องกันการฟอกเงนิ ในประเทศไทยภายใต้สภาวการณ์ที่มคี วามเปล่ยี นแปลงอยู่ตลอดเวลาก็ตาม แตท่ ว่าปญั หาดงั กล่า วกลบั ทวคี วามรนุ แรง ด้วยปัจจัยความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีที่สร้างพัฒนาการในการก่ออาชญากรรมและขบวนการอาชญากร ส่งผลให้ การปราบปรามและการตดั วงจรของเงินผดิ กฎหมายเปน็ ไปไดย้ ากยิ่งขนึ้ 1 บทความนเ้ี ป็นความเห็นทางวชิ าการของผู้เขียน ทางส�านักงานป้องกนั และปราบปรามการฟอกเงินและกองบรรณาธิการไมจ่ า� ตอ้ งเหน็ พอ้ งดว้ ย 2 บทความวิจัยน้ีสรุปและเรียบเรียงจากรายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์เรื่อง “แนวโน้มการฟอกเงินในประเทศไทย: ศึกษาเฉพาะกรณีการฟอกเงิน ผา่ นนิตบิ คุ คล และธรุ กจิ บังหนา้ ทนายความและนักบัญช ี บริษัทนา� เที่ยว ทรัสต์ตา่ งประเทศทีด่ า� เนนิ การในประเทศไทย การเล่นแชรท์ ่ีมกี ารฉอ้ โกง และการฟอกเงินผ่านองค์กรไม่แสวงหาก�าไร” ของสถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย (TDRI) โดย นิพนธ์ พัวพงศกร และคณะ ซึ่งได้รบั การสนบั สนนุ จาก ส�านกั งานป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน ตุลาคม 2564. 3 นพิ นธ ์ พวั พงศกร และคณะ. (2564). “แนวโนม้ การฟอกเงินในประเทศไทย : กรณศี ึกษาเฉพาะกรณกี ารฟอกเงินผา่ นนิตบิ คุ คลและธุรกิจบงั หน้า ทนายความและนักบัญชี บริษัทน�าเท่ียว ทรัสต์ต่างประเทศท่ีด�าเนินการในประเทศไทย การเล่นแชร์ที่มีการฉ้อโกง และการฟอกเงินผ่านองค์กร ไมแ่ สวงหากา� ไร”. สถาบนั วจิ ยั เพอ่ื การพฒั นาประเทศไทย (ทดี อี ารไ์ อ). สบื คน้ จาก https://tdri.or.th/2021/12/research-study-on-trends-of- money-laundering-2/. AMLO STATION 28

AMLO reviews “การฟอกเงนิ (Money Laundering)” คอื กระบวนการนา� ทรพั ยท์ ไ่ี ดม้ าจากการกอ่ อาชญากรรมหรอื ทรพั ย์ ท่ีเกี่ยวข้องกับการก่ออาชญากรรม มากระท�าด้วยประการใด ๆ เพื่อให้สามารถน�าเงินดังกล่าวมาใช้อย่างถูกกฎหมาย จงึ เปน็ ความผดิ ทางอาญาทเ่ี กยี่ วขอ้ งกบั อาชญากรรมรา้ ยแรง และมแี นวโนม้ เพมิ่ สงู ขนึ้ อยา่ งตอ่ เนอื่ งในปจั จบุ นั ดว้ ยพลวตั ดา้ นสงั คม เศรษฐกจิ การเมอื งและเทคโนโลย ี ทา� ใหเ้ หลา่ อาชญากรพยายามแสวงหาวธิ อี า� พรางรายไดท้ มี่ าจากการกระทา� ผดิ ให้กลายสภาพเป็นเงินที่ได้มาโดยชอบด้วยกฎหมายด้วยวิธีการใหม่ และมีความซับซ้อนเพื่อหลีกเล่ียงการถูกตรวจสอบ และจบั กุมจากเจา้ หน้าท่ี แนวโนม้ ูป็ญั หาการฟอกเงนิ ดังกล่าว เกดิ จากปัจจัย 3 ประการ ได้แก่ 1. การเปล่ียนแปลงของสังคม เศรษฐกิจ การเมือง และเทคโนโลยี ส่งผลให้จ�านวนอาชญากรรมเพิ่มมากข้ึน ทา� ใหอ้ าชญากรต้องหาวธิ กี ารอา� พรางรายได้เพอื่ ให้กลายเป็นเงนิ ทไ่ี ดม้ าโดยชอบดว้ ยกฎหมาย 2. การฟอกเงนิ มีววิ ฒั นาการทเี่ ปลี่ยนไปจากเดิม มีรูปแบบใหม ่ ๆ และซบั ซ้อนมากขึ้นเน่ืองจากความกา้ วหนา้ ของเทคโนโลยสี ารสนเทศทา� ใหย้ ากตอ่ การปราบปราม 3. ขอ้ จา� กดั บางประการในการปอ้ งกนั และปราบปรามการฟอกเงนิ โดยจากรายงานการประเมนิ การปฏบิ ตั ติ าม มาตรฐานสากลด้านการป้องกันและปราบปรามการต่อต้านการสนับสนุนทางการเงินแก่การก่อการร้ายของ ประเทศไทย ปี พ.ศ. 2560 (Anti-money laundering and counter - terrorist financing measures: Thailand Mutual Evaluation Report December 2017) พบวา่ ประเทศไทยยงั ขาดการประเมนิ ความเส่ยี งด้านการฟอกเงนิ ของอาชญากรรมแตล่ ะประเภททมี่ คี วามเสยี่ งสงู และไมม่ กี ารกา� หนดนโยบายรวมทงั้ มาตรการใน “เชงิ ปอ้ งกนั ” ตลอดจน ยงั มขี อ้ บกพร่องของกฎหมายท่สี ่งผลตอ่ ประสทิ ธิภาพในการกา� กับดูแลและการบงั คบั ใช้กฎหมายอยหู่ ลายประการ AMLO STATION 29

AMLO reviews สถานการณ์์ แนวโนม้ ื และรปู ิแบบการฟอกเงนิ ผา่ นนติ บิ คุ คล 7 รปู ิแบบ ในปิระเที่ศ์ไที่ย จากการศึกษาวิจยั พบหลักฐานเชิงประจกั ษ์วา่ รูปแบบการฟอกเงนิ ท่เี กิดขึน้ ในประเทศไทย ช่วง 5 ปที ่ีผ่านมา การฟอกเงินโดยการใช้นิติบุคคลบังหน้าและธุรกิจบังหน้า และการเล่นแชร์ท่ีมีการฉ้อโกงประชาชนเกิดข้ึนมากท่ีสุด และมแี นวโนม้ ทค่ี าดวา่ จะเพมิ่ ขนึ้ อยา่ งตอ่ เนอื่ งโดยสามารถสรปุ สถานการณ์ แนวโนม้ การฟอกเงนิ ผา่ นนติ บิ คุ คล 7 รปู แบบ ในประเทศไทยได้ ดงั นี้ 1) การฟอกเงินผู้่านนิตัิบุุค์ค์ลบุังหน้าและ 3) การฟอกเงนิ ผู้่านบุรษิ ทั ี่นาำ เที่�่ยว เป็นรูปแบบ ธุุรกิจับุังหน้า เป็นการฟอกเงินโดยใช้นิติบุคคลและ การใช้บริษัททัวร์บังหน้าเพื่อกระท�าความผิดมูลฐานอ่ืน ๆ บคุ คลทมี่ กี ารตกลงกนั ทางกฎหมายหรอื ผปู้ ระกอบวชิ าชพี เช่น การเปิดบริษัททัวร์โดยอาศัยคนไทยเป็นนอมินี กฎหมายเปน็ สอ่ื กลางในการชว่ ยอาชญากรปกปดิ ทรพั ยส์ นิ เพื่อเลี่ยงกฎหมายการประกอบธุรกิจคนต่างด้าว รวมทั้ง ท่ีได้มาโดยผิดกฎหมาย ด้วยวิธีการจัดตั้งนิติบุคคล เพอ่ื เลยี่ งการเสยี ภาษีซง่ึ จากการวจิ ยั พบวา่ การจดั ตงั้ บรษิ ทั ทวั ร์ ขึ้นมาบังหน้า โดยมีทั้งรูปแบบการเปิดบริษัทท่ีไม่ได ้ บังหน้าเพ่ือฉ้อโกงประชาชน และเพ่ือกระท�าความผิด มีการประกอบกิจการจริง (Shell Company) และบริษัท ตามกฎหมายอ่ืนมีแนวโน้มเพิ่มมากข้ึนอย่างต่อเน่ือง ทมี่ กี ารประกอบธุรกจิ จรงิ (Front Company) ในรปู แบบ และยังปรากฏในรูปแบบการจัดตั้งบริษัททัวร์ด้วยการพา การจัดตั้งบริษัทจ�ากัดซ่ึงสามารถด�าเนินการได้ง่ายกว่า นักพนันเดินทางไปเล่นการพนันในประเทศท่ีมีคาสิโน •การจดั ตง้ั บรษิ ทั มหาชนจา� กดั รวมถงึ การใชห้ นุ้ แบบไมร่ ะบุ ถกู กฎหมาย ซ่งึ สามารถแบ่งออกได้เป็น 2 กลมุ่ ดงั นี้ ช่ือผู้ถือหุ้น (Bearer Shares) ท�าให้ไม่สามารถตรวจสอบ กลุ่มูแรก คือ นักพนันท่ัวไปท่ีเดินทางไปกับ ความโปรง่ ใสของผรู้ บั ผลประโยชนท์ แี่ ทจ้ รงิ ได้ (Beneficial รถโดยสารไมป่ ระจา� ทางทบ่ี รษิ ทั นา� เทย่ี วคาสโิ นจดั ใหบ้ รกิ ารฟรี Ownership) โดยในช่วง ปี พ.ศ. 2555 - 2562 แก่นักพนันเพื่อไปเล่นคาสิโนในประเทศเพื่อน�าเงินสด มีกลุ่มนิติบุคคลเข้ามาเก่ียวข้องในความผิดมูลฐาน ออกจากประเทศในรูปแบบต่าง ๆ อย่างน้อย 3 รูปแบบ การฟอกเงินมากถึง 201 แหง่ (คดคี วามผดิ มูลฐานฉ้อโกง ได้แก่ 1) การลกั ลอบขนเงินสดข้ามด่านศุลกากร 2) การใช้ จา� นวน 130 แหง่ คดคี วามผดิ มลู ฐานทจุ รติ จา� นวน 36 แหง่ บริการโพธาวาลา (Hawala) และ 3) การถอนเงนิ สดจาก และคดีความผิดมูลฐานยาเสพติด จ�านวน 14 แห่ง) บตั ร ATM หรอื แลกชพิ ดว้ ยบตั รเครดติ ในตา่ งประเทศ ทง้ั น้ี 2) การฟอกเงินผู้่านที่นายค์วามูและนักบุัญช่ นกั พนนั จะนา� เงนิ กลบั มาประเทศไทยผา่ นชอ่ งทางเดมิ และ •เป็นรูปแบบการฟอกเงินท่ีไม่ปรากฏหลักฐานชัดเจน สา� แดงตอ่ เจา้ หนา้ ทก่ี รมศลุ กากรวา่ เปน็ เงนิ ทไ่ี ดจ้ ากคาสโิ น เน่ืองจากกิจกรรมหรือบริการท่ีทนายความหรือนักบัญชี กลุ่มูที่่�สำอง เป็นกล่มุ นักพนนั ระดบั VIP อาทิ ที่ใช้เป็นเคร่ืองมือช่วยเหลืออาชญากรประกอบ ขา้ ราชการชนั้ ผใู้ หญ่ นกั การเมอื ง และนกั ธรุ กจิ ซง่ึ นกั พนนั อาชญากรรมฟอกเงนิ นน้ั ไมไ่ ดแ้ ตกตา่ งไปจากการใหบ้ รกิ าร กลุ่มน้ีมักจะเดินทางไปเล่นพนันในคาสิโนต่างประเทศ ลูกค้าท่ัวไป กล่าวคือ ผู้ประกอบวิชาชีพกฎหมาย และ โดยอาจใช้บริการบริษัทน�าเท่ียวคาสิโนในต่างประเทศ ผู้ประกอบวิชาชีพบัญชีจะช่วยเหลืออาชญากรด้วยการให้ โดยผู้ให้บริการลักษณะนี้เป็นรูปแบบธุรกิจ Junket และ คา� แนะนา� และใหค้ วามชว่ ยเหลอื เชน่ เดยี วกบั การใหบ้ รกิ าร อา� นวยความสะดวกทกุ อยา่ ง โดยนกั พนนั ไมจ่ า� เปน็ ตอ้ งพก ลูกคา้ ท่วั ไป เงินสดหรือน�าเงินสดกลับมาดว้ ยตนเองแต่อยา่ งใด AMLO STATION 30

AMLO reviews ประเทศไทยยังไม่พบหลักฐานเชิงประจักษ์ การฉอ้ โกงประชาชนในแตล่ ะปไี มต่ า่� กวา่ ปลี ะ 15 คดี มมี ลู คา่ เกย่ี วกบั การดา� เนนิ คดกี บั บรษิ ทั ทวั รท์ มี่ กี ารขนเงนิ ขา้ มแดน ความเสยี หายเกนิ กวา่ ปลี ะ 150 ลา้ นบาท และชว่ งระหวา่ ง การโอนเงนิ ระหวา่ งประเทศ รวมถึงการพาคนไปเลน่ พนนั ปี พ.ศ. 2559 - 2562 มีนิติบุคคลเข้ามาเก่ียวข้องมาก ในต่างประเทศ อย่างไรก็ตาม ประเทศไทยมีนักท่องเท่ียว ในการกระท�าผิดข้ึน ด้วยวิธีการจัดต้ังบริษัทเพ่ือสร้าง ตา่ งชาตเิ ดนิ ทางเขา้ มาเปน็ จา� นวนมากถงึ ประมาณ 38 ลา้ นคน ภาพลกั ษณใ์ หม้ คี วามนา่ เชอ่ื ถอื และชกั ชวนประชาชนใหม้ า ต่อปี และมีชายแดนติดกับประเทศเพ่ือนบ้าน 4 ประเทศ เข้าร่วมลงทนุ โดยแอบแฝงมาในรปู แบบของการประกอบ (ประเทศกัมพูชา ประเทศลาว ประเทศเมียนมาร์ ธรุ กจิ ขายตรง การประกอบธรุ กจิ แฟรนไชส์ หรอื การประกอบ และประเทศมาเลเซีย) รวมทั้งมีช่องทางผ่านแดนมากถึง ธรุ กจิ ซื้อขายสินทรัพย์ดิจิทัล (digital asset exchange) 97 ช่องทาง อาจสง่ ผลใหธ้ ุรกิจนา� เทีย่ วถกู ใชเ้ ป็นเครอื่ งมอื การระดมทุนในลักษณะแชรล์ กู โซ่ ฯลฯ ในการฟอกเงินได้ 6) การฟอกเงินผู้่านองค์์กรไมู่แสำวงหากำาไร 4) การฟอกเงินผู้่านที่รัสำตั์ตั่างป็ระเที่ศที่่�เข้้ามูา องคก์ รไมแ่ สวงหากา� ไรเปน็ นติ บิ คุ คลทม่ี คี วามเสยี่ งทจี่ ะถกู ใช้ ดาำ เนนิ การในป็ระเที่ศ เนอื่ งจากประเทศไทยไมม่ กี ฎหมาย เป็นช่องทางในการฟอกเงิน เนื่องจากเป็นองค์กรท่ีมี ทรสั ต์ ทา� ใหไ้ มม่ ฐี านขอ้ มลู เกย่ี วกบั ทรสั ตท์ เี่ ขา้ มาดา� เนนิ การ กระแสเงินสดหมุนเวียนเป็นจ�านวนมาก และตรวจสอบ ในประเทศไทย มีเพียงข้อมูลทรัสต์เพื่อการระดมทุน ได้ยาก บางกรณีไม่สามารถระบุแหล่งท่ีมาของเงินได้4 ในตลาดหลกั ทรพั ยเ์ ทา่ นนั้ จากการวจิ ยั พบวา่ ไมว่ า่ จะเปน็ จึงเส่ียงที่จะถูกใช้เพื่อปกปิดหรืออ�าพราง การโอนถ่ายเงิน นติ บิ คุ คลหรอื ทรสั ตท์ จ่ี ดทะเบยี น โดยคนไทยเกอื บทงั้ หมด ท่ีได้จากการกระท�าความผิดมูลฐาน หรือการใช้เพ่ือ จดทะเบียนในต่างประเทศ เนื่องจากกฎหมายเก่ียวกับ ใช้อ�าพราง การสนับสนุนทางการเงินเพ่ือก่อการร้าย บริษัทหรือทรัสต์ของต่างประเทศ มีความยืดหยุ่นในการ (terrorism financing) จากรายงานการประเมนิ ความเสยี่ ง ดา� เนนิ การมากกวา่ ประเทศไทย โดยกรณที ค่ี นไทยไปจดั ตงั้ ดา้ นการฟอกเงนิ และการสนบั สนุนทางการเงนิ แก่การก่อ ทรัสต์ในต่างประเทศแล้วน�าทรัสต์กลับเข้ามาลงทุน การร้ายของประเทศไทย พ.ศ. 2559 ระบุว่าองค์กร ในประเทศไทยโดยมีเจตนาในการฟอกเงินนั้น มีโอกาส ไม่แสวงหาก�าไรถือเป็นหน่วยงานท่ีมีจุดเปราะบางและ เกดิ ข้นึ น้อย เน่อื งจากมคี า่ ใชจ้ ่ายสงู มีความเส่ียงสูงเป็นล�าดับที่ 4 ท่ีจะถูกใช้เป็นช่องทาง 5) การเลน่ แชรท์ ี่ม�่ ูก่ ารฉอ้ โกงป็ระชาชน การเลน่ ในการฟอกเงนิ รองจากธรุ กจิ ธนาคารพาณชิ ย์ อสงั หารมิ ทรพั ย์ แชร์ท่ีมีการฉ้อโกงประชาชนมีแนวโน้มเพ่ิมมากข้ึน โดย และกจิ การคา้ ของเกา่ พระเครอื่ งวตั ถมุ งคลแตผ่ ลจากการวจิ ยั ในปี พ.ศ. 2558 - 2562 กองบงั คบั การปราบปรามการกระทา� ยังไม่พบสถิติคดีการฟอกเงินผ่านองค์กรไม่แสวงหาก�าไร ความผิดเก่ียวกับอาชญากรรมทางเศรษฐกิจ และ พบเพยี งคดที ม่ี ลี กั ษณะเขา้ ขา่ ยเปน็ การฟอกเงนิ ผา่ นองคก์ ร กรมสอบสวนคดีพิเศษมีการด�าเนินคดีการเล่นแชร์ท่ีมี ไมแ่ สวงหากา� ไรเพยี งไมก่ ่คี ดีเทา่ นัน้ 4 จนั ทรา พูลโภคา. (2562). “การปฏบิ ตั ติ ามพนั ธกรณเี กย่ี วกบั มาตรการบังคับใช้ผปู้ ระกอบวชิ าชพี ทนายความและวชิ าชีพบญั ชี ให้มีหน้าท่ีรายงาน การท�าธุรกรรมตามมาตรฐานสากลว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการฟอกเงินแก่การก่อการร้าย”. สืบค้นจาก http://dspace.spu.ac.th/ handle/123456789/6416?locale=th. AMLO STATION 31

AMLO reviews รปู ิแบบวธิ ์ก่ ารและชอ่ งที่างการฟอกเงนิ ผา่ นองคก์ รไมืแ่ สวงห็ากา� ไร 3 ขน�ั ตอน ขน้ั ตอนท่ี ขั้นตอนท่ี ข้นั ตอนที่ การน�าเงนิ เขา้ สู่ระบบ การกลบเกลอ่ื นร่องรอย การน�าเงินหรือทรัพยส์ นิ ด้วยวิธกี ารบรจิ าคเงิน โดยองคก์ รไม่แสวงหา ท่ีกลับเขา้ ส่รู ะบบ โดย หรือทรัพย์สินใหแ้ ก่องคก์ ร ผลกา� ไรนา� ทรพั ยท์ บี่ รจิ าคไปใช้ ผฟู้ อกเงนิ ไดร้ บั ผลประโยชน์ ไม่แสวงหาผลก�าไร ประโยชน์ตามวตั ถุประสงค์ ตอบแทนเปน็ เงินหรือ ประโยชนร์ ปู แบบอื่น ของหน่วยงาน 7) การฟอกเงินผู้า่ นวัด วัดในประเทศไทยมีเป็นจา� นวนมากและกระจาย ยอดเงินบริจาคในแต่ละเดือนรวมทั้งค่าใช้จ่ายที่ใช้ไป ไปอยใู่ นทกุ พน้ื ท ่ี จงึ มคี วามเสย่ี งทจ่ี ะถกู ใชเ้ ปน็ เครอ่ื งมอื ของ ซึ่งอาจทา� ให้วัดจะถูกใช้เป็นเคร่ืองมือหรือถูกใช้เป็นแหล่ง การกระทา� ความผิด ช่วงระยะเวลา 2-3 ปีที่ผ่านมา ฟอกเงินที่ไดจ้ ากการกอ่ อาชญากรรมได้งา่ ย “วัด” ถูกใช้เป็นเคร่ืองมือในการฟอกเงิน ประกอบกับ ปัญหาอาชญากรรมฟอกเงินเป็นปัญหาส�าคัญ การเปิดเผยข้อมูลเก่ียวกับบัญชีรายรับ – รายจ่ายของวัด ท่ีส่งผลกระทบต่อความมั่นคงของประเทศ ความสงบสุข ยังไม่มีมาตรการกา� กับดูแลท่ีชัดเจนมีเพียงแนวทาง ของประชาชน และเป็นอุปสรรคในการพัฒนาเศรษฐกิจ ปฏิบัติตามกฎกระทรวงฉบับที่ 2 (พ.ศ. 2511)5 กา� หนด รวมถึงการลงทุนภายในประเทศ ด้วยพลวัตทางสังคมท่ีมี ให้วัดต้องมีบัญชีของวัด 2 เล่ม ได้แก่ สมุดเงินสด และ ความเคลอื่ นตวั อยตู่ ลอดเวลาทา� ใหอ้ าชญากรมรี ปู แบบวธิ กี าร บัญชีแยกประเภท เพื่อเก็บรักษาไว้ท่ีวัดและใช้ประกอบ ทซ่ี บั ซอ้ นสง่ ผลใหก้ ารปอ้ งกนั และปราบปรามการฟอกเงนิ การขอเคร่ืองราชอิสริยาภรณ์และขอเป็นวัดพัฒนา หรือ ท�าได้ยากขึ้น ประกอบกับมาตรการทางกฎหมายที่ยังคง เมื่อมีชาวบ้านร้องเรียนเท่านั้น ไม่ได้ก�าหนดให้มี มชี อ่ งวา่ งใหอ้ าชญากรใชเ้ ปน็ ชอ่ งทางในการกระทา� ความผดิ การประกาศเผยแพร่ให้สาธารณชนได้รับทราบเกี่ยวกับ รวมทง้ั ปญั หาในการบรู ณาการความรว่ มมอื จากหนว่ ยงาน 5 อาทติ ย์ แสงเฉวก (2563). “กระบวนการ ทจุ รติ ใน วงการ พระพทุ ธ ศาสนา”. วารสารมหาจฬุ านาครทรรศนป์ ีที่ 6 ฉบับที่ 10 (ธันวาคม 2562) หนา้ 5994 – 5996. สบื ค้นจาก https://so03.tci-thaijo.org/index.php/JMND/article/view/227494. AMLO STATION 32

AMLO reviews ท่ีเกี่ยวข้องล้วนแล้วแต่เป็นปัจจัยที่ส่งผลกระทบเชิงลบ เครอื่ งมอื ท่ีใช้ในการชว่ ยปอ้ งกันเทา่ นั้น หากแต่ส่ิงท่ีสา� คัญ ต่อการป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน อยา่ งไรกต็ าม ท่ีสุด คือ การบังคับใช้กฎหมายที่มีประสิทธิภาพและ การแกไ้ ขปญั หาการฟอกเงนิ และลดแนวโนม้ การฟอกเงนิ การตรวจสอบที่มากเพียงพอจากทุกฝ่าย ซึ่งจะสามารถ ในประเทศไทย จ�าเป็นต้องอาศัยการบังคับใช้กฎหมาย แก้ไขปัญหาการฟอกเงินและตัดวงจรอาชญากรรม และความร่วมมือจากทุกภาคส่วน เพ่ือเฝ้าระวังภัยจาก สร้างความสงบสุขให้แก่สังคมส่วนรวมได้อย่างแท้จริง การฟอกเงินทกุ รูปแบบ อยา่ งไรก็ตาม กฎหมายเปน็ เพียง ต่อไป บุรรณานุกรมู ภาษาไที่ย จันทรา พลู โภคา. 2562. การปฏบิ ัตติ ามพนั ธกรณเี ก่ียวกับมาตรการบังคับใช้ผ้ปู ระกอบ วิชาชีพ ทนายความและ วิชาชีพบัญชีให้มีหน้าที่รายงานการท�าธุรกรรมตามมาตรฐานสากลว่าด้วยการป้องกันและปราบปราม การฟอกเงนิ แกก่ ารกอ่ การรา้ ยสบื คน้ จาก http://dspace.spu.ac.th/handle/123456789/6416?locale=th นพิ นธ์ พวั พงศกร และคณะ. (2564). แนวโน้มการฟอกเงนิ ในประเทศไทย : กรณีศึกษาเฉพาะกรณกี ารฟอกเงนิ ผา่ นนติ บิ คุ คลและธรุ กจิ บงั หนา้ ทนายความและนกั บญั ชี บรษิ ทั นา� เทย่ี ว ทรสั ตต์ า่ งประเทศทด่ี า� เนนิ การ ในประเทศไทย การเล่นแชร์ที่มีการฉ้อโกง และการฟอกเงินผ่านองค์กรไม่แสวงหากา� ไร. สถาบันวิจัย เพื่อการพฒั นาประเทศไทย (ทดี ีอารไ์ อ). สบื คน้ จาก https://tdri.or.th/2021/12/research-study- on-trends-of-money-laundering-2/. ส�านักงานป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน. ส�านักงานป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน Anti-Money Laundering Office สบื คน้ จาก http://cds.customs.go.th/data_files/160614135010734037052.pdf. อาทติ ย์ แสงเฉวก. 2019. กระบวนการ ทจุ รติ ใน วงการ พระพทุ ธ ศาสนา. Journal of MCU Nakhondhat, 6 (10), 5989-6000. สืบค้นจาก https://so03.tci-thaijo.org/index.php/JMND/article/view/227494 ภาษาตัา่ งป็ระเที่ศ Fatf. 2018. “Anti-Money Laundering and Counter-Terrorist Financing Measures–United Kingdom.” สืบค้นจาก https://www.fatf-gafi.org/media/fatf/documents/reports/mer4/MER-United- Kingdom-2018.pdf. AMLO STATION 33

AMLO reviews ภาระการพิสูจนใ์ นคดุฟ่ อกเงนิ 1 The Burden of Proof in Money Laundering Cases นายจรณ์นิ ที่ร์ ตงั� เจรญิ สมืทุ ี่ร นกั สำบ่ ุสำวนสำอบุสำวนชาำ นาญการ กองค์ด่ 1 “ภาระการพสิ จู น”์ หรือ “หนา้ ที่นา� สบื ” คือ หนา้ ท่ี เปน็ กรณที ศ่ี าลรบั ฟงั ขอ้ เทจ็ จรงิ โดยไมส่ บื พยานในประเดน็ พพิ าท ท่ีคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหน่ึงในคดีต้องพิสูจน์ให้ศาลเห็นว่า ข้อสันนิษฐานประเภทนี้มักจะใช้ค�าว่า “ให้ถือว่า” หรือ ขอ้ เทจ็ จรงิ ในคดเี ปน็ อยา่ งไรดว้ ยการนา� พยานหลกั ฐานตา่ งๆ “ตอ้ งถอื วา่ ” เชน่ ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 60 ตอนตน้ เข้าน�าสืบภาระการพิสูจน์ดังกล่าวกฎหมายจึงก�าหนดว่า วางหลักว่า “ผู้ใดเจตนากระท�าต่อบุคคลหนึ่ง แต่ผลของ ในคดีอาญา โจทก์จะเป็นผู้มีหน้าท่ีน�าสืบตามประเด็น การกระทา� เกดิ แกอ่ กี บคุ คลหนง่ึ โดยพลาดไป ใหถ้ อื วา่ ผนู้ น้ั กระทา� ขอ้ พพิ าท แตห่ ากเปน็ คดีแพ่ง ผู้ใดกล่าวอา้ งข้อเท็จจริง ผนู้ ั้น โดยเจตนาแกบ่ ุคคลซึ่งไดร้ ับผลรา้ ยจากการกระท�านั้น...” จะมีหน้าที่น�าสืบ แต่หากฝ ่าย ใดได้รับประโ ยชน์จ าก 2. ข้้อสำันนิษฐานไมู่เด็ดข้าด คือ ข้อสันนิษฐาน ข้อสันนิษฐานตามกฎหมาย ฝ่ายตรงข้ามจะมีหน้าที่น�าสืบ ที่กฎหมายเปิดโอกาสให้มีการน�าสืบโต้แย้งหรือหักล้างได ้ ซ่ึงภาระการพิสูจน์ดังกล่าวเป็นเรื่องท่ีมีความส�าคัญมาก ดงั นนั้ แมค้ คู่ วามฝา่ ยหนงึ่ จะพสิ จู นข์ อ้ เทจ็ จรงิ อนั เปน็ เงอื่ นไข ส่งผลกระทบถึงการแพ้ชนะของคดี หากคู่ความท้ังสองฝ่าย แห่งการสันนิษฐานได้ ศาลก็ยังรับฟังเป็นยุติตามข้อเท็จจริง ตกลงกนั วา่ จะไมน่ า� สบื พยานกนั ในเรอื่ งใด หากฝา่ ยใดมหี นา้ ท่ี ท่ีรับการสันนิษฐานไม่ได้ เพียงแต่จะมีผลเป็นการผลักภาระ ตอ้ งน�าสืบพยานหลักฐานฝ่ายนนั้ ก็จะตกเปน็ ฝา่ ยแพค้ ดไี ป หน้าที่น�าสืบไปให้คู่ความอีกฝ่ายหน่ึงเท่าน้ัน ถ้าอีกฝ่ายหนึ่ง ขอ้ สนั นษิ ฐานของกฎหมายแบง่ ออกเปน็ 2 ประเภท สืบหักล้างไม่ได้ ศาลจึงจะฟังข้อเท็จจริงเป็นยุติ คือ ตามขอ้ สนั นษิ ฐาน ขอ้ สนั นษิ ฐานประเภทนก้ี ฎหมายมกั ใชค้ า� วา่ 1. ข้้อสำันนิษฐานเด็ดข้าด คือ ข้อสันนิษฐาน “ท่านให้สันนิษฐานไว้ก่อนว่า” เช่น ประมวลกฎหมายแพ่ง ที่กฎหมายไม่เปิดโอกาสให้มีการน�าสืบโต้แย้งหรือหักล้างได้ และพาณิชย์ มาตรา 1369 บัญญัติว่า “บุคคลใดยึดถือ ดังนั้น ถ้าคู่ความฝ่ายหนึ่งพิสูจน์ได้ว่ามีข้อเท็จจริงอันเป็น ทรัพย์สินไว้ ท่านให้สันนิษฐานไว้ก่อนว่า บุคคลน้ันยึดถือ เงื่อนไขแห่งการสันนิษฐานเกิดขึ้น ศาลก็จะรับฟังเป็นยุต ิ เพอ่ื ตน”2 ได้เลยว่ามีข้อเท็จจริงซ่ึงได้รับการสันนิษฐานเกิดข้ึนด้วย 1 บทความน้ีเป็นความเหน็ ทางวชิ าการของผู้เขียน ทางสา� นกั งานปอ้ งกันและปราบปรามการฟอกเงนิ และกองบรรณาธกิ าร ไมจ่ า� ตอ้ งเห็นพ้องดว้ ย 2 ปญั ญา สทุ ธบิ ด.ี (2543). “กฎหมายลักษณะพยาน”. สา� นกั พิมพม์ หาวทิ ยาลัยรามค�าแหง : กรุงเทพฯ. AMLO STATION 34

AMLO reviews ข้อสันนิษฐานตามมาตรา 51 วรรคสาม ทรัพย์สินน้ันเกี่ยวกับการกระท�าความผิดหรือได้รับโอนมา แห่งพระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน โดยไม่สุจริต ซึ่งศาลจะมีค�าสั่งให้ทรัพย์สินน้ันตกเป็นของ พ.ศ. 2542 ได้วางหลักไว้ว่า “หากผู้อ้างว่าเป็นเจ้าของ แผ่นดินทันที เมื่อกฎหมายบัญญัติข้อสันนิษฐานไว้เช่นน้ี หรือผู้รับโอนทรัพย์สินตามมาตรา 50 วรรคหน่ึง3 เป็นผู้ซ่ึง จังึ เป็น็ หลกั การผู้ลกั ภาระการพื่สิ ำจู ันห์ รอ่ หนา้ ที่น�่ าำ สำบ่ ุใหเ้ ป็น็ เก่ียวข้องหรือเคยเกี่ยวข้องสัมพันธ์กับผู้กระท�าความผิด ข้องเจัา้ ข้องที่รพั ื่ยส์ ำนิ ที่จะต้องน�าสืบหักล้างข้อสันนิษฐาน มูลฐานหรือความผิดฐานฟอกเงินมาก่อน ให้สันนิษฐาน ทเ่ี ปน็ คณุ กบั ฝา่ ยรฐั ดงั กลา่ วใหไ้ ดว้ า่ ตนเปน็ เจา้ ของทรพั ยส์ นิ ไวก้ อ่ นวา่ บรรดาทรพั ยส์ นิ ดงั กลา่ วเปน็ ทรพั ยส์ นิ ทเ่ี กย่ี วกบั การ ที่แท้จริงและทรัพย์สินน้ันไม่ใช่ทรัพย์สินท่ีเก่ียวกับ กระท�าความผิดหรอื ได้รบั โอนมาโดยไม่สจุ ริต แลว้ แตก่ รณี” การกระท�าความผิด เนื่องจากการยึดหรืออายัดทรัพย์สิน เป็นข้อสันนิษฐานไม่เด็ดขาด สามารถน�าพยานหลักฐาน ตามกฎหมายวา่ ดว้ ยการปอ้ งกนั และปราบปรามการฟอกเงนิ มาสบื หกั ลา้ งได ้ เพยี งแตภ่ าระการพสิ จู นจ์ ะตกแกฝ่ า่ ยผอู้ า้ งวา่ ไม่ใช่การริบทรัพย์สินทางอาญาแต่เป็นการริบทรัพย์สิน เป็นเจ้าของหรือผู้รบั โอนทรัพยส์ นิ ทางแพ่ง จึงไม่ต้องอาศัยความผิดอาญาเป็นเง่ือนไขในการ ส�าหรับภาระการพิสูจน์ที่เกี่ยวข้องในคดีฟอกเงิน รบิ ทรพั ยส์ นิ กลา่ วคอื แมศ้ าลจะยกฟอ้ งวา่ จา� เลยไมม่ คี วามผดิ แบ่งออกเปน็ 2 ประเภทคด ี ไดแ้ ก่ อาญาก็ยังสามารถยึดหรืออายัดทรัพย์สินในทางแพ่งได ้ 1. ค์ด่มูาตัรการเก�่ยวกับุที่รัพื่ย์สำินในที่างแพื่่ง และไมใ่ ชห้ ลกั การพสิ จู นจ์ นปราศจากความสงสยั ตามสมควรมาใช ้ ได้รับประโยชน์จากข้อสันนิษฐานในกฎหมายว่าด้วย ภาระการพิสูจน์ของพนักงานอัยการจึงเบากว่าในคดีอาญา การป้องกันและปราบปรามการฟอกเงินว่าหากพนักงาน ท่ัวไป อีกเหตุผลหนึ่งที่จ�าเป็นต้องผลักภาระการพิสูจน์ อัยการสามารถน�าสืบให้เข้าเงื่อนไขท่ีว่าเจ้าของทรัพย์สิน เพราะว่าข้อเท็จจริงเก่ียวกับทรัพย์สินนั้นฝ่ายเจ้าของ หรือผู้มีส่วนได้เสียในทรัพย์สินนั้นเป็นผู้ซ่ึงเก่ียวข้อง หรือ ทรัพย์สินย่อมรู้ดีกว่ารัฐ ถ้าให้รัฐเป็นฝา่ ยนา� สบื จนปราศจาก เคยเก่ียวข้องสัมพันธ์กับผู้กระท�าความผิดมูลฐาน หรือ ความสงสยั ตามสมควรยอ่ มสรา้ งภาระใหก้ บั รฐั อย่างมาก ความผิดฐานฟอกเงินมาก่อน ให้สันนิษฐานไว้ก่อนว่า 3 มาตรา 50 ผู้ซึ่งอ้างว่าเป็นเจ้าของทรัพย์สินที่พนักงานอัยการร้องขอให้ตกเป็นของแผ่นดินตามมาตรา 49 อาจย่ืนค�าร้องก่อนศาลมีค�าส่ัง ตามมาตรา 51 โดยแสดงให้ศาลเห็นว่า (1) ตนเปน็ เจา้ ของที่แท้จริง และทรพั ย์สินนนั้ ไมใ่ ชท่ รพั ย์สนิ ทเ่ี ก่ียวกับการกระทา� ความผิด หรือ (2) ตนเปน็ ผูร้ ับโอนโดยสุจรติ และมคี า่ ตอบแทน หรือไดม้ าโดยสุจริตและตามสมควรในทางศลี ธรรมอนั ดหี รอื ในทางกุศลสาธารณะ ผู้ซ่ึงอ้างว่าเป็นผู้รับประโยชน์ในทรัพย์สินท่ีพนักงานอัยการร้องขอให้ตกเป็นของแผ่นดินตามมาตรา 49 อาจย่ืนค�าร้องขอคุ้มครอง สิทธิของตนก่อนศาลมีค�าส่ัง โดยแสดงให้ศาลเห็นว่าตนเป็นผู้รับประโยชน์โดยสุจริตและมีค่าตอบแทน หรือได้มาซึ่งประโยชน์โดยสุจริต และตามสมควรในทางศลี ธรรมอนั ดี หรือในทางกุศลสาธารณะ AMLO STATION 35

AMLO reviews 2. ค์ด่อาญาฟอกเงิน เน่ืองจากเป็นคดีอาญา ประเภทหนึ่ง ซึ่งภาระการพิสูจน์ไม่ได้มีบัญญัติไว้โดยตรง ในประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณาความอาญา จงึ ตอ้ งนา� ประมวล กฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งน�ามาใช้ตาม ประมวล กฎหมายวิธีพิจารณาความอาญามาตรา 154 ประกอบ ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งมาตรา 84/15 เนอื่ งจากโจทกเ์ ปน็ ผกู้ ลา่ วอา้ งวา่ จา� เลยกระทา� ความผดิ อาญา ตััวอย่างค์ำาพื่ิพื่ากษาศาลฎ่กาที่�่น่าสำนใจัเก�่ยวกับุภาระ ฟอกเงิน โจัที่ก์จัึงมู่ภาระการพื่ิสำูจัน์ โดยปราศจาก การพื่ิสำจู ันใ์ นค์ดฟ่ อกเงิน7 ความสงสยั ตามสมควร (prove beyond reasonable doubt) ค์าำ พื่พิ ื่ากษาศาลฎก่ าที่่� 5092/2562 กรณนี า่ เชอ่ื วา่ เพราะหากมีความสงสัยตามสมควรว่าจ�าเลยได้กระท�า เฮโรอนี จา� นวน 24 หลอดนนั้ เปน็ ของ ม. โดยมไี วใ้ นครอบครอง ความผิดจริงหรือไม่ ศาลต้องยกประโยชน์แห่งความสงสัย เพ่ือจ�าหน่าย อันเป็นความผิดมูลฐานตามพระราชบัญญัติ ให้จา� เลยโดยการยกฟ้อง6 ปอ้ งกนั และปราบปรามการฟอกเงนิ พ.ศ. 2542 มาตรา 3 (1) กล่าวโดยสรุป ภาระการพิสูจน์ในการด�าเนินการ กรณีจึงฟังได้ว่ามีการกระท�าความผิดมูลฐานแล้ว เกี่ยวกับทรัพย์สินตามกฎหมายว่าด้วยการป้องกันและ เมอ่ื ผคู้ ดั คา้ นเกย่ี วขอ้ งสมั พนั ธก์ บั ร. และ ม. บดิ าเลย้ี ง โดย ร. ปราบปรามการฟอกเงนิ มี ดังนี้ เป็นภริยาและอาศัยอยู่บ้านเดียวกันกับ ม. ซึ่งมีพฤติการณ์ 1) ผรู้ อ้ งซงึ่ เปน็ พนกั งานอยั การ มภี าระพสิ จู นเ์ พยี งวา่ จ�าหน่ายเฮโรอนี และใชบ้ า้ นหลงั ดงั กลา่ วเปน็ สถานท่ีซกุ ซ่อน 1.1) มีการกระท�าความผดิ มูลฐานเกดิ ขน้ึ และจ�าหน่ายเฮโรอีนดังที่ได้วินิจฉัยมาแล้ว การที่ผู้คัดค้าน 1.2) เปน็ ทรพั ย์สนิ ทเ่ี กย่ี วกบั การกระทา� ความผดิ เป็นเจ้าของและผู้ครอบครองรถยนต์ที่นั่งส่วนบุคคล 2) ผูค้ ดั ค้านมภี าระการพสิ จู นห์ ักล้างวา่ ยหี่ อ้ ฮอนดา้ รนุ่ ซวี คิ สขี าว และรถจกั รยานยนต์ ยหี่ อ้ ฮอนดา้ 2.1) ตนเป็นเจ้าของที่แท้จริง และทรัพย์สินนั้น รุ่นสกูปี้ไอ สีขาวน้�าตาล จึงมีภาระการพิสูจน์ตามกฎหมาย ไมใ่ ช่ทรัพย์สนิ ที่เกย่ี วกบั การกระทา� ความผิด หรอื ซ่ึงให้สันนิษฐานไว้ก่อนว่า บรรดาทรัพย์สินดังกล่าวเป็น 2.2) ตนเปน็ ผรู้ บั โอนโดยสจุ รติ และมคี า่ ตอบแทน ทรัพย์สินที่เก่ียวกับการกระท�าความผิดหรือได้รับโอนมา หรอื ไดม้ าโดยสจุ รติ และตามสมควรในทางศลี ธรรมอนั ดหี รอื โดยไม่สุจริต แล้วแต่กรณี แต่พยานหลักฐานของผู้คัดค้าน ในทางกุศลสาธารณะ ซ่ึงมีภาระการพิสูจน์ที่น�าสืบมาน้ันไม่มีน�้าหนักเพียงพอ 2.3) ตนเปน็ ผรู้ ับประโยชนใ์ นทรัพยส์ นิ ทจ่ี ะพสิ จู นห์ กั ลา้ งขอ้ สนั นษิ ฐานของกฎหมายดังกล่าวได้ 4มาตรา 15 วธิ พี จิ ารณาขอ้ ใดซงึ่ ประมวลกฎหมายนม้ี ไิ ดบ้ ญั ญตั ไิ วโ้ ดยเฉพาะ ใหน้ า� บทบญั ญตั แิ หง่ ประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณาความแพง่ มาใชบ้ งั คบั เท่าที่พอจะใชบ้ ังคบั ได้ 5 มาตรา 84/1 คู่ความฝ่ายใดกล่าวอ้างข้อเท็จจริงเพื่อสนับสนุนค�าคู่ความของตน ให้คู่ความฝ่ายน้ันมีภาระการพิสูจน์ข้อเท็จจริงนั้น แต่ถ้ามี ขอ้ สนั นษิ ฐานไวใ้ นกฎหมายหรอื มขี อ้ สนั นษิ ฐานทคี่ วรจะเปน็ ซง่ึ ปรากฏจากสภาพปกตธิ รรมดาของเหตกุ ารณเ์ ปน็ คณุ แกค่ คู่ วามฝา่ ยใด คคู่ วามฝา่ ยนน้ั ตอ้ งพสิ ูจน์เพียงว่าตนได้ปฏิบัติตามเงอ่ื นไขแห่งการทต่ี นจะได้รบั ประโยชนจ์ ากขอ้ สันนิษฐานนัน้ ครบถว้ นแลว้ 6 สรุ พล ไตรเวทย์. (2548). “คา� อธิบายกฎหมายฟอกเงนิ ปญั หา ขอ้ เท็จจรงิ คา� อธิบาย”. กรุงเทพฯ : วญิ ญูชน 7 ศาลแพ่ง และ ส�านักงานป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน. (2564). คู่มือปฏิบัติงานตามพระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน พ.ศ. 2542 และพระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามการสนับสนุนทางการเงินแก่การก่อการร้ายและการแพร่ขยายอาวุธที่มีอานุภาพ ท�าลายล้างสูง พ.ศ. 2559. กรงุ เทพฯ : ม.ป.ท. AMLO STATION 36

AMLO reviews ค์ำาพื่ิพื่ากษาศาลฎ่กาที่่� 4722/2562 ข้อเท็จจริง การน�าสืบมาใช้ดุลพินิจรับฟังได้ตามสมควรตามพฤติการณ์ ท่ีผู้ร้องน�าสืบมารับฟังได้ว่ามีการกระท�าความผิดมูลฐาน แหง่ คดี อนั เปน็ อา� นาจโดยอสิ ระของศาลในการคน้ หาเหตผุ ล เกิดข้ึนและผู้คัดค้านท่ี 3 เป็นผู้เก่ียวข้องหรือเคยเกี่ยวข้อง เพอ่ื ใหไ้ ดข้ อ้ ยุติ เม่ือพยานหลกั ฐานทผ่ี ้คู ดั ค้านท่ี 3 นา� มาสืบ สัมพันธ์กับผู้กระท�าความผิดเก่ียวกับการค้ามนุษย์อันเป็น ไม่สามารถหักล้างข้อสันนิษฐานตามบทบัญญัติดังกล่าวได้ ความผดิ มลู ฐานตามมาตรา 3 (2) แหง่ พระราชบญั ญตั ปิ อ้ งกนั กรณีรับฟังได้ว่าทรัพย์สินของผู้คัดค้านที่ 3 ท่ีถูกยึดเป็น และปราบปรามการฟอกเงนิ พ.ศ. 2542 อีกท้ังในมาตรา 51 ทรัพย์สนิ ทเี่ กีย่ วกบั การกระท�าความผดิ มูลฐาน วรรคสาม8 แห่งพระราชบัญญัติป้องกันและปราบปราม ค์ำาพื่ิพื่ากษาศาลฎก่ า 6972/2561 ก. ถูกกล่าวหา การฟอกเงิน พ.ศ. 2542 บัญญัติว่า “เพ่ือประโยชน์ ว่ากระท�าความผิดระหว่างวันท่ี 4 มิถุนายน 2533 ถึง แหง่ มาตราน้ี หากผอู้ า้ งวา่ เปน็ เจา้ ของหรอื ผรู้ บั โอนทรพั ยส์ นิ 6 มิถุนายน 2539 และผู้คัดค้านเป็นผู้เก่ียวข้องสัมพันธ์ ตามมาตรา 50 วรรคหนงึ่ เปน็ ผซู้ ง่ึ เกย่ี วขอ้ งหรอื เคยเกยี่ วขอ้ ง กับ ก. ซึ่งเป็นผู้กระท�าความผิดมูลฐาน จึงต้องด้วย สัมพันธ์กับผู้กระท�าความผิดมูลฐานหรือความผิดฐาน ข้อสันนิษฐานของกฎหมายว่าที่ดินทั้ง 10 แปลงดังกล่าว ฟอกเงินมาก่อน ให้สันนิษฐานไว้ก่อนว่า บรรดาทรัพย์สิน เป็นทรัพย์สินท่ีเกี่ยวกับการกระท�าความผิดหรือรับโอนมา ดังกล่าวเป็นทรัพย์สินที่เก่ียวกับการกระท�าความผิดหรือ โดยไม่สุจริต ตามพระราชบัญญัติป้องกันและปราบปราม ไดร้ บั โอนมาโดยไมส่ จุ รติ แลว้ แตก่ รณ”ี ดงั นน้ั เมอ่ื ขอ้ เทจ็ จรงิ การฟอกเงิน พ.ศ. 2542 มาตรา 51 วรรคสาม ผู้คัดค้าน รับฟังได้ว่าผู้คัดค้านที่ 3 เป็นผู้เก่ียวข้องหรือเคยเก่ียวข้อง จึงมีหน้าที่ต้องพิสูจน์ว่าตนเป็นเจ้าของท่ีแท้จริงและ สัมพันธ์กับผู้กระท�าความผิดฐานค้ามนุษย์ และผู้ร้องน�าสืบ ทรัพย์สินน้ันไม่ใช่ทรัพย์สินท่ีเกี่ยวกับการกระท�าความผิด วา่ ทรพั ย์สนิ รายการที่ 3 ถึง 31 เปน็ ทรัพยส์ นิ ทผ่ี คู้ ัดค้านที่ 3 หรือตนเป็นผู้รับโอนโดยสุจริตและมีค่าตอบแทน หรือได้มา ได้มาในระหว่างที่มีพฤติการณ์กระท�าความผิด จึงต้อง โดยสุจริตและตามสมควรในทางศีลธรรมอันดีหรือในทาง สันนิษฐานไว้ก่อนว่าทรัพย์สินของผู้คัดค้านที่ 3 ดังกล่าว กุศลสาธารณะ ตามมาตรา 50 แต่มีเพียงทรัพย์สิน เปน็ ทรพั ยส์ นิ ทเ่ี กย่ี วกบั การกระทา� ความผดิ ผคู้ ดั คา้ นที่3มภี าระ รายการที่ 2 ตามเอกสารหมาย ร.10 ทจี่ ะตอ้ งคนื แกผ่ คู้ ดั คา้ น การพิสูจน์เพื่อหักล้างข้อสันนิษฐานของกฎหมายดังกล่าว ส่วนที่ดินแปลงอื่นผู้คัดค้านไม่มีพยานหลักฐานมาหักล้าง โดยศาลมีอ�านาจหยิบยกข้อเท็จจริงต่าง ๆ ท่ีได้ความจาก ข้อสนั นษิ ฐานของกฎหมายได้ 8 มาตรา 51 เม่ือศาลท�าการไต่สวนค�าร้องของพนักงานอัยการตามมาตรา 49 แล้ว หากศาลเช่ือว่าทรัพย์สินตามค�าร้องเป็นทรัพย์สินท่ีเก่ียวกับ การกระท�าความผิด และค�าร้องของผู้ซึ่งอ้างว่าเป็นเจ้าของทรัพย์สินหรือผู้รับโอนทรัพย์สินตามมาตรา 50 วรรคหนึ่ง ฟังไม่ขึ้น ให้ศาลมีค�าสั่ง ใหท้ รัพยส์ ินนั้นตกเปน็ ของแผ่นดิน ทรัพย์สินตามวรรคหน่ึงท่ีเป็นเงินสดและเงินท่ีเกิดจากการบริหารจัดการทรัพย์สินที่ยึดหรืออายัดไว้ ให้ส�านักงานส่งเข้ากองทุนก่ึงหน่ึง และส่งใหก้ ระทรวงการคลงั อีกกงึ่ หน่ึง ถ้าเป็นทรัพย์สินอืน่ ให้ด�าเนนิ การตามระเบียบทค่ี ณะรฐั มนตรกี า� หนด เพ่อื ประโยชน์แห่งมาตราน้ี หากผูอ้ ้างวา่ เป็นเจา้ ของหรือผ้รู บั โอนทรพั ย์สินตามมาตรา 50 วรรคหนึง่ เป็นผ้ซู งึ่ เกยี่ วข้องหรอื เคยเกีย่ วขอ้ ง สัมพันธ์กับผู้กระท�าความผิดมูลฐานหรือความผิดฐานฟอกเงินมาก่อน ให้สันนิษฐานไว้ก่อนว่าบรรดาทรัพย์สินดังกล่าวเป็นทรัพย์สินท่ีเก่ียวกับ การกระทา� ความผดิ หรือได้รับโอนมาโดยไมส่ ุจรติ แล้วแต่กรณี AMLO STATION 37

AMLO reviews ค์ำาพื่ิพื่ากษาศาลฎ่กาที่่� 6302/2561 ผู้คัดค้าน ค์ำาพื่ิพื่ากษาศาลฎ่กาที่่� 8346/2560 ทรัพย์สิน ซง่ึ เปน็ ผเู้ กย่ี วขอ้ งหรอื เคยเกยี่ วขอ้ งสมั พนั ธก์ บั ผกู้ ระทา� ความผดิ ทผ่ี คู้ ดั คา้ นที่ 3 ไดม้ าระหวา่ งการกระทา� ความผดิ ฐานฟอกเงนิ เก่ียวกับการพนันอันเป็นความผิดมูลฐานตามมาตรา 3 (9) ต้องบังคับตามพระราชบัญญัติป้องกันและปราบปราม แห่งพระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน การฟอกเงิน พ.ศ. 2542 มาตรา 51 วรรคสอง (เดิม) พ.ศ. 2542 กรณีต้องด้วยบทบัญญัติมาตรา 51 วรรคสาม (ปจั จบุ ันคือ มาตรา 51 วรรคสาม) ท่ใี ห้สนั นิษฐานไวก้ อ่ นว่า แหง่ พระราชบญั ญตั ดิ งั กลา่ วทใี่ หส้ นั นษิ ฐานไวก้ อ่ นวา่ ทรพั ยส์ นิ เป็นทรัพย์สินท่ีเกี่ยวกับการกระท�าความผิด ผู้คัดค้านท่ี 3 ทั้งสามรายการเป็นทรัพย์สินที่เก่ียวข้องกับการกระท�า จงึ มภี าระการพิสูจน์เพื่อหกั ลา้ งข้อสันนษิ ฐานนี้ ความผิด ภาระการพิสูจน์จึงตกแก่ผู้คัดค้านท่ีจะต้องน�าสืบ ผคู้ ดั คา้ นที่ 4 และที่ 6 ไมเ่ กย่ี วขอ้ งหรอื เคยเกย่ี วขอ้ ง หักล้างข้อสันนิษฐานดังกล่าวว่าตนเป็นเจ้าของท่ีแท้จริง สัมพันธ์กับผู้กระท�าความผิดมูลฐาน จึงต้องบังคับตาม และทรพั ยส์ นิ นนั้ ไมใ่ ชท่ รพั ยส์ นิ ทเี่ กย่ี วกบั การกระทา� ความผดิ พระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน พยานหลักฐานท่ีผู้คัดค้านน�ามาสืบไม่มีน�้าหนักหักล้าง พ.ศ. 2542 มาตรา 50 วรรคหนง่ึ (2) ผู้คดั คา้ นท่ี 4 และที่ 6 ข้อสันนิษฐานของกฎหมายได้ กรณีจึงรับฟังได้ว่าทรัพย์สิน ต้องแสดงให้เหน็ ว่าได้รบั โอนเงนิ จากผ้คู ัดคา้ นท่ี 3 โดยสจุ ริต สามรายการเป็นทรัพย์สินท่ีเก่ียวกับการกระท�าความผิด และมคี ่าตอบแทน เกยี่ วกบั การพนนั อนั เปน็ ความผดิ มลู ฐานตามพระราชบญั ญตั ิ ค์าำ พื่พิ ื่ากษาศาลฎก่ าที่่� 8345/2560 เมอ่ื ขอ้ เทจ็ จรงิ ปอ้ งกนั และปราบปรามการฟอกเงนิ พ.ศ. 2542 มาตรา 3 (9) รับฟังได้ว่า ผู้คัดค้านท่ี 1 เป็นผู้กระท�าความผิดมูลฐาน ค์าำ พื่พิ ื่ากษาศาลฎก่ าที่�่9813-9817/2560ขอ้ เทจ็ จรงิ ผู้คดั คา้ นที่ 2 เปน็ ภริยา ส่วนผู้คัดค้านท่ี 3 เป็นบตุ ร ดังนน้ั ฟังได้ว่าผู้คัดค้านท่ี 1 กระท�าการฉ้อโกงประชาชนอันเป็น ผู้คัดค้านที่ 2 และท่ี 3 จึงเป็นผู้ซึ่งเกี่ยวข้องสัมพันธ ์ ความผิดมูลฐานมาต้ังแต่ปี พ.ศ. 2525 จนกระทั่งถูกจับกุม กับผู้กระท�าความผิดมูลฐาน กรณีต้องด้วยบทบัญญัติ ในปี พ.ศ. 2548 ส่วนผคู้ ัดค้านท่ี 2 เป็นมารดา ผู้คดั ค้านที่ 6 มาตรา 51 วรรคสอง (เดมิ ) (ปจั จบุ นั คอื มาตรา 51 วรรคสาม) เปน็ ภรยิ า และผคู้ ดั คา้ นอน่ื เปน็ ญาตพิ นี่ อ้ งจงึ เปน็ ผซู้ งึ่ เกย่ี วขอ้ ง แห่งพระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน หรอื เคยเกย่ี วขอ้ งสมั พนั ธก์ บั ผคู้ ดั คา้ นท่ี1ผกู้ ระทา� ความผดิ มลู ฐาน พ.ศ. 2542 ทบ่ี งั คบั ใช้ขณะยื่นคา� ร้อง ที่ให้สันนิษฐานไว้ก่อน กรณีต้องด้วยมาตรา 51 วรรคสาม แห่งพระราชบัญญัติ ว่าบรรดาทรัพย์สินของผู้คัดค้านที่ 2 ทรัพย์สินของ ป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน พ.ศ. 2542 ท่ีให้ ผู้คัดค้านท่ี 3 และทรัพย์สินท่ีผู้คัดค้านท่ี 2 และท่ี 3 สันนิษฐานไว้ก่อนว่าบรรดาทรัพย์สินตามบัญชีทรัพย์ เป็นเจ้าของรวมตามค�าร้องพร้อมดอกผลเป็นทรัพย์สิน เปน็ ทรพั ยส์ นิ ทเ่ี กยี่ วกบั การกระทา� ความผดิ หรอื ไดร้ บั โอนมา ที่เก่ียวกับการกระท�าความผิด ภาระการพิสูจน์จึงตกแก่ โดยไมส่ จุ รติ ภาระการพิสูจนจ์ ึงตกแก่ฝา่ ยผคู้ ดั ค้านที่จะต้อง ผคู้ ัดค้านท่ี 2 และที่ 3 ที่จะตอ้ งนา� สืบหกั ลา้ งขอ้ สันนิษฐาน น�าสืบหักล้างข้อสันนิษฐานดังกล่าวว่าตนเป็นเจ้าของ ดังกล่าวว่าตนเป็นเจ้าของที่แท้จริงและทรัพย์สินนั้น ทแ่ี ทจ้ รงิ และทรพั ยส์ นิ นน้ั ไมใ่ ชท่ รพั ยส์ นิ ทเี่ กย่ี วกบั การกระทา� ไม่ใชท่ รพั ยส์ นิ ท่เี ก่ยี วกับการกระทา� ความผดิ ตามมาตรา 50 ความผิดหรอื ได้รบั โอนมาโดยสุจรติ วรรคหน่งึ (1) (2) AMLO STATION 38

AMLO reviews แมก้ ารดา� เนนิ คดมี าตรการทางแพง่ เกย่ี วกบั ทรพั ยส์ นิ ในคดีฟอกเงินดังกล่าวจะได้รับประโยชน์ในเรื่องของ การผลักภาระการพิสูจน์ แต่การรวบรวมพยานหลักฐาน เพอ่ื ขนึ้ เบกิ ความในชน้ั ศาลของพนกั งานเจา้ หนา้ ทตี่ อ้ งกระทา� ดว้ ยความรอบคอบ รดั กมุ อยใู่ นอา� นาจของกฎหมาย เพอื่ ให้ การด�าเนินการกับทรัพย์สินดังกล่าวเป็นการตัดวงจร อาชญากรรมสมดังเจตนารมณ์ของพระราชบัญญัติป้องกัน และปราบปรามการฟอกเงิน พ.ศ. 2542 และเพื่อให้เกิด ความสงบสุขและความเปน็ ธรรมในสังคม บุรรณานกุ รมู ปญั ญา สุทธบิ ดี. 2543. กฎหมายลักษณะพยาน. กรุงเทพฯ : สา� นักพิมพ์มหาวทิ ยาลัยรามคา� แหง. ศาลแพง่ และ สา� นกั งานปอ้ งกันและปราบปรามการฟอกเงนิ . 2564. ค่มู อื ปฏบิ ตั งิ านตามพระราชบญั ญัติ ปอ้ งกนั และปราบปรามการฟอกเงนิ พ.ศ. 2542 และพระราชบญั ญตั ปิ อ้ งกนั และปราบปราม การสนบั สนนุ ทางการเงนิ แก่การกอ่ การรา้ ยและการแพรข่ ยายอาวธุ ทม่ี ีอานุภาพท�าลายล้างสูง พ.ศ. 2559. กรุงเทพฯ : ม.ป.ท. สรุ พล ไตรเวทย.์ 2548. คา� อธบิ ายกฎหมายฟอกเงิน ปญั หา ข้อเท็จจรงิ คา� อธบิ าย. กรุงเทพฯ : วญิ ญชู น กฎหมูาย ประมวลกฎหมายวิธีพจิ ารณาความอาญา ประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณาความแพ่ง พระราชบญั ญัติปอ้ งกนั และปราบปรามการฟอกเงิน พ.ศ. 2542 AMLO STATION 39

AMLO reviews AMLO& More AMLO STATION 40

AMLO& More ขอ 3 ค�า 1 นางสาวกลุ ที่รพั ย์ ไศ์ละบาที่ ค์วามูมูหัศจัรรย์ข้องเลข้ 3 นกั วเิ ค์ราะหน์ โยบุายและแผู้นชาำ นาญการ ๏ หากยอ้ นกลับไปต้ังแต่สมยั กรกี โบราณ จากกฎ กองนโยบุายและยทุ ี่ธุศาสำตัร์ Rule of three ของอรสิ โตเตลิ ทม่ี กี ารทดลองวา่ สมองของ คนเราจะสามารถจดจา� 3 อย่าง หรือ 3 อันดับได้ดีที่สุด หรือจากการจัดลา� ดับการแข่งขันต่าง ๆ (กีฬา/นางงาม) ผู้คนจะจา� ได้ด ี แค่ 3 อันดับเท่าน้นั ๏ แมก้ ระทง่ั The Survival Rule Of Three ทคี่ นเรา จะเสียชีวิต หากขาดอากาศ (3 นาที) ขาดน้า� (3 วัน) และขาดอาหาร (3 สปั ดาห์) ๏ หรือบทเพลงที่กล่าวถึงอายุก็เป็น 30 ยังแจ๋ว ไม่ใช่ 20 หรอื 40 ป ี ยงั แจว๋ ซ่ึงส�าหรับมือใหม่ท่ีเข้ามาเกี่ยวข้องสัมพันธ์ “CFT = Combating the Financial of Terrorism” กับส�านักงาน ปปง. (ท้ังแบบต้ังใจและแบบจับพลัดจับผลู) แปลเป็น “การต่อต้านการสนับสนุนทางการเงินแก่การ อาจจะเคยประสบปัญหาว่า หลาย ๆ ค�า ย่อมาจากอะไร ก่อการร้าย” ซึ่งเป็นการต่อต้านการระดมทุน จากกลุ่มคน หรือภาษาอังกฤษของค�าน้ัน/ค�าน้ี ใช้ว่าอย่างไร ดังน้ัน ท่ีเข้าร่วมกันเน่ืองจากมีความเช่ือถือ (แบบพี่ตูน) และ แค่ 3 ค�า คงยังไม่พอ ขอแบ่งออกเป็น 3 หมวดหมู่ และ มีศรัทธารว่ มกนั (แบบพโี่ ป่ง) จัดศัพท์แสงแน่นๆ มาแบบสองภาษา 1. ตััวอย่างค์ำาศพั ื่ที่์แบุบุสำายย่อ2,3 “Countering Proliferation Financing (CPF) of “AML = Anti Money Laundering” หากแปลตาม Weapon of Mass Destruction (WMD) หมายถึง ตัวอกั ษร จะเปน็ “ตอ่ ต้านการฟอกเงิน” แตจ่ ะพบว่า ไดใ้ ช้ “การต่อต้านการสนับสนุนทางการเงินแก่การแพร่อาวุธ คา� ครอบคลมุ ใหค้ รบถว้ น เปน็ ทง้ั “การปอ้ งกนั และปราบปราม ทมี่ อี านภุ าพทา� ลายลา้ งสงู ” ซงึ่ อาวธุ ทม่ี อี านภุ าพทา� ลายลา้ งสงู การฟอกเงิน” เหมือนกับช่ือของสา� นักงาน ปปง. ที่มาจาก หรือ WMD อาจจะหมายถึง อาวุธนิวเคลียร์/เคมี/ชีวภาพ ส�านักงานป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน หรือ โดยมีค�ากริยาที่มักจะใช้ควบคู่กันคือ การแพร่ขยาย หรือ Anti Money Laundering Office: AMLO นั่นเอง ใช้ค�าว่า Proliferate (v.) 1 บทความนีเ้ ป็นความเหน็ ทางวชิ าการของผเู้ ขยี น ทางส�านักงานปอ้ งกันและปราบปรามการฟอกเงินและกองบรรณาธิการ ไมจ่ า� ตอ้ งเหน็ พ้องด้วย 2 ส�านักงานป้องกนั และปราบปรามการฟอกเงิน. (2012). FATF Recommendations. สืบค้นจาก https://www.amlo.go.th/. 3 สา� นักงานป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน. 2563. คู่มือการก�ากับและตรวจสอบผู้มีหน้าที่รายงานการทา� ธุรกรรม. สืบค้นจาก https://amrac.amlo.go.th/AMRAC/doc/Docs_May2563.pdf. AMLO STATION 41

AMLO& More --------------------------------------------------------------------- “STR = Suspicious Transaction Report” เรียกว่า “PEPs = Politically Exposed Persons” หรือ บุคคล “รายงานธรุ กรรมทมี่ เี หตอุ นั ควรสงสยั ” เปน็ ธรุ กรรมทมี่ เี หตุ ทมี่ ีสถานภาพทางการเมอื ง ซ่ึงเปน็ กลมุ่ คนทมี่ ีความยืนหน่งึ อนั ควรเชอ่ื ไดว้ า่ กระทา� ขน้ึ เพอ่ื หลกี เลยี่ งมใิ หต้ อ้ งตกอยภู่ ายใต้ ประกอบด้วย 3 แบบ คอื บังคับ แห่งพระราชบัญญัติป้องกันและปราบปราม • PEP “ตั่างป็ระเที่ศ” คือ บุคคลท่ีได้รับหรือเคยได้รับ การฟอกเงิน พ.ศ. 2542 หรือธุรกรรมที่เก่ียวข้องหรืออาจ มอบหมายใหด้ า� รงตา� แหนง่ สงู “ในตา่ งประเทศ” (หรอื อวยยศ) เก่ียวข้องกับการกระท�าความผิดมูลฐานการฟอกเงิน หรือ เช่น ประมุขแห่งรัฐ หัวหน้าคณะรัฐบาล นักการเมือง/ การสนับสนุนทางการเงินแก่การก่อการร้าย ทั้งนี้ ไม่ว่า ขา้ ราชการอาวโุ ส เจา้ หนา้ ทฝี่ า่ ยตลุ าการ ฝา่ ยทหารระดบั สงู จะเป็นการท�าธุรกรรมเพียงครั้งเดียวหรือหลายคร้ัง และ เป็นต้น ให้หมายความรวมถึงการพยายามกระท�าธุรกรรมด้วย • PEP “ภายในป็ระเที่ศ” คือ บุคคลท่ีได้รับการอวยยศ (เปน็ ขอ้ มูลค�านิยามตามกฎหมาย แต่โดยสรปุ กค็ ือ ธุรกรรม ให้ด�ารงต�าแหน่งสูง “ในประเทศ” ซ่ึงตัวอย่างต�าแหน่ง ท่ตี อ้ งสงสัยวา่ เลย่ี งกฎหมาย โดยดูท่ีเจตนาดว้ ย) เหมือน PEP ตา่ งประเทศ • บุคคลผู้ซ่ึงได้รับการอวยยศ ให้ดา� รงตา� แหน่งระดับสูง “KYC = Know Your Customer” แปลตรง ๆ ก็คือ “ในองค์์การระหว่างป็ระเที่ศ” หมายถึง เป็นสมาชิกของ การรจู้ กั ลกู คา้ หรอื ใชค้ �าทางการวา่ การจดั ใหล้ กู คา้ แสดงตน เจา้ หนา้ ท่ีฝ่ายบริหารชนั้ สงู สว่ น“CDD = Customer Due Diligence”คอื การตรวจสอบ --------------------------------------------------------------------- เพ่ือทราบข้อเท็จจริงเก่ียวกับลูกค้า โดยท้ัง KYC/CDD “FIs = Financial Institutions” สถาบันการเงิน จะแยกจากกนั ไม่ขาดเลยซะทเี ดยี ว กล่าวคือ KYC เปน็ หนง่ึ (เช่น ธนาคาร/บริษทั หลักทรัพย/์ บริษทั ประกัน) ในกระบวนการ CDD ทั้งหมด ซึ่งเมื่อ KYC คือ ให้ลูกค้า “DNFBPs = Designated Non-Financial Businesses แสดงตนแล้ว ก็จะต้องขอข้อมูลพร้อมเอกสารหลักฐาน & Professions” ธุรกิจและผู้ประกอบอาชีพที่ไม่ใช่ การแสดงตน เพ่ือไปพิสูจน์ทราบตัวตนลูกค้า (Customer สถาบันการเงิน (เช่น ผู้ประกอบอาชีพค้าอัญมณี/นายหน้า Verification) ในกระบวนการ CDD ตอ่ ไป ค้าอสังหาริมทรัพย์) “NPO = Non Profit Organization” องค์กรไมแ่ สวงหา กา� ไร (เช่น สมาคม/มลู นธิ /ิ องคก์ รเอกชนต่างประเทศ) --------------------------------------------------------------------- AMLO STATION 42

AMLO& More 2. ตัวั อย่างค์าำ ศพั ื่ที่์สำายกฎหมูาย4 ❖ ความผิดมูลฐาน = Predicate offense (n.) เช่น Fraud (n.) ฉ้อ้ โกง ค�าท่ใี ชบ้ ่อยๆ เชน่ Narcotics (n.) ยาเสพตดิ (ค�าคุ้นเคย - Drugs), Human trafficking (n.) ค้ามนุษย์, ยึด = Seize (v.) อายัด = Freeze (v.) Malfeasance (n.) ทุจริตต่อหน้าท่ีราชการ (ค�าคุ้นเคย - Corruption), ริบทรพั ย์ = Confiscate (v.) Racketeering group (n.) อั้งยี่, Piracy (n.) โจรสลัด เชน่ การรบิ ทรพั ย์ทางแพ่ง Non - Conviction based Money Laundering offense (n.) ความผิดฐานฟอกเงิน confiscation (n.) ❖ ทรพั ยส์ ินท่เี กยี่ วกบั การกระท�าความผิด = Asset connected with the commission of an offense (n.) หรอื Proceed of Crimes Designated person บุคคลท่ีถูกก�าหนด หรือ Entity หน่วยงานทีถ่ ูกกา� หนด ซึ่ึ่งเป็นบคุ คล กลุม่ และ หน่วยงานตา่ ง ๆ ทค่ี ณะกรรมการของคณะมนตรีความมน่ั คงแห่งสหประชาชาติกา� หนดให้เป็นบุคคล ท่ีเก่ียวขอ้ งกับกลมุ่ ผู้ก่อการร้าย AL-Qaida/ Taliban 4 ANTI - MONEY LAUNDERING ACT B.E. 2542 (1999). https://www.amlo.go.th AMLO STATION 43

AMLO& More 3. ตัวั อยา่ งชอ�่ หนว่ ยงาน/องค์ก์ าร/องค์์กร ที่เ่� กย่� วข้้องกบั ุ AML/CFT/WMD ค์าำ ย่อ ช�่อภาษาอังกฤษ/ไที่ย ค์วามูเก�ย่ วข้้องกับุป็ระเที่ศไที่ย สำาำ นกั งานใหญ/่ เวบ็ ุไซตั์ Paris, France FATF Financial Action Task FATF เป็นองค์กรที่ก�าหนดมาตรฐาน Force หรือ คณะท�างาน สากล ด้าน AML/CFT (รจู้ กั กันในนาม (https://www.fatf-gafi.org) เ ฉ พ า ะ กิ จ เ พื่ อ ด� า เ นิ น ข้อแนะน�า FATF) ซึ่งประเทศไทย มาตรการทางการเงนิ มีข้อก�าหนดต้องเข้ารับการประเมิน Sydney, Australia ก า ร ป ฏิ บั ติ ต า ม ม า ต ร ฐ า น ส า ก ล (http://www.apgml.org) ด้าน AML/CFT ตามกรอบระยะเวลา ที่ก�าหนด ซึ่งปัจจุบันประเทศไทย Toronto, Canada ยงั ไมไ่ ด้เป็นสมาชิก FATF (https://egmontgroup.org https://www.fincen.gov APG Asia Pacific Group on ประเทศไทยอยู่ในกลุ่มผู้ก่อต้ัง APG https://www.austrac.gov.au Money Laundering หรอื ตงั้ แตป่ ี 2540 และเปน็ สมาชกิ อยา่ งเปน็ https:/ /www.nationalcrime กลุม่ ตอ่ ตา้ นการฟอกเงนิ ทางการ ตั้งแต่ปี 2544 ซ่ึง APG เอเชียแปซิฟกิ เสมอื นวา่ เปน็ ลกู ๆ ของ FATF หรอื เปน็ agency.gov.uk) 1 ใน 9 ของเครอื ขา่ ยภูมิภาค (FSRBs หรอื FATF Style Regional Bodies) ซึ่งหมายถึง ประเทศสมาชิกจะมี ขอ้ ก�าหนดกรณที ตี่ อ้ งทา� ตามขอ้ แนะน�า ของ FATF ไปดว้ ย Egmont Egmont Group of ประเทศไทยเข้าเป็นสมาชิก ต้ังแต่ Group Financial Intelligence ปี 2552 โดยเปน็ ความรว่ มมอื ของ FIU Unitsหรอื กลมุ่ ความรว่ มมอื ในประเทศต่าง ๆ ท่ีมีจุดประสงค์ ระหว่างหน่วยงานด้าน ในการแลกเปล่ียนข้อมูลข่าวสาร การสบื สวนทางการเงนิ ระหว่างกนั ซงึ่ FIU ในประเทศอื่น เช่น FinCEN หรือ Financial Crimes Enforcement Network ของ US AUSTRAC หรือ The Australian Transaction Reports and Analysis Centre U K F I U หรือ UK Financial Intelligence Unit อยู่ภายใต้ National Crime Agency (NCA) AMLO STATION 44

AMLO& More สดุ ทา้ ยน ้ี หวงั วา่ จะไดเ้ รยี นรแู้ ละนา� ไปใชเ้ ปน็ คมู่ อื เปน็ คมั ภรี ค์ า� ศพั ทแ์ บบฉบบั สายยอ่ และกข็ อฝาก 3 พยางคส์ ดุ ทา้ ย ไวใ้ นออ้ มอกออ้ มใจ นน่ั ก็คือ คา� วา่ >>> ปิ - ปิ - ง กอ่ นจากกัน... “FIU = Financial Intelligence Units” เรียกว่า หน่วยงานข่าวกรองทางการเงนิ ซึ่งหนงึ่ เดยี วในประเทศไทย อยทู่ ่ ี ปปง. บุรรณานุกรมู สา� นักงานป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน. (2012). FATF Recommendations. สืบค้นจาก https://www.amlo.go.th/. สา� นักงานป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน. (2563). คู่มือการก�ากับและตรวจสอบผู้มีหน้าท่ีรายงาน การทา� ธุรกรรม. สืบค้นจาก https://amrac.amlo.go.th/AMRAC/doc/Docs_May2563.pdf. ANTI - MONEY LAUNDERING ACT B.E. 2542 (1999). สบื คน้ จาก https://www.amlo.go.th AMLO STATION 45

AMLO& More ความืรับผดิ ุในโลกโซเชย่ ล1 Social Media Liability นายวรกจิ ที่ส่ กุ ะ นกั วเิ ค์ราะหน์ โยบุายและแผู้นป็ฏบิ ุตั ักิ าร กองนโยบุายและยทุ ี่ธุศาสำตัร์ การปรับเปล่ียนอย่างรวดเร็วของเทคโนโลยีท�าให้ปุ่มกดหน้าจอโทรศัพท์หายไปในระยะเวลาเพียงหน่ึงป ี และยอ่ โลกแหง่ ขา่ วสารไวแ้ ทนทปี่ มุ่ กดทห่ี ายไป ทา� ใหเ้ ราสามารถเสพขา่ วและตดิ ตามขา่ วสารไดอ้ ยา่ งสะดวก ซง่ึ บางขา่ วเปน็ “ข้่าวจัริง (Real news)” และบางข่าวเป็น “ข้่าวลวง (Fake news)” ท่ีมิใช่เป็นเพียงแค่ข่าวท่ีเป็นความเท็จเท่าน้ัน แตย่ งั รวมถึงข้อมูลต่าง ๆ ท่ีไม่ตรงตามความจริงในสงั คมออนไลน์ตา่ ง ๆ2 เชน่ เฟซบุ๊ก (Facebook) ไลน์ (Line) ทวติ เตอร์ (Twitter) เปน็ ตน้ ข่าวลวง (Fake news) บนโลกออนไลน์ ไมว่ า่ จะเกดิ ขึน้ จากความตั้งใจ หรอื รเู้ ทา่ ไมถ่ งึ การณ์กต็ ามหากมกี ารสง่ ตอ่ ขอ้ มลู ระหวา่ งกนั ยอ่ มตามมาดว้ ยการแสดงความคดิ เหน็ (Comment) จากกลมุ่ ผเู้ หน็ ดว้ ยและกลมุ่ ผเู้ หน็ ตา่ ง ในสงั คมออนไลน์ อย่างกว้างขวาง น�าไปสู่การตัดสินคดีของผู้พิพากษาโซเชียล สร้างส่ิงท่ีเรียกว่า “ศาลโซเช่ยล”3 และ “ค์ำาพื่ิพื่ากษา ข้องสำงั ค์มู” ในรปู แบบ “การระรานทางไซเบอร์ (Cyberbullying) ซง่ึ หมายถงึ การกลนั่ แกลง้ การใหร้ า้ ย การดา่ วา่ การขม่ เหง หรือการรงั แกผู้อนื่ ทางสื่อสงั คมต่าง ๆ เชน่ เฟซบุก๊ ทวิตเตอร์ เป็นตน้ 4 ท�าใหเ้ กดิ ความเสียหายและสรา้ งผลกระทบตอ่ ชีวิต และจิตใจของ “เหยอ�่ โซเชย่ ล”5 ท่ีต้องไดร้ ับความทุกขท์ รมานอยา่ งแสนสาหสั เพราะถูกลงโทษโดยสงั คม “ข้อดี” ของ ค�าพิพากษาของสังคม คือ ท�าให้คนกลัวท่ีจะกระท�าผิดเพราะกลัวว่า “จะไม่มีท่ียืนในสังคม” แตใ่ นอีกมมุ หนง่ึ ท่านเชื่อหรอื ไม่วา่ ...ความคิดของคนในสังคมออนไลน์ลว้ นเจือปนไปด้วย “อคต”ิ ค�าพิพากษาของสงั คมไดล้ งโทษเหย่อื โซเชียล กอ่ นท่จี ะไดพ้ สิ ูจน์ความบรสิ ุทธ์ขิ องตวั เองตามกระบวนการยุติธรรม โดยบรรดาผพู้ พิ ากษาโซเชยี ลลมื วา่ “ทกุ คนทถี่ กู กลา่ วหามสี ทิ ธทิ จี่ ะไดร้ บั การสนั นษิ ฐานไวก้ อ่ นวา่ บรสิ ทุ ธจิ์ นกวา่ จะพสิ จู น์ ได้ว่ามีความผิด”6 และที่ผ่านมาจะเห็นได้ว่า ค�าพิพากษาของศาลโซเชียลมักเกิดกรณี “การกลับุค์ำาพื่ิพื่ากษา (Recall a judgment)” อยู่บ่อยครั้งและท่ีน่ากังวลมากกว่าน้ัน คือ ศาลโซเชียลเปิด 24 ชั่วโมง ไม่มีเวลาปิดท�าการ ไม่มีวันหยุด มีการเผยแพรแ่ ละประกาศคา� พพิ ากษาอยูต่ ลอดเวลา 1 บทความนเี้ ปน็ ความเห็นทางวิชาการของผู้เขยี น ทางส�านกั งานป้องกันและปราบปรามการฟอกเงนิ และกองบรรณาธิการ ไมจ่ �าตอ้ งเห็นพอ้ งดว้ ย 2 ส�านักงานพัฒนาธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์. (2562). “Fake News ลวงให้เชื่อ หลอกให้แชร์”. สืบค้นจาก https://www.etda.or.th/th/ Useful-Resource/knowledge sharing/articles/IFBL/FakeNews.aspx. 3สรุ วชิ ช์ วรี วรรณ. 1 ธนั วาคม 2559. “ศาลเฟซบกุ๊ ทท่ี กุ คนเปน็ ผพู้ พิ ากษา”. สบื คน้ จาก https://mgronline.com/daily/detail/9590000120061. 4 ส�านกั งานพฒั นาธุรกรรมทางอเิ ลก็ ทรอนิกส.์ 2562. “Cyberbullying : ระรานออนไลน์ ร้ายล้านวิว” สืบคน้ จาก https://www.etda.or.th/th/ Knowledge-Sharing/Cyberbullying-in-IFBL.aspx. 5 แจ๋วรมิ จอ. 26 มถิ ุนายน 2560. “เหยือ่ โซเชียล”. ไทยรัฐออนไลน์. สืบค้นจาก https://www.thairath.co.th/newspaper/columns/983143. 6 United Nations. “Universal Declaration of Human Rights”. Retrieved from https://www.un.org/en/about-us/universal- declaration-of-human-rights. AMLO STATION 46

AMLO& More คา� ถามทตี่ ามมากค็ อื “ใครจะเปน็ ผรู้ บั ผดิ ชอบเยยี วยาความเสยี หายของเหยอ่ื โซึ่เชยี ลทถ่ี กู สงั คมพพิ ากษา ????” หลงั จากเขา้ สเู่ ดอื นมนี าคม พ.ศ. 2565 เพยี งไมก่ ว่ี นั ปรากฏภาพขา่ วการฆา่ ตวั ตายของเชสลี ครสิ ต์ (Cheslie Kryst) นางงามสหรัฐอเมริกา วัย 30 ปี เน่ืองจากถูกเหยียดหยามเร่ืองรูปร่างหน้าตาและอายุ หลังคว้าต�าแหน่ง “นางงามูข้อง สำหรัฐอเมูริกา (Miss USA)”7 ตามมาด้วยข่าวการฆ่าตัวตายของ คิม อิน-ฮยอก (Kim In Hyuk) นักวอลเลย์บอลชาย ของเกาหลีใต้ วัย 27 ปี และโช จาง-มี (Jo Jang-mi) ยูทูบเบอร์สาวชาวเกาหลีใต้ วัย 27 ปี เพราะถูกกลั่นแกล้ง ในโลกออนไลน์ จนกระทั่งชาวเกาหลีใต้ ร่วม 150,000 คน ได้ลงชื่อเรียกร้องให้รัฐบาลเกาหลีใต้เร่งด�าเนินการเพ่ิมเติม เกยี่ วกับปญั หาการระรานทางไซเบอร์ (Cyber Bully) อย่างจริงจงั 8 ซง่ึ ปัญหาเหล่านี้มิไดเ้ กดิ ขึ้นในตา่ งประเทศเท่านน้ั ข้อมูลจากบริษัทความปลอดภัยไซเบอร์ Comparitech และศูนย์วิจัยการกลั่นแกล้งทางอินเตอร์เน็ต เผยแพรข่ อ้ มลู การกลนั่ แกลง้ บนอนิ เตอรเ์ นต็ ในปจั จบุ นั พบวา่ การกลนั่ แกลง้ บนอนิ เตอรเ์ นต็ มรี ะดบั เพมิ่ สงู ขน้ึ อยา่ งตอ่ เนอื่ ง และมีการวิจัย พบว่า ผู้ตกเป็นเหยื่อของการกลั่นแกล้งทางอินเตอร์เน็ตท่ีมีอายุต�่ากว่า 25 ปี มีแนวโน้มท่ีจะฆ่าตัวตาย หรอื ท�าร้ายตวั เองสูงเป็นสองเท่า9 ปัญหาเหล่าน้ี สะท้อนผ่านส่ือโซเชียลต่าง ๆ บ่อยคร้ัง เช่น กรณี มิสยูนิเวิร์สไทยแลนด์ 2564 “แอนชิล่ สำก๊อตั-เค์มูมูสิ ำ (Anchilee Scott-Kemmis)” เปิดใจใหส้ ัมภาษณว์ า่ เคยคิดสั้นฆ่าตวั ตาย จากกระแสบลู ลี่ เม่อื น�้าหนักตวั ของเธอ ไปหนักที่ (หัว) ของคนอื่น10 หรือ กรณีสาววัย 29 ปี พยายามฆ่าตัวตายเพราะเพ่ือนร่วมงานโพสต์ประจาน เรอื่ งกลน่ิ ตวั แรง เพราะเธอปว่ ยเปน็ โรคฮอรโ์ มนผดิ ปกติ ทา� ใหเ้ หงอื่ ออกมาก11 ตอกยา�้ ปญั หาในประเทศไทยดว้ ยการเปดิ เผย สถิติการกล่ันแกล้งหรือเหยียดหยามทางอินเตอร์เน็ต หรือ “บุูลล�่ (Bully)” ภายในประเทศไทยท่ีสูงเป็นอันดับ 2 ของโลก รองจากประเทศญี่ปุ่น12 ผลลัพธ์ท่ีเกิดข้ึนจากการแสดงความคิดเห็นทางสื่อสังคมออนไลน์จึงไม่ใช่เร่ืองธรรมดา และเราทกุ คนไมค่ วรใชส้ ทิ ธสิ ว่ นบคุ คลดว้ ยการกลน่ั แกลง้ การใหร้ า้ ย การดา่ วา่ การขม่ เหง หรอื การรงั แกผอู้ นื่ ทางสอื่ สงั คม ดว้ ยความเคยชิน หรอื แมแ้ ตอ่ ้างว่ารเู้ ทา่ ไมถ่ งึ การณ์ 7 ผูจ้ ดั การออนไลน์. 2 กมุ ภาพนั ธ์ 2565. “เปดิ บทความระบายความในใจก่อน “เชสลี ครสิ ต์” ฆ่าตัวตาย! ถกู บลู ลสี ารพดั ”. สบื ค้นจาก https:// mgronline.com/entertainment/detail/9650000010417. 8 สา� นักขา่ ว อสมท. 9 กุมภาพนั ธ์ 2565. “เกาหลใี ต้รอ้ งรัฐบาลแกป้ ญั หาไซเบอร์บลู ลีห่ ลังคนดังฆา่ ตวั ตาย”. สืบคน้ จาก https://tna.mcot.net/ world-879441. 9 ไทยรฐั ออนไลน.์ 24 เมษายน 2564. “ไซเบอร์ บลู ลี่ พงุ่ ทว่ั โลก ความชว่ั รา้ ยในโลกออนไลน”์ สบื คน้ จาก https://www.thairath.co.th/lifestyle/ woman/health/2075810. 10 TNN ออนไลน.์ 3 กมุ ภาพนั ธ์ 2565. “แอนชลิ ”ี เปดิ ใจทงั้ นา้� ตา ถกู บลู ลห่ี นกั จนเคยคดิ สน้ั ฆา่ ตวั ตาย”. สบื คน้ จาก https://www.tnnthailand.com/ news/trueinside/103801/. 11Sanook. 15 พฤศจกิ ายน 2564 “สาววยั 29 ทกุ ขห์ นกั เจอเพอื่ นรว่ มงานโพสตเ์ รอ่ื งกลน่ิ ตวั แรง หวดิ ฆา่ ตวั ตายเพราะคา� บลู ล”ี่ สบื คน้ จาก https:// www.sanook.com/news/8473978/. 12 PPTV. 2 เมษายน 2564. “สถานการณ์ “บลู ล่ี” ในประเทศไทย ติดอันดบั 2 ของโลก”. สืบคน้ จาก https://www.pptvhd36.com/news/ %E0%B8%AA%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%84%E0%B8%A1/144899. AMLO STATION 47

AMLO& More “โพื่สำตั์สำนุกมูอ่ ” อยา่ งอบอนุ่ ในโซเชยี ล พงึ ระวงั วา่ สุดท้ายจะเดียวดายหนา้ บัลลงั ก1์ 3 เพราะอาจเขา้ ขา่ ยความผดิ ตามพระราชบญั ญตั ิวา่ ด้วยการกระท�าความผดิ เก่ียวกบั คอมพวิ เตอร์ พ.ศ. 2550 ฐานน�าเข้าข้อมลู คอมพวิ เตอร์อนั เปน็ เทจ็ มาตรา 14 มีโทษจ�าคุกไม่เกินสามปีหรือปรับไม่เกินหกหม่ืนบาท หรือท้ังจ�าท้ังปรับ หรือความผิดฐานหม่ินประมาท ตามมาตรา 16 ต้องระวางโทษจ�าคุกไม่เกินสามปี และปรับไม่เกินสองแสนบาท14 ซ่ึงผู้ท่ีได้รับความเสียหายจากการโพสต์ ข้อความ สามารถแจ้งความ ณ สถานีต�ารวจท้องท่ีเกิดเหตุ หรือร้องทุกข์ที่กองบังคับการปราบปรามการกระท�าความผิด เก่ียวกับอาชญากรรมทางเทคโนโลยีเพื่อด�าเนินคดีตามกฎหมาย15 หรือเพ่ือเรียกร้องค่าสินไหมทดแทนจากความเสียหาย ที่เกิดขน้ึ ได้ เพราะเรอื่ งตลกทีส่ รา้ งจากปมชวี ิตของคนอนื่ เป็นเรือ่ งตลกทไ่ี มข่ า� ......“No jokes”.... หยุดคิดกอ่ น “โพสต”์ หรอื “แชร”์ อยา่ เปน็ ผู้สนบั สนนุ การระรานทางไซึ่เบอร์ (Cyberbullying) อย่าพิพากษาใคร...ตามอคติส่วนตัว และหากคิดจะพิพากษาใครขอให้ระลึกไว้เสมอว่า..... ผู้พิพากษา ควรถือหลกั ท่ีว่า “ป็ลอ่ ยค์นผู้ดิ สำบิ ุค์น ดก่ วา่ ค์นบุรสิ ำุที่ธุ์ิหน�ึงค์นตัอ้ งทีุ่กข้์ที่น (It is better that ten guilty persons escape than that one innocent suffer).”16 “ผพู้ พิ ากษาศาลโซเชยี ล” ควรทบทวนอยา่ งรอบคอบกอ่ นจะโพสต์ หรอื แชรเ์ รอื่ งใด ๆ ขอใหค้ ดิ เสมอวา่ หากผทู้ ตี่ กเปน็ “จัาำ เลยข้องสำงั ค์มู” ในวนั น้ี คอื “เรา” หรอื “ค์นที่เ�่ รารกั ” เราจะมคี วามรสู้ กึ อยา่ งไร ? อยา่ งท่ี “จังเอาใจัเข้า มูาใสำใ่ จัเรา (To Put Yourself In Someone Else’s Shoes.)”17 เราสามารถชว่ ยกนั “หยดุ ” “ยบั ุยงั้ ” และ “ป็อ้ งกนั ” สงิ่ เหลา่ นไ้ี ด้ เม่ือวันเวลาผ่านไป เราจะเข้าใจผู้คนมากข้ึน เพราะโลกที่หมุนเวียนท�าให้เราก้าวไปข้างหน้า และมองเห็นส่ิงต่าง ๆ มากมาย เราจะเขา้ ใจในความแตกตา่ งของผูค้ น เช่นเดยี วกับท่ผี คู้ นมากมายมกั พดู ว่า “เมูอ�่ มูล่ กู เราจัะรกั พื่อ่ แมูข่ ้องเรามูากข้นึ้ ” นนั่ เพราะ....เราไดเ้ ขา้ ใจมมุ มอง เหตผุ ล ความรสู้ กึ และความรกั ทยี่ ง่ิ ใหญ่ ของทา่ นอยา่ งแทจ้ ริง เมือ่ ได้ยนื ในจุดเดียวกัน ผคู้ นบนโลกใบนก้ี เ็ ชน่ เดยี วกนั ...ทกุ คนไมไ่ ดย้ นื อยู่ ณ จดุ เดยี วกนั และมอี งศาการยนื ทแ่ี ตกตา่ งกนั มมุ มองของผคู้ น จึงแตกต่างไปตามภาพที่มองเห็น ท�าให้คนบางคนเข้มแข็ง และคนบางคนอ่อนแอ ซึ่งไม่ใช่เรื่องแปลกหรือเป็นสิ่งท่ีเลวร้าย แตอ่ ยา่ งใด 13 Sanook. 24 มกราคม 64. “โพสต์ด่าสนุกมือ” อบอุ่นในโซเชียล แต่เดียวดายหน้าบัลลังก์” สืบค้นจาก https://www.sanook.com/ campus/1403203/. 14 พระราชบญั ญัติวา่ ดว้ ยการกระทา� ความผิดเกี่ยวกบั คอมพิวเตอร์ พ.ศ. 2550 15สถานตี า� รวจภธู รตะพานหนิ . “ขนั้ ตอนการแจง้ ความการกระทา� ผดิ ทเ่ี กย่ี วกบั คอมพวิ เตอร”์ . สบื คน้ จาก http://www.taparnhin.phichit.police.go.th/ ข้ันตอนการรบั จ้างความ - การก/. 16 Halvorsen, Vidar. “Is it Better that Ten Guilty Persons Go Free Than that One Innocent Person be Convicted?”. Criminal Justice Ethics Volume: 23 Issue: 2. Retrieved from https://www.ojp.gov/ncjrs/virtual-library/abstracts/it-better- ten-guilty-persons-go-free-one-innocent-person-be. 17 Collins. (2022). “Definition of ‘put yourself in someone’s shoes”. Retrieved from https://www.collinsdictionary.com/ dictionary/english/put-yourself-in-someones-shoes. AMLO STATION 48